süs bitkileri.qxd

‹NCELEME
Çiçek gibi ihracat kap›s›!
Süs bitkicileri
destek istiyor
Türkiye y›lda 100 milyon dolarl›k bitki ithal
ediyor. E¤er süs bitkicili¤i sektörü desteklenirse,
2-3 y›l içinde sadece Sakarya'dan 1 milyar
dolarl›k ihracat yap›labilecek
ürkiye’de çevreyi kirletmeyen, aksine çevreye yeflil bitki örtüsü sa¤layan yeni
bir sektör h›zla gelifliyor. Özellikle son 100 y›lda Hollanda ve ‹talya’n›n en
önemli gelir elde ettikleri süs bitkisi yetifltiricili¤ini Türkiye de keflfetti. ‹klim
ve toprak bak›m›ndan bu iki ülkeden daha avantajl› olan Sakarya ve Yalova
bölgesinin yeni gözdesi süs bitkisi yetifltiricili¤i oldu.
Sektör desteklendi¤i taktirde y›lda milyarlarca dolar ihracat yap›labilece¤i ayr›ca,
binlerce kifliye de istihdam sa¤layaca¤› belirtiliyor. Ortado¤u, Orta Asya ve Avrupa,
sektörde büyük bir pazar olarak beklerken, Sakarya’dan ilk ihracat ise Türkmenistan’a
gerçeklefltirildi.
Sakarya’da d›fl mekan süs bitkicili¤i 1997 y›l›nda ruhsatl› 14 iflletme ve 65 dekar
alanda bafllad›. Bugün ise ruhsatl› iflletme say›s› 167, üretim alan› ise 4 bin dekar oldu.
Ruhsatland›rma ifllemleri tamamlanmam›fl alanlar da de¤erlendirildi¤inde üretim alan›n›n 5 bin dekardan fazla oldu¤u belirtiliyor. Proje ile orta ve uzun vadede üretim
alan›n› 40 bin dekara ç›kar›p, 40 bin kiflilik istihdam, 50 milyon adet pazarlanabilir fidan üretimi, 80 milyon dolarl›k ihracat hedefleniyor. Sektörü organize bir yap›ya kavuflturmay› hedefleyen projenin en önemli etab› ise süs bitkileri üretim bölgesi olufl-
T
turmak oldu. Bu bölgede bir taraftan ihtiyaç duyulan fideleri profesyonel anlamda üretmek üzere arazi kiralayan yedi flirket yaklafl›k 100 bin fidan dikimi
yaparken, Tar›m ‹l Müdürlü¤ü, dokuz merkezde
üreticilere yönelik haz›rlanan e¤itim program› verdi.
SEKTÖRÜN SORUNLARI
Sakarya Süs Bitkileri Üreticileri Birli¤i Genel Sekreteri Hakan Körpi, sektörün baz› s›k›nt›lar içerisinde oldu¤unu söyledi. Sektör desteklendi¤i taktirde önümüzdeki 10-15 y›l›n do¤ru yat›r›m›n›n süs bitkileri
yetifltiricili¤i oldu¤unu vurgulalayan Körpi, “fiu anda
sektör sahipsiz. Ne Tar›m ne Orman ne Sanayi Bakanl›¤›’na ba¤l›y›z. Muhatap bulam›yoruz. ‹ktisadi
gümrü¤ümüz ve tahlil labaratuvar›m›z yok. Ayr›ca
kredi ve sigorta sorunumuz var. Hiç kimse ürünleri-
Sakarya, süs bitkisi yetifltiricili¤inde marka oluyor
D›fl mekan süs bitkisi yetifltirilmesinde dünyan›n en iyi toprak ve iklimine sahip olan Sakarya, bu alanda marka olmak için ad›m ad›m ilerliyor. 300'e yak›n tescilli süs bitkisi
üreticisi olan Sakarya'daki sektör temsilcileri bir birlik alt›nda topland›. Sakarya Süs
Bitkicileri Yetifltirme Birli¤i (Sakaryabir) Baflkan› Somer Saraço¤lu, süs bitkisi üretim ve
pazarlanmas›nda Sakarya'y› Türkiye'de merkez, uluslararas› pazarda ise Türkiye'yi bir
marka haline getirmeyi hedeflediklerini söyledi. Bu arada, Sakaryabir'in Arifiye'deki
hizmet binas› törenle aç›ld›. Sakarya Valisi Nuri Okutan, Adapazar› Büyükflehir Belediye Baflkan› Aziz Duran, Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Mehmet Durman, Adapazar› Ticaret ve Sanayi Odas› Baflkan› Erol Öztürk aç›l›fla kat›lanlar aras›nda yer ald›.
