úlköùretim `HUV YH gôUHQFL dDOÔ÷PD .LWDEÔ

úON|ùUHWLP
0$7(0$7ú.
3
'HUVYHgôUHQFLdDOÔ÷PD.LWDEÔ
.õ7$3
Özgür KÜÇÜK
Durali KARAPINAR
;HSPT]L;LYIP`L2\Y\S\)HȴRHUSÛȘÛUÛU[HYPO]LZH`ÛSÛ`HaÛSHYÛZH`ÛSÛR\Y\SRHYHYÛ
PSLȘYL[PT`ÛSÛUKHUP[PIHYLUILȴ`ÛSZYL`SLKLYZRP[HIÛVSHYHRRHI\SLKPSTPȴ[PY
<HQL=LUDDW0DK6RN1X$$OW×QGDù$1.$5$WHOEHOJHo
%X NLWDE×Q KHU KDNN× VDNO×G×U YH ´(95(16(/ ú/(7úûú0 <$<,1/$5,µQD
DLWWLU .LWDE×Q PHWLQ üHNLO VRUX YH UHVLPOHUL KLoELU üHNLOGH L]LQ DO×QPDNV×]×Q
\D\×PODQDPD]IRWRNRSLWHNVLUILOPYEüHNLOGHEDV×ODPD]YHoRùDOW×ODPD]
ISBN: 978-605-5247-68-3
('ú7g5h
úGULVú1&ú
*g56(/7$6$5,0&,
ûDKLQ&(</$1
g/d0('(ø(5/(1'ú50(8=0$1,
gPHU*h/g=
'ú/8=0$1,
Gülay KURT
352*5$0*(/úû7ú50(8=0$1,
$OL*h1(û
5(+%(5/ú.*(/úûú08=0$1,
ûNU*g50(=
BASKI
&(09(%2)6(7
$1.$5$
(95(16(/ú/(7úûú0<$<,1/$5,
<HQL=LUDDW0DKDOOHVL6RNDN1X$$OW×QGDù$1.$5$
7HOEHOJHJHoHU
ZZZHYUHQVHOLOHWLVLPFRPWUHYUHQVHO#HYUHQVHOLOHWLVLPFRP
1-B
İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu ﬂafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu þiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY
1-C
ANDIMIZ
Türküm, doðruyum, çalıþkanım,
Ýlkem, küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir.
Ülküm, yükselmek, ileri gitmektir.
Ey büyük Atatürk! Açtıðın yolda, gösterdiðin
hedefe durmadan yürüyeceðime ant içerim.
Varlıðım, Türk varlıðına armaðan olsun.
"Ne mutlu Türküm diyene!"
1-D
0867$)$.(0$/$7$7h5.
1-E
İÇİNDEKİLER
DERS KİTABI
ORGANİZASYON ŞEMASI ..................................................................................................10
1. ÜNİTE ................................................................................................................................................12
PROJE ÇALIŞMASI ......................................................................................................................13
DÜZLEM ...............................................................................................................................................14
(BLJBQOFH$FPFJIBOFK:tWBVIBOF ....................................................................................15
"-*5*3."-"3......................................................................................................................18
DOĞRU, IŞIN, DOĞRU PARÇASI ......................................................................................19
:>Q>V%FHBVSB&{FH%L{ORI>O.....................................................................................21
~HF%L{ORKRK#FO?FOFKB(qOB%RORJR ......................................................................22
"-*5*3."-"3.....................................................................................................................23
NOKTA ..................................................................................................................................................25
"-*5*3."-"3.....................................................................................................................27
AÇI VE AÇI ÇEŞİTLERİ ...........................................................................................................28
"-*5*3."-"3.....................................................................................................................30
ja(&/,"3&%~,%g35(&/7&a&.#&3..........................................................32
gOtKQtSB4tPIBJBIBO ........................................................................................................35
"-*5*3."-"3.....................................................................................................................37
SİMETRİ .................................................................................................................................................38
jnDBK,>OBSB%FHAqOQDBKFK"nI>O .....................................................................40
"-*5*3."-"3.....................................................................................................................42
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI ..........................................................................43
1-F
ÖĞRENCİ ÇALIŞMA KİTABI
ORGANİZASYON ŞEMASI ....................................................................................................8
1. Dönem Performans Görevi ...................................................................................................9
1. ÜNİTE
DÜZLEM ...............................................................................................................................................10
DOĞRU..................................................................................................................................................13
~HF%L{ORKRK#FO?FOFKB(qOB%RORJR .......................................................................16
NOKTA ...................................................................................................................................................17
AÇI ............................................................................................................................................................19
ja(&/,"3&%~,%g35(&/7&a&.#&3......................................................... 22
gOtKQtSB4tPIBJBIBO ....................................................................................................... 24
SİMETRİ ................................................................................................................................................ 25
,>OB%FHAqOQDBKSBjnDBKFK"nI>O .................................................................... 26
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI ......................................................................... 28
&5,~/-~,"3"$* ..................................................................................................................... EK-1
DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ ........................................................................................ EK-2
KARELİ KÂĞIT ......................................................................................................................... EK-3
SÖZLÜK ........................................................................................................................................ EK-4
KAYNAKÇA ............................................................................................................................... EK-5
1-G
ORGANİZASYON
"IQq{OBKJB>I>KI>O
DÜZLEM
En zor ve dikkat isteyen spor dallarından biri de
kuşkusuz dağcılıktır. Bir dağcının yükseklere tırmanırken mutlaka bilmesi ve uyması gereken kurallar vardır. Düz olmayan bir zemine (yere) nasıl basacağını,
dengesini sağlamak için ellerini ne şekilde kullanacağını mutlaka öğrenmelidir.
Dağcılar, tırmanış yaparken özel çivili botlar giyerler. Çoğu zaman düşmemek için yanlarında taşıdıkları ipi kayalara bağlayarak önlem alırlar. Oysa düz yerlerde yürümek için
bunların hiçbirine ihtiyaç duymayız. Sizce neden? Açıklayınız.
Motivasyon metnine ait resim
Motivasyon metni
ETKİNLİK
Araç - Gereç: karton, oyun hamuru, madenî para.
X İki kartonu sıranın üzerine koyunuz.
X Oyun
y hamuruyla
y kartonlardan birinin üzerinde çeşitli ebatlarda dağ kütleleri oluşturunuz.
X Madenî parayı, kartonun bir kenarından karşı kenarına doğru itiniz.
X Aynı işlemi diğer karton üzerinde de yapınız.
Hangi
g kartonda madenî para
p
itildiği
ğ yyerden karşı
ş tarafa
f daha rahat ulaşmıştır? Üzerinde engel olmayan karton için ne diyebiliriz? Açıklayınız.
ÖRNEK
Gittikçe büyüyen, açılan yufka bir düzlem
modelidir.
ÖRNEK
Futbol sahası bir düzlem modelidir.
14
Konu ile ilgili örnek
ÖRNEK
Kitabın uzun ve kısa
kenarlarının kesişmesi, dik
doğrulara modeldir.
Çerçevenin kenarları, dik doğrulara
modeldir.
Gönyenin kısa ve
rakamlı köşesi, dik
doğrulara modeldir.
ÖRNEK
Vincin merdiveninin
yan kenarları, paralel
doğrulara modeldir.
Tren rayları, paralel
doğrulara modeldir.
Paralel doğrular kesişmez.
Dik doğrular
aynı zamanda keşisen doğrulardır.
#FIDFHRQRPR
Gönyenin iki uzun kenarı,
kesişen doğrulara modeldir.
Park ve duraklama yasak levhası, kesişen doğrulara modeldir.
Konu ile ilgili alıştırmalar
ALIŞTIRMALAR
1 Doğruyu, ışını ve doğru parçasını resme göre cevaplayınız.
Güneşten yayılan ışınlar, …… modelidir.
Masanın kısa ve uzun kenarları ….… modeldir.
Masanın karşılıklı kenarları ….… modeldir.
23
10
ŞEMASI
Kazanımlar ile ilgili
konu başlıkları
Örüntü ve Süslemeler
Parke taşları: Duvar, yer kaplamasında kullanılan bir yüzü sırlı özel bir
topraktan pişirilerek hazırlanan yapı malzemeleridir.
Fayans ustaları, iç mimarlar, dekoratörler, desinatörler bu fayansları döşerken belli düzen ve sıra takip ederler. Estetik olmasını sağlarlar.
Parke taşlarının gelişigüzel yerleştirilmiş olması sizde nasıl bir etki
bırakır?
Konu ile ilgili etkinlikler
ETKİNLİK
Araç - Gereç : kareli kâğıt.
X Kareli kâğıda aşağıdaki şekli çiziniz.
Etkinlik araç gereçleri
X Kâğıttaki noktaları üçgensel, karesel ve dikdörtgensel bölge
olacak şekilde birleştiriniz ve bunlara şekiller veriniz.
X Bu şekillerin arasında uyum sağlayarak kâğıdın tamamını doldurunuz ve boyayınız.
Etkinlik yönergesi
Aynı işlemi tekrarlayınız. Renkleri uyumsuz olarak boyayınız. Aradaki estetik farkını bulunuz.
Sayfa numarası
35
%B{BOIBKAFOJB
soruları
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
1
Yandaki yapbozun eksik parçası, bir düzlem
modelidir. Eksik olan parça aşağıdakilerden hangisidir?
A.
2
B. Top
C. Televizyon
Aşağıdaki şekillerden yüzeyi farklı olan hangisidir?
A.
4
C.
Aşağıdaki modellerden yüzeyi farklı olan hangisidir?
A. Misket
3
B.
B.
C.
