Gaz Emisyonları ve Kirlilik

2017 - 2018 EÖY
TARIM & ÇEVRE
GAZ EMİSYONLARI
VE
KİRLİLİK
KONULAR
• Ele alınacak konular:
– Genel bilgiler
– Tarım ve gaz emisyonları
– Sera gazları ve küresel ısınma
– Amonyak emisyonu ve kirliliği
– Metan emisyonu ve kirliliği
– Azot oksit emisyonu ve kirliliği
– Karbondioksit emisyonu ve kirliliği
– Çiftlik kokuları
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
1
2017 - 2018 EÖY
GENEL BİLGİLER
• Tarım; atmosferik kirliliğin
– hem kaynağı
– hem de iyileştiricisi
• Tarımsal emisyonların etkileri
– kısa dönemli ve yerel sıkıntılar (aşırı koku)
– uzun dönemli ve geniş ölçekli (küresel ısınma) olabilir
• Tarım alanlarından ortaya çıkan başlıca kirletici gazlar:
–
–
–
–
amonyak,
metan,
azot oksit
karbondioksit
• Atmosferdeki davranışlarından dolayı:
– Kokular ve amonyak emisyonu lokal kirlilik olarak görülürken,
– Metan, azot oksit ve karbondioksit emisyonları küresel çevreyi etkiler
TARIM VE GAZ EMİSYONLARI
• Doğal olarak meydana gelen süreçler
– tarım faaliyetlerinden gaz emisyonlarının ortaya
çıkmasına neden olur
• Amonyak, metan, azot oksit ve karbondioksit
– toprak, bitkiler, hayvanlar ve atmosfer arasında karbon ve
azotu dolaştıran doğal biyokimyasal döngü bileşenleridir
• Gaz emisyonlarıyla ilgili tarımsal kirliliği arttıran
nedenler:
– Üretimin artması
• bitki ve çiftlik hayvanı üretim alanlarındaki artış
– Üretimin özelleşmesi
• tek bir üretim çeşidine yönelme
– Üretimin yoğunlaşması
• yoğun girdi kullanımı
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
2
2017 - 2018 EÖY
TARIM VE GAZ EMİSYONLARI
• Günümüzdeki atmosferik gazların değişim oranının
büyüklüğü;
– asit yağmurları, ozon tüketimi ve potansiyel küresel ısınmadan
anlaşılabilir
• Bu olaylar atmosferin temel bileşenlerindeki (N ve O)
değişikliklerden değil
– birçok minör veya iz gazların seviyesindeki artıştan kaynaklanmakta
• Bazı atmosferik iz gazların konsantrasyonlarındaki
değişiklikler:
Atmosferik Gazlar
Karbondioksit
Metan
Azot oksit
1850
1985
280 ppmv
345 ppmv
0.6-1.0 ppmv
280 ppbv
1.7 ppmv
305 ppbv
TARIM VE GAZ EMİSYONLARI
• Atmosferdeki gazların durumu kimyasal
karakteristiklere bağlı olarak değişmektedir:
– Reaktif olmayan ve suda çözünemeyen gazlar (metan ve
azot oksit gibi)
• troposfer (atmosferin 10-15 km ’lik bölümü) boyunca hızla
yayılırlar
• ve stratosferin (atmosferin 30-40 km ’lik kısmı) içine ilerler
– Amonyak gibi çözülebilen gazlar
• ya partikül materyal üzerinde tutularak ya da su damlacıklarıyla
çözünerek hızlı bir şekilde dünya yüzeyine dönerler
• genellikle çok uzaklara difüzyonla ilerleyemezler
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
3
2017 - 2018 EÖY
SERA GAZLARI VE KÜRESEL ISINMA
• Sera etkisi
– dünya atmosferinin temel ve doğal bir özelliğidir
– olmasaydı, dünya yüzeyi 30 0C daha soğuk olurdu
– belirli bazı gazların, dünya yüzeyinden yansıyan uzun
dalga boylu radyasyonu absorbe ederek uzaya
kaybolacak ısı enerjisi miktarını azaltması ve termal bir
örtü gibi davranması sonucu meydana gelir
• sorumlu atmosferik gazların yoğunluğundaki artış tutulan ısı
enerjisi miktarını artırabilir
• Sera gazı emisyonları
– İnsan aktivitelerine bağlı olarak yükselebilir
