ULKU KELDAL_Layout 1

Pedagojik
Çocuklarda
Cinsel Eğitim
Beklenen soru geldi çattı! Anne ben nasıl oldum???
H
Hemen paniklemeyin bu tip sorular ve daha
fazlasıyla zaman içinde karşılaşacaksınız.
Çocukların cinselliğe bakışı
yetişkinlerinkinden farklıdır. Çocuklar her
konuda olduğu gibi yaşamın gerçeklerini
soru sorarak öğrenirler.
Unutmayın, eğitim evde başlar; sizin
vereceğiniz her cevap, takınacağız her tutum
çocuğunuzun ilerideki cinselliğe bakış açısını
belirleyebilir.
Cinsel eğitim doğum öncesi başlayarak
ergenliğe kadar ve hatta ömür boyu devam
ediyor. Cinsel eğitim 3 aşamalı bir süreç; okul
öncesi dönem, okul dönemi ve ergenlik
döneminde farklı sorulara farklı şekilde
yaklaşmak gerekiyor.
Çocuklara yönelik olumsuz cinsel baskılar;
ilerleyen dönemde kız çocuklarında
Edak Ecza Koop
50
vajinusmus, erkek çocuklarda ise erken
boşalma veya sertleşme sorunları
yaşamasına bile neden olabiliyor.
Çocuk, cinsellik ile ilgili temel eğitimini kendi
bedenini keşfederek yaşıyor. Ebeveynler
çocuk kendi bedenini tanımaya başladığı
sürede paniğe kapılabiliyorlar. Oysa çocuğun
cinselliği keşfi, yetişkin cinselliğinden farklı
ve normal bir süreç. Bu dönemde çocuk iyi
gözlenmeli ve üzerine gidilmemeli.
Çocuğun kendisini keşfi 2 yaş civarına denk
geliyor; bu dönemdeki tuvalet eğitimi,
çocuğun cinsel organını keşfetmesi, ona
dokunması, öncesinde rastlantısal
sonrasında ise bilerek dokunmaya
dönüşüyor. Bu durumlarda çocuğunuzun
dikkatini dağıtabilir ilgisini farklı yöne
çekebilirsiniz.
edaktüel -
mart/nisan/2014
Pedagojik
Ben nereden geldim?
Genelde 3/5 yaş arası bu tarz sorularla
karşılaşabilirsiniz. Konuşmak için doğru
zaman çocuğumuzun soru sormaya başladığı
zamandır. Burada önemli olan çocuğa doğru
ama çok ayrıntıya girmeden cevap verilmesi
gerektiğidir. Soruları çeşitlendikçe cevap
vermeniz yeterli olacaktır. Bu dönemde
çocuklar henüz somut dönemde olduğundan
anlayabilecekleri cevaplar vermek gerekir.
Ben nasıl doğdum? Kardeşimin pipisi var
benim neden yok? Ayakta çişimi neden
yapamıyorum? Ve daha bir sürü soru… Peki,
nasıl cevap verelim?
Çocukların en merak ettikleri konu ‘dünyaya
nasıl geldikleri’. Anne ya da baba bunları
çocuğun anlayabileceği şekilde anlatmalı. Sen
‘karnımın içindeki özel bir yuvada oldun; 9 ay
orada kaldın; daha sonra doktorun yardımıyla
bacakların arasındaki doğum kanalından
dışarı çıktın’ denilebilir.
Genital organ konusunda; isim
takmayın ‘erkeklerin penisi
var, kızların ise vajinası
var ve yapıları
birbirinden farklı. Bu
durum, kız ve erkeği
birbirinden ayırıyor’
denilebilir.
l Kendini ifade etmesini, soru sormasını
engellemeyin; destek olun.
l Obsesif anne baba modelinde olmayın.
l Kardeş kıskançlığına sebep olabilecek
karşılaştırma ve davranışlardan kaçının.
l Şiddet gibi nedenler çocuğun bu davranışı
arttırmasında önemli sebepler arasında
olabilir; unutmayın.
l Fallik dönemde 3-6 yaş arası sünnet
ettirmeyin. Cinsel organının kesileceğini
bilmesi çocukta eksiklik ve korku yaratacaktır.
Duygusal gelişimini olumsuz
etkileyeceğinden; ilerleyen dönemdeki
ilişkilerinde eksiklik, güvensizlik, terk edilme
anksiyetesi yaşamasına neden olabilir.
Sünneti doğumdan sonra yaptırmanız en
sağlıklısı.
Cinselliğin bir
sır gibi
saklandığı
ortamlarda
büyüyen anne
babalar
çocuğun
cinsellik ile ilgili
sorularını
yanıtlamakta
zorluk
çekiyorlar.
Daha da
önemlisi neyi,
ne kadar, ne
zaman, nasıl
vereceklerini de
bilemiyorlar.
Bunları yapmayın!
Edak Ecza Koop
[email protected]
l Kesinlikle ayıp, günah, yasak,
ceza gibi olumsuz tavırlar içeren
cümleler kurmayın. Bu durum
çocuğunuzun sürekli kendisini suçlu
hissetmesine neden olur. Sizden gizli
davranışlarına devam eder; ilerleyen
dönemde psikolojik çöküntü, temel
güvende eksiklik gibi problemler
yaşamasına neden olabilir.
l Çocuk mastürbasyonu
normal bir süreç olarak
kabul edilse de,
sıklığını takip edin.
