TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

BİLİNÇ
BOZUKLUKLARINDA
İLKYARDIM DERS NOTLARI
Yrd. Doç.Dr. Vesile ŞENOL
Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Böl. Bşk
Paramedik Program Koordinatörü
E.Ü. H.B.S.H.M.Y.O
1
Bilinç Bozukluğu/Bilinç Kaybı
• Beynin normal işlevlerindeki aksama
nedeniyle uyku halinden (=bilinç
bozukluğu) başlayarak hiçbir uyarıya yanıt
vermeme (=bilinç kaybı) durumuna kadar
giden bilincin kısmen ya da tamamen
kaybolması halidir.
2
Bilinç Bozukluğu/Bilinç Kaybı
• Bayılma (senkop): Kısa süreli, yüzeysel ve
geçici bilinç kaybıdır
• Beyi dokusuna giden kan akımının azalması
sonucu oluşur
• Koma: Yutkunma ve öksürük gibi
reflekslerin ve dışarıdan gelen uyarılara
karşı tepkinin azalması/yok olması ile
ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.
3
Senkop (Bayılma)
•
•
•
•
•
•
Baş dönmesi, baygınlık, yere düşme
Bacaklarda hissizlik
Bilinç sislenmesi
Yüzde solgunluk
Üşüme, terleme
Hızlı-zayıf nabız
4
Koma Belirtileri
• Yutkunma, öksürük ve öğürme
reflekslerinin kaybolması
• Sesli ve ağrılı uyarana tepkisizlik
• İdrar ve gaita kaçırma
5
Bilinç Etkileniminde İlkyardım
Kişi baş dönmesi hissettiğinde:
• Şok Pozisyonu:Sırt üstü pozisyonda
yatırılır, ayakları 30 cm kaldırılır
• Sıkan giysiler gevşetilir
• İyi hissedinceye kadar dinlendirilir
6
Bilinç Etkileniminde İlkyardım
Kişi bayıldıysa:
Şok pozisyonu verilir
Soluk yolu açıklığı kontrol edilir,
korunması sağlanır
Sıkan giysiler gevşetilir
Kusma gelişmiş ise yan pozisyonda tutulur
Solunum kontrolü yapılır
Meraklı kalabalık dağıtılır/organize edilir
7
Bilinç Etkileniminde İlkyardım
• Bilinç Kapalı ise:
• Hasta/yaralının yaşam bulguları ( ABC)
değerlendirilir
• Hasta/yaralıya koma pozisyonu verilir
• Tıbbi yardım istenir (112)
• Sık solunum ve nabız kontrolü yapılır
• Acil yardım sağlanıncaya kadar yanında
beklenir
8
Koma Pozisyonu-I
“Sars ve sor testi” ile bilinç kontrolü yapılır
Sıkan giysiler gevşetilir
Ağız içinde yabancı cisim kontrolü yapılır
Bak-Dinle-Hisset ile solunum kontrolü
yapılır
• Şah damarından nabız kontrolü yapılır
• Hastanın döndürüleceği tarafa diz çökülür
•
•
•
•
9
Koma Pozisyonu-II
• Hastanın karşı tarafta kalan kolu karnının
üzerine konur
• Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak
şekilde kıvrılır
• İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında
omuzdan yukarı doğru uzatılır
• Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak
bir hamlede çevrilir
10
Koma Pozisyonu-III
• Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek
öne doğru destek yapılır
• Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya
destek yapılır
• Hastanın başı uzatılan kolun üzerine yan
pozisyonda hafif öne eğik konur
11
Koma Pozisyonu-IV
• Tıbbi yardım gelinceye kadar pozisyonu
korunur
• 3-5 dakika aralıklarla solunum ve nabız
kontrolü yapılır
12
GÖĞÜS AĞRILI HASTADA
İLKYARDIM DERS NOTLARI
Yrd. Doç.Dr. Vesile ŞENOL
Paramedik Program Başkanı
E.Ü. H.B.S.H.M.Y.O
13
GÖĞÜS AĞRISI
 Ağrı nedeni Kalp spazmı (Angina Pektoris)
ya da Kalp krizi (Myokard Enfarktüsü)
olabilir.
