Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi

advertisement
UHBAB
Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi
International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
ISSN: Print 2147-4168 Online 2147-5385
İÇİNDEKİLER
GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKLARININ
İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE, GENEL SEÇİM
1-26
SONUÇLARI TEMELİNDE MERSİN’İN SİYASİ
YAPISI
Selin KILINÇ, Hatice YURTSEVER
129-187
D. Ali ARSLAN, Sadettin BAŞTÜRK, Gülten ARSLAN
MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSELERİNDE
TURİZM EĞİTİMİ ALMAKTA OLAN
ÖRGÜTLERDE YENİLİKÇİ İKLİM ALGISININ
ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM
MEMNUNİYETLERİNİN BELİRLENMESİ
ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:
27-54
BİR UYGULAMA
Atınç OLCAY, Mehmet DÜZGÜN
Ali AKSOY, İbrahim YILDIZ
DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE
YURT DIŞINDA YAŞAYAN TÜRKLERİN
SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN
AMPİRİK ANALİZİ
TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİ’NE KATILIM
55-72
SÜRECİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ Yasemin KESKİN BENLİ
Murat KORKMAZ, Gökşen ARAS, Ali Serdar YÜCEL
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KATILIMCILARININ
NATO BARIŞI DESTEKLEME HAREKÂTI, ISAF
İZMİR ve MANİSA İLLERİ BAZINDA
İÇİN LOJİSTİK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE BİR
KARŞILAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 73-113
MODEL ÖNERİSİ: TAMSAYILI DOĞRUSAL
Hatice Nur GERMİR
PROGRAMLAMA UYGULAMASI(1)
Ahmet ERGÜLEN, Tolga ÖZ
THE EVALUATION OF ATTITUDES AND VIEWS
OF PRESERVICE TEACHERS ON
QUANTUM-BASED LEARNING
188-216
114-128
Okan SARIGÖZ, Mehmet Şirin CENGİZ, Murat KOCA
II
217-241
242-273
BAŞ EDİTÖR
Gülten HERGÜNER
TEKNİK EDİTÖR
Burhan MADEN
BAŞ EDİTÖR YARDIMCILARI
Ali Serdar YÜCEL
Fatma TEZEL ŞAHİN
Adalet KANDIR
Yasemin KESKİN BENLİ
DİL EDİTÖRÜ
Gülsemin HAZER
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Murat KORKMAZ
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
Gökhan DELİCEOĞLU
İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ
Gökşen ARAS
ULUSLARARASI DANIŞMA KURULU
Johann KIRSTEN
Sennye MASIKE
Alvaro ANGUIX
Gautam SENGUPTA
Stephen L.VARGO
Hing KAI CHAN
EDİTÖRLER
Nezahat GÜÇLÜ
Ümran SEVİL
Nurhayat ÇELEBİ
Çetin YAMAN
Erdal ZORBA
Ayhan AYTAÇ
Hülya Gülay OGELMAN
Eva ŞARLAK
Emine DEMİRAY
ALAN EDİTÖRLERİ
Fatma Nalan TÜRKMEN (Sanat Tarihi)
Fatih ÇATIKKAŞ (Spor Bilimleri)
Ayhan HELVACI (Müzik Eğitim)
Aylin ZEKİOĞLU (Spor Sağlık)
Arzu ÖZYÜREK (Okul Öncesi)
Şükran Güzin ILICAK AYDINALP (İletişim)
Serdar TOK (Ölçme Değerlendirme)
Birsen KOLDEMİR (İşletme)
Gülden ERTUĞRUL (Yabancı Diler)
Ramazan ERDEM (Sağlık Yönetimi)
Serdar ERDURMAZ (Siyaset Bilimleri)
Salih ÖZTÜRK (İktisat)
Neylan ZİYALAR (Psikoloji)
Havva YAMAN (Eğitim)
Şakir BATMAZ (Edebiyat)
Nuray EKŞİ (Hukuk)
Besim AKIN (İşletme)
Murat DELİCE (Siyaset ve Politika)
Murat ERCAN (Uluslararası İlişkiler)
Kürşad GÜLBEYAZ (Sahne Sanatları)
Sefer GÜMÜŞ (Pazarlama)
Taner AKÇACI (Ekonometri)
Fikriye TOKER (Sağlık İşletmeciliği)
SİSTEM EDİTÖRLERİ
Ali Murat KIRIK
İLETİŞİM EDİTÖRÜ
Michael KUYUCU
DERGİ YÖNETİM KURULU
Murat KORKMAZ
Nezahat GÜÇLÜ
Gülten HERGÜNER
Çetin YAMAN
Fatma TEZEL ŞAHİN
Fatih ÇATIKKAŞ
Ali Serdar YÜCEL
Gökşen ARAS
Emre YANIKKEREM
Sefer GÜMÜŞ
Av. Onur BAYKAN
III
DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER
IV
DİĞER DERGİLERİMİZ
1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI
2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ
3. ORTOPEDİ TRAVMATALOJİ
4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI
5. MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ
http://www.dbhadergisi.com
http://www.jacsdergisi.com
http://www.otshdergisi.com
http://www.uhpadergisi.com
6. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ
7. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER
8. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ
9. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI
10. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI
11. HEMŞİRELİK
12. MİMARLIK VE TASARIM
13. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI
14. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI
http://www.iibdergisi.com
http://www.uhbabdergisi.com
http://www.sstbdergisi.com
http://www.uhedergisi.com
http://www.aceddergisi.com
http://www.khsdergisi.com
http://www.mtddergisi.com
http://www.uhpdergisi.com
http://www.uhmadergisi.com
http://www.hmfdergisi.com
V
Dr. Gülten HERGÜNER
Değerli Bilim İnsanları.,
Dergimizin bu sayısında toplam 9 çalışmaya yer vermiş bulunmaktayız. Dergimizin bu sayısında yer alan
çalışmalar baktığımızda Döviz Kuru, Gümrük Vergi Uyuşmazlığı, Öğretmen Adaylarının Kuantum Öğrenme
Modeli, Örgütlerde Yenilikçilik, Çok Partili Dönemde Genel Seçim Sonuçları ve Mersin Örneği, Bireysel
Emeklilik Sistemi, Nato Barış Harekatı ve Isaf, Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Turizm Eğitimi, Yurt
Dışında Yaşayan Türkler ve Türkiye’nin Avrupa Birliği Sürecine Etkileri konularındaki çalışlar bulunmaktadır.
Her sayımızda olduğu gibi bu sayımız içerisinde de bizleri yalnız bırakmayan başta yazarlarımıza, bilim ve
danışma kurulu üyelerimize, hakem kurullarımıza ve sayı hakemlerimize, yönetim ve editörler kurulu üyelerimize yürekten teşekkür ederim. Ayrıca uluslararası indeksler konusunda her türlü katkı destek ve emekleriyle
dergimizin ve diğer dergilerimiz tanınması, indekslenerek daha kaliteli hale gelmesinde gayretleriyle yanımızda
olan Göksen ARAS hocamıza da sevgi ve şükranlarımı sunuyorum. Değerli okurlar, değerli takipçiler. Dergimiz
bu sayı itibariyle ISO 9001-2008 & “12879 Belge No” ISO 14001-2004 “12880 Belge No” ve Marka Patent
belgelerini alarak yayın hayatına devam etmektedir. Dergi ve diğer dergilerimizde yayınlanan ve basılan tüm
makaleler Kalite Yönetim, Çevre Yönetim Sistemi ve Marka Tescil ile Patenti alarak Fikri Sınai Haklar Kanunu
çerçevesinde tüm yetkilerini sağlamız olmaktadır. Türkiye’de bir ilk olan bu çalışmalar doğrultusunda dergi
ve dergilerimiz artık uluslararası ILAC ile eğitim yönetim kalitesi akreditasyon çalışmalarına da başlamıştır.
ILAC ın talebi doğrultusunda dergi ve dergilerimiz bir yıl boyunca izlenecek ve eğitim yönetim kalitesini
sağladığı an itibariyle uluslararası akreditasyon belgesini almaya hak kazanacaktır. Bu gelişmeler konusunda
bizleri destekleyen tüm kurum ve kuruluşlara ayrıca teşekkür ediyorum. Dergimiz ve diğer dergilerimizde
görev alan hakem, bilim, editörler, yayın, danışma, iletişim ve yönetim kurulu üyelerimize sonsuz şükran ve
saygılarımı sunuyorum. Değerli okurlar, değerli yazarlar artık dergimizdeki tüm yayınlarınız marka patentli
olarak güvence altına alınmıştır. Her türlü haklarınız fikri sınai haklar kanunu çerçevesinde Türkiye ve dünya
ülkelerinde koruma altında olup her türlü maddi ve manevi haklarınız hukuki güvence ile temin edilmiştir.
Yine dergi ve diğer dergilerimiz ile ilgili farklı belgelendirme ve çalışmalara devam edilmektedir. Şimdiden
tüm bilim ve araştırmacılarımıza hayırlar getirmesini diliyoruz. Bu sayımızda bizleri destekleyen ve yayınların sayıya kazandırılması konusunda destek olan değerli hakem kurulu üyelerimiz ile sayı hakemlerimize
de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Bir sonraki sayımız Eylül 2015 Tarihinde sistemdeki yerini alacaktır.
Saygı, sevgi ve esenlikler diliyorum.
VI
(Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda
oluşan ya da oluşacak bir sorunda – problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem
ve bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür.
Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir).
Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi
zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak
yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yü¬kümlülükleri kabul etmez.
Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir
ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren
yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi
zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda
dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir
hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup
dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm
okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur.
VII
Distinguished Scientists,
We have included a total of 9 valuable articles in this volume. The articles in this volume are concerning
the subjects of Exchange Rate, Customs Dispute, Quantum Learning Model of Prospective Teachers, Innovation
in Organizations, General Election Results in Multi-party System and Mersin Case, Private Pension System,
Nato Peace Operation and ISAF, Tourism Education in Vocational and Technical Anatolian High Schools, the
Effects of Turks Living Abroad and Turkey on European Union Process. As in every volume, we extend our
deepest thanks and gratitude to our authors, members of science and advisory boards, referee boards, referees
of this volume, executive and editorial boards who didn’t hesitate to support us. I also pay my respects and
gratitude to our professor Göksen ARAS who stood by us with all kinds of contributions and efforts regarding
international indexing by trying to make all of our journals recognized and indexed. Dear readers, our distinguished followers. Our journal has received the certificates of ISO 9001-2008 & “Certificate No 12879” ISO
14001-2004 “Certificate No 12880” and Trademark Patent by this volume and continues its publication. All the
articles published in this and all of our other journals are certified with Quality Management, Environmental
Management and Trademark and Patent Registration and fully authorized within the framework of Intellectual
Property Rights. In line with these efforts being the first examples in Turkey, our journals have initiated the
studies of education management quality accreditation with international ILAC. In accordance with the demand from ILAC, our journals will be monitored for one year and will receive the international accreditation
certificate as soon as they meet education management quality. We extend our thanks to all institutions and
organizations that supported us concerning these developments. We extend our deepest regards and gratitude
to referees, editors, and members of publication board, advisory board, communication and executive boards
of our journals. Dear readers and authors, from now on all your publications in our journal are guaranteed
with trademark and patent. All of your rights are protected both in Turkey and all over the world within the
framework of intellectual property rights and all kinds of your physical and moral rights are provided with
legal assurance. Relevant efforts with different certifications for our journals go on. We hope that these efforts
will yield fruitful results for all scientists and researchers. I also extend my thanks to distinguished members
of referee board and referees of this volume who supported us regarding the publication. Our next volume
will be uploaded to the system in September 2015. With respect and welfare.
(In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the
data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system.
Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake
any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged
to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)).
VIII
As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published
works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of
m-13-14 unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and
publisher don’t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which
contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political,
legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. in case of
a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible
material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t
accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition.
in this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current
status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers
and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication.
IX
GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKLARININ
İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ1, Hatice YURTSEVER2
1
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Dış Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eşyanın
yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın miktarı veya değeri
üzerinden alınan, ekonomik, sosyal ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli bir dış ticaret ve ekonomi politikası aracı
olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden
alınan dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir vergi türü
olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe
geldiği anda bir defaya mahsus olmak üzere alınmaktadır.
Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci
maddesine göre bu kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu
nedenle, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ile
dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine
girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak işlemlerin sırasına
göre bir sistematik oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde
olduğu gibi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan
tarh, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Gümrükler
Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Kanunu hükümlerine
uygun olarak yürütülmektedir. Gümrük vergisinden doğan
uyuşmazlıkların çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten
farklı bir yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Ancak
idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı
yoluna başvurulabilmektedir.
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising from the
movement of commercial commodities subject to customs
which is based on those commodities’quantity and value. It
is are a kind of tariff that is a foreign trade and economic
policy instrument in addition to its economic, social and
fiscal functions. Since they are not collected on regular basis
like income tax and corporate tax, as an indirect tariff on
expenditures, custom duties are collected only once when
commodities subject to foreign trade arrive at the custom.
According to the second item of tax procedural law, custom
duties are excluded from this law. Therefore, procedures
and practises of custom duties are regulated by customs
law numbered 4458. Through this law, a systematization
has been created beginning with commodities subject to
international trade entering customs territories of Turkey
and continuing with operation sequence. Like all other
taxes, compalsive levels such as assessment, accrual and
collecting are regulated by General Directorate of Customs
as a part of Customs and Economy Ministry according to
Customs Law. Resolution process of disputes over customs
duties has a different form from the process of other taxes.
Customs duty disputes have to be resolved administratively
in the first place. However, in the case of disputes not being
solved administratively, legal action can be taken.
Key Words: Custom, Custom Duties, Custom Disputes
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük
Uyuşmazlıkları
(1) Bu çalışma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden türetilmiştir.
1
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. GİRİŞ
korumak amaçlı kullanılmasını sağlamıştır. Bir
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
başka deyişle, ülkeye yapılan mal girişlerini, ülke
Devletin egemenlik gücüne dayanarak kamu hiz1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
çıkarlarının
gerektirdiği biçimde koruma altına
metlerinin finansmanı sağlamak amacıyla aldığı
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
en önemli gelir kaynaklarından birini vergiler almayı sağlamıştır.
oluşturmaktadır. Vergiler, ülke içerisinde CUSTOM
yapılan DUTIES
Dünyada dış ticaretin serbestleştirilmesi gümrük
2
Selin
KILINÇ
,
Hatice
YURTSEVER3
faaliyetlerden alınabildiği gibi uluslararası alanda vergisinin
önemini azaltmamıştır. Bu alanda ya2
Celal Bayar
Sosyal BilimlerDış
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
yapılan ticaret üzerinden
deÜniversitesi
alınabilmektedir.
3
pılanDıĢ
gümrük
birliği anlaşmaları karşısında daha
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Ticaret Bölümü
ticaret üzerinden alınan en önemli vergi türleri
da karmaşıklaşan gümrük vergisi uygulamalarını
Özet:
Gümrükyer
vergisi,
gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
arasında gümrük
vergisi
almaktadır.
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın daha
from the
movement
of commercial commodities
kolay
uygulanabilir
hale getirmek ve AB
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
ve mali fonksiyonlarının
yanında
önemli bir
Gümrük vergisi,sosyal
gümrüğe
tabi olan ticari
eşyanın
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
Aynı zamanda harcamalar
üzerinden
alınan
ülkeler arasında türüdür.
yer değiştirmesi
sonucunda,
ticari
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
gibi üzerinden
belirli aralıklarlaalınan
alınan bir
eşyanın miktarıkurumlar
ya davergisi
değeri
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
bir tür vergi olarak
eşyanın tanımlanmaktadır.
gümrüğe geldiği anda bir Gümrük
defaya mahsus
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
vergisi, ekonomik,
sosyal(VUK)’nun
ve maliikinci
fonksiyonları
Usul Kanunu
maddesine göre bu
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
içeren önemli birgümrük
dış ticaret
veusul
ekonomi
politikası
vergilerinin
ve uygulama
esasları 4458
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
aracı olarak görülmektedir.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
commodities’quantity
and value.
It is are a kind
of
normları
ve Dünya
Gümrük
Örgütü
çalışmaları
önemsiz olduğu anlamına gelmemektedir. Çünkü gümrükler, bir devletin egemenlik hakkının
temelini oluşturmaktadır.
muhasebe defterlerindeki kayıtlar incelenerek
Gümrük vergisinin mali amacının yanı sıra ekonomik ve politik amacı da büyük önem taşımaktadır. Dış ticaret politikası aracı olarak kullanılan
gümrük vergileri, ülkelerin yurt içindeki sanayileri
sağlanmaktadır. Görüldüğü gibi gümrük vergisi
tariff that is a foreign trade and economic policy
additiongetirmek
to its economic,
social and yeni düzenleileinstrument
paralelin hale
amacıyla
fiscal functions. Since they are not collected on
regular yapılmış,
basis like income
tax andsayılı
corporate
tax, as
meler
4458
Gümrük
Kanunu ile
an indirect tariff on expenditures, custom duties
are collected
only once uyum
when commodities
subject çalışılmıştır.
AB
mevzuatına
sağlanmaya
to foreign trade arrive at the custom. According to
the second item of tax procedural law, custom
duties Usul
are excluded
from this law.
Therefore,
Vergi
Kanunu’nun
2. maddesinde,
“Gümrük
procedures and practises of custom duties are
regulated by
customs lawalınan
numbered
4458.ve resimler bu
idareleri
tarafından
vergi
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Kanuna
created beginning
with commodities
subject yer
to
tabi değildir.”
hükmü
almaktadır.
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Gümrük vergisinin
en
önemli
amaçlarından
biri
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Buna
Turkeygöre
and continuing
operation VUK
sequence.kapsamı dışında
gümrükwith
vergileri,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
devlete gelir sağlamaktır.
Bu
verginin
geçmişine
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret tutulmuştur.
assessment, accrual
and collecting are
regulated vergileri ayrı
Dolayısıyla,
gümrük
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
bakıldığında, devlete
önemli
ölçüde
gelir
sağladığı
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
and Economy
according
birCustoms
uzmanlık
alanı Lisans
gerektiren
bir vergi türüdür.
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
process
of
disputes
over
görülmektedir. Ancak
uluslararası alanda sınırtüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir Gümrük
process of other
taxes. eşya
Customsüzerinden
duty disputes alınan, tahakvergisi,
ların kalkması ve
yapılan
anlaşmalar
sonucunda
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
önceliklemali
idari aşamada
zorundadır. kuku
place. However,
in thebağlı
case ofolan
disputesbir
not being
gümrük vergisinin
amacıçözümlenmek
büyük ölçüde
tahsiline
vergi türüdür. Bu
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna
başvurulabilmektedir.
önemini kaybetmiştir. Gümrük vergisinden elde yüzden verginin tahsili aşamasında
ortaya çıkan
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtarküçük
Kelimeler:
Gümrük,
Vergisi, uyuşmazlıklar,
Disputes
edilen oransal payın
olması,
bu Gümrük
vergilerin
diğer vergi türlerinde olduğu gibi
Gümrük Uyuşmazlıkları
çözümlenememekte, eşyanın nitelik ve kıymeti
göz önüne alınarak çözüme kavuşturulması
uyuşmazlıkları, nitelikleri, çözüm yolları ve sonuçları bakımından diğer vergi uyuşmazlıklarından
farklılık arz etmektedir.
2
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
2. GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKGümrük Bölgesi (Akdoğan, 2010: 159) içinde
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
LARI
eşya hareketlerinin yine kanunda tanımlanan
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
usul veYOLLARI
esaslar çerçevesinde
gerçekleştirilmesi ve
Gümrük vergisi uyuşmazlıkları, nitelikleri, çöulusal
çıkabilecek aksaklıkların
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOekonomide
DISPUTESortaya
OVER
züm yolları ve sonuçları açısından diğer vergi
önlenmesi ile sınırlıdır. Gümrük yükümlülerinin
CUSTOM DUTIES
uyuşmazlıklarından farklılık arz etmektedir.
menfaatleri ise Kanun’un kendilerine tanıdığı
Selin
Gümrük vergisi eşya üzerinden alınan
birKILINÇ
nevi 2, Hatice YURTSEVER3
haklardan sonuna kadar yararlanılması ve yü2
Celal Bayar
Üniversitesi
Sosyal Bilimlerbir
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
tahakkuk ve tahsilatı
birlikte
gerçekleşen
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümüde sonuna kadar karşılanması
kümlülüklerinin
vergi türü olduğundan bu vergilerin ödenmesine
ileAbstract:
sınırlıdır(Kutlu,
2009:216).
Özet:uyuşmazlıklar,
Gümrük vergisi, gümrüğe
tabi alınan
olan ticari
Custom duty is a kind of tariff arising
ilişkin ortaya çıkan
dâhilde
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veyakayıtları
değeri üzerinden
alınan, yapıekonomik, 2.2.
subject
to customsVergisi
which isUyuşmazlığının
based on those
vergiler gibi muhasebe
üzerinden
Gümrük
Kapsamı
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve
aracıkıymeti
olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
lacak olan incelemeler
ileekonomi
değil,politikası
eşyanın
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Gümrük
instrument in
addition to kendi
its economic,
and olan Gümrük
vergileri,
özelsocial
kanunu
bir vergi
türü olan yoğunlaşılarak
gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ve niteliği gibi dolaylı
unsurlar
üzerine
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Kanunu
regular basis
income tax and corporate
tax, as mevzuatının
ilelikedüzenlenmiş
ve gümrük
vergi Bir
türü diğer
olmadığından,
dış ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
çözümlenmektedir.
deyişle,
uyuşmazeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yükümlülerce
are collected only onceihlali
when commodities
subject uygulanacak
durumunda
lıkların idari yoldan
çözümünde,
kendi
olmak üzere
alınmaktadır. verginin
Gümrük vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
buprocedural
kanunda
altına alınUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu yaptırımlar
the second item da
of tax
law, hüküm
custom
yapısından kaynaklanan
teknik
farklılıklar
kanun kapsamıbazı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Bununla
birlikte,
gümrük
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 mıştır.
procedures
and practises
of custom
duties arevergisiyle ilgili
bulunmaktadır. sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458.
teşkil
5607 sayılı Kaile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük suç
Through
this eden
law, a eylemlere
systematizationbaşta
has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
2.1. Gümrük Vergisi
Mücadele
Kanunu
olmak
üzere diğer
işlemlerin Uyuşmazlığının
sırasına
göre
birTanımı
sistematik çakçılıkla
international trade
entering customs
territories
of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
yasalarında
da yerlevels
verilmiştir
(Çelikkaya,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, ceza
Like all
other taxes, compalsive
such as
Gümrük vergileri,
eşyaveüzerinden
alınan,
birvenevi
tahakkuk
tahsil aşamaları
Gümrük
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 2001:195).
by General Directorate of Customs as a part of
1
tahakkuk ve tahsilatı
birlikte
gerçekleşen
bir vergi
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türü olduğundan,Gümrük
dolayısıyla
vergilerin hesaplanGümrük
vergilerinde uyuşmazlıklar iki şekilde
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğer vergilerde oluşan
süreçten
farklı bir ortaya
process of
other taxes. Bunlardan
Customs duty disputes
masında çıkacak
uyuşmazlıklar,
dahilde
alınan
çıkabilir.
ilki, gümrüğe tabi
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idarikayıtları
aşamada çözümlenmek
zorundadır. eşyanın
place. However,
in the
case of disputes
not being
vergiler gibi muhasebe
esasçözümlenemeyen
alınarak
henüz
gümrük
içerisinde
ya da gümrüğün
Ancak
idari
aşamada
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna
başvurulabilmektedir.
yapılan incelemelerde değil, eşyanın nitelik ve
denetiminde bulunduğu sırada ortaya çıkmasıdır.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtarüzerinde
Kelimeler: yoğunlaşmaktadır
Gümrük, Gümrük Vergisi, İkincisi
Disputes ise, gümrüğe tabi eşyanın gümrük işlemleri
kıymeti gibi unsurlar
Gümrük Uyuşmazlıkları
(Saygılıoğlu, 2003:34).
tamamlandıktan sonra eşya serbest bırakıldıktan
sonra ortaya çıkabilmektedir (Kızılot, Kızılot.
Gümrük Kanunu’nun düzenlemiş olduğu konular
2005: 501).
üzerinde yükümlü ile gümrük idaresi arasındaki
menfaat çatışmaları gümrük uyuşmazlıkları
Ayrıca gümrük uyuşmazlıkları gümrük vergisinden
olarak tanımlanmaktadır. Gümrük idaresinin
kaynaklanan uyuşmazlıklar ve gümrük vergisi
menfaati Gümrük Kanunu ile kendisine tanınan
dışındaki işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar
hak ve yükümlülükler çerçevesinde, Türkiye
olmak üzere ikiye ayrılabilir (Tuncer, 2000:32).
3
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Gümrük işlemlerinde idare ile yükümlüler arasında
olduğu gibi, idareye, yargı yolunun kullanılGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ortaya çıkan anlaşmazlıkların sadece vergilerle
masından önce, işleminin hukuka uygun olup
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
ilgili olmadığını yukarıda belirtmiştik. İkinci
olmadığının,
hiyerarşik yollardan kontrolünü
kısma giren bu uyuşmazlıklara
gümrük rejimleri
yapmak,
şayet hukuka
aykırı bir durum var ise,
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
uygulamasından doğan uyuşmazlıklar, gümrüğe
bu aykırılığı, işlemi geri almak, düzeltmek, kalCUSTOM DUTIES
gelen eşyanın yapısından kaynaklananSelin
teknolojik
3
dırmak
veya yeni
bir işlem tesis etmek suretiyle
KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
uyuşmazlıklar, gümrük
tarife cetvelinin uygula2
imkanını
tanımaktır”
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maligidermek
Hukuk Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi şeklinde açıklama
3
Celal
Bayar
Üniversitesi
Salihli
MYO,
DıĢ
Ticaret
Bölümü
masından doğan hata ve uyuşmazlıklar, gümrük
getirmiştir (www.danistay.gov.tr, Erişim Tarihi:
istisna ve muaflıkları
ile ilgilivergisi,
uygulamalar,
yargı
Özet: Gümrük
gümrüğe tabiözelge
olan ticari 30.03.2014).
Abstract: Custom Bu
duty uygulama
is a kind of tariff
arisingorganlarının iş
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
diye tanımlananmiktarı
kararveya
mekanizmasından
doğan
bakımından
oldukça yararlıdır.
değeri üzerinden alınan, ekonomik, yükünün
subject to azalması
customs which
is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
sorunlar, gümrükdışidaresince
vergipolitikası
ile ilgili
ticaret ve ekonomi
aracıolmayan
olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
iki temel
değişikliğe
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Gümrük
instrument inuyuşmazlıklarında
addition to its economic, social
and
işlemler için kesilen
cezalara
ilişkin
uyuşmazlıklar
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ilki daha
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir gidilmiştir.
regular basis likeBunlardan
income tax and corporate
tax, asönce de belirtörnek olarak gösterilebilir
(Tuncer, 2001:280).
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
gibi
uyuşmazlıklarında
yükümeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus tiğimiz
are collected
onlygümrük
once when commodities
subject
olmak
üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi
to
foreign
trade
arrive
at
the
custom.
According
to
3. GÜMRÜK VERGİSİ
UYUŞMAZLIKLARIbaşvurabileceği
yol olan düzeltme
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu lülerin
the second
item of tax proceduralidari
law, custom
kanun kapsamı ÇÖZÜM
dışında tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
NIN İDARİ AŞAMADA
YOLLARI
kaldırılmıştır.
ise 6111
sayılı yasa
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 yolu
procedures
and practises ofİkincisi
custom duties
are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
gümrük
uyuşmazlıklarına
adı altında
ticarete konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük ile
Through
this law,
a systematization hasuzlaşma
been
Gümrük idaresiilevedışyükümlüler
arasındaki
uyuşBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
bir idari
getirilmiştir.
Böylelikle
gümrük
işlemlerin Gümrük
sırasına Müsteşarlığı’nın
göre
bir
sistematik yeni
international
trade yol
entering
customs territories
of
mazlıklar ilk aşamada
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
yükümlü
arasında
gelen uyuşgümrük
vergisinde
de zorunlu aşamalar
olan tarh, idaresi
Like all ve
other
taxes, compalsive
levelsmeydana
such as
idari kademelerinde
belirli
yöntemlerle
çözümlenir
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
itiraz yolundan
başka,
uzlaşma yoluyla
bağlı ayrıifadeyle,
bir kuruluşgümrük
niteliği olan mazlıkların
by General Directorate
of Customs as
a part of
(Candan, 1997: Bakanlığı’na
34).
Bir başka
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekçözüme
Lisans of
Tezinden
daCustoms
idari
aşamada
kavuşturulabilecektir.
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak
yürütülmektedir.
Law.
Resolution
process
disputes
over
vergileri ile ilgili
uyuşmazlıklarda,
idari
yollar
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
süreci, diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
tüketilmeden, uyuşmazlığın
çözümü
için idari
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
öncelikle mümkün
idari aşamada değildir
çözümlenmek
zorundadır.
yargıya başvurulması
(Çavuş,
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
uyuşmazlıklarda yargı
yoluna tecavüzü
başvurulabilmektedir.
2006:22). Eğer başvurulursa
merci
oluşacak ve büyükAnahtar
olasılıkla
davaGümrük,
dilekçesi
yetkili
Kelimeler:
Gümrük
Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
Gümrük idaresine gönderilecektir.
Danıştay 7.Dairesinin, 28.02.2007 Tarih, E.2006/811,
K.2007/11 sayılı kararında “4458 sayılı yasanın
242. maddesinde düzenlenen idari başvuru da,
idari işlemin dava konusu edilebilmesi için tüketilmesi zorunlu bir başvuru olup, söz konusu
düzenlemedeki amaç, sair idari başvurularda
4
customs duties has a different form from the
process of other taxes. Customs duty disputes
Uyuşmazlıkların
idari aşamada
çözümüne ilişkin
have to be resolved administratively
in the first
place. However, in the case of disputes not being
ikisolved
yolun
tesis edilmesi
çözüm
önce hangi
administratively,
legal action
can bearayışına
taken.
1
yoldan
başlanacağı
sorusunu
akıllara getirmekKey words:
Custom, Custom
Duties, Custom
Disputes
tedir. Bu durum, uzlaşma yönetmeliğinde açıkça
belirtilmiştir. Yönetmelikte uzlaşma hakkının
kullanılması tercihe bırakılmıştır. Ancak, uzlaşma hakkının kullanılması isteniyorsa öncelikli
olarak uzlaşma hakkının kullanılması zorunluluk
kazanmaktadır. Uzlaşma talebinde bulunmadan,
itiraz hakkının kullanılması uzlaşma hakkını
öldürmektedir (Selen, 2012: 206).
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
3.1. Uzlaşma
de ortadan kalkmaktadır. Yükümlü ise, yargıya
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
gitmesi halinde faizleriyle birlikte daha büyük
Mali mevzuatımızda 213 sayılı VUK’nun 376.
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
tutarlara
ulaşabilecek vergi ve ceza borçlarının
maddesinden sonra gelen ek maddelerinde yer
uzlaşılan
kısmını ödemek
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVERsuretiyle kalanından kuralan uzlaşma müessesesi, idare ile yükümlüler
tulmaktadır. Ayrıca uzlaşma müessesesi sayesinde
arasında ortaya çıkan ihtilafların yargı CUSTOM
yoluna DUTIES
vergi mahkemelerinde
gereksiz iş yükü oluşması
2
3
Selin KILINÇ
başvurulmadan karşılıklı görüşme yoluyla
çö- , Hatice YURTSEVER
da önlenmektedir (Akdoğan (a), 2011:174).
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
zümlenmesini amaçlamaktadır
3(Uzun, 2011: 137).
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
3.1.1. Uzlaşmanın Kapsamı
Uzlaşma müessesesi,
VUK vergisi,
ile düzenlenmiş
olup,
Özet: Gümrük
gümrüğe tabi olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
uzun zaman­daneşyanın
beri
Maliye
Bakanlığınca
(Gelir
Uzlaşmanın
kapsamı, hangi esaslar çerçevesinmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
value. It is are a kind of
İdaresi Başkanlığınca)
uygulanmasına karşın, gümrük
decommodities’quantity
talep edilip,andgeçekleştirilebileceği
Gümrük
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
vergisi alacaklarıdolaylı
içinbir
uygulanmamaktaydı.
Keza,
vefiscal
Ticaret
Bakanlığı’nca hazırlanan “Gümrük
vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi
gibi
belirli
aralıklarla
alınan
bir
regular
basis
like
income tax and corporate tax, as
VUK’nun “Gümrük
ve Tekel Vergileri” başlıklı
Uzlaşma
Yönetmeliği”nde
düzenlenmiştir. Yövergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
gümrüğe idareleri
geldiği anda bir
defaya mahsus netmelik
are collectedkapsamında
only once when commodities
subject
2’nci maddesi,eşyanın
“Gümrük
tarafından
kimlerin,
hangi konularda
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul
Kanunu
(VUK)’nun
ikinci
maddesine
göre
bu
the
second
item
of
tax
procedural
law,
custom
alınan vergi ve resimler
bu kanuna tabi değildir.
veduties
hangi
usul ve esaslara dayanarak uzlaşma
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
ve uygulama
esasları 4458 talep
procedures
and practisesve
of idarenin
custom duties
Bu vergi ve resimlerle
ilgili usul
olarak
27.10.1999
edebileceği
buarekonudaki yetki
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış Gümrük
ticarete konuKanununun
olan eşyanın Türkiye
Gümrük sınırları
Through this
law, a systematization has been
tarihli ve 4458 sayılı
242’nci
açıklanmıştır.
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
maddesi hükümleri
uygula­
nır.” göre
hükmüne
amir
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Gümrük
Turkey and continuing
withYönetmeliğinin
operation sequence.
Uzlaşma
4. maddesi
gümrük
vergisinde de
zorunlu aşamalarüzere,
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
olup, söz konusu
hükümden
anlaşılacağı
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret gereğince,
assessment, accrual
and ile
collecting
are regulated
beyan
gümrük
idaresince yapılan
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir kuruluş
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
VUK hükümlerinin
4458
sayılı
Gümrük
Kanununa
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük tespit
Customssonucunda
and Economy belirlenen
Ministry according
veyatogümrük idareProgramı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
göre tahsil edilen
vergi
ve
ce­
z
aları
kapsamadığı
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm since
customstespit
duties edilmesinden
has a different formönce
from the
beyan sahibince
diğer idaresince
vergilerde oluşan
süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
ve dolayısıyla, süreci,
gümrük
tahsil
edilen
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları bildirilen
have to be kıymet
resolved administratively
in theilişkin
first
farklılıklarına
tebliğ edilen
öncelikleimkânı
idari aşamada
çözümlenmek açıktır
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
vergiler için uzlaşma
öngörmediği
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen gümrük
solved administratively,
action can beile
taken.
vergilerilegal
alacakları
kanunda ve ilgili
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
(Bozkurt, 2011:99).
diğer
kanunlarda
öngörülen
cezalar, uzlaşma
Key words:
Custom, Custom
Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
6111 sayılı Kanun
ileUyuşmazlıkları
gelen yeniliklerden biri de
kapsamındadır. Dolayısıyla sadece gümrük idaGümrük
Gümrük Kanunu’nun 244. Maddesinde düzenlenen
resi tarafından tahakkuk ettirilen gümrük vergi
uzlaşma müessesesidir. Uzlaşma idareye; yükümalacakları değil, aynı zamanda gümrük idaresi
lüden istenilen vergi ve cezaların bir kısmından
tarafından tespit edilmeden önce mükellef taravazgeçilmesi karşılığında, vergi alacağının hemen
fından bildirilen kıymet farklılıklarına istinaden
tahsil edilmesi imkanı sağlamakta, bu sayede yargı
düzenlenen gümrük vergi ve ceza kararları da
sürecinin uzaması sebebiyle doğacak sıkıntılar
uzlaşma kapsamında değerlendirilmektedir (Earnst
önlenmekte ve çok sayıda davanın takip külfeti
& Young, (Erişim Tarihi:02.04.2014). Uzlaşma
5
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
uygulamasında beyan ile gümrük idaresince
alacakları ile kesilen ve muhatabına tebliğ edilen
GÜMRÜKfarklılıklara
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
para cezalarının tümü uzlaşma kapsamındadır.
yapılan tespit sonucunda belirlenen
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ilişkin tebliğ edilen gümrük vergileri
alacakları
ile ÇÖZÜM YOLLARI
3.1.2. Uzlaşmaya Konu Olabilecek Alacaklar
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
bu Kanun’da ve ilgili diğer
kanunlarda öngörülen
Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği, uzlaşmaya konu
cezalar hakkında; yükümlü veya ceza muhatabı
CUSTOM DUTIES
olabilecek mali yükümlülükleri ve para cezalatarafından, söz konusu eksiklik veya aykırılıkların;
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
rını açık bir şekilde saymıştır. Buna bağlı olarak
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
- Kanun Hükümlerine yeterince
edeme-Salihli MYO,
Celal nüfuz
Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret
Bölümü
uzlaşmaya
konu
olabilecek mali yükümlülükler,
mekten,
Gümrük
Vergisi, İlave Gümrük Vergisi, Tek ve
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Maktu
from theVergi,
movement
of commercial
commodities
Dampinge
Karşı
Vergi, Sübvansi­yona
miktarı veya yanlış
değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
- Kanun hükümlerini
yorumlamaktan
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Karşı
commodities’quantity
and value.
It is are
a kind of Değer Vergisi
Telafi Edici
Vergi,
Katma
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
kaynaklandığının,
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan (KDV),
instrument in
addition
to its economic,
social (ÖTV),
and
Özel
Tüketim
Vergisi
Ek Mali
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
vergisi gibi
belirlikonusu
aralıklarlaolayda
alınan bir Yükümlülük,
regular basis like income
tax Konut
and corporate
tax, asKaynak Kulla­
Toplu
Fonu,
- Yargı kararlarıkurumlar
ile idarenin
ihtilaf
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe
geldiği anda
defaya mahsus nımını
are collected
only once whenFonu
commodities
subject Tütün Fonu,
Destekleme
(KKDF),
görüş farklılığının
olduğunun,
İleribirsürülmesi
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Çevre
Payı,
Telafi Edici Vergi
Kanunu
ikinci
maddesine hügöre bu Ek
the Fon,
second item
of taxKatkı
procedural
law, custom
durumunda, Usul
idare
bu (VUK)’nun
maddede
bulunan
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
TRT
Bandrol
Ücreti
Olmayan
gümrük vergilerinin
usul ve uygulama
esasları
procedures and
practises
of custom
duties (Ticari
are
kümler çerçevesinde
yükümlüler
ya da
ceza4458 (İhracat),
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
sıralanabilir.
Uzlaşmaya
dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Eşya
Throughİçin)”
this law,şeklinde
a systematization
has been
muhatabı ileile
uzlaşabilecektir
(Yağan, 2011:
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
olabilecek
para
cezaları
sırasına
göre
bir
sistematik konu
international
trade entering
customs
territoriesise
of “4458 sayılı
107). Başka işlemlerin
bir ifadeyle
yükümlü
yukarıdaki
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Kanunu’nun
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Gümrük
Like all other
taxes, compalsive234,
levels 235,
such as236, 237, 238,
gerekçeleri ileri
sürerek uzlaşma talebinde
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
241.Directorate
maddeleri,
2976
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 239,
by General
of Customs
as asayılı
part of Dış Ticaretin
1
bulunabilir. Bakanlığı’na
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Düzenlenmesine
Hakkında
Kanun’un 4. maddesi,
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
3065
sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 51.
Ayrıca Yönetmeliğin
4/3. Maddesine göre, yüsüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları maddesi
have to be resolved
administratively
in the first
ile 4760
sayılı Özel
Tüketim Vergisi
kümlü tarafından
yapılan
öncelikle
idari beyanın;
aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Kanununun
solved administratively,
legal
action
can
be
taken.
16. maddesi” çerçevesinde
kesilen
1
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
- İlgili gümrükuyuşmazlıklarda
idaresi tarafından
kontrolü,
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
cezalardır.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
- İkinci muayeneye
yetkili görevliler tarafından
Disputes
Uzlaşma talebi, yükümlüye tebliğ edilen alacakların tamamı için yapılabileceği gibi ayrıca
vergiler veya cezaların tür itibariyle bir kısmı
için de yapılabilir.
kontrolü,
- İkincil kontrol,
- Sonradan kontrol,
Şartlı muafiyet (Transit, Antrepo, Şartlı Muafiyet
Sistemi Kapsamında Dahilde İşleme, Gümrük
Kontrolü Altında İşleme, Geçici İthalat) rejimlerine
Kapsamında denetlenmesi sonucu ek tahakkuku
yapılarak yükümlüye tebliğ edilen gümrük vergi
6
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ilişkin hükümlerin ihlali sonucunda doğan alacağın
Yönetmeliğin 7. maddesinde komisyonların nasıl
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
oluşturulacağı açıklanmıştır. Buna göre, Gümrük ve
tahsilinin yükümlüye tebliğinden
itibaren
15 gün UYUġMAZLIKLARININ
1
ĠDARĠ
AġAMADA ÇÖZÜM
TicaretYOLLARI
Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları,
içinde, alacağa konu para cezaları
da uzlaşmaya
Bölge
Bölge
Müdür Yardımcısı, Şube
TOMüdürü,
DISPUTES
OVER
konu edilebilmektedir.ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
Müdürü, Gümrük Müdürü, Müdür Yardımcısı, Şef
CUSTOM DUTIES
3.1.3. Uzlaşmaya Konu Olamayacak Alacaklar
ve Muayene Memuru arasından Bölge Müdürü
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
tarafından belirlenen, Başkan dahil, üç üyeden
Yönetmeliğin 6. 2Maddesinde
uzlaşmaya
konu
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümü
oluşmaktadır.
Bölge Müdürü veya belirleyeceği
olamayacak alacaklar sayılmıştır. Buna göre,
Bölge
Müdür Yardımcısı komisyonlara başkanlık
Özet: Gümrük
vergisi,giren,
gümrüğeancak
tabi olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
gümrük vergilerinin
matrahına
aslı
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın etmektedir.
from the movement of commercial commodities
miktarı veya
değeri
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
gümrük idarelerince
takip
ve üzerinden
tahsil edilmeyen
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış mali
ticaret veyükler
ekonomi politikası
aracı olan
bir vergi Merkezi
tariff that isUzlaşma
a foreign trade
and economic policy
vergi ve benzeri
uzlaşmaya
konu
Komisyonu
ise Müsteşar, Müstürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı
bir vergi türü
olan gümrük
gelir ve teşar
fiscal Yardımcıları,
functions. Since they
are not collected
on Müdürü, Risk
Gümrükler
Genel
edilemez. Beşinci
maddenin
ikinci
fıkrasıvergisi,
hükmü
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergiaynı
türü tür
olmadığından,
dış ticarete
konubir
olan Yönetimi
an indirect tariff
expenditures,
custom
duties
ve on
Kontrol
Genel
Müdürü,
Gümrükler
hariç olmak üzere,
vergi veya
cezanın
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Müdürlüğü
Yardımcıları ve
olmaktalebinde
üzere alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi Genel
to foreign
trade arrive at theGenel
custom. Müdür
According to
kısmı için uzlaşma
bulunulamaz.
İlgili
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Başkanları
ilethisRisk
ve Kontrol
kanun
kapsamı
dışında tutulmuştur.
Bu nedenle, Daire
duties are
excluded from
law. Yönetimi
Therefore,
mevzuat uyarınca
alacak
tutarının
kesin tahsilinin
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sonradan
sayılıteminata
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun Genel
regulatedMüdürlüğü’nün
by customs law numbered
4458.kontrolle ilgili
öngörülmediği ve
bağlandığı
durumlar
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
bağlıwith
bulunduğu
ve Genel
girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak dairesinin
created beginning
commoditiesDaire
subjectBaşkanı
to
uzlaşmaya konuBölgesine
edilmez.
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Yardımcısı
arasından
Müsteşar tarafından
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Müdür
Turkey and
continuing with
operation sequence.
gümrük
vergisinde
de
zorunlu
aşamalar
olan
tarh,
Like
all
other
taxes,
compalsive
levels
such as
Ayrıca 21.3.2007
tarihli ve 5607 sayılı KaçakçıBaşkan
dahil, üç
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret belirlenen,
assessment, accrual
and collecting
are üyeden
regulated oluşmaktadır.
bağlı ayrı
bir kuruluş niteliği
by General Directorate of Customs as a part of
1
lıkla Mücadele Bakanlığı’na
Kanunu’nun
3.
maddesinde
yerolan
Müsteşar
veya
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
BilimlerKomisyonlara,
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukukgörevlendireceği
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
to
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
alan kaçakçılık suçlarına
ve
kabahatlerine
ilişkin
Müsteşar
Yardımcısı
veya
Gümrükler
Genel
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Müdürü
process of başkanlık
other taxes. Customs
duty disputes
etmektedir.
olan gümrük vergileri
ve cezaları ile ilgili olarak
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
uzlaşma talebinde
bulunulamayacağı
hükme
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
bağlanmıştır (Akdoğan
(b), 2011:225).
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Uyuşmazlıkları
3.1.4. UzlaşmaGümrük
Komisyonlarının
Oluşumu,
Sorumlulukları ve Yetkisi
Uzlaşma Yönetmeliğinde uzlaşma taleplerinin
değerlendirilebilmesi için Gümrük ve Ticaret
Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları ve
Merkezi Uzlaşma Komisyonları kurulacağı açıkça
belirtilmiştir (Köprü, 2011:67).
7
place. However, in the case of disputes not being
solved administratively,
legal action cantamamının
be taken.
Komisyonların
üyelerinin
katılımıyla
1
Key words: ve
Custom,
Custom Duties, Custom
toplandığı
oy çokluğuyla
karar aldığı YönetDisputes
melikte hüküm altına alınmıştır. Ancak Komisyon
başkan ve üyelerinin herhangi bir nedenle görevlerinin başında bulunmamaları durumunda, bunlara
vekâlet edenler komisyonda görev yapar. Ayrıca
Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüklerinde, aynı
gün görüşülecek birden fazla uzlaşma talebinin
tümü için bir uzlaşma komisyonu oluşturulmaktadır. Uzlaşma Komisyonlarının 10.000 TL’den
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
az olan uzlaşma talepleri için toplanamayacağı
- Her bir kalem eşyaya ilişkin gümrük vergileri
GÜMRÜK
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ile vergi aslına bağlı kesilen cezalar toplamı,
ancak birden fazla yükümlünün
başvurusunun
1
AġAMADA
10.000 TL’yi aşması halinde, ĠDARĠ
bu taleplerin
tek ÇÖZÜM YOLLARI
- Beyanname kapsamında birden fazla kalem
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
bir Uzlaşma Komisyonu
tarafından sonuçlandıolması halinde, tutar tespitinde kalemlere
rılacağı belirtilmiştir.
CUSTOM DUTIES
tereddüp eden alacaklar toplamı,
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Uzlaşma komisyonlarının başkanları; komisyon-
- Aynı nitelikteki alacaklara ilişkin işlemlerin
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
ların usulüne uygun oluşturulmasını,
komisyon
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,birden
DıĢ Ticaret
Bölümü
fazla
olması halinde alacakların tümü.
çalışmalarının mevzuata uygunluğunu, komisyon
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Ayrıca
vergi aslına bağlı olmayan cezalar ile
eşyanın yer değiştirmesi
nedeniyle, sonuçbu eşyanın
from the movement of commercial commodities
çalışmalarının gizliliğini,
hızlı ve güvenli
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
usulsüzlük
cezalarının ayrı ayrı, aynı nitelikteki
sosyal veetmek
mali fonksiyonlarının
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
landırılmasını temin
ve gerekliyanında
tedbirleri
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
para
cezalarının birden fazla olması halinde ise
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
almakla sorumludur.
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
tutar
tespitinde para cezalarının toplamının dikkate
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından,
dış ticarete
konu olan alınacağı
an indirect tariff
on expenditures,
custom duties Teminat gibi
Yönetmeliğin 9.maddesine
baktığımızda,
konusu
hüküm
altına alınmıştır.
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere
vergileri, Vergi geçici
to foreignnitelikteki
trade arrive at the
custom.
According to alacaklar eşik
500.000TL’ye kadar
olanalınmaktadır.
alacaklarGümrük
için Gümrük
(fer’i
alacaklar)
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun
kapsamı dışında
tutulmuştur.KomisBu nedenle, değerlerinin
duties are excluded
from this law.
Therefore,
ve Ticaret Bölge
Müdürlüğü
Uzlaşma
tespitinde
dikkate
alınmamaktadır.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun Kanun
regulated uyarınca,
by customs vergi
law numbered
yonları, 500.000sayılı
TL’yi
aşanlar
için
ise Merkezi
aslı ile4458.
vergi aslına bağlı
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning
with
commodities
subject
to
olmayan cezanın birlikte uygulandığı
durumlarda,
Uzlaşma Komisyonunun yetkili olacağı hüküm
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Diğer tüm vergilerde
Turkey and komisyonlarının
continuing with operation yetki
sequence.alanlarının tesaltına alınmıştır.oluşturulmuştur.
Ayrıca uzlaşmaya
konuolduğu
olangibi uzlaşma
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil
aşamaları
Gümrük
ve Ticaret pitinde
assessment,
accrualaslı
and ile
collecting
regulatedbağlı olmayan
vergi
vergiareaslına
aynı nitelikteki alacakların
birden
fazla
Gümrük
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and
Economy
according
cezanın
toplamı
dikkate
alınacaktır.
ve Ticaret Bölge
Müdürlüğüne
Programı
Yüksek Lisans bağlı
ÖğrencisiGümrük
Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
türetilmiĢtir.
Customs Law. Resolution process of disputes over
vergisinden
uyuşmazlıklarınuzçözüm
customs duties has a different form from the
MüdürlüklerineGümrük
ilişkin
olmasıdoğan
durumunda,
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 3.1.5.
process Uzlaşmaya
of other taxes. Customs
duty disputes
Başvuru,
Usul ve Süreler
sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
laşmaya ilişkin yapıya
talepler,
Merkezi
Uzlaşma
Koöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Yükümlünün
solved administratively,
legal action
can be taken. veya özel vekendisi,
temsilcisi
misyonunun yetkisine
giren
alt
tutarı
aşmamak
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
kaletname
verilmesi
şartıyla
gümrük
müşaviri;
Key words: Custom,
Custom
Duties, Custom
kaydıyla, uzlaşmaya
esas alacak tutarının en çok
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
veli ya da vasi veya aynı gümrük vergilerinin
Uyuşmazlıkları
olduğu GümrükGümrük
ve Ticaret
Bölge Müdürlüğünde
ödenmesinden yükümlü ile birlikte müştereken
oluşturulacak uzlaşma komisyonu tarafından
ve müteselsilen sorumlu olması halinde gümrük
sonuçlandırılmaktadır.
müşavirleri uzlaşma talebinde bulunabilmek için,
Uzlaşma komisyonlarının yetki alanlarının oluşuzlaşmaya yetkili komisyonların sekretarya hizturulmasında esas alınan değerin belirlenmesinde
metlerini yürütmekle görevli birimine dilekçe ile
dikkate alınacak hususlar şöyledir ((Erdem,
müracaat edilmektedir. Dilekçe taahhütlü posta
2012:434):
ile de gönderilebilir. Uzlaşma başvurusunun
8
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yetkili komisyonlar dışındaki gümrük idarelerine
- Başvuru sahibinin başvuruda bulunma yetkisini
VERGĠSĠ
haiz olup olmadığı,
yapılmış olması halinde iseGÜMRÜK
talep derhal
yetkili UYUġMAZLIKLARININ
1
uzlaşma komisyonuna iletilir. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
- Başvurunun süresi içinde yapılıp yapılmadığı,
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Aynı nitelikteki alacakların birden fazla gümrük
- Alacağın uzlaşma kapsamına girip girmediği,
CUSTOM DUTIES
müdürlüğünde veya Bölge Müdürlüğü bağlantı-
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER3
- Uzlaşmanın,
komisyonun yetkisi içinde buCelal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi
lunup
bulunmadığı,
hususları değerlendirilir.
söz konusu alacakların toplamı3 Celal
tek bir
uzlaşmaya
Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Usule ilişkin koşulları taşımadığı anlaşılan
konu olabilir. Bu durumda yükümlü tarafından
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract:
Custom
duty is a kind of tariff arising
talepler
değerlendirilmez
ve bu durum ilgiyer değiştirmesi
nedeniyle, bu esas
eşyanın
from the movement of commercial commodities
yetkili uzlaşma eşyanın
komisyonuna
başvurulması
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject
to
customs
which
is
based
on
those yolla tebliğ
lisine yazıyla veya elektronik
ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli
olmakla birlikte,sosyal
uzlaşmaya
konu alacaklara
iliş- bir commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff
that is Usule
a foreign trade
and economic
policy
edilir.
ilişkin
eksikliklerin
giderilebilir
türüdür. Aynı
zamanda harcamalar
alınan
instrument in addition to its economic, social and
kin detaylı bilgilerin
verilmesi
şartıyla,üzerinden
işlemin
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal
functions. olması
Since they halinde,
are not collected
on
nitelikte
yükümlüye
eksikkurumlar
vergisi gibi belirli
aralıklarlabirine
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
yapıldığı gümrük
idarelerinden
herhangi
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an liklerin
indirect tariff
on expenditures, custom
tamamlanması
içinduties
başvuru süresinin
eşyanın
gümrüğe2012:435).
geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
de başvurulabilir
(Erdem,
sonuna
süre
verilir.
Başvuru
süresinin
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign
tradekadar
arrive at the
custom.
According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
sonunda
uzlaşma
kanun
kapsamı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties
are excluded
from thisbaşvurusunda
law. Therefore, bulunulmuş
Uzlaşma talepleri,
henüz
itiraz
başvurusu
yapılmagümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
olmasıbyvecustoms
usule ilişkin
eksikliklerin
giderilebilir
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated
law numbered
4458.
mış gümrük vergileri
ve vergi
aslına
bağlı olsun
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
nitelikte
halindesubject
üç işto günü ek süre
Bölgesine
başlayıp, yükümlüye
eşyaya uygulanacak
created
beginningolması
with commodities
ya da olmasın tüm
paragirişinden
cezalarının
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
verilir.
Verilenwith
sürenin
oluşturulmuştur.
Diğer
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey
and continuing
operationsonunda
sequence. eksikliklerin
veya ceza muhatabına
tebliği
tarihinden
itibaren
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tamamlanmaması
halinde
talep reddedilir.
tahakkuk ve tahsil
aşamaları Gümrük
Ticaret
assessment,
accrual and collecting
are regulated
Kanunun 242. maddesinde
belirtilen
onbeşvegünBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Uzlaşma
talebinin
kabul
edilmemesine
ilişkin
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı
Mali
Hukuk
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and Economy
according
to
lük itiraz süresiGümrükler
içinde
yapılacağı
Yönetmeliğin
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
idari işlem itiraz veya yargı yoluna açık olup
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
11. maddesindeGümrük
açıklanmıştır.
Gümrük
vergileri
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process
of other
taxes. göre
Customsdava
duty disputes
genel
usullere
konusu edilebilir.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
ve cezalarının tebliğ
tarihlerinin
farklı
olması
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
idari
aşamada
çözümlenemeyen Uzlaşma
solved administratively,
legal actionusule
can be taken.
başvurusunda
ilişkin
bir eksiklik
durumunda ise Ancak
uzlaşma
başvurusunda,
gümrük
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: halinde
Custom, Custom
Duties, hizmetlerini
Custom
olmaması
sekretarya
yürüten
vergileri veya cezalara
ilişkin en son tebliğ tarihi
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
birim tarafından söz konusu alacaklara ilişkin işlem
esas alınacaktır.Gümrük Uyuşmazlıkları
dosyasının bir örneği ilgili gümrük idaresinden
Uzlaşma talebinin incelenmesi, Yönetmeliğin 13.
derhal temin edilir. Sekretarya tarafından uzlaşmaya
Maddesinde ele alınmıştır. Buna göre, uzlaşmaya
konu alacağa ilişkin yapılan işlemler ve ihtilafın
ilişkin talepler, uzlaşma komisyonun sekreterya
geçirdiği aşamalara ilişkin bilgi notu hazırlanarak
hizmetlerini yürüten birimi tarafından öncelikle
derhal komisyona iletilir. Uzlaşma talebinde buve ivedilikle usul yönünden incelenir. Yapılan
lunulan alacağın hatalı olduğunun tespit edilmesi
incelemede;
halinde, durum gerekçesi ile birlikte yükümlüye
larında yapılan işlemlere ilişkin olması halinde
2
9
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bildirilir ve uzlaşma görüşmeleri düzeltilmiş tutar
alınarak yükümlüye derhal tebliğ edilir ve bir
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
üzerinden yapılır (Erdem, 2012: 435).
nüshası ilgilisine verilir. Bir nüshası gerekli işlem
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
yapılmak
üzere derhal ilgili Gümrük ve Ticaret
3.1.6. Uzlaşma Talebinin ve Uzlaşmanın SoBölge
veya gümrük müdürlüğüne
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOMüdürlüğüne
DISPUTES OVER
nuçları
gönderilir. Bir nüshası da uzlaşma komisyonunda
CUSTOM DUTIES
Uzlaşma talebinde bulunulması durumunda, 2 oluşan dosyada3 saklanır.
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
itiraz veya dava açma
süresi
durur.
Uzlaşmanın
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliUzlaşma
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi
temin
edilemediği
hallerde temin edile3
Celal Bayar Üniversitesi
vaki olmaması veya temin edilememesi
halindeSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
meme nedeni belirtilmek suretiyle komisyonca üç
ise süre kaldığıÖzet:
yerden
işlemeye başlar. Ancak
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Tutanağın bir nüshası
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle, olması
bu eşyanın nüsha
from thetutanak
movement düzenlenir.
of commercial commodities
sürenin bitimine
üç günden
az kalmış
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
yükümlüye
verilir. Yükümlünün uzlaşma davetine
mali fonksiyonlarının
yanındauzlaşönemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
halinde, süre üçsosyal
günve uzar.
Süresi içinde
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
icabet
etmemesi veya tutanağı almaktan imtina
türüdür. Aynı
zamanda harcamalar
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
ma talebinde bulunan
yükümlü,
uzlaşma
talep
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
etmesi
halinde tutanağın iki örneği, gereği yapılvergisi gibi belirli ilişkin
aralıklarla süreç
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
ettiği alacaklar kurumlar
için, başvurusuna
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
mak
üzere derhal ilgili Gümrük ve Ticaret Bölge
geldiğiyoluna
anda bir gidemez
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
sonuçlanmadan eşyanın
itiraz gümrüğe
veya dava
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Müdürlüğü
to foreign trade veya
arrive atgümrük
the custom.müdürlüğüne
According to
gönderilir.
(Korkmaz, Ünal,
Usul2011:
Kanunu163).
(VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Bir
duties
are excluded
this law.komisyonunda
Therefore,
nüshası
da from
uzlaşma
tutulan
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Uzlaşma talebinin
usulüne
uygun
yapıldığının
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun dosyada
regulated by
customs Yükümlünün
law numbered 4458.
saklanır.
uzlaşma davetine
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
anlaşılması halinde,
ile ilgili
Bölgesine uzlaşma
girişinden başlayıp,
eşyaya olarak
uygulanacak icabet
created beginning
with
commodities
subject
etmemesi veya tutanağıtoimzalamaktan
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
yapılacak görüşmelere
katılınılması
hususu,
uz-gibi imtina
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
olduğu
Turkey and
continuing
with operation
sequence. ayrıca tebligat
etmesi
hallerinde
kendisine
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
laşma davetiyesitahakkuk
ile enveaztahsil
beşaşamaları
gün önceden
Gümrük veyazı
Ticaret yapılmaz
assessment, accrual
and collecting
regulated
(Erdem,
2012: are
437-438).
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
veya e-posta adresine
elektronik
yolla
komisyon
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes
over komisyonun
Uzlaşmanın
vaki
olmaması
halinde;
sekretaryası tarafından
yükümlüye tebliğ edilir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer
vergilerde
süreçten
farklı bir nihai
process teklifi
of other tutanağa
taxes. Customsgeçirilir
duty disputes
ve bir nüshası
Yükümlünün istemesi
halinde
beşoluşan
günlük
süreye
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
idari
aşamadabir
çözümlenmek
zorundadır. yükümlüye
place. However, verilir.
in the caseYükümlü,
of disputes not 14
beingüncü maddede
bağlı kalınmaksızın
daha
önceki
tarih,çözümlenemeyen
uzlaşma
Ancak
idari
aşamada
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
belirtilen hususlar dikkate alınmak
kaydıyla,
günü olarak belirlenebilir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
242 nci maddesinde belirtilen sürenin
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Kanunun
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Yükümlünün uzlaşma
davetiyesinde belirtilen
son günü mesai saati bitimine kadar komisyonun
yer, tarih ve saatte toplantıya katılması halinde
nihai teklifini kabul ettiğini bir dilekçe ile ilgili
uzlaşma görüşmelerine başlanır. Yapılan görüşme
gümrük müdürlüğüne bildirdiği takdirde, bu tarih
sonucunda uzlaşma sağlandığı takdirde uzlaşma
itibariyle uzlaşma vaki olmuş sayılır ve buna göre
komisyonu durumu, üç nüsha olarak düzenlenen
işlem tesis edilir.
tutanakla tespit eder. Bu tutanağın üç nüshası
Komisyon çalışmaları sırasında düzenlenen
da komisyonun başkan ve üyeleri ile yükümlü
tarafından imzalanır. Ayrıca tutanak üzerine imza
tutanakların yükümlü tarafından imzalanarak
10
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bir nüshasının yükümlüye verilmesi tebliğ hük-
Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edile-
VERGĠSĠ
memesi hallerinde yükümlü, tahakkuk eden ve
mündedir. Bu durumlarda,GÜMRÜK
yükümlüye
ayrıca UYUġMAZLIKLARININ
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
kendisine
tebliğ edilen alacaklara, uzlaşmanın
tebligat yapılmaz.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
DISPUTESdair
OVER
vakiTO
olmadığına
düzenlenen ve kendisine
Yükümlünün uzlaşma talebinin, dilekçenin ilgili
tebliğ olunan tutanağın tebliğinden itibaren 14.
CUSTOM DUTIES
Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü uzlaşma
3
maddede
belirtilen
esaslar çerçevesinde itiraz veya
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
komisyonu kayıtlarına
girdiği tarihten itibaren
2
İtiraz
ve dava yoluna ilişkin
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidava
Hukukyoluna
Programıgidebilir.
Yüksek Lisans
Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi
azami 45 gün içinde sonuçlandırılması
esastır.Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
hususlar gümrük mevzuatında belirtilen genel
Ancak, 17 nci Özet:
maddesinin
üçüncü
fıkrasında
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari hükümlere
Abstract: Custom
duty is a Uzlaşmanın
kind of tariff arisingvaki olmaması
tabidir.
eşyanın bağlı
yer değiştirmesi
nedeniyle, busüre
eşyanın
from the movement of commercial commodities
belirtilen nedenlere
olarak
belirtilen
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, veya
subjecttemin
to customs
which is based
on those aynı alacaklar
edilememesi
hallerinde,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
aşılabilir. Bu durumda,
söz konusu inceleme ve
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi için
tariffyeniden
that is a foreign
trade andtalebinde
economic policy
uzlaşma
bulunulamaz. Bu
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
araştırmanın tamamlanmasına
kadar
Komisyon
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve Yönetmelik
fiscal functions. Since
they areüzerinde
not collected uzlaşılan
on
uyarınca
cezalar
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
çalışmalarına devam
eder.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan hakkında
an indirect tariff
expenditures,
custom duties yararlanılamaz.
peşinonödeme
indiriminden
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
to foreign trade arrive at the custom. According to
the second item
of tax procedural
law,alacaklar,
custom
Uzlaşma
konusu
yapılan
uzlaşma
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Maddeleri arasında
düzenlenmiştir.
Buna
göre,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 gerçekleştiği
procedures and practises
of custom
duties are
takdirde,
uzlaşma
tutanağının tebsayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
uzlaşma vaki olduğu
takdirde
uzlaşile dış ticarete
konu olan gümrük
eşyanın Türkiye
Gümrük liğinden
Through this
law, a systematization
has been
itibaren
bir ay içinde
ödenir. Uzlaşılan
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
ma komisyonlarının
düzenleyecekleri
uzlaşma
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik vergilerin
international ilgili
trade entering
customs
territories
of
olduğu
gümrük
beyannamelerinin
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
tutanakları kesin
olup,
gereği
ilgili
gümrük
gümrük
vergisinde
de zorunlu
aşamalar
olan tarh, tescil
Like alltarihinden
other taxes, compalsive
suchusullere
as
itibarenlevels
genel
göre uztahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
müdürlüğünce Bakanlığı’na
derhal
yerine
getirilir.
Uzlaşma
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
tutanağının
imzalandığı
tarihe
kadar geçen
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerlaşma
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
to
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
tutanağının ilgiliKanunu
gümrük
idaresine
üzerine,
hükümlerine
uygunintikali
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
süre
için, uzlaşılan tutar üzerinden 6183 sayılı
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
tahakkuk ve tebliğ
edilmiş
olan gümrük
vergileri
AATUHK
hükümlerine göre belirlenen gecikme
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
idari uzlaşılan
aşamada çözümlenmek
place. However, in the case of disputes not being
varsa kesilen para
cezaları
tutarlarazorundadır.
göre
zammı
oranında gecikme faizi uygulanır.
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna
başvurulabilmektedir.
düzeltilir. Üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
3.2.
İtiraz
Anahtarolmak
Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük Vergisi,
Disputes
edilen hususlar dahil
üzere,
bu YönetmeGümrük Uyuşmazlıkları
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
Uzlaşmanın sonuçları;
Yönetmeliğin
21-24.
Usul Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
lik kapsamında oluşturulan komisyonların tüm
Gümrük Kanunu’nun 242. maddesinde itiraz
çalışmaları ve işlemleri hakkında yükümlü veya
konusu açıkça hüküm altına alınmıştır. Bu mad-
cezanın muhatabı ya da idare tarafından dava
deye göre, yükümlüler kendilerine tebliğ edilen
açılamaz, hiçbir mercie şikayet veya itirazda bu-
gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı
lunulamaz, herhangi bir idari inceleme, araştırma
tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst
ve soruşturmaya konu edilemez, geri verme ve
makama, üst makam yoksa aynı makama vere-
kaldırma talebinde bulunulamaz.
cekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir. Görüldüğü
11
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
gibi itiraz konusu gümrük vergileri, cezaları ve
veya eşyanın menşeinin belirlenmesinde hata
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
idari kararları kapsamaktadır.
yapılmış olması ise diğer itiraz sebepleri olarak
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI1
gösterilmektedir.
3.2.1. İtirazın Nedenleri
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
3.2.2. İtiraz Dilekçesinde Bulunması Gereken
Gümrük vergilerine itiraz nedenleri genellikle
CUSTOM DUTIES
Hususlar ve Dilekçenin Verileceği Makamlar
aşağıdaki şekilde ortaya çıkmaktadır (Kızılot, 2
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
Kızılot, 2005: 504-508):
İtiraz dilekçesinde bulunması gereken hususlar
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
şöyledir
(Kılıç,
2009:38):
- Konu Nedeniyle İtirazlar: Eşyanın nitelik ve
Gümrük vergisi, gümrüğe
tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
mahiyetinin Özet:
belirlenmesinde
hata yapılması
İtirazın
konusu
ve sebebi,
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın - from
the movement
of commercial
commodities
miktarı
veya
değeri
üzerinden
alınan,
ekonomik,
subject
to
customs
which
is based on those
veya eşyaları gümrük vergisinden istisna tutan
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
and value. It is are a kind of
- commodities’quantity
İtirazın dayanağı
delillere ilişkin bilgi ve
dış ticaret ve hiç
ekonomi
politikası aracı olan birya
vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
kanun hükümlerinin
uygulanmaması
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
belgeler,
dolaylı bir vergi türü
olan gümrük vergisi,
functions. Since they are not collected on
da yanlış uygulanması
durumlarında
bu gelir
tür ve fiscal
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
türü olmadığından,
dış ticarete konu olan - an
indirect tariff
on expenditures,
custom
duties bildirim tarihi,
itirazlar bahisvergi
konusu
olabilmektedir.
İtiraza
konu
idari işlemin
yazılı
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
- Matrah Nedeniyle
İtirazlar:
Verginin
hesaplanUsul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu - the
second item vergileri
of tax procedural
law, custom
Gümrük
ve para
cezalarında itiraz
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
masına esas teşkil
eden
matrahın
veya
miktagümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures
practises of custom duties are
edilenand
miktar,
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
rın tespit edilmesi
esnasında
hatalar,
ile dış ticarete
konu olanyapılan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak - created
commodities
subject to neresi olduğu,
İtirazbeginning
edilenwith
kararı
veren idarenin
yükümlülerce
itiraza konu
işlemlerin
sırasına edilebilmektedir.
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
-
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, - Like
all other
taxes, adı,
compalsive
levelsadresi,
such asvergi numarası,
İtiraz
edenin,
unvanı,
Tarife Nedeniyle
İtirazlar:
ticaret
işlemletahakkuk
ve tahsil Dış
aşamaları
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by TC
General
Directorate
of Customs as a part
of ya da temsilkimlik
numarası(varsa
vekil
1 bilinen ticari isimleri ile değil,
rinde eşyalar,Bakanlığı’na
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
of disputesgibi
over açıklamalar,
cilerine
ait bu tür
bilgiler)
Dünya Gümrük
Örgütü
tarafından düzentüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
diğerüye
vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
lenmiş olan süreci,
ve tüm
ülkelerce
kullanılan
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları - have
to be dilekçesinin
resolved administratively
in the first
İtiraz
tarihi.
öncelikle idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
rakamlarla sınıflandırılmış
olan
kodlarla
ifade
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
Kendilerine gümrük vergisi tahakkuk
eden mükeluyuşmazlıklarda
yoluna
başvurulabilmektedir.
edilir. Gümrük
vergileriyargı
ise,
yürürlükte
olan
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar
Vergisi, leflerin
Disputes bu vergilerin, cezaların ve idari kararların
gümrük tarifesi
esasKelimeler:
alınmakGümrük,
suretiGümrük
ile belirGümrük Uyuşmazlıkları
tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir
üst makama, üst makam yoksa aynı makama
bir dilekçe ile itirazda bulunabileceklerini daha
önce belirtmiştik.
lendiğinden, eşyanın bulunduğu pozisyonun
karşılığında gösterilen vergi oranından başkaca
bir oranın kullanılarak verginin hesaplanmış
olması yükümlüler tarafından itiraza konu
edilebilir.
Buna göre, gümrük vergilerini eğer Gümrük
Müdürlüğü tahakkuk ettirmiş ve tebliğ etmiş ise
üst makam Gümrük Başmüdürlüğü olmaktadır.
- Diğer İtiraz Nedenleri: Uluslararası anlaşmaların
hiç uygulanmaması veya hatalı uygulanması
12
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
3.2.3. İtirazın Süresi
Eğer itiraza konu olan kararı ilk elden alan idare
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Gümrük Başmüdürlüğü ise üst makam Gümrük
Gümrük vergileri, cezaları ve idari kararlara karşı
ĠDARĠMüsteşarlıAġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Müsteşarlığı olmaktadır. Gümrük
yasal haklarının kullanmak isteyen mükellefler,
ğınca ilk elden alınan ADMINISTRATIVE
kararlarda ise üst makam
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ilgili kanunun 242/1. maddesine göre, tebliğ
olmadığından 15 gün içinde yine burayaCUSTOM
itiraz DUTIES
tarihinden itibaren on beş gün içinde bir dilekçe
edilmektedir(Kılıç, 2009: 39).
2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
ile itiraz
edebilirler.
2
Celal Bayargöre,
Üniversitesi
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Kanunun 242/3. maddesine
itirazSosyal
dilekçesinin
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
Gümrük
Yönetmeliğinin
585/4. maddesine göre
süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde,
yapılacak
itirazların süresi içerisinde olup olmaGümrüksayılır
vergisi, gümrüğe
tabi olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
itiraz süresinde Özet:
yapılmış
ve
idarece
yeteşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın dığının
from the movement
of commercial commodities
tespitinde;
miktarı veya
değerigöre
üzerinden
alınan,yanlış
ekonomik,
subject to customs which is based on those
kili makama ulaştırılır.
Buna
itirazın
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve sayılabilmesi
ekonomi politikası aracı
bir vergi - tariff
that is a foreign
trade and
economic
policy
Taahhütlü
olarak
posta
yolu
ile yapılacak itimakam da olsa yapılmış
içinolan
süresi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
bir vergi
türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal
functions. Since
are not collectedpostaya
on
razlarda,
itiraztheydilekçesinin
verildiği
içinde yapılmasıdolaylı
koşulu
aranmaktadır.,
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an tarih,
indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın
gümrüğe geldiği
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Danıştay 7. Dairesi,
28.02.2007
tarih,anda
E. bir
2005/5614,
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Posta
yoluof ile
veya doğrudan
K.2007/762 sayılı
kararında
“ İtiraz
süresinin
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu - the
second item
tax procedural
law, custom ilgili gümrük
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
idaresine
yapılacak
itirazlarda,
geçirilmesindengümrük
sonravergilerinin
yetkisiz
usulmakama
ve uygulamayapılan
esasları 4458
procedures
and practises
of custom
duties are itiraz dileksayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
çesinin
itirazın
yapıldığıhasgümrük
idaresinin
başvuru üzerineileaçılan
davanın
aykırılığı
dış ticarete
konu olan usule
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through
this law,
a systematization
been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
kaydınatradegiriş
tarihi,
dikkate
açık bulunduğundan,
mahkeme
yargılama
işlemlerin
sırasınakararının
göre
bir
sistematik
international
entering
customs
territoriesalınmaktadır.
of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
giderlerinin ve vekalet
ücretinin
davalı
idareden
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
7.Dairesi,
tarih ve E.2002/1706,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Danıştay,
accrual and 01.02.2005
collecting are regulated
alınarak davacıya
verilmesi
tesisi niteliği
edilenolan assessment,
Bakanlığı’na
bağlıyolunda
ayrı bir kuruluş
by General Directorate of Customs as a part of
1
sayılı
Kararında,
www.danistay.
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
BilimlerK.2005/74
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk( to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
hüküm fıkrasında
isabet
görülmemiştir.
Açıklanan
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
gov.tr,
Erişim Tarihi: 07.04.2014), “İdari itiraz
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
nedenle, temyizGümrük
isteminin
kabulüne,
mahkeme
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir aşamasında,
process of other taxes.
Customs
disputes incelenmesi
idarece
işindutyesasının
sahiptir.
Gümrük
vergisibozulmauyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
kararının temyizeyapıya
konu
hüküm
fıkrasının
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. suretiyle
place. However,
in thetesis
case ofedilmiş
disputes notolsa
beingdahi, sürelerin
işlem
Ancak
idari Mahkemece
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
sına, bozma kararı
üzerine,
yeniden
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
kamu düzeninden olması sebebiyle,
itirazın süKey words: Custom, Custom Duties, Custom
verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, resinde
Disputes olup olmadığının yargı yerlerince re’sen
Gümrük Uyuşmazlıkları
hüküm altına alınacağından,
bu konuda ayrıca
gözetilmesi gerektiği, süresinde itiraz edilmediği
hüküm tesisine gerek bulunmadığına, oybirliği
durumlarda, davanın, bu sebeple reddi gerektiğiile karar verildi.” şeklinde görüş bildirilmiştir (
ne” şeklinde görüş bildirmiştir. Görüldüğü üzere,
www.danistay.ov.tr, Erişim Tarihi: 07.04.2014).
itirazın süresi içinde yapılması gerektiği, eğer
Görüldüğü gibi, itirazın yanlış makama yapılmış
yapılmazsa, bu başvurunun reddedileceği açıktır.
olması, başvurunun geçersizliğine neden olmaMükelleflerin kendi beyanlarına dayanarak
makta, sadece süresi içinde yapılmasının önemi
vurgulanmaktadır.
tahakkuk eden gümrük vergilerine karşı itiraz
13
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
edebilmeleri ve daha sonra idari yargı aşamasına
kendisi veya fotoğraf, katalog, prospektüs gibi
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
geçebilmeleri için mutlaka beyannamenin tescil
eşyayı görmeden fikir verecek diğer belgelerin
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
edildiği tarihte beyannameye mükellef tarafından
incelenmesi
veya gerek duyulması halinde ilgili
ihtirazi kayıt konulmasıADMINISTRATIVE
gerekmektedir. Danıştay
gümrük
idaresinin mütalaası
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER da alınmak suretiyle
7. Dairesi 21.12.2004 tarih ve E.2004/2341,
otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye
CUSTOM DUTIES
K.2004/3554 sayılı Kararında, (www.danistay.
3
tebliğ
edilmektedir.
Otuz gün içerisinde karar
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
gov.tr, Erişim Tarihi:
08.04.2014) “Beyanlarının
2
Kanunun 6. maddesinin
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malialınamadığı
Hukuk Programıdurumlarda
Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal
Bayar
Üniversitesi
Salihli
MYO,
DıĢ
Ticaret
Bölümü
yükümlülerini bağlamadığından söz edebilmek
ikinci fıkrası uygulanmaktadır.
için, ihtirazi kaydın,
tesciltabiedildiği
Özet: beyannamenin
Gümrük vergisi, gümrüğe
olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
hükmüne
göre, bu
süreye uymak mümeşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Bu
fromfıkra
the movement
of commercial
commodities
tarihte konması miktarı
gerekmektedir.
Ancak
bu
şekilde
veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
değilse, belirtilen
aşılabilir.
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir kün
commodities’quantity
and value.süre
It is are
a kind of Bu durumda
beyanın yükümlünün
dışında
gerçekleştiği
dış ticaretiradesi
ve ekonomi
politikası
aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
sürenin
önce
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan idareler,
instrument in
addition todolmasında
its economic, social
and başvuru sahianlaşılabilir.” Olduğunu
belirtmiştir. Karardan da
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kılan gerekçeler
ile talep
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir bine
regularsüre
basis aşımını
like income haklı
tax and corporate
tax, as
anlaşılacağı üzere,
mükellefin kendi beyan ettiği
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
için gerekli
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus hakkında
are collected karar
only oncevermek
when commodities
subject gördükleri ek
vergiye itiraz edebilmesinin
tek koşulu, beyanolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
deitem
belirterek
bilgi veririler.
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu süreyi
the second
of tax procedural
law, custom
namenin tescil Usul
edildiği
tarihte ihtirazi
kaydın
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
konulmuş olmasıdır.
süreçte
uyuşmazlık
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Bu
regulated
by mükellefler
customs law numbered
4458. konusu eşyayı
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Ancak
solved administratively, legal action can be taken.
durumunda
Bölgesine girişinden
başlayıp, Bağlanması
eşyaya uygulanacak teslim
created almak
beginning istemeleri
with commodities
subject to Gümrük Yö3.2.4. İtirazın İncelenmesi
ve Karara
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
587.with
maddesinde
yer alan aşağıdaki
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi netmeliğinin
Turkey and continuing
operation sequence.
gümrük
de zorunlu
aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
İtiraz dilekçesini
alanvergisinde
Gümrük
İdaresi,
itiraza
sağlamaları
gerekmektedir:
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret şartları
assessment,
accrual and collecting
are regulated
bağlı
ayrı
bir
kuruluş
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
ilişkin dilekçeyi Bakanlığı’na
öncelikle
şekil
ve
usul
yönünden
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
- Customs
Kararların
yükümlüce
bildirilmiş
olması ve
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak
yürütülmektedir.
Law. Resolution
process
disputes
over
inceler. Bu inceleme
de,
Gümrük
YönetmeliğitüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
taleplerinin
birCustoms
dilekçe
gümrüğe verilmiş
süreci, diğergöre,
vergilerde
oluşan süreçtensüresi
farklı bir
process
of other taxes.
dutyile
disputes
nin 585/2. maddesine
başvurunun
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
olması,
öncelikle idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place.
However, in the case of disputes not being
içinde yapılıp yapılmadığı
ile dilekçeyi
verenin
idari
aşamada
çözümlenemeyen
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
yükümlü veya onun
temsilcisi
olupbaşvurulabilmektedir.
olmadığına
- Key
Yükümlünün
beyanına
words: Custom, Custom
Duties, göre
Custom yapılan vergi
bakılır ve uygunAnahtar
olmayan
başvurular
reddedilerek
Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük Vergisi,
Disputes
tahakkukları ile gümrük idaresince tahakkuk
Gümrük Uyuşmazlıkları
yükümlüye bildirilir (Akın, 2011: 49).
ettirilen bütün vergiler arasındaki farkın ve
para cezalarının teminata bağlanması,
İtirazın şekil ve usul yönünden herhangi bir aykırı-
lığı olmadığı durumda esas yönünden incelemeye
geçilir. Gümrük Yönetmeliği’nin 586. maddesine
göre, itirazlar, anlaşmazlığa konu beyanname ve
sair her türlü belge ile eşyadan alınacak örnek,
örnek alınması mümkün olmayan hallerde eşyanın
- Uyuşmazlığın idari yargı merciine intikali
halinde bu hususun belgelenmesi,
- İdarece gerekli görülecek her türlü bilgi veya
belgenin sunulması.
14
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
İtiraz sonucu verilen karar, yükümlünün talebini
işlemi oluşacaktır.” şeklinde karar vermiştir.
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
haklı bulmayacak nitelikte ise bu durum, geGörüldüğü gibi, gümrük idaresinin yapılan itiraza
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
rekçesi ile birlikte karara yazılır ve yükümlüye
sessiz YOLLARI
kalması, bu itirazı kabul etmediği anlamını
bildirilir. Karar, yükümlünün
itirazını haklı SOLUTIONS
bulur
ADMINISTRATIVE
TO DISPUTES OVER
taşımaktadır.
nitelikte ise itiraz konusu buna göre düzeltilir.
Bu DUTIES
CUSTOM
3.2.4. Tahlile İtiraz - İkinci Tahlil
durumda da karar yükümlüye ya da temsilcisine
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
tebliğ edilir (Akın,
2 2010: 50). İtirazın reddedilözelliğinden
doğan bu tür
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliGümrük vergilerinin
Hukuk Programı Yüksek Lisans
Öğrencisi
3
Celal
Bayar
Üniversitesi
Salihli
MYO,
DıĢ
Ticaret
Bölümü
mesi üzerine Kanunun 242/4. maddesine göre,
itiraz şekli Gümrük Kanunu’nun 243 ve Gümrük
işlemin yapıldığıÖzet:
yerdeki
idari
yargı
mercilerine
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Yönetmeliği’nin
Abstract: Custom duty is588-590.
a kind of tariffmaddeleri
arising
arasında
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
başvurulabilmektedir.
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, düzenlenmiştir.
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
tariff that is a foreign trade and economic policy
instrument inilgili
addition
to its economic,göre,
social ilgili
and kişilere 197.
Kanunun
maddesine
fiscal functions. Since they are not collected on
regular basis göre
like income
tax and
corporate
tax, as
maddeye
tebliğ
edilen
gümrük
vergilerinin
an indirect tariff on expenditures, custom duties
are collected only once whenesas
commodities
subject
hesaplanmasında
alınan
kimyevi tahlil
to foreign trade arrive at the custom. According to
the second item karşı
of tax procedural
law, itibaren
custom
sonuçlarına
tebliğden
onbeş gün
duties are excluded from this law. Therefore,
procedures
and practises
custom duties başmüdürlüğüne
are
içinde
gümrük
ve ofmuhafaza
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
dış ticarete
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük yazılı
Througholarak
this law,itiraz
a systematization
has been
Ancak Gümrükileİdaresi,
itirazı
kanunda
belirtilen
edilebilmektedir.
İtiraz hakBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerinbağlamadığında,
sırasına
göre
bir durum
sistematik kından
international
trade entering customs koşullarından
territories of
süre içerisinde karara
bu
yararlanabilmenin
bir tanesi
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
vergisinde
de zorunluşeklinde
aşamalar olan
all other
taxes, compalsive levels
suchsahibi
as
idarenin itirazı gümrük
zımnen
reddettiği
de-tarh, deLiketahlil
maliyetlerinin
beyan
tarafından
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı birİdaresi
kuruluş niteliği
by General Directorate of Customs as a part of
ğerlendirilecektir.
Yani, Gümrük
itirazıolan
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerkarşılanmasıdır.
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunukarşılamamışsa,
hükümlerine uygun olarakbu
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
otuz gün içerisinde
durum
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm İtirazın
customs duties
has a different
form from the
bir dilekçe
ile yapılması
gerekir. Burada
diğer vergilerde
oluşan
süreçten bunu
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
olumsuz görüştesüreci,
olduğu
ve sessiz
kalarak
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları beyanname
have to be resolved
administratively
in the first
numarası
ve tescil
tarihi ile eşyanın
öncelikle
idari aşamada çözümlenmek
place. However, in the case of disputes not being
gösterdiği şeklinde
değerlendirilerek
dava zorundadır.
açma
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
cins ve türü, tahlile ne yönden
1 itiraz edildiği,
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna başvurulabilmektedir.
süreleri içinde idari
yargıya
başvurulabilecektir
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
gözlemci
kimyager bulundurulup bulundurulma(Kılıç, 2009: 49).
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
Belirtilmesi gereken
bir başka husus da Gümrük
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
İdaresinin otuzkurumlar
gün içinde
cevap vermemesi
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
olmadığından, dış ticarete konu olan
halidir. Yasanınvergi
242.türüMaddesine
göre idarenin,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
olmak
üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi
kendisine gelenUsulitirazları
otuz gün içerisinde
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
kanun
kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
karara bağlaması
gerekmektedir.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
yacağı, bulundurulacak ise adı, soyadı ve adresi
Danıştay 7. Dairesi, 14.10.2004 tarih ve E.2002/1536,
K.2004/2443 sayılı Kararında (www.danistay.gov.
tr, Erişim Tarihi: 08.04.2014), “Yükümlülerce
yapılan itirazın, Gümrük Başmüdürlüklerince
otuz gün içinde karara bağlanarak ilgilisine tebliğ
edilmemesi halinde, idari davaya konu edilecek
kesin ve yürütülmesi zorunlu olan zımni red
gösterilecektir. Sözü edilen eşya için daha önce
bir tahlil yapıldığı için yasa buna ikinci tahlil demektedir (Tuncer, 2000: 121).
Tahlil masrafları yatırıldıktan sonra, ikinci tahlili
talep eden yükümlü dilekçe ile birlikte, birinci
tahlil raporu, gümrük beyannamesi ve ekleri
15
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ikinci tahlilin yapılacağı Gümrük laboratuarına
farklılıklar da bulunmaktadır. Bu bölümde, iki
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
gönderilir (Selen, 2012: 218).
kanunda yer alan çözüm yollarının benzer ve
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
farklı yanları
ele alınıp
açıklanmaya çalışılacaktır.
İtiraz üzerine, Yönetmeliğin 589. maddesine göre,
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
birinci tahlilin yapıldığı gümrük laboratuarında
4.1. Pişmanlık ve Islah
görevli olan ve ilk tahlili yapan kimyagerCUSTOM
dışın- DUTIES
İdare ve mükellef arasında oluşan uyuşmazlıkSelinyapılır.
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
daki iki kimyager tarafından ikinci tahlil
ların yargıya intikal ettirilmeden idari aşamada
2
Celal
Bayar Üniversitesi
Sosyalidareleri,
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Yükümlünün talebi
halinde,
gümrük
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
çözüme
kavuşturulması,
bu müessesenin Türk
gümrük kimyageri olmayan bir gözlemci kimVergi
Sistemimize girmesiyle daha kolay hale
Gümrükhazır
vergisi,bulunmasına
gümrüğe tabi olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
yagerin de ikinciÖzet:
tahlilde
izin
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın gelmiştir.
from the movement
of commercial
commodities
Yapılan
vergi incelemeleri
sonucunda
miktarıkimyager
veya değeri yapılan
üzerinden alınan,
ekonomik,
subject to customs which is based on those
verirler. Gözlemci
duyuruya
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir ortaya
commodities’quantity
and value. farklarından
It is are a kind of dolayı ceza
çıkan matrah
dış takdirde
ticaret ve ekonomi
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
rağmen gelmediği
tahlilpolitikası
gıyabında
yapılır.
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan kesilmekte,
instrument in addition
to itsbu
economic,
social and
idare
cezanın
hemen tahsilini
dolaylı birlaboratuarları
vergi türü olan gümrük
vergisi, gelir
Birinci tahlilin gümrük
haricinde
bir ve fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir istemekte,
regular basis like
income tax and
tax, asve cezasını ya
mükellef
isecorporate
bu vergi
vergi türüolması
olmadığından,
dış ikinci
ticarete konu
laboratuarda yapılmış
halinde
tahlilolan an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus tamamen
are collected only
once when commodities
subject ya da bir süre
ödemekten
kaçınmakta
olmak üzere
alınmaktadır. Gümrük vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
gümrük ve muhafaza
başmüdürlüğünce
uygun
suretiyle
ödemeye
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu geciktirmek
the second item of
tax procedural
law, customçalışmaktadır.
görülecek bir laboratuarda
yaptırılır.
kanun kapsamı dışında
tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gelen
çözüme
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Böylece
procedures meydana
and practises of
customuyuşmazlığın
duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Yönetmeliğin 590.
göre,
ikinci
tahlil
sürmektedir.
ile dışmaddesine
ticarete konu olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük kavuşturulması
Through this law, a yıllar
systematization
has been Pişmanlık ve
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sonucu, eşyanınişlemlerin
teknik özellik
müessesesinin
oluşturulmasındaki
amaç,
sırasına ve
göreniteliklerinin
bir
sistematik ıslah
international
trade entering customs
territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
tayin ve tespiti bakımından
nedenle,
dataxes,
belirtildiği
gibi such
uyuşmazlığın
idari
gümrük vergisindekesindir.
de zorunluBu
aşamalar
olan tarh, yukarıda
Like all other
compalsive levels
as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
yükümlülere ikinci
tahlilbağlı
sonucu
bu sonuca
ettirilmeden
Bakanlığı’na
ayrı birile
kuruluş
niteliği olan yargıya
by Generalintikal
Directorate
of Customs as aidari
part ofaşamada çözü1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
göre yapılan tarife
uygulaması
veolarak
tahakkuk
et- tarafından
münü
sağlamaktır.
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
tirilen vergiler duyurulur.
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Bu
process
of other taxes.
Customs suçtan
duty disputes
müessese
ile işlediği
pişmanlık duyan
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle ALAN
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır. iyi
place.
However,
in the case of disputes
not being
4. VUK’NDA YER
İDARİ
ÇÖZÜM
niyetli
mükelleflerin
işlediği
vergi suçunu itiraf
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna
başvurulabilmektedir.
YOLLARI İLE GÜMRÜK KANUNU’NDA
etmeleri halinde, bu mükelleflere cezai müeyyide
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
AnahtarÇÖZÜM
Kelimeler: Gümrük,
Gümrük Vergisi, uygulamayarak
Disputes
YER ALAN İDARİ
YOLLARININ
belki de hiç alınamayacak verginin
Gümrük Uyuşmazlıkları
BENZERLİK VE FARKLILIKLARI
tahsili sağlanmakta, ayrıca halkın vergi ahlak ve
bilinci yükseltilmeye çalışılmaktadır.
Gümrük vergileri, her ne kadar VUK’nun 2. maddesi
gereğince, bu kanun kapsamından çıkarılsa da,
Pişmanlık ve ıslah müessesesi VUK’nun 371.
idare ile yükümlü arasında meydana gelebilecek
maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde hükmüuyuşmazlıkların çözümünde başvurulacak yollar,
ne göre, beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı
hem Gümrük Kanunu hem de VUK’nda benzerlik
cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle,
göstermektedir. Bu benzerliklerin yanında, bazı
bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin,
16
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara
Ancak, Gümrük Kanunu’nun 234/3. maddesine
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
bakıldığında, “Yukarıda belirtilen aykırılıkların
kendiliğinden dilekçe ile haber vermesi halinde,
1
AġAMADA
YOLLARI
gümrük
idaresince tespit edilmesinden önce
belirli şartlara uymak kaydı ile ĠDARĠ
vergi ziyaı
cezası ÇÖZÜM
beyan
bildirilmesi
kesilmemektedir. Bu ADMINISTRATIVE
durumu bildiren mükelSOLUTIONS
TOsahibince
DISPUTES
OVER durumunda söz konusu cezalar yüzde on beş nispetinde uygulanır.”
leflere tahakkuk eden vergi üzerinden vadesine
CUSTOM DUTIES
hükmü yer almaktadır. Maddeden de anlaşılacağı
göre gecikme zammı oranında pişmanlık
Selinzammı
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
üzere aykırılığın idareden önce, beyan sahibince
2
kesilmektedir. Mükellef
bu Üniversitesi
cezayı onSosyal
beşBilimler
günlük
Celal Bayar
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret durumu
Bölümü
bildirilmesi
söz konusudur. Açıktır ki
süre içerisinde ödemekle yükümlüdür.
pişmanlık
müessesesinin
yer alan
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari bu
Abstract:
Custom duty
is a kind of tariff tanımında
arising
Ancak pişmanlıkeşyanın
müessesesinden
yer değiştirmesiyararlanabilmek
nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
kendiliğinden
koşuludur.
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, mükellefin
subject to customs
which is basedbildirmesi
on those
için kanun bellisosyal
koşulların
varlığını
istemiştir.
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Duruma
ceza yönünden bakıldığında, pişmanlık
Bu koşullar, mükellefin
önce
türüdür. Aynıhaber
zamandavermesinden
harcamalar üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
müessesesinden
yararlanan mükellefe vergi ziyaı
üçüncü kişiler tarafından
ihbargibiyapılmamış
olması,
kurumlar vergisi
belirli aralıklarla
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
cezası
kesilmezken, gümrük vergisinde cezaların
haber vermedeneşyanın
önce incelemeye
gümrüğe geldiği başvurulmamış
anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi yüzde
to foreignon
tradebeş
arriveoranında
at the custom.kesileceği
According to belirtilmiştir.
ve olayın takdir Usul
komisyonuna
intikal
Kanunu (VUK)’nun
ikinciettirilmemiş
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Burada
duties are excluded
from this
law. Therefore,
iki vergi
açısından
önemli bir farklılık
olması, hiç verilmemiş
ya dausul
eksik
veyaesasları
yanlış4458 proceduresher
gümrük vergilerinin
ve uygulama
and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun söz
regulated
by customs
law numbered
konusudur.
Örneğin,
eksik 4458.
gelir vergisi beyan
verilmiş beyannamenin
onkonu
beşolan
günlük
içeriile dış ticarete
eşyanınsüre
Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak eden
createdmükellef,
beginning with
commodities
subject
to
pişmanlık müessesesine
başvursinde düzeltilerek
verilmiş
olmasıgöreve son
işlemlerin
sırasına
bir olarak
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi duğunda
Turkey and continuing
operation sequence.
hiç cezawithödemezken,
gümrük vergisi
haber verilen vergilerden
ödeme
süresi
geçmiş
gümrük vergisinde
de zorunlu
aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret mükellefi
assessment, accrual
and
collecting
are
regulated
olan kişi, uygulanacak cezadan tümüyle
olanların pişmanlık
zammı
ileayrı
birlikte
on beş
günolan by General Directorate
Bakanlığı’na
bağlı
bir kuruluş
niteliği
of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük kurtulamamakta,
Customs and Economy
according
cezanın
yüzde
on beş oranındaki
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
içinde ödenmesidir.
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm kısmını
customs duties
has a durumunda
different form from
the
ödemek
kalmaktadır.
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Pişmanlık ve ıslah
kapsamına
tüm
yapıya müessesesi
sahiptir. Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 4.2.
place.Cezalarda
However, in the İndirim
case of disputes not being
beyan üzerindenAncak
tarh veidari
tahakkuk
ettirilen
vergiaşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
ler girmektedir. Bu durumun tek istisnası emlak
Vergi
mükellefleri,
yanlışlıkla
veya bilgisizlik
Key words:
Custom, Custom
Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
vergisidir. Konuya
gümrük
vergisi
açısından
yüzünden ya da vergi kanunlarına detaylı bir
Gümrük Uyuşmazlıkları
bakıldığında, gümrük vergisi beyana dayanan bir
şekilde nüfuz edememesinden kaynaklı vergi
vergi olmasına karşın VUK’nun 2. maddesindeki
ziyaına neden olabilmektedirler. Türk Vergi
“Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve
Sistemimiz, kasten vergi ziyaına neden olan
resimler bu Kanuna tabi değildir.” hükmü geremükelleflere nazaran istemeyerek vergi ziyaına
ğince VUK kapsamında olmadığından pişmanlık
neden olan mükelleflere daha hafif vergi cezası
ve ıslah müessesesi kapsamına giremeyeceği
kesmektedir. Buna yönelik olarak cezalarda
kuşkusuzdur.
indirim müessesesi getirilmiştir.
17
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Cezalarda indirim müessesesinin uygulanmasıyla
indirimden bahsedilmektedir. Gümrük para
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
birlikte vergi uyuşmazlıkları yargı aşamasına taşıncezalarında indirim müessesesi, KK’nun 17/6.
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
madan başlangıç aşamasında çözümlenmektedir.
maddesinde
açıklanmıştır.
Bu maddeye göre,
Böylelikle vergi ve cezası
tam ve zamanında SOLUTIONS
tahsil
kabahat
dolayısıylaOVER
idari para cezası veren kamu
ADMINISTRATIVE
TO DISPUTES
edilmekte ve idari yargının yükü hafiflemektedir.
görevlisi, ilgilinin rıza göstermesi halinde bunun
CUSTOM DUTIES
Ayrıca idare zaman ve emek kaybı olmadan ala- 2 tahsilatını hemen
kendisi gerçekleştirmektedir.
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
cağını tahsil etmekte,
mükellef ise vergi cezasının
İdari para cezasını kanun yoluna başvurmadan
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Ticaret Bölümü
bir kısmından kurtulmaktadır. Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
önceDıĢödeyen
kişiden bunun dörtte üçü tahsil
edilmektedir.
Özet: Gümrük 376.
vergisi,maddesinde
gümrüğe tabi olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Bu müessese, VUK’nun
düeşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı göre,
veya değeri
üzerindenre’sen
alınan, veya
ekonomik, VUK’ndaki
subject to customscezalardan
which is basedindirim
on those ile Gümrük
zenlenmiştir. Buna
ikmalen,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret
ve ekonomi
olan birve
vergi Kanunu’ndaki
tariff that is a foreigncezalarda
trade and economic
policy karşılaştırıldıidarece tarh edilen
vergi
veyapolitikası
vergi aracı
farkını
indirim
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı
bir vergi türü olanartakalan
gümrük vergisi,
gelir ve ğında,
fiscal functions.
Since süre
they are
not collected bir
on farklılık göze
aşağıda gösterilen
indirimlerden
vergi
ilk olarak
yönünden
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergivetürü
olmadığından,
dış ticarete
konu olan çarpmaktadır.
an indirect tariff onVUK’ndaki
expenditures, custom
duties indirim müziyaı, usulsüzlük
özel
usulsüzlük
cezalarını
cezalarda
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
mükellef veya vergi
sorumlusu
olmak üzere
alınmaktadır.ihbarnamelerin
Gümrük vergileri, Vergi essesesinde,
to foreign trade arrive
at the custom.
According
to
mükellefin
otuz
gün (belli
koşullarda
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
tebliğ tarihindenkanun
itibaren
içindeBuilgili
ay)areiçinde
vergi
ödemesi gerekirken,
kapsamı otuz
dışındagün
tutulmuştur.
nedenle, üç
duties
excluded
from cezasını
this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
vergi dairesine başvurarak
vadesinde
veya 6183
bahsi
geçen
indirim de böyle
sayılı Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun KK’nda
regulated by
customs
law cezalarda
numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
sayılı Kanunda belirtilen
türden başlayıp,
teminateşyaya
göstererek
sürebeginning
tayin with
edilmemiştir.
Bölgesine girişinden
uygulanacak bir
created
commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
vadenin bitmesinden
itibaren
içindeolduğu
öde-gibi Turkey and continuing with operation sequence.
oluşturulmuştur.
Diğerüç
tümay
vergilerde
farklılık
da VUK’ndaki
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Bir
Likediğer
all other
taxes, compalsive
levels such ascezalarda indiyeceğini bildirirse,
vergi
ziyaıaşamaları
cezasında
tahakkuk
ve tahsil
Gümrükbirinci
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
müessesesinde,
vergi asziyaı
birinci
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan rim
by General
Directorate of Customs
a partcezasında
of
1
defada yarısı, müteakiben
kesilenlerde
üçteSosyal
biri,
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
defada
yarısı,Yüksek
müteakiben
kesilenlerde üçte biri,
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Lisans of
Tezinden
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
usulsüzlük veyaKanunu
özelhükümlerine
usulsüzlük
cezasının
üçte
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
usulsüzlük
veya özel usulsüzlük cezasının ise
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
biri indirilir. süreci,
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları üçte
have to
be resolved
administratively in
the first bir uygulama
biri
indirilmektedir.
Böyle
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak olarak
idari ödenmesi,
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal söz
actionkonusu
can be taken.
Cezaların indirimli
herhangi
gümrük
vergilerinde
değildir. Gümrük
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom,
Custom
Duties,idari
Custompara cezasının
bir sınırlamaya tabi tutulmamıştır. Buradan da
vergilerinde
direkt
olarak
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük
Uyuşmazlıkları
anlaşılacağı üzere,
VUK
kapsamına giren tüm
dörtte üçü tahsil edilmektedir. Bir diğer Deyişle,
vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlere
cezaların 1/4’ü indirim konusu yapılmaktadır.
ilişkin cezalar, indirimli olarak ödenebilmektedir.
4.3. Uzlaşma
Pişmanlık ve ıslah müessesesinde olduğu gibi
Uzlaşma müessesesi, VUK’nda ek hükümlerle
burada da gümrük vergileri VUK kapsamında
düzenlenmiştir. Bu müessese ile ikmalen ve re’sen
olmadığından, gümrük vergilerine cezalarda
salınan vergiler ve bunların cezaları konusunda
indirim müessesesi uygulanmamaktadır. Ancak,
Gümrük Kanunu’nda gümrük para cezalarında
vergi mahkemelerine başvurulmadan mükellef
18
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ve vergi dairesinin kendi aralarında anlaşmaları
koordinasyon uzlaşma komisyonu ve Merkezi
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sağlanmaktadır.
Uzlaşma Komisyonundan oluşmaktadır. Bu
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARIuzlaşabilecekleri
komisyonların
en çok vergi,
Gümrük vergileri, VUK kapsamına girmediADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOveDISPUTES
OVER
resim
harç miktarının
tayini hususunda Maliye
ğinden dolayı gümrük idarelerince tahsil edilen
Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
CUSTOM DUTIES
vergiler için uzlaşma imkanı bulunmamaktaydı.
2
Selin KILINÇ
YURTSEVER3
Ancak, 6111 sayılı Kanunun 137. maddesi
ile , Hatice
Gümrük Uzlaşma Yönetmeliğinde ise, uzlaşma
2
Bayar Üniversitesi
SosyalGümrük
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
VUK kapsamındaCelal
uygulanan
ancak
3
komisyonu
olarak Gümrük ve Ticaret Bölge
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümü
Kanunu’nu kapsamayan uzlaşma müessesesine
Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları ve Merkezi
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Gümrük Kanunu
açısından
da
hukuki
zemin
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Uzlaşma
from the movement
of commercial commodities
Komisyonları
kurulmaktadır. Yetki
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
oluşturulmuştur.sosyal
Böylece
uzlaşma müessesesive mali fonksiyonlarının yanında önemli bir sınırları
commodities’quantity
and value.
It is are a kind
of
ise konusu
500.000
TL’ye
kadar olan
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
nin VUK’ndakitürüdür.
düzenlemeye
benzer
bir
şekli
Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan alacaklar
instrument in için
additionGümrük
to its economic,
and
vesocial
Ticaret
Bölge Müdolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ile Gümrük Kanununa
alınmış,
diğer
vergilerde
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir dürlüğü
regular basisUzlaşma
like income tax
and corporate tax, as500.000 TL’yi
Komisyonları,
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
olduğu gibi gümrük
vergilerinde de uzlaşma
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus aşanlar
are collected
only ise
once when
commodities
subject Komisyonu
için
Merkezi
Uzlaşma
olmak
üzere
alınmaktadır. Gümrük
vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
imkanı sağlanmıştır.
Uygulamaya
ilişkin
usul
ve
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu yetkili
the second
item of tax procedural law, custom
kılınmıştır.
kanun açısından
kapsamı dışında
tutulmuştur.uzlaşma
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
esasları belirlemesi
Gümrük
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun VUK
regulated
by customs giren
law numbered
4458.uygulama alanı
kapsamına
vergilerde
Yönetmeliği yayımlanmıştır.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak bulan
created uzlaşma
beginning with
commodities subjectbaşvurusu
to
müessesesinde
süresi,
işlemlerin
sırasına
göre
birkapsamı
sistematik
international trade entering customs territories of
Gümrük vergileri
açısından
uzlaşmanın
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi vergi
Turkey ihbarnamesinin
and continuing with operation
tebliğsequence.
tarihinden itibaren
de zorunlu
aşamalar olan
incelendiğinde, gümrük
beyanvergisinde
ile gümrük
idaresinde
ya-tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret otuz
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
gündür. Ancak, Gümrük Uzlaşma YönetmeBakanlığı’na
bağlı ayrı biryakuruluş
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
pılan tespit sonucunda
belirlenen
da gümrük
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük liğine
Customsgöre
and Economy
according
gümrük
vergilerinde
uzlaşma süresi,
Programı
Yüksekönce
Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunbeyan
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
idaresince tespit edilmesinden
sahibince
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm gümrük
customs duties
has
a
different
form
from
the
vergilerinin ve cezalarının yükümlüye
diğer vergilerde
oluşantebliğ
süreçtenedilen
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
bildirilen kıymetsüreci,
farklılıklarına
ilişkin
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
tebliğ
tarihinden itibaren on beş günlük itiraz
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
gümrük vergileriöncelikle
alacakları
ile kanunda
belirtilen
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
süresi içinde yapılmaktadır. 1Görüldüğü gibi
yargı yolunaVUK’na
başvurulabilmektedir.
cezalar uzlaşmauyuşmazlıklarda
kapsamındadır.
göre
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
gümrük
vergilerinde uzlaşmaya başvurmanın
bakıldığında iseAnahtar
uzlaşmanın
mükellef
Kelimeler:kapsamı,
Gümrük, Gümrük
Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
tarafından, ikmalen, re’sen veya idarece tarh
edilen vergilerle bunlara ilişkin vergi cezaları
uzlaşma kapsamındadır.
süresi kısa tutulmuştur.
Uzlaşma komisyonları açısında bakıldığında,
VUK’na göre vergi dairesi uzlaşma komisyonları,
defterdarlık uzlaşma komisyonları, vergi dairesi
başkanlığı uzlaşma komisyonu, vergi dairesi
en az on beş gün önceden mükellefe bildirilmek-
Uzlaşmaya davet konusuna bakıldığında; VUK’nda
uzlaşma davetiyesi, görüşmenin yapılacağı tarihten
tedir. Gümrük vergilerinde ise uzlaşma davetiyesi,
en az beş gün önceden yükümlüye bildirilmek
zorundadır. Burada da VUK kapsamına giren
19
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
4. 4. İtiraz
vergilere nazaran gümrük vergilerinde süre yöGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
nünden bir kısıtlama yer almaktadır.
Gümrük Kanunu’nda itiraz müessesesi, 242.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
VUK ve Gümrük Uzlaşma Yönetmeliğine
maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre,
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
göre yapılan görüşmeler sonucunda uzlaşmanın
mükellefler kendilerine tebliğ edilen gümrük
CUSTOM
DUTIES
sağlanması durumunda yapılacak işlemlerde
vergileri, cezaları ve idari kararlara karşı, tebliğin
2
Selin
KILINÇ
,
Hatice
YURTSEVER3
bir farklılık bulunmamaktadır. İkisinde de aynı
yapıldığı
tarihten itibaren on beş gün içerisinde bir
2
Celal Bayar
Üniversitesi Sosyal
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
işlemler yapılmaktadır.
Uzlaşmanın
sağlanması
3
üst makama,
eğer üst makam yoksa aynı makama
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümü
durumunda uzlaşma komisyonu durumu üç nüsha
bir dilekçe ile itiraz da bulunabilmektedirler.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
tutanakla tespit eder.
Tutanakların
hepsi
komisyon
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Gümrük
subject to customs
which is based
those
Kanunu’nda
idarionçözüm
yolu olarak
başkan ve üyelerisosyal
ile yükümlü
tarafından imzalanır.
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi düzenlenen
tariff that is a foreign
tradevergi
and economic
policy
itiraz,
uyuşmazlıklarının
çöTutanaklardan biri
yükümlüye, biri gerekli işlem
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve zümünde
fiscal functions.
Since they
are notyollarından
collected on birisi olarak
olağan
kanun
yapılmak üzeredolaylı
ilgilibir daireye,
biri de uzlaşma
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan karşımıza
an indirect tariff
on expenditures, ve
custom
duties hükümlerine
çıkmaktadır
İYUK
komisyonun daeşyanın
oluşan
dosyada saklanır.
gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi tabidir.
to foreignMükellefler,
trade arrive at theİdare
custom.ve
According
vergi tomahkemelerinin
Usuledilememesi
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Uzlaşmanın temin
halinde
de
durum
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, tek
duties
are excluded
from kararlara
this law. Therefore,
hakimle
verdiği
karşı, mahkemenin
gümrük
vergilerinin usul
ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
aynıdır. Komisyon
tarafından
temin
edilememe
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun bulunduğu
regulated by yargı
customs çerçevesinde
law numbered 4458.
bölge idare mahile üç
dış ticarete
konu bir
olan tutanak
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
nedenini belirten
nüshalı
düzenBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak kemesine
created beginning
with
commodities
subject
to
itiraz edebilmektedirler.
sırasınayükümlüye
göre
bir verilir.
sistematik
international trade entering customs territories of
lenir. Tutanağınişlemlerin
bir nüshası
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde
de zorunlu
olan tarh, Gümrük
Like all other
taxes, compalsive
such
as müessesesiYükümlünün uzlaşma
davetine
icabetaşamalar
etmemesi
Kanunu’nda
yerlevels
alan
itiraz
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir kuruluş
niteliği olan nin
by General
Directorate
of Customs konu,
as a part matrah
of
ya da tutanağı almaktan
imtina
etmesi
durumunda
nedenleri,
genellikle
ve tarife
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu de,
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution
process of disputes
over nedeniyle ititutanağın iki örneği
gerekli
işlem
yapılmak
nedenlerinden
oluşmaktadır.
Konu
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,gönderilmektedir.
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir razlar,
process eşyanın
of other taxes.
Customs
duty disputes belirlenmesi
üzere ilgili daireye
nitelik
ve mahiyetinin
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. aşamasında
place. However,yapılan
in the casehatalar
of disputes
being
venotgümrük
vergisinden
idari durumunda
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Uzlaşmanın vakiAncak
olmaması
da
izlenen
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
istisna
tutulan eşyalara bu kanun hükümlerinin
süreç benzerlik taşımaktadır. Böyle bir durumda,
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
hiç
uygulanmaması veya yanlış uygulanması
komisyon nihai Gümrük
teklifini
tutanağa geçirir. KomisUyuşmazlıkları
şeklindedir. Gümrük vergisine tabi olan eşyanın
yon, VUK’nda dava açma süresinin sonuna kadar,
Gümrük Kanunu’nun 242. maddesinde belirtilen
sürenin son günü mesai saati bitimine kadar, verdiği
bu teklifle bağlıdır. Eğer mükellef bu sürelerin
sonuna kadar bir dilekçe ile komisyonun nihai
teklifini kabul ettiğini ilgili daireye bildirirse, bu
tarih itibariyle uzlaşma vaki olmuş sayılır.
konusunda yapılan hatalar, VUK’nda yer alan
ve idari çözüm yolu olan hataların düzeltilmesi
müessesesinde de ortaya çıkmaktadır. Verginin
konusunda hata olarak bilinen hata türü, vergi
konusuna girmeyen veya vergiden istisna olan
işlemlerden vergi alınmasıdır.
20
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Matrah nedeniyle itirazlar da, verginin hesaplanmesiyle bir defaya mahsus olmak üzere alınan ve
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ması aşamasında meydana gelen hatalar nedeniyle
devlete en kolay gelir sağlayan bir vergi türüdür.
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI1
oluşmaktadır. VUK’nda da bulunan matrah hataları
Gümrük vergisi kaybına neden olan işlemlere
ise, matraha ilişkin rakamların
veya indirimlerin
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ilişkin uygulanacak cezalar Gümrük Kanunu’nun
eksik veya fazla gösterilmiş ya da hesaplanmış
CUSTOM DUTIES
234-238. maddelerinde düzenlenmiştir. Usulsüzolmasından kaynaklanmaktadır.
3
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
lüklere
ilişkin uygulanacak cezalar ise, Gümrük
2
Celal Bayar
Üniversitesi
Sosyal Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Tarife nedeniyle yapılan
itirazlar,
gümrük
vergisiKanunu’nun
239-241. maddeleri arasında dü3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümü
ne konu olan eşyaya özgü hata türü olduğundan
zenlenmiştir. Usulsüzlük gümrük kabahatinde
Özet:
Gümrük
vergisi,
gümrüğe
tabi
olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
VUK’nda herhangi
bir karşılığı bulunmamaktadır.
gelenofzarar
parasal
nitelikte bir zarar
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın meydana
from the movement
commercial
commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
karşın,
vergi
neden olan
sosyal ve mali
fonksiyonlarının
commodities’quantity
and value.
It is arekaybına
a kind of
Görüldüğü gibi Gümrük
Kanunu’nda
yeryanında
alanönemli
itiraz bir olmamasına
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
oluşan
adından da
türüdür. Aynı vergi
zamandauyuşmazlıklarının
harcamalar üzerinden alınan gümrük
instrument inkabahatinde
addition to its economic,
socialzarar
and
müessesesinin nedenleri,
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
üzeretaxparasal
niteliği
kurumlar olağan
vergisi gibi
belirli
aralıklarla
alınan bir anlaşılacağı
regular basis like income
and corporate
tax, as olan maddi
çözümünde kullanılan
yargı
yolu
olan itiraz
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
anda bir defayaidari
mahsus bir
are zarardır.
collected only once when commodities subject
müessesesinde eşyanın
değil, gümrüğe
VUK geldiği
kapsamındaki
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
çözüm yolu olanUsul
hataların
düzeltilmesi
konusunda
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
idareleri
verilen para cekanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Gümrük
duties are excluded
from tarafından
this law. Therefore,
karşımıza çıkmaktadır.
Gümrük
karşı4458 procedures and practises of custom duties are
gümrük vergilerinin
usul vergilerine
ve uygulama esasları
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun zalarında,
regulated by VUK’nda
customs law olduğu
numbered gibi
4458. pişmanlık ve
yapılacak olan ileitirazlar
idareye
dış ticareteda,
konumükellefin
olan eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
başlığı altında
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ıslah
createdmüessesesi
beginning with commodities
subject tobir kurum yer
başvurusu gerekirken,
kapsamındaki
işlemlerin VUK
sırasına
göre
bir hatasistematik
international trade entering customs territories of
Gümrük
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi almamaktadır.
Turkey and continuingAncak,
with operation
sequence. Kanunu’nun
ların düzeltilmesi
müessesinde
re’senaşamalar
düzeltme
gümrük
vergisinde de zorunlu
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
“…yapılan
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret 234/3.
assessment,maddesinde
accrual and collecting
are regulated aykırılıkları
de söz konusu olmakta,
mükellefin
herhangi
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş
niteliğibir
olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerkendiliğinden
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
idareye
bildiren
mükellefler…”
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
başvurusuna ihtiyaç
duyulmamaktadır.
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
kullanılarak
pişmanlık
ve ıslah müesGümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm ibaresi
customs duties
has a different
form from the
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
5.SONUÇ VEsüreci,
DEĞERLENDİRME
VUK ile
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları sesesine
have to be atıfta
resolved bulunulmuştur.
administratively in the Ayrıca,
first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
kıyaslandığında,
buaction
Kanun
kapsamına giren
Ancak
idari
aşamada
solved administratively, legal
can be taken.
Gümrük vergisi,
gümrüğe
tabi
ticariçözümlenemeyen
eşyanın
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
vergilerin
pişmanlıktan
yararlandıKey words: mükellefleri
Custom, Custom Duties,
Custom
yer değiştirmesi sebebiyle miktarı veya değeri
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
ğında hiç vergi ziyaı cezası ödemezken, Gümrük
Gümrük
Uyuşmazlıkları mali ve sosyal
üzerinden alınan;
ekonomik,
Kanunu’nda bu durum cezaların yüzde on beş
fonksiyonlarının yanında önemli bir dış ticaret
oranında uygulanacağı şeklindedir. Bu durum
politikası aracı olan bir vergi türüdür. Gümrük
VUK kapsamına giren vergilerin mükellefleri
vergisi ile ülkeler, iç endüstrisini diğer ülkelere
ile gümrük vergisi mükellefi olanlar arasında
göre daha etkin kullanmayı amaçlamaktadırlar.
bir adaletsizlik oluşturduğu düşünülmektedir.