Bunu sürekli
bulduğu her
fırsatta yapıyorsa belli
birtakım problemlerin habercisi olabilir.
l Tuvalet becerisi eğitimi ile ilgili baskı
yapmayın; zaman tanıyın.
l İlgi görmeyen, yalnız bırakılan çocuk sevgi
açlığı içinde olacaktır; unutmayın.
Ülkü Keldal
Pedagog, Çocuk Gelişimi
ve Eğitimi Uzmanı… Sanki
bu iş için doğmuş biri…
Normal ve farklı gelişen
çocuklarla çalışıyor. Aile
katılım çalışmaları ile ilgili
seminerler hazırlıyor.
Amaç; sağlıklı karakterli
özgüven sahibi çocuklar
yetiştirmek… Tiyatrocu,
çocuk oyunları yazarı,
dalgıç, dağcı ve iyi bir
arkadaş...
51
edaktüel -
mart/nisan/2014
Pedagojik
Freud’un ‘Cinsel
Gelişim Dönemleri’
Freud, cinsel terimini
haz veren herhangi bir
nesne ya da uyarana
organizmanın yönelişi
anlamında kullanmış.
Böylelikle bireyin
gelişimi, bulunduğu
dönemdeki ‘haz’
kaynağının ‘tatminine
göre’ gelişmekte.
Cinsellik ile ilgili önemli
nokta; bilinç ve kişilik
olup ‘geçmişte, ilgili
dönemlerde edinilen
yaşantılar, gelecekte
bireyde kalıcı izler
bırakabilir’ der Freud.
Oral Dönemde
(0-1 yaş) haz kaynağı
emme, yutma
eylemleri ile ‘ağız’ iken;
bundan sonraki
dönemde Anal
Dönem (1-3 yaş)
dışkılama tutma
bırakma eylemleri ile
anal kaslar ve
‘dışkılama organları’
haz kaynağı oluyor.
Fallik Dönemde
(3-7 yaş) haz kaynağı
‘cinsel organ’ olurken;
Letant Dönemde (711 yaş) birey
cinselliği ‘gizli’
tutmaktadır. Daha
sonraki Genital
Dönemde(12-18
yaş) ise birey cinsel
olgunluğa yöneliyor
yani ‘üreme’ ye dayalı
bir gelişim gösteriyor.
Eğitim verirken...
l
Kız çocuklarına anne, erkek
çocuklarına babanın cinsel eğitim
vermesi algısı doğru değildir. Çocuk
kime sormuşsa sorduğu kişi ya da anne
baba birlikte cevap verebilir.
l Çocuğunuzun merak ettiği konuları
aynı yaştaki arkadaşlarından öğrenmesi
doğru olmayabilir. Çocuk kendisinden
daha iyi bildiğini düşündüğü (ki bu
çoğu zaman yanlış bilgi olabilir)
arkadaşlarından yarım yamalak bilgiler
almak zorunda kalmamalı. Çocuğunuza
merak ettiği soruları size sormasını
söyleyebilirsiniz.
l Çocuklar cinsellikle ilgili sordukları
soruların cevaplarını oyunlarında
kullanırlar (evcilik vb.);çocuklarınızın
oyunlarını gözlemci olarak izlerseniz bu
konuyla ilgili gelişimini takip
edebilirsiniz.
l Doğumdan sonra 3. ayın içinde
çocuğunuzu kendi odasında yatırın.
Çocuğunuzla aynı yatağı paylaşmayın;
bazı durumlarda kısa süreli sizinle
uyumasına izin verebilirsiniz ya da
sabahları ziyaret etmesine müsaade
edebilirsiniz ama çocuğunuzun mutlaka
kendi yatağı ve sizin de kendi özeliniz
olmalı; unutmayın.
l Farklı cinsiyetteki kardeşlerin de
odalarının ayrı olması gerekir.
l Çocuğu başkalarının yanında
soyunmaması ve yabancı birine kendini
elletmemesi gerektiği konusunda
Edak Ecza Koop
52
bilgilendirin.
l 3 yaşından sonra çocuğunuzla
birlikte banyo yapmayın. Yetişkin vücut
yapısıyla kendisini karşılaştıran çocuk
kafa karışıklığı yaşayabilir. Banyonun
ve her insanın kendi bedeninin kişinin
özeli olduğunu söyleyin ve siz de onun
özeline ( mahremiyetine) saygı
gösterin.
l Çocuğunuz eşinizle aranızdaki cinsel
ilişkiyi sorabilir. Bu durumda “bu
durumun özel olduğunu ve başkalarına
anlatılmayacağını” söyleyebilirsiniz.
Dikkat edin!
0-6 yaş çocuklarının yetişkinler gibi algı
düzeyi olmadığından cinselliği sizin gibi
algılamazlar. Çocuklarınızın sorusuna
doğru ve yaşına uygun cevaplar verin.
Cinsellik ve erotizm içeren yayınlardan
uzak tutun. Gerekirse filtre koyun. Tüm
dünyada çocuk pornosu yasalar
nezdinde ağır bir suç olarak kabul
ediliyor. Çocuk gelişimi için oldukça
tehlikeli olan porno sektöründen
çocukları uzak tutun ve koruyun.
Cinsel kimlik; kişiliğin bir parçası olup
anne babalar çocuklarına bu konuda
destek olmalı ve yeterince
bilgilendirebilmeli ki; sadece bedensel
değil, duygusal, düşünsel ve toplumsal
bütünlüğü sağlanan, kişilik gelişimi
sağlam, iletişim ve sevginin
paylaşımıyla zenginleşen sağlıklı bir
çocuk yetiştirebilelim.
edaktüel -
mart/nisan/2014