Açınımları verilen modellerle kapalı olanları eşleştiriniz.
g{OBK@Fa>IJ>,FQ>?K>
yapılan yönlendirme
ÇK 28, 29,
30, 31, 32
43
11
l/5&
%l;-&.
/0,5"
"c*7&"c*c&5-&3
lc(&/,"3&%,%i35(&/7&c&.#&3
4.&53
l/5&%&{&3-&/%3.&4036-"3*
12
PROJE ÇALIŞMASI
Projenin Adı: Eşyalarım Çıldırdı
Amaç: Standart eşyaları farklı geometrik şekillerle yorumlayarak yaratıcılık gücünü geliştirebilme; küp, kare prizma, dikdörtgenler prizması, üçgen prizma, silindir, koni ve küre modellerinin yüzeylerini belirtebilme.
PROJENİN AŞAMALARI
Araştırma Aşamaları
#FIFKBKDtKABIFHBV>I>OKP>EFMLIAR{RDBLJBQOFHBHFIIBOFKQBPMFQBAFImesi
%B{FQFOJBHFPQBKFIBKBV>I>O>H>O>OSBOFIJBPF
%B{FQFOFIB@BHBV>KKLIJ>PFPQBKFIBKBHIBH>O>OSBOFIJBPF
&V>I>OKBHIFKFAB{FQFOJBHFnFKFEQFV>nARVRI>@>HJ>IWBJBIBOFK?BIFOlenmesi
%B{FQFOFIB@BHBV>I>OKE>KDFDBLJBQOFH@FPJB?BKWBAFHIBOFKFKQBPMFQ
edilmesi.
Uygulama Aşaması
%B{FQFOFIB@BHBV>KKMI>KKKV>MIJ>P
2. Plana göre gerekli malzeme miktarının belirlenmesi
3. Gerekli malzemelerin temin edilmesi
4. Plana uygun olarak eşyaların yapılması
5. Proje sürecinde yapılan çalışmaların raporlaştırılması
Projenin Sunulması
1. Eşya yapım aşamalarının sunumu
2. Eşya yapılırken karşılaşılan zorlukların anlatılması
3. Eşyaların yapmınında kullanılan
geometrik şekiller hakkında bilgi verilmesi
4. Yapılan eşyaların sınıfta sergilenmesi
13
DÜZLEM
En zor ve dikkat isteyen spor dallarından biri de
HRHRPRWA>{@IHQO#FOA>{@KKVtHPBHIBOBQOJ>KOken mutlaka bilmesi ve uyması gereken kurallar varAO%tWLIJ>V>K?FOWBJFKB
VBOBK>PI?>P>@>{K
ABKDBPFKFP>{I>J>HFnFKBIIBOFKFKBBHFIABHRII>K>@>{KJRQI>H>q{OBKJBIFAFO
%>{@I>OQOJ>KV>M>OHBKqWBInFSFIF?LQI>ODFVBOIBOaL{RW>J>KAtJBJBHFnFKV>KI>OKA>Q>AHI>OFMFH>V>I>O>?>{I>V>O>HqKIBJ>IOI>O0VP>AtWVBOIBOABVtOtJBHFnFK
bunların hiçbirine ihtiyaç duymayız. Sizce neden? Açıklayınız.
ETKİNLİK
Araç - Gereç: karton, oyun hamuru, madenî para.
◆ İki kartonu sıranın üzerine koyunuz.
◆ Oyun hamuruyla kartonlardan birinin üzerinde çeşitli ebatlarda
A>{HtQIBIBOFLIRQRORKRW
◆.>ABKoM>O>VH>OQLKRK?FOHBK>OKA>KH>OHBK>OK>AL{OR
itiniz.
◆"VKFIBJFAF{BOH>OQLKtWBOFKABABV>MKW
Hangi kartonda madenî para itildiği yerden karşı tarafa daha rahat ulaşmıştır? Üzerinde engel olmayan karton için ne diyebiliriz? Açıklayınız.
ÖRNEK
Gittikçe büyüyen, açılan yufka bir düzlem
modelidir.
ÖRNEK
Futbol sahası bir düzlem modelidir.
14
ÖRNEK
Halı bir düzlem modelidir. Halının üzerindeki motif ise düzlem parçası modelidir.
Odanızı sınırlayan duvar düzlem modelidir. Üzerindeki tablo ise düzlem parçası modelidir.
ÖRNEK
KitabımıWKH>MI{?FOAtWIBJJLABIFAFOjWBOFKABHF
etiket ise bir düzlem parçası modelidir.
Geometrik Cisimlerin Yüzeyleri
aBSOBJFWABDqOAt{tJtWBV>I>O
AB{FFHDBLJBQOFHBHFIIBOBP>EFMQFO
#R@FPFJIBOFKVtWBVFKFQ>KJI>OHBKKB
demeliyiz?
ETKİNLİK
Araç - Gereç : HF?OFQHRQRPRBIFFHm{AJ>H>PV>MQO@
1. Kibrit kutusunun her yüzeyine sıra ile bir numara veriniz.
2. ,RQRKRK?FOVtWtKtBIFFHm{AtWBOFKBHLV>O>HnBSOBPFKFnFWFKFW
3. Çizilen yüzey üzerine kutunun üzerindeki numarayı yazınız. Her yüzey için aynı işlemi tekrarlayınız.
4. Çizilen yüzeyleri kenarlarından kesiniz.
5. Kesilen parçaları numaralarına göre kibrit kutusunun yüzeylerine
yapıştırınız.
1OFWJ>KKtWBOFKBH>nM>On>BIFFHm{AV>MQOAKW!
15
Küp, Kare Prizma ve Dikdörtgenler
Prizmasının Yüzeyleri Arasındaki İlişki
Araç - Gereç : q{OBK@Fn>IJ> kitabındaki geometrik cisim yüzeyleri, makas, yapıştırıcı.
ETKİNLİK
◆g{OBK@Fn>IJ>HFQ>?KKP>VC>PKKCLQLHLMFPFKFnBHFKFW
◆aBHQF{FKFWCLQLHLMFABKDBLJBQOFH@FPFJVtWBVIBOFKFHBPFKFW
◆#RKI>O>>{A>HFVtWBVIBODF?FDORMI>VKW
◆ Her gruptaki yüzeylerden yararlanarak karşılarındaki şekli oluşturunuz.
◆0IRQROAR{RKRWJLABIIBOFK>AKPqVIBVFKFW
2 cm
2 cm
4 cm
2 cm
2 cm
2 cm
1 cm
4 cm
4 cm
2 cm
Küp oluştururken hangi şekillerden kaç tane kullandık? Bunların
birbirleriyle benzerlikleri var mıdır? Açıklayınız.
Kare prizmayı oluştururken hangi şekillerden kaç tane kullandık? Bunlarda birbirine benzeyen kaç şekil vardır?
Dikdörtgen prizmayı oluştururken hangi şekillerden kaç tane
kullandık? Bunlardan birbirine benzeyen kaç şekil vardır?
16
ÖRNEK
Araba takozu
üçgen prizma modelidir.
Üçgen prizmanın açınımı şekildeki gibi modellenir.
ÖRNEK
Yılbaşı şapkası ve trafik işareti koni modeline en güzel örnektir.
Koninin yüzey açınımı düzlemsel şekillerdir.
ÖRNEK
Silindirin yüzey açınımını şekildeki gibi modelleyebiliriz.
Salatalık dilimleri silindir şeklindedir.
ÖRNEK
Kürenin
yüzü ve
yüzeyi
aynıdır.
,tOBKFKVtWtSBVtWBVFKFK>VKVBOLIAR{RKRDqOtOtW
Kürenin açınımını prizma, silindir ve koni kadar net gösteremeyiz.
17
ALIŞTIRMALAR
1 Düzlem olan şekillerin altındaki kutucuğu “X” ile işaretleyiniz.
2 Aşağıda boş bırakılan noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.
Küpü oluşturan yüzeylerin hepsi ………………
Dikdörtgenler prizmasını oluşturan yüzeylerin hepsi ……
Silindirin tepe ve taban yüzeyleri ………………
Koninin taban yüzeyi ………………
Kare prizmanın tepe ve taban yüzeyi ………………
Kare prizmanın yan yüzeyleri ………………
Üçgen prizmanın tepe ve taban yüzeyi ……………
Yüzü ve yüzeyi aynı olan şekil ………………
3
Aşağıda prizma, koni ve silindir modelleri verilmiştir. Bunları karşılarında gördüğünüz uygun düşen yüzeylerle eşleştiriniz.
ÇK 10, 11, 12
18
DOĞRU, IŞIN, DOĞRU PARÇASI
&IFC)>KJ0{RW>H>W>HqOtVLO:>O>J>W HBAF .BPQ>K &IFC )>KJ> qODt
ördürmemeye kararlı. İpin ucunu çekiştiOFMARORVLO#RPO>A>0{RWQBIBSFWVLKdaki programı daha net izlemek için anQBKIBR{O>VLO
Yukarıdaki resimde her iki ucu istenildiği kadar uzayan nesneleri, sadece bir ucu istenildiği kadar uzayan nesneleri ve iki ucundan da uzamayan nesneleri söyleyiniz.
ETKİNLİK
Araç - Gereç : QLO?>nBHFIFHm{QI>OH>IBJJ>H>PHm{Q
◆
DikdörQDBK BHIFKAB HBPQF{FKFW
Hm{Q M>On>I>OK> V>KA>HF OBPFJAB
DqOAt{tKtWKBPKBIBOFK>AI>OKV>WKW
%>E> PLKO> ?R Hm{QI>O H>QI>V>O>H
torbaya atınız.
