Ses Kısıklığı

Ses Kısıklığı
Sesin oluşumunda temel olarak üç sistem rol oynamaktadır. Bu sistemlerden
birincisi jeneratör sistemdir. Jeneratör sistem basınçlı hava çıkışını sağlayan
akciğerler tarafından oluşturulur. İkincisi vibratuar (titreşen) sistemdir ve bu görevi
gırtlak üstlenir. Son olarak da oluşturulan sesin anlaşılabilir bir konuşma şeklinde
ifade edilmesini sağlayan rezonatör sistem görev alır.
Bu sistemi de farinks, dil, damak, dudaklar, burun ve paranazal sinüsler
oluşturmaktadır. Jeneratör sistemin oluşturduğu basınçlı hava, ses tellerinin orta
hatta birleşip titreşmesine ve sesin oluşumuna neden olmaktadır. Oluşan sesin
şiddetini ses telleri altında akciğerler tarafından oluşturulan (subglottik) basıncın
büyüklüğü belirlemektedir. Bu basınç ne kadar yüksek ise sesin şiddeti de o kadar
büyük olur.
Ses tellerinin gerginliği ve boyu arttıkça sesin saniyedeki titreşim sayısı (frekansı)
artar, böylelikle ses incelir. Ses kısıklığı, hastaların sıkça ses kalitelerindeki
değişimi tanımlamada kullandıkları bir terimdir. Aslında bu terim vokal trakt
boyunca olabilecek herhangi bir patolojiyi tanımlıyorsa da, esas olarak ses
tellerindeki patolojik titreşim sonucu oluşan bir gırtlağın fonksiyon bozukluğudur.
Nedenleri:
Ses kısıklığı temel olarak iki ayrı kategoriye ayrılabilir. Bunlardan birincisi akut (ani
gelişen), diğeri ise kronik (müzminleşmiş) ses kısıklığıdır. Akut ses kısıklıkları
genelikle gırtlaktaki bölgesel enflamasyonlar (örneğin akut larenjit) sonucunda
oluşurlar. Etken çoğunlukla virüsler, sesin hatalı veya aşırı kullanımı ve sigara
kullanımıdır.
Kronik ses kısıklıkları ise ses teli polibi, ses teli nodülü, gırtlağın kötü hastalıkları,
1/5
Ses Kısıklığı
nörolojik bozukluklar, sigara kullanımına bağlı kronik irritasyon, mideden gelen asit
kaçağı veya herhangi bir patolojik durum olmaksızın fonksiyonel nedenlerle
olabilir. Ses kısıklığının bir başka sınıflandırma şekli ise organik bir patolojinin
bulunup bulunmamasına göre yapılır. Bu durumu kısaca organik ve fonksiyonel
ses kısıklığı nedenleri diye de ayırabiliriz.
1 - Organik Ses Kısıklığı Nedenleri
İnfeksiyöz Enflamatuar:
Akut viral larenjit Bakteriyel trakeit/larenjit Larengotrakeobronşit Non-infeksiyöz Enflamatuar:
Larengofarengeal reflü
Sigara irritasyonu
Kronik öksürük
Travma (dıştan gırtlağa gelen travma)
Tümörler (İyi huylu olanlar (kistler, ses teli polipleri, papillomlar,
kondromlar, lipom, hemanjioma, nörofibrom) Kötü huylu olanlar
(kanserler))
Sistemik:
Hormonal bozukluklar (hipotiroidi, virulizasyon)
Hastalıklar (romatoid artrit, sistemik lupus eritematosus,
sarkoidoz, Wegener granülomatozu, tüberküloz, sifiliz,
amiloidoz, pemfigus)
Nörolojik:
Santral lezyonlar (kanamalar, kafa travması, multiple
skleroz, nöral tümörler, Guillain Barre Sendromu)
Periferik lezyonlar (tümörler, cerrahi; özellikle tiroid ve
kardiyovasküler cerrahi, kardiyak ve nöromüsküler
2/5
Ses Kısıklığı
hastalıklar; aort anevrizması, myastenia gravis, spastik
disfoni)
2 - Fonksiyonel Ses Kısıklığı Nedenleri
Psikojenik Disfoni (histerik afonisi)
Habitüel Disfoni
Ventriküler Disfoni
Fonksiyonel ses kısıklığı, gırtlakta organik bir patoloji
olmadan ses kısıklığını ifade eder. Fonksiyonel ses
kısıklığı, emosyonel durum veya kişilik özellikleri ile ilgili
olarak ortaya çıkabilir. Değişik şekillerde görülebilir.
Bunlardan Psikojenik Disfoni psişik nedenlerle veya
kandırma amacı ile ortaya çıkan ses bozukluğudur.
Organik bir neden yoktur.
Genellikle kadınlarda görülen bu durum sıklıkla akut
bir psişik travmayı izler. Hasta ani gelişen ses
kaybından şikayetçidir. Fısıltı ile konuşma
yetenekleri genellikle korunur. Gırtlak muayenesi
normaldir. Öksürürken çıkan ses tamamen
normaldir. Tedavide hastanın psişik durumunun
düzeltilmesine çalışılır. Ses kısıklığının bir hastalığa
bağlı olmadığı ve psikolojik olduğu söylenmelidir.
3/5
Ses Kısıklığı
Habitüel disfoninin psikojenik disfoniden farkı ani
olarak ortaya çıkmaması ve psişik travmadan çok
hastanın kişilik özelliklerinden ve alışkanlıklarından
dolayı olmasıdır. Hiperkinetik ve hipokinetik alt
tipleri vardır. Hiperkinetikte gırtlak muayenesinde
aşırı kasılmalar vardır. Konuşma sırasında boyun
venlerinde genişleme ve boyun kaslarında
kasılmalar izlenir.
Tedavide davranış ve ses eğitimi yapılmalıdır.
Tedavinin başarısında hasta motivasyonu çok
önemlidir. Hipokinetikte gırtlak hareketleri konuşma
için yeterli değildir. Genellikle sıkılgan, utangaç ve
gelişmemiş kişilikli insanlarda görülür. Ses alçak ve
güçsüzdür. Gırtlak muayenesinde ses tellerinin tam
olarak kapanmadığı görülür. Tedavide ses eğitimi
ve psikoterapi uygulanır. Ancak başarı oranı
hiperkinetik disfoniye oranla daha düşüktür.
Ventriküler disfoni ise konuşmanın gerçek ses telleri
yerine yalancı ses tellerinin titreşimi sonucu
4/5
Ses Kısıklığı
oluşmasıdır. Daha çok ses tellerinin, geçirilmiş bir
ses teli felci, ışın tedavisi sonrası veya psikojenik
sebeplerle yetersiz çalışması sonucunda ortaya
çıkar. Tedavi konuşma terapisi ile yapılır. Bazı
vakalarda tedavi amacı ile yalancı ses tellerinin
lazer ile eksizyonu yapılabilmektedir.
Kulak burun boğaz uzmanına ne zaman
gitmeliyim?
Ses kısıklığı iki haftadan uzun sürmüşse, ses
kısıklığı ile birlikte, grip veya soğuk algınlığı dışında
bir ağrı, kanlı öksürük, yutma güçlüğü, boğazda kitle
hissi, birkaç günden fazla süren tam ses kaybı veya
seste ciddi değişiklik olduğu durumlarda derhal
kulak burun boğaz uzmanına gitmelisiniz.
5/5