Adolesan Dönemde Anormal Uterin Kanama

İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri
Adolesan Sağlığı
Sempozyum Dizisi No: 43 • Mart 2005; s. 159-162
Adolesan Dönemde Anormal Uterin Kanama
Prof. Dr. Engin Oral
Menstrüel düzensizlikler kadın yaşamında bir geçiş dönemi niteliğini taşıyan, adolesan çağda sık karşılaşılan jinekolojik sorunlardan biridir. Bu dönemde en sık görülen siklus bozukluğu anormal uterus kanamalardır. Kanama
düzensizlikleri:
Normal Siklus: 22 – 35 günde bir görülür, kanama süresi 3 – 7 gündür. Adet
boyunca ortalama 30 – 40 mlt. (80 mlt. altında) kanama olur.
Hipermenore (Menoraji): Fazla miktarda veya uzamış adet kanaması.
Hipomenore: Normalden az miktarda olan adet kanaması.
Metroraji: Adet dışında kanama olması.
Polimenore: 21 günden sık aralarla adet görülmesi.
Oligomenore: 35 günden uzun aralarla adet görülmesi.
Amenore: 6 aydan uzun süre adet görülmemesi olarak sınıflandırılır.
ADOLESANDA VAGİNAL KANAMA NEDENLERİ
1. Anovulatuar Kanama (Disfonksiyonel Uterin Kanama)
2. Gebelikle İlgili Komplikasyonlar
• Spontan abortus
• Tıbbi tahliye
• Gestasyonel Trofoblastik Hastalık
3. Genital Sistem Kaynaklı Lokal Patolojiler
• Selim ve habis tm.
• Rahim içi araç
• Pevik İltihabi hastalık
• Vaginada yabancı cisim
159
• Engin Oral
4. Sistemik Nedenler
• Koagülasyon bozuklukları
• Diabet
• Tiroid bozukluklar
• Beslenme bozuklukları
• Renal hastalıklar
• Karaciğer hastalıkları
5. Kronik Anovulasyon Nedenleri (PKOS)
Anormal uterus kanamalarından biri olan menoraji, jinekolog tarafından
genellikle poliklinik koşullarında tedavi edilmesine karşın, akut hospitalizasyon ve tibbi yardım gerektiren olgu sayısı tahmin edilenden fazladır. Akut
menorajiye yol açan etyolojik faktörler başlıca disfonksiyonel uterus kanamaları ve organik nedenler olarak sınıflandırılır. Olguların yaklaşık % 95‘i disfonksiyonel uterus kanaması (DUK) veya basit anovülasyon olarak değerlendirilir.
Anovülasyonun nedeni ise hipotalamo-hipofiz-over ekseninin yeterince olgunlaşmamasıdır. Menstrüel siklüs sırasında LH eğrisini başlatan pozitif feedback
mekanizmasının olmaması anovülasyona yol açan başlıca neden olarak kabul
edilmektedir. Adolesan döneminde oluşan DUK’nin en sık görülen nedeni
hipotalamus-hipofiz-over eksenindeki gelişmenin henüz tamamlanmamış
olmasıdır. Bununla birlikte; Polikistik Over Sendromu (PKOS)’u da DUK’a
neden olabilir. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde (Ç.Ü.T.F.) Kadayıfçı ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada 3000 okul çocuğunda ilk iki yılda
düzensiz adet kanaması % 45.5 olarak bulunmuştur ve bu genç kızların ancak
% 4.5’i bu amaçla doktora gitmiş ve sadece üç tanesi şiddetli DUK nedeniyle
klinikte yatırılarak tedavi edilmiştir.
DUK tanısı için organik bir patolojinin olmaması gerekir. Bu nedenle
gerçek DUK tanısı koyabilmek için kanamaya neden olabilecek diğer olası
tüm patolojiler ekarte edilmelidir. Anamnezde kanama ile birlikte ağrı olup
olmadığı, ekimoz ve peteşi mutlaka araştırılmalıdır. Eğer mümkünse seksüel
aktivite, kullanıyorsa kontrasepsiyon yöntemi hastanın yanında yakınları yok
iken sorulmalıdır. Adolesan dönemde bir genç kızda DUK nedeniyle öykü
alırken hekim özellikle cinsel ilişki ile soruları yalnızken sormalı ve hastaya sırrının saklanacağına güvence verilmelidir. Cerrahi ve diş çekimi sonrası fazla
kanama araştırılması kanama diyatezinin saptanması açısından faydalı olabilir. Öyküde stres, kullanılan ilaçlar, aşırı egzersiz, kilo değişikliği ve karaciğer
hastalığı araştırılmalıdır.