Aç›l›flta konuflan Somer Saraço¤lu, uluslararas› pazarda Türkiye'yi bir marka haline getirmeyi hedeflediklerini belirterek, amaçlar›n›n bitki kalitesini uluslararas› standartlarda belgelendirerek, sertifikal› bitki üretimini bafllatmak oldu¤unu söyledi.
66 EKONOM‹K FORUM k A¤ustos 2006
A¤layan Gelin, Hollanda yollar›nda
mizi sigortalam›yor. Arazi sorunumuz var. Bofl Hazine arazilerinin bize tahsisini istiyoruz. Bu hem
çevrenin yeflillendirilmesi hem de o bölgenin korunmas› anlam›na geliyor. Ancak bu konuda da gereken
deste¤i bulamad›k” fleklinde konufltu.
Sektörde istatistik konusunda da büyük s›k›nt›
çektiklerini anlatan Körpi, bütün ilgili bakanl›klarla
görüflmelerine ra¤men Türkiye’nin ne kadar d›fl mekan süs bitkisi ithal etti¤ini ö¤renemediklerini kaydetti. Sektörle ilgili yanl›fl bilgilendirme yap›ld›¤›na
da dikkat çeken Körpi, flunlar› kaydetti:
“Bu konuda ilgili, ilgisiz herkes konufluyor. Öyle fidan›, ek günefl açs›n, ya¤mur ya¤s›n, büyüsün
sonra da büyük kâr marj›yla sat, anlay›fl› yanl›fl. Süs
bitkisi yetifltiricili¤i tamamen teknoloji ve bilimsel
çal›flma istiyor. En az dört y›ll›k uzun bir üretim süreci gerekiyor. Fidan ekildikten sonra ancak bu süre
içerisinde sat›fla haz›r hale geliyor. Yani uzun vadeli
bir ifl. Türkiye’de kolayc› ve basit anlay›fl bir çok sektörde s›k›nt› meydana getiriyor. Fidan verilen çiftçi
desteklenmezse fidan›na gübreyi, ilac› nas›l alacak.
Fidan büyüdükçe kab›n› nas›l de¤ifltirecek. Böyle
gelifli güzel yetifltirilen fidanlar da sat›lamayacak.”
‹LK ‹HRACAT TÜRKMEN‹STAN’A
Sakarya’da yap›lan süs bitkisi yetifltiricili¤inde ilk ihracat ise Türkmenistan’a gerçeklefltirildi. Sakarya’da faaliyet gösteren Arifiye Fidanc›l›k 400 bin dolar de¤erinde d›fl mekan süs bitkisi ihracat› yapt›. Arifiye Fidanc›l›k sahibi Erol Kaya da giderek geliflen sektörün yer sorunu oldu¤unu belirterek, at›l vaziyetteki devlet arazilerinin üreticilere tahsis edilmesini istedi. Bu sektörden
Halk aras›nda “Ad›yaman Lalesi” ve “A¤layan Gelin” olarak bilinen F. ‹mperialis ve F.
Persica, Ad›yaman için önemli bir ihracat kalemi olmaya aday. 1989 y›l›nda kurulan
Do¤al Çiçek So¤anlar› Derne¤i’nin ihracatç› firmalara üretimini tavsiye etti¤i bu iki nadide türü Gerger’de 15 y›l önce yetifltirmeye bafllayan Abdulselam Acar, Hollanda’ya
ihraç etti¤i lalenin bu kadar talep görece¤ini tahmin edemedi¤ini belirterek, “baflar›l›
olmas›ndan dolay› mutlu oldu¤unu” söyledi. A¤layan Gelin Lalesi’ni ‹zmir’e, oradan da
Hollanda’ya gönderdiklerini belirten Acar, ürünü kimilerinin çiçek olarak saks›da yetifltirdi¤ini, kimilerinin ise daha çok çeflitlendirerek
kulland›¤›n› dile getirdi. Ürünün so¤anlar›n› kökünden sökmenin ölçülerini de anlatan Acar, “Lalelerin mavi renklisi Latince’de ‘Persika’, k›rm›z›
olan› da ‘‹mperyalis’ olarak biliniyor. Geçen y›l tanesini 400 bin liradan olmak üzere 50 bin adet so¤an› Hollanda’ya gönderdim. Bu y›l daha çok ihraç
edece¤imizi düflünüyorum” diye konufltu.