• Tarımsal faaliyetlerin etkisi yaklaşık olarak %8
SERA GAZLARI VE KÜRESEL ISINMA
• Küresel ısınmanın tarımsal faaliyetler üzerine
muhtemel etkileri:
– Tarımsal faaliyetlerin lokasyonunda değişiklik
(halihazırda yetiştirilen bitki çeşitlerinin daha kuzeye
taşınması)
– İklim şartları için daha önce uygun olmayan yeni bitki
varyetelerinin kullanımına ihtiyaç duyulması
– Mevcut su varlığındaki kısıtlamalar ve bunun etkileri
– Herbisit direncine bağlı olarak yabancı otların artması
– Bitki ve çiftlik hayvanlarını etkileyen mevcut hastalık
ve zararlı türlerindeki değişiklikler
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
4
2017 - 2018 EÖY
AMONYAK EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Amonyak (NH3), bir gaz olarak:
– temel bir atmosferik kirleticidir
– troposferde çok kısa bir kalma süresine sahiptir
• Bu nedenle atmosferik kimyada çok az bir rol
oynamaktadır
– Bazı asitikleri (H2SO4 ve HNO3) nötralize edebilir
– Kızılötesi ışınları absorbe edebilir
– Küresel ısınmaya etkisi önemsiz
• Çoğu NH3 emisyonu
– kuru veya ıslak depozit şeklinde, hemen
kaynağına yakın kısımlarda yeryüzüne geri döner
AMONYAK EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Amonyak emisyonlarının potansiyel etkileri:
– NH3 alkalindir ancak NH3’ün NO3’e mikrobiyal
oksidasyonu ( nitrifikasyon) sırasında H+ iyonlarının
serbest kalması toprak ve tatlı suların asitleşmesine
katkıda bulunur.
• Kükürt emisyonları azaldığında, NH3 içeren azot bileşikleri
toprak ve suyun asitleşmesine en büyük katkıyı yapar
– Toprak azot düzeyini dolayısıyla toprak verimliliğini
ve muhtemelen NO3’ün yıkanma ile kaybolma riskini
artırır
– Bitkilerde yaprak sararması gibi direk toksit etkilere
ve besin elementi dengesizliği gibi ikincil etkilere
neden olabilir
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
5
2017 - 2018 EÖY
AMONYAK EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Hassas doğal ve yarı doğal ekosistemlerde
artan NH3 emisyonlarından kaynaklanan
problemler:
– asidifikasyon ve N zenginleşmesi
• Tatlısu ekosisteminde, genellikle N sınırlanmadığından
NH3 depozisyonunun
– asitleştirme etkisi, besin zenginleşmesinden (ötrifikasyon)
daha önemlidir
– tür ve biyo-çeşitliliğin azaltılmasıyla floranın
karakteristik bileşimine etkisi
AMONYAK EMİSYONU KAYNAKLARI
• Amonyak emisyonunun kaynaklar:
– tarımda meydana gelen NH3 volatilizasyonu
• Birçok bölgede toplam amonyak emisyonunun
%80’ninden fazlasına sebep olmakta
– Diğer kaynaklar
•
•
•
•
Kanalizasyon çalışmaları,
Endüstriyel yanma
Biyo-kütle yanması
Çöplükler
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
6
2017 - 2018 EÖY
AMONYAK EMİSYONU KAYNAKLARI
• Tarımsal faaliyetler sırasında ortaya çıkan 3 temel
amonyak volatilizasyonu:
– Üre (büyük ve küçükbaş) veya ürik asit içeren (kümes
hayvanları) çiftlik hayvanları atıklarının
dekomposizyonudan;
• NH3 ve CO2 üreten üreaz enzimleri
ile üre ve ürik asidin hidrolizi.
• Çözeltiden NH3 hızlıca volatilize
olur ve NH3 emisyonu meydana gelir
– Amonyum ve üre bazlı gübre uygulamalarından
– Gübre uygulanmış bitkinin yapraklarından:
• Amonyak volatizasyonu yetişen bir bitkinin yaşam süresi boyunca
bitki stomaları ile oluşabilmektedir.
