ekonomi bülteni

EKONOMİK ARAŞTIRMALAR BİRİMİ
EKONOMİ BÜLTENİ
16-31 MAYIS 2013 SAYI:52
Bu sayıda;
Dış Ticaret
hracat Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre %0,9
azalarak 12 milyar 520 milyon dolara düşerken; ithalat %18,4
artarak 22 milyar 824 milyon dolara ulaştı. Böylelikle, ihracatın
ithalatı karşılama oranı 54,9’a geriledi. Mart 2013’te, geçen yılın
aynı ayına kıyasla dış ticaret açığı %55 artarak 10 milyar 304
milyon dolar olarak gerçekleşti (Şekil 1). Dış ticaret açığının
geçen yılın aynı dönemine göre %55’lik bir artış göstermesinde,
Nisan ayında artan altın ithalatı gösterilebilir. Nisan ayında altın
fiyatlarının düşüşü ve yaz döneminde altın fiyatlarının artma
beklentisi, uzun pozisyonların alınmasında etkili oldu. Diğer
yandan, Merkez Bankası döviz sepetinin Nisan ayında alt sınır
olan 2,06’ya dokunmuş olması ve döviz sepetinin daha aşağıya
inmeyeceği beklentisi, ithalat artışı ve dolayısıyla dış ticaret
açığının artışındaki diğer faktör olarak okunabilir.
İ
 Dış Ticaret verileri (Nisan
2013 dönemi)
 Sanayi İşgücü Girdi Endeksi
(2013 ilk çeyrek dönemi)
 Not Arttırımları
Şekil 1: Dış ticaret dengesi (milyon dolar)
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
-5.000
-10.000
-15.000
İhracatın
ithalatı
karşılama
oranı %55,9’a
geriledi
İhracat
İthalat
Dış Tic. Açığı
Kaynak: TUİK
Şekil 2, ithalatın ekonomik gruplara göre bir önceki yılın aynı
ayına kıyasla yüzdelik değişimlerini gösteriyor. Buna göre, Nisan
ayında her üç ekonomik grupta da ithalat geçen yılın aynı ayına
göre artış gösterdir. Tüketim mallarının ithalatı, Nisan ayında
2012 Nisan ayına göre %22,2 artarken, sermaye malları ithalatı
%16,6 ve Ara Malları ithalatı ise %18,2 artış gösterdi.
MÜSİAD
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği
Sütlüce Mah. İmrahor Cad. No: 28 34445 Beyoğlu İstanbul
T. 0 (212) 222 04 06 F. 0 (212) 210 50 82
Tüketim
Sermaye
2013-MART
2013-NİSAN
2013-OCAK
2013-ŞUBAT
2012-ARALIK
2012-EKİM
2012-KASIM
2012-EYLÜL
2012-TEMMUZ
2012-AĞUSTOS
2012-MAYIS
2012-HAZİRAN
2012-MART
2012-NİSAN
2012-OCAK
2012-ŞUBAT
2011-ARALIK
2011-EKİM
2011-KASIM
2011-EYLÜL
2011-TEMMUZ
2011-AĞUSTOS
2011-MAYIS
2011-HAZİRAN
2011-MART
2011-NİSAN
2011-OCAK
AB’nin
ihracattaki
payı %39,4
oldu
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
-20,0
-40,0
2011-ŞUBAT
Şekil 2: Ekonomik gruplara göre ithalat (bir önceki yılın aynı ayına göre %
değişim)
Ara
Kaynak: TUİK
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri Türkiye’nin ihracatından aldıkları pay
Nisan 2013’te 4 milyar 936 milyon dolar ile %39,4 olarak
gerçekleşti. Ocak-Nisan dönemi itibariyle ise AB’nin Türkiye
ihracatından aldığı pay %40,7 olurken, geçen yılın aynı dönemi ile
kıyaslandığında 0,4 puan altında kaldı.
