21-22.basin aç›klamasi

BASIN AÇIKLAMASI
Erdal AKTU⁄
TMMOB
Elektrik Mühendisleri Odas› Bursa fiubesi
Yönetim Kurulu Baflkan›
Elektrik kesintisi
yönetim krizini ayd›nlat›yor
7 Ocak 2008 Bursa elektrik kesintisi,
Türkiye Elektrik ‹letim Afi`nin (TE‹Afi)
sanayi trafo merkezindeki kesicinin
ar›zalanmas› sonucu meydana gelen
tripten dolay› Ovaakça Do¤algaz
Çevrim Santrali’nin devre d›fl›
kalmas›ndan kaynaklanm›flt›r.
Ovaakça Do¤algaz Çevrim
Santrali’nin bir ünitesi zaten bak›mda
oldu¤undan dolay› uzun bir süre
çal›flt›r›lamamaktayd›. Bir ünitesi de
do¤algaz s›k›nt›s›ndan dolay› bir süre
önce devreden ç›kar›lm›flt›. Dolay›s›yla
kalan bir ünitede, trafo merkezindeki
kesicinin ar›zalanmas›yla devre d›fl›
kalm›flt›r. 1400 MW’l›k Ovaakça
Do¤algaz Çevrim Santrali 300 MW’ler
mertebesine düflmüfltür. Bu a盤›n
kapat›lmas› için kentimizde ve Güney
Marmara’n›n bir bölümünde
dönüflümlü olarak elektrik kesintileri
yaflanm›flt›r.
Arz Güvenirli¤i Tehlikesi Büyüyor
Ülkemizde enerjide arz güvenli¤i
sorunu her geçen gün a盤a
ç›kmaktad›r. Odam›z›n uzun y›llard›r
yapm›fl oldu¤u çal›flmalarda,
raporlarda, sempozyumlarda ifade
etti¤i gibi enerjideki yanl›fl
politikalar›n sonuçlar› karfl›m›za
gelmektedir. 1 Temmuz 2006
tarihinde yaflanan yine kentimizden
bafllayan 6 saatlik elektrik kesintisi
bunun ilk iflaretiydi. Dün ise bu
iflaretlerin ikincisi geldi.
Üçüncüsünün gelmeyece¤ini bu
flartlar alt›nda kimse garanti edemez.
devreden ç›kmas› ile krizin 2009’da
de¤il daha yak›n oldu¤u ortaya ç›kt›.
Ülkemiz, kurulu gücünün (40540 MW)
yaklafl›k 27.000-27.500 MW’›n›
kullanmaktad›r. ‹htiyac›m›z da
yaklafl›k 27.000 MW’lar civar›nda
olunca enerjide arz güvenirli¤i sorunu
kendini aç›k olarak s›kl›kla ortaya
ç›karmaktad›r. Gerekli yat›r›mlar› ve
at›l durumda olan santrallere bak›m
yapmayarak yedek rezervini
sa¤layamayan kamu idaresi bir an
önce soruna çözüm bulmal›d›r.
Kentimizde yaflanan elektrik kesintisi
teknik bir sorunla a盤a ç›km›flt›r.
Sorununun as›l nedeni ise enerjide
arz güvenli¤inin sa¤lanamamas›ndan
kaynaklanmaktad›r.
D›fla Ba¤›ml›l›k Faturas›
Özellefltirme sürecinin bafllamas›yla
birlikte 1980’lerin son y›llar›ndan
itibaren d›fla ba¤›ml› bir kaynak olan
do¤algaz›n a¤›rl›¤›n›n giderek artt›¤›
görülmektedir. Türkiye’de plans›zl›k,
enerji a盤› oluflaca¤› söylemleri ve
sermayeye alan açma yar›fl› içinde
yap-ifllet-devret ve yap-ifllet projeleri
ile do¤algaza dayal› kolay, çabuk ve
yap›m maliyeti daha düflük olan
santraller özendirilmifl, %90’dan
fazlas› do¤algaz ile çal›flan
otoprodüktör santralleri de deyim
yerindeyse p›trak gibi ço¤alm›flt›r.
Do¤algaz›n elektrik üretimindeki pay›
1985’de %0,2 düzeyinde bulunurken,
1990 y›l›nda %17,7’e, 1995’de
%19,2’ye, 2000 y›l›nda %37’e
yükselmifltir. 2005 y›l›nda ise
do¤algazda elektrik üretimi, %43,8
oran› ile toplam elektrik üretiminin
yar›s›na yaklaflm›flt›r. Bugün ise
Baflbakan Erdo¤an’›n ifade etti¤i
üzere üretti¤imiz elektri¤in yüzde
52'si do¤algaz çevrim santrallerinden
elde etti¤imiz elektrikten
sa¤lanmaktad›r. Bu oran elektrik
enerjisinde d›fla ba¤›ml›
oldu¤umuzun aç›k delili olup enerji
politikalar›n›n yanl›fll›¤›n›n örtük itiraf›
olarak anlafl›lmal›d›r. Çünkü bir ülke
Dün yaflanan elektrik kesintisi 154
kV’luk bara taraf›nda de¤il de 380
kV’luk bara k›sm›n› da etkileseydi, 1
Temmuz’da yaflanan olay›n benzeri
dün de yaflanabilirdi.