AMONYAK EMİSYONU KAYNAKLARI
• Tarımsal faaliyetlerden ortaya çıkan NH3
emisyonunun miktarı değişkendir
– farklı kaynaklarının olması
– ve emisyon hızını etkileyen
• sıcaklık, mevsim, toprak pH’sı, çiftlik amenajman uygulamaları
(otlama sistemi, çiftlik hayvanı barınak sisteminin seçimi, atık
yönetimi vb.) gibi faktörler
• Emisyonların yaklaşık olarak:
–
–
–
–
–
%40’ı gübrelerin sıkça biriktiği hayvan barınaklarından
%30’u araziye uygulanan gübre ve atık çamurundan
%12’si hayvanların otlatılmasından
%9’u gübre ve atık çamur depolarından
%9’u azotlu gübre kullanımından
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
7
2017 - 2018 EÖY
AMONYAK EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• NH3 emisyonunu azaltmak için en önemli strateji
– gübre ve atık çamurunun
• hayvan barınaklarında,
• atık depolarında
• ve arazi uygulaması sırasında
hava ile temasını azaltarak oluşacak volatilizasyon
oranını kısıtlamaktır
• Kokunun kontrol edilmesi için kullanılan metotlar
– aynı zamanda NH3 kayıplarının azaltılması için de
kullanılır
• Örneğin gübrenin bant şeklinde uygulaması ve
enjeksiyon gibi alternatif çamur uygulama metotları
emisyonu %40-50 azaltabilir
AMONYAK EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• İyi yönetim uygulamaları;
– Atıklardaki N‘u azaltmak için besinde bulunan ve
hayvanın ihtiyacı olan N miktarının dengelenmesi
• bu yöntemle atık çamurunun toplam N miktarı %44
• ve barınaklarda NH3 volatilizasyonu %50 azaltılabilir
– Hayvan barınaklarında amonyak emisyonunu
azaltmak için yerlerin ve duvarların idrar ve dışkıdan
temizlenmesi
• sık sık yıkama sistemlerinin çalıştırılması
– Atık çamurunun depolanması yıllık toplam amonyak
kaybının sadece yaklaşık %2’sini temsil etmektedir.
• Üstü plastik materyalle kapatılması durumunda emisyon
miktarları
– atık tanklarında %80, göletlerde ise %95 azaltılabilir
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
8
2017 - 2018 EÖY
METAN EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Metan:
– atmosferin doğal bir gaz bileşenidir
– ve karbondioksit, azot oksit ve su buharı ile
birlikte sera etkisinde özel öneme sahiptir
– amonyağın tersine atmosferde kalış zamanı
önemlidir
– CO2’den 25 kat daha fazla kızılötesi radyasyonu
absorbe edebilmektedir
– kirlilik etkisi küresel ısınmayı arttırmasıdır
– her ne kadar kötü kokuya sahip olduğu
düşünülse de kokusuzdur
– oldukça yanıcıdır (kolay alev alan)
METAN EMİSYONU KAYNAKLARI
• Tarım faaliyetlerinden oluşan metan emisyonu
yaklaşık olarak %37’dir
– Temel üretim kaynağı geviş getiren hayvanların doğal
sindirim işlemleridir.