◆ #FO >OH>A>KWA>K KBPKB FPFJIBOF
V>WI?RHm{QM>On>I>OKQBHQBHQLO?>A>KnBHJBPFKFFPQBVFKFW
◆ 4FWIBO AB >OH>A>KWK nBHQF{F Hm{QQ>HF KBPKBKFK qWBIIF{FKB DqOB
RW>VMRW>J>V>@>{KPqVIBVFKFW
◆#RKBPKBIBOABKE>KDFIBOFFHFVqKBAL{ORRWRVLO!BHIFHm{QtWBOFKB
çiziniz.
◆ ,m{A> nFWAF{FKFW BHIFK EBO FHF VqKB AL{OR RW>A{K ?BIFOQJBH FnFK
her iki ucuna ok işareti koyunuz.
◆)>KDFKBPKBIBOQBH?FOVqKBAL{ORRWRVLO!
◆5BHVqKBAL{ORRW>K>KAL{ORVRnFWBOHBKLHF>OBQFKFKBOBVBHLVmamız gerekir?
◆ Hangi nesneler iki yöne de uzamıyor? Açıklayınız.
19
ÖRNEK
~MVRJ>{KEBOFHFRnQ>KRW>Q>?FIFOFW~MAL{ru modelidir.
AL{OR
"KQBKP>AB@B?FOR@RKA>KRW>Q>?FIFOFW%F{BO
ucu televizyona sabittir. Anten ışın modelidir.
ışın
~M VRJ>{KK ?FO R@RKA>K HBPFIBK FM M>On>P
AL{ORM>On>PK>JLABILI>O>HDqPQBOFIB?FIFO
AL{ORM>On>P
ÖRNEK
Yollar her iki ucundan da
uzar.
:>V> DBnFAF nFWDFIBOF FPB AL{OR
parçası modelidir.
ÖRNEK
"{>n QLMO>HQ>HF HqHIBOFKABK >IA{ ?BPFKP>VBPFKABRW>OVBKFA>II>OLIRRO"{>n
ışın modelidir.
0ARKFPBEFn?FOR@RKA>KRW>QI>J>W#>
SBPLKR?BIIFLIAR{RFnFKAL{ORM>On>PJLdelidir.
20
Yatay, Dikey ve Eğik Doğrular
%LIJ>?>EnB4>O>V#L{>WFnFP>EFIFKFPtPIByen en görkemli yapılardan biridir. Yapımına
1853 yılında başlandı ve 2 yılda bitirildi. Sarayın 46 salon ve 285 odası vardır.
Atatürk ömrünün son yıllarını Dolmabahçe
4>O>VKA>DBnFOAFSB?RO>A>SBC>QBQQF
Dolmabahçe Sarayı, deniz yüzeyine göOB AFHBV HLKRJA>AO #>IHLKI>O ABKFW VtWBVFKB DqOB V>Q>V HLKRJA>AO
#>EnBHLOHRIRHI>O>O>PKA>HFAFOBHIBOFPBB{FHHLKRJA>AO
ETKİNLİK
Araç - Gereç : sulu boya, fırça, su kabı,
OBPFJHm{A
◆3BPFJHm{AK>PRIR?LV>FIBC>OHIOBKHlerle MATEMATİK yazınız.
◆ Sulu boya fırçasını yandaki gibi farklı
biçimlerde su kabına göre konumlandırınız.
Su kabının üstüne yerleştirdiğiniz fırça, su yüzeyine göre hangi konumdadır?
Su kabının yanında dik tuttuğumuz fırça, su
yüzeyine göre hangi konumdadır?
Bir ucu su kabının üst kısmına, bir ucu masaya
değecek biçimde tuttuğumuz fırça, su yüzeyine
göre hangi konumdadır?
ÖRNEK
Masa örtüsü çizgileri, yatay
AL{ORJLABIFAFO
a>Q>I AFHBV AL{OR JLABlidir.
Plastik kabın yan yüzüne çizAF{FnFWDFB{FHAL{ORJLABIFAFO
21
#FOKBPKBKFKV>Q>VV>A>B{FHLIma durumu durgun
su yüzeyine göre
belirlenir.
ÖRNEK
.BOAFSBKHLOHRIR{RMerdiven korMerdivende ayak
?>PQ{JW VBO V>- nun parmaklıkları, dikey HRIR{RB{FHAL{ru modelidir.
Q>VAL{ORJLABIFAFO AL{ORJLABIFAFO
İki Doğrunun Birbirine Göre Durumu
AL
AL{OR
OR
L{
{O
A
R
AL{OR
%L{ORI>OK?FO?FOFKBDqOBARORJI>O>VKAB{FIAFO%L{ORI>O?>WBK?FO?FOFVIBHBPFJBWIBO#>WBKAL{ORI>O?FO?FOFVIBHBPFFO?>WBKAB?FO?FOFKFAFHBHFIABHBPBO
Yukarıdaki görsellerde dik kesişen doğrular var mıdır?
Yukarıdaki görsellerde dik olmadan kesişen doğrular var mıdır?
Yukarıdaki görsellerde birbirine değmeyen doğrular var mıdır?
ETKİNLİK
Araç - Gereç : tangram.
◆">{A>HFQ>KDO>JM>On>I>OKA>KLIRQRORI>KBHFIIBOFKEBO?FOFKF
sıra ile inceleyiniz.
◆ 5>KDO>J M>On>I>OKA>K LIRQRORI>K BHFIIBOAB AFH HBPFBK B{FH
HBPFBKSB?FO?FOFKFHBPJBVBKAL{ORI>OFK@BIBVFKFW
◆5>KDO>JFIBAB{FFHBHFIIBOLIRQRORKRW
Doğrular birbirine göre her zaman aynı durumda mıdır? Neden?
Açıklayınız.
22
ÖRNEK
Kitabın uzun ve kısa
kenarlarının kesişmesi, dik
AL{ORI>O>JLABIAFO
Çerçevenin kenarI>OAFHAL{ORI>O>
modeldir.
Gönyenin kısa ve
rakamlı köşesi, dik
AL{ORI>O>JLABIAFO
ÖRNEK
Vincin merdiveninin
yan kenarları, paralel
AL{ORI>O>JLABIAFO
Tren rayları, paralel
AL{ORI>O>JLABIAFO
1>O>IBIAL{ORlar kesişmez.
%FHAL{ORI>O
aynı zamanda keFPBKAL{ORI>OAO
Gönyenin iki uzun kenarı,
HBPFBKAL{ORI>O>JLABIAFO
Park ve duraklama yasak levE>PHBPFBKAL{ORI>O>JLABIAFO
ALIŞTIRMALAR
1 Doğruyu, ışını ve doğru parçasını resme göre cevaplayınız.
Güneşten yayılan ışınlar, …… modelidir.
Masanın kısa ve uzun kenarları ….… modeldir.
Masanın karşılıklı kenarları ….… modeldir.
23
2
">{A>HFH>IBJIBOFKJLABILIAR{RAL{ORKSBAL{ORM>On>Pnı çiziniz.
3
">{A>HFAL{ORV>AFHHBPFBKAL{ORVRABCQBOFKFWBnFWFKFW
4
">{A>HFBHIB?>HKW:>KKA>HF?LIR{>BHFIAB?RIRK>KV>Q>VAL{ORI>OHOJWAFHBVAL{ORI>OJ>SFB{FHAL{ORI>OFPBVBFIIBnFWFKFW
5
Sevimli tavşan havuçlara ulaşmak istiyor. Yolu bulmasına yardım etJBHFnFKV>Q>VAFHBVSBB{FHAL{ORI>OnFWFKFW
ÇK 13 - 16
24
NOKTA
5tOHFVBFA>OFE>OFQ>PK>?>HQ{KWA>FIIBOFKVBOIBOFKFKKLHQ>FIB?BIFOQFIAF{FKFDqOtOPtKtW#RKLHQ>I>OP>V>O>HH>nFIFJFWLIAR{RKR?RI>?FIFOFW5tOHFVB
$RJEROFVBQFKFK?>HBKQF"KH>O>KK?RIRKAR{RVBO?tVtHKLHQ>FIBDqPQBOFlerek başkent oluşuna vurgu yapılmıştır.
Türkiye'de kaç il vardır?
ETKİNLİK
Araç - Gereç : OBPFJHm{AH>IBJV>MQO@QLWBHBO
◆3BPFJHm{AK>?>IHOBPJFSBV>FPQBAF{FKFW?FOBHIFnFWFKFW
◆ Resmin içine yapıştırıcı sürerek üzerine toz şeker dökünüz.
Toz şeker taneleri hangi noktalama işaretine benzemektedir?
ÖRNEK
)>OBHBQBQQF{FJFWVBOB"KLHQ>PDFQJBHFPQBAF{FJFWVBOB#KLHtası diyebiliriz.
#
A
25
ÖRNEK
Geometrik şekillerin köşelerini nokta ile göstererek onları daha belirgin hâle getirebilirim.
ÖRNEK
Arkadaşım ile buluşmak için
herhangi bir yerin ismini buluşma noktası olarak verebilirim.
#RIRJ>
noktamız
neresi olsun?
?
#FWFJLHRlun bahçesinde buluşabiliriz.

ÖRNEK
Simidin üzerindeki susamlar nokta modelidir.
Noktanın uzunIR{R>I>KE>@JF
yoktur.
ÖRNEK
)>S>A> V>{>K H>O Q>KBPF
nokta modelidir.
ÖRNEK
Yıldızlar, nokta modelidir.
26
ÖRNEK
A
K
Tabaktaki pirinç taneleri biNokta büOBOKLHQ>JLABIFAFO#RKLHQ>
modellerini şekildeki gibi isim- yük harfle
lendirebiliriz.
adlandırılır.