160
Adolesan Dönemde Anormal Uterin Kanama •
Tablo 1. DUK Tanısı
1. Jinekolojik ve medikal öykü
2. Pelvik muayene
3. Ultrasonografi
4. Endometrial biopsi
5. D&C
6. Histeroskopi
7. Laboratuvar testleri
- Tam kan sayımı
- Koagulasyon testleri
Adolesanda DUK tedavisi için kullanılan tıbbi ve cerrahi yöntemler tablo
II’de özetlenmiştir. Adolesanlardaki DUK tedavisi hemen her zaman tıbbi
tedavi olmalıdır. D&C, Histeroskopi gibi cerrahi girişimlere nadiren ihtiyaç
duyulur. Eğer tıbbi tedavi başarısız olur veya hipovolemi bulguları ortaya
çıkar ise diğer tanı ve tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.
Tablo 2. DUK Tedavisi
A. Etyolojik Tedavi
1. Tıbbi Tedavi
a. Hormonal Tedavi
I. Kombine östrogen-progesteron
II. Progesteron
III. Östrogen
IV. Androgen ve Danazol
V. GnRH Anologları
b. NSAID (Non Steroid Anti-inflamatuar İlaçlar)
c. Antifibrinolitik Ajanlar
2. Cerrahi
a. D & C
b. Endometrial Ablation
c. Histerektomi
3. Radyoterapi
B. Destek Tedavisi
1. Demir preparatları
2. Kan transfüzyonu
161
• Engin Oral
Menorajinin ikincil nedeni kanama diyatezine yol açan hastalıklardır.
Claessens and Cowell 9 yıllık materyallerinde akut menoraji nedeni ile çocuk
hastanesinde izlenen adolesanların %19 unda primer kanama diyatezi saptadıklarını bildirmişlerdir. Bu hastalıklar ITP (İdyopatik Trombositopenik
Purpura), Von Willebrand hastalığı, Glanzmann hastalığı (primer trombosit
fonksiyon bozukluğu), Fanconi anemisi ve talasemi majördür. Kliniğimizde
akut adolesan menoraji etyolojisinde rol oynayan hematolojik hastalıkların
sıklığını saptamak için akut menoraji tanısı ile hastaneye yatırdığımız 25 adolesan olgusunun retrospektif incelemesinde, yedi olguda (%28) hematolojik
hastalık (4 olgu idyopatik trombositopenik purpura, 2 olgu von Willebrand
hastalığı ve bir olgu akut losemi) tanısı koyuldu.
Menstrüel kan kaybının hemodinamik bozukluğa yol açacak ve hospitalizasyon gerektirecek kadar fazla olması organik kaynaklı olma olasılığını
arttırmaktadır.
KAYNAKLAR
1.
Demir SC, Kadayıfçı TO, Vardar MA, Atay Y. Dysfunctional Uterine Bleeding and Other Menstrual Problems of
the Secondary School Students in Adana, Turkey. J Pediatr Adoles Gynecol 2000 13(4): 171-175
2.
Aksu F, Madazlı R, Budak E, Çepni İ, Benian A. High-dose medroxyprogesterone acetate for the treatment of
dysfunctional uterine bleeding in 24 adolescents. Aust N Z J Obstet Gynaecol 1997 May; 37(2): 228-31
3.
Edmonds DK. Dysfunctional uterine bleeding in adolescence. Baillieres Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 1999
Jun; 13(2): 239-49
4.
Claessens EA, Cowell CAI. Acute adolescent menorrhagia. Am J Obstet Gynecol 1981 139:277–280
5.
Falcone T, Desjardins C, Bourque J, Granger L, Hemmings R, Quıros E Dysfunctional uterine bleeding in the
adolescent. J Reprod Med 1994 39:761–764
6.
Oral E, Çağdaş A, Gezer A, Kaleli S, Aydın Y, Öçer: Hematological abnormalities in adolescent menorrhagia.
Arch Gynecol Obstet 2002 266: 72-74
7.
Hickey M, Balen A. Menstruel disorders in adolescence:investigation and management. Human Reprod Update
2003 9 (5): 493-504
162