• Çiftlik hayvanlarınca üretilen CH4’ün yaklaşık olarak %75’i
sığırlardan ortaya çıkar (olgun bir mandıra ineği yılda 100
kg CH4 üretebilir)
• Bunu sırasıyla koyunlar
ve domuzlar takip eder
– Bazı şartlarda gübreleri
metan üretse bile kümes
hayvanları direk olarak
metan üretmez
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
9
2017 - 2018 EÖY
METAN EMİSYONU KAYNAKLARI
…(devamı)
– Çiftlik hayvanlarınca üretilenle kıyaslandığında çok yavaş
olsa bile, çoğu atık çamuru ve gübrelerdeki bakteri
faaliyetleri de CH4 üretebilmektedir
• Anaerobik toprak koşullarında bu üretim artar
– Su altında üretimi yapılan çeltik tarlalarından önemli
miktarda CH4 ortaya çıkar
• Küresel olarak, bütün CH4 emisyonunun %30’unu içerir
• Sonraki 25 yıl içerisinde pirinç üretiminde tahmin edilen
%65’lik bir artış ile birlikte CH4 emisyonları daha da artabilir
• mevcut bazı teknolojilerin uygulanmasıyla bu üretim
alanlarında metan emisyonu %40 azaltılılabilir
– Su altında kalmış topraklarda organik maddenin
parçalanmasında ortaya çıkan ürünlerden ikisi CO2 ve
CH4
METAN EMİSYONU KAYNAKLARI
• Tarım-dışı oluşan metan emisyonu kaynakları
– Biyolojik kökenli CH4 ‘ın en önemli temel kaynağı
çöp depolama alanlarıdır
• Çöp atıklarında CH4 emisyon değerleri
– 107 kat kadar değişkendir (<0,0004 - >4000g/m2)
– tarım alanları ile karşılaştırıldığında daha fazladır
– Bazı katı yasalarla bu alanlarda ortaya çıkan metan
salınımlarının azaltılması mümkündür
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
10
2017 - 2018 EÖY
METAN EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• Çiftlik hayvanlarından kaynaklanan CH4
emisyonunu azaltmak için:
– birim başına verimliliğin arttırılması,
• Beslenmeyle ilgili modifikasyonlar ve CH4 üretiminde rol
oynayan midedeki tek hücreli mikroorganizmaları içeriğinin
değiştirilmesi
• Çiftlik hayvanlarının bakım koşullarının ve sağlıklarının
iyileştirilmesi
• Genetik potansiyellerinin maksimize edilmesi
– hayvan sayısı ve işletme yoğunluklarının azaltılması
– atık çamuru ve gübre depolamalarında
• yeni teknolojilerin kullanılması
• ve biyogazın alternatif bir enerji kaynağı olarak kontrollü
üretimi
METAN EMİSYONUNUN AZALTILMASI
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
11
2017 - 2018 EÖY
AZOT OKSİT EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Azot oksit (N2O):
– bir sera gazı
– potansiyel bir gaz kirliliği
– iklim koşullarını bozarak
• tarımsal faaliyetleri
• ve üretimi etkiler
– küresel ısınmaya etkisi CO2’e oranla 200-300 kat
daha fazladır
AZOT OKSİT EMİSYONU KAYNAKLARI
• Bütün N2O emisyonların
– yaklaşık olarak %50’si:
• toprak bakterileri, gübreler ve atık çamurunu uygulamalarını
içeren tarımsal faaliyetlerden kaynaklanır
– dörtte biri topraklarda meydana gelir
– diğer önemli kaynakları
• hayvanlar ve atık depoları (%17),
• N yıkanması (%21)
• ve NH3 (%3)
• En önemli mekanizma anaerobik koşullar altında
– nitrit ve nitratın indirgendiği denitrifikasyon olayı
NO2- ve
Nitrit ve
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
NO3Nitrat
→ N2O↑
Azot oksit gazı
→
N2↑
Diazot gazı
12
2017 - 2018 EÖY
AZOT OKSİT EMİSYONU KAYNAKLARI
• Tarımsal ekosistemlerde
– inorganik gübre kullanımı artışı
– işlenen arazi artışı
– hayvancılık üretim sistemlerindeki artan yoğunluk