ÖRNEK
Gaziantep’in
G
i t ’i
CPQ{
aLORJRK
a
leblebisi
#ROP>KK
#
kestanesi
0OARKRK
0A CKA{
Her bir tane nokta modelidir.
ALIŞTIRMALAR
1
">{A>HFBHIFKKRJ>O>I?qIDBPFKFPHKRJ>O>I?qIDBPFKFPBVrek nokta modeliyle doldurunuz.
ÇK 17, 18
1. Sık noktalı bölge
1
2. Seyrek noktalı bölge
2
Eczane
Kırtasiye
Hastane
2.
)>PQ>KBKFK LIAR{R VBri nokta sembolü ile gösterip
isimlendiriniz.
Oyun Parkı
27
Dükkân
Dükkân
AÇI VE ÇEŞİTLERİ
5>Q PtOt@tIBOF SB V>V>I>O QO>CFH MLIFPF SB HI>OKK ?FOIFHQB ?RIRKAR{R
VBOIBOABqK@BIFHIBQO>CFHMLIFPFKFKSBOAF{FHLJRQI>O>RVJ>HWLORKA>AO
5O>CFH MLIFPIBOF HLII>OK St@RQI>OK> V>HKI>QOM RW>HI>QO>O>H QO>CF{FK
AtWBKIFFIBJBPFKFP>{I>OI>O,LIRFIBSt@RAR>O>PKA>LIR>K>nHIH>nqOKB{FAFO
Trafik polisinin kolu ile vücudu arasında oluşan açıklıklar arasında nasıl
bir fark vardır?
ETKİNLİK
Araç - Gereçler: masa saati, duvar saati.
◆4>>QFBDBQFOFKFW"HOBMSBVBIHLS>K>O>PKA>HF>nHI{FK@Bleyiniz.
◆4>>QFVBDBQFOFKFW"HOBMSBVBIHLS>K>O>PKA>HF>nHI{
inceleyiniz.
◆"HOBMSBVBIHLS>K>O>PKA>HF>nHI{A>OLI>KA>KDBKFLI>K>
AL{ORPO>I>VKW
◆$BS>MI>OKW>OH>A>I>OKWK@BS>MI>OVI>H>OI>QOKW
Akrep ve yelkovan, saat kaçta iken dik doğru modelidir?
ÖRNEK
Ellerimizi, kollarımızı kullanarak çeşitli açıları örnek
verebiliriz.
dik açı
28
dar açı
AL{OR>n
ÖRNEK
Gönyemizle farklı açı modelleri çizebiliriz.
dar açı
dik açı
AL{OR>n
ÖRNEK
1BODBIFJFWFKHLII>O>O>PKA>HF>nHIHI>OAB{FQBOBOBH>nJLABIFqOKB{FLIRQRO>?FIFOFW
ÖRNEK
dik açı
dar açı
AL{OR>n
Çevremizdeki nesnelere dikkatli bakarsak açı çeşidi modelleri bulabiliriz.
Açı modelindeki oklar isQBKFIAF{FH>A>O
uzatılabilir.
AL{OR>n
geniş açı
dar açı
ETKİNLİK
Araç - Gereç : tahta, tebeşir.
◆ Sınıfı 3 gruba ayırınız.
◆)BODORMQ>KPO>FIBq{OBK@FVFQ>EQ>V>
H>IAOKW#FOFK@Fq{OBK@FABKBIHLISB?>@>Hlarını kullanarak açı modelleri oluşturmasını
isteyiniz.
◆~HFK@Fq{OBK@FVB>nI>OK>AKPqVIBQFKFW
◆jntK@tq{OBK@FVB>nI>OnFWAFOFKFW
◆jnq{OBK@FAB?>>OILIROP>LHtJBVB
puan veriniz.
◆ En çok puanı alan kümeyi alkışlatınız.
29
ÖRNEK
Kapı ve pencerenin kanatları arasında oluşan açıklıklar açı modelidir.
dar açı
geniş açı
geniş açı
AL{OR>n
ÖRNEK
Alfabemizdeki harflerin çizimi arasında oluşan açıklıkları da açı
qOKB{FLI>O>HSBOB?FIFOFW
K LM N
geniş açı
dik açı
dar açı
dar açı
ALIŞTIRMALAR
1
2
Balerinin bacaklarıyla oluşturduğu açı çeşitlerini noktalı yerlere
yazınız.
Aşağıdaki açıların çeşitlerini noktalı yerlere yazınız.
ÇK 19, 20, 21
30
3
Aşağıdaki çizimde oluşan açıları işaretleyiniz. Her işarete bir numara veriniz. Numaralandırılan açıların çeşitlerini noktalı yerlere yazınız.
1. ……………………
2.
……………………
3.
……………………
4.
……………………
5.
……………………
6.
……………………
7.
……………………
8.
……………………
9.
……………………
10. ……………………
11. ……………………
12. ……………………
4
Aşağıdaki düzlemsel şekillerden tüm açıları dik olanları “X” ile
işaretleyiniz.
5
Aşağıdaki boşluğa içinde dar, geniş, dik açı modeli olan bir şekil
çiziniz. Açıların çeşitlerini yazınız.
31
ÜÇGEN, KARE, DİKDÖRTGEN VE ÇEMBER
0VRKLVK>OHBKHRII>KA{KW>O>nI>OKBHFIIBOFKBEFnAFHH>QBQQFKFWJF!#R
şekillerin bazıları birbirine benzer, bazılarıysa birbirinden farklıdır.
Kare şeklinde bir bisiklet tekeri olsaydı bu kadar rahat sürebilir miydik?
Satranç tahtası kare yerine üçgen olsaydı böyle bir oyun oynanamazdı.
Tangramdaki üçgen parçalar olmasaydı daha az şekil oluşturulurdu.
Futbol sahası dikdörtgen yerine çember olsaydı oyunun kuralları da farklı olurdu.
)BOBHIFK>IBQFKSBBV>KKV>MP?FWB?RBV>I>OHRII>KJO>E>QI{P>{I>O
En sevdiğiniz geometrik şekil hangisidir? Sebebini sınıfa anlatınız.
ETKİNLİK
Araç - Gereçler: ,m{QH>IBJQ>KDO>JM>On>ları, oyun pulları, zar, bozuk para, ders kitabı, geoJBQOFH@FPFJIBOH>OBIFHm{Q@BQSBIDqKVB
◆(BQFOAF{FKFWLVRK>O>nI>OKKVtWIBOFKFHm{QtWBOFKB
koyunuz.
◆ Çevresini kalem ile çizerek belirleyiniz.
◆0IRQROAR{RKRWBHFIIBOFK>AI>OK>IQK>V>WKW
Benzer şekilleri eşleştiriniz.
◆ ,>OBIF Hm{Q tWBOFKB DqKVBVF HLV>O>H HBK>OI>OK
çiziniz.
◆ Çizilen şekil hangi geometrik şekle benzerdir?
◆ ,>OBIF Hm{Q tWBOFKAB EBO HBK>O RWRKIR{R ?FOFJ
olan dörtgeni cetvelle çiziniz.
◆ ,>OBIF Hm{Q tWBOFKB RWRK HBK>O RWRKIR{R ?FOFJ
HP>HBK>ORWRKIR{R?FOFJLI>KAqOQDBKF@BQSBIIBnFWFKFW
Çizdiğiniz dörtgenlerin özellikleri nelerdir?
32
Günlük Yaşantımızda Kullandığımız Geometrik Şekilli
Eşyaların Bir Kısmını İnceleyelim
ÖRNEK
"KKBIBOFJFWFKBIFFV>M>OHBKHRII>KA{H>PK>H
QBKBCCtPIBOAB VBAF{FJFW PFJFQ ?FOBO nBJ?BO JLdelidir.
Mektup zarfı, dikdörtgen modelidir.
ÖRNEK
Pasta dilimleri, üçgen modelidir.
Gönyeyi
şekildeki gibi yerleştirip
üstten yatay
AL{ORM>Oçası çizelim.
Gönyeyi
şekildeki gibi yerleştirip
AFHBVAL{ru parçası çizelim.
Gönyeyi
şekildeki gibi yerleştirip
yatay birer
AL{ORM>On>sı çizelim.
(qKVBFIBK>PIH>OBAFHAqOQDBKSBtnDBKnFWFIAF{FKFFK@BIBVBIFJ
Gönyeyi
şekildeki gibi yerleştirip
AL{ORM>On>sının uçlarını
birleştirelim.
Çizilen
şekil karedir.
(qKVBVFHm{AKtWBOFKBHLV>O>HQtJHBK>OI>OKnFWBIFJ&IABBAFIBKBkil üçgendir.
Gönyenin yalnız kısa kenarını kullandık.
Gönyeyi şekildeki gibi yerleştirip yatay ve
AFHBVFHFAL{ORM>On>sı çizelim.
Gönyeyi ters çevirip
tPQQBKSBAF{BOV>KA>K
AFHBVFHFAL{ORM>On>sı çizelim.
33
Çizilen şekil dikdörtgendir.
ÖRNEK
$BQSBISBDqKVBHRII>K>O>HH>OBSBAFHAqOQDBKnFWBIFJ
Karenin bütün kenarlar uzunlukları birbirine eşittir.
❋ ,BK>O@JLI>KH>OBnFWBIFJ
aFWFJB@BQSBIFKKLHQ>PKA>K?>I>VKWO>H>JKKLIAR{RVBOABnFzimi bitiriniz.