Gümrük vergisi, gelir veya kurumlar vergisinde
Bu uygulama farklılığının giderilmesi, anayasal
olduğu gibi belirli aralıklarla alınan bir vergi türü
değil, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geleşitlik bakımından yararlı olabilecektir.
21
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Bir başka husus da, VUK’nda yer alan cezalarda
Gümrük vergisi, dış ticarete konu olan eşya
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
üzerinden alınan, tahakkuku tahsiline bağlı bir
indirim müessesesinin Gümrük Kanunu’nda bu
ĠDARĠbenzer
AġAMADA
YOLLARI
vergi türüdür.
Bu1 yüzden de gümrük vergisinden
ad altında yer almamasıdır. Ancak,
uy- ÇÖZÜM
kaynaklanan
uyuşmazlıklarda
diğer vergi türünde
gulama gümrük para cezalarında
indirim olarak
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
olduğu gibi muhasebe kayıtları incelenerek çöele alınmıştır. Bu iki uygulama arasında
bazı DUTIES
CUSTOM
zümlenememekte,
eşyanın nitelik ve kıymeti gibi
farklılıklar bulunmaktadır. BunlardanSelin
ilkiKILINÇ
süre 2, Hatice
YURTSEVER3
unsurlar üzerinden çözüme kavuşturulmaktadır.
yönündendir. VUK2 kapsamındaki cezalarda indiCelal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
rim müessesesinde, vergi cezalarının
üç ay içinde
Gümrük uyuşmazlıklarında, düzeltme yolu 5911
ödenmesi gerekirken
gümrük
vergilerine
uygulaÖzet: Gümrük
vergisi,
gümrüğe tabi
olan ticari sayılı
Abstract:
Customile
duty07.07.2009
is a kind of tarifftarihinde
arising
Kanun
kaldırılmış
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
nan indirimde böyle
edilmemiştir.
miktarı bir
veya süre
değeritayin
üzerinden
alınan, ekonomik, olup
subject6111
to customs
which
is
based
on
those
sayılı Kanun ile gümrük uyuşmazlıksosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Oysa başvuru için
belli
bir
süre
tayin
edilmesi,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi larına
tariff that
is a foreignadı
trade altında
and economic
policy
uzlaşma
yeni
bir idari çözüm
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
belirsizliğe sebebiyet
bakımından
dolaylı birverilmemesi
vergi türü olan gümrük
vergisi, gelir ve yolu
fiscal daha
functions.
Since they are not
on
getirilmiştir.
Bucollected
uygulamayla
birlikte
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
önem taşımaktadır.
İkincisi
ise, dış
mükelleflerin
vergi türü
olmadığından,
ticarete konu olan gümrük
an indirectidaresi
tariff on ve
expenditures,
custom
duties oluşabilecek
yükümlü
arasında
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
VUK’nda düzenlenen
cezalarda
indirim
müesseçözümünde
itiraztoyolundan başka
olmak üzere
alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi uyuşmazlıkların
to foreign trade arrive at
the custom. According
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
sesinden ilk kezkanun
yararlanmalarında
daha sonraki
de sonuca
kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu nedenle, uzlaşma
duties are ile
excluded
from thisulaşılabilmesi
law. Therefore, sağlanmıştır.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
yararlanmalarına
göre
daha
yüksek
bir indirim
yükümlüden
istenilen
sayılı
Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun Uzlaşma
regulated bymüessesesi
customs law ile,
numbered
4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
cezaların
kısmından
vergi
hakkına sahip olmaları
durumudur.
Böylelikle
Bölgesine girişinden
başlayıp, eşyaya
uygulanacak vergi
createdve
beginning
with bir
commodities
subjectvazgeçerek,
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
hemen
tahsil
Bunun yanı
suçların tekrar oluşturulmuştur.
edilmesi halinde
oranıgibi alacağı
Diğer tüm indirim
vergilerde olduğu
Turkey and
continuing
with edilebilmektedir.
operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
vergiaccrual
mahkemelerindeki
gereksiz iş yükü
daha düşük tutularak,
işlemeye
tahakkuk mükelleflerin
ve tahsil aşamalarısuç
Gümrük
ve Ticaret sıra,
assessment,
and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Ancak,
uzlaşma
yoluyla birlikte
Buengellenmesi,
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimlerönlenmektedir.
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
devam etmelerinin
vergisini
zamaGümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
idari
çözüm yolları arasında öncelikle hangi
türetilmiĢtir.
nında ve tam olarak
ödeyen
mükelleflerin
adalet
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir yola
processbaşvurulacağı
of other taxes. Customs
duty disputes
konusunda
bazı problemler
duygularının zedelenmemesi
amaçlanmaktadır.
yapıya sahiptir. Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. yaşanmıştır.
place. However, in
thekarışık
case of disputes
not being
Bu
durum
çıkarılan Gümrük
Ancak gümrük vergisi
ödeyen
mükelleflerde
ceAncak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Uzlaşma Yönetmeliği ile çözümlenmeye
çalışılmış
zalarda indirim müessesesinde böyle bir farklılık
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, ve
Disputes
uzlaşma hakkının kullanılması yükümlülerin
söz konusu değildir.
Sürekli gümrük cezasına
Gümrük Uyuşmazlıkları
tercihine bırakılmıştır. Ancak, uzlaşma hakkının
çarptırılan mükelleflerin aynı oransal indirimden
kullanılmadan itiraz yoluna başvurulması, uzlaşfaydalanabilmesi olanağı, mükellefleri suçun tekrar
ma hakkını öldürmektedir. Bu konuda, gümrük
edilmesine yönlendirebilecektir. Bu çerçevede,
idaresince mükelleflerin yönlendirilmesinde yarar
başvuru süresi konulması ve suçun tekrar edilmesi
bulunmaktadır.
halinde uygulanacak indirimlerin azaltılmasına
yönelik yasal düzenlemeler getirilmesinde yarar
Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği’nin yürürlüğe
bulunmaktadır.
girmesiyle birlikte uzlaşmaya ilişkin usul ve
22
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
esaslarda uygulamada çıkabilecek sorunlar önpara cezaları ve muafiyet gibi nedenlerle ortaya
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
lenmeye çalışılmıştır. VUK kapsamında yer alan
çıktığı görülmektedir. Bu nedenle söz konusu
1
ĠDARĠ AġAMADA
uzlaşma müessesesiyle kıyaslandığında,
başvuru ÇÖZÜM
beyanıYOLLARI
yapan mükelleflerin ve bu beyanları
süresi yönünden bir farklılık
ortaya çıkmaktadır.
inceleyip
değerlendirerek
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER vergilemeyi yapan
VUK kapsamındaki uzlaşmada başvuruCUSTOM
süresi DUTIES
gümrük görevlilerinin bu konuda eğitilmeleri
vergilerin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün iken, 2 ve gümrük idaresince
yönlendirilmeleri bu tür
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
gümrük vergilerindeki
bu süre on beş gün ile
uyuşmazlıkların azaltılmasında etkili olacaktır.
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
sınırlandırılmıştır. Bu uygulamanın
mükellefler
Yine Danıştay kararları incelendiğinde, bir diğer
açısından karışıklığa
yol açabilmesi söz konuÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
konusunun
yetkili mahkemelerin
eşyanın yer değiştirmesi
nedeniyle, gereği
bu eşyanın uyuşmazlık
from the movement
of commercial commodities
sudur. Vergi kanunlarının
sadeleştirilmesi
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
tespiti
hususunda olduğu görülmektedir. Dava
sosyal yasalar
ve mali fonksiyonlarının
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
de dikkate alınarak,
arasındakiyanında
farklılığın
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
açılması
sırasında idari yargı aşamasında yapıtürüdür. Aynı
zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
giderilmesinde yarar
bulunmaktadır.
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
labilecek
bir ön inceleme ile -ki bu ilk inceleme
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü
olmadığından,
dış ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Gümrük Kanunu’nun
“İtirazlar”
başlıklı
bölümüyle
için
komisyon oluşturulabilir- bu tür karışıklıklar
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
birlikte yükümlüler
sadece
tarh edilen
vergiye
olmak üzere
alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi baştan
to foreignçözüme
trade arrive kavuşturulabilecektir.
at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
karşı değil, diğerkanun
tüm kapsamı
gümrük
işlemlerine
da
dışında
tutulmuştur.karşı
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Yapılan
procedures Danıştay
and practises kararları
of custom duties
are
incelemesinde
göze
itiraz edebilme hakkına
Ayrıca, 5911
sayılı Gümrüksahiptirler.
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük çarpan
Through son
this law,
a
systematization
has
been
durum ise itiraz süresinin belirlenmesayılı Kanun öncesinde,
idari kararlara
karşıuygulanacak
7 ila
Bölgesine girişinden
başlayıp, eşyaya
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international
trade entering
customs territories
of yoluyla itiraz
karşımıza
çıkmaktadır.
Posta
15 günlük iki farklı
itiraz süresinin
olması olduğu
çeşitligibi sinde
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
Turkey and continuing with operation sequence.
de zorunlu aşamalar olan tarh, da
Like
all other taxes,
compalsive
levels such
as değil, gümrük
dilekçenin
postaya
verildiği
tarih
uyuşmazlıklara gümrük
nedenvergisinde
olmakta
iken, Gümrük
5911 sayılı
tahakkuk
ve
tahsil aşamaları
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan idaresinde
by General Directorate
of Customstarih
as a part
of edilmektedir.
kayda
girdiği
kabul
1
Kanun ile birlikte
Kanunu’ndaki
idari
BuGümrük
çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution process
of disputes over
Gümrük
Kanunu’nda
VUK’nun
170. maddesinde
itiraz sürecine ilişkin
itiraz
süresinin tüm gümrük
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
süreçten farklı bir olduğu
process ofgibi
other açık
taxes. bir
Customs
duty disputes
hüküm
bulunmamaktadır.
uyuşmazlıklarında
15diğer
günvergilerde
olarakoluşan
belirlenmesiyle
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari lehine
aşamada çözümlenmek
zorundadır. Bu
place.
However, in the
case of disputes
being düzenleme ile
eksikliğin
yapılacak
bir not
yasal
gümrük yükümlülerinin
bir düzenleme
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
açıklığa kavuşturulması mümkündür.
getirilmiştir. Bunun
yanında,
yanlış
makama
Anahtar
Kelimeler: Gümrük,
Gümrük
Vergisi,
başvuru olsa dahi,
bu başvurunun
süresi
içinde
Gümrük Uyuşmazlıkları
yapılması koşulu ile, hak kaybını önlemek amacıyla idare re’sen yetkili makama bu başvuruyu
ulaştırma gibi gümrük yükümlülerini koruyan
düzenlemeler yapılmıştır.
Yapılan Danıştay kararları incelemesi sonucunda
uyuşmazlıkların daha çok kıymet noksanlığı ya da
fazlalığı, yanlış tarife ve pozisyondan kaynaklanan
23
Key words:
Disputes
Custom, Custom Duties, Custom
Gümrük vergisi ayrı bir uzmanlık alanı gerektirdiğinden, gümrük idarelerinin etkinliğinin
arttırılması ile vergi işlemlerinin zamanında
yapılması sağlanacaktır. Böylelikle daha sonra
uyuşmazlık olarak gündeme gelebilecek sorunlar
bir an evvel çözüme kavuşturulmuş olacaktır.
Gümrük idaresinin etkinliğinin arttırılması için
idarenin kendi içindeki örgütlenme yapısında
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
iyileştirmelerin yapılması, eğitim olanaklarının
yal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
İstanbul.
arttırılması yararlı olacaktır.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
AKDOĞAN, H., (2010). “Gümrük Kavramları
Gümrük vergisi uyuşmazlıkları, üzerine vergi
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ve Bunları Bilmenin Gücü”, Gümrük ve Dış
borcu düşen yükümlülerin gümrük mevzuatı hüCUSTOM DUTIES
Ticaret, 24.12.2010 Tarihli Dünya Gazetesi,
kümlerini ihlal etmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.
2
3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
http://www.dunya.com/gumruk-kavramlari-veGümrük Kanunu, gümrük vergisi uyuşmazlıkla2
Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
bunlari-bilmenin-gucu-109698h.htm
(Erişim
rının öncelikle idariCelal
aşamada,
3 yani idari yargıya
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Tarihi: 05.04.2014).
başvurulmadan çözümlenmesini tercih etmektedir.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Buradan hareketle,
idariyerçözüm
yollarınedeniyle,
tüketilmeden
eşyanın
değiştirmesi
bu eşyanın AKDOĞAN,
from the movement
of commercial
commodities
H.,(a)
(2011).
“Gümrükte Uzlaşma
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
yargı yoluna başvurulması
merci
tecavüzü
gibi
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
is are a kind ofGümrük ve Dış
Müessesesi and
ve value.
BazıItÖneriler”,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
görülmektedir. Bu
uygulamayla
yargı
organlarıtürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in addition
to its economic,
social and
Ticaret,
25.06.2011
Tarihli
Dünya Gazetesi,
bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
nın iş yükünün dolaylı
azaltılması
bakımından
olumlu
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular
basis like income tax and corporate tax, as
http://www.dunya.com/gumrukte-uzlasmavergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
sonuçlar doğuracağı
düşünülmektedir. Ancak, adil
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected
only once when commodities subject
muessesesi-ve-bazi-oneriler-125667yy.htm
olmak
üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
yargılama hakkı Usul
gözKanunu
önüne
alındığında,
VUK’nun
(Erişim
05.04.2014).
(VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second
item Tarihi:
of tax procedural
law, custom
kanun kapsamı
dışında
tutulmuştur. paralel
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
hükümlerinde olduğu
gibi,
bu
hükümlere
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
H.,(b)
“Torba Yasa’da
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun AKDOĞAN,
regulated by customs
law (2011).
numbered 4458.
olarak yükümlülere,
gümrük
kabahat
ve
cezalaile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Gümrük
de Af Var”
ve Dış
Bölgesine
girişinden süreleri
başlayıp, eşyaya
uygulanacak
created
beginning İçin
with commodities
subjectGümrük
to
rına karşı kanunda
belirtilen
aşmamak
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Ticaret,
19.03..2011
Tarihli
Dünya Gazetesi.
oluşturulmuştur.
Diğer çözüm
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey
and continuing
with operation
sequence.
kaydıyla, ister idari
aşamadaki
yollarına,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
http://www.dunya.com/author_article_detail.
tahakkuk
ve tahsil aşamaları
Gümrük
ve Ticaret
assessment,
accrual and collecting are regulated
ister yargı aşamasına
başvurma
hakkının
tanınması
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
php?id=117244
(Erişim
Tarihi:
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı
Mali
Hukuk
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs
and Economy
according
to 05.04.2014).
yerinde olacağıGümrükler
düşünülebilir.
Bununla
birlikte,
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
bu uygulama her
ne vergisinden
kadar mükelleflerin
yargı
BOZKURT
C., (2011). “Gümrük Vergileri ve
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları
have Para
to be resolved
administratively
in the first Müessesesi”,
yoluna gitme hakkını
engelliyor
gibi görünse
Cezaları
İçin Uzlaşma
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari vergilere
aşamada göre
çözümlenemeyen
solved
administratively,
action canSayı:
be taken.108, s.99-110.
de, gümrük vergisinin
diğer
gerek
Mali
Çözümlegal
Dergisi,
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
oransal gerekse uygulama farklılıklarının olması
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, ÇAVUŞ,
Disputes M., (2006). “Gümrük Vergileri İle İlgili
Gümrük
nedeniyle öncelikle
buUyuşmazlıkları
işin uzmanı olan gümrük
Uyuşmazlıkların, Danıştay Kararları Doğrultuidaresince çözüme kavuşturulması, uyuşmazlıklasunda, İdari Aşamada Çözümü”, E-Yaklaşım
rın hızlı, masrafsız bir biçimde sonlandırılmasına
Dergisi, Sayı: 30. http://uye.yaklasim.com/
katkıda bulunmaktadır.
MagazinDetail.aspx?magazinid=157, (Erişim
KAYNAKÇA
Tarihi: 10.03.2014).
AKIN, Z.D., (2010). “Gümrük İhtilaflarında
Çözüm Yolu”, Marmara Üniversitesi, Sos-
CANDAN, T., (2009). “Açıklamalı İdari Yargılama
Usulü Kanunu”, Adalet Yayınları, Ankara.
24
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ÇELİKKAYA, A., (2001). “Türk Gümrük Kanunu’nun
KILIÇ, K., (2009). “Yeni Gümrük Kanunu
GÜMRÜK VERGĠSĠ
Vergilemeye İlişkin Hükümlerinin
Değer- UYUġMAZLIKLARININ
Değişikliğine göre Gümrük Uyuşmazlıkları
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
lendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal
veYOLLARI
Çözüm Yolları Gümrük Kabahatleri ve
SOLUTIONS TO
DISPUTES
OVER ve İçtihatlı”, Ankara.
Bilimler Enstitüsü,ADMINISTRATIVE
Doktora Tezi, Eskişehir,
Uygulaması
Açıklamalı
2001.
CUSTOM DUTIES
KIZILOT, Ş., KIZILOT, Z., (2005). “Vergi İhtilaf-
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
ERNST & YOUNG Gümrük ve Uluslararası
ları ve Çözüm Yolları”, Yaklaşım Yayıncılık,
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Ticaret Danışmanlığı Ekibi,3 Celal
Gümrük
mevzuatıSalihli MYO, Gözden
Geçirilmiş 8. Baskı,
Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret Bölümü
kapsamında düzenlenen tahakkuk ve ceza
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
değiştirmesi nedeniyle,hukuki
bu eşyanın
kararlarına eşyanın
karşı yer
başvurulabilecek
Ankara.
Abstract: Custom
duty is a “Gümrükleme”,
kind of tariff arising TC. Anadolu
KUTLU,
E., (2009).
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject
to customs which
is based
those Eskişehir.
Üniversitesi
Yayını
No:on1969,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
yollar, http://www.vergidegundem.com/tr/c/
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
AynıTarihi:02.04.2014).
zamanda harcamalar üzerinden alınan SELEN,
instrument inU.,
addition
to its economic,
social İşlemleri
and
(2012).
“Gümrük
ve Verdocument, türüdür.
(Erişim
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular
basis like income tax and
corporate
tax, as Bursa.
gilendirilmesi”,
Ekin
Kitabevi,
vergi türü “Amerika
olmadığından, Birleşik
dış ticarete Devkonu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
ERDEM, T., (2011).
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere
alınmaktadır. Gümrük vergileri,
Vergi TUNCER,
to foreign trade arrive
at the custom.
According to
S., (2001).
“Gümrükler
ve Gümrük
letlerinde Vergi
Uyuşmazlıklarının
Çözüm
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanunSorunları
kapsamı dışında
tutulmuştur.
Bu 277.
nedenle,
dutiesVergileri
are excluded (Teori-Uygulama)”,
from this law. Therefore,
Yaklaşım
Yolları”, Vergi
Dergisi,
Sayı:
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated
by customs law numbered 4458.
Yayınları.
http://www.vergisorunlari.com.tr/arsiv.aspx
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
(Erişim Tarihi:
13.01.2014).
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik TUNCER,
international trade
customs
territories of Vergisi UyuşS.,entering
(2000).
“Gümrük
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük
vergisinde
zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like mazlıkları
all other taxes, compalsive
levels Yolları”,
such as
ve Çözüm
Yaklaşım
KORKMAZ, M.,
ÜNAL,
M.,de (2011).
“Gümrük
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General
Directorate
Customs
as a part of
1 Uzlaşma”, Yaklaşım Dergisi,
Dergisi,
Sayı:ofMinistry
89.
http://uye.yaklasim.com/
VergilerindeBakanlığı’na
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
process
of
disputes
over
dergiler (Erişim Tarihi: 12.01.2014).
Sayı: 226. http://uye.yaklasim.com/dergiler,
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
(Erişim Tarihi:
12.01.2014).
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları TUNCER,
have to be resolved
in the first Vergisi UyuşS., administratively
(2000). “Gümrük
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
action canYolları
be taken. II”, Yaklaşım
mazlıkları
velegal
Çözüm
KÖPRÜ, M. F.,
(2011).
“Gümrük
Vergi
ve
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Dergisi, Sayı: 90, http://uye.yaklasim.com/
CezalarındaAnahtar
Uzlaşma”,
Vergide Gündem,
Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
dergiler (Erişim Tarihi: 12.01.2014).
http://www.vergidegundem.com/tr_TR/
authorblog?userid=202529, (Erişim Tarihi:
UZUN, F., (2011). “Mali Af Kanunu’nun Gümrük
13.01.2014).
Vergileri/ Cezalarına İlişkin Hükümleri ile
SAYGILIOĞLU, Nevzat, (2003). “Gümrük Vergisi
Gümrük Mevzuatında Yeni Bir Müessese
Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümü”,
Olarak Uzlaşma”, Vergi Dünyası Dergisi,
Yaklaşım Dergisi, http://uye.yaklasim.com/
Sayı: 357. https://vergidunyasi.com.tr//inc.
dergiler. (Erişim Tarihi: 12.01.2014).
php?p=uyegirisi, (Erişim Tarihi: 10.01.2014)
25
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
YAĞAN, H., (2011). “Gümrük Vergi Hukukunda www. danistay.gov.tr
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
Yeni Bir Müessese: Uzlaşma”,
Vergi
SorunlarıUYUġMAZLIKLARININ
4458 Sayılı Gümrük Kanunu
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Dergisi, Sayı: 275. http://www.vergisorunlari.
com.tr/makale_login.aspx?makaleno=4528,
5237TO
Sayılı
Türk Ceza
Kanunu
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
DISPUTES
OVER
(Erişim Tarihi: 10.01.2014).
CUSTOM DUTIES
27.08.2011 tarihli Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
YAYLA, S., ÇELİK
B.,(2006). “Gümrük Vergileri 07.10.2009 tarihli Gümrük Yönetmeliği
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal
Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
ve Uygulamalarına Genel
Bakış”,Gümrük
Dünyası Dergisi, Sayı: 49. http://www.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
gumrukkontrolor.org.tr/Yayinlar/GumrukDunmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve(Erişim
mali fonksiyonlarının
yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
yasiDergisi.html,
Tarihi: 15.12.2013).
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
26
MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSELERİNDE TURİZM EĞİTİMİ
ALMAKTA OLAN ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM MEMNUNİYETLERİNİN
BELİRLENMESİ
IDENTIFYING THE EDUCATION SATISFACTION OF THE
STUDENTS GETTING TOURISM EDUCATION AT THE TECHNICAL
AND VOCATIONAL ANATOLIAN HIGH SCHOOLS
Atınç OLCAY1, Mehmet DÜZGÜN2
Gaziantep Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Yüksekokulu
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı
1
2
Özet: Yapılan bu araştırmanın amacını, Mesleki ve Teknik
Anadolu Liselerinde Turizm Eğitimi almakta olan öğrencilerin eğitim memnuniyetlerinin tespit edilmesiyle beraber
gelecek beklentilerinin ortaya konulması oluşturmaktadır.
Bu amacın gerçekleştirilmesi için oluşturulan anket formu,
2014-2015 Eğitim-Öğretim yılında araştırma evrenindeki
iki farklı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde Yiyecek
İçecek Hizmetleri alanında eğitim gören 137 kız öğrenci
üzerinde uygulanmıştır. Araştırmaya katılan 10,11 ve 12.
sınıfta eğitim gören öğrencilerin eğitim memnuniyetlerini
tespit etmek amacıyla hazırlanan anket sorularına verilen
cevaplar sınıf düzeyinde analiz edilmiş; verilen cevapların
sayı ve yüzdesi, aritmetik ortalaması, standart sapması
hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan
öğrencilerin; bölümlerini sevdikleri, ancak yiyecek içecek
hizmetleri sektöründe çalışma, iş bulabilme konularında
kararsız oldukları ve bunun yanında öğrencilerin eğitimini
almış oldukları mesleklerinin gelecekte ekonomik anlamda
kendilerine sunacağı maddi imkanlar konusunda kaygılı
oldukları tespit edilmiştir.
Abstract: The Aim of this research is to identify the education satisfaction of the students getting tourism education
at the technical and vocational Anatolian High Schools and
also identifying their future goals.The survey form designed
to serve this aim was applied on the 2014-2015 education
year on 137 female students who are being educated on
food and beverage services at two different technical and
vocational Anatolian High Schools. The answers given to
this survey aiming to identify the education satisfaction
and the future goals of these students from 10th, 11th and
12th grade were analyzed on the level of grades they were
studying at; and the number and percentage of the given
answers, arithmetic mean and standard deviation were taken
into account. As a result of the survey it was concluded
that the students who took the survey enjoyed their departments; However, had doubts about working, finding jobs
and getting economically satisfied by working at the food
and beverages services.
Key Words: Education, Tourism Education, Training Satisfaction, Vocational School for Girls
Anahtar Kelimeler: Eğitim, Turizm Eğitimi, Eğitim Memnuniyeti, Kız Meslek Lisesi
27
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1.GİRİŞ
dönüşmüştür. Cumhuriyet tarihinde ilk olarak
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
1927 yılında Ankara’da İsmet Paşa Kız Enstitüsü
Eğitim, hayat boyunca devam eden bir süreç
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
kurulmuştur.
1974
yılına kadar enstitü olarak taolmakla beraber içeriği gün geçtikçe değişim
nımlanan
bu okullarOVER
söz konusu tarihten itibaren
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
göstermektedir. Değişimin amacı eğitimde kayapılan yasal değişikliklerle beraber Kız Meslek
liteyi yakalamaktır. Kaliteye ulaşabilmekCUSTOM
ancak DUTIES
Lisesi ismini almıştır. 1983-1984 eğitim-öğretim
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
öğrencilerin merkezde olduğu bir yaklaşımla
yılında Anadolu Kız Meslek Liseleri açılmaya
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyalmümkün
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
eğitim-öğretim faaliyetlerini
sürdürmekle
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümü
başlanmıştır.
1986 yılında çıkarılan 3308 sayılı
olacağı için öğrencilere eğitimlerini tamamladıktan
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu ile beraber
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
sonra kullanabilecekleri
becerileri
kazandırılarak,
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın ülke
from çapında
the movement
of commercial
commodities
mesleki
eğitimde
birliği sağlamak
veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
onların istek vemiktarı
ihtiyaçlarının
karşılanması
gesosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir amaçlanmış
commodities’quantity
It is are a kind of
veandbuvalue.
doğrultuda
teorik eğitimin
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
rekmektedir (Demirtaş
ve
Kahveci,
2010:2152).
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan okullarda,
instrument in addition
its economic,ise
social
and
pratiktoeğitimin
işyerlerinde
yapıldolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
1988-1989
kurumlar vergisi
belirli hakim
aralıklarla insan
alınan bir ması
regularöngörülmüştür.
basis like income tax and
corporate tax, aseğitim-öğretim
Yirmi birinci yüzyılda
her gibi
bilgiye
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
ilgili
İngilizce
hazırlık sınıfları
eşyanın gümrüğe
geldiği anda bir defaya
mahsus yılında
are collected
onlyokullarda
once when commodities
subject
yerine, bilgiyi yaşamı
kolaylaştırmakta
bir araç
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
süresi
5 yıla
(Gürol,
Usul Kanunu
ikinci
maddesinedaha
göre bu açılarak
the secondeğitim
item of tax
procedural
law,çıkarılmıştır
custom
olarak kullanabilen
insan (VUK)’nun
yetiştirme
giderek
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Demirtaş
ve ofKüçük,
2008;
gümrük vergilerinin
ve uygulama
esaslarıBu
4458 2002;
procedures
and practises
custom duties
are Balcı, 2009).
önemli hale gelmiştir
(Oğuzusul
vd.,
2004:52).
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış
ticarete konu
olan eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
noktada okullarda
verilen
eğitimin
önemi
oldukTürkiye’de
mesleki eğitim ortaöğretim, önlisans,
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin en sırasına
göre
bir bireyin
sistematik
international trade entering customs territories of
ça büyüktür. “Eğitim
genel anlamda
lisans
ve yüksek lisans düzeyinde verilmektedir.
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrükyaşantısı
vergisinde deyoluyla
zorunlu aşamalar
olan tarh, Ülkemizde
Like all other taxes,
compalsive
levels such
as
davranışında kendi
ve kasıtlı
mesleki
eğitim
ortaöğretim
düzetahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrımeydana
bir kuruluş getirme
niteliği olan yinde
by General
Directorate
of Bakanlığı’na
Customs as a part ofbağlı okullarda
olarak istendik yönde
değişim
Milli
Eğitim
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerineOkulda
uygun olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
process
of
disputes
sürecidir.” (Ertürk,
1978:14).
gerçekleşti62 alan ve bu alanlarda toplamover
226 farklı dalda
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
1
süreci, diğer vergilerde
oluşan
süreçten farklı
process of other taxes. Customs duty disputes
rilen eğitim faaliyetlerinin,
öğrenci
ihtiyaçları
vebir verilmektedir.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
beklentileri doğrultusunda
yapılması
gereklidir.
öncelikle idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Mesleki
solved administratively,
legal action can be taken.
eğitim; uzmanlaşmamış
ya da yarı uzman
1
Öğrencilerin beklenti
ve memnuniyetinin
karuyuşmazlıklarda
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
işgücünü,
gerektiren
ve özel nitelikteki
Key words: uzmanlık
Custom, Custom
Duties, Custom
şılanması, öğrencilerin
dolayısıyla
daGümrük
okulların
Anahtar Kelimeler:
Gümrük,
Vergisi,
Disputes
görevlere hazırlamak için gerçekleştirilen çalışGümrük Uyuşmazlıkları
başarısında önemli bir rol oynar (Demirtaş ve
1 (www.megep.meb.gov.tr).
(Erişim
Tarihi:
Kahveci, 2010).
12.03.2014). Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı’na
bağlı toplam 509 okulda Yiyecek İçecek Hizmetleri
alanı bulunmaktadır. Bu okullardan Kız Meslek Lisesi okul türünde Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı
olan okul sayısı 318 dir. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde Yiyecek İçecek Hizmetleri
Alanı mevcut okul sayısı ise 133 tür (mtegm.meb.
gov.tr)(ErişimTarihi:12.03.2014)
Kız Meslek Liseleri mesleki ve teknik eğitimin
önemli bir parçası olarak faaliyetlerini sürdürmektedirler. Günümüze kadar geçen sürede Kız
Meslek Liseleri öğrencileri hem mesleğe hem de
bir üst öğretim kurumuna hazırlayan kurumlara
28
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
maların bütünüdür (Olcay, 2008:384). Turizm
• Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde YiyeGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
cek İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta
eğitimi ise; turizm alanında uzmanlaşmak isteyen
1
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
olan
öğrencilerin geleceğe ilişkin kaygıları
bireyleri, turizm sektörüne hazırlamak,
sektö- ÇÖZÜM
rün beklentilerine cevap
verecek bilgi, beceri
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONSvar
TOmıdır?
DISPUTES OVER
ve yetkinliklerle donatılarak turizm sektörüne
CUSTOM DUTIES
• Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Yiye3
kazandırılmasını içermektedir. Bunun
yanında
Selin KILINÇ2, Haticecek
YURTSEVER
İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta
turizm eğitimi ile2 Celal
öğrencilere,
teorik
veBilimler
pratik
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Ens. Mali Hukuk
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
olan
öğrencilerin
eğitim
uygulamaları ile ilgili
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
öğrenimden meslek ahlakına ve mesleğin temel
memnuniyetleri ne düzeydedir?
prensiplerine kadar
uzananvergisi,
çeşitli
disiplinlerin
Özet: Gümrük
gümrüğe
tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
the movement of commercial commodities
•from
Mesleki
ve Teknik Anadolu Liselerinde Yiyecek
kazandırılır (Üzümcü
ve değeri
Bayraktar,
miktarı veya
üzerinden2004:80).
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta olan
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Yiyecek İçecektürüdür.
Hizmetleri
Alanı
örgün
orta
Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
öğrenciler geleceğe ilişkin planlamalarında
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
öğretim kurumlarından,
Anadolu
ve bir regular
kurumlar vergisi
gibi belirli Otelcilik
aralıklarla alınan
basis like income tax and corporate tax, as
hangi
hedeflere odaklanmaktadır?
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Turizm Meslek eşyanın
Liseleri
ile
Kız
Meslek
Liseleri
gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi •to foreign
trade ve
arrive
at the custom.
According
to
Mesleki
Teknik
Anadolu
Liselerinde
Yiyecek
bünyelerinde eğitim
öğretim
hizmeti
vermekteUsul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties
are excluded
from this
law. Therefore,
İçecek
Hizmetleri
alanında
eğitim almakta olan
dir. Yiyecek İçecek
Hizmetleri
alanından
gümrük
vergilerinin usul
ve uygulama mezun
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated
by customs
law numbered
öğrencilerin
dersler
ve ders4458.
uygulamaları ile
olanlar, konaklama
ve seyahat
işletmelerinde
ile dış ticarete
konu olan eşyanın
Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created
beginning
with
commodities
subject
to
ilgili memnuniyetleri ne düzeydedir?
yiyecek içecek işlemlerin
üretimi vesırasına
sunumu
ilgilisistematik
bögöre ile bir
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
lümlerde görev alabilmektedirler.
Bunun
yanında
gümrük vergisinde de zorunlu
aşamalar
olan tarh, 2.Like
all other taxes, compalsive
levels such as
LİTERATÜR
BİLGİSİ
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
ilgili alandan mezun
olanbağlıöğrenciler
kongre
Bakanlığı’na
ayrı bir kuruluş
niteliğive
olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
BilimlerGünümüzde
Enstitüsü
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk to en önemli biGümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
turizm
sektörünün
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
fuar organizasyonlarında,
otobüs/tren,
hava yolKanunu hükümlerine
uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm leşenlerinden
customs duties hasbiri
a different
form içecek
from the hizmetleridir.
yiyecek
ları firmalarınınsüreci,
ilgilidiğer
bölümlerinde
istihdam
vergilerde oluşande
süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Yiyecek
have to be resolved
in the first
içecekadministratively
hizmeti sunan
işletmelerin en
edilebilmektedirler
(MEB,
2011:3).
Ortaöğretim
öncelikle
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen kritik
solved administratively,
legal action
be taken.
özelliği üretim
vecantüketimin
eş zamanlı
düzeyinde yapılan
meslek
amacı
1
uyuşmazlıklarda
yargıeğitiminin
yoluna başvurulabilmektedir.
olmasıdır.
durum,
sunulKey words: Bu
Custom,
Custom üretimin/hizmetin
Duties, Custom
işletmeler için Anahtar
işi gerçekleştirecek
Kelimeler: Gümrük, elemanlar
Gümrük Vergisi,
Disputes
duğu tüketicinin anlık isteklerine uygun üretim
Gümrük Uyuşmazlıkları
yetiştirmektir (Tuyluoğlu, 2003).
ve hizmetin sunulmasını gerektirmektedir (MEB,
Yapılan bu çalışmanın amacı Mesleki ve Tek2012:5). Türkiye turizm sektörü son 10 yılda çok
nik Anadolu Liselerinde eğitim görmekte olan
hızlı bir değişim ve gelişim göstermiştir. 2004
Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı öğrencilerinin
yılında Türkiye’ yi ziyaret eden turist sayısı 17.5
eğitim memnuniyetlerinin ortaya konularak demilyon kişi ve turizm geliri 15.9 milyar dolarken
ğerlendirilmesidir. Bu çalışma kapsamında cevap
2013 yılı itibari ile toplam turist sayısı 39.2 milaranacak sorular ise şunlardır;
yon ve yıllık turizm geliri ise 32.3 milyar dolara
29
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ulaşmıştır. Ancak küresel rekabet göz önünde
edilmesinde önemi oldukça büyüktür (Chen ve
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
bulundurulduğunda bu gelişimin yeterli olmaChoi, 2008:595). Türkiye’de turizm eğitimi ile
YOLLARI
dığını söylemek mümkündür ĠDARĠ
(TUİK,AġAMADA
2014:2). ÇÖZÜM
ilgili olan
birçok1 farklı kurum söz konusudur.
Zira Türkiye 2013 yılıADMINISTRATIVE
itibarı ile dünyada enSOLUTIONS
çok
Yükseköğretim
düzeyinde
TO DISPUTES
OVERturizm fakülteleri, turizm
ziyaret edilen ülkeler sıralamasında altıncıCUSTOM
sıraya DUTIES
işletmeciliği yüksekokulları, meslek yüksekokulyükselmiş olmasına rağmen uluslararası yıllık 2 ları bünyelerindeki
farklı öğretim programları ile
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
turizm geliri sıralamasında
ilk ona girememiştir
eğitim öğretim hizmeti sunarken ( Pirnar, 2013),
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret düzeyinde
Bölümü
(UNWTO Tourism Highlights,Celal
2014:6).
orta öğretim
Milli Eğitim Bakanlığı’na
bağlı
olan Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde
Özet:
Gümrük vergisi,akademik
gümrüğe tabibaşarıolan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Eğitim kurumları
öğrencilerin
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın turizm
from the eğitimi
movement verilmektedir.
of commercial commodities
miktarıişveya
değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sında olduğu kadar,
yaşamına
hazırlanması
ve
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaretteorik
ve ekonomi
politikası aracı
olan bir vergi Hizmet
tariff that isişletmelerinde
a foreign trade and economic
uygulamalara yönelik
bilgilerin
kazandırılçalışanpolicy
personelin kendi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
bir vergibilgilerin
türü olan gümrük
vergisi, gelir ve mesleğine
fiscal functions.yönelik
Since they algısı
are not collected
on memnuniyemasıyla beraberdolaylı
öğrenilen
kullanımıyla
müşteri
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü
olmadığından,
dış ticarete konu olan tini
an indirect
tariff on expenditures,
custom
duties
ilgili olarak belirli
davranış
ve alışkanlıkların
ve sunulan
hizmetin
kalitesini
doğrudan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
edinmesinde önemli
işleve
sahiptir
(Richardson
ve Tribe,
Turizm
olmak bir
üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi etkilemektedir
to foreign trade arrive(Jiang
at the custom.
According2009:4).
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
ve Thomas, 2012:1).
almış oldukları
tümfromdallarında
görev alacak çalıkanun Öğrencilerin
kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu nedenle, sektörünün
duties are excluded
this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
eğitim ile ilgili memnuniyet
düzeyleri
sadeceBu
eğive istekli olması
sayılı Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
kanun şanların;
regulated byyetenekli,
customs lawdonanımlı
numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
tim kurumlarının
değil,girişinden
iş dünyasının
da nitelikli
işletmelerinin
başarılı
olmasına
oldukça
Bölgesine
başlayıp, eşyaya
uygulanacak turizm
created beginning
with commodities
subject
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
iş görenlerin istihdam
edilebilmesi
düşüncesiyle
sağlar
(Dinçer,
Akova ve Kaya,
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
olduğu gibi önemli
Turkey andkatkı
continuing
with operation
sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
üzerinde durdukları
önemli
birisidir.
Richardson,
2009; Kusluvan
tahakkuk
ve tahsilkonulardan
aşamaları Gümrük
ve Ticaret 2013;
assessment,
accrual and collecting
are regulated ve Kusluvan,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Çünkü eğitimi alınan
meslekle
ilgiliÜniversitesi
olarak,
donaeğitim
turizm
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Sosyal
Bilimler2000).
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalıalmış
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
CustomsNitelikli
and Economy
Ministry
according
to işgörenlerinin
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
nımlı iş görenlerin,
sadece
kaliteli eğitim hizmeti
varlığı,
turistlerin kaliteli düzeyde hizmet almasını
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer
vergilerde oluşan
süreçten farklı bir sağlamaktadır
process of other taxes.
Customs duty
disputes
sunan kurumlardan
sağlanacağı
bilinmektedir.
(Ünlüönen,
2005:160).
Başarılı bir
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari
aşamada
çözümlenmek zorundadır. turizm
place. However,
in the
case of disputes
being
Dolayısıyla, öğrencilerin
eğitim
memnuniyetlerini
eğitimi
programı
birnottaraftan
öğrencilere
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna
başvurulabilmektedir.
sağlayabilmek, onların beklentilerinin farkında
yüksek kalitede eğitim, sunarken diğer taraftan
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtareğitim
Kelimeler:
Gümrük, Gümrük
Disputes ihtiyacı olan nitelikli elemanlar yetiştirir
olunmasına, kaliteli
sunulmasına
ve Vergisi,
süsektörün
Gümrük Uyuşmazlıkları
rekli olarak öğrenci hizmetlerinin geliştirilmesine
( Beggs vd., 2008:2).
bağlıdır (Demir, 2013:312).
İlgili literatür incelendiğinde, turizm eğitimi gören
Turizm sektörünün istihdam alanının oldukça
öğrencilerin turizm sektörüne yönelik tutumlarını
geniş olmasından dolayı sektörün nitelikli perbelirlemeye yönelik yapılan araştırmalarda, kötü
sonel ihtiyacı her geçen gün artmaktadır (Wang
istihdam koşulları, yüksek personel devir hızı ve
vd, 2010:48). Turizm eğitimi kurumlarının ise
motive edici faktörlerin yokluğu sebepleriyle
turizm işletmelerine kalifiye işgücünün temin
öğrencilerin farklı sektörlere yöneldikleri ya da
30
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
turizm sektöründe çalışmak istemedikleri ortaya
geleceklerini turizm sektöründe görmediklerini
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
tespit etmişlerdir.
konulmuştur (Jiang ve Tribe, 2009; Roney ve
1
ĠDARĠ
Öztin, 2007; Aksu ve Köksal,
2005;AġAMADA
Jenkins, ÇÖZÜM YOLLARI
Pelit ve Güçer, (2006) yapmış oldukları araştır2001; Kusluvan ve Kusluvan,
2000). Bununla
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
malarında Türkiye’ de turizm eğitimi veren okul
beraber öğrencilerin staj memnuniyetleri (Kozak
CUSTOM DUTIES
sayısının ortaöğretim düzeyinde değil yükseköğretim
ve Kızılırmak, 2001; Jenkins, 2001; Kuşluvan
ve
2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
düzeyinde
yoğunlaştığını
belirtmişlerdir. Avrupa
Kuşluvan, 2000; 2Pelit
ve
Güçer,
2006),
turizm
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliBirliği
Hukuk Programı
Yüksek ise
Lisans
ülkelerinde
buÖğrencisi
durumun tersine turizm
3
Bayar Üniversitesi
öğrencilerinin almış olduklarıCelal
eğitimden
bek-Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
eğitimi veren okulların ise ortaöğrenim düzeyinde
lentileri (Güzel,Özet:
2006),
ve
turizm
öğrencilerinin
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari yoğunlaşmakta
Abstract: Custom dutyolduğunu
is a kind of tariff
arising
belirtmişlerdir.
Güzel
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
geleceğe yönelik
bakış
açılarını
tespit
etmek
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, (2006),
subject toyükseköğretim
customs which is based
on
those
düzeyinde turizm eğitimi
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
amacıyla çalışmaların
yapıldığı
tespit
edilmiştir.
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi alan
tariff öğrencilerin
that is a foreign trade
and oldukları
economic policy
almış
eğitim hizmetletürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve rinin,
fiscal functions.
Since they
are not collected karşılamadığını,
on
öğrencilerin
beklentilerini
Jiang ve Tribe dolaylı
(2009),
Çin’ de turizm eğitimi
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
türü olmadığından,
dış sektöründe
ticarete konu olan bunun
an indirect
tariff on öğrencilerin
expenditures, custom
duties
yanında
almış
oldukları eğitim
görmekte olan vergi
öğrencilerin
turizm
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
ilgili trade
olarak
düzeylerinin
düşük
olmak
üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi ile
to foreign
arrive memnuniyet
at the custom. According
to
uzun yıllar çalışma
konusunda
kararsız
olduklarını
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
tespit from
etmişlerdir.
kapsamı
dışında (2007),
tutulmuştur.
Bu nedenle, olduğunu
duties are excluded
this law. Therefore,
tespit etmişlerdir.kanun
Roney
ve Öztin
Türkiye’
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı
Gümrük Kanunu’nda
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
de turizm eğitimi
almakta
olan 450düzenlenmiştir.
lisans öğrenKöksal
(2005), üniversite
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Aksu
Throughvethis
law, a systematization
has been tercihlerinde
Bölgesine girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
cisinin turizm sektöründe
kariyer
algılarını
konu
eğitim
programlarını
ilk tercihinde
belirişlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik turizm
international
trade entering
customs territories
of
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
aldıkları araştırmalarında
öğrencilerin
bu konuda
buother
programlara
yerleşmiş
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, terek
Like all
taxes, compalsive
levels sucholan
as öğrencilerin,
tahakkuk
ve
tahsil
aşamaları
Gümrük
ve
Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
kararsız olduklarını belirtmişlerdir. Bunun yanında
karşı
olumsuz
bir tutum
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan sektöre
by General
Directorate
of Customs
as a partveofgörüş içersinde
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
araştırmaya katılan
öğrencilerin
%
49.2‘si
turizm
oldukları
saptamıştır.
ilgili öğrencilerin
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
LisansAyrıca
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from
the
sektöründe çalışmanın avantajlarının olduğunu,
stajlarını
yurtdışında yapmış olmalarına
rağmen
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları turizm
have to be
resolved administratively
in the first
%43.5’inin iseyapıya
turizm
sektöründe
çalışmanın
sektörüne
yönelik tutumlarının
olumsuz
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak sağlamayacağını
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal
action
can
be
taken.
güvenli bir gelecek
düşünolması araştırmanın dikkat çeken
diğer bir sonu1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom,
Custom turizm
Duties, Custom
düklerini tespit etmişlerdir. Duman vd. (2006),
cudur.
Jenkins
(2001),
eğitimi alan lisans
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
yapmış olduklarıGümrük
çalışmalarında,
Uyuşmazlıkları yükseköğretim
öğrencilerinin %45’inin gelecekte turizmde çave ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta
lışmak istediklerini, eğitimlerini tamamladıktan
olan öğrencilerin, sektörün çalışma koşullarısonraki süreçte öğrencilerin genel müdür veya
nı algılamaları ve turizm sektöründe çalışma
operasyon sorumlusu pozisyonunda çalışmak
isteklerini değerlendirdikleri araştırmalarında,
istediklerini tespit etmiştir. Kozak ve Kızılırmak
araştırmaya katılan 365 öğrencinin %68.5‘inin
(2001), turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin
geleceklerini turizm sektöründe görmesine karşın
turizm sektörüne yönelik tutumlarını konu aldıkları
azımsanmayacak bir oranının ise %26.5’inin ise
araştırmalarında turizm sektöründe staj yapan
31
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
öğrencilerin yapmayan öğrencilere göre sektöre
masına karşın turizm sektöründe kariyer yapmak
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
için daha istekli olduklarını tespit etmiştir. Cooper
yönelik tutumlarının daha negatif olduğunu tespit
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
ve Shepherd
(1997),
turizm sektöründeki işlerin
etmişlerdir.
turizm
alanOVER
öğrenciler tarafından düşük
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO eğitimi
DISPUTES
Kusluvan ve Kusluvan (2000), lisans düzeyinde
statülü olarak nitelendirildiğini belirtmişlerdir.
turizm eğitimi almakta olan öğrencilerinCUSTOM
turizm DUTIES
Purcell ve Quinn (1996), İngiltere’ de yükseköğreSelin
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
sektörüne yönelik algı ve tutumlarını konu
aldıkları
nim düzeyinde turizm eğitimini tamamlamış 712
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal eğitimin
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
araştırmalarında öğrencilerin
%68.7’sinin
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ öğrenci
Ticaret Bölümü
mezun
ile gerçekleştirdiği araştırmalarında
ilk yılında turizm endüstrisinde çalışma isteği taturizm
eğitimi ile ilgili diğer alanların haricinde
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
şıdığını, %42.5’inin
turizm
endüstrisinin
çalışma
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın sadece
from the yönetim
movement ofalanından
commercial commodities
mezun olanların üçte
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
koşulları hakkında
bilgi
sahibi
olduklarını
tespit
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir ikisinin
commodities’quantity
and value. It is areistihdam
a kind of edildiklerini
turizm sektöründe
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
etmişlerdir. Bunun
yanında
yapılan
çalışmada
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ve
instrument
in addition
to its economic,
social memnuniyetinin
and
bunların
%40’ının
kariyer
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
öğrencilerin turizm
endüstrisi
ile
bağlantısının
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir olduğunu
regular basis like
income
tax and corporate tax, as
tespit
etmişlerdir.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
çok zayıf olduğu
sonucu da ifade edilmiştir.
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
ve Brothers
(1995),
yükseköğretim
düolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Altman
to foreign trade
arrive at the custom.
According
to
Usul Hong
Kanunu (VUK)’nun
ikinciAvustralya’
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
King vd. (2003),
Kong
ve
mezun öğrencilerin,
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, zeyinde
duties are turizm
excluded eğitimi
from this almış
law. Therefore,
gümrük
vergilerinin
usul
ve
uygulama
esasları
4458
procedures
and
practises
of
custom
duties
are
da turizm eğitimi
almış 443 mezun öğrencinin
tamamlamalarını
takip eden 5 yıl
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun eğitimlerini
regulated by customs
law numbered 4458.
ile dış
ticarete konu
olan eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
turizm sektörüne
yönelik
algılamaları
üzerine
%38’inin
sektöründe
çalışmadıkBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak içinde
created beginning
with turizm
commodities
subject to
işlemlerin
sırasına
göre araştırmaya
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
gerçekleştirdikleri
araştırmalarında,
ilgili
öğrencilerin
turizm
sektörünü uzun
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi larını,
Turkey and
continuing
with operation
sequence.
gümrük
vergisinde
de
zorunlu
aşamalar
olan
tarh,
Like
all
other
taxes,
compalsive
levels
such
as
katılan kız öğrencilerin turizm sektörüne yönelmek
ücretlerin
düşük olmasından
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret çalışma
assessment,saatleri
accrual andvecollecting
are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir
kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
yerine yüksek lisans
eğitimine
yöneldiklerini,
1
etmediklerini
belirtmişlerdir.
Getz
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerdolayı
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs tercih
and Economy
Ministry
according
to
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
mezun öğrencilerin
mezuniyetlerini
izleyen
3-5
(1994),
Baron ve Maxwell (1993), araştırmalatüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir rında
process turizm
of other taxes.
Customs
duty mezunların
disputes
yıl arası süreçte
turizm
sektöründe
çalışmaeğitimi
almış
meslek
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır. yaşamlarına
place. However, başladıktan
in the case of disputes
dıklarını ortayaöncelikle
koymuştur.
Ayrıca
araştırmaya
kısanot
birbeing
süre sonra turizm
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Avustralya’ danuyuşmazlıklarda
katılan öğrencilerin
% 57.8’inin
sektöründen ayrılmak istedikleri sonucunu tespit
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
turizm sektörünün
dışındaki
sektörlerde
çalıştığı
Anahtar
Kelimeler:
Gümrük, Gümrük
Vergisi, etmişlerdir.
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
araştırmacılar tarafından tespit edilen diğer bir
Johnstone (1994), Amerika’ da yaptığı araştırdikkat çekici sonuçtur.
masında turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm
Cothran ve Combrink (1999), ABD’nin Arizona
sektörü yöneticilerinin beklentilerini tam anlamıyla
eyaletinde lise öğrencilerinin kariyer algılamalarına
karşılamadıklarını tespit etmiştir. Koko ve Guerrier
yönelik yaptıkları araştırmalarında Amerika’ da
(1994), turizm eğitimi almış mezunların turizm
yaşayan göçmen ailelerine mensup öğrencilerin
sektöründeki motivasyon araçlarının yetersizliturizm sektörüne yönelik daha az bilgi sahibi olği nedeniyle turizm sektöründen ayrıldıklarını
32
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
belirtmişlerdir. Casado (1992), turizm eğitimi
öğrenciler en çok “Deneyim”, “Öğrenme” Ve
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
almakta olan öğrencilerin turizm sektöründe
“Farklılık” kavramlarını cevap olarak vermişlerdir.
1
ĠDARĠ
AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
yönetici pozisyonunda çalışmak
istediklerini
Öte yandan
araştırmaya
katılan öğrenciler görev
belirtmiştir. Pavesic ve
Brymer (1990), lisans
yönelimi
eksikliği veOVER
rol belirsizliklerini staj progADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
düzeyinde turizm eğitimini tamamlayan CUSTOM
mezun DUTIES
ramlarının tipik zorlukları olarak belirtmişlerdir.
öğrencilerin %20’sinin işe başladıkları ilk yıl 2
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
Saukkonen
vd.3 (2013), Finlandiya’ da multidi% 33’ünün ise mezuniyetlerini
takip eden 5 yıl
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisipliner
Hukuk Programı
Lisans Öğrencisi
turizmYüksek
eğitimlerini
tamamlamış olan 283
3
Celal Bayar Üniversitesi
içinde turizm sektöründen ayrıldıklarını
tespitSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
öğrenci ile gerçekleştirdikleri araştırmalarında almış
etmişlerdir.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari oldukları
Abstract: Custom
duty is aturizm
kind of tariff
arising
eğitimin
sektöründe
istihdam
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı
veya
değeri
üzerinden
alınan,
ekonomik,
subject
to
customs
which
is
based
on
those
Son yıllarda yurtdışında turizm eğitimi konusunda
üzerindeki etkisini araştırmışlardır. Araştırma
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaretise
ve ekonomi
politikasıöğrencilerin
aracı olan bir vergi sonuçlarına
tariff that is a foreign
and economickatılan
policy öğrencilerin
yapılan çalışmaların
genellikle
göretrade
araştırmaya
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylıstajlar
bir vergi üzerine
türü olan gümrük
vergisi, gelir ve %71’inin
fiscal functions.
Since they arehem
not collected
on
yapmış oldukları
odaklandığı
eğitimden
eğitimden
önce hem
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü
olmadığından,
dış ticarete
konu olan eğitimden
an indirect tariff
on expenditures,
duties
(Abubakar vd. 2014;
Ruhanen,
2014;
Hsu, 2013;
sonra
turizmcustom
sektöründe
çalışmayı
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Saukkonen, 2013)
%5’inin
ise According
eğitimden
önce turizm
olmak görülmüştür.
üzere alınmaktadır. Abubakar
Gümrük vergileri,vd.
Vergi düşündükleri
to foreign trade arrive
at the custom.
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
(2014), 32 öğrenci
ile yapılandırılmış
derinlemesine
çalışmayı
düşünmeyip
kanun
kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu nedenle, sektöründe
duties are excluded
from this
law. Therefore,eğitimden sonra
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
görüşme yöntemini
kullanarak
%7’sinin
ne eğitimden
önce ne
sayılı Gümrük
Kanunu’ndagerçekleştirdiği
düzenlenmiştir. Bu kanun düşündükleri,
regulated by customs
law numbered
4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
araştırmasında, Azerbaycan,
Fransa,
eğitimden
turizmsubject
sektöründe
istihdam
Bölgesine girişinden
başlayıp, İran,
eşyayaÜrdün,
uygulanacak de
created
beginning sonra
with commodities
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Kazakistan, Lübnan,
Nijerya,
Rusya
vegibi edilmek
tespit
etmişlerdir.
oluşturulmuştur.
DiğerFilistin,
tüm vergilerde
olduğu
Turkey andistemediklerini
continuing with operation
sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Tanzanya’ dan Kuzey
amatahakkukKıbrıs’a
ve tahsil eğitim
aşamaları turizmi
Gümrük ve
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
(2013),
Tayvan’da
düzeyinde
turizm
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Hsu
by General
Directorate
of Customslisans
as a part
of
1
cıyla gelen öğrencilerin
motivasyon
faktörlerini
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
eğitimi
gören
stajlarını
tamamlamış
927 öğrenci ile
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
incelemiştir. Araştırma
sonuçlarına
göre yapılan
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
yaptığı
araştırmasında öğrencilerin iş motivasyonu,
süreci, diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
görüşmelerde öğrencilerin
genellikle
gelecekte
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları işhave
to be resolved administratively
in the first turizm sektötükenmişliği
ve iş umutlarının,
öncelikleyeni
idari bir
aşamada
çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
daha kolay iş bulmak,
dil
öğrenmek,
farklı
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen ründe
solved administratively,
legal action
can be
taken.
kariyer kararına
olan
etkisini
incelemiştir.
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
kültürleri tanımak,
ve kaliteli
bir eğitim
almak
Key words: sonuçlarına
Custom, Custom göre
Duties, öğrencilerin
Custom
Araştırma
yapmış
Anahtar
Kelimeler: Gümrük,
Gümrük Vergisi,
Disputes
amacıyla yurtdışına
çıktıklarını
tespit etmiştir.
Gümrük Uyuşmazlıkları
oldukları stajlarla ilgili olarak iş motivasyonları
Ruhanen (2013), turizm eğitimi almakta olan 34
ile iş tükenmişlikleri arasında anlamlı bir ilişki
öğrenci ile, yarı yapılandırılmış görüşme tekniğini
bulunamamıştır. İş tükenmişliğine sebep olan
kullanarak, öğrencilerin yapmış oldukları stajlaren önemli faktörün kişisel başarı düzeyinin
la ilgili deneyim beklenti ve memnuniyetlerini
düşüklüğü olduğu bunun yanında, işe yönelik
araştırmıştır. Öğrencilerle yapılan görüşmelerde
motivasyon düzeyinin yüksek olmasının öğrenöğrencilere staj ile ilgili en çok önemsedikleri
cilerin turizm sektöründe kariyer kararı üzerinde
konunun ne olduğu sorulmuş, araştırmaya katılan
etkisinin olduğu, iş tükenmişliğinin öğrencilerin
33
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kariyer kararı üzerinde ise bir etkisinin olmadığı
belirtmişlerdir. Gökşen vd. (2011), yaptıkları
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
tespit edilmiştir.
Çalışmada Kız Meslek Liselerini kapsamlı olarak
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI1
değerlendirmişlerdir.
Yapılan araştırma sonucunİlgili literatürde Kız Meslek Liseleri üzerine yada Kız
Liseleri’nde
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO Meslek
DISPUTES
OVER verilen eğitim ile iş
pılan araştırmaların ise genellikle bu okullardaki
piyasaları arasında bir kopukluk olduğunu ve Kız
CUSTOM DUTIES
öğrencilerin başarı düzeylerinin belirlenmesiyle
Meslek Liseleri’nin kadın istihdamına yönelik
Selin
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
beraber, okullaşma oranı ve istihdama
yönelik
olan etkisinin tartışmalı bir konu olduğunu tespit
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
işlevlerini yerine getirebilme
düzeylerine
yönelik
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümü
etmişlerdir.
olduğu görülmüştür (Gökşen vd., 2011; Demirtaş
Gümrük
vergisi, Öte
gümrüğe
tabi olan
ticari 3.ARAŞTIRMA
Abstract: Custom duty isYÖNTEMİ
a kind of tariff arising
ve Küçük, 2008;Özet:
Gürol,
2002).
yandan
Kız
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı eğitim
veya değerigören
üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Meslek Liselerinde
öğrencilerin
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir 3.1.
commodities’quantity
and value.