N-döngüsününde denitrifikasyon kayıplarını arttırır
– Genel olarak uygulanan azotlu gübrenin
• %0,5 -2’si N2O olarak kaybolmakta
• bu değer %30’lara kadar çıkabilmektedir
– Denitrifikasyon süresince üretilen N2O veya N2’nin
tam oranını belirlemek zordur. Genel olarak:
• N2O emisyonu N2 kayıplarına göre daha az
• Anaerobik koşullarda çoğunlukla N2 kayıpları oluşur
AZOT OKSİT EMİSYONU KAYNAKLARI
• Topraklardan:
– N’un gaz olarak kaybını
– ve anaerobik koşulların oluşturulmasıyla oksijen
tüketimini arttıran birbiriyle ilgili faktörler:
•
•
•
•
•
•
toprak nem içeriği
organik maddenin miktarı ve doğası
topraktaki havalanma
toprak pH’sı (<6 ise denitrifikasyon sınırlanır)
toprak sıcaklığı (<00C ise denitrifikasyon sınırlanır)
N’lu gübre uygulamalarının şekli ve zamanı
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
13
2017 - 2018 EÖY
AZOT OKSİT EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• Azot oksit emisyonunu azaltmaya yönelik
stratejiler:
– bitkilerin ihtiyaç duyduğu miktarlarda azotun yetişme
dönemi boyunca parça parça verilmesi
– çiftlik azot girdilerinin azaltılması ve N etkinliğinin
artırılması,
– bitki atıkları ve çiftlik gübresinden N girdisinin
hesaplanması
– daha iyi gübreleme tekniklerinin (kök bölgesine),
nitrifikasyon kısıtlayıcıların, yaprak spreylerinin ve
yavaş yavaş serbest bırakılan kaynakların
kullanılması
– anaerobik koşulların engellenmesi
AZOT OKSİT EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• Meralardan N2O kaybını minimize etmek için
– depolama yoğunluğu ve idrarın azot içeriği
azaltılmalıdır. Bu amaçla:
•
•
•
•
hayvan başına verimi artırma
düşük azot içerikli yemleri kullanma
daha az inorganik N uygulamaları
gübre ve sulama yönetimi gibi uygulamalardaki
modernizasyon
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
14
2017 - 2018 EÖY
KARBONDİOKSİT EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Karbon döngüsü
oldukça dinamiktir
– Farklı zaman
ölçeklerinde çalışan
birkaç ayrı döngüyü
içerir
• Küresel C döngüsü ile
karbondioksit (CO2)
ve CH4’ın bu
döngüdeki rolü
KARBONDİOKSİT EMİSYONU KİRLİLİĞİ
• Karbondioksit
– en önemli sera gazı
– suda çözülebilir olmasından dolayı atmosfer ve
okyanuslar arasında değişimler olur
• Bu nedenle atmosferik yaşam ömrü yaklaşık olarak 2
yıl ile sınırlanmıştır
– atmosferik konsantrasyonundaki değişiklik
• fosil yakıtların artması,
• ormanların yok edilmesi
• ve küresel fotosentez oranındaki azalmaya bağlı
• Topraklar
– C için geçici bir depo veya ambar görevi görür,
– CO2 için ise bir geçiş yoludur
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
15
2017 - 2018 EÖY
KARBONDİOKSİT EMİSYONU KAYNAKLARI
• Tarımsal üretimde kullanılan fosil yakıtlar
nedeniyle CO2’in her yıl atmosfere bırakılan
toplam salınımı %1’inden azdır
– Bu tarımın CO2 emisyonu ile ilişkisinin önemsiz
olduğu izlenimini verebilir
– Ancak, topraklarda bitki ve atmosferde bulunan
toplam miktardan daha fazla karbon vardır
• Fotosentez olayı
– net bir CO2 tüketimi değildir
• çünkü atmosferik uzaklaştırma genellikle hasattan
sonra organik maddenin parçalanmasıyla serbest
kalarak yıl boyunca dengelenir
KARBONDİOKSİT EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• Kyoto Protokolü
– birçok ülke CO2 emisyonunu azaltmayı taahhüt etmiştir.