Yüksek rak›ml› yerlerde yetiflen ve yurt d›fl›na ihraç
edilen F.imperialis (A¤layan Gelin) ve F.Persica’n›n
(Ad›yaman Lalesi) daha yayg›n üretilmesi için çal›flmalar sürüyor. Ad›yaman’da nadir olarak üretilen
A¤layan Gelin ve Ad›yaman Lalesi’nin üretimin art›r›lmas› için Sincik Kaymakaml›¤› ve Ad›yaman Tar›m Müdürlü¤ü taraf›ndan üç dönümlük arazi üzerinde deneme amaçl› üretim yap›lmaya baflland›.
1999 y›l›nda Hakkari ve fi›rnak illerinin da¤lar›ndan
100 bin adet dam›zl›k olarak sökülen so¤anlar›n
ihracat› ise yasak. Bu konuda korunma tedbirleri
al›nm›fl buluyor. fiu anda, Ad›yaman’da üretilen laleler üç firma taraf›ndan yurt d›fl›na ihraç ediliyor.
Sincik Kaymakam› Fatih Aksoy, dünya ülkeleri taraf›ndan tercih edilen lalelerin üretiminin yayg›nlaflt›r›lmas› için, iklim flartlar› uygun olan Sincik’de bir gösterim üretimi gerçeklefltirdiklerini belirtti. Ad›yaman’da yetiflen lalelerin, erken çiçek açt›klar› için birçok ülke
taraf›ndan tercih edildi¤ini ifade eden Kaymakam Aksoy, kas›mda dikimi gerçeklefltirilen lalenin may›s ay›nda topland›¤›n› dile getirdi. Aksoy, Sincik’in rak›m› ve iklimi uygun oldu¤u için lale yetifltiricili¤ine ilçelerinden baflland›¤›n› söyledi.
y›lda ‹talya ve Hollanda’n›n milyarlarca dolar kazanç elde ettiklerini ifade eden Kaya, Sakarya’daki toprak ve iklim yap›s›n›n bu iki ülkeden kat kat daha iyi oldu¤unu anlatt›. ‹talya ve
Hollanda’da 5 y›lda yetiflen bir süs bitkisinin Sakarya’da 2,5-3 y›l gibi bir zamanda yetiflti¤ini vurgulayan Kaya sektördeki canl›l›¤› flu ifadelerle dile getirdi: “Firmam›z 700 bin metrekare alanda üretim yap›yor. Bizim gibi yüzlerce firma ortaya ç›ksa yine de talepleri yetifltiremeyiz. Türkiye y›lda 100 milyon dolarl›k bitki ithalat ediyor. Ben inan›yorum ki 2-3 y›l sonra
biz Sakarya’dan 1 milyar dolarl›k ihracat gerçeklefltirebiliriz. Yeter ki kaliteli, standartlara uygun bitki yetifltirelim.”
Süs bitkicili¤ine büyük önem veren Sakarya Valisi Nuri Okutan da, baflta Türkiye olmak üzere bütün Ortado¤u ve Türk cumhuriyetlerinin birer tüketici niteli¤inde oldu¤unu belirterek, “Türkiye için d›fl mekan süs bitkicili¤i bir f›rsat cenneti. Bunu iyi bir flekilde de¤erlendirirsek çok büyük gelirler elde edebiliriz. Kaliteli, standartlara uygun üretim yap›ld›¤› taktirde her zaman al›c› bulabiliriz. Talepleri karfl›layam›yoruz” dedi.
Sakarya’da süs bitkisi yetifltiricili¤i için e¤itim ve gerekli altyap›n›n haz›rland›¤›n› ve
ilk kez organize ihtisas bölgesi oluflturduklar›n› anlatan Okutan, talebi karfl›lamak için
“sözleflmeli” çiftçi uygulamas›na bafllanaca¤›n› vurgulad›. Okutan, bu sektörün hem
döviz kayb›n› önleyece¤ini, hem de k›sa vadede en az 40 bin kifliye ifl imkan› sa¤layaca¤›n› sözlerine ekledi.
A¤ustos 2006 l EKONOM‹K FORUM
67