It is areve
a kind
of
Araştırmanın
Amacı
Önemi
dış ticaret veve
ekonomi
politikası
aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
eğitim memnuniyetleri
gelecek
beklentilerine
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı
bir vergi türü
olan gümrük
vergisi, Yugelir ve Bu
fiscalaraştırmanın
functions. Since they
are notGaziantep’teki
collected on
amacı
Mesleki
yönelik bir yayının
olmadığı
tespit
edilmiştir.
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
türü olmadığından,
dış ticarete
konu olan ve
an Teknik
indirect tariff
on expenditures,
custom duties
Anadolu
Liselerinin
Yiyecek İçecek
karıda belirtilenvergi
yayınlara
ve içeriklerine
aşağıda
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
eğitim
görmekte
olan 10,11
yer verilmiştir. olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Hizmetleri
to foreign trade alanında
arrive at the custom.
According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
12.are
sınıf
öğrencilerinin
oldukları eğitim
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, ve
duties
excluded
from this law. almış
Therefore,
Gürol (2002), Kız
Meslek
Liseleri’nin
işlevlerini
gümrük
vergilerinin
usul ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
beklentilerini
ne derece
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun öğretim
regulated faaliyetlerinden
by customs law numbered
4458.
yerine getirme iledüzeyini
incelemiştir.
Yapılan
dış ticarete konu
olan eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
karşılayamadıklarını
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak karşılayıp
created beginning
with commodities subject belirlenmesiyle,
to
araştırma sonucunda
Meslek
işlemlerin Kız
sırasına
göre Liseleri’nin
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
memnuniyet
düzeylerini tespit
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi ilgili
Turkeyöğrencilerin
and continuing with
operation sequence.
toplum içerisindeki
düşükaşamalar
olduğunu
gümrük değerinin
vergisinde de zorunlu
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret etmektir.
assessment, accrual and collecting are regulated
bunun yanında tahakkuk
ilgili okulları
tercih
eden öğrenBakanlığı’na
bağlı ayrı
bir kuruluş
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Eğitim
ve
öğretim
faaliyetlerinin
temel amacının
cilerin bu okullar
hakkında
yeterli
bilgiye
sahip
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
öğrencilerde
istenen yönde davranış değişiklikolmadıklarını, Kız
Meslek Liseleri’nin meslek
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya olmadığını
sahiptir. Gümrükvevergisi
uyuşmazlıkları lerini
have tosağlamaktır.
be resolved administratively
in the first
Bu faaliyetlerin
merkezinde
edindirmede yeterli
öğrencilerin
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal
action
can
be
taken.
öğrencilerin yer almasından dolayı
öğrencilerin
bu okullarda uygulanmakta olan eğitim prog1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom, Custom Duties,
Custom
eğitim
memnuniyetlerinin
sağlanmasının,
eğitim
ramlarından memnun olmadıklarını belirtmişAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük
Uyuşmazlıkları
öğretim faaliyetlerinin başarısını olumlu olarak
tir. Demirtaş ve
Küçük
(2008), Kız Meslek
etkileyeceği oldukça açıktır. Eğitim-öğretim
Liseleri’nin günümüzdeki sorunlarına yönelik
faaliyetlerinin sürdürüldüğü okulların kaliteleöğretmen görüşlerini incelemiştir. Araştırma
rini yükseltebilmeleri, en önemli girdileri olan
sonucunda Kız Meslek Liseleri’nde eğitim
öğrencilerin ihtiyaç ve beklentilerine cevap veregören öğrencilerin yükseköğretimde istedikleri
bilmeleri ile doğru orantılıdır. Yapılan araştırmabölüme yerleşemediklerini, okulların ekonomik
larda; öğrencilerin beklenti ve memnuniyetlerini
anlamda zor durumda olduklarını ve bu okulların
sektörlerle entegrasyonlarının yetersiz olduğunu
karşılayabilen okulların başarılarının arttığı ifade
34
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
edilmiştir. (Demirtaş ve Küçük, 2008; Demirtaş
istedikleri, yiyecek içecek işletmelerinde çalışma
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
konusunda ise isteksiz oldukları tespit edilmiştir.
ve Kahveci, 2010; Olcay ve Döş, 2009).
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
Yapılan
bu araştırma
ile orta öğretim düzeyinde
Bu çalışmadan elde edilecek bulgular ışığında
turizm
alan kız
öğrencilerin yiyecek içecek
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOeğitimi
DISPUTES
OVER
mevcut duruma ilişkin ilgili okullarda görev alaişletmelerinde çalışma konusundaki tutumları da
cak öğretmen ve yöneticilere öğrencilerinCUSTOM
eğitim DUTIES
saptanmış olacaktır.
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
memnuniyetlerinin sağlanması için Selin
önerilerde
2
CelalEğitim
Bayar Üniversitesi
Sosyal na
Bilimler
Ens. Mali3.3.
Hukuk
Programıve
Yüksek
Lisans Öğrencisi
Sayıltı
Sınırlılıklar
bulunulacaktır. Milli
Bakanlığı’
bağlı
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
okul türleri içinde Yiyecek İçecek hizmetleri
Bu
araştırmada; öğrenciler arasında sosyo-ekonomik
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Alanının Kız Meslek
Liseleri
bünyesinde
hem
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın anlamda
from the movement
of commercial
farklılıklar
olduğucommodities
ve öğrencilerin eğitim
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
öğrenci sayısı hem
de
bölüm
sayısı
açısından
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir memnuniyetlerinin
commodities’quantity and value.
It is are a kind
of
ve gelecek
beklentilerinin
sınıf
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
diğer Meslek Liselerinden
fazla
olması
araştırtürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan düzeyinde
instrument in addition
to itsarz
economic,
social
and
farklılık
ettiği,
araştırmaya
katılan
bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ma sonuçlarınındolaylı
genellenebilir
olması
açısından
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir öğrencilerin
regular basis like income
and corporate tax,
as
ankettaxsorularını;
tarafsız,
içten ve
vergi
türü
olmadığından,
dış
ticarete
konu
olan
an
indirect
tariff
on
expenditures,
custom
duties
önemlidir. Yapılan
literatür
taramasında,
önceki
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus gerçek
are collected
only once ile
whencevapladıkları
commodities subject ve araştırmada
görüşleri
olmak
üzerelisans
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
çalışmaların daha
çok
ve
ön
lisans
düzeölçeğin
amacına ve yapısına
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu kullanılan
the second item
of taxaraştırmanın
procedural law, custom
kanun kapsamı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
yinde turizm eğitimi
almakta
olan
öğrencilerin
olduğu
kabulofedilmektedir.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 uygun
procedures
and practises
custom duties areSosyal bilimler
Gümrük Kanunu’nda
kanun
regulated by customs law numbered 4458.
turizm sektörünesayılı
yönelik
beklenti,düzenlenmiştir.
tutum algıBuve
yapılan
birçok araştırmada
olduğu gibi
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük alanında
Through this
law, a systematization
has been
girişinden
başlayıp,yoğunlaştığı
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
öğrencilerin stajBölgesine
beklentileri
üzerine
araştırmada
bazı
sınırlılıklara
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik bu
international
trade entering
customs
territories of sahiptir. Bu
oluşturulmuştur.
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
görülmüştür (Ruhanen
vd.,Diğer
2013;
Saukkonen
Gaziantep’te
İçecek
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, araştırma
Like all othersadece
taxes, compalsive
levels such Yiyecek
as
tahakkuk
ve
tahsil
aşamaları
Gümrük
ve
Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
vd., 2013; Hsu, 2013; Aymankuy ve Aymankuy,
alanında
eğitimasgörmekte
olan öğrenBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Hizmetleri
by General Directorate
of Customs
a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
2013; Dinçer, Akova
ve
Kaya,
2013;
Roney
ve
cileri
üzerinde
gerçekleştirilmiştir.
Gaziantep’te
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from
the
Öztin, 2007; Aksu ve Köksal, 2005; Pelit ve
ilgili
alanın eğitim-öğretim sunduğu Kız Meslek
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya 2006;
sahiptir. Kozak
Gümrük ve
vergisi
uyuşmazlıkları Lisesi
have to sayısının
be resolved administratively
the first kayıtlı olduğu
Güçer, 2006; Güzel,
Kızılırmak,
2 olması vein okula
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal action can be dolayı
taken.
2001; KusluvanAncak
ve Kusluvan,
2000). Bu
araştırhalde
devam etmediğinden
araştırmaya
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom,
Custom Duties,olması
Custom araştırmanın
ma ise Türkiye’ de turizm eğitim kurumlarının
katılamayan
3 öğrencinin
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
ilk basamağı olan
Mesleki
ve Teknik Eğitim
Gümrük
Uyuşmazlıkları
sınırlılıklarındandır.
Kurumlarında yürütülmüştür. Lisans düzeyinde
3.4.Evren ve Örneklem
turizm eğitimi alan öğrencilerin cinsiyetlerine göre
turizm sektörüne yönelik tutumları ortaya koymak
Evren araştırmacıların çalışma alanlarını oluşiçin yapılan çalışmalar da (Cömert, 2014; Zengin
turan örneğini seçerek edindiği ve sonuçları
vd., 2011) turizm sektöründe kız öğrencilerin
genelleştirebildiği gruptur. Her araştırmanın
turizm sektöründe insan kaynakları, ön büro ve
evreni kendisine özgüdür. Bununla beraber iki
kat hizmetleri departmanlarında istihdam edilmek
tür evren vardır. Birisi, genel evren, diğeri ise
35
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
çalışma evrenidir. Genel evren, soyut bir kaveğitim memnuniyetlerini ve gelecek beklentilerini
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ramdır; tanımlanması kolay ancak ulaşılması
ölçen 5’li Likert ölçeğinde hazırlanmış 13 soru yer
ĠDARĠ
YOLLARI
zor ve hatta genellikle olanaksız
birAġAMADA
bütündür. ÇÖZÜM
almaktadır.
İkinci1 bölümde yer alan 13 sorunun
Çalışma evreni, ulaşılabilen
evrendir. Bu yönü
ile
3’ü TO
olumlu
geriyeOVER
kalan 10 soru ise olumsuz
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
DISPUTES
somuttur. Araştırmacının, doğrudan gözleyerek
ifadelerden oluşmaktadır. Araştırmada anketi
CUSTOM DUTIES
ya da ondan seçilmiş bir örnek küme üzerinde 2 Kız Meslek Liseleri’nin
Yiyecek İçecek HizmetSelin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
yapılan gözlemlerden
yararlanarak, hakkında
leri alanında eğitim görmekte olan öğrencilerin
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal evren
Bayar Üniversitesi
DıĢmemnuniyetleri
Ticaret Bölümü
değerlendirmelerini belirtebileceği
çalışmaSalihli MYO,
eğitim
ve gelecek beklentilerini
evrenidir. (Altunışık vd., 2007; Karasar, 2004;
tespit etmek amacıyla; “Tamamen Katılıyorum”,
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın
değiştirmesibunedeniyle,
bu eşyanın “Katılıyorum”,
from the movement “Kararsızım”,
of commercial commodities
Bal, 2001). Buna
göreyeryapılan
araştırmanın
“Katılmıyorum” ve
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal
ve mali
fonksiyonlarının
yanında önemli bir “Hiç
commodities’quantity
and value. şeklinde
It is are a kindderecelendirilen
of
çalışma evrenini
140
öğrenci
oluşturmaktadır.
Katılmıyorum”
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Araştırma sürecinde
evreni
oluşturan
140 öğoluşmaktadır.
Verilerin
analizinde SPSS
türüdür. Aynı
zamanda
harcamalar üzerinden
alınan sorulardan
instrument in addition
to its economic,
social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
renciden 137’ sine
ulaşılmış
dolayısıyla
daalınan
tam bir 16.0
paket
programı
kurumlar
vergisi gibi
belirli aralıklarla
regularFor
basisWindows
like income tax
and corporate
tax, as kullanılmıştır.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
sayım yapılmıştır.
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
daha
algılanıp,
dahatosağlıklı yorumolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Soruların
to foreign trade
arriveiyi
at the
custom. According
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
3.5. Veri Toplama
İçeriği
içinfromTablo.1’de
gösterilen katılım
kanun Aracı
kapsamı ve
dışında
tutulmuştur. Bu nedenle, lanabilmesi
duties are excluded
this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
ifadeleri;
“Tamamen Katılıyorum” seçeneğinden
Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Bu araştırmada sayılı
veriGümrük
toplama
aracı olarak anket
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
başlamak
üzere 5’den 1’e doğru puanlanma yoluna
BölgesineAnket,
girişindencevaplayıcının
başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
yöntemi kullanılmıştır.
daha
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik gidilmiş
international
entering customs
territories of değişim aralığı
vetrade
aritmetik
ortalamaların
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
önceden belli biroluşturulmuştur.
sıralama veDiğer
yapıda
oluşturularak
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, (range)
Like all other
taxes,şekilde
compalsive
levels such as
ise şu
hesaplanmıştır:
tahakkuk
ve tahsilvermesiyle
aşamaları Gümrük
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
hazırlanan sorulara
karşılık
veriveelde
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
BilimlerDeğişim
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk
Genel
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and
Economy
Ministry
according
etme yöntemidirGümrükler
(Altunışık
vd.,
2007:68).
Anket
Aralığı
(Range)=
5-1= to4
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
oluşturma sürecinde
öncelikle
ilgili
kaynaklar
0,80
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Değişim
process of Aralığı
other taxes.(Range)=
Customs duty4/5=
disputes
taranmış ve Baltacı
vd.,
(2012)’nin
yapıya
sahiptir.
Gümrük araştırmasında
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
kullandığı anketAncak
sorularından
faydalanılarak
araşBu
hesaplamadan
anket sorularına
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively, legalhareketle,
action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
tırma anketi oluşturulmuştur. Oluşturulan anket
verilen
cevapların
analizi
sonrasında ortaya
Key words:
Custom, Custom
Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
2 bölüm ve toplam
23Uyuşmazlıkları
sorudan oluşmaktadır. İlk
çıkacak aritmetik ortalamaların aralık değerleri
Gümrük
bölümde katılımcıların demografik özelliklerini
ile hangi seçeneğe isabet edeceği ise Tablo.1’de
belirleyen 10 soru; ikinci bölümde ise öğrencilerin
gösterilmiştir.
36
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1: Aritmetik Ortalamaların İsabet Ettiği Seçeneklerin
GÜMRÜK
UYUġMAZLIKLARININ
AralıkVERGĠSĠ
Değerlerine
Göre Dağılımı
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Ağırlık
Seçenekler
Aritmetik Ortalamaların Aralık Değerleri
5
Tamamen Katılıyorum
4,20 – 5,00
4
Katılıyorum
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
3
2
1
Fikrim yok
2
CUSTOM DUTIES
3,40 – 4,19
3
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER2,60
– 3,39
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Katılmıyorum
1,80 – 2,59
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Hiç Katılmıyorum
1,00 – 1,79
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya
değeri üzerinden
alınan, ekonomik, lanmıştır.
subject to customs
is based on
those
3.5.1. Pilot Uygulama
ve Ölçümün
Güvenilirliği
Alphawhich
katsayısı
0.00-0.39
ise ölçek
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi güvenilir
tariff that is değil,
a foreign 0.40-0.59
trade and economic
policy
ise ölçeğin
güvenirliği
Pilot uygulama hazırlanan
anket harcamalar
formunun
amaca
türüdür. Aynı zamanda
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve düşük,
fiscal functions.
Since ise
they ölçek
are not oldukça
collected ongüvenilir, 0.800.60-0.79
uygun olup olmadığının
ve anlama
kurumlar vergisi
gibi belirligüçlüklerinin
aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan 1.00
an indirect
tariff on expenditures,
custom duties sahip olarak
ise ölçek
yüksek güvenirliğe
belirlenmesi, bunun
yanında
eşyanın
gümrüğeölçek
geldiğiiyileştirmelerinin
anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi değerlendirilir
to foreign trade arrive(Bal,
at the custom.
AccordingDolayısıyla
to
2001:62).
pilot
gerçekleştirilmesi
yapılan
çalışmadır
Usul amacıyla
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, uygulama
duties are excluded
from thisölçeğin
law. Therefore,
sonucunda
oldukça güvenilir
(Altunışık vd., 2007:70).
Araştırma
kapsamında
gümrük vergilerinin
usul ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun olduğu
regulated görülmüştür.
by customs law numbered 4458.
ölçeğin amaca ne
kadar
veGümrük
ne
ile dış
ticarete hizmet
konu olan ettiğinin
eşyanın Türkiye
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
derece anlaşılabilir
olduğunun
tespit
edilmesi
Esastrade
Uygulama
ve Ölçümün
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik 3.5.2.
international
entering customs
territories of Güvenilirliği
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
amacıyla 50 öğrenci
üzerinde
pilot
bir
uygulama
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
uygulama
sonrası
anketin
güvenirlik analiztahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Pilot
assessment,
accrual and
collecting
are regulated
gerçekleştirilmiştir.
Pilot
uygulama
esas
araştırma
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerlerinin
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk esas
sonra
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customstamamlanmasından
and Economy
according
to uygulamaya
çalışmasından önce
ilgili
okullarda
araştırmacılar
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
uygulama
ilgilitheokullarda araşGümrük
vergisinden doğan
uyuşmazlıkların
çözüm geçilmiştir.
customs duties Esas
has a different
form from
tarafından gerçekleştirilmiştir.
Pilot
uygulama
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
tırmacılar
tarafından
2014inyılının
yapıya sahiptir.
Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved
administratively
the first Nisan ayında
esnasında öğrencilere
anket
sorularını
cevapöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
gerçekleştirilmiştir.
Araştırma
dataken.
toplam 137 geçerli
Ancak
çözümlenemeyen
solved administratively, legal
action can be
layabilmeleri için
yeteriidarikadaraşamada
süre verilmiş
ve
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
anket
formuCustom,
değerlendirmeye
alınmıştır. Anket
Key words:
Custom Duties, Custom
bu süreçte, öğrencilerden soruların tam olarak
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
formunun güvenilirlik testi sonucunda Cronbach’s
Uyuşmazlıkları
anlaşılamaması Gümrük
ile ilgili
herhangi bir dönüt alın-
Alpha değerinin α=.761 olduğu tespit edilmiştir.
Dolayısıyla esas uygulama sonucunda ölçeğin
oldukça güvenilir olduğu görülmüştür. Bununla
beraber ölçeğin ilk yarısı ile ikinci yarısının
Cronbach’s Alpha katsayısına da bakılmış ve
anketin ilk yarısı için (n=7) olmak üzere α=.681,
ikinci yarısı için (n=6) olmak üzere α=.565 olduğu
mamıştır. Daha sonra ölçeğin ne derece güvenilir
olduğunu anlayabilmek amacıyla Cronbach’s
Alpha katsayısı hesaplanmıştır. Alpha katsayısı
tüm ikiye ayırma kombinasyonları sonucunda
ortaya çıkacak olan ikiye ayırma katsayılarının
bir ortalamasını göstermektedir (Altunışık vd.,
2007:116). Buna göre α=0.645 olarak hesap37
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
görülmüştür. Alpha katsayısı 0.40-0.59 ise ölçeğin
ve gelecek beklentilerinin sınıflar düzeyinde farkGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
güvenirliği düşük, 0.60-0.79 ise ölçek oldukça
lılık arz edeceği noktasından hareketle araştırma
1
YOLLARI
güvenilir olarak değerlendirilirĠDARĠ
(Bal, AġAMADA
2001:62). ÇÖZÜM
sürecinde
elde edilen
veriler sınıf düzeyinde ayrı
Buna göre ölçeğin ilk bölümü
oldukça güvenilir
ayrıTO
analiz
edilmiş olup,
elde edilen bulgular ayrı
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
DISPUTES
OVER
ikinci yarısının ise güvenilirliği düşüktür.
başlıklar halinde verilmiştir.
CUSTOM DUTIES
4.ARAŞTIRMA BULGULARI
3
Selin KILINÇ2, Hatice
4.1. YURTSEVER
Araştırmaya
Katılan Öğrencilerle İlgili
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliTanıtıcı
Hukuk Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi
Bilgiler
3
Celal Bayarilişki
Üniversitesi
Bu bölümde, araştırma sonuçlarına
eldeSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
edilen bulgulara yer verilmektedir. Araştırma
Bu bölümde araştırmaya katılan öğrencilerin sınıfı,
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu 137
eşyanın Yiyecek
from the movement
commercial commodities
kapsamında anket
formunu
dolduran
toplam
İçecekofHizmetleri
alanını tercih sebebi
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
ve mali 10.sınıf,
fonksiyonlarının
yanında
önemli bir ve
commodities’quantity
and value. It isilişkin
are a kindsosyo-ekonomik
of
öğrencinin 69’usosyal
(%50.4)
38’i
(%27.7)
öğrencilerin ailelerine
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
11. sınıf öğrencisi
iken
12. sınıf
verilmiştir.
İlgili
frekans
türüdür.
Aynı 30’u
zamanda(%21.9)
harcamalar üzerinden
alınan bulgulara
instrument in yer
addition
to its economic,
socialbulguların
and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
öğrencisidir. Öğrencilerin
düzeyleri
yüzde
dağılımları
Tablo
2’de
kurumlar vergisimemnuniyet
gibi belirli aralıklarla
alınan bir ve
regular
basis like
income tax and
corporate
tax, asgösterilmiştir.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
38
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 2: Ankete Katılan Öğrencilerin Sınıflara, Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanını Tercih
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Sebebine veGÜMRÜK
Ailerin Sosyo-Ekonomik
Durumuna Göre Dağılımı.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Sınıf
10
CUSTOM DUTIES
11
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
12
Toplam
n
%
69
50.4
38
27.7
30
21.9
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 137
100
Öğrencilerin Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanını Tercih Sebebi
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
26
from the movement of commercial
commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Eğitimini almış olduğum
mesleği
sevdiğim
içinönemli bir
43 It is are a kind of
sosyal ve mali
fonksiyonlarının
yanında
commodities’quantity and value.
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür.
zamanda
harcamalar
instrument in addition to its 26
economic, social and
Günümüzde geçerli
birAynı
meslek
olduğu
içinüzerinden alınan
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
vergisi
gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax12
and corporate tax, as
Başka seçeneğimkurumlar
olmadığı
için
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın aile
gümrüğe
geldiği anda
bir defaya
are collected only once when16
commodities subject
Çevremin (öğretmen,
) tavsiyesi
olduğu
için mahsus
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural
law, custom
Diğer
14
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of
custom duties are
Toplam
137
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete
konu
olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization
has been
Öğrencilerin Ailelerin
aylık
geliri
n
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
international trade entering customs
territories of
1000 TL’den az işlemlerin sırasına göre bir sistematik
82
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive
1000-2000 TL arası
43 levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs
a part of
1
2000-3000 TL arası
9 MaliasHukuk
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according to
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution process of disputes over
3000-4000 TL arası
3
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Toplam
137
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Öğrencilerin Annelerini
Eğitimaşamada
Düzeyi çözümlenemeyen
n
Ancak
idari
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
İlkokul
97 Duties, Custom
Key words: Custom, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Ortaokul
26
Gümrük Uyuşmazlıkları
Sınavda almış olduğum
puana
göre tercih
yaptığım
için
eşyanın yer
değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
Lise
19.0
31.4
19.0
8.8
11.7
10.2
100
%
59.9
31.4
6.6
2.2
100
%
70.8
19.0
14
10.2
Üniversite
-
-
Yüksek Lisans-Doktora
-
-
137
100
Toplam
39
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
4.2. Öğrencilerin Eğitim Memnuniyeti ve
Araştırmaya katılan öğrencilerin %50.4’ü (n=69)
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular
10. sınıf, %27.7 (n=38) 11. sınıf ve %21.9 (n=30)
AġAMADA
12. sınıfta eğitim görmektedir.ĠDARĠ
Yiyecek
içecek ÇÖZÜM YOLLARI1
Araştırmaya katılan öğrencilerin 10,11 ve 12. sınıfta
hizmetleri alanını tercih
sebebine bakıldığında
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
eğitim görmelerinden hareketle 3 farklı düzeyde
araştırmaya katılan öğrencilerin %31.9’u (n=43)
CUSTOM DUTIES
eğitim gören öğrencilerin eğitim memnuniyetlerini
‘Eğitimini almış olduğu mesleği sevdiği için’ , 2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
tespit
etmek amacıyla
hazırlanan sorular sınıf
%19’u (n=26) ‘Yiyecek
içecek
hizmetlerinin
gü2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidüzeyinde
Hukuk Programıanaliz
Yüksek Lisans
Öğrencisi
edilmiş;
seçeneklere verilen
3
Celal Bayar
nümüzde geçerli bir meslek olduğu
için’Üniversitesi
, %19’uSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
cevapların sayı ve yüzdesi, aritmetik ortalama(n=26) ‘Sınavda almış olduğu puana göre tercih
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari sı,
Abstract:
Custom
duty is a kind
of tariff arising ve daha önce
standart
sapması
hesaplanmış
eşyanın ‘Başka
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
yaptığı’ için, %8.8’i
seçeneği
olmadığı’
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Tablo.1’de
subject to customs
which isolan
basedaritmetik
on those ortalamaların
gösterilmiş
sosyal
ve mali
fonksiyonlarınındolayı
yanında önemli
için, %10.2’si ise
diğer
sebeplerden
ilgili bir commodities’quantity and value. It is are a kind of
değerleri
ile hangi
seçeneğe isabet
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi aralık
tariff that
is a foreign(range)
trade and economic
policy
bölümü tercih etmiştir.
türüdür. AynıÖğrencilerin
zamanda harcamalarailelerinin
üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
yazılarak
öğrencilerin
eğitim
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve ettiği
fiscal sonuç
functions.sütununa
Since they are
not collected
on
%59’unun (n=82)
aylık
geliri
TL’denalınan
az, bir regular basis like income tax and corporate tax, as
kurumlar
vergisi
gibi 1000
belirli aralıklarla
yorumlanmıştır.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan memnuniyetleri
an indirect tariff on expenditures,
custom duties
%31.4’ünün (n=43)
TLanda
arası,
eşyanın1000-2000
gümrüğe geldiği
bir %6.6’sıdefaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
10. Sınıf
Eğitim Memnuninın (n=9) 2000-3000
TL
arası ikinci
ve %2.2’sinin
Usul Kanunu
(VUK)’nun
maddesine göre bu 4.2.1.
the second
item of Öğrencilerinin
tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
yeti
ve Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular
(n=3) 3000-4000
TL arası olduğu görülmüştür.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Öğrencilerin annelerinin
eğitim düzeyine ilişkin
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 10.
Through
this law,
a systematization
has bulgular
been
sınıftaki
öğrencilere
ilişkin
ve analiz
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
bulgulara bakıldığında
%70.8’inin
(n=97)ilkokul
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik sonuçları
international Tablo.4’te
trade entering customs
territories of
gösterilmiştir.
oluşturulmuştur.
Diğerortaokul
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
mezunu, %19.0’unun
(n=26)
mezunu,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
tahsil aşamaları
Gümrük tespit
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
%10.2’sinin (n=14)
liseve mezunu
oldukları
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
edilmiştir.
Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
40
Customs Law. Resolution process of disputes over
customs duties has a different form from the
process of other taxes. Customs duty disputes
have to be resolved administratively in the first
place. However, in the case of disputes not being
solved administratively, legal action can be taken.
Key words:
Disputes
1
Custom, Custom Duties, Custom
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 3: 10.sınıf öğrencilerinin memnuniyet düzeylerine İlişkin Aritmetik Ortalamalar,
GÜMRÜKSapmalar,
VERGĠSĠ Sonuçlar
UYUġMAZLIKLARININ
Standart
ve Yorumları
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Sonuç
Tamamen
Katılıyorum
Fikrim Yok
CUSTOM DUTIES
Standart Sapma
2
Katılıyorum
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ANKET SORULARI
(MEMNUNİYET DÜZEYİNİ
ÖLÇMEYE YÖNELİK
SORULAR)
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
n BayarnÜniversitesi
n Salihlin MYO, DıĢ
n Ticaret Bölümü
Celal
%
%
%
%
Değerlendirme
Aritmetik Ortalama
A.O.
Katılmıyorum
Hiç
Katılmıyorum
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
%
Özet: okumakta
Gümrük vergisi,27gümrüğe19tabi olan
a kind ofKatılmıyorum
tariff arising
1.Sevmediğim dersleri
10 ticari 9 Abstract:
4 Custom
2.18duty is1.25
eşyanın yer değiştirmesi
eşyanın 13 from 5.8
the movement of commercial commodities
zorlanıyorum
39.1 nedeniyle,
27.5 bu14.5
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Olumlu
ve mali fonksiyonlarının
yanında
önemli
value. It is
are a kind of
2.Dersler çok zor, sosyal
anlamadan
13
13
11 bir 28 commodities’quantity
4
2.95 and1.26
Kararsızım
dış kalıyorum.
ticaret ve ekonomi18.8
politikası18.8
aracı olan15.9
bir vergi40.6 tariff 5.8
that is a foreign trade and economic policy
ezberlemek zorunda
Kararsız
dolaylı bir vergi
functions.
Since they
are notKararsızım
collected on
3.Haftalık ders programları
iyi türü olan
18 gümrük
12vergisi,12gelir ve 15 fiscal 12
2.86
1.46
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
basis like income tax and corporate tax, as
hazırlanmıyor.
26.1
17.4 17.4
21.7 regular
17.4
Kararsız
eşyanınolsaydı
gümrüğe geldiği
once when
subject
4.Tekrar seçme şansım
13 anda bir
4 defaya7mahsus 11 are collected
34 only
3.71
1.57commodities
Katılıyorum
üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
yine aynı bölümü olmak
seçerdim.
18.8
5.8
10.1
15.9 to foreign
49.3 trade arrive at the custom. According to
Olumlu
kanun kapsamı
this law.
Therefore,
5.Alan ile ilgili derslerin
yetersizdışında11tutulmuştur.
5 Bu 9nedenle, 24 duties20are excluded
3.53 from
1.39
Katılıyorum
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
olduğunu düşünüyorum.
15.9
7.2
13
34.8 procedures
29 and practises of custom duties are
Olumsuz
ile dış
ticarete konu olan
Gümrük 23 Through
law, a systematization
has been
6.Genel olarak almış
olduğum
8 eşyanın7Türkiye10
21 this 3.60
1.33 Katılıyorum
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
eğitimden memnunişlemlerin
değilim. sırasına 11.6göre 10.1
14.5
33.3 international
30.4 trade entering customs territories of
bir
sistematik
oluşturulmuştur.
Diğer
tüm
vergilerde
olduğu
gibi
Turkey
sequence.
7.Okulu bırakmak istiyorum.
43
2
2
18
4 and continuing
4.36 with
1.08operation
Katılmıyorum
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
62.3
2.9
2.9
26.1
5.8
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Olumsuz
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Olumlu
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
kuruluş
by General
of1.51
CustomsKararsızım
as a part of
1
8.Ekonomik sebeplerden
12birÜniversitesi
11 niteliği
8 olan
15 Enstitüsü
23 Directorate
3.37
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Bilimler
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
öğrenimime devamKanunu
17.4
15.9
11.6
21.7
33.3
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution process of disputes over
türetilmiĢtir.
edemeyeceğimdenGümrük
korkuyorum.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Kararsız
9.Mezun olduktan yapıya
sonra sahiptir. Gümrük
18 vergisi
22 uyuşmazlıkları
11
9 have to9 be resolved
2.55 administratively
1.35 Katılmıyorum
in the first
iş bulamama ihtimali
beni idari aşamada
26.1çözümlenmek
31.9 zorundadır.
15.9
13 place.13
öncelikle
However, in the case of disputes not being
korkutuyor.
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
10.İleride ailemi
15
16
10
15 Key words:
13
2.92
1.44 Duties,
Kararsızım
Custom, Custom
Custom
geçindirememekten
18.8
Anahtar Kelimeler: 21.7
Gümrük,23.2
Gümrük14.5
Vergisi,21.7 Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
korkuyorum.
Olumlu
11.Mezuniyet sonrası üniversite
eğitimine devam etmek
istiyorum.
3
4.3
2
2.9
4
15.8
10
14.5
50
72.5
4.47
1.03
Katılıyorum
Olumlu
12.Mezuniyet sonrasında
tam olarak ne yapacağımı
bilmiyorum.
13
18.8
7
10.1
22
31.9
18
26.1
9
13.0
3.04
1.28
Kararsızım
Kararsız
13.Mezuniyet sonrası yiyecek
içecek işletmelerinde çalışmayı
düşünmüyorum.
1
1.4
11
15.9
5
7.2
21
30.4
5
7.2
3.39
1.51
Kararsızım
Kararsız
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
41
process of other taxes. Customs duty disputes
Kararsız
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Buna göre araştırmaya katılan 10. Sınıf öğrenDersler çok zor, anlamadan ezberlemek zorunda
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
cilerinin , eğitim memnuniyetleri ve gelecek
kalıyorum. ( =2.95, n=11, %15.9).
ĠDARĠbildirdikleri
AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
beklentilerine ilişkin olumlu görüş
Haftalık ders programları iyi hazırlanmıyor. (
tutum ifadeleri şunlardır.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
=2.86, n=12, %17.4).
CUSTOM
Sevmediğim dersleri okumakta zorlanıyorum
( DUTIES
Ekonomik sebeplerden öğrenimime devam edemeSelin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
=2.18, n=27, % 39.1).
yeceğimden korkuyorum. ( =3.37, n=8, %11.6).
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
Tekrar seçme şansım olsaydı yine
aynıÜniversitesi
bölümüSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
İleride ailemi geçindirememekten korkuyorum.
seçerdim. ( =3.71, n=13, % 18.8).
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari ( Abstract:
Custom
duty is
a kind of tariff arising
=2.92,
n=10,
%14.5).
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Mezun olduktanmiktarı
sonraveya
iş bulamama
ihtimali
beni
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Mezuniyet
commodities’quantity
and value. tam
It is areolarak
a kind ofne yapacağımı
sonrasında
korkutuyor. ( dış
=2.55,
n=18,
ticaret ve
ekonomi%26.1).
politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
( to=2.92,
n=10,
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan bilmiyorum.
instrument in addition
its economic,
social%14.5).
and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Mezuniyet sonrası
üniversite
devam
kurumlar
vergisi gibi eğitimine
belirli aralıklarla
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
sonrası
yiyecek
içecek
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan Mezuniyet
an indirect tariff
on expenditures,
custom
duties işletmelerinde
etmek istiyorum.
( gümrüğe
==4.47,
n=50,
eşyanın
geldiği
anda %72.5).
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
düşünmüyorum.
( =3.39,
n=5, %7.2).
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi çalışmayı
to foreign trade
arrive at the custom. According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Araştırmaya katılan
eğitim memnukanun öğrencilerin,
kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
10. Sınıf
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Bulgulara
procedures andgöre,
practisesaraştırmaya
of custom dutieskatılan
are
niyetleri ve gelecek
beklentilerine
ilişkin
olumsayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
öğrencilerinin,
eğitim memnuniyetlerine ilişkin
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
suz görüş bildirdikleri
tutum ifadeleri aşağıda
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak kendilerine
created beginningyöneltilen
with commodities
to
13 subject
sorudan;
4 tanesine
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
gösterilmiştir. işlemlerin
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi olumlu
Turkey andgörüş
continuing
with operation sequence.
bildirdikleri,
3 tanesine olumsuz
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve
tahsil
aşamaları
Gümrük
ve
Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
Alan ile ilgili derslerin yetersiz olduğunu düşügörüş bildirdikleri ve 6 tanesinde kararsız kaldıkBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel %29.0).
Müdürlüğü tarafından, Gümrük ları
Customs
and Economy
Ministry
according
to
nüyorum. ( =3.53,
n=20,
görülmüştür.
Dolayısıyla,
öğrencilerin
eğitim
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm memnuniyetlerine
customs duties has a different
form değerlendirmelerinin
from the
yönelik
Genel olarak almış
eğitimden
memnun
süreci,olduğum
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
kararsızdır.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları ağırlıklı
have to be ortalaması
resolved administratively
in the first
değilim. ( ==3.60,
%30.4).
önceliklen=21,
idari aşamada
çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
4.2.2. 11. Sınıf Öğrencilerinin Eğitim
Memnuni1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Okulu bırakmak istiyorum. ( =4.36, n=43,
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Ve Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yeti
Disputes
%62.3).
Gümrük Uyuşmazlıkları
11. sınıftaki öğrencilere ilişkin bulgular ve analiz
Araştırmaya katılan öğrencilerin, eğitim memsonuçları Tablo 4’te gösterilmiştir.
nuniyetleri ve gelecek beklentilerine ilişkin kararsız görüş bildirdikleri tutum ifadeleri aşağıda
gösterilmiştir.
42
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 4: 11. Sınıf Öğrencilerinin Memnuniyet Düzeylerine İlişkin Aritmetik Ortalamalar,
GÜMRÜK
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Standart Sapmalar,
Sonuçlar ve Yorumları
2
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Sonuç
Tamamen
Katılıyorum
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ANKET SORULARI
(MEMNUNİYET DÜZEYİNİ
ÖLÇMEYE YÖNELİK
SORULAR)
n Sosyaln BilimlernEns. Mali
n Hukuk nProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi
Celal Bayar Üniversitesi
3
Celal
Üniversitesi
% Bayar%
% Salihli%MYO, DıĢ
% Ticaret Bölümü
1.Sevmediğim dersleri okumakta
12
8
12
2
4
2.42
1.28 Katılmıyorum
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
zorlanıyorum
31.6
21.1
31.6
5.3
10.5
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
2.Dersler çok zor, dış
anlamadan
4
9 olan bir7 vergi 12 tariff that
6 is a foreign
3.18 trade 1.27
Kararsızım
ticaret ve ekonomi politikası
aracı
and economic
policy
türüdür.
Aynı zamanda 10.5
harcamalar
üzerinden
alınan 31.6instrument
ezberlemek zorunda
kalıyorum.
23.7
18.4
15.8 in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
3.Haftalık ders programları
iyi gibi belirli
11 aralıklarla
5
4 bir 8 regular10basis like3.02
Kararsızım
kurumlar vergisi
alınan
income tax1.61
and corporate
tax, as
hazırlanmıyor. vergi türü olmadığından,
28.9dış ticarete
13.2 konu
10.5olan 21.1an indirect
26.3 tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak olsaydı
üzere alınmaktadır.2 Gümrük1vergileri,2Vergi 6 to foreign
custom. According
to
4.Tekrar seçme şansım
27 trade arrive
4.44 at the 1.08
Katılıyorum
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
yine aynı bölümü Usul
seçerdim.
5.3
2.6
5.3
15.8the second
71.1 item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
practises of1.29
customKatılıyorum
duties are
5.Alan ile ilgili derslerin
yetersiz usul 2ve uygulama
7 esasları6 4458 9 procedures
14 and 3.68
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
olduğunu düşünüyorum.
5.3
18.4
15.8
23.7
36.8
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
with commodities subject to
6.Genel olarak almış olduğum
5
10
7
7 created9 beginning
3.13
1.39 Kararsızım
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
eğitimden memnun
değilim.
26.3 olduğu
18.4gibi 18.4Turkey
23.7
oluşturulmuştur.
Diğer 13.2
tüm vergilerde
and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
7.Okulu bırakmaktahakkuk
istiyorum.
33
0
1 accrual
4.76and collecting
0.75 are
Katılmıyorum
ve tahsil aşamaları
Gümrük
ve 1Ticaret 3 assessment,
regulated
86.8
2.6 olan 7.9 by General
2.6 Directorate of Customs as a part of
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir kuruluş niteliği
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
8.Ekonomik sebeplerden
6 Öğrencisi
8 Selin KILINÇ
3
8 Customs
13
3.36
1.53 of
Kararsızım
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Law. Resolution
disputes
over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan
çözüm 21.1customs
öğrenimime devam
15.8 uyuşmazlıkların
21.1
7.9
34.2duties has a different form from the
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
edemeyeceğimdensüreci,
korkuyorum.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
However, 3.26
in the case 1.32
of disputes
not being
9.Mezun olduktanöncelikle
sonra idari aşamada 3çözümlenmek
10 zorundadır.
9
6 place. 10
Kararsızım
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
iş bulamama ihtimali
beni
7.9 başvurulabilmektedir.
26.3 23.7 15.8
26.3
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
korkutuyor.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
10.İleride ailemi Gümrük Uyuşmazlıkları 4
11
8
6
8
3.0
1.41 Kararsızım
Değerlendirme
Standart Sapma
Aritmetik Ortalama
A.O.
Katılıyorum
Fikrim Yok
Katılmıyorum
Hiç
Katılmıyorum
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Olumlu
Kararsız
Kararsız
Olumlu
Olumsuz
Kararsız
Olumlu
Kararsız
Kararsız
Kararsız
geçindirememekten korkuyorum.
10.5
28.9
21.1
15.8
21.1
11.Mezuniyet sonrası üniversite
eğitimine devam etmek
istiyorum.
0
1
2.6
3
7.9
6
15.8
28
73.7
4.60
0.75
Katılıyorum
Olumlu
6
15.8
10
26.3
9
23.7
4
10.5
9
23.7
3.0
1.41
Kararsızım
Kararsız
12.Mezuniyet sonrasında
tam olarak ne yapacağımı
bilmiyorum.
43
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
13.Mezuniyet sonrası yiyecek
5
2
6
VERGĠSĠ
içecek işletmelerinde çalışmayı GÜMRÜK
13.2
5.3
15.8
düşünmüyorum.
7
18
3.81
1.43
UYUġMAZLIKLARININ
18.4
47.4
Katılıyorum
Olumlu
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Buna göre araştırmayaADMINISTRATIVE
katılan 11. Sınıf öğrenHaftalık
ders programları
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER iyi hazırlanmıyor. (
cilerinin, eğitim memnuniyetleri ve gelecek
=3.02, n=4, %10.5).
CUSTOM DUTIES
beklentilerine ilişkin olumlu görüş bildirdikleri
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Genel olarak almış olduğum eğitimden memnun
tutum şunlardır. 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
değilim.
( =3.13,
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü n=7, %18.4).
Sevmediğim dersleri okumakta zorlanıyorum. (
öğrenimime
devam
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Ekonomik
Abstract: Customsebeplerden
duty is a kind of tariff
arising
=2.42, n=12,eşyanın
%31.6).
yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, edemeyeceğimden
subject to customs which iskorkuyorum.
based on those (A.O=3.68,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Tekrar seçme şansım
aynı
%7.9).
dış ticaret olsaydı
ve ekonomiyine
politikası
aracıbölümü
olan bir vergi n=3,
tariff that
is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
seçerdim. ( =4.44,
n=27,
%71.1).
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
olduktan
bulamama
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Mezun
regular basis
like incomesonra
tax andiş
corporate
tax, as ihtimali beni
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Mezuniyet sonrası
üniversite eğitimine devam
n=9, %23.7).
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus korkutuyor.
are collected only(once=3.36,
when commodities
subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
etmek istiyorum.
(
=4.60,
n=28,
%73.7).
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, İleride
duties areailemi
excludedgeçindirememekten
from this law. Therefore, korkuyorum.
gümrük
vergilerinin
usul
ve
uygulama
esasları
4458
procedures
and
practises
of custom duties are
Mezuniyet sonrası
yiyecek içecek işletmelerinde
=3.00,
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ( regulated
by n=8,
customs%21.1).
law numbered 4458.
ile dış ticarete( konu=3.81,
olan eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
çalışmayı düşünmüyorum.
n=18,
%47.4).
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sonrasında
tam
olarak
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik Mezuniyet
international trade
entering customs
territories
of ne yapacağıoluşturulmuştur.
Diğer
tüm
vergilerde
olduğu
gibi
Turkey
and
continuing
with
operation
sequence.
Araştırmaya katılan 11. sınıf öğrencilerinin,
( =3.0,levels
n=9,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, mı
Likebilmiyorum.
all other taxes, compalsive
such%23.7).
as
tahakkuk vevetahsil
aşamaları
Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
eğitim memnuniyetleri
gelecek
beklentilerine
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
BilimlerBulgulara
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukukkatılan
göre,
araştırmaya
11. Sınıf
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
to
ilişkin olumsuz görüş
bildirdikleri
tutum
ifadeleri
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
ilişkin
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm öğrencilerinin,
customs duties has aeğitim
different memnuniyetlerine
form from the
aşağıda gösterilmiştir.
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yöneltilen
13insorudan;
4 tanesine
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları kendilerine
have to be resolved
administratively
the first
öncelikle idari
aşamada olduğunu
çözümlenmek düşüzorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Alan ile ilgili derslerin
yetersiz
görüş bildirdikleri,
tanesine olumsuz
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen olumlu
solved administratively,
legal action can be2taken.
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
nüyorum. ( =3.68,
n=14,yargı
%36.8).
görüş
bildirdikleri
ve 7 tanesinde
kararsız kaldıkKey words:
Custom, Custom
Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
ları görülmüştür. Dolayısıyla, öğrencilerin eğitim
Uyuşmazlıkları
Okulu bırakmakGümrük
istiyorum.
( =4.76, n=33,
memnuniyetlerine yönelik değerlendirmelerinin
%86.8).
ağırlıklı ortalaması kararsızdır.
Araştırmaya katılan 11. sınıf öğrencilerinin ka4.2.3. 12. Sınıf Öğrencilerinin Eğitim Memnunirarsız görüş bildirdikleri tutum ifadeleri aşağıda
yeti Ve Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular
gösterilmiştir.
12. sınıftaki öğrencilere ilişkin bulgular ve analiz
sonuçları Tablo 5’te gösterilmiştir.
Dersler çok zor, anlamadan ezberlemek zorunda kalıyorum. ( =3.18, n=7, %18.4).
44
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 5: 12.sınıf öğrencilerinin memnuniyet düzeylerine İlişkin Aritmetik Ortalamalar,
GÜMRÜKSapmalar,
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Standart
Sonuçlar ve Yorumları.
Katılmıyorum
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
n
n
n
n
n
Sonuç
ANKET SORULARI
(MEMNUNİYET DÜZEYİNİ
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
ÖLÇMEYE YÖNELİK
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
SORULAR)
3
%
%
% ticari % Abstract:
% Custom duty is a kind of tariff arising
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe
tabi olan
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
1.Sevmediğim dersleri
okumakta
11
8
7
2 subject
2 to customs
2.20 which
1.21is based
Katılmıyorum
miktarı
veya değeri üzerinden
alınan,
ekonomik,
on those
zorlanıyorum
36.7
26.7
23.3
6.7
6.7
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
2.Dersler çok zor, anlamadan
4
6
9
8 instrument
3
3.00
1.20 Kararsızım
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
in addition to its economic, social and
ezberlemek zorunda
kalıyorum.
13.3
20.0
10.0
dolaylı
bir vergi türü olan
gümrük
vergisi,30.0
gelir ve26.7 fiscal
functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
3.Haftalık ders programları iyi
4
10
7
6
3
2.80
1.21 Kararsızım
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
hazırlanmıyor.
33.3
eşyanın gümrüğe geldiği13.3
anda bir
defaya23.3
mahsus20.0 are10.0
collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
arrive at the custom. According to
4.Tekrar seçme şansım
olsaydı yine
3
3
2
6 to foreign
16 trade3.96
1.40 Katılıyorum
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
aynı bölümü seçerdim.
10.0
10.0
6.7
20.0
53.3
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrükyetersiz
vergilerinin usul ve7 uygulama
and
practises 1.51
of custom
duties are
5.Alan ile ilgili derslerin
11 esasları
3 4458 2 procedures
7
2.70
Kararsızım
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
olduğunu düşünüyorum.
23.3
36.7
10.0
6.7
23.3
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden başlayıp,
subject to
6.Genel olarak almış
olduğum
4 eşyaya
7 uygulanacak
6
4 created
9 beginning
3.23 with commodities
1.45 Kararsızım
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
eğitimden memnunoluşturulmuştur.
değilim.
13.3 23.3 20.0 13.3 Turkey
30.0 and continuing with operation sequence.
Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
gümrük
vergisinde
de
zorunlu
aşamalar
olan
tarh,
Like
taxes, compalsive
such as
7.Okulu bırakmak istiyorum.
19
3
2
2
3all other3.93
1.61 levels
Katılmıyorum
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
accrual and collecting are regulated
63.3 10.0
6.7
6.7 assessment,
10.0
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
and 2.80
Economy
according
8.Ekonomik sebeplerden
8Öğrencisi
5 Selin KILINÇ
4
6 Customs
6 hazırlanan
1.60
Kararsızım
Programı
Yüksek
Lisans
tarafından
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
disputes
over
öğrenimime devam türetilmiĢtir.
26.7 16.7 13.3 20.0 20.0
Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
edemeyeceğimden süreci,
korkuyorum.
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya
in the first
9.Mezun olduktan sonra işsahiptir. Gümrük7 vergisi6 uyuşmazlıkları
3
7 have 7to be resolved
3.03 administratively
1.54 Kararsızım
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
bulamama ihtimaliAncak
beni korkutuyor.
23.3
20.0
10.0
23.3
23.3
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna
10.İleride ailemi geçindirememekten
7 başvurulabilmektedir.
8
3
8
4
2.80
1.42 Kararsızım
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
korkuyorum.
23.3 26.7 10.0 26.7 13.3
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük
Uyuşmazlıkları
11.Mezuniyet sonrası üniversite
1
0
1
7
21
4.56
0.85 Katılıyorum
eğitimine devam etmek istiyorum.
3.3
12.Mezuniyet sonrasında tam olarak
ne yapacağımı bilmiyorum.
8
26.7
13.Mezuniyet sonrası yiyecek
içecek işletmelerinde çalışmayı
düşünmüyorum.
8
23.3
Değerlendirme
Standart Sapma
Tamamen
Katılıyorum
CUSTOM DUTIES
Aritmetik Ortalama
A.O.
Katılıyorum
Fikrim Yok
Hiç Katılmıyorum
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Olumlu
Kararsız
Kararsız
Olumlu
Kararsız
Kararsız
Olumlu
Kararsız
Kararsız
Kararsız
Olumlu
3.3
23.3
70
7
23.3
5
16.7
4
13.3
6
20.0
2.76
1.50
Kararsızım
Kararsız
7
23.3
6
20.0
2
6.7
7
23.3
2.76
1.52
Kararsızım
Kararsız
45
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Buna göre araştırmaya katılan 12. Sınıf öğrenEkonomik sebeplerden öğrenimime devam edemeGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
cilerinin, eğitim memnuniyetleri ve gelecek
yeceğimden korkuyorum. ( =2.80, n=4, %13.3).
ĠDARĠbildirdikleri
AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
beklentilerine ilişkin olumlu görüş
Mezun olduktan sonra iş bulamama ihtimali beni
tutum ifadeleri şunlardır.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
korkutuyor. ( =3.03, n=3, %10.0).
CUSTOM
Sevmediğim dersleri okumakta zorlanıyorum.
( DUTIES
İleride ailemi geçindirememekten korkuyorum.
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
=2.20, n=11, %36.7).
( =2.80, n=3, %10.0).
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
Tekrar seçme şansım olsaydı yine
aynıÜniversitesi
bölümüSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Mezuniyet sonrasında tam olarak ne yapacağımı
seçerdim. ( =3.96,
n=16, %53.3).
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
( of =2.76,
%16.7).
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın bilmiyorum.
from the movement
commercialn=5,
commodities
miktarı
veya
değeri
üzerinden
alınan,
ekonomik,
subject
to
customs
which
is
based
on
those
Mezuniyet sonrası üniversite eğitimine devam
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Mezuniyet
sonrası yiyecek içecek işletmelerinde
dış (ticaret=4.56,
ve ekonomi
politikası
aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
etmek istiyorum.
n=21,
%70.0).
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
çalışmayı
düşünmüyorum. ( =2.76, n=6, %20.0).
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi
gibi
belirli
aralıklarla
alınan
bir
regular
basis
like income tax and corporate tax, as
Araştırmaya katılan 12. Sınıf öğrencilerinin ,
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan Buna
an indirect
tariff
on expenditures,
custom 12.
dutiesSınıf öğrencilegöre,
araştırmaya
katılan
eşyanın gümrüğe
geldiği anda
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
eğitim memnuniyetleri
ve gelecek
beklentilerine
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi rinin,
to foreign
trade arrive
at the custom. According
to
eğitim
memnuniyetlerine
ilişkin
kendilerine
ilişkin olumsuz görüş
bildirdikleri
tutum
ifadeleri
Usul Kanunu
(VUK)’nun ikinci
maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, yöneltilen
duties are excluded
from this law.
Therefore, olumlu görüş
13 sorudan;
3 tanesine
aşağıda gösterilmiştir.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun bildirdikleri,
regulated by customs
law numbered
1 tanesine
olumsuz4458.
görüş bildirdikleri
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Okulu bırakmak
istiyorum.
( =3.93,
Bölgesine
girişinden başlayıp,
eşyaya n=19,
uygulanacak ve
created
beginning
with
commodities
subject
to görülmüştür.
9 tanesinde kararsız kaldıkları
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
%69.3).
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Sonuç
Turkey and
continuing
withsınıf
operation
sequence.
olarak
12.
öğrencilerinin
eğitim
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret memnuniyetlerine
assessment, accrual and collecting
are değerlendirmelerinin
regulated
yönelik
Araştırmaya katılan
12.bağlı
Sınıf
,
Bakanlığı’na
ayrı öğrencilerinin
bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and
Economy
according
ağırlıklı
ortalaması
kararsızdır.
eğitim memnuniyetleri
ve
gelecek
beklentilerine
Programı Yüksek
Lisans Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
türetilmiĢtir.
Customs Law. Resolution process of disputes over
Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
ilişkin kararsız görüş
bildirdikleri tutum ifadeleri
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 5.process
of otherVE
taxes.TARTIŞMA
Customs duty disputes
SONUÇ
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
aşağıda gösterilmiştir.
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
literatür
kısmında
ilgili okulları terAncak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Araştırmanın
solved administratively,
legal action
can be taken.
1
yoluna başvurulabilmektedir.
Dersler çok zor,uyuşmazlıklarda
anlamadanyargı
ezberlemek
zorunda
cih
buDuties,
okullar
hakkında yeterli
Keyeden
words:öğrencilerin
Custom, Custom
Custom
Anahtar n=9,
Kelimeler:
Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
kalıyorum. ( =3.00,
%30.0).
bilgiye sahip olmadıkları, Kız Meslek Liseleri’nde
Gümrük Uyuşmazlıkları
eğitim gören öğrencilerin yükseköğretime devam
Haftalık ders programları iyi hazırlanmıyor. (
etmek istedikleri ancak istedikleri bölüme yer=2.80, n=7, %23.3).
leşemedikleri, okulların ekonomik anlamda zor
Alan ile ilgili derslerin yetersiz olduğunu düşüdurumda oldukları, Kız Meslek Liseleri’nde verinüyorum. ( =2.70, n=3, %10.0).
len eğitim ile iş piyasaları arasında bir kopukluk
olduğunu dolayısıyla ilgili okulların üretim/hizmet
Genel olarak almış olduğum eğitimden memnun
değilim. ( =3.23, n=6, %20.0).
işletmelerine yeteri kadar entegre olamadıkları
46
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ortaya konulmuştu (Gökşen vd., 2011; Demirtaş
Bu noktada Finlandiya’ daki öğrencilerin turizm
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ve Küçük, 2008; Gürol, 2002). Nitekim yapılan
alanını bilinçli bir şekilde tercih ettiği söylenebilir.
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
bu araştırmada Kız Meslek Liseleri’nde eğitim
Bu araştırmada
ise, araştırmaya katılan orta öğretim
gören öğrencilerin; eğitim
memnuniyetleri
ve
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
öğrencilerinin
yiyecek
içecek hizmetleri alanını
gelecek beklentileri konusunda anket sorularının
%31.4’ eğitimini alacakları mesleği sevdikleri
CUSTOM DUTIES
geneline verdikleri cevaplarda çoğunlukla
kararsız
için YURTSEVER
%19’ unun 3ise akademik puanları dolayısıyla
Selin KILINÇ2, Hatice
kalmaları Kız Meslek
Liselerinde yapılmış önceki
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliilgili
Hukukalanda
Programıeğitim
Yüksek gördükleri
Lisans Öğrencisitespit edilmiştir. Bu
3
Celal
Bayar
Üniversitesi
Salihli
MYO,
DıĢ
Ticaret
Bölümü
çalışmaları destekler niteliktedir.
sonuçtan hareketle öğrencilerin eğitim alacakları
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari meslek
Abstract:alanlarını
Custom duty is
a kind of tariff
seçerken
tamarising
anlamıyla bilinçli
Lisans düzeyinde
eğitimi
almışbuolan
eşyanın turizm
yer değiştirmesi
nedeniyle,
eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, bir
subject
to customs
which
is based on those
şekilde
tercih
yapmadıkları
söylenebilir.
öğrencilerin çoğunluğunun
turizm sektörünün
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
düşük ücret, motivasyon
araçlarının yetersizliği
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Yapılan
instrumentbu
in addition
to its economic,
social
araştırmaya
katılan
12.andsınıf öğrencileri
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
gibi sebeplerle turizm
sektörünün
dışındaki
sekkurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir stajlarını
regular basisturizm
like income
tax and corporate tax,
as
işletmelerinde
sürdürmektedirler.
vergi
türü
olmadığından,
dış
ticarete
konu
olan
an
indirect
tariff
on
expenditures,
custom
duties
törlerde (Roneyeşyanın
ve Öztin,
2007; King vd., 2003;
gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Araştırmaya
are collected onlykatılan
once when12.
commodities
subject
sınıf öğrencilerinin
%64,5’
olmak
üzere
alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Jenkins, 2001; Usul
Kusluvan
ve
Kusluvan,
2000;
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu i yapmış
the second oldukları
item of tax procedural
law,memnun
custom
stajlardan
olduklarını
kanun 1996;
kapsamı Altman
dışında tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Purcell ve Quinn,
ve
Brothers,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ifade
procedures
and practisesAraştırmanın
of custom duties turizm
are
etmişleridir.
eğitimi ile
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
1995; Getz, 1994;
Baron
ve Maxwell,
1993;
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük ilgili
Through
this law, kısmında
a systematization
has been
literatür
turizm
eğitimi almakta
Bölgesine
girişinden
başlayıp, ve
eşyaya
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Koko ve Guerrier
, 1994;
Pavesic
Brymer,
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik olan
international
entering customs territories
of oldukları staj
lisanstrade
öğrencilerinin
yapmış
tüm vergilerde turizm
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
1990), istihdamoluşturulmuştur.
edildikleriDiğer
araştırmanın
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, çalışmalarını
Like all other taxes,olumsuz
compalsive levels
such nitelendirdiğine
as
olarak
ve kısmında
tahsil aşamaları
Gümrük ve Bu
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
eğitimi ile ilgili tahakkuk
literatür
verilmişti.