 Kalbi besleyen damarların, trombo emboli
nedeniyle kısmi/total tıkanıklığına bağlı
kalp kasının kanla beslenememesi sonucu
ortaya çıkar.
14
KALP SPAZMI
BELİRTİLERİ
• Solunum sıkıntısı/nefes darlığı
• Ağrı göğüs ortasında başlar, kollar, boyun,
sırt ve çeneye yayılım gösterir
• Fiziksel efor, zorlanma, heyecan, üzüntü ya
da fazla yemek yeme sonucu ortaya çıkar
• Kısa sürelidir, ağrı genellikle 5-10 dakika
sürer
15
KALP SPAZMI
• Ağrı istırahat ve nitrogliserin(kapril vb) ile
geçer
• Istırahat ile geçmeyen ağrı ise ciddi bir
durumu gösterir
• Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti
değişmez
16
KALP KRİZİ
• Hasta ciddi bir ölüm korkusu içindedir
• Terleme, mide bulantısı, kusma görülür
• Ağrı mide ya da göğüs boşluğunun herhangi
bir yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde başlar
• Omuzlara, boyuna, çeneye ve genellikle sol
kola yayılır
• Kalp spazmı ağrısına göre daha şiddetli ve
daha uzun sürelidir ( 30 dak veya üzeri)
17
KALP KRİZİ
• En çok hazımsızlık, gaz sancısı veya kas
ağrısı şeklinde belirti verir ve karıştırılır
• Gaz sancısı ya da kas ağrıları aksi ispat
edilene kadar kalp krizi gibi düşünülmelidir
• Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti
değişmez
18
GÖĞÜS AĞRISINDA
İLKYARDIM
• Yaşamsal bulgular (ABC) Kontrol edilir
• Hemen yarı oturur pozisyonda dinlenmeye
alınır, sakinleştirilir
• Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım
edilir
• Tıbbi yardım istenir (112)
• Transport süresince ABC kontrolü yapılır.
19
SARA KRİZİ GEÇİREN
HASTADA
İLKYARDIM DERS NOTLARI
Yrd. Doç.Dr. Vesile ŞENOL
Paramedik Program Başkanı
E.Ü. H.B.S.H.M.Y.O
20
Epilepsi Nöbetinde İlkyardım
• Çevre güvenliği sağlanır
- Kendini yaralamamasına dikkat edilir
-Yaralanmaya neden olacak gereçler ortadan
kaldırılır
• Nöbet bitene kadar beklenir
• Hasta bağlanmaz
• Kilitlenmiş çene, kasılan kol ve parmaklar
açılmaya çalışılmaz, ovulmaz
21
Epilepsi Nöbetinde İlkyardım
• Başını çarpmasını engellemek için başın
altına yumuşak bir malzeme konur
• Sıkan giysiler gevşetilir
• Kolonya, alkol, gülsuyu, soğan, sarımsak
vb. hiçbir uyarıcı koklatılmaz
• Kusma riskine karşı tedbir alınır
• Uyarıcı özelliği taşıdığı için Ambulansın
ışık ve sirenleri açtırılmaz
22
KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ
BELİRTİLERİ
●Baş ağrısı
●Görme bozukluğu
●Uyuşukluk
●Zayıflık
●Konuşma güçlüğü
●Kafa karışıklığı
●Sarsıntı ve şuur kaybı
23
KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ
İLKYARDIM
• ABC’si değerlendirilir
• Bilinç (+) kusmuyor; ağızdan şeker, şekerli
içecekler verilir
• 15-20 dakika içinde belirtiler geçmiyor ise
sağlık kuruluşuna gitmesi için yardım
çağırılır
• Hastanın bilinci yerinde değilse koma
pozisyonu verilerek, tıbbi yardım çağrılır
24