(qKVBVFBHFIABHFDF?FHLV>O>HHqBKFKAFHLIJ>PKP>{I>VKW
3 cm
3 cm
❋ ,P>HBK>O@JRWRKHBK>O@JLI>KAFHAqOQDBKFnFWBIFJ
Dikdörtgende karşılıklı olarak iki uzun, iki kısa kenar vardır. Karşılıklı kenarlar birbirine eşittir.
➊
➋
➌
2 cm
➍
Karenin bütün
kenarları dikdörtgenin ise karşılıklı kenarları birbirine eşittir.
2 cm
4 cm
34
Örüntü ve Süslemeler
1>OHB Q>I>O %RS>O VBO H>MI>J>PKA> HRII>KI>K ?FO VtWt POI qWBI ?FO
topraktan pişirilerek hazırlanan yapı malzemeleridir.
Fayans ustaları, iç mimarlar, dekoratörler, desinatörler bu fayansları döBOHBK?BIIFAtWBKSBPO>Q>HFMBABOIBO&PQBQFHLIJ>PKP>{I>OI>O
Parke taşlarının gelişigüzel yerleştirilmiş olması sizde nasıl bir etki
bırakır?
ETKİNLİK
Araç - Gereç : H>OBIFHm{Q
◆,>OBIFHm{A>>>{A>HFBHIFnFWFKFW
◆,m{QQ>HFKLHQ>I>OtnDBKPBIH>OBPBISBAFHAqOQDBKPBI?qIDB
olacak şekilde birleştiriniz ve bunlara şekiller veriniz.
◆#RBHFIIBOFK>O>PKA>RVRJP>{I>V>O>HHm{AKQ>J>JKALIdurunuz ve boyayınız.
Aynı işlemi tekrarlayınız. Renkleri uyumsuz olarak boyayınız. Aradaki estetik farkını bulunuz.
35
ÖRNEK
jnDBKnFWFJIBOFKFKFnFKFAB{FFHOBKHIBOIB?LV>V>O>HtnDBKPBI?qIDBIBOIBPtPIBJBIBOV>M>IJ
ÖRNEK
Kare ve üçgenler çizelim. Kare ve üçgenlerin içlerini boyayarak
H>OBPBISBtnDBKPBI?qIDBIBOLIRQRO>IJ#R?qIDBIBOIBqOtKQtSBPtPIBJBV>M>IJ
ÖRNEK
Dikdörtgenin içindeki şekilleri farklı biçimde boyayalım. Elde etti{FJFWAFHAqOQDBKPBI?qIDBIBOFRnR@>BHIBVBOBHqOtKQtJtWtWBKDFKIBQFOBIFJ
36
ALIŞTIRMALAR
1
Aşağıdaki nesneleri kullanarak hangi şekilleri çizebiliriz? Karşılarına yazınız.
PR?>OA>{................ Q>KDO>J?IL{R........... Hm{QM>O>................
HtM................
MFI................
tnHqBIFJRJ............
2
Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın başına “D”, yanlış olanın başına “Y” yazınız.
( ) Gönyenin sadece kısa kenarını kullanarak dikdörtgen çizilir.
$BQSBIFIBnBJ?BOnFWFIFO
( ) Silindirin alt veya üst yüzeyinden yararlanarak çember çizilir.
( ) Gönyenin tüm kenarları kullanılarak üçgen çizilir.
( ) Dikdörtgen, kare, üçgen ve çemberin içi boştur.
( ) Karenin bütün kenarları eşittir.
3
Aşağıdaki şekillerin kenar uzunluklarını cetvel ile ölçünüz. Sonuçları
kenarların yanına yazınız.
4
Aşağıdaki örüntüyü noktalı kâğıda çizerek iki adım devam ettiriniz.
ÇK 22, 23, 24
37
SİMETRİ
%tKV>A> KB H>A>O FKP>K V>>J>HQ>AO! %tKV> KtCRPRKR q{OBKFKFW
İnsanların derilerinin renkleri sarı, beyaz veya esmer olabilir.
Aynı deri rengine sahip insanların kilo, boy, saç rengi, vücut biçimi gibi farklılıkları olsa bile insan yüzü ve vücudu benzer özellikler taşımaktadır.
Farklı deri rengine sahip insanlar hangi özellikleriyle benzerlik
göstermektedir? Kaşların, gözlerin, burnun vücuttaki yerleri hakkında
neler düşünüyorsunuz? İki gözün burna olan uzaklığı aynı mıdır?
Halk oyunu oynayan kızın elindeki kaşıkların oluşturduğu aralık
hakkında ne söyleyebilirsiniz?
ETKİNLİK
Araç - Gereç : BIFFHm{AJ>H>P
Simetri
AL{ORV>DqOB
uygulanır.
◆&IFFHm{AKLOQ>A>KFHFVBH>QI>VKW
◆ 0OQ>PKA>K ?>I>V>O>H H>QI>A{KW Hm{A> >>{A>HF BHFIIBOF
çiziniz.
◆aFWAF{FKFWBHIFJ>H>PFIBHBPFKFW%>E>PLKO>?RBHIF>nKW
Açılan şekiller birbirine eş midir? Açıklayınız.
Ortadaki kat izinin sağında ve solunda kalan parçalar birbirine
eş midir?
38
ÖRNEK
,BIB?B{FKLOQ>PKA>K?FOAL{ORDBnQF{FKF AttKBIFJ ,BIB?B{FK P>{ H>K>A FIB
sol kanadı aynıdır. Kelebek simetriktir.
ÖRNEK
İnsan vücudunun karşıdan görünüJtKtK AtBV AL{ORIQRA> LOQ>A>K ?FO
nFWDFVIB>VOIA{KAttKBIFJ4>{SBPLI
yarılar aynıdır. İnsan vücudu simetriktir.
ÖRNEK
Papyonun ortasından bir
AL{ORDBnQF{FKFAttKBIFJ1>MVLKRKP>{Q>O>CFIBPLIQ>O>C
aynıdır. Papyon simetriktir.
Hayvan vücudunun karşıdan
DqOtKtJtKtK AtBV AL{ORIQRA>
LOQ>A>K ?FO nFWDFVIB >VOIA{K
AttKBIFJ4>{SBPLIV>OI>O>Vnıdır. Hayvan vücudu simetriktir.
1>PQ>VP>{A>KPLI>AL{ORHBsersek iki eşit parça oluşur. Pasta
simetriktir.
1>PQ>VVRH>OA>K>>{V>AL{ru kesersek iki eşit parça oluşur.
Pasta simetriktir.
ÖRNEK
#>WBKPFJBQOFAL{ORI>OABKABC>WI>LI>?FIFO
39
Üçgen, Kare ve Dikdörtgenin Açıları
"nSB>nnBFQIBOFKFE>QOI>V>IJ
dik açı
dik açı
dar açı
geniş açı
dar açı
:RH>OA>HF>nI>OI>DBLJBQOFHBHFIIBOF>O>PKA>?FOFIFHFS>OAO#RFIFHFVF
arkadaşınıza anlatınız.
Geometrik şekillerin kenarları arasında açı oluşmuş mudur?
ETKİNLİK
Araç - Gereç:Hm{QH>IBJOBKHIFFMIBOV>MQO@
◆,m{QtWBOFKBnBFQFqIntIBOABtnDBKH>OBSBAFHAqOQDBKIBOnFziniz.
◆ Geometrik şekillerin kenarlarına renkli ip yapıştırarak açılar
oluşturunuz.
İplerle oluşturulan açıların çeşitlerini söyleyip altlarına yazabilir misiniz?
Üçgen, kare ve dikdörtgenin köşe ve açı sayıları arasında
nasıl bir ilişki vardır?
40
ÖRNEK
jnDBKH>OBAFHAqOQDBKFKHqBSB>nI>OK?RI>IJ
köşe
köşe
açı
açı
3 köşeli, 3 açılı
4 köşeli, 4 açılı
4 köşeli, 4 açılı
ÖRNEK
">{A>HFQ>?ILVRFK@BIBVBIFJ
Üç Köşeliler
Dört Köşeliler
Köşesizler
Üç Açılılar
Dört Açılılar
Açısızlar
Niçin çemberi ayrı bölümde gösterdik?
Yukarıdaki tabloyu inceleyerek geometrik şekillerde köşe ve
açı sayısının neye göre değiştiğini söyleyiniz?
41
ALIŞTIRMALAR
1
Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın yanına “D” yanlış olanın yanına “Y” yazınız.
( ) Üçgenin açısı yoktur.
( ) Çemberin açısı yoktur.
( ) Kare dört köşeli, dört açılıdır.
( ) Üçgenin üç açısı vardır.
( ) Dikdörtgenin dört açısı vardır.
( ) Karenin bütün açıları diktir.
2 Aşağıdaki şekillerin altına köşe sayılarını yazınız.
3
Aşağıdaki resimlerde açısız şekilleri sarı çizgi, üç açılı şekli mavi
çizgi, dört açılı şekli yeşil çizgi ile birleştirerek tamamlayınız.
4
Aşağıda bulunan şekillerin simetri doğrusunu çiziniz.
ÇK 25, 26, 27
42
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
1
Yandaki yapbozun eksik parçası, bir düzlem
modelidir. Eksik olan parça aşağıdakilerden hangisidir?
"
2
#5LM
$5BIBSFWVLK
Aşağıdaki şekillerden yüzeyi farklı olan hangisidir?
"
4
$
Aşağıdaki modellerden yüzeyi farklı olan hangisidir?
".FPHBQ
3
#
#
$
Açınımları verilen modellerle kapalı olanları eşleştiriniz.
ÇK 28, 29,
30, 31, 32
43
Mü
jde
S ok
ak
5
(BKnIFH$>AABPF
Resimdeki Müjde Sokak aşağıdaki isimlendirmelerden hangisine uygun modeldir?
