Okuldan mezun olduktan sonra 12 yıl cerrahi hemşireliği yaptım

ENDOSKOPİNİN BÜYÜLÜ YOLCULUĞU
Okuldan mezun olduktan sonra 12 yıl cerrahi hemşireliği
yaptım. Çocuklarım okula başlayacağı için gündüz çalışılan bir
bölüme geçme talebim olmuştu. O dönemde deneyimli, güler
yüzlü, sabırlı, dikkatli ve problem çözme yeteneğine sahip
meslektaşlarım endoskopi hemşireliği için değerlendiriliyordu.
Yönetim tarafından endoskopi bölümüne geçme teklifi aldım.
Daha öncesinde endoskopi bölümüne işlem yapılması için hasta
götürmüştüm, üniteyle tanışmam bundan ibaretti. Girişimsel
işlemler yapıldığı için, cerrahi hemşireliğine yakın olmalı diye düşünmüştüm. Bu nedenle
teklifi tereddütsüz kabul ettim ve benim için endoskopinin büyülü yolculuğu başlamış oldu
Endoskopi ünitesindeki ilk günümde 12 yıllık hemşirelik tecrübemin hepsi silinmiş ve mesleğe
yeni başlamış gibi hissetmiştim. Etrafta birçok cihaz ve malzeme vardı. Özellikle de o siyah
renkli endoskopları görünce oldukça irkilmiştim. “Bunların rengi neden siyah” diye
düşünmüştüm, renkli olsalar daha sevimli gelebilirlerdi belki. Bu tedirginliğim yüzüme
yansımış olmalı ki, “merak etme her yeni başlayan aynı hisleri yaşıyor” dediler. “Endoskopik
işlemleri sever, öğrenmeyi istersen, herşeyi zamanla öğrenirsin, yeter ki iste ve sabırlı ol”
sözleriyle başlayan endoskopi hemşireliği eğitimlerimin sonrasında bugün itibari ile artık 13
yıllık endoskopi hemşiresiyim ve şuanda meslektaşlarım için endoskopi hemşireliği ile ilgili
deneyimlerimi paylaşmaktan dolayı da ayrıca heyecan duyuyorum.
Endoskopi hemşiresinin hastayı işleme hazırlama,
endoskopi cihazlarının en iyi durumda kullanılır olmasını
sağlama ve işlemler sırasında gastroenteroloji uzmanını
asiste etme gibi temel görevleri bulunmakta.
Endoskopi hemşiresinin hasta ile ilk tanışması, hekim muayenesi sonrası, kolonoskopik
inceleme gerekli görüldüğünde başlar. Hastaya kolonoskopi hazırlığı anlatılacak denildiğinde,
hasta ve yakınlarının endişe dolu bakışları ile karşılaşırsınız. Hazırlık formunu anlatmaya
başladığınızda sık sık sözünüz kesilir,“Hiçbir şey yemeyecek mi? Gerçekten mi?” diye
sorarlar. Sabırla onları dinler ve anlaşılır biçimde konuyu tekrar tekrar anlatırsınız. Güler
yüzünüz ve ses tonunuz rahatlatıcı ve kendinizden emin iseniz, size güvenmeye başlarlar.
Yapılması gerekenleri onların anlayacağı şekilde, yaşamdan örneklerle anlatırsanız, sizi
anlarlar ve ancak anladıklarını uygularlar. Örneğin, ben kolonoskopi hazırlığı için içilen müshil
şuruplarından sonra bol su içmenin gerekliliğini hastaya şöyle açıklıyorum: “Elinizde kirli bir
tabak olsa, bulaşık deterjanını istediğiniz kadar bu tabağa dökün, ardından suyu
dökmezseniz tabak temizlenir mi?” Ne anlatmak istediğinizi iyi ifade ederseniz anlaşılırsınız.
Anlatacaklarım bittikten sonra iletişim bilgilerimizi verip “gerektiğinde arayabilirsiniz”
dediğimde güven kazanmış oluyorum. Hasta ve yakınlarının yüz ifadesi değişmiş olarak,
huzurlu bir şekilde, “işlemimde siz de olacak mısınız?” diye sorarak ayrılıyorlar.
İşlem için gelen hastayı ünitenin kapısına çıkıp, güler yüzle karşılarsanız, “hoş geldiniz” kısmı
ne kadar iyi olursa, içerideki iletişim de o kadar güzel olur. Hastaya işlemi anlatırken, yakınına
da bir adım sonra ne yapılacağı hakkında bilgi vermek çok önemlidir. Duygularını ifade
etmelerine izin vererek onları anladığımızı ve iyi bir ekip olduğumuzu hissettirmeliyiz. Zaten
bu işin bir ekip işi olduğunu görmek de isterler… “Çok iyi anlaşan, güler yüzlü bir ekipsiniz,
insana pozitif enerji veriyorsunuz. Korkarak geldim, etrafımdakiler çok zor geçeceğini
anlatmışlardı, demek ki onların işlemini sizin gibi bir ekip yapmamış, her şey için çok
teşekkür ederim” dediklerinde, biz de ekip olmanın haklı gururu ile günü bitiriyoruz.