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
ve
Köksal
2005;
Kozak
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler(Aksu
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk tove Kızılırmak,
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
araştırmada ise Gümrükler
öğrencilere
sorulan
“Mezuniyet
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
2001;
Jenkins, 2001; Kuşluvan ve Kuşluvan, 2000)
türetilmiĢtir.
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
sonrası yiyecekGümrük
içecekvergisinden
işletmelerinde
çalışmayı
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
değinilmişti.
Elde edilen bulgulardan hareketle
yapıya
sahiptir. Gümrüksonrasında
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
düşünmüyorum.”
ve “Mezuniyet
tam
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
araştırmaya
katılan orta öğretim öğrencilerinin bu
Ancak
idari
aşamada Sorusunda
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
olarak ne yapacağımı
bilmiyorum.”
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
noktada
öğrencilerine
göre
daha iyimser
Key words:lisans
Custom,
Custom Duties, Custom
öğrencilerin kararsız olduklarını ifade etmeleri
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
olduğu söylenebilir.
lisans düzeyindeGümrük
olduğu
gibi orta öğretim düzeUyuşmazlıkları
yinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin
Buna göre, araştırmadan elde edilen sonuçlar
de turizm sektörü dışındaki sektörlere yönelme
aşağıda gösterilmiştir:
ihtimallerini destekler niteliktedir. Saukonnen vd,
Araştırmaya katılan 10,11 ve 12. sınıf öğrencileri
(2013)’ ün Finlandiya’ yaptığı araştırmalarında,
genel olarak eğitim almış oldukları bölümlerini
araştırmaya katılan öğrencilerin %71’ inin hem
eğitimden önce hem de eğitimden sonra turizm
sektöründe çalışmak istediklerini tespit etmişlerdir.
sevmektedirler. Bu sonuç; öğrencilere yöneltilen
‘Tekrar seçme şansım olsaydı yine aynı bölümü
47
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
seçerdim’ ifadesine 10,11 ve 12. sınıf öğrencilerinin eğitimlerini tamamladıktan sonra iş bulma
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
rinin olumlu görüş bildirmelerine dayanmaktadır.
noktasında 11. Ve 12. sınıf öğrencilerine göre
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
daha iyimser
olduklarını göstermektedir.
Öğrencilerin ‘Mezuniyet sonrası üniversite
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
eğitimine devam etmek istiyorum.’ İfadesine
Öğrenciler üç sınıf düzeyinde de “İleride ailemi
CUSTOM DUTIES
olumlu görüş bildirmeleri hem alanlarını sevdikgeçindirememekten korkuyorum.” İfadesine
2
3
Selin
KILINÇ
,
Hatice
YURTSEVER
lerini hem de ilgili alanda ilerlemek istediklerini
kararsız
görüş bildirmişlerdir. Bu durum araş2
Celal Bayar
Üniversitesi katılan
Sosyal Bilimler
Ens. Malitırmaya
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi mezun olduktan
göstermektedir. Ancak
araştırmaya
10,11
katılan
öğrencilerin
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
ve 12. sınıf öğrencilerine yöneltilen “Ekonomik
sonra yiyecek içecek hizmeti sunan işletmelerinin
Özet:
Gümrük
vergisi,
gümrüğe
tabi
olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
sebeplerden öğrenimime
devam edemeyeceğimkarşılama durumu
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın maddi
from theanlamda
movement ofbeklentilerini
commercial commodities
miktarı
veya
değeri
üzerinden
alınan,
ekonomik,
subject
to
customs
which
is
based
on
those
den korkuyorum.” Sorusuna öğrencilerin ağırlıklı
ile
ilgili olarak öğrencilerin yeteri
kadar bilgi
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
ticaret ve
ekonomi politikası
aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
olarak kararsız dışgörüş
bildirmeleri
öğrencilerin
sahibi
olmadıklarını göstermektedir. Dolayısıyla
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
bir vergi türü
olan gümrük vergisi,
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
bir taraftan bir dolaylı
üst eğitim
kurumlarına
devam
öğrenciler
Yiyecek içecek hizmetleri alanından
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü bir
olmadığından,
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
etmek isteğini taşırken
taraftandışdaticarete
ekonomik
mezun
olduktan sonra çalışacakları işlerden ne
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere
alınmaktadır.göstermektedir.
Gümrük vergileri, Vergi kadar
to foreign
trade sağlayacakları
arrive at the custom. According
to
bir takım kaygılarının
olduğunu
gelir
konusunda
tam olarak
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, bilgi
duties sahibi
are excluded
from this law. Therefore,
değildirler.
Öğrenciler “Genel
olarak
almışusul
olduğum
eğitimden
gümrük
vergilerinin
ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
memnun değilim.”
olarak
kararile dışifadesine
ticarete konugenel
olan eşyanın
Türkiye
Gümrük Araştırmaya
Through this law,
a systematization
has üç
beensınıf düzeyinde
katılan
öğrenciler
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sız görüş bildirmişlerdir.
Bu durumun
okulların
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik de
international
trade entering
customs territories
of
“Mezuniyet
sonrasında
tam olarak
ne yapaoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
donatım malzemeleri
ve
alanla
ilgili
araç
gereç
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, cağımı
Like all other
taxes, compalsiveİfadesine
levels such askararsız görüş
bilmiyorum.”
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
eksikliğinden kaynaklandığı
Bakanlığı’na
bağlı düşünülmektedir.
ayrı bir kuruluş niteliği olan belirmişlerdir.
by General Directorate
Customs as
a part
of
Bu ofsonucun
ise
öğrencilerin
aslında
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process of disputes
overetmekte istekli
bir
üst eğitim
kurumlarına
devam
Öğrenciler “Sevmediğim
dersleri okumakta zortüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer
vergilerde
oluşan
süreçten farklı bir olmalarından,
process of other taxes.
Customs
duty disputes
ancak
bunun
yanında bir takım
lanıyorum.” İfadesine
genel
olarak
katılmayarak,
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
idari aşamada
çözümlenmek zorundadır.
place. However,
in the case taşımalarıyla
of disputes not beingberaber mezun
ekonomik
kaygılar
görmüş oldukları
derslerden
hoşlanmasalar
bile
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
uyuşmazlıklarda yargıbelirtmişlerdir.
yoluna başvurulabilmektedir.
olduktan sonra çalışacakları 1işlerde ne kadar
okumakta zorlanmadıklarını
Bu
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
gelir
sağlayacakları konusunda da tam olarak
Anahtar
Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük Vergisi,
Disputes
durum öğrencilerin
ilgili
bölümü
sevdiklerini
ve
Gümrük Uyuşmazlıkları
bilgi sahibi olmadıklarından dolayı, öğrencilerin
bu soruya kararsız görüş bildirmeleri doğal bir
sonuç olarak değerlendirilebilir.
bu bölümde eğitimlerini sürdürme noktasında
istekli oldukları şeklinde değerlendirilebilir.
Araştırmaya katılan 10. sınıf öğrencileri “Mezun
olduktan sonra iş bulamama ihtimali beni korkutuyor.” İfadesine katılmamış, 11 ve 12. sınıf
öğrencileri ise aynı soru karşısında çekimser
kalmışlardır. Bu sonucun ise 10. sınıf öğrencile-
Öğrencilerin “Mezuniyet sonrası yiyecek içecek
işletmelerinde çalışmayı düşünmüyorum.” ifadesine ağırlıklı olarak kararsız görüş bildirmeleri
sektör, çalışma şartları ve ilgili mesleğin getirileri
48
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
hakkından öğrencilerin yeteri kadar bilgi sahibi
bir üst eğitim düzeyindeki bölümler ve bu bölümGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
olmadıklarını bunun sebebinin ise öğrencilere
lerle ilgili iş/gelir imkanları konularında tanıtıcı
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
eğitim süreleri boyunca yiyecek içecek hizmetleri
çalışmalara
önem ve öncelik verilerek öğrencilerin
alanı hakkında yeteriADMINISTRATIVE
kadar mesleki rehberlik
gelecekleri
ile ilgiliOVER
olarak verecekleri kararlarda
SOLUTIONS
TO DISPUTES
hizmetinin verilmediğini göstermektedir.CUSTOM DUTIES
çekimser kalmalarının önüne geçilmelidir.
2
3
Selin
KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
Araştırma sonucunda elde edilen diğer
sonuçlar
Yiyecek
içecek hizmetleri alanının ders içerikle2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
ise aşağıda gösterilmiştir:
3
rininDıĢ
yeniden
gözden geçirilerek daha somut ve
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Ticaret Bölümü
Araştırmaya katılan
Sınıfvergisi,
öğrencileri
stajlarını
Özet: 12.
Gümrük
gümrüğe tabi
olan ticari
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
işletmelerde sürdürmektedirler.
Öğrencilere
staj
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
memnuniyetlerine
ilişkin memnuniyet durumları
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
sorulmuştur. Araştırmaya
katılan toplam 30 son
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
sınıf öğrencisinden
% 64,5’i (n=20) yapmış olvergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
eşyanın
gümrüğe geldiği%35,5’i
anda bir defaya
mahsus
dukları stajlardan
memnunken
(n=11)
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
staj çalışmalarından
memnun
değildir.
Buna göre
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
gümrük
vergilerinin öğrencilerin
usul ve uygulama esasları
stajını işletmelerde
sürdüren
büyük4458
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
ile dış ticarete konu olanmemnundur.
eşyanın Türkiye Gümrük
çoğunluğu staj çalışmalarından
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir hale getirilmesi için
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
ilgili
çalışmalar
from the
movement ofyapılmalıdır.
commercial commodities
subject to customs which is based on those
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Yiyecek
alanlında
tariff that isiçecek
a foreignhizmetleri
trade and economic
policy eğitim gören
instrument in addition to its economic, social and
öğrencilerin
fiscal functions. eğitimleri
Since they are sektörle
not collectediçoniçe gerçekleştiregular basis like income tax and corporate tax, as
rilmelidir.
Buonsayede
öğrencilerin
an indirect tariff
expenditures,
custom dutieseğitimini almış
are collected only once when commodities subject
oldukları
mesleklerini
hemAccording
daha yakından
tanıma
to foreign trade
arrive at the custom.
to
the second item of tax procedural law, custom
fırsatları
daha nitelikli olarak
duties are oluşturularak
excluded from thishem
law. de
Therefore,
procedures and practises of custom duties are
yetiştirilmeleri
sağlanacaktır.
regulated by customs
law numbered 4458.
Through this law, a systematization has been
created beginning with commodities subject to
meslektrade
liselerinde
yürütülen
rehberlik
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik Kız
international
entering customs
territoriesmesleki
of
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Araştırmaya katılan
öğrencilerin
tamamına
ilgili
alanınlevels
öğretmenlerinin,
sektör
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, çalışmalarının
Like all other taxes,
compalsive
such as
tahakkuk
ve tahsilarkadaşlarına
aşamaları Gümrük ya
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
okumuş oldukları
bölümü
da
ve ofözellikle
de dahil
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan çalışanlarının
by General Directorate
Customs asöğrencilerin
a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
tanıdıklarınıza Gümrükler
tavsiye
eder
misiniz?
Sorusu
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisansyapılması
Tezinden
olduğu
bir Resolution
platformda
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law.
of
disputes overgerekmektedir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from the
yöneltilmiştir. Araştırmaya katılan toplam 137
çalışmaların
eğitim
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Bu
process
of other taxes. yapılması
Customs duty öğrencilerin
disputes
yapıya (n=110)
sahiptir. Gümrük
vergisi bölümü
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öğrenciden %80.3’ü
okudukları
ve yiyecek içecek
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. memnuniyetlerinin
place. However, in the case artırılması
of disputes not being
idari
aşamada
solved administratively, legal action can be taken.
arkadaşlarına yaAncak
da tanıdıklarına
tavsiyeçözümlenemeyen
edebilehizmetleri alanında eğitim gören
öğrencilerin
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
ceği cevabını verirken %19.27’si (n=27) tavsiye
ilgili planlamalarının daha net olması
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, gelecekle
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
etmeyeceğini belirtmiştir.
Buna göre öğrencilerin
açısından oldukça önemlidir. Bununla beraber
konunun farklı yönlerinde çalışma yapmak isteyen araştırmacılara aşağıdaki fikirler önerilebilir:
büyük bir çoğunluğu okudukları bölüme yönelik
olumlu bir tutuma sahiptir.
Ortaöğretim Kurumları yönetici ve öğretmenlerine
yönelik öneriler ise şunlardır:
Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde 62 farklı
alanda eğitim öğretim hizmeti verilmektedir.
Farklı alanlarda eğitim gören öğrencilerin eğitim
memnuniyetleri araştırılmasıyla ilgili bölümler-
Orta öğretim düzeyinde yiyecek içecek hizmetleri
alanında eğitim gören öğrencilere öncelikli olarak
49
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
AYMANKUY Y., & AYMANKUY Ş., (2013).
deki eğitim öğretim hizmetlerinin niteliğinin
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
“Turizm İşletmeciliği Eğitimi Alan Öğrenartırılmasına katkı sağlanabilir.
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMcilerin
YOLLARI
Turizm Sektöründeki İstihdamla İlgili
Mesleki Ve Teknik Anadolu Liselerinde eğitim
Görüşleri
Ve Sektördeki
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO
DISPUTES
OVER Kariyer Beklentileri
gören öğrenciler eğitimlerinin son yılında işletme(Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği
CUSTOM DUTIES
lerde beceri eğitimi görmektedirler. Öğrencilerin;
Ve Otelcilik3 Yüksekokulu Örneği” Akademik
2
Selin KILINÇ
hem okul dışında yapılması hem de haftada
3 gün , Hatice YURTSEVER
Bakış Dergisi, (35): 1-21
2
Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
gibi uzun bir süreyiCelal
kapsayan,
3 yapmış oldukları
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
BAL, H., (2001). “Bilimsel Araştırma Yöntem
beceri eğitimine ilişkin memnuniyet düzeyleri
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Custom duty is a kind of tariff arising
Teknikleri”
Isparta:
Fen-Edebiyat Fak.
araştırılabilir. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Abstract:
fromVe
the movement
of commercial
commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Yayınları
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Mesleki ve tekniksosyal
Anadolu
liselerinde okutulmakta
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
BALCI,
C., (2009). “Kız Meslek Lisesi Giyim
olan temel nitelikte
derslere ilişkin öğrencilerin
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Üretim Teknolojisi Bölümü Öğrencilerinin
memnuniyet düzeyleri
araştırılabilir.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected
only once when
commodities
Bölümlerine
Olan
İlgi Vesubject
Tutumlarının İnceüzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
KAYNAKÇA olmak
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second
item
of
tax
procedural
law,
custom
lenmesi” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük
usul ve uygulama
practises of custom
duties
are
ABUBAKAR, M.
A.,vergilerinin
SHNEİKAT,
T. H.esasları
B.,&4458 procedures
Gaziand
Üniversitesi
Eğitim
Bilimleri
Enstitüsü
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
law,
a
systematization
has
been
ODAY, A., (2014). “Motivational Factors
Giyim Endüstrisi Ve Giyim Sanatları Eğitimi
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerinTourism:
sırasına Agöre
sistematik
international
trade entering
territories of
For Educational
Case birStudy
İn
Anabilim
Dalı,customs
Ankara
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde
de zorunlu
aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Northern Cyprus”
Tourism
Management
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret BALTACI
assessment, accrual
and collecting are regulated
F., ÜNGÜREN
E., AVSALLI H., &
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
Perspectives, (11):
58-62
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs
and EconomyO.Ministry
according “Turizm
to
DEMİREL
N., (2012).
Eğitimi
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has a differentEğitim
form from
the
AKSU, A.A, &KÖKSAL,
C. D.,
(2005).
“PercepAlan
Öğrencilerin
Memnuniyetlerinin
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları
have Ve
to beGeleceğe
resolved administratively
in the first
tions And Attitudes
Of Tourism
Students
İn
Yönelik Bakış
Açıların Belirleöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idariJournal
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal action
can be taken.
Turkey” International
Of Contempomesine
Yönelik
Bir Araştırma”
Uluslararası
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key Alanya
words: Custom,
Custom
Duties, Custom
rary Hospitality Management, 17(5): 436-447
İşletme
Fakültesi,
4(1): 17-25
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
ALTMAN, L.A., & BROTHERS, L.R., (1995).
“Career Longevity Of Hospitality Graduates”
Fıu Hospitality Review, 13(2): 77-83
ALTUNIŞIK R., RECAİ C., BAYRAKTAROĞLU S., & YILDIRIM E., (2007).” Sosyal
Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Spss Uygulamalı” 5.Baskı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya
Disputes
BARON, P., & MAXWELL, G., (1993). “Hospitality Management Students Image Of The
Hospitality Industry” International Journay
Of Contemporary Hospitality Management,
5 (5): 5-8
BEGGS, B., ROSS C. M., & GOODWİN, B.,
(2008).” A Comparison Of Student And
50
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Practitioner Perspectives Of The Travel And
Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama”
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Tourism Internship” Journal Of Hospitality,
International Journal Of Human Sciences,
1
AġAMADA
YOLLARI
Leisure, Sport And TourismĠDARĠ
Education,
7(1): ÇÖZÜM10(1):
307-324
31-39
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
DEMİRTAŞ, B., & KÜÇÜK, M., (2008). “Kız
CUSTOM DUTIES
CASADO, M.A., (1992). “Student Expectations
Meslek Liselerinin Günümüzdeki Sorun2
3
Of Hospitality Jobs” The Cornell Selin
HotelKILINÇ
And , Hatice YURTSEVER
larına Yönelik
Öğretmen Görüşleri” Ahi
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler
Ens. Mali Hukuk
Programı
Yüksek Lisans Kırşehir
Öğrencisi Eğitim Fakültesi
Restaurant Administration
Quarterly,
33(4):
Evran
Üniversitesi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
80–82
Dergisi, 9(3): 147-159
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer
nedeniyle, bu eşyanın DEMİRTAŞ.
from the movement of
commodities G., (2010).
CHEN, P., & CHOİ,
Y.,değiştirmesi
(2008). “Generational
Z.,commercial
& KAHVECİ,
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
ve mali
fonksiyonlarının
yanında
value. It Kademe
is are a kind ofÖğrencilerinin
Differences sosyal
İn Work
Values:
A Study
Of önemli
Hos- bir commodities’quantity
“İlköğretimandİkinci
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda
harcamalar üzerinden
alınan
instrument
in additionYönelik
to its economic,
social and
pitality Management”
International
Journal
Okullarına
Beklenti
Ve Memnuniyet
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi
gibi belirliManagement,
aralıklarla alınan bir
regular
basis like income
tax and corporate
tax, asWorld Sciences
Of Contemporary
Hospitality
Düzeyleri”
E-Journal
Of New
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected
only once5(4):
when commodities
subject
20(6),: 595–615
Academy,
2150-2161
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
COTHRAM, C.,kanun
& COMBRİNK,
T. E., (1999).
İ. F.,
O., & KAYA, F.,
kapsamı dışında tutulmuştur.
Bu nedenle, DİNÇER.
duties are excluded
fromAKOVA.
this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
“Attidudes Of
Adolescents
Towards
(2013).
“Meslek
Yüksekokulu
Turizm Ve
sayılıMinority
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated
by customs
law numbered
4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Hospitality Bölgesine
Industry
Careers”
Otel
İşletmeciliği
Programı
girişinden
başlayıp,International
eşyaya uygulanacak
created
beginning
with commodities
subject toÖğrencilerinin
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Journal Of Hospitality
Management,
(2):gibi Turkey
Kariyer
Planlaması
Üzerine
oluşturulmuştur. Diğer
tüm vergilerde 18
olduğu
and continuing
with operation
sequence.Bir Araştırma:
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
143-158 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment,
İstanbul
Üniversitesi
Gümüşhane Üniveraccrual
and collecting Ve
are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
sitesi
Elektronik
Gelişim
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
HukukMesleki
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and Örneği”
Economy
according
to
COOPER, C., &Gümrükler
SHEPHERD,
R.,olarak
(1997).
Programı
Yüksek Lisans
Selin“The
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
Ve Araştırma Dergisi, 1(2): 42-56
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Relationships
Between
Tourism
Education
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları ERTÜRK,
have to be resolved
administratively
in the firstProgram GelişAnd The Tourism
İndustry:
Implications
S., (1978).
“Eğitimde
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal Yelkentepe
action can be taken.
For TourismAncak
Education”
Tourism
Receation
tirme”
Ankara:
Yayınları
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Research, 22(1): 34-47
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, GETZ,
Disputes D., (1994). “Students Work Experinces,
Gümrük Uyuşmazlıkları
CÖMERT, M., (2014). “Turizm Eğitimi Alan
Öğrencilerin Sektörde Çalışmak İstedikleri
Alanlar Ve Sektördeki İstihdamda Cinsiyet
Ayrımcılığıyla İlgili Düşünceleri” Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 1(1): 50-62
Perceptions And Attitudes Towards Careers
İn Hospitality And Tourism: A Longitudinal
Case Study İn Spey Valley” Scotland, International Journay Of Hospitality Management,
13(1): 25-37
DEMİR, Ş. Ş., (2013). “Beklenti, Algılanan Kalite-Değer Ve Memnuniyet İlişkisi: Turizm
GÖKŞEN, F., YÜKSEKER, D., ALNIAÇIK, A.,
& ZENGİNOBUZ Ü. (2011). “Kız Teknik
51
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Ve Meslek Liseleri Kapsamlı DeğerlendirCompetence” Journal Of Higher Education,
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
me Notu” Koç Üniversitesi Sosyal Politika
65(2): 168-181
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI1
Merkezi, İstanbul
KARASAR, N., (2004). “Bilimsel Araştırma
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
GÜROL, A., (2002). “Kız Meslek Liselerinin
Yöntemi” Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,
CUSTOM DUTIES
İşlevlerini Yerine Getirme Düzeyi (Elazığ İli
Ankara
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Örneği)” Fırat Üniversitesi Sosyal
Bilimler
2
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliKING,
Hukuk Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi
B., MCKERCHER,
B., & WARYSZAK,
3
Dergisi, 12(2):Celal
287-297
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
R., (2003). “A Comparative Study Of HosGÜZEL, N. G., (2006).
“Yükseköğretimde
Özet: Gümrük
vergisi, gümrüğe tabiTurizm
olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Andof Tourism
Graduates in Australia
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
frompitality
the movement
commercial commodities
Eğitimi Ve Hizmet
Kalitesi”
Yayınlanmamış
miktarı veya
değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
And Honh Kong”
Journal
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
and value. ItThe
is areInternational
a kind of
Doktora Tezi,
Gazive Üniversitesi
Bidış ticaret
ekonomi politikası Eğitim
aracı olan bir
vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Of Tourism
5(6):and409-420
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in addition toResearch,
its economic, social
limleri Enstitüsü,
dolaylı birAnkara
vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
(1994). “Overevergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan KOKO,
an indirect J.,
tariff&onGUERRİER,
expenditures, customY.,
duties
HSU, L., (2013).eşyanın
“Work
Motivation,
gümrüğe
geldiği andaJob
bir Burnout,
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign
trade arrive
at the custom. According toAnd Jop Satisdication,
Underemployment
And Employment
Aspiration
İn Hospitality
Usul Kanunu
(VUK)’nun ikinci
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
dutiesfaction:
are excluded
from thisOf
law.
Therefore,Hotel ReceptiA Study
Finnish
And Tourism
Students:
Anusul
Exploration
Using4458 procedures and practises of custom duties are
gümrük
vergilerinin
ve uygulama esasları
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated
by International
customs law numbered
4458. of Hospitality
onist”
Journey
The Self-Determination
Theory”
Journal
ile dış ticarete konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created
beginning with commodities
subject to
Management,
13(4): 375-386
Of Hospitality,
Leisure,
Tourism
işlemlerin
sırasına Sport
göre & bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Education, gümrük
(13): 180-189
vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, KOZAK,
Like all other M.,
taxes, &
compalsive
levels such as
KIZILIRMAK,
İ., (2001).
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
“Türkiye`de
Meslek
Yüsekokulu
Turizm
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar“Tourism
Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk
JİANG, B., & TRİBE,
J.,
(2009).
Jobs
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
to
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
Otelcilik
Öğrencilerinin
Turizm
türetilmiĢtir.
– Short Lived
Professions:
Student
Attitudes
Gümrük
vergisinden doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties hasProgramı
a different form
from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Tutumlarının
DemograTowards Tourism
Careers
İn China”
Journal
yapıya sahiptir.
Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have Sektörüne
to be resolved Yönelik
administratively
in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Of Hospitality,
Tourism
fik
Değişkenlere
Göre
Anadolu,
Ancak Leisure,
idari Sport
aşamadaAndçözümlenemeyen
solved
administratively,
legal action
can beDeğişimi:
taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Education, 8(1): 4-19
ve Karadeniz
Key Akdeniz
words: Custom,
Custom Duties, Teknik
Custom Üniversitesi
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama” Anatolia
JENKİNS, A.K., (2001). “Making A Career Of
İt? Hospitality Students’future Perspectives:
An Anglo-Dutch Study” International Journal
Of Contemporary Hospitality Management,
13(1): 13–20
Turizm Araştırmaları Dergisi, (12): 9-16
KUSLUVAN, S., & KUSLUVAN, Z., (2000).
“Perceptions and Attitudes of Undergraduate Tourism Students Towards Working İn
The Tourism İndustry in Turkey” Tourism
JOHNSTONE, D., (1994). “College At Work:
Partnerships And Rebuilding Of American
Management , (21): 251-269
52
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
OĞUZ, O., OKTAY, A., & AYHAN, H., (2004).
Of Graduates And Hns” International Journal
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
“21.Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi”
of Hospitality Management, 15(1): 51-68
Dem Yayınları, İstanbul ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
RİCHARDSON, S., (2009). “Undergraduates’
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
OLCAY, A., (2008). “Türk Turizminde Eğitimin
Perceptions Of Tourism And Hospitality
CUSTOM
Önemi” Gaziantep Üniversitesi Sosyal
Bi- DUTIES
As A Career Choice” International Journal
2
3
limler Dergisi, 7(2): 383-390 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
Of Hospitality
Management , (17) :382-388
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal“OrtaöğretimBayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret BölümüS., & THOMAS, N. J., (2012).
OLCAY, A., & DÖŞ, İ., (2009).
RİCHARDSON,
de BaşarıyıÖzet:
Olumsuz
Etkileyen Unsurların
“Utilising GenerationY: United States HosGümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi
bu Bir
eşyanın
frompitality
the movement
commercialStudents’Perceptions
commodities
Öğrenci Boyutuyla
Tespitinenedeniyle,
Yönelik
andofTourism
of
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
ve mali fonksiyonlarının
yanında
önemli bir
commodities’quantity
and value.
It is are aJurnal
kind of of Hospitality
Uygulama.”sosyal
Gaziantep
Üniversitesi
Sosyal
Careers in the
Industry”
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı
zamanda
harcamalar üzerinden alınan
instrument
addition to Management,
its economic, social and
Bilimler Dergisi,
8 (1):
131-155
and inTourism
19(10), 1-13
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi&türü
olmadığından, dış
ticarete
konu olan RONEY,
an indirect tariff
PAVESİC, D.V.,
BRYMER,
R.A.,
(1990).
S.,on&expenditures,
ÖZTİNcustom
, P.,duties
(2007). “Career
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
“Job Satisfaction:
Perceptions
ofcustom.
Undergraduate
Tourism
olmak üzere What’s
alınmaktadır.Happening
Gümrük vergileri,To
Vergi
to foreign
trade arrive at the
According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
The Youngkanun
Managers?”
Thetutulmuştur.
CornellBuHotel
case
İn Turkey” Journal
kapsamı dışında
nedenle,
dutiesStudents:
are excludedAfrom
thisStudy
law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
And Restaurant
Administration
Quarterly,
Of Hospitality,
Sport& Tourism
sayılı Gümrük
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated
by customs law Leisure,
numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
30(4): 90-96
Education.
6(1):
4- 17subject to
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created
beginning with
commodities
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
PELİT, E., & GÜÇER,
E., (2006).
“Turizm
Ala-tarh, RUHANEN,
L.,compalsive
ROBİNSON,
R.,as & BREAKEY,
gümrük vergisinde
de zorunlu
aşamalar olan
Like all other taxes,
levels such
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
nında Öğretmenlik
Eğitimi
Alan
Öğrencilerin
N., (2013).
“AofTourism
İnternship:
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir kuruluş
niteliği olan
by General
Directorate
Customs asİmmersion
a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Turizm İsletmelerinde
Yaptıkları
Stajları
Student
Expectations,
Experiences And SatisProgramı
Yüksek Lisans
Selin
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Değerlendirmeler
Üzerine Bir Araştırma”
faction” Journal Of Hospitality, Leisure, Sport
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük
vergisi Dergisi,
uyuşmazlıkları
have &
to be
resolved administratively
in the first (13): 60-69
Ticaret ve Turizm
Eğitim
Fakültesi
Tourism
Education, Volume
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
(1): 39-163Ancak
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
SAUKKONEN, P., HONKANEN,
A., & PEKey words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar “Tourism
Kelimeler: Gümrük,
GümrükUniVergisi,
Disputes
PİRNAR, I., (2013).
Education
SONEN R. U., (2013). “Multidisciplinary
Gümrük Uyuşmazlıkları
versities in Turkey: Comparison of Different
Structures and Related Effects on Education
Quality” Procedia - Social and Behavioral
Sciences (116): 5070 – 5074
Tourism Studies İn Finland Can A Minor
Subject Steer Career Development?” Journal
Of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism
Education, Volume (13): 260-265
PURCELL, K., & QUINN, J., (1996). “Exploring The Edication-Employment Equation
in Hospitality Management, A Comparision
TUYLUOĞLU, T., (2003). “Türkiye’de Turizm
Eğitiminin Niteliği. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi” Ankara Üniversitesi Sosyal Bi53
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:229 K:505
Jel of
Kodu:
M01-Y01
International Peer-Reviewed
Journal
Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
WANG, J., HUYTON, J., GAO, X., & AYRES,
limler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
H., (2010) “Evaluating Undergraduate CourAnabilim Dalı, Ankara
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMses
YOLLARI
İn Tourism
Management: A Comparison
TUİK (TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU)
Between
Australia
And China” Journal Of
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO
DISPUTES
OVER
TURİZM İSTATİSTİKLERİ,
(2014). “Haber
Hospitality, Leisure, Sport And Tourism
CUSTOM DUTIES
Bülteni” Sayı: 15886
Education, 9(2): 46 – 62
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
UNWTO (WORLD2 TOURİSM ORGANİZATİON)
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliYİYECEK
Hukuk ProgramıİÇECEK
Yüksek LisansHİZMETLERİ
Öğrencisi
ALANI
3
Celal
Bayar Üniversitesi
TOURİSM HİGHLİGHTS
(2014).
“WorldSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI (2012).
Tourism Organization Publication” 1-12
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract:
Custom duty is a kind of tariff arising
Ankara
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı
değeri üzerinden
alınan,“Anaekonomik,
subject to customs which is based on those
ÜNLÜÖNEN, K.,
& veya
BOYLU,
Y., (2005).
ZENGİN,
B., ŞEN,
&It M.,
O., (2011).
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
and value.
is are aTAŞAR,
kind of
dolu Otelcilik
ve Turizm
Meslek
dış ticaret
ve ekonomi
politikası Liselerinde
aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
“Marmara
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in additionBölgesinde
to its economic,Turizm
social and Lisans ÖğrenÖğrencilerin
Beklenti
dolaylı
bir vergi ve
türü Algılamalarındaki
olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
cilerinin
Konaklama
Sektöründe
Cinsiyete
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular
basis like income
tax and corporate
tax, as
Değişimin Karşılaştırılması
vergi türü olmadığından,(2000 - 2001
dış ticarete konuve
olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Göre only
Kariyer
Düşünceleriyle
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected
once when
commodities subjectİlgili Bir Araş2003 - 2004olmak
Öğretim
Yılları)”Gümrük
Millivergileri,
Eğitim,
üzere alınmaktadır.
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
tırma”
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second
itemInternatıonal
of tax proceduralConference
law, custom On Eurasıan
33(166): 159-174
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Economıes, Sessıon 3b, 217-225
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ÜZÜMCÜ, T. P.,
& BAYRAKTAR, S., (2004).
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük http://www.megep.meb.gov.tr/
Through this law, a systematization hasMilli
been Eğitim BakanBölgesine
başlayıp, eşyaya
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
“Türkiye’deişlemlerin
Turi,zmgirişinden
Otel
İşletmeciliği
Alanında
sırasına
göre
bir
sistematik
international
trade entering
customs territories
lığı Mesleki
Ve Teknik
EğitimofProgramları Ve
oluşturulmuştur.
Diğer tüm Kuruluşlarınvergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Eğitim Veren
Yüksek Öğretim
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like Öğretim
all other taxes,
compalsive levels
such asİnternet Sitesi.
Materyalleri
Resmi
tahakkuk Turizm
ve tahsil aşamaları
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
daki Eğitimcilerin
MeslekiGümrük
Eğitiminin
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General
Directorate
of (12.03.2014)
Customs as a part of
Erişim
Tarihi:
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Etiksel açıdan
İncelenmesine
Yönelik
BirBilimler
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution process of
disputes over
türetilmiĢtir.
Milli
Bakanlığı
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm http://mtegm.meb.gov.tr/
customs duties has a different form
from Eğitim
the
Alan Araştırması”
3.Ulusal
Bilgi,
Ekonomi
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Veadministratively
Teknik Eğitim
ve Yönetimyapıya
Kongresi
80
sahiptir. Bildiri
Gümrük Kitabı:
vergisi uyuşmazlıkları
have Mesleki
to be resolved
in the firstGenel Müdüröncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
lüğü
Resmi legal
İnternet
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
action canSitesi.
be taken. Erişim Tarihi:
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key (12.03.2014)
words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
54
Disputes
DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ
EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EXCHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR
INDEXES
Yasemin KESKİN BENLİ
Gazi Üniversitesi, İ.İ.B.F, Uluslararası Ticaret Bölümü
Özet: Bu çalışmanın amacı, döviz kuru ile Borsa İstanbul
100 endeksi ve sektör endeksleri arasındaki kısa ve uzun
dönemli ilişkilerin incelenmesidir. Bu amaçla, döviz kuru
olarak Amerikan Dolar’ı alınmıştır. Sektörlere göre alınan
hisse senetleri endeksleri, mali sektör endeksi, sanayi sektör
endeksi, hizmet sektör endeksi ve teknoloji sektör endeksidir. Veriler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’ndan
alınmıştır ve 03.01.2005-26.12.2013 dönemini kapsamaktadır.
Endeksler için endekslerin kapanış fiyatları, döviz kuru için
Amerikan Dolar’ının satış kurunun günlük ortalama değeri
alınmıştır. Elde edilen ampirik bulgular incelendiğinde, döviz
kuru olarak alınan dolar satış kuru ile Borsa İstanbul 100
ve sektörler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olmadığı
sonucuna varılmıştır. Kısa dönemli ilişki incelendiğinde
ise, dolar satış kuru ile Borsa İstanbul 100 endeksi, dolar
satış kuru ile teknoloji sektör endeksi ve dolar satış kuru
ile hizmet sektör endeksi arasında çift yönlü nedensellik
ilişkisi, dolar satış kuru ile mali sektör endeksi arasında
tek yönlü nedensellik ilişkisi gözlemlenmiş ve dolar satış
kuru ile sanayi sektör endeksi arasında nedensellik ilişkisine
rastlanmamıştır.
Abstract: The purpose of this study is to examine the short
and longterm relations between exchange rate and İstanbul
Stock Exchange 100 index and sector indices. For this purpose, US dollar was selected as the foreign exchange rate.
Stock indices according to sectors were selected as financial
sector index, industrial sector index, service sector index
and technology sector index. Required data were obtained
from the Central Bank of the Republic of Turkey and cover
the period from 03.01.2005 to 26.12.2013. While closed
price were used for the indices, the daily average selling
rate of US dollar was used for exchange rate. Examining
the obtained empirical findings indicate that no long term
relation exists between dollar sales rate, İstanbul Stock
Exchange 100 and the sectors. As for short term relations,
while bidirectional causality relations were determined to
exist between dollar sales rate and İstanbul Stock Exchange
100 index, dollar sales rate and technology sector index, and
dollar sales rate and service sector index, an unidirectional
causality relation was determined between dollar sales rate
and financial sector index and no causality relation could be
found between dollar sales rate and industry sector index.
Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru, Borsa İstanbul 100, Sektör
Endeksi, Eşbütünleşme, Nedensellik
Key Words: Exchange Rate, Istanbul Stock Exchange 100,
Sector Index, Cointegration, Causality
55
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. GİRİŞ
döviz kuru ile hisse senedi fiyatları arasındaki
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ilişkiyi açıklamakta daha çok geleneksel ve
Uluslararası finansal sistemin hızlı bir şekilde de1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
portföyYOLLARI
yaklaşımları temel alınmıştır. Geleneksel
ğişmesi, döviz kuru ile finansal piyasalar arasındaki
yaklaşıma
göre, döviz
kuru ile hisse senedi getiADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
ilişkiyi daha karmaşık bir
yapıya getirmiştir. Ulusal
rileri arasında pozitif ve döviz kurlarından hisse
paranın değer kaybetmeye başladığı veCUSTOM
bunun DUTIES
senedi getirilerine doğru bir nedensellik ilişkisi
Selinparanın
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
süreklilik arz ettiği durumlarda ulusal
bulunmaktadır (Erbaykal ve Okuyan, 2007: 78).
2
Celal Bayarbaşlanır
Üniversitesive
Sosyal
Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
yerine döviz kullanılmaya
döviz
artık
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü ise; hisse senetlerinde meyPortföy
yaklaşımı
bir yatırım aracı haline gelir. Günümüzde, daha
gelen
düşüş,
yatırımlarının
(sıcak
Özet: Gümrük
vergisi,
gümrüğe tabi süreci
olan ticari dana
Abstract:
Custom
duty is aportföy
kind of tariff
arising
önce hızlı bir şekilde
yaşanan
dolarizasyon
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
borsadan çıkıp misafir ülkeyi hızla terk
değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
artık yavaşlamışmiktarı
gibi veya
görünse
de ekonomide
bir para)
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
etmesine
ve bundan dolayı misafir ülkenin para
ticaret ve ekonomi
politikası
aracı olanoldubir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
sallantı yaşanmadışihtimali
olduğu
söylentisi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
biriminin
değer kaybetmesine neden olacağını
dolaylı bir vergitasarruflarını
türü olan gümrük korumak
vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ğunda bile yatırımcıların
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir ifade
regularetmektedir.
basis like income Portföy
tax and corporate
tax, as
yaklaşımı,
geleneksel
için akıllarına gelen
ilk olmadığından,
yatırım aracı
yine döviz
vergi türü
dış ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yaklaşımdan
are collected only farklı
once when
commodities
subject
olarak,
nedensellik
iliskisinin
olmaktadır (Balıolmak
ve Cinel,
2011: 48).
Buvergileri,
nedenle
üzere alınmaktadır.
Gümrük
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu negatif
the second
item
of
tax
procedural
law,
custom
yönlü ve hisse senedi fiyatlarından döviz
döviz kurunda meydana
kanun kapsamıgelen
dışında değişimleri
tutulmuştur. Bu yatınedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 kuruna
procedures
and practises
of custom
duties are Bu yaklaşıma
doğru
olduğunu
belirtmiştir.
rımcılar dikkatlesayılı
takip
etmektedirler.
Gümrük
Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük göre,
Through
this senedi
law, a systematization
has meydana
been
hisse
fiyatlarında
gelen bir
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Finansal serbestleşme
politikalarının
doğal
bir
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik artış,
international
entering customs
territories
of
ulusaltrade
paranın
değerini
doğrudan
ve dolaylı
Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
sonucu olarak, oluşturulmuştur.
sermaye
hareketleri
üzerindeki
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, yollardan
Like all otherarttırarak,
taxes, compalsive
levels such as portföylerinde
yatırımcıları
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
kontrollerin kaldırılması,
döviz kurları ile hisse
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan bulundurdukları
by General Directorateyabancı
of Customsmenkul
as a part of
kıymetleri satıp
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
senedi fiyatları arasındaki
ilişkilere
yönelik
çalışProgramı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process ofyönlendirecektir.
disputes over
hisse
senedi
satın almaya
Ulusal
türetilmiĢtir.
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
maların öneminiGümrük
artırmıştır.
Finansal
piyasalarda
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir para
process
of other taxes.
Customs duty
disputes
talebinde
meydana
gelen
bu artış ve döviz
sahiptir. Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
meydana gelen yapıya
bu değişmeler,
alternatif
yatırım
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. arzı
place.ulusal
However,paranın
in the case değer
of disputeskazanmasını
not being
sağlayaAncak
idari
aşamada getirmiştir.
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
araçlarının da artmasını
beraberinde
1
cak, dövizin değerini düşürecektir
(Erbaykal ve
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Yaşanan bu süreçte döviz kuru, ulusal ekonomiler
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Okuyan,
Disputes 2007: 78).
Uyuşmazlıkları
arasında uyum Gümrük
ve aynı
zamanda ekonomilerin
karşılaştırılmasında dengeyi sağlayan önemli Bu çalışmanın amacı da, döviz kuru ile Bist 100
makroekonomik bir rolü üstlenmiştir (Elmas ve endeksi ve mali sektör endeksi, sanayi sektör
Esen, 2010: 183). Bu nedenle finansal piyasalar- endeksi, teknoloji sektör endeksi ve hizmet sekda meydana gelen değişimler sonucunda döviz tör endeksleri arasındaki kısa ve uzun dönemli
kuru ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkiyi ilişkilerin incelenmesidir. Çalışmada öncelikle
araştırmaya yönelik pek çok çalışma yapılmış- literatür incelenmiş, kullanılan yöntemler ve veri
tır. Bu alanda yapılan çalışmalara bakıldığında seti açıklanmıştır, daha sonra analiz yapılarak
56
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
analiz bulguları verilmiş ve analiz sonuçları
yorumlanmıştır.
döviz kurları arasında pozitif bir ilişki olduğunu
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
tespit etmişlerdir.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Ayvaz (2006) Türkiye’de hisse senetleri piyasası
ve döviz kuru arasındaki ilişkiyi, zaman serisi
Döviz kuru ile hisse senedi piyasaları arasındaki
CUSTOM DUTIES
analiziyle aylık veriler kullanarak araştırmıştır. Bu
2
3
ilişkiyi araştıran pek çok çalışma mevcuttur.
Bu
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
amaçla,
döviz kuru,
İstanbul Menkul Kıymetler
çalışmalarda teorik2 Celal
bir görüş
birliği
yoktur.
Döviz
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliBorsası
Hukuk Programı
Yüksek
Öğrencisive sektör bazında
ulusal
100Lisans
endeksi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
kuru ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki
hisse senetleri endeksleri alınmıştır. Söz konusu
Gümrük vergisi,
gümrüğe
tabi olan
ticari dönemde
Abstract: Custom
duty is a kind
tariff işlem
arising yapılan döviz
üzerine yapılan Özet:
çalışmalarda
farklı
bulgular
elde
Türkiye’de
en offazla
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya Literatürde
değeri üzerinden bu
alınan,
ekonomik, kuru
subject
to customs
is based
those kuru olarak bu
edildiği görülmektedir.
konuda
ABD
dolarıwhich
olduğu
için,ondöviz
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret
ve ekonomi
politikası aracı olan bir vergi kur
tarifftercih
that is aedilmiştir.
foreign trade and
economic policy
yapılan çalışmalar
aşağıda
verilmiştir.
Sektörlere
göre alınan hisse
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve senetleri
fiscal functions.
Since they are
not collected
endeksleri,
mali
sektöronendeksi, sanayi
vergisi (2000)
gibi belirli hisse
aralıklarla
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Granger, Huangkurumlar
ve Yang
senedi
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan sektör
an indirect
tariff on expenditures,
custom
duties endeksleridir.
endeksi
ve hizmet
sektör
eşyanın
gümrüğe
geldiği anda
bir defaya
mahsus
are collected only once when commodities subject
getirileri ile döviz
kuru
arasındaki
ilişkiyi
Asya
Cumhuriyeti
Merkez
Bankasından
alınan
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Türkiye
to foreign trade
arrive at the custom.
According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun
ikinci sonucunda
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
ülkeleri için incelemişlerdir.
Çalışma
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, verilerin
duties are başlangıç
excluded fromdönemi
this law.farklıdır.
Therefore, Hizmet sektör
gümrük vergilerinin
usul Malezya’da
ve uygulama esasları
procedures and practises of custom duties are
Endonezya, Filipinler,
Kore ve
dö-4458 endeksi,
dönemini,
diğer veriler
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated 1997:01-2004:12
by customs law numbered
4458.
ile dış
ticarete konu
olan eşyanın
Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
viz kuru ile hisse
senedi
getirileri
arasında
çift
1991:01-2004:12
dönemini
kapsamaktadır.
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ise
created
beginning with commodities
subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
yönlü bir ilişki saptanmış,
Tayvan
için
ise,
hisse
eşbütünleşme
testi sonucunda,
döviz kuru
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Yapılan
Turkey and
continuing with operation
sequence.
gümrük
vergisinde
de
zorunlu
aşamalar
olan
tarh,
Like
all
other
taxes,
compalsive
levels
such
as
senetlerinden döviz
kuruna doğru tek yönlü bir
ulusal accrual
100 endeksi,
döviz
kuru ile mali sektör
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ile
assessment,
and collecting
are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
nedensellik ilişkisi
bulunmuştur.
ve Economy
döviz
kuru
ileaccording
sanayi
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerendeksi
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk tosektör endeksi
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and
Ministry
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
arasında
uzun dönemli istikrarlı bir ilişki olduğu
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
Nieh ve Lee (2001)
Kanada,
Fransa,
Almanya,
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir tespit
process edilmiştir.
of other taxes. Ancak
Customs duty
disputes
döviz
kuru ile hizmet
sahiptir.veGümrük
vergisi
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
İtalya, Japonya,yapıya
İngiltere
ABD
olmak
üzere
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. sektör
place. However,
in thearasında
case of disputes
not being
endeksi
ilişki
bulunamamıştır.
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
gelişmiş yedi (G-7)
ülkenin
döviz
kuru
ve
hisse
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Ayrıca, değişkenler arasındaki nedenselliğin
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
senedi fiyatları arasındaki
ilişkiyi
incelemişlerdir.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yönü,
DisputesGranger’ın nedensellik tanımına dayanan
Gümrük Uyuşmazlıkları
Çalışma sonucunda
değişkenler arasında uzun
Hsiao (1981) testi kullanılarak analiz edilmiştir.
dönemli bir denge ilişkisi bulunamamış fakat
Elde edilen sonuçlar, döviz kuru ile hisse senetleri
bazı ülkeler için kısa dönemli ilişki bulunmuştur.
fiyat endeksleri arasında iki yönlü nedensellik
olduğunu göstermiştir.
Maysami, Howe ve Hamzah (2004) Hisse senedi
2. LİTERATÜR İNCELEMESİ
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
getirileri ve döviz kurları arasındaki ilişkiyi in-
Kasman (2006) 1986 – 2003 dönemi verilerini
kullanarak Türkiye’ de makroekonomik değişkenler
ile hisse senedi fiyatları arasındaki uzun dönemli
celemeye yönelik olarak Singapur için yapmış
oldukları çalışmada, hisse senedi getirileri ve
57
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ilişkiyi incelemiştir. Eşbütünleşme ilişkisi için
ekonomik değişkenlerden bazıları arasında uzun
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Johansen (1988) yöntemini, hisse senedi fiyatdönemli bir ilişkinin var olduğunu göstermiştir.
ĠDARĠ AġAMADA
ları ile makroekonomik değişkenler
arasındaki ÇÖZÜM YOLLARI1
Gan, Lee, Yong ve Zhang (2006) Yeni Zellanda
nedensellik ilişkisi içinADMINISTRATIVE
ise Granger nedensellik
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Borsa endeksi ve yedi makroekonomik değişken
testini uygulamıştır. Çalışma sonucunda Johansen
CUSTOM DUTIES
arasındaki ilişkiyi, Ocak 1990- Ocak 2003 ve(1988) eşbütünleşme testine göre, hisse senedi 2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
rilerini
kullanarak analiz etmişlerdir. Çalışmada
fiyatları ve makroekonomik
değişkenler arasın2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidört
Hukuk
Programı Yüksek Lisans
Öğrencisi (döviz kuru, kısa
makroekonomik
değişkenin
3
Celalilişkisinin
Bayar Üniversitesi
da uzun dönemde tek bir denge
varSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
vadeli faiz oranı, yerel perakende petrol fiyatı ve
olduğunu ve herÖzet:
bir makroekonomik
değişkenin
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
NZSEof40’ın
getirilerini
açıkladıkları göeşyanın yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın GSMH)
from the movement
commercial
commodities
hisse senedi fiyatlarındaki
değişmeye
Granger
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
rülmüştür.
Ancak, NZSE 40’ın hiçbir değişkenin
sosyal
ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
anlamında neden
olduğunu
ortaya koymuştur.
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Granger
nedeni olmadığı saptanmıştır.
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi
olansenedi
gümrük vergisi,
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Tabak (2006) Brezilya’
da türü
hisse
fiyatları
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Chimwal ve Suyal (2009) Hindistan
türü olmadığından,
ticarete konu
an indirect tariff on expenditures, custom duties
ve döviz kurlarıvergi
arasındaki
dinamikdışilişkiyi
ince-olan Badhani,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Rupisi’ndeki
are collected only once
when commodities
subject büyüklükteki
değişimler
ile farklı
lemeyi amaçlamıştır.
Günlük
verileri
kullanarak,
olmak üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu firmalar
the second ve
itemsektör
of tax procedural
law, custom
endeksleri
arasındaki ilişkiyi
BOVESPA endeksi
dövizdışında
kurututulmuştur.
değişkenlerinin
kanunve
kapsamı
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 günlük
proceduresveriler
and practises
of customOcak
duties 2000-Mart
are
kullanarak
2007
arasındaki uzunsayılı
dönemli
ilişkiyidüzenlenmiştir.
araştırmıştır.
Gümrük Kanunu’nda
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük dönemi
Through this
law,
a
systematization
has
been
için incelemişlerdir. Araştırma bulgularına
Çalışmada uzunBölgesine
dönemli
bir ilişki
bulunamazken,
girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik göre,
international
trade entering
territoriesile
of döviz kurunihracat
temellicustoms
sektörler
hisse senedi fiyatlarından
kurlarına
oluşturulmuştur. döviz
Diğer tüm
vergilerde doğru
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, daki
Like all
other taxes, compalsive
such asilişki olduğunu
değişimler
arasındalevels
negatif
Granger nedensellik
tahakkukilişkisi
ve tahsilgözlemlenmiştir.
aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan belirtmişlerdir.
by General Directorate
of Customs as
a part
of
Teknoloji
ve
bilgiye
dayalı sek1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Yılmaz, Güngör
ve
Kaya
(2006)
hisse
senedi
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution
process
of disputes over
törlerin
daha
yüksek
duyarlılık
gösterdiği, finans
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
fiyatları ile bazıGümrük
makro
ekonomik
değişkenler
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir sektörü
process ofve
other
taxes. Customs
disputes
ithalata
duyarlıdutysektörlerin
döviz kuru
yapıya
sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
arasında bir ilişki
olup
olmadığını
tespit
etmişöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. ile
place.
However,
in the case
of disputes
not being varmışlardır.
pozitif
ilişkili
olduğu
sonucuna
Ancak
idari dönemini
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
lerdir. 1990:01–2003:12
kapsayan
1 yönlü ve hisse
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Ayrıca nedensellik ilişkisinin tek
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
analizlerde, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
döviz kuruna doğru olduğunu ortaya
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, senedinden
Disputes
Uyuşmazlıkları
endeksi, tüketici Gümrük
fiyat endeksi,
para arzı, faiz oranı,
koymuşlardır.
döviz kuru, dış ticaret dengesi ve sanayi üretim
Halaç ve Kurt Gümüş (2010) Türkiye hisse seendeksi değişkenlerine yer verilmiştir. Çalışmanetleri piyasası (İMKB-100) ile döviz kuru (ABD
da kullanılan en küçük kareler tahmin yöntemi,
doları) arasındaki ilişkinin uzun dönem dinamikJohansen-Juselius eşbütünleşme testi, Granger
lerini ortaya koymuşlardır. Çalışmada 1988-2009
Nedensellik testi ve Vector Error Correction
dönemi, haftalık kapanış verileri kullanılmıştır.
(VEC) modelinden elde edilen varyans ayrımlaştırma sonuçları, hisse senedi fiyatı ile makro
Uzun dönemli ilişkinin ortaya konulması için olası
58
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yapısal kırılmaları da göz önüne alan eşbütünleşme
çok düşük olarak bulunmuştur. Sektörler ve
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
döviz kuru arasındaki kısa dönemli ilişkiler hata
analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına
ĠDARĠ
AġAMADA
YOLLARI
düzeltme
modeli1 aracılığıyla incelenmiş ve gıda
göre, yapısal kırılmanın gözardı
edildiği
eşbü- ÇÖZÜM
sektöründe
yüksek,OVER
ulaştırma sektörünü düşük
tünleşme testleri uygulandığında
hisse senetleri
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
uyarlama hızı olduğu anlaşılmıştır.
piyasası ile döviz kuru arasında uzun dönemli
CUSTOM DUTIES
ilişki bulunamamıştır. Fakat olası yapısal
kırılmaSelin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
Özer,
Kaya ve 3Özer (2011) Ocak 1996- Aralık
ların gözönünde bulundurulduğu
eşbütünleşme
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali2009
Hukuk Programı
Öğrencisi
dönemiYüksek
aylıkLisans
verileri
kullanarak, İMKB
3
Celal Bayar
Üniversitesi
test sonuçlarına göre, hisse senetleri
piyasası
ileSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
100 Endeksi ile bazı makroekonomik değişdöviz kuru serilerinin
eşbütünleşik
oldukları
yani
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari kenler
Abstract:arasında
Custom dutybir
is a ilişki
kind of tariff
oluparising
olmadığını tespit
yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
serilerin zaman eşyanın
içindeki
hareketlerinin
benzerlik
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, etmişlerdir.
subject to customs
which
is
based
on
those
Bağımlı değişken olarak İMKB-100
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
gösterdiği görülmüştür.
Çalışmanın
bulguları
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Endeksi,
tariff that is abağımsız
foreign trade and
economic policyolarak da faiz
değişkenler
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
yapısal kırılmaların
zaman
serileri
üzerindeki
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve oranı,
fiscal functions.
Sincedış
theyticaret
are not collected
on sanayi üretim
para arzı,
dengesi,
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
etkilerini açıkçakurumlar
ortaya
koymuştur.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan endeksi,
an indirect tariff
expenditures, custom
altınon fiyatları,
dövizduties
kuru ve tüketici
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
endeksini
olmak ve
üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi fiyat
to foreign
trade arrive atkullanmışlardır.
the custom. According toÇalışmada en
Doğukanlı, Özmen
Yücel
(2010)
İMKB’deki
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kareler
yöntemi,
Johansen-Juselius
kapsamı
tutulmuştur.
Bu nedenle, küçük
duties are
excludedtahmin
from this
law. Therefore,
ana sektör ve altkanun
sektör
hissedışında
senedi
endekslerinin
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
testi,lawGranger
testi ve
sayılıbirimleri
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun eşbütünleşme
regulated by customs
numbered nedensellik
4458.
dolar ve euro para
açısından
döviz kuru
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
uygulanmıştır.
Çalışma
sonucuna
girişinden başlayıp,
eşyaya uygulanacak VEC
createdmodelleri
beginning with
commodities subject
to
duyarlılıklarınınBölgesine
belirlenmesi
amaçlamışlardır.
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
senediwith
fiyatı
ile bazı
makro ekonomik
Diğer tüm vergilerde
Turkeyhisse
and continuing
operation
sequence.
Çalışma dönemioluşturulmuştur.
Ocak 1999-Haziran
2009 olduğu
yıllarıgibi göre,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
arasında
uzun
anlamlı bir
tahakkuk
tahsil aşamaları
ve Ticaret değişkenler
assessment, accrual
and collecting
are dönemli
regulated
olarak belirlenmiş
olupve mali,
sınai veGümrük
hizmetler
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
bulunmuştur.
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimlerilişki
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
Gümrük
Customs
and Economy
according
ana sektör ve 15Gümrükler
alt
sektör
hisse
seneditarafından,
endeksleri
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
temel alınmıştır.Gümrük
Johansen
esbütünleşme
testi,
Kumar
(2011) Hindistan hisse senedi (NSE) ensüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya
sahiptir.
Gümrük eşbütünleşme
vergisi uyuşmazlıkları deksi
have toile
be makro
resolved administratively
in the first
sektörler ile döviz
kurları
arasında
ekonomik değişkenler
arasındaki
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
idari
aşamada
solved
administratively,
legal
action
can
be
taken.
ilişkisi olduğunuAncak
göstermiştir.
Sektörlerçözümlenemeyen
arasında
ilişkiyi, 1 Nisan 2006 ile 31 Mart
2010 tarihleri
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom,
Customaylık
Duties, verileri
Custom
döviz kuru duyarlılıklarının farklılık gösterdiği
arasındaki
dönemde
kullanarak,
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
bulgularına ulaşılmıştır.
Dolar kuru açısından
Gümrük Uyuşmazlıkları
Johansen koentegrasyon ve Granger nedensellik
hizmetler sektörünün negatif forex betaya, mali
testlerini kullanarak incelemiştir. Toptan eşya
ve sınai sektörlerin pozitif forex betaya; Euro
fiyat endeksi dışındaki makro ekonomik faktörler
kuru açısından, mali ve hizmetler sektörlerinin
ile hisse senedi fiyatları arasında koentegrasyon
negatif forex betaya, sınai sektörünün pozitif forex
ilişkisi bulunmadığını tespit etmiştir. Granger
betaya sahip oldukları anlaşılmıştır. Her iki para
nedensellik testi sonucuna göre de hisse senedi
birimi açısından hizmetler sektörü çok yüksek
fiyatlarının tüketici fiyatlarının Granger nedeni
duyarlılık gösterirken, mali sektörün duyarlılığı
olmadığı ve aynı şekilde tüketici fiyatlarının da
59
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
hisse senedi fiyatlarının Granger nedeni olmadığı
yöntemi, Granger Nedensellik testi ve 2008- 2012
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
dönemini kapsayan aylık veriler kullanılmıştır.
sonucuna ulaşmıştır.
