immun hemolitik transfüzyon reaksiyonları
advertisement
İMMUN HEMOLİTİK TRANSFÜZYON REAKSİYONLARI Prof. Dr. Yeşim AYDINOK Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji B.D. E.Ü. Kan Merkezi Transfüzyon Reaksiyonları Enfeksiyon İmmun Humoral Hemolitik Eritrosit İmmun olmayan Hücresel Geç TA-GVHH Hemolitik değil Lökosit İmm. Hemol. Transf. Reak. Akut Enfeksiyon dışı Trombosit PTP NHFTR Allerjik/Anaflaktik TRALI SHOT “Serious Hazards of Transfusion” (1996-2008) Total IBCT U&I HSE ATR HTR TRALI TA PTP TTI GVH TA CO TAD Ölüm 125 24 2 0 18 11 40 2 13 14 1 0 Major 417 109 1 0 31 40 147 13 0 46 6 1 Minor 4810 3167 73 139 782 344 49 34 0 6 11 0 Total 3311 76 139 834 396 236 49 13 66 18 1 5367 IBCT: Incorrect blood component transfusion, U&I: Unnecessary and inappropriate, HSE: Handling and storage errors, ATR: Acute transfusion reaction, HTR: Hemolytic transfusion reaction TRALI: Transfusion related acute lung injury, PTP: Post transfusion purpura, TA-GVHD:Transfusion associated graft versus host disease, TTI: Transfusion transmitted infections, TACO: Transfusion associated circulatory overload, TAD: Transfusion associated dyspne major kan grup sistemleri ABO sistemi A, B, AB, O Rh sistemi D minor kan grup sistemleri (n>600) Rh subgrupları C, c, E, e Diğer minör gruplar M, N, S, Kell, Duffy, Kidd... Klinik önemi olan kan gruplarında rölatif antijenite * İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Alıcı plazma antikorları X Donör eritrositleri İzoaglütininler (anti-A, anti-B) Allo-antikorlar (anti-D, -C, -c, -E, -e, -K,-Jk, -Fy, -M, -N, -S) Donör plazma antikorları(TDP, Tromb.) X Alıcı eritrositleri İzoaglütininler (anti-A, anti-B) Donörler arası uyumsuzluk İzoaglütininler (anti-A, anti-B) Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Alıcı plazma antikorları X Donör eritrositleri Allo-antikorlar (anti-D, -C, -c, -E, -e, -K,-Jk, -Fy, -M, -N, -S) IgG Primer İmmun Yanıt IgG Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu IgG 3-7 gün IgM birkaç hafta veya ay IgG anti-D, -C, -c, -E, -e, -K,-Jk, -Fy, -M, -N, -S Sekonder İmmun Yanıt Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Allo-antikorlar; alıcı plazmasında antikor tarama ile saptanırlar zaman içinde yıkılır ve zayıflar, bu nedenle gözden kaçabilirler alıcının yaşam boyu bu Ag (-) ERT alması sağlanmalıdır Geç İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Patofizyolojisi IgG dalak karaciğer Fagosit IgG C1q C3 Aktive C1 C4 + C2 C4bC2a C4bC2aC3b C3 konvertaz C3a C3b Opsonin Akut İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Patofizyolojisi Fagosit C1q C3 Aktive C1 C4 + C2 Opsonin C4bC2a C4bC2aC3b C3 konvertaz C3a C5 konvertaz C3b C5a C5b MAC C6 C7 C8 C9 Anaflatoksin Hemolizin mast hücrelerinden histamin / serotonin salınımı Akut İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Patofizyolojisi C5b-C9 Koag.sistem aktivasyonu C5a FXII YDİP mast hücre Kallikrein-kinin Fibrinoliz Bradikinin Kallidin Histamin Serotonin IL-1, IL-6, IL-8, TNF intra- vaskuler hemoliz ateş düz kas hipotansiyon kontraksiyonu T-B hücre aktivasyonu endotelial hücre hasarı bronkopsazm Arteriolar dilatasyon Kapiller permeabilite artışı Renal, pulmoner, splanktik cilt kapillerlerinde vazokonstriksiyon Norepinefrin Hipotansiyon Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu Semptom ve Bulguları Ateş Titreme Anksiyete Taşikardi Hipotansiyon Oligüri/anüri Şok Bulantı / Kusma Göğüs/karın/sırt ağrısı Dispne/Takipne Yaygın kanama Flushing Hemoglobinüri Geç hemolitik transfüzyon reaksiyonu Semptom ve Bulguları Nedeni bilinmeyen ateş Hemoglobin değerlerinde erken düşüş Hafif sarılık (transfüzyondan 1 hafta sonra) Hemoglobinüri görülebilir İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Ayırıcı Tanı Septik şok Anaflaktik reaksiyon TRALI Hemolizli eritrosit susp. uygulanması Mekanik Termal Kontaminasyon İmmun Hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi Transfüzyonu durdurulur Damar yolu açık tutulur Hastanın post transfüzyon EDTA’lı ve düz kan örneği kan torbası ve seti kan merkezine gönderilir İmmun Hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi Testler Hasta örneği Pre-tx Hemoglobinemi Post-tx CM kanı Tx Ünite X* x x DAT x x ABO-Rh(D) x x Ab tarama (İAT) x x Bakteriyel kültür Donör x x x Serbest Hb Haptoglobin LDH Bilirubin (ind.) Hemoglobinüri x Post-tx hasta plazması Pre-tx hasta plazması Çapraz karşılaştırma DAT(+) ise elüsyon/antikor tanımlama, İAT (+) ise antikor tanımlama yapılır İmmun Hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi antikor tarama, DAT ve çapraz karşılaştırma negatif İmmun hemolitik transfüzyon reaksiyonu şüphesi sürüyorsa 2 hafta sonra antikor tarama tekrarlanır Hasta tanımlama hatası, örnek karışıklığı, hatalı etiketleme… başka bir hasta hatalı transfüzyon riski taşıyor mu? tüm kayıtlar ve sonuçlar gözden geçirilir tüm değerlendirme sonuçları rapor halinde klinisyene verilir Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu yönetimi Monitorizasyon (KN, SS, KB, CVP,idrar, kan gazı) Hipotansiyon derhal düzeltilir Sıvı desteği (%0.9 NaCl) Katekolaminler (adrenalin iv infüzyonu) Dopamin < 2-5 mikrogram/kg/dk (?) Asidoz düzeltilir NaHCO3 (dikkat!) Solunum desteği Oksijen / PPV Diürez > 2 ml/kg/sa. (18-24 sa.) Frusemid 1-2 mg/kg Koagulasyon sistem aktivasyonu (PZ,PTZ,Fibrinojen,Tromb., Hb) TDPL, Trombosit süsp., kriyopresipitat, ERT Kortikosteroid, antihistaminik, parasetamol İmmun Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonu Önlenmesi Örnek kan alınması Hastanın doğru tanımlanması Örneğin doğru etiketlenmesi Transfüzyonun başlatılması Transfüzyonun izlemi KAN BANKASI Hasta örneğinde 3 günden eski olmamalı ABO-Rh(D) Antikor tarama (+) ise tanımlama yap hasta kartı düzenle Önceki kayıtlar Donör kanında Yatakbaşı ABO kontrol Komponentin görünümü ABO-Rh(D) Hasta ve ürün bilgileri uyumu iki ayrı kontrol Hastanın doğru çapraz karşılaştırma tanımlanması Transfüzyon öncesi Banka çıkış işlemi 3. bir tekn. tarafından yapılır Test sonuçları 2 farklı tekn. tarafından değerlendirilir http://www.kanmerkezi.ege.edu.tr