"%L{OR #%L{ORM>On>P $*K
6
Ayşegül'ün defterindeki çizimlerden
hangisi yanlıştır?
AL{OR
"%L{OR # %L{ORM>On>P
$Işın
7

M>On>P
Şemsiyenin direği havuz suyunun yüzeyine
göre hangi konumdadır?
"%FHBV
8
AL{OR
ışın
#&{FH
$:>Q>V
Şekildeki hangi ağacın duruşu tabana göre dikey durumdadır?
A. I.
# **
$***
44
II.
I.
III.
9
10
11
Aşağıdaki şekillerin doğruya göre simetrilerini çiziniz.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın başına “D”, yanlış olanların
başına “Y” yazınız.
(
) Noktayı ev resmiyle gösterebilirim.
(
) Noktayı büyük harfle adlandırırım.
(
) Noktayı küçük harfle adlandırırım.
(
) Nokta yerine herhangi bir sembol yazabilirim.
(
) Nokta yerine rakam yazabilirim.
Aşağıdaki resimlerin konumlarına göre hangi açılara model olduğunu noktalı yerlere yazınız?
………………
12
………………
………………
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.
(
) "nHLII>OFPQBKFIAF{FH>A>ORW>QI>?FIFO
(
) Tangram parçaları kullanarak açı çeşitleri çizilebilir.
(
) Kitabın uzun ve kısa kenarından yararlanılarak dar açı çizilebilir.
(
) Küpün tabanından yararlanılarak dik açı çizilebilir.
45
13
Gönye ile dik açı çizmek istediğimde hangi kenarları kullanmalıyım?
v
A. v ile y kenarını kullanmalıyım.
y
#VFIBWHBK>OKHRII>KJ>IVJ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
z
Dar açıların altına “★”, dik açıların altına “■”, geniş açıların
altına “●”, doğru açıların altına “▲” getiriniz.
Aşağıdaki şekilden kaç tanesi silindir kullanılarak çizilmiştir?
15
16
1
14
0
$WFIBSHBK>OKHRII>KJ>IVJ
"
#
$
Cetvel ile hangi şekli çizemeyiz?
",>OB
#jnDBK
46
$aBJ?BO
17
19, 21, 24, 28, ■ , 39 örüntüsünde kare olan yere hangi
sayı gelmelidir?
18
"
#
$
Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın başına “D”, yanlış olanın başına “Y” yazınız.
(
) 4FJBQOFAL{ORPRKR?RIJ>HFnFKP>AB@BAFHBVnFWDFnFWBOFW
(
) “M”E>OCFKFKPFJBQOFAL{ORPRVLHQRO
(
) #>WBHFIIBOAB?FOABKC>WI>PFJBQOFAL{ORPRLI>?FIFO
(
) “T”E>OCFKFKPFJBQOFAL{ORPRAFHAL{ORARO
19
Aşağıdaki şekillerin simetri doğrularını çiziniz.
20
Bir üçgen ile bir dikdörtgenin toplam kaç açısı vardır?
21
"
#
$
Aşağıdaki tabloda verilen şekillere uygun özelliğin altına “X”
işareti koyunuz.
Üç açısı var
47
Dört açısı var
Açısı yok
ORGANİZASYON ŞEMASI
NOKTA
Alıştırmalar logosu
ALIŞTIRMALAR
1.
Ünite ile ilgili konu başlığı
Yukarıdaki resimde bulunan uçak ve evlerin yerlerini, sağ taraftaki
çerçeve içine nokta ile belirleyiniz.
2.
Arkadaşımıza evimizin yerini tarif ederken market ile tuhafiyenin arasındaki evin karşısında olduğunu söyledim. Verdiğim tarife
göre evimizi bulunuz.
Konu ile ilgili
alıştırma soruları
Tuhafiye
Market
Proje uygulama basamakları
Proje çalışması için kullanılan eşyaların hangi geometrik şekillere
benzediğini araştırınız.
17
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
1
Aşağıda verilen düzlemsel şekilleri isimleriyle eşleştiriniz. İsimlendirdiğiniz şekillere günlük hayatınızdan örnekler veriniz.
Örnek: .....................
Örnek: .....................
kare
Ünite değerlendirme
ile ilgili sorular
Örnek: .....................
dikdörtgen
üçgen
2
Aşağıdaki şekillerden kare prizmayı oluşturan parçaları renkli kalemle boyayınız.
3
Aşağıda verilen soruları yanıtlayınız.
#GPQGJGLBGPGL?pLKLB?I?pR?LCBvXJCKQCJCIGJMJSSP!................
4GJGLBGPGLIsCQGTC?WPRT?PKBP!.......................................
%GIBsPRECLJCPNPGXK?QI?pR?LCBvXJCKQCJCIGJBCLMJSSP!............
%GIBsPRECLJCPNPGXK?QLB?I?p?WPRTCI?pIsCT?PBP!..............
#GPvpECLNPGXK?I?pR?LCBvXJCKQCJCIGJBCLMJSSP!...............................
#GPvpECLNPGXK?B?I?pvpECLQCJI?pBGIBsPRECLQCJ@sJECT?PBP!.........................................................................................................
4
Aşağıdaki noktalı yerlere uygun şekilleri çiziniz.
Işın: ...............................
Doğru parçası: ...............................
Doğru: ...............................
Sayfa numarası
28
8
GRUP GÖREVİ
(Öğretmen gruplar oluşturarak benzer çalışma yaptırabilir.)
Görevin Konusu: Kumaş üzerinde geometrik şekillerden
oluşan (doğru, nokta, açı, üçgen, dikdörtgen vb.) desen hazırlanması
Çalışmayı Hazırlama Süresi: 1 hafta
Yönerge: Sizden;
a. Kumaşın üzerine geometrik şekiller çizerek desenler oluşturmanız,
b. Çizdiğiniz geometrik şekilleri farklı renklere boyamanız,
c. Çizdiğiniz geometrik şekillerin özelliklerini rapor hâlinde
sınıfa sunmanız istenmektedir.
................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.............................................................................................................................
9
1. ÜNİTE
DÜZLEM
A LIŞ TIR M A LA R
1.
Aşağıdaki düzlemsel parçalarından birbiriyle eş olanı bulunuz.
2.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın başına “D”, yanlış olanın
başına “Y” yazınız.
(.....) Düzlem istenilen büyüklükte olabilir.
(.....) Çay bardağının yan yüzeyi düzlemsel şekildir.
(.....) Yapbozun tamamı düzlem modelidir.
10
3.
Şekli silindire veya küreye benzeyen nesneleri ait olduğu kutulara yazınız.
Su bardağı
Kumbara
Çöp bidonu
Pil
Portakal
Tabak
Silindire benzeyenler
4.
Elma
Bant
Lahana
Yapıştırıcı
Küreye benzeyenler
Aşağıdaki ifadelerden doğru olana “D”, yanlış olana “Y” yazınız.
(.....) Kürenin yüzeyi karedir.
(.....) Televizyon küpe benzemektedir.
5.
Aşağıdaki nesneleri benzedikleri geometrik şekil adlarıyla eşleştiriniz.
Küp
Küre
Silindir
11
Koni
6.
Tabloda açınımı verilen modellerin isimlerini bulunduğu kutucuğa
“X” ile işaretleyiniz.
Açınım
7.
Üçgen
Prizma
Kare
Prizma
Dikdörtgenler
Prizması
Küp
Koni
Silindir
Aşağıdaki cisimlerin hangilerinin yüzlerinde daire bulunur? Bu cisimleri boyayınız.
12
DOĞRU
1.
Makaraya sarılı ipin ucunu çektiğimizde aşağıdakilerden hangisine model vermiş oluruz?
A. doğru
2.
B. doğru parçası
C. ışın
Yandaki resimde gördüğünüz suyun durumu aşağıdakilerden hangisine modeldir?
A. Doğru
3.
A LIŞ TIR M A LA R
B. Doğru parçası
C. Işın
Aşağıdaki resimlerin doğru, doğru parçası ve ışından hangisine
model olabileceğini söyleyiniz.
13
4.
Aşağıdaki defter sayfalarına ışın, doğru ve doğru parçası ile ilgili model ve çizim yapınız.
14
5.
Denizin içinde ve çevresinde denizdeki durgun su yüzeyine göre
yatay konumda olan nesneleri yuvarlak içine, dikey konumda olanları dikdörtgen içine, eğik konumda olanları kare içine alınız.
6.
Aşağıdaki ev, ağaç ve köpek kulübesi resimlerindeki yatay doğruları kırmızıya, dikey doğruları yeşile, eğik doğruları ise maviye
boyayınız.
15
İki Doğrunun Birbirine Göre
Durumu
0
1.
A LIŞ TIR M A LA R
30
Cetvelimizi kağıt üzerine koyalım. Aynı köşede birleşen uzun ve kısa
kenarlarından yararlanarak kalemle çizdiğimizde oluşan çizgilerin birbirine göre konumu nedir?
A. Dik
2.
B. Paralel
C. Kesişen
Aşağıdaki doğru modellerinden hangisi veya hangileri birbiri ile
kesişmektedir? İşaretleyiniz.
A.
B.
k
m
C.
n
a
b
l
Kesişen doğrular, dik doğrular, paralel doğrular
3.
c
b
a
d
e
f
Yukarıdaki doğruların konumuna göre verilen bilgilerin yanına doğru
ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
(.....) a ve b doğrusu paraleldir.
(.....) c ve f doğruları kesişen doğrulardır.
(.....) a ve e dik doğrulardır.
(.....) c ve b doğruları kesişen doğrulardır.
(.....) c ve f doğrusundan başka kesişen doğru yoktur.