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
Bağımlı
değişken olarak hisse senedi fiyatlarını
İşcan (2011) zaman serisi yöntemlerinden yarartemsil
BIST-100
endeksi, bağımsız değişADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOeden
DISPUTES
OVER
lanılarak, Aralık 2001 ve Aralık 2009 dönemine
ken olarak ise mevduat faiz oranı, tüketici fiyat
CUSTOM
ait verilerle, Türkiye’de Amerikan doları ve
Euro DUTIES
endeksi, dolar kuru, Euro kuru, işsizlik oranı,
Selin
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
kurları ve hisse senedi piyasası arasındaki
etkileşim
sanayi üretim endeksi, ihracat tutarı, kapasite
2
Celaldöviz
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
araştırılmış ve her iki
kuru
için
elde
edilen
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
kullanım
oranı,
altın fiyatları, tüketici güven enbulgular karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara
ve Custom
ham petrol
Çoklu
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari deksi
Abstract:
duty is a fiyatları
kind of tariffkullanılmıştır.
arising
göre bu iki finansal
değişken
arasındanedeniyle,
uzun dönemli
eşyanın
yer değiştirmesi
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
analizwhich
sonuçları,
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, regresyon
subject to customs
is basedmevduat
on those faiz oranının,
bir ilişki bulunmamıştır.
Her
iki
döviz
kuru
için
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
tüketici
fiyat endeksinin, dolar kurunun, kapasite
ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
yapılan analizdedış
de
paralel
sonuçlara
ulaşılması
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
kullanım
oranının ve tüketici güven endeksinin
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
portföy yaklaşımının
geçerliliği konusunda güçlü
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
BIST-100
endeksi üzerinde anlamlı bir etkiye
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
kanıtlar sunmuştur.
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus sahip
are collected
only once when
commodities subject
olduklarını
göstermiştir.
Bunun yanında,
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul
Kanunu
(VUK)’nun
ikinci
maddesine
göre
bu
the
second
item
of
tax
procedural
law,
custom
Ayaydın ve Dağlı
(2012) panel veri analizi
Granger
nedensellik test sonuçları, kapasite
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
ve uygulama esasları
procedures and
practisesBIST-100
of custom duties
are
yöntemini kullanarak
gelişenusulpiyasalarda
hisse4458 kullanım
oranının
endeksi
ile karşılıklı
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
law,
a
systematization
has
been
senetlerinin getirisi üzerinde etkili olan makroetkileşime sahip olduklarını ortaya koymuştur.
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin belirleyip,
sırasına
görehisse
bir senedi
sistematik
international trade entering customs territories of
ekonomik değişkenleri
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi İbicioğlu,
Turkey and continuing
with operation
Kapusuzoğlu
ve sequence.
Karan (2013) döviz
gümrük vergisinde
de zorunlu aşamalar
getirisi ile bu değişkenler
arasındaki
ilişkiyiolanbirtarh, Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret kuru
assessment,
accrual and güven
collecting endeksi
are regulatedarasındaki kısa
ile tüketici
Bakanlığı’na
bağlı
ayrı bir kuruluş
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
model çerçevesinde
test
etmişlerdir.
Ampirik
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
and
Economy
according
veCustoms
uzun
dönemli
ilişkileri
incelemişlerdir
Güven
Programı
Yüksek
Lisans
Selinalan
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
bulgulara göreKanunu
çalışma
kapsamında
yer
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm endeksi
customs duties
has a different
form from
the üzere toplam
ve dolar
satış kuru
olmak
süreci, diğer vergilerde
oluşan süreçten hisse
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
bütün gelişen piyasalar
örneklemlerinde
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları iki
havedeğişken
to be resolved
in the
first kapsamında
eleadministratively
alınmış ve
analiz
öncelikle
aşamada
çözümlenmekpozitif
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
senedi getirisinin;
S&Pidari
500
endeksinden
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen her
solved
legal action
can be taken.
biradministratively,
değişken için
2003:12-2011:12
dönemini
1
uyuşmazlıklarda
yargı1997yoluna başvurulabilmektedir.
etkilendiği; döviz
kurundan,
1998 Doğu
Key words:
Custom95
Duties,
içeren
aylıkCustom,
frekansta
adetCustom
gözlemden oluşan
Asya krizinden ve
2008Kelimeler:
küresel finansal
krizinden
Anahtar
Gümrük, Gümrük
Vergisi,
Disputes
veri seti kullanılmıştır. Tüketici güven endeksi
Gümrük Uyuşmazlıkları
negatif etkilendiği saptanmıştır.
olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve
Aktaş ve Akdağ (2013) Türkiye’de temel ekoTürkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB)
nomik faktörlerin hisse senedi fiyatları ile ilişkili
tarafından hazırlanan endeks esas alınmıştır. Döviz
olup olmadıklarını tespit etmişlerdir. Bu ilişkinin
kuru olarak ise, Dolar satış kurunun aylık ortalama
belirlenmesinin yanında aynı zamanda ilişkinin
değeri alınmıştır. Ampirik bulgular incelendiğinde
karşılıklı olup olmadığının tespit edilmesi de amaçise, Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz
lanmıştır. Çalışmada, çoklu doğrusal regresyon
kuru arasında hem uzun hem de kısa dönemde
60
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Bu bulgular
Çakan ve Ejara (2013) döviz kuru ile hisse senedi
GÜMRÜKekonominin
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
fiyatı arasındaki dinamik ilişkiyi on iki gelişmekışığında döviz kurunun tüketicilerin
1
ĠDARĠ
AġAMADA ÇÖZÜM
te olanYOLLARI
ülke için araştırmışlardır. Çalışmada 31
geleceğine yönelik beklentilerini
şekillendiren
Mayıs
Nisan
2010 verileri kulanılarak
ADMINISTRATIVE
TO 1994-7
DISPUTES
OVER
faktörlerden birisi olduğu
belirlenmiştir. SOLUTIONS
doğrusal ve doğrusal olmayan Granger nesenCUSTOM DUTIES
Kaya, Çömlekçi ve Kara (2013) İMKB 100
sellik testi yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
endeksi ile bazı makro
ekonomik
değişkenler
ampirik sonuçlara göre ülkelerin çoğu için iki
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
CelalOcak
Bayar Üniversitesi
Ticaret Bölümü olduğu tespit edilmiştir.
arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir.
2002 ileSalihli MYO,
yönlüDıĢnedenselliğin
Haziran 2012 dönemlerini
kapsayan çalışmada
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Dar,
Abstract:
Custom
duty is ave
kindSamantaraya
of tariff arising hisse senedi
Shah,
Bhanja
eşyanın
yer İMKB-100
değiştirmesi nedeniyle,
bu geeşyanın
from the movement of commercial commodities
bağımlı değişken
olarak
endeksi
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, fiyat
subjectendeksi
to customsile
which
is based
on arasındaki
those
döviz
kuru
ilişkiyi
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
tirisi, bağımsız değişkenler
olarak
da
faiz
oranı,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tahmin
tariff that etmeye
is a foreignyönelik
trade and economic
olarakpolicy
beş Asya ülkesini
Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
para arzı, sanayitürüdür.
üretim
endeksi
ve
döviz
kurunu
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve incelemişlerdir.
fiscal functions. Since they
are not collected
Ağustos
1997-onAğustos 2012
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
belirlemişlerdir. Çalışmada
çoklu regresyon
vergi türü olmadığından,
dış ticaretemodeli
konu olan dönemi
an indirect çin
tariff aylık
on expenditures,
duties
verilercustom
kullanılarak
basit koeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
en küçük karelerolmak
tahmin
yöntemi,
kullanılmıştır.
üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi relasyon
to foreign trade
at the custom.
According touygulanmıştır.
vearrive
dalgalı
korelasyon
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Çalışma sonuçlarına
senedi
getirileri
ile
Çalışma
sonucunda
döviz
kuru ile hisse senedi
kanun göre,
kapsamıhisse
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded
from this
law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
para arzı (M2) arasında
pozitif
yönlü,
döviz kuru
endeksi
arasında
bir yapı olduğunu
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun fiyat
regulated
by customs
law heterojen
numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
ile negatif yönlüBölgesine
bir ilişki
olduğu
tespiteşyaya
edilmiştir.
girişinden
başlayıp,
uygulanacak belirlemişlerdir.
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Literatürde
hisselevels
senedi
ve döviz
Zubair (2013) gümrük
hisse vergisinde
senedi deendeksi
ile döviz
zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other yer
taxes,alan
compalsive
such fiyatları
as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
arasındaki
kuru ve para arzı
(M2) arasındaki
ince-olan kuru
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir ilişkiyi
kuruluş niteliği
by General
Directorateilişkileri
of Customs araştıran
as a part of çalışmalardan
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
elde
edilen
sonuçlara
bakıldığında
birçok ülke için
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
lemiştir. HaftalıkKanunu
verilerin
kullanıldığı
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarakçalışmada,
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
yapılan
çalışmaların farklı sonuçlara ulaşması söz
süreci, diğer
oluşan Çalışmada
süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
2001-2011 dönemi
ele vergilerde
alınmıştır.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları konusudur.
have to be resolved
administratively
in the
first dönemler için
Hatta
aynı ülkede
farklı
öncelikle
idariöncesi
aşamada ve
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
(2001-2008) global
kriz
(2008-2011)
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen yapılan
solved administratively,
legal sonuçlarının
action can be taken.bile farklılaştığı
çalışmaların
1
uyuşmazlıklarda
yargı yolunaeşbütünleşme
başvurulabilmektedir.
global kriz dönemi
için Johansen
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
görülmektedir.
Gümrük, Gümrük testi
Vergisi,
Disputes
testi yapılmıştır.Anahtar
DahaKelimeler:
sonra nedensellik
Gümrük Uyuşmazlıkları
yapılarak ele alınan değişkenler arasında bir
3. YÖNTEM
ilişki olup olmadığı tespit edilmiştir. Çalışma
Çalışmada altı adet değişken kullanılarak analizler
gerçekleştirilmiştir. Bu değişkenler; döviz kuru
olarak Amerikan Doları, BIST 100, mali sektör
endeksi, sanayi sektör endeksi, hizmet sektör
endeksi ve teknoloji sektör endeksidir. İlk olarak
serilerin durağanlığı, Dickey ve Fuller (1981) ta-
sonuçlarına göre, döviz kuru ile hisse senedi
endeksi arasında global kriz öncesi ve global
kriz boyunca eşbütünleşme görülmemiştir. Aynı
şekilde Granger nedensellik ilişkisinin de her iki
dönem için olmadığı belirlenmiştir.
61
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
rafından geliştirilen “Geliştirilmiş Dickey-Fuller”
trendli modeldeki ADF test istatistikleri, kritik
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
(ADF) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin
değerlerden mutlak olarak büyükse Ho hipotezi
1
YOLLARI
(KPSS) birim kök testleri ile ĠDARĠ
analiz AġAMADA
edilmiştir. ÇÖZÜM
red edilir
ve serinin durağan olduğuna ve birim
Aynı dereceden bütünleşik
olan seriler için SOLUTIONS
uzun
kökeTO
sahip
olmadığına
karar verilir.
ADMINISTRATIVE
DISPUTES
OVER
dönemli eşbütünleşme ilişkisi Johansen CUSTOM
(1988) DUTIES
KPSS birim kök testinde Ho hipotezi ADF testieşbütünleşme analizi ile sınanmıştır.
Uygun
3
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
nin tam
tersidir. Buna göre KPSS birim kök için
gecikme uzunluğunun
belirlenmesinde VAR
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malikullanılan
Hukuk Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
hipotez
şu şekildedir.
3
Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
(vektör otoregresif) analizindenCelal
yararlanılmıştır.
Birim
kökdutyyoktur.
Kısa dönemli nedensellik
ilişkisinin
Özet: Gümrük vergisi,
gümrüğe varlığını
tabi olan ticari Ho:
Abstract:
Custom
is a kind (Seri
of tariff durağandır).
arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
araştırmaya yönelik
olarak
da
Granger
(1969)
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
H1:
Birim kök vardır. (Seri durağan değildir).
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
nedensellik analizi
uygulanmıştır.
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
Yapılan
analiz sonucunda elde edilen KPSS test
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
3.1. Durağanlığın
Test
Edilmesi
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir istatistiklerinin,
regular basis like income
tax anddeğer
corporateile
tax, karşılaştırılması
as
kritik
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe
geldiği
andaolmadığının
bir defaya mahsus sonucunda,
are collected only
once
when commodities
subjectya da kabulüne
Ho
hipotezinin
reddine
Literatürde bir serinin
durağan
olup
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu
(VUK)’nun ikinci
maddesine göre bu karar
the second
item of
tax hipotezi
procedural law,
custom durağan olduverilir.
Ho
serinin
yani birim kök içerip
içermediğinin
araştırılmasında
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usulBu
ve uygulama
esaslarıda
4458 ğunu
procedures
and practises
custom olmadığını,
duties are
ve birim
kökeof sahip
alternatif
çeşitli testler kullanılmaktadır.
çalışmada
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
law,
a
systematization
has
been
hipotez ise (H1) serinin durağan olmadığını ve
serilerin birim kök
taşıyıp taşımadıkları literatürde
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik birim
international
entering customs
territories of
köktrade
içerdiğini
göstermektedir.
sıklıkla kullanılan
Geliştirilmiş
Dickey-Fuller
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
(ADF) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Eğer
assessment,
accrual and düzey
collecting değerde
are regulatedsabit terimli ve
hesaplanan,
bağlı
ayrı bir kuruluş
niteliği
olan
by General Directorate of Customs as a part of
(KPSS) testleri Bakanlığı’na
ile
analiz
edilmiştir.
ADF
birim
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
sabitli/trendli
modeldeki
KPSS
test istatistikleri,
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
kök için kullanılan
hipotez
şu
şekildedir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm kritik
customsdeğerlerden
duties has a different
form from
küçükse
Hothehipotezi kabul
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları edilir
have tove
be serinin
resolved administratively
in the first ve birim köke
durağan olduğuna
Ho: Birim kök vardır
(Seri durağan
değildir).
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen sahip
solved administratively,
actionverilir.
can be taken.
olmadığınalegal
karar
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
H1: Birim kök yoktur
(Seriyargıdurağandır).
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Johansen Eşbütünleşme Analizi
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 3.2.
Disputes
Yapılan analiz sonucunda
elde edilen ADF test
Gümrük Uyuşmazlıkları
Johansen (1988) eşbütünleşme analizinin yaistatistiklerinin, kritik değer ile karşılaştırılması
pılabilmesi için önce VAR (vektör otoregresif)
sonucunda, Ho hipotezinin reddine ya da kabulüne
modeli kullanılarak optimal gecikme uzunluğunun
karar verilir. Ho hipotezi serinin durağan olmabelirlenmesi gerekmektedir. Bunun için kullanılan
dığını ve birim köke sahip olduğunu, alternatif
en yaygın testler; Olabilirlik Oranı Testi (Likelihipotez ise (H1) serinin durağan olduğunu ve
hood Ratio Test: LR), Son Öngörü Hatası (Final
birim kök içermediğini göstermektedir. Eğer hesaplanan, düzey değerde sabit terimli ve sabitli/
Prediction Error: FPR), Akaike Bilgi Kriteri
62
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
(Akaike Information Criterion: AIC), Schwarz
Granger nedensellik testi için kullanılan hipotez
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
şu şekildedir.
Bilgi Kriteri (Schwarz Information Criterion:
1
SIC) ve Hannan-Quinn Bilgi ĠDARĠ
Kriteri AġAMADA
(HQ)’ dir. ÇÖZÜM YOLLARI
Ho: Değişkenler arasında nedensellik ilişkisi yoktur.
Bu kriterleri minimumADMINISTRATIVE
yapan gecikme uzunluğu,
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
H1: Değişkenler arasında nedensellik ilişkisi vardır.
optimal olarak kabul edilmektedir.
CUSTOM DUTIES
3
Selin KILINÇ2, Hatice
TestYURTSEVER
sonucunda,
olasılık değeri eğer 0.05’den
Eşbütünleşme analizinin uygulanabilmesi
için
2
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliküçük
Hukuk Programı
Lisans yani
Öğrencisi
ise Ho Yüksek
red edilir,
değişkenler arasında
3
ele alınan serilerinCelal
durağan
olmaması
ve bütünSalihli MYO,
Celal Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret Bölümü
nedensellik ilişkisi vardır denir. Olasılık değeri
serilerin aynı dereceden durağan hale gelmesi
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eğer
Abstract:
Custom duty
is a kindise
of tariff
0.05’den
büyük
Hoarising
kabul edilir, yani
gerekmektedir. Yapılan
birim
kök testi
sonuçlarına
eşyanın yer
değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, değişkenler
subject to customs
which
is
based
on
those
arasında nedensellik ilişkisi yoktur
göre, tüm serilerin
durağan olmadıkları
sosyaldüzeyde
ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi denir.
tariff that is a foreign trade and economic policy
ve birinci farklarının
durağan
hale
geldiktürüdür.alınarak
Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
leri yani birinci kurumlar
dereceden
I(1) bir 4.regular
vergisientegre
gibi belirlioldukları
aralıklarla alınan
basis SETİ
like income tax and corporate tax, as
VERİ
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
görülmüştür. Bueşyanın
nedenle
Johansen
eşbütünleşme
gümrüğe
geldiği anda
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
çalışmada,
döviz
kuru ile
BİSTto100 endeksi ve
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Bu
to foreign
trade arrive
at the custom.
According
testi yapılmıştır.Usul
Johansen
eşbütünleşme
testi için
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
endeksi,
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, mali
dutiessektör
are excluded
from sanayi
this law. sektör
Therefore,endeksi, hizmet
kullanılan hipotez
şu vergilerinin
şekildedir.
gümrük
usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
teknoloji
sektör4458.
endeksi arasında
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun sektör
regulatedendeksi,
by customs
law numbered
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
dönemi
için
Ho: DeğişkenlerBölgesine
arasında
eşbütünleşme
girişinden
başlayıp, eşyaya ilişkisi
uygulanacak 03.01.2005-26.12.2013
created beginning with commodities
subject
to günlük veriler
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Analizlerin
yoktur.
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi kullanılmıştır.
Turkey and continuing
with operationgerçekleştirilmesinde
sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
paket
yararlanılmıştır.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret E-Views
assessment, 6
accrual
and programından
collecting are regulated
H1: DeğişkenlerBakanlığı’na
arasındabağlıeşbütünleşme
ayrı bir kuruluş ilişkisi
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Veriler
Türkiye
Cumhuriyeti
Merkez Bankası’ndan
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
vardır.
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
(TCMB)
alınmıştır. Endeksler için endekslerin
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Test sonucunda,yapıya
İz vesahiptir.
Maksimum
Özdeğer
istaGümrük vergisi uyuşmazlıkları kapanış
have to befiyatları,
resolved administratively
in the
firstAmerikan Dodöviz kuru
için
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
tistiklerinin olasılık
0.05’den
küçük
Ancak değeri
idari eğer
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal actiongünlük
can be taken.
lar’ının
satış kurunun
ortalama değeri
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
ise Ho red edilir, yani eşbütünleşme vardır denir.
Key words: Toplam
Custom, Custom
Duties,sayısı
Custom 2262’dir. Dealınmıştır.
gözlem
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
İz ve MaksimumGümrük
Özdeğer
istatistiklerinin olasılık
Uyuşmazlıkları
ğişkenlerin aynı düzeye getirilmesi ve paralelliğin
değeri eğer 0.05’den büyük ise Ho kabul edilir,
sağlanması için analizde kullanılacak olan bütün
yani eşbütünleşme yoktur denir.
değişkenlerin logaritması alınmıştır. Böylece
söz konusu değişkenler aynı düzeye getirilmiş3.3. Granger Nedensellik Analizi
tir. Çalışmada ekonometrik analize geçmeden
Granger (1969) nedensellik testi, sistemde yer
önce verilerin genel yapısını görmek amacıyla
alan değişkenler arasındaki nedenselliğinin yötanımlayıcı istatistiki değerleri logaritmik (Ln)
nünün belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.
değerleriyle Tablo 1’de gösterilmiştir.
63
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1. Değişkenlerin Tanımlayıcı İstatistikleri
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
LnDolar
Ortalama
0.419
Medyan
Maksimum
Minimum
Std. Sapma
Jarque-Bera
LnBist100
LnHizmet
LnMali
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
LnSanayi
10.774
10.541
11.163
10.664
9.745
0.411
10.820
10.570
11.217
10.785
9.611
0.738
11.442
11.289
11.842
11.509
10.762
0.140
9.963
9.562
10.287
4.896
8.531
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
2
LnTeknoloji
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
0.144
0.339
0.448MYO, DıĢ Ticaret
0.342
0.675
Celal
Bayar Üniversitesi Salihli
Bölümü
83.711
96.692
108.245
127.608
7057.159
0.571
93.767
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın0.000
yer değiştirmesi0.000
nedeniyle, bu eşyanın
commodities
Olasılık
0.000 from the movement
0.000 of commercial
0.000
0.000
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
mali fonksiyonlarının
bir
commodities’quantity
It is are a kind of
Gözlem Sayısı sosyal ve2262
2262yanında önemli 2262
2262 and value.2262
2262
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı biryani
vergi standart
türü olan gümrük
gelir ve dönemli
fiscal functions.
Since they are not
collectedJohansen
on
Tablo 1’e göre oynaklık
sapmavergisi,
(0.675)
eşbütünleşme
ilişkisi
(1988)
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından,
dış ticarete en
konuaz
olan eşbütünleşme
an indirect tariff onanalizi
expenditures,
custom duties Kısa dönemli
en fazla sanayi endeksinde
görülmektedir,
ile sınanmıştır.
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere
alınmaktadır.
Gümrük vergileri, Vergi nedensellik
to foreign trade arrive
at the custom.
According
to
oynaklık ise dolarda
(0.144)
görülmektedir.
ilişkisinin
varlığını
araştırmaya
yöneUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
olarak
da Granger
nedensellik analizi
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, lik
duties
are excluded
from this(1969)
law. Therefore,
5. ANALİZ gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun uygulanmıştır.
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Çalışmada ilk olarak
ve Fuller
Bölgesine Dickey
girişinden başlayıp,
eşyaya (1981)
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Durağanlığın
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik 5.1.
international
trade entering Test
customsEdilmesi
territories of
tarafından geliştirilen
“Geliştirilmiş
oluşturulmuştur.
Diğer tümDickey-Fuller”
vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
(ADF) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin
2’de
ADF
KPSSarebirim
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Tablo
assessment,
accrual
andve
collecting
regulatedkök test sonuçBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
(KPSS) testleriGümrükler
ileçalıĢma,
birim
kök
testi
yapılmış,
düzey
değerde
sabit
terimli,
Bu
Celal
Bayar
Üniversitesi
Bilimlerları
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı
Mali
Hukuk to sabitli/trendli
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
disputes
over
aynı dereceden Gümrük
bütünleşik
olan seriler için uzun
modeller
için verilmiştir.
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
64
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 2. Değişken Serilerine Ait ADF ve KPSS Test Sonuçları
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ADF Birim Kök Test Sonuçları
KPSS Birim Kök Test Sonuçları
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Değişken
TO DISPUTES
OVER
DüzeyADMINISTRATIVE
BirinciSOLUTIONS
Fark
Düzey
Sabit
Sabitli/
Trendli
CUSTOMSabitli/
DUTIES Sabit
Sabit
2 Trendli
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
3
Sabitli/
Trendli
Birinci Fark
Sabit
LnDolar
-0.77
-2.40
-46.83
-46.83
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
(0.82)
(0.37)
(0.00)
(0.00)
4.45 Bölümü 0.57
0.09
Celal Bayar Üniversitesi Salihli
MYO, DıĢ Ticaret
LnBist100
-1.78
-2.10
-45.72
Sabitli/
Trendli
0.03
-45.72
Özet:
Gümrük vergisi,
gümrüğe(0.00)
tabi olan ticari(0.00)
Abstract: 4.06
Custom duty is a0.28
kind of tariff arising
(0.38)
(0.54)
0.08
0.06
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
LnMali
-2.05
-2.15
-45.75
-45.76
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
(0.26)
(0.51)
(0.00)
3.45
0.10
0.06
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi(0.00)
tariff that is
a foreign trade0.26
and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
LnSanayi
-2.82bir vergi türü
-2.86
-24.84
dolaylı
olan gümrük
vergisi, gelir ve-24.86
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
belirli aralıklarla
regular basis
like income tax0.64
and corporate tax,
as
(0.054)vergisi gibi
(0.17)
(0.00) alınan bir(0.00)
0.62
0.38
0.10
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın
defaya mahsus-46.25
are collected only once when commodities subject
LnTeknoloji
-0.87 gümrüğe geldiği
-1.21 anda bir
-46.26
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
(0.79)
(0.90)
(0.00)
(0.00)
0.94 law, custom
0.16
0.17
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second4.08
item of tax procedural
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
LnHizmet
-1.34 vergilerinin-2.64
-47.24
gümrük
usul ve uygulama
esasları 4458-47.24
procedures and practises of custom duties are
sayılı
Gümrük Kanunu’nda
regulated 5.61
by customs law
(0.61)
(0.26)düzenlenmiştir.
(0.00) Bu kanun(0.00)
0.28numbered 4458.
0.07
0.03
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
göre (1996)’den
bir
sistematik ğan
international
trade entering customs
territories of
Not: ADF için kritik
değerlersırasına
MacKinnon
hale getirilmeleri
gerekmektedir.
Bu amaçla
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük
de zorunlu
aşamalar sabit
olan tarh, değişkenlerin
Like all other taxes,
compalsive
such as Tabloda tüm
alınmıştır. %1, %5
vevergisinde
% 10 kritik
değerler,
birinci
farkılevels
alınmıştır.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan değişkenlerin
by General Directorate
of Customs
ashem
a part de
of sabitli/trendli
terimli modeldeBakanlığı’na
hem
sabitli
1sırasıyla -3.43, -2.86, -2.56’dır.
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine
uygun olarak
yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution
process ile
of disputes
over hale geldikleri
Sabitli/trendli modelde
ise sırasıyla,
-3.96,
-3.41 ve
modelde
birinci
farkları
durağan
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
diğer vergilerde
süreçten farklı bir veya
processbirim
of otherkök
taxes.
Customs duty disputes
-3.12’dir. KPSS süreci,
için kritik
değerleroluşan
Kwiatkowskiiçermedikleri
gözlenmektedir.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
Phillips-Schmidt-Shin
alınmıştır.zorundadır.
%1,
öncelikle (1992)’den
idari aşamada çözümlenmek
place. However, in the case of disputes not being
test sonucuna
göre,
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen KPSS
solved administratively,
legal action
can beLn
taken.sanayi endeksi
1
%5 ve % 10 kritik
değerler,yargı
sabit
terimli
modelde
uyuşmazlıklarda
yoluna
başvurulabilmektedir.
düzey
değerde
(0.64)
modelde %
Key words:
Custom,
Customsabitli/trendli
Duties, Custom
sırasıyla 0.74, 0.46,
0.35’dir.
Anahtar
Kelimeler:Sabitli/trendli
Gümrük, Gümrük moVergisi,
Disputes
5 ve % 10 önem düzeyinde durağan değildir.
Gümrük Uyuşmazlıkları
delde ise sırasıyla, 0.22, 0.15 ve 0.12’dir.
Ln sanayi endeksinin birinci farkı alındığında
(0.10) sabitli/trendli modelde durağan çıkmıştır.
Ln teknoloji düzey değerde hem sabitli hem de
sabitli/trendli modelde durağan değildir, birinci
farkı alındığında sabitli modelde durağan çıkmıştır. Bu değişkenlerin dışında tüm değişkenlerin
hem sabitli hem de sabitli/trendli modelde birinci
Tablo 2’de parantez içinde gösterilen değerler
MacKinnon (1996) tek yönlü olasılık değerleridir.
Tüm değişkenlere ilişkin ADF test istatistikleri hem
sabitli hem de sabitli/trendli seviye değerlerinde
durağan bulunmamıştır. Eğer seriler seviyelerinde
durağan değilse farkları alınmak suretiyle dura65
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
farkları ile durağan hale geldikleri veya birim kök
için Akaike (AIC) ve Son Öngörü Hatası (FPE)
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
içermedikleri gözlenmektedir. KPSS birim kök test
kriterleri dikkate alınmıştır. FPE ve AIC’nin
1
AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
sonuçları ADF test sonuçlarını ĠDARĠ
desteklemektedir.
gecikme
uzunluğu
beş olan modelde minimum
değerde
olduğu görülmektedir.
Her iki kriter VAR
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
5.2. Johansen Eşbütünleşme
Analizi
(5) modelinin uygun model olduğunu göstermişCUSTOM DUTIES
gecikme uzunluğu Tablo
Johansen eşbütünleşme analizine geçmeden önce 2 tir. Buna göre optimal
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
3’de verilmiştir.
VAR (vektör otoregresif)
modeli kullanılarak
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi
optimal gecikme uzunluğu belirlenmiştir.
BununSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük
gümrüğe tabi
olan ticari Uzunlukları
Abstract: Custom
duty Sonuçları
is a kind of tariff arising
Tablo vergisi,
3. Optimal
Gecikme
Testi
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Gecikme
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Uzunluğu türüdür.
LR Aynı zamanda harcamalar
FPE üzerinden alınan AIC
instrument in additionSC
to its economic, social and HQ
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
0
NA vergisi gibi belirli 2.79e-10
-4.955795
kurumlar
aralıklarla alınan bir -4.971023
regular basis like income
tax and corporate tax, as-4.965465
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın
gümrüğe geldiği anda
bir defaya mahsus -33.44969
are collected only once-33.34310
when commodities subject-33.41079
1
64063.35
1.20e-22
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul
Kanunu (VUK)’nun ikinci
maddesine göre bu -33.73241
the second item of tax
procedural law, custom-33.66016
2
705.1531
9.02e-23
-33.53445*
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
3
185.7723
8.57e-23Bu kanun -33.78359
-33.49427
sayılı
Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir.
regulated by customs
law numbered 4458. -33.67800*
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
4
69.76880
8.58e-23
-33.40226
Bölgesine
girişinden başlayıp,
eşyaya uygulanacak -33.78295
created beginning with
commodities subject to-33.64401
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
vergilerde olduğu gibi -33.79835*
Turkey and continuing
with operation sequence. -33.62607
5
105.2489Diğer tüm 8.45e-23*
-33.32629
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve tahsil aşamaları
Gümrük ve Ticaret -33.78255
assessment, accrual and
collecting are regulated -33.57692
6
35.78974
8.58e-23
-33.21913
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
7
54.02812
8.65e-23
-33.77504
-33.12026
-33.53607
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
8
62.65127*
8.68e-23
-33.02536
süreci,
diğer vergilerde oluşan
süreçten farklı bir -33.77151
process of other taxes.
Customs duty disputes-33.49920
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
* İlgili kriterlere Ancak
göre belirlenen
en uygunçözümlenemeyen
gecikme
SC:
Bilgi
idari
aşamada
solvedSchwarz
administratively,
legalKriteri
action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
uzunluğunu göstermektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Hannan-Quinn Bilgi Kriteri
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, HQ:
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
LR: LR Test İstatistiği
Optimal gecikme uzunluğu (5) bulunduktan sonra
Johansen eşbütünleşme testi yapılmıştır. Sonuçlar
Tablo 4’te verilmiştir.
FPE: Son Öngörü Hatası
AIC: Akaike Bilgi Kriteri
66
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 4. Eşbütünleşme Testi Sonuçları
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Sıfır
Hipotezi
İz
İstatistiği
0,05 Kritik
Olasılık
Maksimum
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
Değer
Özdeğer
İstatistiği
Ho: r=0
67.56306
83.93712
Ho: r≤1
36.02453
60.06141
Ho: r≤2
17.74343
2
40.17493
Ho: r≤3
8.477332
24.27596
Ho: r≤4
2.671636
12.32090
Özet: Gümrük vergisi,
gümrüğe
0,05 Kritik
Değer
Olasılık
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
0.4172
31.53853
36.63019
0.1744
0.8605
18.28110
30.43961
0.6762
0.9575
9.266097
24.15921
0.9482
0.9333
5.805696
17.79730
0.9107
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
0.8867
2.106399
11.22480
0.9110
tabi olan
ticari
Abstract:
Custom duty is a kind
of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
Ho: r≤5
0.565237
4.129906
0.5142 subject
0.565237
0.5142
miktarı veya değeri
üzerinden alınan, ekonomik,
to customs which is 4.129906
based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür.
Aynı Maksimum
zamanda harcamalar Özdeğer
üzerinden alınan bir
instrument
in addition ilişkisi
to its economic,
and
Tablo 4’e göre,
İz ve
nedensellik
olupsocial
olmadığını
görmek
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
gibi belirli
aralıklarlabüyük
alınan bir amacıyla,
regular basis döviz
like income
tax and
corporate tax, asyani dolar satış
kuru
değişkeninin
istatistiklerinin kurumlar
olasılıkvergisi
değeri
0.05’den
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
gümrüğekabul
geldiği edilmiştir,
anda bir defayayani
mahsus kurunun
are collectedBist
only once
commodities
subjectsektör endeksi,
100when
endeksi,
mali
olduğundan, Hoeşyanın
hipotezi
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikincieşbütünleşmaddesine göre bu sanayi
the second
item of
tax procedural
law, custom
sektör
endeksi,
teknoloji
sektör endeksi ve
değişkenler arasında
uzun
dönemli
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrükdiyebiliriz.
vergilerinin usul Dolayısıyla
ve uygulama esaslarıbu
4458 hizmet
procedures
and practises
of custom
duties areetkilemeyeceği
sektör
endeksini
etkileyip
me ilişkisi yoktur
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete
konu etmedikleri
olan eşyanın Türkiye
Gümrük belirlenmiştir.
Through this law, aBunun
systematization
been
içinhasbelirlenen
optimal
değişkenlerin birlikte
hareket
sonucu
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik gecikme
internationaluzunluğu
trade entering(5)
customs
territories
of
dikkate
alınarak
gerçekleşortaya çıkmaktadır.
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, tirilen
Like allVAR
other taxes,
compalsive
levels such temelli
as
(vektör
otoregresif)
Granger
tahakkuk ve tahsil
aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
5.3. Granger Nedensellik
Analizi
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Causality-Block
by General Directorate Exogeneity
of Customs as a Wald
part of (Granger Ne1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine
olarak yürütülmektedir.
Customs Law.ve
Resolution
of disputes
over test sonuçları
Değişkenler arasındaki
uzun uygun
dönemli
eşbütündensellik
Blok process
Dışsallık
Wald)
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde
farklı bir aşağıdaki
process of other
taxes. Customs
dutygösterilmiştir.
disputes
leşme ilişkisi olmamakla
birlikteoluşan
kısasüreçten
dönemde
tablolarda
(5-9)
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,Nedensellik
legal action can be taken.
Tablo
5. LnDolar
ile LnBist
100 Endeksi
Arasındaki
İlişkisi
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Bağımlı değişken:
LnDolar
Ki-Kare
S e r b e s t l i k Olasılık
Anahtar
Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
derecesi
Dışlanan: LnBist100
852.8744
5
0.0000
12.4518
5
0.0291
Bağımlı değişken: LnBist100
Dışlanan: LnDolar
Tablo 5’e göre olasılık değeri 0.05 den büyükse
boş hipotez olan Ho kabul edilir, yani Granger
nedeni değildir denir. Olasılık değeri 0.05 den
küçükse Ho red edilir, yani Granger nedenidir
denir. Buna göre dolar satış kuru ile Bist100
endeksi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi
67
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
vardır. Yani LnBist100, LnDolar’ın nedenidir;
LnDolar, Ln Bist100’ün nedenidir. Burada hem
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
geleneksel hem de portföy yaklaşımı geçerlidir.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Tablo 6. LnDolar ile LnMali Sektör Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Bağımlı değişken: LnDolar
Ki-Kare
CUSTOM DUTIES
2
Dışlanan: LnMali
Serbestlik
derecesi
Olasılık
5
0.0000
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
768.3160
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Bağımlı değişken:
LnMali
Celal Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Dışlanan: LnDolar
9.6667
5
0.0852
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
değeri
üzerinden
alınan,sektör
ekonomik, LnDolar
subject to satış
customskuruna
which isdoğrudur.
based on those
Tablo 6’ya göremiktarı
dolarveya
satış
kuru
ile mali
Yani mali sektör
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
ticaret
ve ekonomi
politikası aracı
olan varbir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
endeksi arasındadıştek
yönlü
nedensellik
ilişkisi
meydana
gelensocial
biranddeğişme, döviz
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan endeksinde
instrument in addition
to its economic,
dır, olasılık (0.0000)’dır.
YanitürüLnMali,
LnDolar’ın
dolaylı bir vergi
olan gümrük
vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir satış
regularkurunu
basis like income
tax and corporate tax,Burada
as
etkilemektedir.
portföy
nedenidir; LnDolar
LnMali’nin
değildir.
vergi türü
olmadığından,nedeni
dış ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Nedensellik ilişkisi
sektörGümrük
endeksinden
olmak LnMali
üzere alınmaktadır.
vergileri, Vergi yaklaşımı
to foreign tradegeçerlidir.
arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Tablo 7.
LnDolar
ileusulLnSanayi
Sektör
Arasındaki
Nedensellik
İlişkisi
gümrük
vergilerinin
ve uygulama esasları
4458Endeksi
procedures
and practises of
custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bağımlı değişken: LnDolar
Ki-Kare
Serbestlik
Olasılık
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
derecesi
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Dışlanan:
5.7871
0.3275
gümrük
vergisindeLnSanayi
de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all 5
other taxes, compalsive
levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bağımlıbağlı
değişken:
Bakanlığı’na
ayrı bir LnSanayi
kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun olarak yürütülmektedir. 4.7405
Customs
of
disputes over
Dışlanan:
LnDolar
5Law. Resolution
0.4484
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Gümrük
have to be LnDolar,
resolved administratively
in the first
Tablo 7’ye göreyapıya
dolarsahiptir.
satış kuru
ile vergisi
sanayiuyuşmazlıkları
sektör
değildir;
LnSanayi’nin
nedeni değildir.
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
endeksi arasında
nedensellik
ilişkisineçözümlenemeyen
rastlanBurada
hem geleneksel
hem
portföy yaklaşımı
Ancak
idari
aşamada
solved administratively,
legal action
can bede
taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
mamıştır. Yani, LnSanayi, LnDolar’ın nedeni
geçerli
değildir.
Key words:
Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Tablo 8. LnDolar ile LnTeknoloji Sektör Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi
Bağımlı değişken: LnDolar
Dışlanan: LnTeknoloji
Ki-Kare
434.2780
Serbestlik
derecesi
Olasılık
5
0.0000
5
0.0011
Bağımlı değişken: LnTeknoloji
Dışlanan: LnDolar
20.2887
68
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 8’e göre dolar satış kuru ile teknoloji
LnDolar, LnTeknoloji’nin nedenidir. Burada hem
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sektör endeksi arasında çift yönlü nedensellik
1
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
ilişkisi vardır. LnTeknoloji, LnDolar’ın
nedenidir; ÇÖZÜM
geleneksel
hem de portföy yaklaşımı geçerlidir.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Tablo 9. LnDolar ile LnHizmet Sektör Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi
Bağımlı değişken: LnDolar
2
CUSTOM DUTIES
Ki-Kare
Serbestlik
derecesi
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Olasılık
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
5 Bölümü
0.0000
DıĢ Ticaret
Dışlanan: LnHizmet3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli
597.0511
MYO,
Bağımlı değişken: LnHizmet
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
nedeniyle, bu eşyanın
from the movement
of commercial commodities
17.0726
5
0.0044
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret
ve ekonomi
aracı olan
bir vergi olmadığı
tariff that is asonucuna
foreign trade and
economic policy
Tablo 9’a göre dolar
satış
kuru politikası
ile hizmet
sektör
varılmıştır.
Dolayısıyla bu
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı
vergi türünedensellik
olan gümrük vergisi,
gelir ve değişkenlerin
fiscal functions. Since
they arehareket
not collected
on
endeksi arasında
çiftbiryönlü
ilişkisi
birlikte
etmedikleri
sonucu
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi
türü olmadığından,
dış ticarete
konu olan gözlemlenmiştir.
an indirect tariff on expenditures, custom duties
vardır. LnHizmet,
LnDolar’ın
nedenidir;
LnDolar,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
LnHizmet’in nedenidir.
geleneksel
olmak üzere Burada
alınmaktadır.hem
Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Kısa
the second
item of ilişkinin
tax proceduraltespitine
law, customyönelik olarak
dönemli
hem de portföykanun
yaklaşımı
kapsamı geçerlidir.
dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ise
procedures
and practises
of custom duties
Granger
nedensellik
testi are
yapılmıştır, bu
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
6. SONUÇ
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük testte,
Through dolar
this law,satış
a systematization
been
kurunda has
meydana
gelen bir
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik değişimin
international trade
entering endeksinde,
customs territories of
Bist100
mali sektör enBu çalışmada döviz
kuru Diğer
ile Bist
100 endeksi
oluşturulmuştur.
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, deksinde,
Like all other sanayi
taxes, compalsive
such as
sektörlevels
endeksinde,
teknoloji
ve mali sektör gümrük
endeksi,
sanayi
sektör
endeksi,
tahakkuk
ve tahsil
aşamaları
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
endeksinde
hizmet
sektör
endeksinde
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan sektör
by General
Directorate of ve
Customs
as a part
of
1 endeksi ve hizmet sektör enteknoloji sektörBakanlığı’na
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
bir
değişime
nedenprocess
olupof olmadığı
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over incelenmiştir.
deksleri arasındaki
kısavergisinden
ve uzun
dönemli ilişkiler
türetilmiĢtir.
Gümrük
doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
sonucuna
göre,
dolar
kuru ile Bist100
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Test
process
of other taxes.
Customs
dutysatış
disputes
incelenmiştir. süreci,
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
dolar
kuru not
ilebeing
teknoloji sektör
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. endeksi,
place. However,
in the satış
case of disputes
Ancak sonuçların
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Çalışma, daha tutarlı
elde edilebilmesi
endeksi ve dolar satış kuru ile
1 hizmet sektör
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
için, günlük veriler kullanılarak yapılmıştır. Yapılan
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, endeksi
Disputes arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi,
Uyuşmazlıkları
birim kök testi Gümrük
sonuçlarına
göre, tüm serilerin
eşyanın LnDolar
yer değiştirmesi
Dışlanan:
dolar satış kuru ile mali sektör endeksi arasında
tek yönlü nedensellik ilişkisi gözlemlenmiş ve
dolar satış kuru ile sanayi sektör endeksi arasında
nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır.
düzeyde durağan olmadıkları ve birinci farklarının alınarak durağan hale geldikleri yani birinci
dereceden entegre oldukları I(1) görülmüştür. Bu
nedenle Johansen eşbütünleşme testi yapılmıştır.
Serilerde eşbütünleşme bulunamamış ve döviz
kuru olarak alınan dolar satış kuru ile Bist 100
ve sektörler arasında uzun dönemli bir ilişkinin
Çalışma, döviz satış kuru ile Bist 100 ve mali
sektör endeksi, sanayi sektör endeksi, teknoloji
sektör endeksi ve hizmet sektör endeksi arasındaki
69
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ilişkiyi ortaya koyarak literatüre katkı sağlamakla
İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 25( 3-4):
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
birlikte, döviz kurları ile hisse senedi fiyatları
45-63
AġAMADA
arasındaki ilişkiyi açıklayan ĠDARĠ
iki yaklaşımı
da ÇÖZÜM YOLLARI1
ÇAKAN, E., and EJARA, D.D., (2013). On
yani hem geleneksel yaklaşımı
hem de portföy
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
the Relationship between Exchange Rates
yaklaşımını destekler niteliktedir. Çalışma
bu
CUSTOM DUTIES
and Stock Prices: Evidence from Emerging
bağlamda ulusal ve uluslararası yatırımcılar için 2
3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
Markets. International
Research Journal of
yol gösterici olması
bakımından önemlidir.
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı and
YüksekEconomics.
Lisans Öğrencisi (111): 115-124
Finance
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
7. KAYNAKÇA
DAR,
A.B., SHAH, A., BHANJA, N., and SAÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
fromMANTARAYA,
the movement of commercial
commodities
AKTAŞ, M., ve eşyanın
AKDAĞ,
S., (2013).
Türkiye’de
A., (2014).
The Relationship
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının
yanında
önemli bir
commodities’quantity
and value.
It is areIndex
a kind ofand Exchange
Ekonomik Faktörlerin
Hisse Senedi
Fiyatları
between Stock
Price
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür.Araştırılması.
Aynı zamanda harcamalar
üzerinden alınan
instrument
addition
to its Markets:
economic, social
ile İlişkilerinin
International
Ratein in
Asian
AandWavelet Based
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi Research.
gibi belirli aralıklarla
alınan bir
regular
basis like incomeand
tax and
corporate tax,
as
Journal Social
Science
(2): 50-67
Correlation
Quantile
Regression
Appvergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected
once when commodities subject
roachonlyhttp://ssrn.com/abstract=2255378,
AYAYDIN, H., olmak
ve DAĞLI,
H., (2012).
Gelişen
üzere alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
(09.09.2014)
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second
item of tax procedural law, custom
Piyasalardakanun
Hissekapsamı
Senedi
Getirisini
Etkileyen
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Makroekonomik
Değişkenler
ÜzerineBuBir
sayılı Gümrük
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
kanun DICKEY,
regulated by D.A.,
customs and
law FULLER,
numbered 4458.W.A., (1981).
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
İnceleme: Panel
Analizi.
Atatürk
ÜniLikelihood
Ratio
Statistics
fortoAutoregressive
BölgesineVeri
girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created
beginning with
commodities
subject
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
versitesi İktisadi
ve İdari
Dergisi.
Time
Series with
A Unitsequence.
Root. Econometrica.
oluşturulmuştur.
Diğer Bilimler
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey
and continuing
with operation
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
26(3-4): 45-65
49(4):accrual
1057-1072
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment,
and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs and Economy Ministry according to
AYVAZ, Ö., (2006).
Döviz
Kuru
veolarak
Hisse
SenetDOĞUKANLI,
H.,
ÖZMEN,
M., ve YÜCEL,
Programı
Yüksek
Lisans
Selin
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
of
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
leri Fiyatlarısüreci,
Arasındaki
Nedensellik İlişkisi.
E., (2010). İMKB’de Sektörel Açıdan Döviz
diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük
vergisi Bilimler
uyuşmazlıkları
have Kuru
to be resolved
administratively
in the first
Gazi Üniversitesi
İktisadi
ve İdari
Duyarlılığının
İncelenmesi.
Ç.Ü. Sosyal
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal
action
can
be
taken.
Fakültesi Dergisi.
8(2): 1-14
Bilimler Enstitüsü Dergisi.1 19(3): 63-86
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom, Custom Duties, Custom
Kelimeler: Gümrük,
Gümrük SUVergisi, ELMAS,
Disputes
BADHANI, K.Anahtar
N., CHIMWAL,
R., and
B., ve ESEN, Ö., (2010). Hisse Senedi
Gümrük Uyuşmazlıkları
YAL, J., (2009). Exchange Rate Volatility:
Fiyatları İle Döviz Kuru Arasındaki Dinamik
Impact on Industry Portfolios in Indian
İlişkinin Belirlenmesi; Avrasya Örneği. InterStock Market. The Icfai Journal of Applied
national Conference on Eurasian Economies.
Finance.15(6): 33-48
4-5 Kasım, İstanbul: 183-190
BALI, S., ve CİNEL, M.O., (2011). Altın Fiyatlarının İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi ve Bu
Etkinin Ölçümlenmesi. Atatürk Üniversitesi
ERBAYKAL, E., ve OKUYAN, H. A., (2007).
Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru
İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine
70
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Ampirik Bir Uygulama. BDDK Bankacılık
JOHANSEN, S., (1988). Statistical Analysis of
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ve Finansal Piyasalar Dergisi. 1 (1): 77- 89
Cointegration Vectors. Journal of Economic
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMDynamics
YOLLARIand
Control. 12(1): 231-254
GAN, R., LEE, M., YONG, H.H.A., and ZHANG,
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
J., (2006). Macroeconomic Variables and
KASMAN, S. K., (2006). Hisse Senedi Getirileri
CUSTOM DUTIES
Stock Market Interactions: New Zealand
ve Makroekonomik Değişkenler Arasında
2
3
Selin KILINÇ
Evidence. Investment Management
and , Hatice YURTSEVER
Bir İlişki Var
mı?. İktisat İşletme ve Finans
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı 21(238):
Yüksek Lisans88-99
Öğrencisi
Financial Innovations.
3(4):
89-101
Dergisi.
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
GRANGER, C.W.J.,
(1969). Investigating CaKAYA,
V., ÇÖMLEKÇİ, İ., ve KARA, O., (2013).
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın
değiştirmesi nedeniyle,
bu and
eşyanın
fromHisse
the movement
of commercial
commodities
usal Relations
byyer
Econometric
Models
Senedi
Getirilerini
Etkileyen Makromiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal Methods.
ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli
and value. It is are a2002-2012
kind of
Cross-Spectral
Econometrica.
37 bir commodities’quantity
ekonomik Değişkenler
Türkiye
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in addition
to its economic, social
and
(3): 424-438
Örneği.
Dumlupınar
Üniversitesi
Sosyal
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular
basis like income
tax and(35):
corporate
tax, as
Bilimler
Dergisi.
167-176
vergi türü
olmadığından,
dış and
ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
GRANGER, C.W.J.,
HUANG,
B.N.,
YANG,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
C.W., (2000).
A Bivariate
Causality
(2011).
An According
Empirical
Analysis of
olmak
üzere alınmaktadır.
Gümrük Between
vergileri, Vergi KUMAR,
to foreign tradeA.,
arrive
at the custom.
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Stock Priceskanun
Andkapsamı
Exchange
Evidence
Relationship
Between
dışında Rates:
tutulmuştur.
Bu nedenle,
dutiesCausal
are excluded
from this law.
Therefore, Stock Market
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
From Recentsayılı
Asianflue.
The Quarterly
Review
AndbyMacroeconomic
in India.
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated
customs law numberedVariables
4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
of Economics
andgirişinden
Finance.
40(3):
337-354
International
Journal of
Computer
Science
Bölgesine
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning with commodities
subject
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
& and
Management
Studies.
11(1): 8-14
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
continuing with operation
sequence.
İBİCİOĞLU, M.,
KAPUSUZOĞLU,
A., ve olan
KA-tarh, Turkey
gümrük
vergisinde de zorunlu aşamalar
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
RAN, M. B.,
(2013).bağlı
Türkiye’deki
D., asPHILLIPS,
P.C.B.,
Bakanlığı’na
ayrı bir kuruluşTüketici
niteliği olan KWIATKOWSKİ,
by General Directorate of Customs
a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Güven Endeksi
ile
Döviz
Kuru
Arasındaki
SCHMIDT,
and
SHIN, Y., (1992).
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
YüksekP.J.,
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
İlişkinin Ampirik
Analizi. İşletme AraştırTesting the Null Hypothesis of Stationarity
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya 5/1:5-16
sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have Against
to be resolved
theafirst
maları Dergisi.
theadministratively
Alternativein of
Unit Root: How
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal
action
can
be
taken.
Sure are We that Economic
Time Series
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
HALAÇ, U., ve KURT
GÜMÜŞ,
G.,başvurulabilmektedir.
(2010). Hisse
Key Have
words: aCustom,
Custom Journal
Duties, Custom
Unit Root.
of Econometrics.
Anahtarve
Kelimeler:
Gümrük Vergisi,
Disputes
Senedi Piyasası
Döviz Gümrük,
Kuru İlişkisinin
Gümrük Uyuşmazlıkları
(54): 159-178
Eşbütünleşme Analizi: Yapısal Kırılmaların
Önemi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar.
MACKINNON, J.G., (1996). Numerical Distribution
47(548): 65-75
Functions for Unit Root and Cointegration
Tests. Journal of Applied Econometrics.
İŞCAN, E., (2011). Döviz Kurları ve Hisse Se(11): 601-618
nedi Piyasası Arasındaki Etkileşim: Türkiye
Örneği (Aralık 2001-Aralık 2009). Elektronik
MAYSAMI, R. C., HOWE, L.C., and HAMSosyal Bilimler Dergisi. 10(35): 237-251
ZAH, M.A., (2004). Relationship Between
71
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:222 K:489
Jel Kodu:
G10-E44-F30
International Peer-Reviewed
Journal
of Humanities
and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANMacroeconomic Variables and Stock Market
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
KASI (TCMB). http://www.tcmb.gov.tr,
Indices: Cointegration Evidence From Stock
ĠDARĠ
AġAMADA
YOLLARI1
Exchange of Singapore’s All-S
Sector
Indices. ÇÖZÜM(28.12.2013)
Jurnal Pengurusan.
24: 47-77
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
YILMAZ, Ö., GÜNGÖR, B., ve KAYA, V., (2006).
Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik
NIEH, C., and LEE, C., (2001). DynamicCUSTOM
Relati- DUTIES
2
3
KILINÇ , Hatice YURTSEVER
Değişkenler
Arasındaki Eşbütünleşme ve
onship Between Stock Prices AndSelin
Exchange
2
Celal
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı YüksekİMKB
Lisans Öğrencisi
Nedensellik.
Dergisi. 9(34): 1-16
Rates For G-7
Countries.
The
Quarterly
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Review of Economics And Finance. 41(4):
ZUBAIR, A., (2013). Causal Relationship bet477- 490 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
fromween
the movement
of commercial
Stock
Market commodities
Index and Exchange
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Rate: Evidence
from
Nigeria.
sosyal ve
yanında
önemli bir
commodities’quantity
and value.
It is are
a kind of CBN Journal
ÖZER, A., KAYA,
A.,malivefonksiyonlarının
ÖZER, N.,
(2011).
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
of Applied
(2):and87-110
Hisse Senedi
Fiyatları
ile Makroekonomik
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar üzerinden alınan
instrument
in addition Statistics.
to its economic,4social
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Değişkenlerin
Etkileşimi.
Eylül alınan
Üni- bir regular basis like income tax and corporate tax, as
kurumlar
vergisi gibiDokuz
belirli aralıklarla
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
versitesi İktisadi
ve İdarigeldiği
Bilimler
eşyanın gümrüğe
anda birFakültesi
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Dergisi. 26(1):
163-182
Usul Kanunu
(VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
TABAK, B. M., (2006).
The Dynamic Relationship
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Between Stock
Prices
And
Exchange
Rates:
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir Journal
sistematik
international trade entering customs territories of
Evidence For
Brazil.
International
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük
vergisinde
de zorunlu
aşamalar 9(8):
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
of Theoritical
and
Applied
Finance.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1377- 1396Bakanlığı’na
1
Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs and Economy Ministry according to
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
72
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KATILIMCILARININ İZMİR ve
MANİSA İLLERİ BAZINDA KARŞILAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR
ARAŞTIRMA
INDIVIDUAL PENSION SYSTEM PARTICIPANTS in IZMIR and MANISA
COMPARISON OF SOME RESEARCH ON
Hatice Nur GERMİR
Celal Bayar Üniversitesi UBYO Bankacılık ve Finans Bölümü Öğretim Üyesi
Özet: Bireysel emeklilik sistemi sosyal güvenlik sistemini
tamamlayıcı nitelikte olup, yoksullukla mücadele ederek
bireyleri daha sağlıklı ve güven duyacakları yarınlara taşımayı hedeflemekte, istihdamı destekleyerek kayıt dışılığın
azaltılıp iş yaşamının çağdaş bir seviyede oluşmasına gayret
göstermektedir. Bireylere tasarruf bilincini aşılamanın
ötesinde ekonomik gelişimin sürdürülebilirliği toplanan
birikimlerin uzun vadeli perspektifte ele alınıyor olmasını
gerektirmektedir. Bu çalışmada, SPSS 13.0 for Windows
istatistik yöntemiyle araştırma kapsamı olan İzmir ve Manisa
illerindeki BES katılımcıları sosyo-ekonomik göstergeler
itibariyle analiz edilmeye çalışılarak iller düzeyinde karşılaştırmaya ve elde edilen sonuçlar sistemin bütünü açısından
değerlendirilmeye gayret gösterilmektedir.
Abstract: Individual pension system, social security system
are complementary and the fight against poverty by individuals healthier and more confident they tomorrows transport
aims, employment by supporting the informality and reduce
business life a contemporary level to occur is performing.
Individuals saving immunization awareness beyond the
sustainability of economic development in the long-term
perspective of accumulated capital is discussed requires that.
In this study, SPSS 13.0 for Windows statistical method
in the research Izmir and Manisa in the IPS participants
socio-economic indicators as to be analyzed by studying
at the provincial level comparisons and obtained results
of the whole system in terms evaluated effort is shown.
Key Words: Individual Pension System, Saving Awareness,
Socio-Economic Indicators
Anahtar Kelimeler: Bireysel Emeklilik Sistemi, Tasarruf
Bilinci, Sosyo-Ekonomik Göstergeler
73
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. GİRİŞ
sisteminin devamına bağlıdır. Mesleklere, temin
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ettiği desteğe göre farklılık arz etmekle birlikte,
İnsanoğlu, değişik risklere karşı güven içerisin1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
bireylerin
karşılaşabileceği
riskleri tamamen ortadan
de olmayı fizyolojik ve sosyal yönden korunkaldırarak
veya minimize
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER ederek çalışma süresi
mayı, vazgeçilemez kural
olarak görmektedir.
boyunca ya da emeklilik döneminde toplumsal
CUSTOM DUTIES
(Özden, 2006: 4)
refahlarını korumak amacıyla Bağ-Kur, Sosyal
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Hastalık, yaşlılık,2 iş kazası, vefat gibi bireylerin Sigortalar Kurumu (SSK), Emekli Sandığı, BiCelal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Celal Bayar Üniversitesi
Ticaret Bölümü
maruz kalabileceği risklere karşı3korunmak
amacıylaSalihli MYO,
reyselDıĢEmeklilik
Sistemi (BES) şeklinde birçok
yine bireylerden sağlanan prim gelirlerinin ortak sosyal güvenlik kurumu tesis edilmiştir. SSK,
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yerSosyal
değiştirmesi
nedeniyle,Sistemi,
bu eşyanın Bağ-Kur
from the movement
of commercial
commodities
bir havuzda toplandığı
Güvenlik
ve Emekli
Sandığı
20 Mayıs 2006 tarimiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
aktif çalışma hayatı
ve emeklilik
sosyal boyunca
ve mali fonksiyonlarının
yanında döneönemli bir hinde
commodities’quantity
value.5502
It is aresayılı
a kind ofyasa ile Sosyal
yürürlüğeand
giren
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
minde bireyin kendisini
huzur
veharcamalar
güven içerisinde
türüdür. Aynı
zamanda
üzerinden alınan Güvenlik
instrument in Kurumu
addition to its(SGK)
economic, adıyla
social and tek bir kurum
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
hissedebileceği kurumlar
bir ortam
toplanmıştır.