Afrika’nın
ihracattaki
payı %15,6’ya
yükseldi
Afrika ülkeleri Türkiye’nin ihracatından aldıkları pay, geçen yılın
Nisan ayında 1 milyar 131 milyon dolar ile %9 seviyesinde iken;
2013 yılı Nisan ayında bu oran 1 milyar 307 milyon dolar ile %15,6
düzeyine çıktı. Öte yandan, Ocak-Nisan dönemi itibariyle ise
Afrika’nın Türkiye ihracatından aldığı pay %10,0 olurken, geçen
yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında, bu payın 0,4 puan üzerine
çıktığı görülmüştür.
Türkiye’nin İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üye ülkelerine yaptığı
ihracat Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla %12,3
azalarak %34,0’e düşmüştür. Diğer yandan, OECD ülkelerinin
Türkiye ihracatından aldığı pay %2,7 artarak %43,7’ye ulaşmıştır.
Şekil 3: En çok ihracat & ithalat yapılan ülke payları (%)
İİT
Ülkeleri’ne
ihracat
düşüyor
İHRACAT
İTHALAT
Almanya
8%
Irak
7%
Çin
9%
İngiltere
5%
İtalya
5%
Diğerleri
70%
Rusya
5%
Almanya
9%
Rusya
8%
Diğerle
ri
61%
İsviçre
7%
ABD
6%
-2-
Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülke 2013 yılı Nisan ayında 1
milyar 54 milyon dolar (%8) ile Almanya olurken, onu 919 milyon
dolar ile Irak (%7) takip etti. İthalat tarafında ise en büyük payı 2
milyar 54 milyon dolar (%9) ile Almanya alırken, Almanya’yı 2
milyar 14 milyon dolar (%8,8) ile Çin takip etti (Şekil 3).
Sanayi İşgücü Girdi Endeksi
T
UİK’in 2013 yılı ilk çeyrek için açıkladığı sanayi işgücü
verilerine göre, sanayi genelinde istihdam geçen yılın aynı
dönemine göre %3,7 ve bir önceki çeyreğe göre %0,3
artarak 113,3 değerinde gerçekleşmiştir.
Ara-malı imalatında istihdam 2012’nin ilk çeyreğine göre %4,4’lük
bir artış gösterirken, bir önceki çeyreğe kıyasla %0,4 artarak 115
endeks değerine ulaşmıştır. Diğer yandan sermaye malları
imalatında ise, 2012’nin ilk çeyreğine göre %2,1’lik görece
mütevazi bir artış gözlenmiştir.
İstihdam sadece dayanıklı tüketim malları alt endeksinde azalış
göstermiştir.
Şekil 4: Sanayi İstihdam Endeksi
120,0
115,0
110,0
105,0
100,0
95,0
90,0
85,0
80,0
2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1
Toplam sanayi
2011-2
2011-3 2011-4
Aramalı imalatı
2012-1 2012-2 2012-3 2012-4 2013-1
Sermaye malı imalatı
Kaynak: TUİK
Sanayide çalışılan saat endeksi, geçen yılın aynı dönemine
kıyasla %2’lik bir artışla 111,8 değerini gördü. Bir önceki çeyrek
değerine göre ise aynı kaldı.
Aramalı imalatında çalışılan saat 2012’nin ilk çeyreğine göre
%3,1’lik bir artış gösterirken, bir önceki çeyreğe kıyasla %0,2
artarak 113,3 endeks değerine ulaşmıştır. Diğer yandan sermaye
malları imalatında ise, 2012’nin ilk çeyreğine göre %0,8’lik ve bir
önceki çeyreğe kıyasla %1’lik artışlar gözlenmiştir.
Tüketim malları ve enerjide ise bir önceki çeyreğe göre azalışlar
kaydedilmiştir. En fazla çalışılan saat düşüşü %1,2 ile dayanıklı
tüketim malları imalatında görülmüştür.