16
NOKTA
A LIŞ TIR M A LA R
1.
Yukarıdaki resimde bulunan uçak ve evlerin yerlerini, sağ taraftaki
çerçeve içine nokta ile belirleyiniz.
2.
Arkadaşımıza evimizin yerini tarif ederken market ile tuhafiyenin arasındaki evin karşısında olduğunu söyledim. Verdiğim tarife
göre evimizi bulunuz.
Tuhafiye
Market
Proje çalışması için kullanılan eşyaların hangi geometrik şekillere
benzediğini araştırınız.
17
3.
Yukarıdaki şekillerin köşelerini nokta ile belirleyiniz. Aynı sayıda nokta
kullandıklarınızı eşleştiriniz. Hangi şekil tek kaldı? İşaretleyiniz.
A. Kare
4.
B. Dikdörtgen
C. Üçgen
Aşağıdaki noktalı bölgeleri boyayınız. Hangi şekil ortaya çıkacak?
18
AÇI
1.
A LIŞ TIR M A LA R
Kuşun kanat çırparken kanatları arasında oluşan açının çeşidini
altındaki noktalı yere yazınız.
…………………
2.
…………………
Aşağıda verilmiş defterlere belirtilen açı çeşitlerini çiziniz.
Dik Açı
Geniş Açı
Dar Açı
19
Doğru Açı
3.
Aşağıdaki nesnelerden hangisini kullanarak dik açı çizebiliriz?
A.
4.
C.
Aşağıdaki nesnelerden hangisi dik açıya sahiptir?
A.
5.
B.
B.
C.
Aşağıdaki şekilde görülen açıları
belirleyip hangilerinin dar, dik, geniş ve doğru açı olduğunu yandaki
noktalı alana yazınız.
20
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
6.
Resimlerde civcivin iki ayağı arasında açılar oluşturulmuştur.
Oluşan açıya uygun adları işaretleyiniz.
Dar açı
Geniş açı
7.
II.
I.
III.
Yukarıdaki çizimde oluşan açı çeşitlerini yazınız.
I: .......................................................................................
II: .....................................................................................
III: ....................................................................................
21
Doğru açı
ÜÇGEN, KARE, DİKDÖRTGEN
VE ÇEMBER
1.
2.
Aşağıdaki nesnelerin hangisinden yararlanarak dikdörtgen elde
ederiz?
Silindir ve koninin tabanını kullanarak hangi şekli çizebiliriz?
A. çember
3.
A LIŞ TIR M A LA R
B. kare
C. dikdörtgen
Üçgen prizmayı şekildeki gibi kâğıdın üzerine yerleştirip etrafını çizersek hangi şekli elde ederiz?
A. Çember
B. Kare
C. Dikdörtgen
Değiştirilmek istenen eşyaların neler olduğunu belirleyiniz.
22
4.
Aşağıdaki şeklin uzun ve kısa kenarını cetvelle ölçünüz. Bu şekle
ait olmayan ölçme sonucunu işaretleyiniz.
A. 2 cm
5.
C. 4 cm
Yandaki şeklin kenar uzunluklarını ölçünüz. Bu şekle
ait olan bir kenar uzunluğunun sonucunu işaretleyiniz.
A. 2 cm
6.
B. 7 cm
B. 3 cm
C. 4 cm
Kare çizimi için verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A. Bir kenarının uzunluğunu ve köşedeki açıların dik açı olduğunu
bilmemiz yeterlidir.
B. Karşılıklı kenar uzunluklarını ve köşedeki açıların dar açı olduğunu bilmeliyiz.
C. Dört kenarın uzunluğu ve köşedeki açıların doğru açı olduğunu
bilmemiz gerekmektedir.
23
Örüntü ve Süslemeler
1.
A LIŞ TIR M A LA R
Aşağıdaki örüntülerdeki boş bırakılan yeri tamamlayınız.
a)
..............
b)
..............
2.
27, 31, 35, , O, , 51, 55 örüntüsünde olan yere hangi sayı gelmelidir?
A. 39
3.
B. 43
C. 47
14, 17, 20, , O, , 32, 35 örüntüsünde O olan yere hangi sayı gelmelidir?
A. 23
B. 26
C. 29
4.
Aşağıdaki noktalı alana verilen örüntüyü devam ediniz.
5.
Aşağıdaki örüntünün tamamlanması için hangi harf gelmelidir?
K
A. K
L
M
K
L
?
B. L
24
C. M
SİMETRİ
1.
A LIŞ TIR M A LA R
Yandaki kâğıdı açtığımızda ortaya çıkacak şekil
aşağıdakilerden hangisidir?
A.
2.
3.
B.
Aşağıdaki şekillerin simetri doğrusunu çiziniz.
“O” harfinin yatay ve dikey simetri doğrusu çizilerek eş parçalardan birer tanesi alınmıştır. Aşağıdakilerden hangisi yatay ve dikey eş parça olamaz?
A.
4.
C.
B.
C.
Aşağıdakilerden hangisi simetrik olarak bölünmüştür?
A.
B.
C.
Değiştirilecek eşyaların hangi geometrik cisimlere benzediğine karar veriniz.
25
Kare, Dikdörtgen ve Üçgenin Açıları
1.
A LIŞ TIR M A LA R
Aşağıdaki bilgilerden doğru olanın yanına “D”, yanlış olanın yanına “Y” yazınız.
(.....) Çemberin açısı yoktur.
(.....) Dikdörtgenin 4 tane geniş açısı vardır.
(.....) Çemberin köşeleri dardır.
(.....) Karenin 4 kenarı vardır.
2.
Aşağıdaki şekillerden açı çeşidine göre farklı olan hangisidir?
A.
3.
B.
C.
Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yeri tamamlayınız.
Üç köşeli ve üç açılılar Dört köşeli ve dört açılılar Köşesi ve açısı olmayanlar
26
4.
Aşağıdaki şekillerin tamamında bulunan dik ve dar açı sayısı
hangi şıkta doğru verilmiştir?
A.
B.
Dar Açı
5
5.
Dik Açı
3
C.
Dar Açı
Dik Açı
Dar Açı
Dik Açı
7
9
7
8
Aşağıdaki şekillerin açı, kenar ve köşe sayılarını yazınız.
Açı sayısı
: ...........
Açı sayısı
: ...........
Açı sayısı
: ...........
Kenar sayısı : ...........
Kenar sayısı : ...........
Kenar sayısı : ...........
Köşe sayısı : ...........
Köşe sayısı : ...........
Köşe sayısı : ...........
İhtiyaç duyulacak malzemeleri temin ediniz.
27
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
1
Aşağıda verilen düzlemsel şekilleri isimleriyle eşleştiriniz. İsimlendirdiğiniz şekillere günlük hayatınızdan örnekler veriniz.
Örnek: .....................
Örnek: .....................
kare
Örnek: .....................
dikdörtgen
üçgen
2
Aşağıdaki şekillerden kare prizmayı oluşturan parçaları renkli kalemle boyayınız.
3
Aşağıda verilen soruları yanıtlayınız.
#GPQGJGLBGPGL?pLKLB?I?pR?LCBvXJCKQCJCIGJMJSSP!................
4GJGLBGPGLIsCQGTC?WPRT?PKBP!.......................................
%GIBsPRECLJCPNPGXK?QI?pR?LCBvXJCKQCJCIGJBCLMJSSP!............
%GIBsPRECLJCPNPGXK?QLB?I?p?WPRTCI?pIsCT?PBP!..............
#GPvpECLNPGXK?I?pR?LCBvXJCKQCJCIGJBCLMJSSP!...............................
#GPvpECLNPGXK?B?I?pvpECLQCJI?pBGIBsPRECLQCJ@sJECT?Pdır? .........................................................................................................
4
Aşağıdaki noktalı yerlere uygun şekilleri çiziniz.
Işın: ...............................
Doğru parçası: ...............................
Doğru: ...............................
28
5
Aşağıda verilen doğru modeli üzerinde ne gibi değişiklikler yaparsak onu doğru parçası hâline getirebiliriz? Oluşan şekli çiziniz.
6
Aşağıda boş bırakılan yere yatay, dikey ve eğik doğru modelleri çiziniz.
7
Aşağıdaki verilen durumlara uygun doğru modelleri defterinize çiziniz.
#GPBGICWGIGC|GIICQGCLBM|PS
#GPBGICWGIGW?R?WBM|PS
IGBGIGIGN?P?JCJBM|PS
8
Aşağıda verilenlerden hangileri noktaya örnektir? Noktaya örnek olan nesnelerin başına “+” işareti koyunuz.
( ) merdiven basamakları
( ) üzüm taneleri
( ) evimizin çatısı
( ) inci
( ) bilye
9
Aşağıdaki şekilleri isimleriyle eşleştiriniz.
....................
doğru
....................
....................
üçgen
ışın
29
....................
nokta
10
Aşağıda ifadelerden hangilerinin açıya örnek olduğunu yanlarındaki noktalı yerlere yazınız.
,MJSKSXSITPB|KXB?MJS?LCIGJ
,GR?@KX?pR|KXB?MJS?LCIGJ
.?Q?LLvQRv
,?NW?pR|KXB?MJS?LCIGJ
11
Çevrenizde gördüğünüz açı örneklerinden yola çıkarak birkaç
açı çiziniz.
12
Aşağıda verilenlerden hangilerinin dik açıya örnek olduğunu
yanlarındaki noktalı yerlere yazınız.
13
.?Q?LLIsCQGLBCMJS?L?p
5MNSLpCTPCQG
%ST?PIGPGGLGLIsCQGLBCMJS?L?p
4SGCQG
Aşağıda verilen açıları isimleri ile eşleştiriniz.
dar
açı
gen
iş a
çı
doğ
dik
ru
30
açı
açı
14
Aşağıda verilen nesnelerin isimlerini tabloda belirtilen nesnelerdeki yüzlerin karşısına yazınız.