(Kaleli,2013)
vergisi sunma
gibi belirligayretindedir.
aralıklarla alınan bir altında
regular basis
like income tax and
corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
(Varol, 2006: 11)
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
gelinceye
gelir-gider
dengesi
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 1990’lı
to foreignyıllara
trade arrive
at the custom.değin
According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
1950’den itibaren
nüfus
artışına
aktif Bu
işgücü
fazla from
veren
güvenlik sistemi,
kanun
kapsamı
dışındabağlı
tutulmuştur.
nedenle, açısından
duties are excluded
this sosyal
law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayısındaki artışsayılı
yanı
sıra teknolojik gelişmelerle dönemin
siyasi otoritesince minimum emeklilik
Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
law, a systematization has been
makineleşmedeki
artış sonucu iş yaşamında kar- yaşının
kaldırılması
popülist yaklaşımıyla açık
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sırasınaanlayışı
göre ile
bir toplum
sistematik vermeye
international başlamıştır.
trade entering customs
territories ofemeklilik yaşı
şılaşılan riskler,işlemlerin
sosyal devlet
Dünyada
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde
de zorunlu
aşamalar
olan tarh, 65
Like
all otherdüzenlenirken,
taxes, compalsive levels
such as
bireylerinin tamamını
ilgilendiren
kalıcı
çözümler
olarak
Türkiye’de
ortalama
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan yaşı
by General
Directorate
of Customs
as abin
partemekli
of
bulunmasını gerektirmiştir.
44 olan
10
milyon
200
meydana
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.Emekli
Resolutionyani
processpasif
of disputes
over
gelmiştir.
konumdaki
kişilerin
türetilmiĢtir.
1961 Anayasasının
49ncu
maddesinde
“Devlet,
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
Merkezi
Yönetim Bütçesinsüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir sisteme
process ofgetirdiği
other taxes.yük
Customs
duty disputes
herkesin beden ve
ruh sahiptir.
sağlığıGümrük
içinde yaşayabilmesi
yapıya
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
(MYB)
yıl not
kaynak
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. den
place.
However, SGK’ya
in the case ofher
disputes
being aktarılmasını
ve tıbbi bakım görmesini
ödevlidir”
Ancak
idarisağlamakla
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
zorunlu hale getirmiştir. 2013 Şubat
itibariyle bu
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
ifadesiyle “sosyal güvenlik” kavramı anayasal
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yükün
Disputeskümülatif değeri 1 trilyon $’dan fazla olup,
terminolojiye kazandırılmıştır.
Gümrük Uyuşmazlıkları(www.sgk.gov.tr)
2012’de bütçeden SGK’ya yaklaşık 69 milyar
Bireyleri sağlıklı fertlerden oluşan toplumların TL, 2013 yılında ise Türkiye’nin toplam yatırım
sağlık durumlarının sürdürülebilirliği çalışma ko- bütçesinin iki katı olan 74 milyar TL aktarılmak
şullarının standardizasyonuna ve sosyal güvenlik zorunda kalınmıştır. (Işık, 2013) (AA, 2013)
74
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1: SGK’ya MYB’nden Yapılan
SGK’daki açıkların GSMH’ya oranı 2000
Transferler-GSMH’ye Oranı
(milyonVERGĠSĠ
TL)1
GÜMRÜK
UYUġMAZLIKLARININ
yılında en düşük seviyesindedir. 2000 Kasım
2004
ĠDARĠGSMH’ye
AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
ve 2001
Şubat1 krizleri ile 2006 yılında
Transfer Değişim
Tutarı
%
Oranı (%)
SSK,
Emekli Sandığı’nın tek
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TOBağ-Kur
DISPUTESve
OVER
bir kurum altında toplanarak SGK şeklinde
1.496.
102,2
2,13 CUSTOM DUTIES
birleştirilmesinin sonucunda yaşanan geçiş
2.936.
96,3
2,81
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
değişim oranında artış eğilimine
3.226.2 Celal Bayar
9,9Üniversitesi Sosyal
1,94Bilimler Ens. Malisüreci
Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Ticaret BölümüDiğer yıllarda artışın önüne
sebepDıĢolmuştur.
5.523.
71,2
2,3
geçildiği hatta gerçekleştirilen reformlarla
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
9.684.
75,3
2,76
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın yapılan
from the movement
of commercial commodities
transferlerin
düşme eğilimine
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
15.883.
64fonksiyonlarının3,49
sosyal ve mali
yanında önemli bir girdiğini
commodities’quantity
value. It is are a kind of
ifade and
edilebilir.
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
18.830.
3,37üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and
türüdür. Aynı18,5
zamanda harcamalar
2005
kurumlar
23.322.
Yıllar
1998
1999
2000
2001
2002
2003
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
vergisi
aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
23,9gibi belirli 3,59
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
2006
22.892.
-1,8geldiği anda3,02
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
2007
33.060.
44,4
3,92
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
2008
35.016.
5,9
3,68
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
2009
52.600.
50,2 başlayıp,5,52
Bölgesine girişinden
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
2010
55.244.
5 Diğer tüm vergilerde
5,01 olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve -4,5
tahsil aşamaları 4,12
Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
2011
52.772.
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
1 K a y n a k : h t t Gümrük
ptüretilmiĢtir.
://ww
w. a l i t doğan
e z e l uyuşmazlıkların
. c o m / i n d eçözüm
x.
vergisinden
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
php?sid=yazi&id=5618
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
75
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 2: SGK Kapsamındaki Kişilere İlişkin Temel İstatistikler (2003- 2014 Ocak)2
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
2 Kaynak: http://www.sgk.gov.tr
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Tablo 2’de, 2014
Ocak
ayında
18 milyon
799 sandıklar
da with
eklendiğinde
62milyon
771bin
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning
commodities subject
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
bin 802 kişi olan
toplam aktif
sigortalı
kişiandSGK
kapsamındadır.
Aktif/Pasif oranı
oluşturulmuştur.
Diğer tüm
vergilerdemevcut
olduğu gibi 101
Turkey
continuing
with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
iken 9milyon 989bin
10 milyon
yaklaşık
1 emekliyi
tahakkuk ve807
tahsildosyada
aşamaları Gümrük
ve Ticaret 1.88
assessment,
accrual 2
andsigortalı
collecting areçalışanın
regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
623bin 207 kişiGümrükler
pasif
sigortalı
konumundadır.
finanse
ettiği
bu oran
3.5- 4
Bu
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Bilimler
Enstitüsü
Anabilim
Dalıgelişmiş
Mali
Hukuk ülkelerde
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
to
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
disputes
over
32 milyon 980
bin
887 kişiden oluşan olarak
gerçekleşmektedir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,bin
diğer205
vergilerde
oluşan oluşan
süreçten farklı
of other taxes. Customs duty disputes
bağımlılar ve 367
kişiden
özelbir process
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
76
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 3: SGK (2009-2013) Gelir- Gider Konsolide Nakit Akım Tablosu 3
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
3 Kaynak: http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer
tüm vergilerdeesasıyla
olduğu gibi 2010)
Turkey and
continuing with operation
sequence.
Tablo 3’de kuşaklararası
dayanışma
doğrultusunda
gerçekleştirilmektedir.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve
tahsil kaleminin
aşamaları Gümrük
ve Ticaret (Germir,
assessment, 2012:
accrual and
collecting are regulated
SGK’nın en önemli
gelir
sigortalı
169-174)
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar geliri
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
çalışanlardan elde
ettiği
prim
olduğu,
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Law. Resolution
process
disputes over
BuCustoms
kapsamda
artan
denetimler
ve yasal
türetilmiĢtir.
emekli aylığıGümrük
ve vergisinden
sağlıkdoğanharcamalarının
uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
istihdamda
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir düzenlemelerle
process of other taxes.
Customs duty 2005
disputes yılında yüzde
ise en önemliyapıya
gider
kalemini
oluşturduğu
sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
olan kayıtdışılık
oranı
2010’da 43.25,
idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 48.16
place. However,
in the case of disputes
not being
görülmektedir. öncelikle
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
2011’de 39.2, 2012’de 37.8,
1 2013 yılında
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
İşyeri çalışmaAnahtar
standartlarına
uyulmaması,
Kelimeler: Gümrük,
Gümrük Vergisi, 36.75
Disputesve Şubat 2014’de 33.8’e gerilemiştir.
Gümrük Uyuşmazlıkları
asgari ücret hakkı ve yaş haddi, fazla mesai (www.sgk.gov.tr)
ücreti gibi işyeri ve işle ilgili konularda
mevzuata uyulmayarak, sosyal sigorta
priminin noksan yada tamamen ödenmeyerek
sistemin zarara uğratılması anlamını taşıyan
kayıtdışı istihdamla mücadele Kayıtdışı
Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı (2008-
77
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 4: SGK Gelir-Gider Dengesi4
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
4 Kaynak: http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğerbütçe
vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir dirme
process olanağı
of other taxes.
Customsyapılandırma
duty disputes
SGK’nın kronikleşmiş
açıklarını
gideresunarak
sağlamakta,
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idaridüzenlemelerle
aşamada çözümlenmekbirlikte
zorundadır. bu
place.
However,kolaylığına
in the case of disputes
not being
bilmek amacıylaöncelikle
yapılan
ödeme
rağmen
yapılandırmaya
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
uzlaşma, yapılandırma
uygulamalarıyla
borçludan
başvurmayan, düzenli olarak taksitlerini
ödemeKey words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler:
Gümrük, tahsilatlar
Gümrük Vergisi, yen
Disputes
sigorta prim alacaklarında
sağlanan
işverenler ve Bağ-Kur’lu borçluların banka
Gümrük Uyuşmazlıkları
ve kayıtdışılığın önemli ölçüde düşürülmesi ile
2008 yılından itibaren gelirleri, giderlerinden
daha fazla artış kaydetmiş, toplam gelirlerin
toplam giderleri karşılama oranında da olumlu
gelişmeler yaşanmıştır.
hesaplarına menkul, gayrimenkul aktiflerine el
konularak otomatik icra ve haciz takibi geliştirilerek alacakların tahsiline hız kazandırılmaktadır. 5
SGK açıklarını kapatabilmek için bireylerin vergi
ve sigorta prim borçlarında 36 aya varan taksitlen-
5 (http://www.icrauzlastirma.net/2012/04/otomatikicra-donemi-resmen-baslad.html)
78
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
2010 yılında anapara, faiz toplamı 47 milyar TL
arasında dayanışma prensibine ilaveten bireylerin
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
emeklilik dönemlerinde hayat standartlarının en
olan prim alacağını borçlu ile gerçekleştirilen
AġAMADA
YOLLARI
azından
çalışma 1hayatı boyunca sürdürdüğü şeuzlaşma ve yapılandırma ile ĠDARĠ
2013 yılında
35 ÇÖZÜM
kildeTO
olabilmesi
için
sosyal güvenlik sisteminin
milyar TL’ya düşürmeyi
başaran SGK, SOLUTIONS
prim
ADMINISTRATIVE
DISPUTES
OVER
bir tamamlayıcı unsuru olarak bireysel emeklilik
alacaklarının tahsilinde yaşadığı zorluklarıCUSTOM
gidere- DUTIES
bilmek amacıyla geliştirdiği bilgisayar alt yapısı 2 programları geliştirilmiştir.
3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
ve bankalarla imzalanan
protokoller çerçevesinde
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliGelişmekte
Hukuk Programıolan
Yüksek
birLisans
ülkeÖğrencisi
olmamızın kaydadeğer
3
Celal Bayar
Üniversitesi
e-haciz uygulamasına başlayarak
borçluya
aitSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
sonuçlarından biri olarak halkın gelir seviyesindeki
banka mevduatÖzet:
hesabına
elektronik
ortamda
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari düşüklük,
Abstract: Custom
duty isoranında
a kind of tariff
tasarruf
daarising
kendini göstermeyer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
e-haciz şeklindeeşyanın
işlem
yapabilmekte,
alacağın
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, ketdir.
subject to
customs
which
is
based
on
those yüzde 50’sini
2012’de Çin milli gelirinin
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
tahsil kabiliyetini
arttırıp
zamandan
kazanabildış ticaret
ve ekonomi
politikası aracı
olan bir vergi Hindistan
tariff that is ayüzde
foreign trade
and economic
policy
33’ünü
biriktirebilirken,
Türkiye
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
mektedir. (AA, dolaylı
2013)bir(Yazar,
2013)
vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve yüzde
fiscal functions.
Since
are not collecteden
on düşük tasarruf
12.6 ile
buthey
kategorideki
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan oranına
an indirectsahip
tariff onülke
expenditures,
custom duties (AA, 2013)
konumundadır.
SGK bütçesindeki
finansal açığın başlıca seeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
bepleri şunlardır;
sorunların gideUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Sosyal
the secondgüvenlik
item of tax sistemindeki
procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
ekonomiye
uzunarevadeli kaynak
gümrük
usul vedeğerlendirilen
uygulama esasları 4458 rilebilmesi
procedures and ve
practises
of custom duties
1.Emekli aylığı alan
vevergilerinin
pasif olarak
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
halkın
bilincinin
ile dışsigortalı
ticarete konusayısına
olan eşyanın
Türkiye çok
Gümrük sağlanabilmesi
Through this law, a ancak
systematization
has tasarruf
been
kişi sayısının aktif
oranla
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
bağlıdır.
Bireysel
Emeklilik Sistesırasınagetirdiği
göre Aktif/Pasif
bir
sistematik geliştirilmesine
international trade entering
customs
territories of
yüksek olmasınınişlemlerin
beraberinde
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
anlamda
önemli
bir adımdır.
gümrük düzeyinde
vergisinde de zorunlu
aşamalar olan tarh, mi
Like(BES)
all otherbu
taxes,
compalsiveatılan
levels such
as
Oranının 1.87-1.88
gerçekleşmesi;
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş
by General Directorate of Customs as a part of
bireylerin sisteme
olan katkılarından
dahaniteliği
fazlaolan
1
Emeklilik
Sisteminin
Kuruluş
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler1.1.Bireysel
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
sistemden finansal
katkı
temin
etmeleri,
Amacı
ve Kapsamı
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya
sahiptir. Gümrük çalışılan
vergisi uyuşmazlıkları
have to be
resolved gelirle
administratively
in the
first kazandığının
2.Sigortasız işçi
çalıştırılması,
gün
Bireyin
düzenli
çalıştığı
süreçte
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak primine
idari esas
aşamada
solved administratively,
legal action
can be taken.
sayısı veya sigorta
alınançözümlenemeyen
kazanç
tamamını
tüketmeyip
biriktirmesi,
uzun vadeli
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom,
Custom Duties, Custom
tutarlarının Kuruma tam olarak bildirilmemesi;
yatırımlara
yönlendirilebilen
kaynak teminiyle
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
yani kayıt dışı istihdam,
bireylerin emekli olduklarında çalıştıkları döneme
göre hayat standartlarında herhangi bir eksilme
yaşanmadan devam edebilmeleri temeli üzerine
kurgulanmış özel bir emeklilik sistemi olarak
BES’i tanımlamak mümkündür. Sürdürülebilir bir
sosyal güvenlik sisteminin destekleyici unsuru ve
ekonomik fonksiyonu göz önüne alınarak BES
Türkiye’de oluşturulmuştur. (ARICI,1999;.20-21)
3.Sağlık alanında yapılan yolsuzluklar ve suistimaller.
Kayıtdışılığın azaltılması, prim alacaklarının
tahsili, sağlık sektöründe yaşanan yolsuzluk ve
su-istimallerin giderilmesine yapılan düzenlemeler
ve denetlemelerle gayret gösterilmektedir. Kuşaklar
79
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1.2.Bireysel Emeklilik Sisteminin Özellikleri
28 Mart 2001’de TBMM’ce kabul edilen, 7 Nisan
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
2001 tarih, 24366 sayılı Resmi Gazete (RG)’de
BES’e katılım gönüllü
olup, medeni hakları
1
ĠDARĠ
AġAMADA
yayınlanan 4632 sayılı Bireysel
Emeklilik
Ta- ÇÖZÜM YOLLARI
kullanma ehliyetine sahip 18 yaşını doldurmuş
sarruf ve Yatırım Sistemi
Kanunu 1. maddesinde
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
herkes; kadın-erkek, genç-yaşlı sisteme katıBireysel emekliliğin amacı ve kapsamını,CUSTOM
Kamu DUTIES
labilmektedir. Aktif olarak çalışıp çalışmadığı,
sosyal güvenlik sistemine tamamlayıcı
unsur 2, Hatice YURTSEVER3
Selin KILINÇ
işçi, isveren, memur, esnaf olarak her hangi bir
2
olarak getirilen, bireylerin
emeklilik
Celal Bayar
Üniversitesi konusundaki
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
SGK’ya
bağlı
olması hatta vergi mükellefi dahi
birikimlerini yatırıma yönlendirmeleri
böylece
olması
koşul olmayan ve birden fazla bireysel
emekli olduklarında
gelirgümrüğe
sağlamalarıyla
Özet: ilave
Gümrükbir
vergisi,
tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
emeklilik
hesabına aynı anda katılabilen birey,
hayat standardı seviyelerini
koruyabilmeleri
veya
miktarı veya değeri
üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
gelir
seviyesi
emeklilik
yükseltebilmeleri,
uzun
dönemli
perspektifte
dış ticaret
ve ekonomi
politikası
aracı olan bir vergi mevcut
tariff that is
a foreign
trade andile
economic
policy dönemindeki
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
ekonomik kalkınmanın
sürdürülebilmesi
ve ekodolaylı bir vergi
türü olan gümrük vergisi,
gelir ve
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
nomiye kaynak vergi
temini
istihdamın
arttırılması
türü ile
olmadığından,
dış ticarete
konu olan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
için gerekli yatırımların
gerçekleştirilebilmesini
olmak üzere alınmaktadır.
Gümrük vergileri, Vergi
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
sağlamak amacıyla
olaraktutulmuştur.
katılım prensikanungönüllü
kapsamı dışında
Bu nedenle,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
bine dayanan vesayılı
daha
önceden
belirlenmiş
Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.katkı
Bu kanun
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
paylarına göre oluşturulmuş
BES’in
düzenlenmesi,
Bölgesine girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
denetlenmesi şeklinde
ifade
oluşturulmuştur.
Diğeretmektedir.
tüm vergilerde (4632
olduğu gibi
gümrük vergisinde
de zorunlu aşamalar olan tarh,
6
Sayılı Kanun, md.1.)
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
instrument in addition to its economic, social and
gelir
dikkate
payı tutarını
fiscal beklentisini
functions. Since they
are notalarak
collectedkatkı
on
regular basis like income tax and corporate tax, as
belirlemekte,
emeklilik
sözleşmesini
an indirect tariff on
expenditures,
custom duties imzaladıktan
are collected only once when commodities subject
8
sonra
sisteme
giriş
to foreign
trade arrive
at the yapabilmektedir.
custom. According to
the second item of tax procedural law, custom
duties are excluded from this law. Therefore,
BES’de
ödediği
katkı paylarının
procedures katılımcıların
and practises of custom
duties are
regulated by customs law numbered 4458.
Through
this law,
a systematizationindirilmesi
has been
gelir
vergisi
matrahından
önemli bir
created beginning with commodities subject to
international
trade entering
customs
territories of indirimde karteşvik
olmakla
birlikte;
matrahtan
Turkey and continuing with operation sequence.
Like all other
taxes, compalsive
levels suchsistemde
as
şılaşılan
operasyonel
sorunlar,
öğrenci
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan ve
by ev
General
Directorate
Customs
as a part of olmayan katıhanımı
gibiofvergi
mükellefi
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Para ve sermayeKanunu
piyasalarına
katkıda
hükümlerine uygun
olarakbulunulup
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
process
of
disputes
lımcıların
da bulunması ancak over
bu kitlenin vergi
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
gelişimin sürdürülebilirliği,
kamu
ve
özel
sektörün
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
indiriminden
yararlanamamaları gibi sorunların
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
finansal kaynak öncelikle
şartlarının
iyileştirilmesi,
SGK’da
idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
çözümü
adına, 29 Haziran 2012 tarih 28338 sayılı
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
genişleme sağlanabilmesi,
BES’
katılanların
1
uyuşmazlıklarda yargı
yolunaebaşvurulabilmektedir.
RG’de
ilan edilerek
4632Duties,
sayılıCustom
Bireysel Emeklilik
Key words:
Custom, Custom
emeklilik dönemlerinde
refah seviyelerinin
Anahtar Kelimeler:
Gümrük, Gümrük deVergisi,
Disputes
Tasarruf ve Yatırım Kanunu’nda değişiklik yaGümrük Uyuşmazlıkları
vamına katkıda bulunacak ilave gelir temini ve
tasarruf bilincinin geliştirilmesiyle GSMH’nın
yüzde 5-10’u düzeylerinde birikim yaratılabilmesi
BES’in başlıca amaçlarıdır. 7
pılmıştır. Sistemde bulunan katılımcıların “devlet
katkısı yöntemi” ile etkin olarak teşvik edilmesi
amaçlanmaktadır (24/04/2012 Tarih 1860 sayılı
Başbakanlık Kanun Tasarısı)9
6 ( h t t p : / / w w w. m e v z u a t . g o v. t r / M e v z u a t M e tin/1.5.4632.pdf)
7 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
6&submenuheader=0)
8 ( h t t p : / / w w w. m e v z u a t . g o v. t r / M e v z u a t M e tin/1.5.4632.pdf) (www.egm.org.tr/?sid=21)
9 (http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0612.pdf)
80
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
BES’in özellikleri aşağıda başlıklar halinde
verdiği bir saklama kuruluşunda muhafaza
10
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sıralanmıştır;
edilmektedir,
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
1.Yerli-yabancı medeni hakları kullanma yetkisine
9.Emeklilik Yatırım Fonları, portföy yönetim
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
sahip herkes gönüllü katılabilmektedir,
şirketleri tarafından yatırıma yönlendirilmektedir.
CUSTOM DUTIES
Birikimde bulunabilen halk kitlelerine hitap edip
2.Hazine Müsteşarlığı (HM)’dan kuruluş onayı 2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
bu bireylerin
emekliliklerinde refah düzeylerini
alan emeklilik şirketlerinin
Sermaye Piyasası
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidevam
Hukuk Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi
ettirebilmeleri
amacıyla tasarrufta bu3
Celal Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Kurulu (SPK) mevzuatına göre
oluşturduğu
lunmalarını teşvik etmek amacında olan BES
emeklilik yatırım fonlarında birikimler değerÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
mekanizması
olarak işlediğinden
fromtasarruf
the movement
of commercial commodities
lendirilmektedir,eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın bir
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sigortacılık
faaliyetinde bulunulmaması, sistemin
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret risk-getiri
ve ekonomi politikası
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
3.Emeklilik şirketinin
beklentisi
farklı
özellikleri
arasında yer almaktadır. Katılımcı
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
minimum 3 adetdolaylı
emeklilik
fonuvergisi,
kurması
bir vergi yatırım
türü olan gümrük
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
sisteme
dahil olduğu andan ayrılıncaya kadar
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
gerekmektedir, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan herhangi
an indirect tariff on expenditures, custom duties
bir sigorta işlemine tabi olmamakta,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi tasarruf
to foreign trade
arrivetutarlar
at the custom.
According
to
ettiği
talebi
doğrultusunda
ge4.BES katılımcısının
risk-gelir
beklentisine
bağlı
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, tiri/risk
duties are özellikleri
excluded from kapsamında
this law. Therefore,
fonlanmaktadır.
olarak yatırım tercihlerini
kendileri
yapabilmektedir,
gümrük vergilerinin
usul ve
uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun (Egemen,
regulated by 2003)
customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
5.Birikimlerin türev
araç,
repo-ters
repo
işlemleri,
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik 10.BES
international
trade enteringminimum
customs territories
of sisteme katkı
katılımcısı
10 yıl
kamu-özel sektör
borçlanma araçları, mevduat,
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde
zorunluyatırımlarda
aşamalar olan tarh, payı
Like all
other taxes,
levels such as
ödeyip
56 compalsive
yaşını tamamladığında
emekli
altın, kıymetli madenler
gibidefarklı
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan olmaya
by General hak
Directorate
of Customs as a part
of
kazanmaktadır.
Böylece
vergisel
değerlendirilebilmektedir,
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution
process ofBES
disputeshesabında
over
avantajlar
elde ederek
biriken
türetilmiĢtir.
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
6.Katılımcı yıldaGümrük
6 defavergisinden
fon dağılımında
değişiklik
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir tutarları
process of toplu
other taxes.
Customs
duty disputesgibi kendisine
olarak
alabileceği
yapabilmektedir,yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. ömür
place. However,
in theaylık,
case of disputes
not being
boyunca
üç aylık,
altı aylık ve yılAncak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
7.Katılımcı, sözleşme
imzaladığı
emeklilik
şirketini
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
lık dönemler halinde maaş bağlanmasını
talep
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
değiştirebilmekte;
mevcut
şirketinde
yıl
edebilmektedir.
Anahtar
Kelimeler:
Gümrük,asgari
Gümrük2 Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
kalmış olması, bu şirkete de başka bir şirketten
11.Bireysel hesaplarda fonlama yöntemiyle işletilen
aktarımda bulunmuşsa sürenin 1 yıla düşmesi
bireysel emeklilik gelirleri, bireyin nam ve hesabında
mümkün olabilmektedir,
birikecek katkı tutarları ve elde edilecek getiriler
8.Emeklilik yatırım fonu varlıkları, emeklilik
doğrultusunda şekil almaktadır. Devlet sisteme
şirketinin aktiflerinden ayrı SPK’nın onay
katılımı teşvik etmek için vergisel avantajlar sağlamaktadır.[Vergisel avantajlar 28/06/2001 Tarih,
10 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
6&submenuheader=0)
4697 Sayılı Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik
81
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Yapılması Hakkında Kanun (10/07/2001 Tarih,
17.Devlet, doğrudan taraf olmamakla birlikte
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
24458 Sayılı RG) yürürlüğe girmiştir].
sistemin işleyiş ve denetimini üstlenmektedir.
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
SGK’lardan
farklı olarak gözetim ve denetime
12.BES’in en önemli özelliklerinden bir diğeri,
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
DISPUTES
OVER emeklilik şirketinin
tabiTO
olan
sisteme girecek
şeffaflığıdır. Katılımcının, nam ve hesabına olan
CUSTOM DUTIES
kuruluşu, faaliyetleri, kontrolü, emeklilik sözkatkıları, getirileri, diğer bilgileri internet, telefon,
2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
leşmelerinde
sunulan
planların denetimi HM’nın
banka kartı gibi alternatif dağıtım kanallarıyla
2
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens. Malisorumluluğundadır.
Hukuk Programı Yüksek Lisans
Öğrencisiyönetim şirketleri,
Portföy
takip edebilmesineCelal
ilaveten,
emeklilik
şirketince
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
adresine döküman olarak da gönderilmektedir
emeklilik yatırım fonları, toplanan birikimlerin
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
(Dağalp, 2001) eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın kurallar
kullanılması,
takas-saklamaya
from the çerçevesinde
movement of commercial
commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
sosyal bir
ve mali
fonksiyonlarının
yanında önemli
13.Yeni kurulacak
emeklilik
şirketinin
de- bir
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
türüdür. Aynı zamanda
harcamalar üzerinden alınan
netimi kamu otoritesince
gerçekleştirilmektedir.
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
vergisi
gibi belirli(EGM),
aralıklarla SPK,
alınan bir
HM, Emeklilik kurumlar
Gözetim
Merkezi
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
gümrüğe geldiği
anda birA.Ş.
defaya(Tamahsus
İstanbul Takas eşyanın
ve Saklama
Bankası
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
UsulYönetim
Kanunu (VUK)’nun
ikinci
göre bu
kasbank), Portföy
Şirketi
vemaddesine
emeklilik
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
vergilerinin
usul ve uygulama
şirketi arasındagümrük
sürekli
ve koordineli
biresasları
bilgi4458
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
akışı sağlanmaktadır.
subject to customs which is based on those
ilişkin
hizmetlerin
gözetim
denetimi
SPK’nın
commodities’quantity
and value.
It is areve
a kind
of
tariff that is a foreign trade and economic policy
görevleri
(Çanakçı, 2003)
instrument inarasında
addition to bulunmaktadır
its economic, social and
fiscal functions. Since they are not collected on
regular basis like income tax and corporate tax, as
18.BES
güvencesicustom
içermemekle
birlikte,
an indirect devlet
tariff on expenditures,
duties
are collected only once when commodities subject
to foreign trade
arrive at the custom.
According
emeklilik
şirketleri
HM ve
SPKtoşeklinde kamu
the second item of tax procedural law, custom
duties are excluded
from ve
thisdenetimine
law. Therefore,tabi olmaktadır.
otoritesinin
gözetim
procedures and practises of custom duties are
regulated byyapıları,
customs law
numbered 4458.
Sermaye
borçlanma
oranları, finansal
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak durumları
created beginning
with
commodities
subject
to ve önlemine
gibi her türlü gözetim
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
tüm vergilerde
olduğu
Turkey and continuing with operation sequence.
14.Katılımcı, fonoluşturulmuştur.
hesabındaDiğer
yabancı
menkul
kıy-gibi rağmen
olumsuz ekonomik gelişmelerle emeklilik
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
metlere de yatırım
yapılmasını
isteyebilmektedir.
tahakkuk
ve tahsil aşamaları
Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
şirketi
iflas etse dahi, katılımcının haklarını koruyan
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
birçok
uygulama
bulunmaktadır.
Şirketin kurucusu
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
15.BES’de asgariKanunu
getirihükümlerine
garantisi
yerÖğrencisi
almamaktadır.
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
fonların
malvarlığı
iledisputes
emeklilik şirketinin
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir olduğu
process of
other taxes.
Customs duty
16.Bireysel Emeklilik
Danışma
Kurulu
yapıya sahiptir.
Gümrük
vergisi(BEDK),
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
şirketin üçüncü
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. malvarlığı
place. However,ayrı
in the tutulduğundan
case of disputes not being
sistemin kurumsal
tepe noktasında
Ancak yapısının
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
kişilere olan borçlarından dolayı1 kurucusu olduğu
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
bulunmaktadır. BES politikalarının belirlenip
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, fon
Disputes
malvarlığına başvurulamamakta, zira fonların
uygulanmasına Anahtar
dair
öneri
ve
tavsiye
niteliğinde
Gümrük Uyuşmazlıkları
varlıkları katılım payı sahiplerine ait olmaktadır.
karar almakla görevli olan BEDK; HM, Maliye
Bakanlığı, SPK ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı’nca genel müdür düzeyinde görevlendirilen
birer temsilciden oluşmakta ve başkanlığını HM
gerçekleştirmektedir. (4632 Sayılı Kanun, md.3.) 11
Şirketin iflası halinde borçlarının ödenebilmesi
amacıyla fon mal varlıklarının tasfiye edilmesi,
haczedilmesi rehn edilmesi ve fon portföyüne
yönelik yapılan işlemlerden başka işlemler için
teminat gösterilmesi mümkün olmamaktadır. Fon
11 ( h t t p : / / w w w. m e v z u a t . g o v. t r / M e v z u a t M e tin/1.5.4632.pdf)
varlıkları, başka hesaplara aktarılmasını engelle82
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
mek ve katılımcıların haklarını korumak adına
kaza branşlarında da faaliyet ruhsatı alabilmekte
12 UYUġMAZLIKLARININ
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
Takasbank bünyesinde muhafaza edilmektedir.
ancak her bir branş için hesapların ayrı tutulması
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
KanunYOLLARI
açısından önem arz etmektedir.
1.3.BES’i Oluşturan Taraflar
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
1.3.3.Portföy Yöneticisi
BES’in merkezinde katılımcı ve emeklilikCUSTOM
şirketi DUTIES
bulunmakla birlikte; EGM, HM, SPK, BEDK, 2 SPK tarafından3yapılan düzenleme ve denetlemeSelin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
TAKASBANK ve
bireysel
emeklilik
aracısı
lere tabi olup, SPK’dan portföy yöneticiliği yetki
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ almış,
Ticaret Bölümü
görev yapmaktadır.
belgesi
emeklilik şirketlerinin kurmuş olduğu
fonlardaki portföyleri; emeklilik sözleşmesi, 4632
1.3.1. KatılımcıÖzet:
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
Sayılı
Kanun, emeklilik fonu iç tüzükleri, 2499
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve
mali fonksiyonlarının
yanında önemli bir Sayılı
commodities’quantity
value. It is Kanunu
are a kind of ve diğer ilgili
18 yaşını doldurmuş,
medeni
hakları kullanabilen
Sermayeand
Piyasası
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. nezdinde
Aynı zamanda harcamalar
alınan mevzuata
instrument in göre
additionyönetmekle
to its economic, social
and
ve emeklilik şirketi
açılacaküzerinden
hesaba
sorumlu
profesyonel
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
imzaladığı emeklilik
uyarınca
kurumlar sözleşmesi
vergisi gibi belirli
aralıklarla katkı
alınan bir kuruluşlardır.
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
tutarlarını yatırıp
sisteme
dahil
eşyanın
gümrüğe
geldiğiolan
anda bireylerdir.
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 1.3.4.
to foreign
trade arrive at the custom. According
to ve Saklama
Takasbank-İstanbul
Takas
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
1.3.2. Emeklilikkanun
Şirketi
kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Bankası
duties are excluded
A.Ş from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
4632 Sayılı Kanun’la
BES’de
faaliyet
ile dış ticarete
konu olan
eşyanıngöstermek
Türkiye Gümrük 28/02/2002
Through this law,tarih
a systematization
has sayılı
been
ve 24681
RG’de yaBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
üzere kurulup ruhsatını
emeklilik
branşında
almış
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik yımlanarak
international tradeyürürlüğe
entering customs
territories
of
giren
Emeklilik
Yatırım
oluşturulmuştur.
Diğer
tüm
vergilerde
olduğu
gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
olan şirketin kuruluş
izni
HM’nın
bağlı
olduğu
Kuruluş
velevels
Faaliyetlerine
İlişkin
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Fonlarının
Like all other taxes,
compalsive
such as
tahakkuk verilmektedir.
ve tahsil aşamaları Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlık tarafından
Emeklilik
Yönetmelik
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Esaslar
by Generalhakkındaki
Directorate of Customs
as a part ofuyarınca, BES
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
branşında faaliyette
bulunmak
üzere
ruhsat
alan
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
katılımcılarının
emeklilik
şirketine
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes
over ödediği katkı
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
çözüm
customs duties has a different form from the
şirketin bu tarihten
itibaren
azami
üçuyuşmazlıkların
ay içerisinde
yatırılan
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir payları,
process ofhesaplara
other taxes. Customs
dutydevlet
disputes katkısı ve fon
yapıya
Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
SPK’ya emeklilik
fonusahiptir.
kurmak
amacıyla
başvurtakibini sağlayan
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. adet
place.bilgilerinin
However, in thesanal
case of ortamdan
disputes not being
ması, bu süreninAncak
aşılması
halinde
ise kuruluş
izni
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
SPK tarafından yetkilendirilmiş1 bir kuruluştur. 13
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
ve faaliyet ruhsatı geçersiz kalmaktadır. Şirket
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Takasbank
nezdinde emeklilik fonu hesapları adıyla
kurucularının Kanunda
yer alan suçları işlememiş
Gümrük Uyuşmazlıkları
olması, emeklilik şirketinin kuruluş aşamasında
ticaret ünvanında “emeklilik” ifadesinin yer alması,
anonim şirket statüsünde kurulması ve en az beş
kişiden oluşan bir yönetim kuruluna sahip olması
gerekmektedir. Emeklilik şirketleri hayat ve ferdi
Fon portföyündeki varlıkların ve fon paylarının
saklanması gerçekleştirilmektedir. Emeklilik şirketinin varlıklarından ayrı olarak emeklilik yatırım
fonundaki varlıkların, Takasbank’ta saklanması
sayesinde emeklilik şirketinin devredilmesi, iflas
12 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
7&submenuheader=0)
13 (http://www.turkiye.gov.tr/takasbank-bireyselemeklilik-islemleri)
83
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
etmesi, birleşmesi ve kapanması gibi durumlara
leri faaliyetler, tutmaları gereken defterler, sicil
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
karşı katılımcıların birikimleri güvence altına
işlemleri gibi esaslar HM’ ca düzenlenmektedir. 14
1
alınmaktadır. (Orhon, 2013) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
BES’in uygulama esasları hakkında belirleyici
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
1.3.5.Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
kuruluş olan HM, kurulacak emeklilik şirketlerine
CUSTOM DUTIES
izin ve faaliyet ruhsatı verilmesi, denetlenmesi,
BES’de emeklilik yatırım fonları, bu
fonların
3
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
atanacak
genel müdür ve yardımcılarının atamakuruluş ve faaliyetine
ilişkin esaslar, iç ve ba2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
larına izin verilmesi, ana sözleşme değişiklikleri,
3
Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
ğımsız denetimleri, belge veCelal
kayıt
düzenleri,
belirli oranların üzerinde hisse devirleri müstemuhasebe işlemleri,
örgütvergisi,
yapıları,
Özet: Gümrük
gümrüğekatılımcıtabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
belirli oranlar
Bakanlığın
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın şarlığın
from the movement
of commercial
commodities iznine tabidir,
ların bilgilendirilmesi
ve
kayda
alınmaya
dair
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
düzenlenen
emeklilik
planları
veya var
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir yeni
commodities’quantity
and value.
It is are a kind
of
esaslar, portföysosyal
sınırlamalarına
ilişkin şartlar,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
planlar
üzerinde
değişiklik
yapılması, grup
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan olan
instrument
in addition
to its economic,
social and
portföydeki varlıkların
değerlendirilmesi ilkeleri,
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
sözleşmesi
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir emeklilik
regular basis like
income tax andnedeniyle
corporate tax, asyeni emeklilik
fonların birleşme-devir
esasları, portföy yönetim
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
fonu
kuruluşunun bildirilmesi başta olmak üzere
eşyanınsözleşmeleri
gümrüğe geldiği ve
andasaklayıcılara
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
şirketleri, emeklilik
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
emeklilik
fonlarına dair ilke ve esasların belirUsul Kanunu
(VUK)’nun
ikincien
maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
ilişkin düzenlemeler
ile
bu
alandaki
kapsamlı
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
lenmesinden
sorumlu olmaktadır. (Orhon, 2013)
vergilerinin
usul veFonlarının
uygulama esasları
4458
procedures and practises of custom duties are
düzenleme olan gümrük
Emeklilik
Yatırım
Kusayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete
konuEsaslar
olan eşyanın
Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
ruluş ve Faaliyetlerine
İlişkin
Hakkındaki
1.3.7.
Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik (BEDK)
international trade entering customs territories of
Yönetmelik SPK
tarafından
yayınlanmaktadır.
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
ve tahsil
aşamaları Gümrük
ve Ticaret BES’in
assessment,kurulması
accrual and collecting
are regulated
SPK’nın sistemi tahakkuk
düzenleme
ve denetleme
görevleri
ve sağlıklı
bir şekilde çalıştıBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Genelşirketlerinin
Müdürlüğü tarafından,
Gümrük rılmasıyla
Customs and ilgili
Economygörev,
Ministry yetki
according
bulunmaktadır. Gümrükler
Emeklilik
kuruluş
vetosorumlulukları
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm bulunan
customs duties
has a sistemin
different form
from the unsurlarından
izni ve faaliyet Gümrük
ruhsatı
başvuruları
sırasında taBEDK,
en önemli
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük
vergisi
uyuşmazlıkları birisidir.
have to be Çalışma
resolved administratively
the first
lep edilecek belgelerin
tespiti
ile HM
tarafından
ve Sosyalin Güvenlik
Bakanlığı,
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari sözleşmelerinde
aşamada
çözümlenemeyen
solvedSPK
administratively,
legal action
can be taken.
esasları belirlenen
emeklilik
yer
HM,
ve Maliye
Bakanlığı
tarafından görev1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom,
Custom
alacak kriterler; aktarım işlemleri, bu konudaki
lendirilecek
en azCustom
genelDuties,
müdür
düzeyinde birer
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük
Uyuşmazlıkları
süre sınırlamaları,
giriş
aidatı, yönetim ve fon
temsilciden ve HM’nın başkanlığında oluşan
işletim giderine dair miktar ve oran hesaplamaları
gibi çeşitli konularda görüşüne başvurulmaktadır.
(Orhon, 2013)
BEDK, müsteşarlıkça önerilen tarih ve gündemle
birlikte minimum üç ayda bir toplanmaktadır.
Toplantıya çağırılan üyelerin yarısından bir fazlası
ile toplanan Kurul’da kararlar toplantıya katılan
1.3.6. Hazine Müsteşarlığı (HM)
14 (http://www.hazine.gov.tr/default.aspx
?nsw=iFcN50UUaG5tLl6qa62JYg==H7deC+LxBI8=&nm=521)
BES’de aracı olarak faaliyette bulunacakların sahip
olması gereken nitelik ve şartlar, bulunabilecek84
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
üyelerin salt çoğunluğu ile alınacak olup, üyeler
katılımcılara ait bilgilerin saklanması ve korunGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ması, katılımcı şikâyetlerinin tarafsız bir şekilde
çekimser oy kullanamazlar. Olağanüstü toplantı
1
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
incelenip
yönlendirilmesi, özel nüfus katmanı
daveti hariç olmak üzere toplantının
gündemi, ÇÖZÜM
istatistikleri
üretilmesi
yanısıra sistemin işleyiş
yeri, tarihi ve saati asgari
yedi gün önceden
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
analizleri yapılması, bireysel emeklilik aracıları
üyelere duyurulur. Diğer kamu kurum veCUSTOM
kuru- DUTIES
sınavının yapılarak bireysel emeklilik aracıları
luşları, şirketler veya kamu tüzel kişiliğine
haiz
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
sicillerinin takibi, eğitim programları ile yazılım
kurumların yetkili2 Celal
temsilcileri
de görüşülecek
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaretkonularda
Bölümü
ve benzeri
gelen taleplerin karşılankonunun gerektirdiği hallerde görüşleri
alınmakSalihli MYO,
sistemin
güvenli
işletilmesi,
üzere toplantıyaÖzet:
çağrılabilir.
(Orhon,
Gümrük vergisi,
gümrüğe2013)
tabi olan ticari ması,
Abstract:
Custom duty
is a kind ofbir
tariffortamda
arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
otoritenin
veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sorunla
subject tokarşılaşılması
customs which is halinde
based on kamusal
those
1.3.8. Emeklilikmiktarı
Gözetim
Merkezi
(EGM)
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
müdahalesine
olanak
sağlayacak veri
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi zamanında
tariff that is a foreign
trade and economic
policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
4632 Sayılı Bireysel
Emeklilik Tasarruf ve Yatırım
tabanı
oluşturulması ve sistemin analitik olarak
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Sistemi Kanunuvergi
uyarınca
HM’nin bağlı olduğu
incelenmesini
gerçekleştirmektedir. 15
türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın
geldiği anda birdahilinde
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Bakanlığın görev
ve gümrüğe
yetkilendirmesi
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 1.3.9.
to foreign
trade arrive Emeklilik
at the custom. According
to
Bireysel
Aracıları
Usul olmak
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
merkezi İstanbul’da
üzere
2.475.225
milyon
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
usul
ve uygulama
esasları 4458 HM
procedures
and practises of
custom duties
are
bünyesindeki
Bireysel
Emeklilik
Aracıları
TL ödenmiş sermayeyle
10
Temmuz
2003’de
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete
konu olanAeşyanın
Through(BEAS)’ne
this law, a systematization
has beenzorunda olan,
Sicili
kaydolmak
kurulmuştur. Kurucu
hissedarları
grubuTürkiye
hisseGümrük
ile
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre ilebir
sistematik herhangi
international bir
trade emeklilik
entering customs
territories ofbağlı olmadan,
şirketine
HM ve eşit oranda
B grubu
hisseler
sistemde
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük
de zorunlu aşamalar
olan tarh, bir
Likesözleşmeye
all other taxes, compalsive
levels emeklilik
such as
dayanarak,
şirketinin
faaliyet gösterme
iznivergisinde
alan emeklilik
şirketleri
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir ve
kuruluş
niteliğibir
olan emeklilik
by General Directorate
of Customs aracılık
as a part ofeden veya bunsözleşmelerine
olan EGM, BES’in
güvenli,
etkin
şeffaf
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine
uygun katılımcıların
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
of disputes
overgerçek ve tüzel
ları
emeklilik
şirketi
adına
yapan
şekilde işletilmesini
sağlamak,
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer
vergilerdedenetleyici
oluşan süreçtenkamu
farklı bir kişilerdir.
process of other
taxes.
Customs
duty disputes
Dört
yıllık
fakülte,
yüksek okul veya
hak ve menfaatlerini
korumak,
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place.
However,
in the case
of disputes
not being
iki
yıllık
meslek
yüksek
okullarının
bankacılık
otoritelerinin karar
almasına
yardımcı
olmak
ve
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1 mezun olmak,
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
ve sigortacılık programlarından
kamuoyunu sağlıklı
bir şekilde
bilgilendirmek
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
adına gerekli verileri
sağlamak
faaliyette
Anahtar
Kelimeler:amacıyla
Gümrük, Gümrük
Vergisi, yazılı
Disputessınavda başarılı olmak, müflis veya konGümrük Uyuşmazlıkları
kordato ilan etmemiş olmak, bireysel emeklilik
bulunmaktadır. (Ekodialog, 2005)
yada sigortacılık mevzuatına aykırı fiillerinden
EGM, kamuoyunun ve katılımcıların bilgilendidolayı hapis yada birden fazla ağır para cezası ile
rilmesi amacıyla emeklilik şirketi faaliyetlerinin
cezalandırılmamış olmak, yüz kızartıcı suçlar ile
günlük olarak elektronik ortamda gözetimi ve
kaçakçılık suçları, resmi ihale ile alım-satımlara
yetkili kamu otoritelerine raporlanması, emekfesat karıştırmamış olmak, kara para aklanması
lilik şirketince gerçekleştirilen her türlü işlem
sonucunda oluşan bilgilerin konsolidasyonu,
15 (www.egm.org.tr)
85
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
veya devlet sırlarını ifşa etme, vergi kaçakçılığı
portföy yönetim sözleşmesi de emeklilik şirketi
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
veya vergi kaçakçılığına teşebbüste bulunile portföy yönetim şirketi arasında yapılmakta
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
maktan dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararı
böylece
emeklilik yatırım fonlarının profesyonel
bulunmamak, karşılıksız
çek keşide etmekSOLUTIONS
gibi
portföy
yöneticileriOVER
tarafından yönetilmesi sağADMINISTRATIVE
TO DISPUTES
meslek şeref ve haysiyetine aykırı davranışlarlanmaktadır. (Orhon, 2013)
CUSTOM DUTIES
da olmamak, adına bireysel emeklilik
aracılığı
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Sistemin işleyişi şu şekilde olmaktadır;
yapacağı şirketin 2ürünlerinin
eğitimlerini
almış
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret Bölümü
olmak gibi bireysel emeklilik Celal
aracılarının
sahipSalihli MYO,
1. Kişi
öncelikle HM tarafından faaliyet ruhsatı
olması gereken Özet:
nitelikler
şartları,
kuruluş
emeklilik
birine başvuruda
Gümrük ile
vergisi,
gümrüğe
tabi olanve
ticari verilmiş
Abstract: Custom
duty isşirketlerinden
a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
faaliyet aşamaları,
faaliyette
grupis emeklilik
sözleşmesi hariç
miktarı
veya değeribulunamayacakları
üzerinden alınan, ekonomik, bulunur.
subject to İşveren
customs which
based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
işler, kayıt düzenleri
tutacakları
dış ticaretve
ve ekonomi
politikasıdefterler
aracı olan birile
vergi bireysel
tariff that issözleşme
a foreign tradeve
and gruba
economicbağlı
policy bireysel söztürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
başkaca diğer hususlara
dair esas ve kaideler
bireysel
şirketi onaracısı ile karşı
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve leşme
fiscal functions.
Sinceemeklilik
they are not collected
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
HM tarafından düzenlenmektedir.
(Orhon, 2013)
şirketin
sitesi, çağrı
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan karşıya
an indirectgelinmeksizin
tariff on expenditures,
custom internet
duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
veya
şirket
tarafından
yetki
olmak üzere Sisteminin
alınmaktadır. Gümrük
vergileri, Vergi merkezi
to foreign trade
arrive
at the custom.
According
to verilen çağrı
1.4.Bireysel Emeklilik
İşleyişi
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
düzenlenebilir.
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, merkezi
duties are aracılığıyla
excluded from this
law. Therefore, Kişi emekligümrük
vergilerinin
usul
ve
uygulama
esasları
4458
procedures
and
practises
of
custom
duties are
4632 sayılı Kanun
ve buna bağlı olarak çıkarılan
yönelik
beklentileri,
gelir4458.
düzeyi ve yaşına
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun liğe
regulated
by customs
law numbered
ile dış ticarete
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
yönetmelikler BES’in
işleyiş
esaslarını
düzenbir emeklilik
plan teklifi
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak uygun
created beginning
with commodities
subject todoğrultusunda
işlemlerin
sırasına geliştirici,
göre
bir hizmet
sistematik
international trade entering customs territories of
lemektedir. Rekabet
ortamını
bilgilendirilerek,
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi şirket
Turkey tarafından
and continuing with
operation sequence. sisteme giriş
vergisinde deyanısıra
zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
kalitesini artırıcıgümrük
hükümlerin
bireylerin
etkiliand
olabilecek
aydınlatılır.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret kararında
assessment, accrual
collecting arekonularda
regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir getirilmesine
kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
korunmasını sağlayan
hükümlerin
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Bireysel
emeklilik
sözleşmesi
bireysel olarak
Kanunu
hükümlerine
uyguniznini
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
of
disputes over
de özen gösterilmiştir.
Kuruluş
HM’den
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
ile emeklilik
arasında düzenlediğerkatılımcılardan
vergilerde oluşan süreçten
farklı bir katılımcı
process of other
taxes. Customsşirketi
duty disputes
alan emeklilik süreci,
şirketi,
katılım
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
gibi,
ilişkisine
dayalı yada
idari
aşamada
çözümlenmek emekzorundadır. nebileceği
place. However,
in thebir
caseistihdam
of disputes not
being
paylarının tahsili,öncelikle
emekli
olan
katılımcılara
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
katılımcı menfaatine olarak katkı1tutarlarını ödeyen
uyuşmazlıklarda
yargıgibi
yolunabüyük
başvurulabilmektedir.
lilik ödemelerinin
yapılması
ölçüde
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
sponsor kuruluş ile emeklilik şirketi arasında
yönetim ve koordinasyona
Anahtar Kelimeler:dayalı
Gümrük,hizmetlere
Gümrük Vergisi, bir
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
imzalanan İşveren Grup Emeklilik Sözleşmesi
aracılık etmektedir. Devletin BES’in işleyişinde
ve emeklilik şirketi ile katılımcının sözleşmenin
üstlendiği rol, formel kurallar çerçevesinde şeffaf
tarafları olarak yer aldığı ancak katılımcının bir
ve güvenilir çalışan bir piyasa için yasal zemini
gruba bağlı olarak grup emeklilik planı dahilinoluşturmak ve bu piyasanın kontrol ve denetimiyle
de Gruba Bağlı Bireysel Emeklilik Sözleşmesi
ilgilenmekten ibaret bulunmaktadır.
şeklinde de olabilir. 16
Emeklilik sözleşmesi sistemin temel unsuru olup,
katılımcı ile emeklilik şirketi arasında imzalanmakta,
16 (http://www.egm.org.tr/?pid=496)
86
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
2.Bireysel emeklilik aracısı tarafından düzenaylık 100 TL katkı payı ödeyen birey için her ay
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Devlet Katkısı olarak 25 TL yatırılmaktadır. 17
lenen sözleşmelerde katılımcı adayı, giriş bilgi
1
ĠDARĠ AġAMADA
formu, emeklilik planı, plan içeriğinde
sunulan ÇÖZÜM YOLLARI
Bireysel emeklilik sözleşmesini imzalayıp BES
fonlar, kesinti tutar veADMINISTRATIVE
oranları, katkı payı SOLUTIONS
tutarı
TO DISPUTES OVER
hesabına
katkı payı ödeyen katılımcı devlet
ve sözleşmenin taraflarına dair bilgilerinCUSTOM
de yer DUTIES
katkısı alabilmeye hak kazanmaktadır. EGM
aldığı teklif formunda gerekli bilgileriSelin
doldurup
2
3
KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
tarafından
devlet
katkı paylarının, katılımcının
imzalar. Emeklilik2 Celal
şirketinin
internet
sitesi,
çağrı
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malinam
Hukuk ve
Programı
Yüksek Lisans
hesabına
ayrı Öğrencisi
bir hesapta ve ödediği
3
Celal Bayar
Üniversitesi
DıĢ Ticaret Bölümü
merkezi veya şirket tarafından yetki
verilen
çağrıSalihli MYO,
tutarın yüzde 25’i şeklinde yatırılıp yatırılmadığı
merkezince düzenlenen
sözleşmelerde
katılımcının
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari düzenli
Abstract: olarak
Custom duty
is a ve
kind kontrol
of tariff arising
takip
edilmektedir. 100
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
sisteme, sözleşmeye
ve
plana
dair
tüm
bilgilerin
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, TL
subject
to customs
which is based on
thosebirikimi devlet
ödeyen
bir katılımcının
aylık
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
kendisine anlatıldığına
onayı,politikası
elektronik
imzası
dış ticaretdair
ve ekonomi
aracı olan
bir vergi katkısı
tariff that ile
is a foreign
trade and
economic policy
beraber
125TL’ye
yükselmektedir.
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
veya çağrı merkezini
teyit
etmesi
ile
gerçekleşir.
risk,
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve Katılımcı
fiscal functions.
Sincegetiri
they arebeklentisine
not collected on göre bu tutarı
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
ettiği
fonlarda
değerlendirebilmektedir.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan tercih
an indirect
tariff on
expenditures,
custom duties
3.Emeklilik sözleşmesi,
60 günlük cayma hakkı
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
ödeyeceği
üzere
alınmaktadır.
vergileri, Vergi Mevzuatta
to foreign tradekatılımcının
arrive at the custom.
According to katkı payı için
kullanılmadığı veolmak
şirket
tarafından
daGümrük
red edilmediği
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
üstarelimit
bulunmamakla
birlikte, hak kazanıkanun kapsamı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle, bir
duties
excluded
from this law. Therefore,
takdirde, katkı payı
tutarının
şirket
hesaplarına
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
devlet
katkısı
bir yıl
içerisinde yıllık
sayılıeden
Gümrük
Bu kanun lacak
regulated
by customs
lawiçin
numbered
4458.
yatırıldığını takip
ikiKanunu’nda
işgünüdüzenlenmiştir.
içinde başlar.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
brüt
asgari ücretin yüzde 25’i ile sınırlandırılan
girişinden
başlayıp, eşyayaise,
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Katılımcı caymaBölgesine
hakkını
kullandığında
bilişlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
azami
bir limit bulunmaktadır.
oluşturulmuştur.
Diğer tüm gider
vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gisi şirkete ulaştığında
fon toplam
kesintisi
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve tahsil
ve Ticaret Mevzuat
assessment, uyarınca,
accrual and collecting
are regulated
yapılarak yatırılan
katkı
payıaşamaları
varsa Gümrük
gelirleriyle
emeklilik
şirketlerinin devlet
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
Gümrük katkısı
Customs tutarlarını
and Economyyatırıma
Ministry according
to
beraber 10 işgünü
içinde
iade
edilir. tarafından,
yönlendirebilmesi
için
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm “Devlet
customs duties
has aFonu”
different kurmaları
form from thegerekmektedir.
Katkısı
süreci, diğer 60
vergilerde
oluşan
süreçtenhakkı
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
4.Emeklilik sözleşmesi,
günlük
cayma
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Fon’un
have to be nasıl
resolved değerlendirileceğine
administratively in the first
HM karar
öncelikleimza
idari aşamada
çözümlenmek yürürzorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
süresi bittikten sonra
tarihi itibariyle
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen vermektedir.
solved administratively,
legal action
can be 75’i
taken. Müsteşarlıkça
Fon’un
yüzde
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
lüğe girer. 10 işgünü
içindeyargı
katılımcının
adresine
TL
gelir Custom
ortaklığı veya kira
Keyolarak
words: ihraç
Custom, edilen
Custom Duties,
gönderilir. Emeklilik
süresinin
Anahtar
Kelimeler:hesaplanması
Gümrük, Gümrükveya
Vergisi,
Disputes
sertifikası gibi borçlanma araçları kalan yüzde
Gümrük Uyuşmazlıkları
devlet katkısına hak kazanabilmesinde emeklilik
sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarih dikkate alınır.
25’i de diğer yatırım araçlarında değerlendirilmektedir. 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe
giren devlet katkısı uygulaması, 10 yıllık zaman
dilimini geride bırakan BES’in belirli bir hacme
kavuşmasını sağlamıştır. (Özdağ, 2013)
Devlet 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren BES’e
katılımı özendirmek ve teşvik etmek amacıyla,
katılımcının bireysel emeklilik hesabına ödediği
katkı payının yüzde 25’ine karşılık gelen tutarı
katılımcı nam ve hesabına yatırmaktadır. Böylece
17 (www.anadoluhayat.com.tr/Besteneleroluyor/devletKatkisi.aspx )
87
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
BES’e 1 Ocak 2013’den önce giriş yapmış
her ay için 2TL’yi geçmeyecek ek yönetim gider
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
kesintisi tahsil hakkı bulunmaktadır. Emeklilik
olanlarında devlet katkısı uygulamasından ya1
ĠDARĠ AġAMADA
şirketi YOLLARI
günlük en fazla
yüz binde 3, yüz binde 5,25
rarlanabilmesi için, 1 Ocak 2013’den
itibaren ÇÖZÜM
ve yüz
6,25 olarak
3 yıl süreyle sistemdeADMINISTRATIVE
kalmaları gerekmektedir.