İşte size iyi diyaloga bir örnek: Gastroskopi işlemi için gelen genç, erkek hastaya ilk olarak aç
olup, olmadığını sordum, aç olduğunu belirtti. Ardından en son ne zaman bir şeyler yediğini,
içtiğini sorduğumda, yarım saat önce iki adet poğaça yediğini söyledi.
-“Ama hani açtınız?”
-“Hemşire hanım açım tabii, yedim ama doymadım” dedi. O günden sonra “aç mısınız”
sorusu yerine, “en son ne zaman bir şeyler yiyip, içtiniz” diye soruyoruz.
Endoskopi hemşireliği dendiğinde akla gelen önemli
konulardan biri de endoskoplar… Endoskoplar son derece
hassas, kırılgan, çok kolay arızalanabilen, bakımı için aşırı
dikkat gereken, arızaları pahalıya mal olan, oldukça yüksek
fiyatlı cihazlar olmalarından dolayı, hazırlanması ve bakımı
kritiktir. Temizlik, dezenfeksiyon, yeniden kullanıma
hazırlama aşamalarında üniversal teknik kuralların
kullanılması gerekmektedir ki bu kuralların dışına çıkma
durumunda ciddi problemler yaşanabilir. Endoskopi hemşireleri bu kurallar doğrultusunda
çalıştığında, bu aletlerin verimliliği de artmaktadır.
Endoskopi hemşireliğinin en uzun sürede ve en zor kazanılan,
el becerisi gerektiren kısmı da gastroenteroloji uzmanını asiste
etmedir. Endoskopi işlemi, endoskopiyi yapan hekim ve
endoskopi hemşiresinin ortaklaşa gerçekleştirdiği bir tanı ve
tedavi girişimidir. Bu işlemleri yaparken, doğru tanı koyma,
doğru tedavi etmenin yanı sıra, komplikasyon oranlarını en aza
indirgeme hedeflenir. Bununla beraber premedikasyon
yapıldığı için, hastanın işlem boyunca yaşam bulguları açısından, sürekli monitörize edilerek,
takip edilmesi gerekir. Endoskopi hemşiresinin her endoskopik işlemden bir şey öğrenmesi
mümkündür ve bunun için de bu işi sevmesinin şart olduğunu düşünüyorum. Deneyim
arttıkça mesleğe, meslektaşlara, hastaya ve kendimize olan katkılarımız da artmaktadır.
Yapılan bir çalışmada yıllar içerisindeki tecrübesi arttıkça, endoskopinin sonucuna olumlu
katkılarının gözlendiği ve komplikasyon oranlarının daha az olduğu bilimsel olarak da
gösterilmiştirDellon ES, Lipman QK, Galanko JA, Sandler RS, Shaheen NJ. Effect of GI endoscopy nurse experience on screening colonoscopy outcomes.
Gastrointestinest Endosc. 2009 Aug; 70 (2): 331-343.
Yale Üniversitesi Tıp Fakültesinden, 2013 yılında yapılan bir yayında, kolonoskopi sırasında
endoskopist ile birlikte, tecrübeli endoskopi hemşiresinin endoskopi işlemini takip etmesi
durumunda, kolonda polip saptama oranının anlamlı olarak daha yüksek olduğu
vurgulanmıştırAslanian HR, Shieh FK, Chan FW, Ciarleglio MM, Deng Y, Rogart JN, Jaminar PA, Siddigui UD. Nurse observation during colonoscopy increases
polyp detection: A randomized prospective study. Am J Gastroenterol. 2013 Feb; 108 (2): 166-172.
Meslekteki 25 yıllık yolculuğumun, son 13 yıllık parkurunda,
bir endoskopi hemşiresi olarak deneyim kazandığım için
kendimi hem şanslı hem de mutlu hissediyorum. Bu 13 yıllık
parkurda birlikte çalıştığım çok kıymetli gastroenteroloji
uzmanlarına, hemşire arkadaşlarıma, hasta kabul
elemanlarına ve yardımcı personellere gönülden teşekkür
ederim. Bana ilk gün söylenenlerin doğruluğunun şahidiyim.
Yaşadıklarımın meslektaşlarıma ışık tutması dileğiyle…
Hem. Fetiye GÖKGÖZ
Acıbadem International Hastanesi
Poliklinik Sorumlu Hemşiresi
Hazırlanma Tarihi: 11 Kasım 2013