– ABD ve Çin buna dahil değildir
– Kanada 2011 yılında bu taahhüdünden vazgeçti
• Fosil yakıtlardan kaynaklan CO2 emisyonunun
azalması için stratejiler enerji tasarrufu önlemleridir;
–
–
–
–
–
Makinelerin optimal çalışmasını sağlamak,
Binalardan ısı kaybını azaltmak,
Fosil yakıt olmayan enerji kaynaklarını kullanmak,
Sera sıcaklığının etkin bir şekilde kontrolü
Yapıların polietilen ile kaplanması
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
16
2017 - 2018 EÖY
KARBONDİOKSİT EMİSYONUNUN AZALTILMASI
• CO2 emisyonunun azaltılması:
– Toprak kültivasyonu ve yönetim uygulamalarının
iyileştirilmesi,
• minimum toprak işleme
• ve etkin drenaj sistemlerinin oluşturulması
– Hayvan gübresi ve atık çamuru uygulanan
alanların arttırılması
– Doğal ağaçlık alanların arttırılması
ÇİFTLİK KOKULARININ KAYNAKLARI
• Kokular karmaşık bir özelliğe sahiptir
– Bazı kokular hoş olsa da genellikle sağlık açısından
sakınılması gereken bir sıkıntı olarak kabul edilir
• Bir kirletici olarak kokular
– mide bulantısı, kusma ve baş ağrısı gibi hoş olmayan
rahatsızlıklara yol açar
– zararlı reaksiyonları tetikleyerek insan sağlığını etkiler
• Kokuların bazı belirgin özellikleri;
– Yoğunluk (koku maddesinin konsantrasyonunun sebep
olduğu koku hissinin etkisi)
– Koku karakteri (maddenin belirlenmesini sağlar)
– Zevk tonu (memnun olma veya olmamanın ölçüsü)
– Koku yayılmasının sıklığı/sürekliliği
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
17
2017 - 2018 EÖY
ÇİFTLİK KOKULARININ KAYNAKLARI
• Tarımsal kokular
– özellikle çiftlik hayvanları üretimiyle ilişkilidir
• idrar ve dışkıdaki proteine bağlı olarak
• bitki atıklarının anaerobik parçalanması sonucu
– noktasal kirlilik kaynağıdır
– çok sayıda kimyasal bileşiklerin farklı
karışımlarını içerir
•
•
•
•
uçucu yağ asitleri,
organik asitler,
aminler
organa kükürtler
– en hoş olmayanı kükürt ve azot içerenleridir
ÇİFTLİK KOKULARININ KAYNAKLARI
• Çiftlik kokularının en önemli kaynakları;
– tarımsal yapılar
• hayvan barınakları,
• yoğun kümes hayvanları birimleri
– atık çamuru veya gübre depoları,
– atık çamuru veya gübrelerin uygulanması,
– silajlar ve diğer hayvan yemleri
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
18
2017 - 2018 EÖY
ÇİFTLİK KOKULARININ KAYNAKLARI
• Hayvancılık işletmelerinde oluşan koku
problemleri riskini etkileyen faktörler;
–
–
–
–
–
komşu işletmelere olan mesafe
bölgesel topografya
çiftlik hayvanlarının tipi ve sayısı,
hakim rüzgar yönü,
çiftlik hayvanlarının yönetimi ve kullanılan barınak
sistemi,
– kullanılan yem çeşidi
– atık çamuru depolarının tipi ve büyüklüğü
– atık yönetim şekli,
ÇİFTLİK KOKULARININ KAYNAKLARI
• En yüksek koku emisyonları, genellikle:
– gübre ve atık çamurlarında ve
– atık dağıtılması sırasında
• geleneksel atık çamuru dağıtıcılarıyla çamurun küçük
damlacıklara parçalanması havada uçucu bileşiklerin
yayılımını 15 kat artırır
• Dağıtma süresince ve sonrasında yayılan koku
miktarını etkileyen diğer faktörler;
– uygulama oranı,
– çiftlik hayvanı türü,
– atığın süt veya silaj sızıntısı içerip içermediği
– depolama metodu ve süresi
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
19
2017 - 2018 EÖY
ÇİFTLİK KOKULARININ KAYNAKLARI
ÇİFTLİK KOKULARININ AZALTILMASI
• Tarımsal kokuların minimize edilebilmesi için:
– Bütün koku kaynaklarının potansiyel
şikâyetlerden mümkün olduğunca uzaklıkta
olmasının sağlanması
• yeni çiftlik barınaklarının ve atık dağıtılan arazilerin yer
seçimi
– İyi planlama ve amenajman uygulamalarıyla
kaynakta emisyonun sebeplerine yönelik
girişimler
Tarım & Çevre
(Prof.Dr. Ahmet KURUNÇ)
20