Hukuk Felsefesi

DERSİMİZİN TEMEL
KONUSU
1
TÜRK HUKUKUNUN TEMEL
KAVRAMLARINI TANIMAK
2. TÜRKIYE’DE NELER YAPABİLİRİZ
SORUSUNUN CEVABINI BULABİLMEK
1.
DERSİN KAYNAKLARI
2
SİZE GÖNDERİLEN MATERYAL:
 1. 1982 Anayasası:
https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf
 2. “Hukukun Temel Kavramları” isimli pdf kitap:
http://ds.anadolu.edu.tr/eKitap/HUK101U.pdf
Bu kaynaklardan doğrudan sorumlu değilsiniz. İhtiyaç
duyduğunuzda bakabilirsiniz.
Türkiye’de Neler Yapabilirsiniz?
3
 1. Erasmus Programıyla Dokuz Eylül Üniversitesi
Hukuk Fakültesi’ne gelebilirsiniz.
 2. İngilizce, Türkçe veya Almanca dersler
alabilirsiniz.
 3. Birinci Hukuk Sınavından sonra Denklik için
Dokuz Eylül Üniversitesi’ne gelebilirsiniz.
 4. 11 tane fark ders ini verirseniz Türkiye’de de
hukuk fakültesi mezunu olabilirsiniz.
Öneriler
4
 Akademisyenlik/öğretim üyeliği
 Uluslararası firmalarda/ Türk-Alman
şirketlerinde hukuk danışmanlığı
 Ayrıca ABD’de yüksek lisans:
www.fulbright.org
Alman ve Türk Hukuku Arasındaki Benzerlikler
5
Kıta Avrupası Hukuku:
1. Temelinde Roma Hukuku vardır.
2. İçtihat
hukuku (Case-Law) değil mevzuat
(yazılı/yürürlükteki pozitif hukuk metinleri) önemli
3. Özel hukuk ve kamu hukuku ayrımı vardır.
4. Yasaların
(kanunların)
yapımında
Alman
hukukunun etkisi (Medeni Kanunun ve Ceza
Kanunun yapımındaki etki)
HUKUK, KANUN DEMEK DEĞİLDİR
6
HUKUK DEVLETİ VE KANUN
DEVLETİ BİRBİRİNDEN FARKLI
ŞEYLERDİR.
KANUNLARIN OLMASI HER ZAMAN
HUKUK DEVLETİNİN OLDUĞUNA
İŞARET EDER Mİ?
ÖRNEKLER
7
EİCHMAN DAVASI!!!
“READER” filmi ve kitabı
SORU:
8
RECHT(S) /RİGHT(S) NE
DEMEK?
“DROIT” NE DEMEK?
NORMLAR HİYERARŞİSİ
- Hans Kelsen’in normlar hiyerarşisi kuramı
1. Anayasa
2. Temel hak ve özgürlükler alanındaki uluslar arası
antlaşmalar
3. Kanunlar, Kanun Hükmünde Kararnameler
4. Tüzükler
5. Yönetmelikler
9
Anayasacılığın Ortaya Çıkışı
10
 1787 ABD Anayasası
 1789 Fransız Devrimi
Anayasacılık neden ortaya çıktı?
Bu yıllarda kimler güçlü?
-Burjuva sınıfı/Kralllıklar/Kilise
ANAYASA NE İŞE YARAR?
11
 1. Temel hak ve özgürlükler anayasada düzenlenir ve
böylece güvence altına alınır.
 2. Yasama (legislation), yürütme (execution) ve yargı
(judiciary) erklerinin /kuvvetlerinin sınırlarını ve
kimler tarafından yerine getirileceği belirtilir.
 3. ÖZETLE İktidarı sınırlandırır
 Anayasal devlet= Sınırlı devlet
Osmanlı-Türk Anayasaları
12
 1982 Anayasası (şu an yürürlükteki anayasa)
 1961 Anayasası
 1924 Anayasası
 1921 Anayasası
 1876 Kanun-i Esasi (Osmanlı’daki ilk yazılı anayasa)
Hukuk devletinin özellikleri
13
 1. Hukukun üstünlüğü
 2. Kuvvetler ayrılığı (her zaman önemli bir özelliği