Dikdörtgensel bölge
Karesel bölge
Üçgensel bölge
Daire
15
Aşağıda uzunlukları verilen şekilleri cetvel ve gönye kullanarak çiziniz.
a. İki kenar uzunluğu birbirine eşit olan üçgen,
b. Kısa kenarı 4 cm, uzun kenarı 10 cm olan dikdörtgen,
c. Bir kenarı 10 cm olan kare çiziniz.
16 Aşağıdaki örüntüyü bir adım devam ettiriniz.
31
17 Aşağıdaki şekillerin simetri doğrularını belirleyiniz.
18
Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerlere uygun sayı ve şekiller
yazınız.
Düzlemsel
şekillerin adları
Düzlemsel şeklin
çizimi
Üçgen
Açı sayıları
3
...............................
4
Dikdörtgen
19
....................
Aşağıda verilen geometrik şekillerin altında bulunan noktalı yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
Adı
:.................
Açı sayısı :.................
Köşe sayısı :...............
Adı
:.................
Açı sayısı :.................
Köşe sayısı :...............
Adı
:.................
Açı sayısı :.................
Köşe sayısı :...............
Adı
:.................
Açı sayısı :.................
Köşe sayısı :...............
32
ETKİNLİK ARACI
(Ders Kitabı'nın 16. sayfasındaki etkinlik için verilmiştir.)
EK-1
33
DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ
Birim Küpler
Çocukların kolayca kullanabilmesi için yaklaşık 2 cm
x 2 cm x 2 cm boyutlarında olan küpler (Etkinliklerde
çeşitliliği artırmak için dört farklı renkteki küpler kullanılabilir.).
Not: Doğal sayılar, doğal sayılarla toplama işlemi,
doğal sayılarla çıkarma işlemi, geometrik cisimler alt öğrenme alanlarında kullanabilirsiniz.
Geometri Şeritleri
Pimler ve farklı büyüklükteki şeritlerden oluşan materyaller (Bir araya getirerek çeşitli çokgenler ve açılar
oluşturulur).
Geometri Tahtası
Bir tahta üzerinde yatay ve dikey olarak
birbirlerinden eşit uzaklıktaki çivilerin bulunduğu paket lastikleri kullanarak geometrik
şekiller oluşturulan araç (Geometri tahtasının
bulunmadığı durumlarda noktalı kâğıt üzerinde çizim yapılarak etkinlikler gerçekleştirilebilir.).
Onluk Kart
İki satır ve beş sütundan oluşan boş tablo
(Yapılan etkinliğin özelliğine göre kutucuklar içerisine nesne konabilecek ya da boyanabilecek
büyüklükte olmalıdır.).
Not: Doğal sayılar alt öğrenme alanında
kullanabilirsiniz.
Noktalı Kâğıt
Yatay ve dikey olarak birbirlerinden eşit
uzaklıktaki noktalardan oluşan çalışma kâğıdı
(Etkinliğin gerektirdiği ölçüde istenilen büyüklükte
düzenlenebilir.).
Not: Kesirler, geometrik cisimler, eşlik, örüntü
ve süslemeler alt öğrenme alanlarında kullanabilirsiniz.
EK-2
34
Onluk Taban Blokları
En küçük parçası 1 cm3 olan bir küptür ve
birlik olarak adlandırılır. Bu küplerden 10 tanesinin yan yana gelerek oluşturduğu çubuk ise
onluktur. Onluk çubuklardan 10 tanesinin yan
yana gelerek oluşturduğu plaka yüzlük olarak
adlandırılır. Yüzlük plakalardan 10 tanesinin üst
üste birleştirilmesinden oluşan küp ise binliktir.
(Materyal bulunamadığı durumlarda birlik, onluk
ve yüzlük parçalar kartondan kesilerek oluşturulabilir.)
Örüntü Blokları
Altıgen, ikizkenar yamuk, eşkenar dörtgen, eşkenar üçgen görünümündeki parçalardan oluşan
materyaller (Materyal bulunamadığı durumlarda
kartondan kesilerek oluşturulabilir.).
Not: Örüntü ve süslemeleri alt öğrenme alanında kullanabilirsiniz.
Renkli Sayma Pulları
En az iki farklı renkte, yaklaşık 2 cm çapında
yuvarlak pullardır.
Not: Doğal sayılar, doğal sayılarla toplama, doğal sayılarla çıkarma, eşlik, örüntü ve süslemeler alt
öğrenme alanlarında kullanabilirsiniz.
Simetri Aynası
Hem ayna özelliği taşıyan hem de arkadaki
görüntüyü görmeye olanak tanıyan materyaldir.
Kesir Takımı
Farklı büyüklükte eş parçalara ayrılmış, bu eş parçaların birleşmesinden aynı büyüklükte bütünler elde
edilebilen çubuklardır.
EK-2
35
Tangram
Bir kareden belli bir düzene göre kesilen yedi
parçadan oluşan eski bir Çin bulmacasıdır. İki büyük
ikizkenar dik üçgen, iki küçük ikizkenar dik üçgen,
bir kare, bir paralelkenar ve bir orta boy ikizkenar
dik üçgen görünümündeki parçalardan oluşmaktadır.
Materyal bulunamadığı durumlarda kartondan kesilerek oluşturulabilir.
Yüzdelik Kareler
Yatay ve dikey çizgilerle 10 x 10 biçiminde yüz eş parçaya bölünmüş karedir.
Not: 20’ye kadar doğal sayıları yazdırmak ve ritmik saymalar için kullanabilirsiniz.
1
Yüzlük Tablo
10 x 10’luk bir tablo içerisinde 1’den
100’e kadar sayıların sıralandığı tablodur (Yüzlük tablo, yapılan etkinliğe
göre içi boş olarak da kullanılabilir).
Not: Doğal sayılar alt öğrenme alanında kullanabilirsiniz.
2
3
4
5
6
7
8
9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
EK-2
36
KARELİ KÂĞIT
(Gerektiğinde fotokopi makinesı ile çoğaltarak kullanabilirsiniz.)
EK-3
37
SÖZLÜK
A
açı
: Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının oluşturduğu şekil.
asır
: Yüzyıllık zaman birimi, yüzyıl.
ayrıt
: İki düzlemin ara kesiti.
B
basamak
: On kuralına göre yazılmış bir sayının, her rakamın bulunduğu
sıra.
birim
: Bir niceliği ölçmek için kendi cinsinden örnek seçilen değişmez
parça.
C
cisim
: Maddenin biçim almış durumu.
Ç
çevre
: Düzlem üzerindeki bir şekli sınırlayan çizi.
çözümleme : Bir sayıyı onluk ve birliklerine ayırıp yazmak.
D
dara
: Kabı ile birlikte tartılan bir nesnenin kabının kütlesi.
dekoratör : Tiyatro, opera vb. dekorlarını tasarlayan sanatçı.
dekor
: Bir yere süsleme amacıyla verilen düzen.
derece
: Bir çemberin 360'ta birine eşit olan açı birimi.
desen
: Bir süslemede kullanılan motif.
desinatör
: Mesleği desen yapmak olan kişi.
E
eş
: Birbirinin aynı olan veya birbirine çok benzeyen iki şeyden her
biri.
G
gözlem
: Bir nesnenin, olayın veya bir gerçeğin, niteliklerini bilmek amacıyla, dikkatli ve planlı olarak ele alınıp incelenmesi.
EK-4
38
I
ışın
: Bir ucu sınırlı olan doğru.
K
kesir
: Bir birimin bölündüğü eş parçalardan birini veya birkaçını anlatan sayı.
kontrol
: Bir ışın doğru ve usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığını
inceleme, denetim, denetleme.
M
mezura
: Terzilikte ölçü almak için kullanılan, genellikle 1,5 m uzunluğunda şerit metre.
Ö
ölçüm
: 1. Ölçmek işi. 2. Ölçerek elde edilen sonuç.
P
plan
: Bir işin, bir eserin gerçekleştirilmesi için uyulması tasarlanan
düzen.
proje
: Tasarlanmış şey, tasarı.
S
sembol
: Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret, rumuz, timsal, simge.
standart
: 1. Belli bir tipe göre yapılmış veya ayrılmış. 2. Belirli ölçülere, yasaya, kullanıma uygun olan.
strateji
: Önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için tutulan yol.
Ş
şifre
: Gizli haberleşmeye yarayan işaretlerin tümü.
U
uzay
: Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz boşluk.
V
veri
: Bir problemde bilinen, belirtilmiş anlatımlardan bilinmeyeni
bulmaya yarayan şey.
EK-4
39
KAYNAKÇA
Büyük Dünya Atlası, Arkın Kitabevi, İstanbul, 2003.
Matematik Gezegeni, ODTÜ Geliştirme Vakfı Eğitim Yayınları,
Ankara, 2003.
MEB, İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1-5. sınıflar), Ankara, 2005.
TDK, Atatürk Dizisi, Geometri, Ankara, 1991.
TDK, Türkçe Sözlük, Ankara, 2005.
TDK, Yazım Kılavuzu, Ankara, 2005.
TÜİK, Türkiye İstatistik Yıllığı, Ankara, 2004.
Yıldızlar, Dr. Mehmet, Matematik Problemleri Çözebilme Yöntemleri,
İstanbul, 2001.
Zekâ Oyunları, Tübitak, Ankara, 2005.
www.tbf.org.tr
www.tsf.org.tr
www.tuik.gov.tr
EK-5
40