TEOG Püf Noktalar Maddenin Hâlleri ve Isı mcDt = mcDt

TEOG Püf Noktalar
Maddenin Hâlleri ve Isı
Örnek soru:
ISI ALIŞVERİŞİ VE SICAKLIK DEĞİŞİMİ
Demir çubuk
Bakır çubuk
370 g
120 0C
460 g
20 0C
Kütleleri ve ilk sıcaklıkları verilen demir ve bakır çubuklar
arasında gerçekleşen ısı alışverişi sonucunda denge sıcaklığı
kaç derece olur? (Cdemir = 0,46 J/g.0C , Cbakır = 0,37 J/g.0C
Qalınan = Qverilen
m.c.Dt = m.c.Dt
demir
bakır
370. 0,46. (120-t denge ) = 460. 0,37. (tdenge -20)
Tdenge = 70 0C



MADDENİN HALLERİ VE ISI ALIŞVERİŞİ
Isın akış yönü sıcaklığı yüksek olan maddeden, sıcaklığı
düşük olan maddeye doğrudur.
Isı alışverişi, maddelerin son sıcaklıkları eşitleninceye
kadar devam eder.
Son sıcaklık (denge sıcaklığı) her zaman maddelerin ilk
sıcaklıkları arasında bir değer alır.
Saf bir maddenin hal değiştirebilmesi için hal değişim
sıcaklığında olması gerekir.
20 0C  tdenge  50 0C
Örnek: Buzun erimesi için 0 0C sıcaklıkta olması gerekir.
 Cisimlerin kütleleri eşit ise denge sıcaklığı iki maddenin
ilk sıcaklıkları toplamının yarısı kadardır.
m
30 0C



m
40 0C
-10 0C deki buza ısı verdiğimizde önce sıcaklığı artarak 0 0C
buz haline gelir sonra erimeye başlar.
Tdenge = 30+40 = 35 0C
2
ERİME ISISI: Erime sıcaklığına gelmiş saf bir madenin birim
kütlesinin katı halden sıvı hale geçmesi (erimesi) için alması
gereken ısıya denir. Le ile gösterilir.
Cisimlerden birinin kütlesi büyük ise denge sıcaklığı,
sıcaklığı büyük olan cismin ilk sıcaklığına daha yakın
olur.
Kütleleri ne olursa olsun sıcaklıkları eşit maddeler
arasında ısı alışverişi olmaz.
Isı alışverişinde ısı veren maddenin taneciklerinin hızı
azalırken, ısı alan maddenin taneciklerinin hızı artar.
DONMA ISISI: Donma sıcaklığına gelmiş saf bir maddenin
birim kütlesinin sıvı halden katı hale geçmesi (donması) için
vermesi gereken ısıya denir. Ld ile gösterilir.
Bir madenin belli kütlesinin erimesi/donması için
alması/vermesi gereken ısı miktarı aşağıdaki şekilde
hesaplanır:
Qalması gereken ısı = merime sıcaklığındaki maddenin kütlesi x Le erime ısısı
Kütleleri farklı, farklı cins maddeler arasındaki ısı alışverişi
sonrası denge sıcaklığı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Qvermesi gereken ısı = mdonma sıcaklığındaki maddenin kütlesi x Ld
ısısı
1
donma
HAL DEĞİŞİM GRAFİKLERİ
Suyun Isınma Grafiği
BUHARLAŞMA ISISI: Kaynama sıcaklığına gelmiş saf bir
madenin birim kütlesinin sıvı halden gaz hale geçmesi
(buharlaşması) için alması gereken ısıya denir. Lb ile
gösterilir.
Suyun Soğuma Grafiği
YOĞUNLAŞMA ISISI: Yoğunlaşma sıcaklığına gelmiş saf bir
maddenin birim kütlesinin gaz halden sıvı hale geçmesi
(yoğunlaşması) için vermesi gereken ısıya denir. Ly ile
gösterilir.
Qalması gereken ısı = mkaynama sıcaklığındaki maddenin kütlesi x Lb
buharlaşma ısısı
Qvermesi gereken ısı = myoğunlaşma sıcaklığındaki maddenin kütlesix Ly
Saf maddeler hal değiştirirken sıcaklıkları sabit kalır.
Çünkü aldıkları ısının tamamını hal değiştirmek için
kullanırlar.
yoğunlaşma ısısı
GÜNLÜK HAYATTA HAL DEĞİŞİMİ VE ISI ALIŞVERİŞİ
Günlük hayatta birçok olayda ısı alışverişi ve hal değişimi
Günlük hayatta birçok olayda ısı alışverişi ve hal değişimi
olayları ile karşılaşırız.
olayları ile ka
Örnek olarak buzdolabına konulan içeceklerin soğuması,
dondurmanın sıcak havada erimesi, elimizde buz
tuttuğumuzda elimizin soğuması, sıcak bir kahve veya
çayın beklediğinde soğuması, kolanın içine buz attığımızda
soğuması, ateşin etrafındaki havayı ısıtması, sıcak bir
yemeğin içinde tuttuğumuz metal kaşığın ısınması, ütü
yaptığımız kıyafetlerin ısınması verilebilir.
 Saf maddeler için ayırt edici özelliklerdir.
 Saf maddelerin erime ısısı= donma ısısı,
buharlaşma ısısı= yoğunlaşma ısısı
 Örnek: 0 0C deki suyun donması için vermesi
gereken ısı= 0 0C buzun erimesi için alması gereken
ısı
Ayrıca güneşte bırakılan karpuzun ısınması ve toprak
testideki suyun soğuk olması ısı alışverişi ile açıklanır.
Betül ŞAHİN
2