olmasa da hukuk devletinin güvencesidir.)
3. Mahkemelerin/hakimlerin bağımsızlığı
4. Demokratik devlet olmanın gerektirdiği
özelliklerin varlığı
5. Temel hak ve hürriyetlerin korunması
6. İdarenin tüm eylem ve işlemlerine karşı yargı
yolunun açık olması
Türkiye’de Kuvvetler Ayrılığı
14
Yasama- Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)
Yürütme- Başbakan/Bakanlar (sorumlu)
Cumhurbaşkanı (sorumsuz kanat)
Yargı- “Bağımsız” mahkemeler
Türkiye Devleti Bir Cumhuriyettir
15
 Cumhuriyet ne demek?
Cumhur+iyet (“halka ait” demektir.)
 Egemenliğin /Yönetimin halka ait
olması
Türkiye Cumhuriyeti,
16
 İnsan haklarına dayalı
 Demokratik
 Laik
 Atatürk Milliyetçiliğine bağlı
 Sosyal devlettir
Demokratik devletin özelikleri
17
 1.
Düzenli aralıklarla seçimlerin yapılması
 2. Genel ve eşit oy hakkının varlığı
 3. Muhalefetin iktidar olabilme şansı
 4. Temel hak ve hürriyetlerin korunması
 5. Bağımsız bir medyanın/basının varlığı
Laik devlet
18
 1. Devletin
resmi bir dininin olmaması
 2. Devletin tüm dinlere eşit mesafede
olması
 3. Din ve vicdan özgürlüğünün
korunması
Sosyal devlet
19
 1. İnsan hayatına yaraşır asgari hayat standardı




sunmak
2. Vergilendirme (gelirle orantılı vergi)
3. Sosyal hakların güvence altına alınması (eğitim
hakkı, grev hakkı, emeklilik hakkı gibi)
4. Devletin bazı araçlara sahip olması:
5. Kamulaştırma, devletleştirme gibi
mekanizmaların varlığı
Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık
20
1.
Milliyetçilik ne demek?
2. Dünyadan milliyetçilik örnekleri
1924- Milliyetçilik
1961-Milli devlet
1982-Atatürk milliyetçiliği
Türkiye’nin Devlet Yapısı
21
 Türkiye, federal değil üniter devlettir.
 Üniter devlet ne demektir?
1. Yasama, yürütme, ve yargı
organlarının ülkenin tümünde benzer
şekilde olması
2. Tek dil, tek vatan, tek millet
Federal Devletin Özellikleri
22
1.
2.
3.
4.
5.
Federal devlette iki devlet vardır: Federal devlet ve
federe devlet
Federal devlette iki tip vatandaşlık vardır.
İki meclis zorunludur.
Yüksek mahkeme gereklidir.
Yazılı ve hatta katı bir anayasa (değiştirilmesi zor
anayasa)
Türkiye’de Anayasa Mahkemesi
23
 17 üyesi bulunmaktadır.
 Ankara’da bulunmaktadır.
 Kanunların anayasaya uygun olup olmadığını
denetler.
 Parti kapatma davalarına bakar.
 Başbakan, cumhurbaşkanı, bakan, meclis başkanı,
üst yargı hakimlerini, genelkurmay başkanını, karadeniz-hava-jandarma komutanlarını GÖREVİ
nedeniyle işlediği suçlar nedeniyle yargılar.
Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti)
24
“Vervassungsbeschwerde”
Türkiye’de, 2010 yılında anayasa
değişikliğiyle kabul edildi. 2012’den
beri Anayasa Mahkemesi bireysel
başvurulara bakıyor.
25
Almanya’da bireysel
başvurunun sadece yüzde üçü
sonuca bağlanmaktadır.
1969 yılında Federal Anayasa
Mahkemesi Hakkında Kanun’da
düzenlendi.
Almanya’da Anayasa Şikayeti İçin Gerekli
Koşullar
26
 1. Herkes başvurabilir.
 2. Anayasa m. 93-1 Nr 4
 Anayasada yer alan ilk 19 madde
 Anayasa m. 101 ve m. 103’de belirtilen yargısal
haklar
 3. Temel hakkı doğrudan ihlal edilmiş kimse
 4. İhlal, kamu gücü tarafından yapılmış olmalıdır.
 5. Yargı yolunun tüketilmiş olması gerekir.
Denklik
27
 http://www.yok.gov.tr/web/denkli
kbirimi/anasayfa
Türkiye’de avukatlık yapmayanın koşulları
28
 Avukatlık Kanunu madde 3’e bakınız:
http://www.barobirlik.org.tr/mevzuat/avukata_ozel
/avukatlik_kanunu/1136sayiliAvukatlikKanunu.pdf
Türkiye’deki hukuk yayınları için bkz.
29
 http://www.hukukmarket.com/
 http://www.vedatkitapcilik.com/
 https://legal.com.tr/
 http://www.idefix.com/vitrin/
30
 Anayasa hukuku için daha fazla
bilgi için
 http://www.anayasa.gen.tr/
Hukuk Kuramı dergisinde güzel yazılar
bulabilirsiniz:
31
 http://www.hukukkurami.net/