Zaten pamuk ipli¤ine ba¤l› enerji arz
güvenli¤i sistemden çekilen 500 ile
1000 MW’l›k aç›k ile devam ederken
sistemden yaklafl›k 700 MW’›n
21
e¤er elektrik enerjisinin %52
oran›ndaki k›sm›n› d›fla ba¤›ml›
kaynaklardan sa¤l›yorsa bu
uluslararas› siyasal geliflmelerinde
de karfl›l›kl› etkiyece¤i sonucunu
do¤urur.
Nitekim Rusya’n›n son dönemde
Asya’da yapt›¤› anlaflmalar dikkate
al›nd›¤›nda, Nabucco Projesi gibi
do¤algazdaki ülke çeflitlendirme
stratejisinin ç›kmaza girdi¤i
bilinmektedir. ‹ran’›n durumunda
ABD’yle iliflkiler nedeniyle var olan
belirsizlik
göz
önünde
bulunduruldu¤unda Türkiye’nin
Azerbaycan d›fl›nda elinde alternatif
kalmad›¤› da görülmektedir. Bu ise
Rusya’n›n do¤algaz sat›fl›nda
belirleyici olmas› ve zamlar›n
kaç›n›lmazl›¤›n› art›rmaktad›r. Ki
Cumhurbaflkan› Abdullah Gül’ün ABD
gezisinin ard›ndan ‹ran’›n ülkemize
verdi¤i do¤algaz› kesmesi siyasi
geliflmelerin enerji alan›nda
belirsizlikleri artt›raca¤›n›
göstermektedir.
Enerjide d›fla ba¤›ml›l›k haliyle
siyasette de d›fla ba¤›ml›l›¤›
do¤uracakt›r.
Enerji politikalar›n›n iflas›n
sonuçlar›
22
Bir kamu hizmeti olan elektrik alan›,
yaflad›¤›m›z elektrik kesintisi olay›nda
da görüldü¤ü gibi, termik santralleri,
do¤algaz santralleri, trafolar, da¤›t›m
ve iletim flebekeleri ile birlikte bir
bütündür. Bu bütünün parçalanm›fl
olmas›n›n da ülkemize yarar de¤il,
zarar getirece¤i aç›kt›r. Daha fazla
sistemde tahribat yaratmadan
hemen, flimdi, acil olarak kamusal
çözümler üretilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle acilen yap›lmas›
gerekenler:
* Arz güvenirli¤i sa¤lanmal›d›r.
* Bir an önce 4646 ve 4628 gibi
yasalar kald›r›larak kamu idaresinin
yat›r›m yapmas›n›n önü aç›lmal› ve
d›fla ba¤›ml›l›k azalt›lmal›d›r.
* Do¤algaz depolama alanlar› acilen
devreye sokulmal›d›r.
* Enterkonnekte flebeke yenilenmeli,
alternatif ring hattlar yap›lmal›, iletim
hatlar› gözden geçirilmelidir. Gerekli
bak›mlar için ödenek ayr›lmal›d›r.
* Milli Yük tevzi merkezi yük alma ve
atma koordinasyonunu iyi sa¤lamal›
tüm konuflmalar kay›t alt›na al›nmal›
baz› yapt›r›mlar sözleflmelere
konmal›d›r.
* Enerji sisteminde otoprodüktör ve
otoprodüktör gruplar›, günefl, rüzgar
santralleri, hidrolik santraller, termik
santraller, komple bir bütünün
parças› olarak çözülmeye
çal›fl›lmal›d›r.
* Özellefltirmeler yeniden gözden
geçirilmelidir. Elektrik üretim ve
da¤›t›m
flirketlerinin
özellefltirilmeleri yap›l›rken ileride
ne gibi sorunlar yarataca¤›
düflünülmeli ad›mlar flimdiden do¤ru
at›lmal› yeni projeler buna göre
haz›rlanmal›d›r. Da¤›t›m ve üretim
flirketlerinin özelefltirilmesinden
derhal vazgeçilmelidir.
7 Ocak 2008 Bursa elektrik
kesintisinin a盤a ç›kard›¤› gibi
Elektrik Üretimi ve Da¤›t›m› birlikte,
kamu eliyle ve yerli kaynaklarla
yap›lmal›d›r. Odam›z enerjinin
kendisinin de¤il enerji yönetiminin
sorun oldu¤unu y›llard›r
belirtmektedir. Bu nedenle Enerji
Politikalar› ve Yönetimi kamu
taraf›ndan, uzmanlar, meslek odalar›
ve yurttafllar›n kat›l›m›yla planlanmal›
ve uygulanmal›d›r. Bugünümüzü
do¤ru planlay›p yönetemeyenlerin
yar›nlar›m›z› planlay›p yönetmeye hiç
haklar› yoktur
Enerjine Sahip Ç›k, Gelece¤ini
Karartma...
22