-3-
Sanayi
genelinde
istihdam
%0,3 arttı
Şekil 5: Çalışılan Saat Endeksi
120,0
115,0
110,0
105,0
100,0
95,0
90,0
85,0
80,0
2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1
Toplam sanayi
2011-2
2011-3 2011-4
Aramalı imalatı
2012-1 2012-2 2012-3 2012-4 2013-1
Sermaye malı imalatı
Kaynak: TUİK
Sanayi genelinde brüt ücret-maaş endeksi, geçen yılın aynı
dönemine kıyasla %12,6’lik bir artışla 141,6 değerini gördü. Bir
önceki çeyrek değerine göre ise %0,3’lük bir artış yaşandı.
Sanayi
genelinde
ücret-maaş
%12,6 artış
gösterdi
Aramalı imalatında brüt ücret-maaş endeksi 2012’nin ilk
çeyreğine göre %14,6’lık bir artış gösterirken, bir önceki çeyreğe
kıyasla %0,9 artarak 146,4 endeks değerine ulaşmıştı. Diğer
yandan sermaye malları imalatında ise, brüt ücret-maaş endeksi
2012’nin ilk çeyreğine göre %11,6’lik artış kaydederken bir önceki
çeyreğe kıyasla %1,2 azalarak 146,5 değerini görmüştür.
Dayanıklı tüketim malları ve enerjide ise brüt ücret-maaş endeksi
bir önceki çeyreğe göre azalış kaydedilmiştir.
Şekil 6: Brüt Ücret-Maaş Endeksi
150,0
140,0
130,0
120,0
110,0
100,0
90,0
80,0
2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1
Toplam sanayi
2011-2
2011-3 2011-4 2012-1 2012-2 2012-3 2012-4 2013-1
Aramalı imalatı
Sermaye malı imalatı
Kaynak: TUİK
Not Arttırımları
T
ürkiye, ilk reyting notunu Standard & Poor’s’dan (S&P’s)
“BBB” ve Moody’s’den “Baa” düzeylerinde 1990 yılında
aldı. Her iki not düzeyi de yatırım yapılabilir düzeydeydi.
Türkiye bu notu 1994 krizi süreci ve sonrasında kaybetti. Öyleki,
“B” not seviyesine bile geriledi. 6 Kasım 2012 itibariyle ise 19 yıl
-4-
önce kaybettiği yatırım yapılabilir düzeyine tekar yükselmiş
oldu.
Not artırımında bulunan ilk derecelendirme kuruluşu olan Fitch,
Türkiye’nin notunu 6 Kasım 2012’de “BB+”’tan yatırım yapılabilir
derece olan “BBB-”’ye yükseltirken; 16 Mayıs’ta Moody’s
Türkiye’nin notunu “Ba1”’den yine eşikte olan “Baa3” düzeyine
çıkardı. 23 Mayıs’ta gelen son not arttırımı ile JCR, “BBB-” notu
ile Türkiye’nin notunu iki derece yükselterek yatırım eşiğinin bir
üstüne çıkarmış oldu.
Kredi Derecelendirme Not Baremi
Moody's
Aaa
Aa1
Aa2
Aa3
A1
A2
A3
Baa1
Baa2
Baa3
S&P
Fitch
AAA
AAA
AA+
AA+
AA
AA
AAAAA+
A+
A
A
AABBB+
BBB+
BBB
BBB
BBBBBBYATIRIM EŞİĞİ
JCR
AAA
AA+
AA
AAA+
A
ABBB+
BBB
BBB-
Ba1
BB+
BB+
BB+
Ba2
Ba3
B1
B2
B3
Caa1
BB
BBB+
B
BCCC+
BB
BBB+
B
B-
BB
BBB+
B
B-
Caa2
CCC
Caa3
CCCCC
C
D
Ca
C
CCC
CCC
CC
DDD
C
D
-5-
Türkiye, 19 yıl
sonra tekrar
yatırım
yapılabilir
seviyede