SOLUTIONS
TO binde
DISPUTES
OVER3 farklı fon grubu esas
alınarak emeklilik yatırım fonlarına dair giderler
Sistemde bulundukları toplam süre hesaplanırken
CUSTOM DUTIES
için fon hesabından
kesinti yapabilmektedir. 19
1 Ocak 2013 tarihi baz alınarak;
2
3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal1Bilimler
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi
hak
kazanılması
için sürenin hesabında
a)BES’de 3-6 yıl arasında
bulunanlara
yıl, Ens. MaliEmekliliğe
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
katkı payı ödenmeyen süre dikkate alınmamaktadır.
b)6-10 yıl arasında bulunan katılımcılara 2 yıl,
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Bu
Abstract:
Custom
duty is a kind
of tariff arising
sürenin
emeklilik
hesabında
dikkate alınabilc) 10 yıldan fazla
bulunan katılımcılara ise 3
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, mesi
subjectiçin
to customs
which
is
based
on
those
katılımcının bulunduğu emeklilik planı
yıl eklenecek vesosyal
katılımcıların
devlet katkısına
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi
politikası
aracı olan bir vergi çerçevesinde
tariff that is a foreign
and economic
policy karşılık, işlem
aratrade
verilen
döneme
hak kazanma sürelerinin
azalması
sağlanacaktürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve tarihindeki
fiscal functions. asgari
Since theykatkı
are notpayı
collected
on
toplam
tutarlarını
tır.18
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
20
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan ödemesi
an indirect tariff
on expenditures, custom duties
gerekmektedir.
eşyanın
gümrüğe geldiği
andakatıldığında
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
5.Emeklilik şirketi,
katılımcı
sisteme
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu 7.theSözleşme
second item uyarınca
of tax procedural
law,hesaba
custom yatırılan katkı
açılan
kendisinden alabileceği
giriş aidatını
rekabet
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük
vergilerinin
usul veertelemektedir.
uygulama esasları 4458 payları
proceduresüzerinden
and practises varsa
of customkesintiler
duties are düşüldükten
kuralları gereğince
tahsil
etmeyip
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
emeklilikhasşirketi
tarafından,
ile dışönce
ticaretesistemden
konu olan eşyanın
TürkiyesözGümrük sonra
Throughkalan
this law,tutar
a systematization
been
Katılımcı 3 yıldan
çıkarsa
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
beklentisine
göre tercih
işlemlerintarihteki
sırasına brüt
göre
bir ücretin
sistematik katılımcının
international traderisk/getiri
entering customs
territories of
leşmenin imzalandığı
asgari
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
yatırımlevels
fonlarında
değerlendiyüzde 75’i, 3 - 6gümrük
yıl arasında
yüzde
- 10tarh, ettiği
vergisinde de
zorunlu50’si,
aşamalar6olan
Like allemeklilik
other taxes, compalsive
such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Katılımcı
fonasdağılım
yıl arasında yüzde
25’i olarak
tahsil
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir edilebilmekkuruluş niteliği olan rilmektedir.
by General Directorate
of Customs
a part of oranını yılda
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
azami
6Law.
defa,
emeklilik
planını
ise yılda azami
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
tedir. ErtelenmişKanunu
girişhükümlerine
aidatının
tahsil
edilmemesi
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
defa ofdeğiştirebilmektedir.
Katılımcı dilerse
için vefat, maluliyet,
emekliliğe
haksüreçten
kazanma
süreci, diğer
vergilerde oluşan
farklı bir 4process
other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
sözleşme
imzaladığı emeklilik şirketini de deveya sistemde 10
yıl kalınma
şartlarından
öncelikle
idari aşamada
çözümlenmekbirinin
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
ğiştirme hakkına sahiptir. Bunun
için mevcut
gerçekleşmesi gerekir.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: asgari
Custom, 2
Custom
Duties, Custom
şirketinde
yıl kalmış
olması, bu şirkete
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
6.Katılımcının bireysel
emeklilik
hesabına
yatırıGümrük Uyuşmazlıkları
de başka bir şirketten aktarımda bulunmuş ise bu
lan katkı payları üzerinden şirketin azami yüzde
süre 1 yıl olarak hesaba katılmaktadır. Emeklilik
2 yönetim gider kesintisi yapma yetkisi vardır.
yatırım fonları, hazine bonosu, devlet tahvili
Sözleşme süresince katılımcı katkı payı ödemesişeklinde kamu borçlanma araçları, özel sektör
ne ara verdiği takdirde, katkı payının yatırılması
borçlanma araçları, ulusal –yabancı ortaklık
gereken tarih üzerinden üç ay geçtiğinde şirket,
2
19 (http://www.egm.org.tr/?sid=69)
20 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
7&submenuheader=0)
18 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
7&submenuheader=0)
88
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
payları, türev araçlar repo/ters repo işlemleri,
takdirde, sistemde kalma süresine göre devlet
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
katkısı ve getirilerinin, asgari 3 yıldır sistemde
eurobond, altın hesabı, TL/YP mevduat, kıymetli
ĠDARĠ
AġAMADA
YOLLARI
ise yüzde
15’i, 16 yıl kalmışsa yüzde 35’i, 10
madenler hesabı ve katılım hesabı
şeklinde
çok ÇÖZÜM
yıldır
ise yüzde
farklı alternatiflerde değerlendirilebilmektedir.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOsistemde
DISPUTES
OVER60’ını, emekli olmuşsa
tamamını alabilmektedir. 22
(http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=
CUSTOM DUTIES
287&submenuheader=0)
3
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
12.Sisteme
giriş
tarihinden başlayıp 10 yıl sisCelalbir
Bayar
Sosyal
Bilimler Ens. Malitemde
Hukuk Programı
Lisans Öğrencisi
kalanYüksek
56 yaşını
tamamlayan katılımcı
8.Katılımcı herhangi
fonÜniversitesi
dağılımı
tercihinde
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
emekli olmaya hak kazanmaktadır. Emeklilik
bulunmadığında dahil olduğu plan çerçevesinde
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari hakkını
Abstract: katılımcı
Custom duty isdilediği
a kind of tariff
arising ileri bir tarihe
takdirde
yer alan standartÖzet:
fonda
birikimleri
eşyanın
yer
değiştirmesi değerlendirilip,
nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, de
subject
to customs which is based on those
erteleyebilmektedir.
uzman portföy yöneticilerince
yatırıma
yönlensosyal ve mali fonksiyonlarının
yanında
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
2
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
dirilmektedir. Katılımcılara
sistemde ne kadar
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan 13.Birden
instrument in addition
its economic, sözleşmesi
social and
fazla toemeklilik
olan katıdolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kazanç elde edeceğinin
garantisi
verilmemektedir.
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir lımcının,
regular basis emekliliğe
like income tax and
corporate
tax, as
hak
kazanabilmesi
için en
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe
geldiğihesaplarda,
anda bir defaya fon
mahsus az
arebirinden
collected onlymevzuat
once when commodities
subject
gereğini
yerine getirmesi
9.Takasbank nezdinde
açılan
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunuşirket
(VUK)’nun
ikinci maddesineayrı
göre bu veya
the second
of tax procedural law,
custom
tümitem
sözleşmelerini
birleştirerek
emeklilik
portföyündeki varlıklar
varlıklarından
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
usul ve uygulama
esasları 4458 hakkını
procedureskazanabilmektedir.
and practises of custom duties are
olarak saklanmaktadır.
Katılımcılar,
Takasbank
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
1
by General Directorate of Customs as a part of
ile dış ticarete
konuortamda
olan eşyanınşifreleriyle
Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
nezdindeki hesaplarına
sanal
haksubject
kazandığı
takdirde,
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak 14.Katılımcı
created beginning emekliliğe
with commodities
to
international trade entering customs territories of
erişebilmektedir.işlemlerin sırasına göre bir sistematik emeklilik
şirketi with
kendisine
üç farklı ödeme aloluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing
operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Bunlar;
tahakkuk devamı
ve tahsil aşamaları
Gümrük vesağTicaret ternatifi
assessment,sunabilmektedir.
accrual and collecting are
regulated
10.Şeffaf görüntünün
ve güvenliğin
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
lanabilmesi için HM,
SPK,
EGM
ve Takasbank’ın
a)BES
hesabındaki
birikimin
tamamı veya bir
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
of
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from
the
yanı sıra bağımsız denetim şirketi tarafından da
kendisine
ödenmesini
isteyebilir.
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir kısmının
process of other
taxes. Customs
duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük
vergisimekanizuyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
BES sürekli denetlenmektedir.
Kontrol
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
b)Yapılacak
sözleşmeyle birikimlerin bir kısmı ya
Ancak
idari faaliyetlerinin
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
ması emeklilik şirketlerinin
HM’ce,
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
daKeytamamını
yıllık gelir sigortasına
aktarıp belirli
words: Custom, Custom Duties, Custom
fonlar ve portföy yönetici faaliyetlerinin SPK’ca
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, bir
Disputes
süreliğine veya ömür boyu maaş bağlanması
denetlenmesi, fonların
ise hesap ve işlemlerinin
Gümrük Uyuşmazlıkları
talebinde bulunabilir.
yılda asgari bir defa bağımsız dış denetim şirketi
tarafından kontrolünü şeklinde olmaktadır. 21
c)Bunların dışında, yapılan geri ödeme planı
doğrultusunda birikimlerini şirketten kısım kısım
almayı da talep edebilir.23
11.Gönüllülük esasına dayanan, katılımcının
dilediğinde birikimlerini alarak çıkmasına izin
veren sistemden emekli olmadan ayrılındığı
22 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
7&submenuheader=0)
23 (http://www.egm.org.tr/?sid=69)
21 (http://www.egm.org.tr/?sid=69)
89
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
15.Sözleşme süresi içinde birikimlerini alarak
c)Hisse, diğer fonlar için günlük yüz binde 6.25
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
olup, yıllık yüzde 2.28,
sistemden ayrılmayı talep eden
katılımcı
kazanç UYUġMAZLIKLARININ
1
ĠDARĠ
AġAMADA
tutarına göre hesaplanan stopaj
kesintisine
tabi ÇÖZÜM YOLLARI
17. Katılımcı, planda tanımlı asgari katkı payından
SOLUTIONS
TO DISPUTES OVER
olmaktadır. SistemdenADMINISTRATIVE
emekli olup ayrılırsa
keaz olmamak
üzere katkı payı tutarını değiştiresinti oranı yüzde 5, sisteme 10 yıl süreyle
katkı
CUSTOM DUTIES
bilmektedir. Bu amaçla şirketin çağrı merkezine,
2
3
payı ödemekle birlikte 56 yaşını tamamlamadan
Selin KILINÇ , Hatice
sanalYURTSEVER
ortamda katılımcı
adına oluşturulan güvenli
ayrılırsa yüzde 10,2sistemde
10
yıldan
az
kalmışsa
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisayfadan,
Hukuk Programı
Yüksek
Lisansşirkete
Öğrencisi
yazılı
olarak
değişiklik yapılması
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
yüzde 15 olarak uygulanır. Kesinti işlemi ise,
istenen tarihten asgari 2 işgünü önce başvurması
24 is a kind of tariff arising
Gümrük
vergisi,
gümrüğetutarından
tabi olan ticari gerekmektedir.
Abstract: Custom duty
katkı payları ve Özet:
devlet
katkısı
anapara
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri
üzerinden alınan,(http://
ekonomik,
subject to customs which is based on those
değil getirileri üzerinden
yapılmaktadır.
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir 18.Sistemde
commodities’quantity
and value.
It is are a56
kind
of
10 yılını
doldurup
yaşını
tamamlamış
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=287&s
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan katılımcılar,
instrument in addition
to its economic,
emekli
olmayasocial
hakandkazanmaktadır.
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ubmenuheader=0)
tarafından
çalışmaya
göre, 2013
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir EGM
regular basis
like income yapılan
tax and corporate
tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
bin
600
katılımcı
eşyanıntarih,
gümrüğe28462
geldiği anda
bir defaya
mahsus yıl
are sonunda
collected only7
once
when
commodities
subjectemekliliğe hak
16. 9 Kasım 2012
sayılı
RG’de
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
2020
yılındalaw,bucustom
sayının 400 bine
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesineHM
göre bu kazanmıştır.
the second item of
tax procedural
yayınlanan BESUsulHakkında
Yönetmelik’te
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
beklenmektedir.
emekgümrük
vergilerinin usul
ve uygulama
esasları 4458 ulaşması
procedures and
practises of customBES
duties katılımcısı
are
Fon türlerine göre
emeklilik
şirketince
alınacak
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
takdirde,
birikimini toplu
ile dış ticarete
konu olan eşyanın
Türkiye Gümrük liliğe
Throughhak
this kazandığı
law, a systematization
has been
toplam gider kesintisi
oranlarını
düzenlemiştir.
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
olarak
alabildiği gibi, aylık, üç aylık, altı aylık ve
işlemlerin
sırasınaolarak
göre fon
bir işletim
sistematik
international trade entering customs territories of
Fon toplam gider
kesintisi
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi yıllık
Turkey ödeme
and continuing
with operation
sequence.programlı geri
seçeneği
tercihiyle
gümrük
vergisinde ücretleri
de zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
giderleri, bağımsız
denetim
ve
yatırım
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ödeme
assessment,
accrual
and collecting
are regulatedşeklinde farklı
veya
yıllık
gelir sigortası
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
yapılan fonlarınGümrükler
aracılık
komisyonları
şeklindeki
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
alternatiflerden
birinde
karar
kılabilmektedir.
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
tüm giderler ifade
edilmekte
olup;
fon
net
varlık
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm (Özdağ,
customs duties
has a different form from the
2013)
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
değeri üzerindenyapıya
hesaplanan
gider ve kesintilesahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 2.place.
However,ve
in the
case of disputes
not being
İZMİR
MANİSA
İLLERİNDEKİ
BES
rin toplamı belirtilen
fon
türü
için
azami
sınırı
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
KATILIMCILARININ KARŞILAŞTIRILMASI
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
aşamaz maddesiuyuşmazlıklarda
getirilmiştir.
Fon türlerine göre
Anahtar Kelimeler: Gümrük,
bu kesinti oranları
şöyledir;
Gümrük
Uyuşmazlıkları
Gümrük Vergisi,
a)Para piyasasına dair fonlar için günlük yüz
binde 3 olup yıllık yüzde 1.09,
b)Kamu-özel sektör, uluslararası borçlanma
araçları fonları, altın-kıymetli madenler, endeks
fonları adına günlük yüz binde 5.25, yıllık azami
Key words:
Disputes
Custom, Custom Duties, Custom
BES’e 2003 yılında 11 emeklilik şirketinde 15
bin 245 katılımcı ve 5 milyon 692 bin 556 TL
yatırıma yönlendirilen tutar ile başlanılmış, 2013
yılına gelindiğinde 18 emeklilik şirketinde 4
milyon 153 bin 55 katılımcı ve 21 milyar 455
milyon 900 bin 238 TL yatırıma yönlendirilen
24 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28
7&submenuheader=0)
yüzde 1.91,
90
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
tutara ulaşılmıştır. Ancak fon tutarının yüzde 60’ı
büyüme sağlanması beklenmektedir. Tasarruf
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sırasıyla Garanti Emeklilik ve Hayat, Anadolu
= sermaye hasıla katsayısı x kalkınma hızı
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
Hayat Emeklilik, Avivasa Emeklilik ve Hayat
formülü
dikkate alındığında Türkiye’nin yüzde
ile Allianz Yaşam veADMINISTRATIVE
Emeklilik olmak üzere
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
7 büyüme
hızına ulaşabilmesi
ve sürdürebilmesi
4 şirkette yoğunlaşmaktadır. Araştırmaya
esas DUTIES
için yüzde 31.5 düzeyinde yatırıma yönlendireCUSTOM
alınan 25 Nisan 2014 tarihinde katılımcı
sayısı 4
3
bileceği
tasarrufa
(4.5 x %7=%31.5) ihtiyacı
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
milyon 485 bin 189,
yatırıma
yönlendirilen
tutar
2
BES
uzun vadeli kaynak
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malibulunmaktadır.
Hukuk Programı Yüksek
Lisansgibi
Öğrencisi
3
25 Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Celal
Bayar
22 milyar 987 milyon 9 bin TL’dir.
temin eden alanlarda yapılan düzenlemelerle
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari milli
Abstract:
Custom duty
is a kind of yüzde
tariff arising
gelirinin
yaklaşık
16’sını tasarruf
Dünya Ekonomik
(WFE)
istatistikeşyanınForumu
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, edebilen
subject to customs
which yüzde
is based 15.5
on those
ülkemizde
dış kaynaklarla
lerine göre, “2013-2014
Küresel Rekabet
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi (yabancı
tariff that is sermaye
a foreign tradeve
andkredi
economic
policy
imkanları
vb) temin
Raporu”nda 2012-2013
döneminde yüzde 12.5
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve edilmeye
fiscal functions.
Since they are not collected
çalışılmaktadır.
Ülkeonkalkınmasının
tasarruf oranı olan
Türkiye’nin, 2013-2014’de
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
türü olmadığından, dış ticarete konu olan mihenk
an indirect taşının
tariff on expenditures,
duties
yatırımacustom
yönderilebilen
uzun
yüzde 14.7’yevergi
yükselmesi
beklenmektedir.
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere
alınmaktadır. Gümrük
vergileri,
Vergi vadeli
to foreign
trade arrive at olduğu
the custom.tartışmasız
According to bir gerçektir.
tasarruflar
BES ve uzun vadeli
mevduatlara
teşvik
edici
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kapsamı dışında bu
tutulmuştur.
nedenle, (Milliyet,
duties are excluded
düzenlemelerinkanun
getirilmesinin
kaydaBudeğer
2012)from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Gümrük
Kanunu’ndaraporda,
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
gelişmeye yol sayılı
açtığı
belirtilen
Ocak
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 2.1.Araştırmanın
Through this law, a systematization
has been
Amacı, Kapsamı
ve Yöntemi
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya katkısı
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
2013’de yürürlüğe
giren
BES’de
devlet
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
tüm 24.3,
vergilerdebiriken
olduğu gibi Kazançlarından
Turkey and continuing tasarrufta
with operation bulunarak
sequence.
desteğinin BES’e
katılımıDiğer
yüzde
emeklilik
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve
tahsil
aşamaları
Gümrük
ve
Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
fon tutarını da yüzde 20.6 oranında arttırdığı
dönemlerinde
ilave gelir için İzmir ve Manisa
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler Genel2013)
Müdürlüğü tarafından, Gümrük illerinden
Customs and BES’e
Economy Ministry
according
belirtilmiştir. (Yenişafak,
Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan Yüksekkatılanların,
Lisans Tezinden sosyo-ekonomik
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
süreci,İşgücü
diğer vergilerde
oluşan süreçten göre
farklı bir
TÜİK Hanehalkı
İstatistiklerine
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
öncelikle idari23aşamada
çözümlenmek
2012 Şubat döneminde
milyon
338 binzorundadır.
kişi
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
uyuşmazlıklarda2
yargı
yoluna başvurulabilmektedir.
istihdam edilebiliyorken,
milyon
721 bin kişi
işsiz durumdadır.
Nüfus
artışıyla
da doğru
oranAnahtar
Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük
Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
tılı olarak giderek artan genç nüfusa istihdam
imkanları yaratılabilmesi için yatırım yapılması
amacıyla tasarruflara gereksinim olmaktadır. Milli
gelirin yüzde 4,5’i düzeyinde yatırım gerçekleştirilebilirse sermaye hasıla katsayısı 4.5 olarak
kabul edilerek bu yatırım seviyesinde yüzde 1
Customs Law. Resolution process of disputes over
customs duties has belirlenerek
a different form from
the
niteliklerinin
BES’in
bu illerde
process of other taxes. Customs duty disputes
have to be resolved administratively in the first
benimsenip
benimsenmediğinin tespiti ve heplace. However, in the case of disputes not being
solved administratively, legal action can be taken.
def
kitlenin profilinin çizilebilmesi
amaçlarına
1
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
yönelik
olan çalışmanın kapsamını Anadolu
Disputes
Hayat Emeklilik A.Ş. (AHE)’nin katılımcıları
oluşturmaktadır.
Katılımcılara dair edinilen sosyal güvence, meslek,
öğrenim, cinsiyet, medeni hal, katkı payı, pazarlama
kanalı, ödeme periyodu, yaş gibi veriler, SPSS
13.0 for Windows istatistik yöntemiyle analiz
edilerek belirtilen iller düzeyinde karşılaştırmaya
25 (www.egm.org.tr)
91
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ve elde edilen sonuçlar sistemin bütünü açısından
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
değerlendirilmeye çalışılmaktadır.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Tablo 5: Analizde Katılımcılara İlişkin Kullanılan Bilgiler
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
İl
İzmir=1
Manisa=2
Cinsiyt
Öğrenim
Medeni
CUSTOM
HalDUTIES
SGK
2
Meslek
Katkı
PayıTL)
3
Selin KILINÇ
, Hatice
İlkokul=1
Evli=
1 YURTSEVER
Bağkur=1
Özel=1
0-80=1
2
Ortaokul=
2
SSK=2
Kendi
işi=2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 813
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Ev Hnımı=3
100=2
Erkek=1
Kadın=2
Lise=3
Bekar=2
Yok=0
Kamu=4
101-
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
349=3
eşyanın yer değiştirmesi Önlisans=4
nedeniyle, bu eşyanın
from theEmekli
movement of Öğrenci=5
commercial commodities
Lisans=5
350
miktarı veya değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject San.=3
to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind -749=4
of
Y Lisans=6
dış ticaret ve ekonomi politikası
aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Doktora=7
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
750 ve
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, +=5
as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Pazarlma
Ödeme
Katkı are collected only
Kazanç(TL)
eşyanın Kanalı
gümrüğe geldiği anda
bir defaya mahsus
once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük
vergileri, Vergi
Periyodu
PayıTL)to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı
dışında tutulmuştur.
from this law. Therefore,
Bireysel Direkt
Satış=1
Aylık= 1 Bu nedenle,
0-80=1 duties are excluded
0-1000=1
vergilerinin usul ve
uygulama esasları 814458
procedures
andgelir
practises
Kurumsalgümrük
Satış=2
3Aylk=2
(düşük
grb)of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
100=2
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Acente=3işlemlerin sırasına göre
6Ayk=bir3 sistematik
1011001entering
– 2000=2
international trade
customs territories of
Banka=4 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu349=3
(orta with
geliroperation sequence.
gibi
Turkey and continuing
aşamalar olan 350
tarh,
Like all other taxes, grb)
compalsive levels such as
Diğer=5 gümrük vergisinde de zorunlu
Yıllık=4
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
collecting are regulated
-749=4 assessment, accrual
2001 and
ve üstü=3
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
(yüksek
gelir
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
750 ve
grb)process
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
+=5
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari aşamada
zorundadır. asgari
place. However,
in thedeğerleri
case of disputes
not being
Tabloda araştırmaöncelikle
kapsamındaki
illerçözümlenmek
bazında sosyal
ve azami
ortalamalarıyla
birlikte
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1 payı ile aylık
uyuşmazlıklarda
yoluna hal,
başvurulabilmektedir.
güvence, meslek,
cinsiyet, yargı
medeni
öğrenim,
ele alınmıştır. Katılımcının katkı
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
katkı payı tutarı,
ödeme
periyodu,
Anahtar
Kelimeler:
Gümrük, pazarlama
Gümrük Vergisi, kazanç
Disputes tutarı değişkenleri kategorik hale getirilerek
Gümrük Uyuşmazlıkları
kanalı, aylık kazanç tutarları (kategorik) dağılım
ve yüzdeleri ile gösterilmiştir. Yaş değişkeninin
çapraz karşılaştırması yapılmıştır.
92
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 6: Çapraz Karşılaştırma için Kullanılan Veriler
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Değişken
İl
Cinsiyet
Öğrenim
Meslek
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI1Medeni hali
Pazarlama
Kanalı
Sosyal güvence
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES
OVER
Meslek
Meslek
Cinsiyet
Öğrenim
CUSTOM DUTIES
Öğrenim
Cinsiyet
Medeni hali
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Katkı payı
Sosyal güvence
Ödeme periyodu
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek
Lisans Öğrencisi
Pazarlama
Kanalı
Kazanç
(kategorik)
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Ödeme periyodu
Katkı payı
Özet:Kazanç
Gümrük(kategorik)
vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Katkı payı
İl
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
(kategorik)
Meslek
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject
to customs which
is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and
value. It is are a kind of
Öğrenim
dış ticaret
ve ekonomi
tariff that is a foreign trade
and economic policy
Medeni
hali politikası aracı olan bir vergi
Cinsiyet
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
Sosyal
güvence
Ödeme
periyodu
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not
collected on
Meslek
Kanalı
kurumlar
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like incomePazarlama
tax and corporate
tax, as
vergiÖğrenim
türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures,
custom duties
Kazanç (kategorik)
eşyanın
gümrüğe
geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when
commodities
subject
Ödeme
periyodu
Sosyal
güvence
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Katkı
payı
Medeni
hali
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Pazarlama
Kanalı
kanun
kapsamı dışında
tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Kazanç
(kategorik)
gümrük
vergilerinin
usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 3. BULGULAR
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Sosyal güvence
Bulguları
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde olduğu gibi 3.1.Araştırmanın
Turkey and continuing with
operation sequence.
Medeni hali
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Öğrenim
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Nisan
2014
tarihinde
BESas ülke
toplamının
Cinsiyeti
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 25 by
General
Directorate
of Customs
a part genel
of
1
BuÖdeme
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
periyodu
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
777.158
adedi Yüksek
AHEprocess
katılımcısı
olup araştırmaya
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
Meslek
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm esas
customs
duties
has
a
different
form
from
the Manisa ilinde
alınan İzmir ilinde 57.637 ve
Pazarlama Kanalı
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Kazanç
yapıya
sahiptir.(kategorik)
Gümrük vergisi uyuşmazlıkları isehave
to be resolved
in the first olduğu tespit
11.738
kişininadministratively
AHE katılımcısı
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen edilmiştir.
solved administratively,
legal action
can beve
taken.
Araştırmada
İzmir
Manisa illerinde
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Kazanç (kategorik)
Key katılımcısı
words: Custom,
Custom
Duties,100
Custom
AHE
olan
toplam
kişiye ait veriler
Anahtar
Kelimeler:
Disputes
Medeni
hali Gümrük, Gümrük Vergisi,
Gümrük
Uyuşmazlıkları
esas alınmıştır. Örneklem olarak seçilenlerin ana
Sosyal
güvence
Cinsiyet
Öğrenim
Katkı payı
Ödeme periyodu
Pazarlama Kanalı
kütlenin özelliklerini temsil edenler arasından olmasına özen gösterilerek, araştırma kapsamındaki
100 katılımcının 75’i İzmir, 25’i ise Manisa ilinden
BES’e dahil olanlar arasından seçilmiştir.
93
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 7: Elde Edilen Toplam Veriler
3.1.1.BES’in İl Bazında Değerlendirmesi
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Araştırmaya esas alınan illerden İzmir’de TÜİK
YüzdeAġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ĠDARĠ
İller
Medeni Hali
tarihinde 4 milyon 61 bin 74 kişi, Manisa ilinde
100
Meslek
100
Pazarlama Kanalı
2
Cinsiyet
Nüfus ve Konut Araştırmasına göre 31/12/2013
100
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
100
CUSTOM DUTIES
ise 1 milyon 359 bin 463 kişi yaşamaktadır. (T.C.
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Manisa Valiliği, 2014) (Kaya, 2014)
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal
Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
100
Ödeme Periyodu
Özet:
Tablo 8’de İzmir ve Manisa illerine dair toplam
100
gümrüğe
Gümrük vergisi,
tabi olan ticari katılımcı
Abstract: Custom
duty isve
a kind
of tariff
arising
sayıları
yıllık
değişim
oranları yer
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
100
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, almaktadır.
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Kazanç Tutarı
100 aracı olan bir vergi
dış ticaret ve ekonomi politikası
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
Öğrenimdolaylı bir vergi türü olan100
gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Sosyal Güvenlik
vergi türü olmadığından, 100
dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
26
Usul ve
Kanunu
(VUK)’nun
ikinciBES
maddesine
göre bu
the second
item of taxOranları
procedural law,
custom
Tablo 8: İzmir
Manisa
İlleri
Katılımcıları
ve Değişim
(%)(2007-2013)
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Yıllar
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
BuDğş.%
kanun
regulated
by customs
İzmir
Manisa
Dğş.law
% numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden
eşyaya uygulanacak
created
beginning with commodities
subject to
2007 başlayıp,
123.999
18.290
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
and continuing with operation sequence.
2008
143.534
15.75 Turkey
24.305
32.88
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
2009
162.249
13.08 by 28.261
16.28
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
2010
186.985
15.24tarafından
32.892
16.39
Programı
Yüksek
Lisans
Selin KILINÇ
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
2011 oluşan
213.578
14.22
38.646
17.49
süreci, diğer vergilerde
süreçten farklı
bir
process
of other taxes.
Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
2012
249.330
16.74
46.617
20.62
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
27.51
61.333
31.56
1
uyuşmazlıklarda2013
yargı yoluna317.920
başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük(EGM
Uyuşmazlıkları
26 (www.egm.org.tr)
BES Yıllık Gelişim Raporlarından derlenmiştir.
Yaş
Araştırma kapsamındaki illerden İzmir’de 2007-
27.51 yeni katılımcının sisteme dahil olduğu
2013 yılları arasında BES’e dahil olan katılımcılar
izlenmektedir. BES’e katılım yıllar itibariyle
incelendiğinde, 2012 yılı da dahil olmak üzere
Manisa’da, İzmir’deki değişim yüzdesinden daha
her yıl sisteme katılımın yüzde 17’nin altında
kaldığı ancak 2013 yılında yürürlüğe giren yüzde
iyi bir görünüm sergilemekle birlikte yine devlet
25 tutarındaki devlet katkısının da etkisiyle yüzde
katkısının önemli bir sonucu olarak 2013 yılında
94
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sisteme yüzde 31.56 artışla yeni katılımcıların
toplam devlet katkısı tutarının yüzde 83.4’ünü
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
giriş yaptığı görülmektedir.
kapsamaktadır. Bu sıralamada İzmir ili yüzde 7.9
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ile 3ncü sırada yer alırken, Manisa ili yüzde 1.2
EGM’nin hazırladığı “BES 2013 Gelişim RapoADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ru” nda devlet katkısı ödenen ilk 20 il sıralaması
ile 16ncı sırada yerini almaktadır (EGM, 2013).
CUSTOM DUTIES
Tablo 9: Bireysel
Emeklilik ve İller Bazında Dağılım
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal
Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler
HukukYüzde
Programı Yüksek
Lisans
Öğrencisi
İller
YüzdeEns. Mali
Geçerli
Toplam
Yüzde
3Frekans
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
75 ticari
75 Custom duty is a kind
75 of tariff arising
Özet: İzmir
Gümrük vergisi, 75
gümrüğe tabi olan
Abstract:
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
Manisa
25 alınan, 25
25 to customs which 100
miktarı
veya değeri üzerinden
ekonomik,
subject
is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret
ve ekonomi politikası
bir vergi
tariff
that is a foreign trade and economic policy
Toplam
100 aracı olan
100
100
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi100
gibi katılımcının
belirli aralıklarla alınan
regular basis
like income
tax and corporate
tax, as
Araştırma kapsamındaki
75’i bir Eğitim,
sağlık
hizmetleri,
sanayileşme
düzeyi,
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın
gümrüğe
geldiği anda
bir defaya mahsus işgücü
are collected
only once when commodities
subject
kompozisyonu,
altyapı
olanakları, gelir
İzmir, 25’i Manisa
ilinden
katılımda
bulunmaktadır.
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu düzeyinin
the second item
of tax procedural
law, custom karşılamadaki
nüfusun
gereksinimlerini
kanun kapsamı
tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
2010 yılında Türkiye’de
81dışında
ilin sosyo-ekonomik
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 üstünlüğü,
procedures andkadınların
practises of işgücüne
custom dutieskatılımı
are
ve okuma
sayılı Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
gelişmişlik sıralamasına
göre yapılan
bir araşile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük yazma
Through this
law, a systematization
has been
oranları,
banka sayısı,
nüfusun banka
Bölgesine
girişinden
başlayıp,25nci
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
tırmaya göre, İzmir
3ncü
Manisa
sırada
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik ürünlerinden
international tradeyararlanması,
entering customs territories
ulaşımof olanakları gibi
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
yerini almıştır. (Yıldız
vd, 2010)
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, birçok
Like all farklı
other taxes,
compalsive
levels such
as
değişken
dikkate
alınarak
hazırlanan
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
2012 yılında aynıBakanlığı’na
kapsamda
araştırmabağlıyapılan
ayrı bir bir
kuruluş
niteliği olan sosyo-ekonomik
by General Directorate kalkınmışlık
of Customs as a part
of
düzeyini
ifade eden
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
ya göre ise İzmirKanunu
3ncü
sıradaki
yerini
göstergeler,
İzmir process
ilininofManisa
hükümlerine
uygun
olarakkorumaya
yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution
disputes overiline göre daha
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
devam etmiş, Manisa
ili isevergilerde
seviyeoluşan
atlayarak
olduğunu
süreci, diğer
süreçten25nci
farklı bir gelişmiş
process of durumda
other taxes. Customs
duty ortaya
disputes koymaktadır.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
sıradan 23ncü sıraya
yükselmiştir
öncelikle
idari aşamada(Albayrak,
çözümlenmek 2013)
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
TÜİK verileriyle
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen 2012
solved yılı
administratively,
legal action canManisa
be taken. ili yüzde 53,4
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılan bir başka
istihdam
ile İzmir
(yüzde 45,3) daha
Key words:oranı
Custom,
Custom ilinden
Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
araştırmaya göreGümrük
ise, Manisa
ili kişi başına düşen
iyi bir konumdadır. Organize sanayi bölgeleri ile
Uyuşmazlıkları
Türkiye sıralamasında sanayileşmede ön sıralarda
yerini alan ve ihracat hacmi ile kişi başına düşen
ihracat tutarı, patent sayısı bakımından İzmir’den
daha iyi görüntü veren ancak bu alandaki başarısını
sosyo-ekonomik gelişmesini yukarılara taşıyacak
diğer alanlara da yansıtamayan Manisa ilinde
yaşayan bireyler kazançlarını temel ihtiyaçlarına
ihracat tutarı ve patent sayısı bakımından sanayi
alanındaki gelişim düzeyini diğer alanlara da
yansıtamayan bir il görünümündedir. Sosyoekonomik gelişmenin yakalanıp sürdürülebilmesi
için eğitim altyapısının geliştirilerek, sürdürülebilir bir ivme kazanması önem arz etmektedir.
(Aktifhaber, 2013)
95
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ancak yettirebildiklerinden gelecek kaygısıyla
çıkmaktadır. Eğitim, kültür düzeyi ve gelir seGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
uzun vadeli bir yatırıma kaynak ayırma önceliğini
viyesi bakımından Manisa iline göre daha iyi
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
taşımamaktadır.
konumda
olan İzmir ilinde ise 2013 yılında BES’e
katılanların
toplam OVER
il nüfusuna oranı yüzde 7.82
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
Sonuç itibariyle Tablo.8’de verilen 2013 yıl sonu
düzeyindedir.
CUSTOM DUTIES
BES’e katılanlar toplam il nüfusuna oranlandı3
Selin ortaya
KILINÇ2, Hatice
YURTSEVEREmeklilik
ğında Manisa ilinde yüzde 4.52 katılım
3.1.2.Bireysel
ve Gelir
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Bayar Üniversitesi
Salihli MYO,
Ticaret Bölümü
Tablo Celal
10:Bireysel
Emeklilik
veDıĢ
Kazanç
Durumu
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
KznDr
Frekans
Yüzde
Geçerli
Toplam
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
(Frequency)
(Percent)
% (Valid
% on
(Cum.
miktarı veya değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
subject to customs
which is based
those
Percent)
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
and value. It is Percent)
are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür.
Aynı zamanda harcamalar48
üzerinden alınan 48,0
instrument in addition
Düşük
48,0to its economic, social
48,0 and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi gibi belirli aralıklarla
income tax and corporate
tax, as
Orta
14 alınan bir 14,0regular basis like 14,0
62,0
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın
gümrüğe geldiği anda bir
once when commodities
subject
Yüksek
38defaya mahsus 38,0are collected only38,3
100,0
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
UsulToplam
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine
göre bu 100,0
the second item100,0
of tax procedural law, custom
100
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrüktoplam
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun rufta
regulated
by customs veya
law numbered
4458.
Araştırma kapsamındaki
100
katılımcının
bulunmaya
işveren
grup emeklilik
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning
with
commodities
subject
to
yüzde 48’i düşük, yüzde 38’i yüksek, yüzde 14’ü
sözleşmesi yapan işyerlerinde çalışmaya gayret
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
Diğer tüm
olduğu gibi gösterdikleri
Turkey and continuing
with operation
sequence.
ise orta gelir grubunda
kazanç
eldevergilerde
etmektedir.
sonucuna
varılmıştır.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk gelir
ve tahsil
aşamaları Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Tablo 10’ a göre düşük
grubundaki
katılımcılar
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan BES’e
by General
Directorate
of Customs as
a alt
part sırada
of
yüzde
14 oranıyla
en
katılımda
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
orta ve yüksek Gümrükler
gelir
grubuna
göre
BES’e
daha
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution
of disputes over
bulunan
orta
gelirprocess
grubundakilerin
durumunu,
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
fazla önem vermektedir.
Düşükdoğan
gelir
grubundaki
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir kazançları
process of other
taxes.
Customs olmasa
duty disputesda bugünlerini
çok
yüksek
yapıya sahiptir. bir
Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
katılımcılara bakıldığında
kısmının
işveren
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. refah
place. However,
the case ofharcamalarından
disputes not being
içinde ingünlük
kısmadan
Ancak
idarisahibi
aşamada
solved administratively, legal action can be taken.
grup emeklilik sözleşmesi
olduğuçözümlenemeyen
ve katkı
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
geçirdikleri ve gelecek endişesi1taşıyarak tasarruf
tutarlarının kendilerine sponsor olan işveren taraKey words: Custom, Custom Duties, Custom
bilincinde olmadıkları şeklinde yorumlamak
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, etme
Disputes
fından yatırıldığı,Gümrük
bir kısmının
da kendilerinin BES
Uyuşmazlıkları
mümkündür.
sözleşmeleri olduğu saptanmıştır. Bu noktadan
hareketle, devlet katkısının 2013 yıl başından
itibaren devreye girmesiyle, orta ve yüksek gelirli katılımcılara göre daha fazla gelecek kaygısı
taşıyan düşük gelir seviyesindeki katılımcıların,
temel ihtiyaçlarını tam da karşılayamadığı halde
emeklilik günlerinin kaygısıyla az da olsa tasar-
Yüksek gelir grubundakiler ise BES’e yüzde
38 ile ikinci sırada katılmakta, refah düzeylerini
emeklilik dönemlerinde de sürdürmek amacıyla
tasarrufta bulunmaktadırlar. Bu grupta yer alan
katılımcıların finansal piyasaları takip edip bireysel emeklilik hesabına dair fonları sanal ortamda
96
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
3.1.3. Bireysel Emeklilik ve Cinsiyet
takip ve izlemeye çalışmaları da sisteme olan
ilgilerini arttırmaktadır.
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Tablo 11:Bireysel Emeklilik ve Cinsiyet
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Cinsiyet
Frekans CUSTOM
YüzdeDUTIES
Geçerli Yüzde
(Frequency)
(Percent)
(Valid Percent)
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Toplam Yüzde
(Cumulative
Percent)
2
Celal Bayar Üniversitesi
Erkek
52 Sosyal Bilimler Ens.
52Mali Hukuk Programı
52 Yüksek Lisans Öğrencisi
52
3
Kadın
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
48
48
48
100,0
Özet: Gümrük
Toplam
vergisi, 100
gümrüğe tabi olan 100,0
ticari
Abstract: Custom
100,0duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Araştırma kapsamındaki
100 kişinin 52’si erkek,
işgücüne
katılımlarının düşüklüğü yanı sıra işgüdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
48’i kadınlardan
oluşturmaktadır. EGM’nin
cüne
düşük katılım gösteren niteliksiz kadınların
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
hazırladığı “2013
Yılı Gelişme Raporu’nda katıtoplum
genelindeki payının yüksekliği Türkiye’de
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe
geldiği anda
bir defaya
mahsus işgücüne
are collectedkatılım
only once when
commodities
subject
lımcıların cinsiyetine
göre ödenen
devlet
katkısı
oranında
kadınların
payını aşağı
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul
Kanunu
(VUK)’nun
ikinci
maddesine
göre
bu
the
second
item
of
tax
procedural
law,
custom
tutarının oransal dağılımına
bakıldığında; erkeklerin
çekmektedir.
Kültürel değerlerin ne ölçüde kakanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
usul ve
uygulama
esasları 4458 dınların
proceduresişgücüne
and practiseskatılımını
of custom duties
are
yüzde 56,4, kadınların
ise yüzde
43,5
düzeyinde
olumsuz
etkilediğine
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
law,
a
systematization
has
been
olduğu emeklilik yatırım fonu büyüklüğünde ise
dair ulaşılabilen akademik veri bulunmamakla
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sırasına yüzde
göre 42bir
sistematik birlikte,
internationaltoplumsal
trade entering cinsiyet
customs territories
of ve bu rolleri
erkeklerin yüzdeişlemlerin
58, kadınların
oranında
rolleri
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde
de zorunlu
aşamalar
olan tarh, baz
Like alan
all other
taxes, compalsive
levels such
as
olduğu görülmektedir.
TÜİK’in
yaptığı
araştırma
işbölümünü
içeren
kültürel
değerlerin
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir kuruluş
niteliği olan etkisiyle
by General kadınların
Directorate of Customs
as a part
of
sonuçları incelediğinde;
2011
yılında
erkeklerin
işgücüne
katılımı
erkeklere
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
olarakkadınların
yürütülmektedir.
Customs Law.
process of
disputes over
işgücüne katılım
oranı
yüzdeuygun
69.2,
nazaran
azResolution
olmaktadır.
Kadının
işgücüne katılıtüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğer vergilerde
oluşan
süreçten
farklı bir mında
process ortaya
of other çıkan
taxes. Customs
duty yüzde
disputes 70 gibi büyük
işgücüne katılımı
yüzde
25.9’dur.
2012
yılında
farkların
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır. bir
place.
However,
in the case
disputes not being kaynaklandığı
TÜİK il bazındaöncelikle
temel işgücü
göstergeleri
incelenoranla
eğitim
dışıoffaktörlerden
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1 kültürel ve kuuyuşmazlıklarda
yargı
yoluna başvurulabilmektedir.
diğinde Türkiye’de
işgücüne
katılım
oranı yüzde
ve işgücüne katılım noktasında
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
50 iken bu oranAnahtar
ManisaKelimeler:
ilinde yüzde
İzmir
Gümrük, 55.8
Gümrük
Vergisi, rumsal
Disputes değerlerin kadınlar üzerinde etkili olduğu
Gümrük Uyuşmazlıkları
ilinde ise yüzde 53.2’dir. 2013 yılı istatistikleri
incelendiğinde ise Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 30.8 iken; İzmir’de 30.5
Manisa’da 25.3şeklinde gerçekleşmiştir. (http://
www.tuik.gov.tr)
sonucuna varılmaktadır. (Germir, 2012:164,166)
Kadınlar doğaları gereği ellerindekinin tamamını
harcamayıp bir kısmını kenara ayırma, geleceğe
dönük birikim de bulunma düşünce ve gayretinde
olsalar dahi erkekler kadınlara göre yaklaşık üç
katı oranında işgücüne katılım gösterdiklerinden
ve ev hanımı statüsünde olanların eşlerinin ver-
Kadınların eğitim düzeyinin erkeklere göre daha
düşük olması, her eğitim seviyesindeki kadınların
97
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
diği ile birikimde bulunabilmesi gibi faktörler,
3.1.4. Bireysel Emeklilik ve Meslekler
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
cinsiyete göre BES’de erkekleri daha iyi konuma
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
taşımaktadır.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Tablo 12:Bireysel Emeklilik ve Meslekler
CUSTOM DUTIES
Mesleklr
Frekans
Yüzde
Geçerli Yüzde
Toplam Yüzde
2
3
Selin KILINÇ
, Hatice Geçrli
YURTSEVER
(Frequency)
(Percent)
%(Valid
Topl.%(Cum.
2
Prcnt)
Prcnt)
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Özel
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
30
30
30
30
Özet:
Kendi
İşiGümrük
vergisi, 26
gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom
26
26 duty is a kind of tariff
56arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Ev Hanımı
21
21
21
77
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
Kamu
15
15
15
92
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Öğrenci
8
8 on expenditures, custom
100,0duties
vergi türü olmadığından, 8dış ticarete konu olan
an indirect tariff
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Toplam
100
100,0
olmak üzere alınmaktadır.
Gümrük vergileri,100,0
Vergi
to foreign trade
arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
kanun yüzdeleri
regulated byde
customs
numbered göre
4458. daha yüksek
BES’e katılımda
bulunmuş
100 kişinin
8’iBuöğdiğerlaw
sektörlere
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
renci, 15’i kamuBölgesine
görevlisi,
21’ibaşlayıp,
ev hanımı,
26’sı
girişinden
eşyaya uygulanacak
created beginning
with commodities subject to
değerlerde
sonuçlanmaktadır.
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
kendi işinde çalışan,
30’unun
sektörde
oluşturulmuştur.
Diğer ise
tüm özel
vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
kendi
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Araştırma
Like all otherkapsamında
taxes, compalsive
levelsişinde
such asçalışan kişilerin
çalışmakta olduğu
vevekatılımcıların
yüzde
tahakkuk
tahsil aşamaları Gümrük
ve 30
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
katılımda
görülmekBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan BES’e
by General
Directorate ofikinci
Customssırayı
as a partaldığı
of
1
Bu
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
oranında gerçek
veya
tüzel
bir kişiliğe
bağlı
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisansdurumları
Tezinden
tedir.
Sosyo-ekonomik
Kanunu
hükümlerine
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes overdiğer katılımcı
olarak çalışan, yüzde
26
kendiuygun
işineolarak
sahip,
yüzde
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
nazaran
daha yüksek
seviyede olan bu
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir gruplarına
process of other
taxes. Customs
duty disputes
21 ev hanımı, yüzde
15 kamuda çalışan, yüzde 8
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
ziyade
ticaret
erbabı
olarak her zaman
idari aşamada çözümlenmek zorundadır. kitle,
place. daha
However,
in the case
of disputes
not being
öğrenci şeklindeöncelikle
dağılım
gösterdiği
Tablo.12’den
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
davranmayı ilke edindiklerinden
refah
1
anlaşılmaktadır.uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. basiretli
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
ileride de devamı, yatırım alışkanAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, seviyelerinin
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
BES’e en fazla katılımda
bulunanların özel sektör
lıklarından dolayı finansal piyasaları takipleri
ile yatırım araçları içinde emeklilik fonlarında
sağlanan olumlu gelişmeyi gözlemlemiş olmaları gerekçeleri başta olmak üzere bu seviyeye
yerleşmiştir.
çalışanları olduğu görülmektedir. Oldukça rekabetçi
bir özellik arz eden bu ortamda yıpranma payı
diğerlerine göre daha yüksektir. Özel sektörde
çalışanların iş garantisi kamu sektörüne göre daha
düşüktür. Geleceklerini bir nebze olsun garanti
altına almak özellikle bu sektörde çalışanlar için
daha büyük bir önem arz ettiğinden, BES’e katılım
Araştırmada üçüncü sıraya yerleşen ev hanımları
ekonomik özgürlükleri olmadığından kendilerini
98
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
korumasız ve güvence yoksunu hissetmekte,
Araştırma kapsamında beşinci grup olarak yer
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
geleceğe dair bu endişelerini biraz olsun aşabilalan öğrenciler, toplam içinde oransal olarak son
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI1
mek için eşlerini ikna ederek aldıkları katkı payı
sırada bulunmakla birlikte genç yaşta ya ailelerinin
tutarı veya mutfak masraflarından
biriktirerek
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
verdiği harçlıktan tasarruf etme ya da part-time
ayırdıkları tutarlardan oluşmaktadır.
CUSTOM DUTIES
çalıştıkları işlerden elde ettikleri kazançların
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Araştırma dahilindeki gruplar içinde kazançları
tamamını tüketmeyerek tasarruf bilincine sahip,
2
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
yüksek olmasa da Celal
devletin
sağladığı
sosyal
güCelal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
geleceğe yönelik biriktirmek amacıyla BES’e
vence mantığından dolayı kendilerini diğerlerine
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
katılmışlardır.
Böylece sistemden emekli olmak
göre daha güvende
kamu
çalışanları
eşyanın hisseden
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
gerekli olanand
56value.
yaşına
geldiklerinde
yaklaşık
dördüncü sıradasosyal
yer almaktadır.
Ayrıcayanında
kamudan
ve mali fonksiyonlarının
önemli bir için
commodities’quantity
It is are
a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
emekli olunduğunda
emekli
sandığından
alan
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar maaş
üzerinden
alınan otuz
instrument
addition to its economic,
social olarak
and
senein birikimde
bulunmuş
önemli bir
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
emeklilerin SSKkurumlar
ve Bağ-Kur
göre bir regular basis like income tax and corporate tax, as
vergisi gibi emeklilerine
belirli aralıklarla alınan
tutara
ulaşabileceklerdir.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan toplu
an indirect
tariffda
on expenditures,
custom duties
daha iyi durumda
olması
da geldiği
kamuanda
çalışanlarının
eşyanın
gümrüğe
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
BES’e katılımını
etkilemektedir.
Bireysel
Emeklilik
vecustom
Öğrenim
Usul
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu 3.1.5.
the second
item of tax
procedural law,
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Tablodüzenlenmiştir.
13:Bireysel
Emeklilik
sayılı Gümrük Kanunu’nda
Bu kanun
regulatedvebyÖğrenim
customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Öğrenim
Yüzde internationalGeçerli
Toplam
Yüzde
işlemlerin
sırasına Frekans
göre
bir
sistematik
trade entering customs
territories
of
oluşturulmuştur.
Diğer
tüm
vergilerde
olduğu
gibi
Turkey
and
continuing
with
operation
sequence.
Düzeyi
(Frequency)
(Percent)
Yüzde (Valid
(Cumulative
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment,Percent)
accrual and collecting Percent)
are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar4Üniversitesi
Bilimler
Enstitüsü
Dalı Mali
Hukuk
İlkokul
4
4AnabilimMinistry
4 to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Ortaokul
16
20 the
Gümrük
vergisinden doğan16uyuşmazlıkların çözüm
customs duties16
has a different form from
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Lise/Meslek
28
28 administratively in 48
yapıya sahiptir. Gümrük28vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved
the first
öncelikle
idari
aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place.
However,
in the case of disputes not being
L.
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
uyuşmazlıklarda
Ön
lisans/ yargı yoluna6 başvurulabilmektedir.6
6
54 1
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
MYO Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Anahtar
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Üniversite/
Y.O.
40
40
40
94
Yüksek Lisans
4
4
4
98
Doktora
2
2
2
100,0
Toplam
100
100,0
100,0
Tablo 13’ de araştırma kapsamında BES’e
katılan toplam 100 kişinin öğrenim gruplarına
göre dağılımı görülmektedir. Katılımcıların 4’ü
ilkokul, 16’sı ortaokul, 28’i lise/meslek lisesi,
99
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
6’sı ön lisans/iki yıllık meslek yüksekokulu, 40’ı
rının en iyi yatırım aracı olarak devlet katkısının
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
da yürürlüğe girmesiyle BES’i görmelerinden
üniversite/4 yıllık yüksekokul, 4’ü yüksek lisans
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
kaynaklanan
katılım fazlalığı dikkat çekmek-
ve 2’si de doktora seviyesindedir.
tedir.TOYüksek
Lisans
ve doktora seviyesindeki
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
DISPUTES
OVER
Sigortalılık bilinci esasında eğitim& öğrenim se-
katılımcılar ise portföylerini bir aracıya ihtiyaç
CUSTOM DUTIES
viyesiyle doğru orantılıdır. Bu seviye yükseldikçe
Selin KILINÇ2,
3
duymadan
kendileri
yönetmek istediğinden düşük
Hatice
YURTSEVER
katılımın da arttığı,2 Celal
özellikle
üniversite
mezunlakatılım
göstermişlerdir.
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens. Malioranda
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Tablo 14:Bireysel Emeklilik ve Emeklilik Şirketindeki Toplam Katılımcıların İller Açısından
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Öğrenim
Durumlarına
Sözleşmelerinin
Dağılımı
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle, buGöre
eşyanınBES
from
the movement of commercial
commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
İl politikası aracı
Eğitim
Oranı(%)
dış ticaret ve ekonomi
olan birDurumu
vergi
tariff Sözleşme
that is a foreign trade
and economic policy
Adeti
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
İzmir
850
1.2corporate tax, as
kurumlar vergisi
gibi belirli aralıklarla İlkokul
alınan bir
regular basis
like income tax and
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya
mahsus
are collected
only once when3.77
commodities subject
Ortaokul
2.621
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine
göre bu L. the second
item of tax procedural
Lise/Meslek
4.892
7.05 law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama
4458
procedures993
and practises of1.4
custom duties are
Önesasları
lisans/MYO
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye
Gümrük
Through39.156
this law, a systematization
has been
Üniversite/Y.O.
56.4
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
birYüksek
sistematik
Lisans international
264trade entering customs
0.38 territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalarDoktora
olan tarh,
Like all other
147 taxes, compalsive
0.21 levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş Bilinmiyor
niteliği olan
by General
Directorate of 12.56
Customs as a part of
1
8.714
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
process
of
disputes
over
İzmir Toplamı
57.637
83.08
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer Manisa
vergilerde oluşan süreçten İlkokul
farklı bir
process of198
other taxes. Customs
0,29 duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ortaokul
450
0,65
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Lise/Meslek L. Key words:
1.192Custom, Custom
1.72Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Ön lisans/MYO
3.413
4.92
Gümrük Uyuşmazlıkları
Üniversite/Y.O.
4.198
6.05
Yüksek Lisans
122
0,18
Doktora
79
0.12
Bilinmiyor
2.086
3.01
Manisa
Toplamı
11.738
16.92
Genel Toplam
69.375
%100
100
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
AHE A.Ş. ile emeklilik sözleşmesi imzalayarak
İzmir’de lise/meslek lisesi mezunlarının Manisa
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
BES’e katılımda bulunanların,
araştırma
kapsa- UYUġMAZLIKLARININ
ilinde ise ön lisans/2 yıllık meslek yüksekokulu
ĠDARĠ
YOLLARI1
mındaki illerde 25 Nisan 2014
tarihiAġAMADA
itibariyle ÇÖZÜM
mezunlarının ikici sırada yerlerini aldığı tespit
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
öğrenim durumları dikkate
alınarak dağılımlarını
edilmiştir.
gösteren Tablo.14’te de görüldüğü üzere, Tablo.13
CUSTOM DUTIES
3.1.6.
Bireysel3 Emeklilik ve Katılımcıların
ile örtüşen bir şekilde üniversite mezunlarının
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
2
Celal
Bayarkatılımda
Üniversitesi Sosyal
Bilimler Ens. MaliMedeni
Hukuk Programı
her iki ilde de daha
fazla
bulunduğu,
HaliYüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Tablo15:Bireysel Emeklilik -Medeni Hal
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri
üzerinden alınan,Yüzde
ekonomik,
subject
to Yüzde
customs which is
based onYüzde
those
Medeni
Frekans
Geçerli
Toplam
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Hali dış ticaret ve ekonomi
(Frequency)
(Valid
politikası aracı(Percent)
olan bir vergi
tariff thatPercent)
is a foreign trade and(Cumulative
economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic,
social and
Percent)
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
alınan bir
regular 76,0
basis like income tax and corporate
Evli kurumlar vergisi gibi76belirli aralıklarla 76,0
76,0tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği
mahsus
are collected
Bekar
24 anda bir defaya
24,0
24,0only once when commodities
100,0subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Toplam
100
100,0
100,0
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
25 Nisan 2014iletarihi
itibariyle
kaygısıyla
emekli olduklarında
çocukları
dış ticarete
konu olan araştırma
eşyanın TürkiyekapGümrük gelecek
Through this
law, a systematization
has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
samındaki illerde
BES katılımcılarının
işlemlerin
sırasına
göre
birmedeni
sistematik ve
international
traderefah
enteringseviyelerini
customs territoriesdüşürmemek
of
eşlerinin
gaoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
durumlarının izlendiği
Tablo 15’de
eleaşamalar
alınanolan
100tarh, yesiyle
gümrük vergisinde
de zorunlu
Like all other
taxes, etmelerinden
compalsive levels such
as
hareket
kaynaklanmaktadır.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
katılımcının 76’sı
evli, 24’ü
bekar
bireylerden
Bakanlığı’na
bağlıise
ayrı
bir kuruluş
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
3.1.7
Bireysel
Emeklilik
veover
Katılımcıların
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
oluşmaktadır. BuKanunu
görünüm,
evli
bireylerin
sosyal
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer
vergilerde oluşan
süreçten
farklı bir Sosyal
process ofGüvence
other taxes. Kapsamı
Customs duty disputes
güvenlik sistemindeki
sorunların
farkında
olarak
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak Tablo
idari 16:Bireysel
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
action can be taken.
Emeklilik - Sosyal
Güvencelegal
Kapsamı
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler:Frekans
Gümrük, Gümrük Yüzde
Vergisi,
Disputes
Sosyal
Geçerli
Toplam Yüzde
Gümrük Uyuşmazlıkları
G.
(Frequency)
(Percent) Yüzde (Valid
(Cumulative
Percent)
Percent)
Yok
9
9,0
9,0
9,0
Bağ-Kur
32
32,0
32,0
32,0
SSK
43
43,0
43,0
43,0
Emekli
Sandığı
16
16
16
100,0
Toplam
100
100,0
100,0
101
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
BES’e katılan 100 kişinin sosyal güvence kapsaTablo 12’deki sonuçlarla örtüşmektedir. Kamu
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
mına göre dağılımını gösteren Tablo 16, sırasıyla
çalışanları sosyal güvence itibariyle kendilerini
1
43 kişi SSK’dan yararlanan, ĠDARĠ
32 kişiAġAMADA
Bağ-Kur ÇÖZÜM YOLLARI
diğerlerine göre daha güvende hissettiklerinden
kapsamında olan, 16 kişi
Emekli Sandığı mensubu
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
SSK ve Bağ-Kur’a nazaran BES’e daha az katılım
ve 9 kişi herhangi bir sosyal güvencesi olmayan
CUSTOM DUTIES
şeklinde sonuçlanmıştır. Ortaya çıkanSelin
sonuçlar
göstermektedirler.
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal
Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens.
Mali Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi İller İtibariyle
Tablo 17: Bireysel
Emeklilik
ve Emeklilik
Şirketindeki
Toplam
Katılımcıların
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Sosyal Güvencelerinin Dağılımı
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
İl
SGK
Sözleşme
Adeti
Oransal
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Dağılım
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a%
kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı
zamanda harcamalar üzerinden
instrument
in addition to its economic,
İzmir
SSK alınan
21.258
30.64social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla
alınan bir
regular
basis like income tax and24.13
corporate tax, as
Bağ-kur
16.746
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya
mahsus
are collected
Emekli
12.995only once when commodities
18.73 subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Sandığı
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Yok 4458
654and practises of custom
0.94duties are
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları
procedures
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Diğer
2.130
3.07 has been
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye
Gümrük
Through
this law, a systematization
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Bilinmeyen
3.854trade entering customs
5.56
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international
territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
İzmir
Toplamı
gümrük
vergisinde
de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like 57.637
all other taxes, compalsive83.08
levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Manisa
SSK olan
3.129Directorate of Customs
4,51
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği
by General
as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Bağ-kur
5.522
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution process 7.96
of disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Emekli
2.357
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten
farklı bir
process
of other taxes. Customs3.39
duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi Sandığı
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Yok
72
0.10
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Diğer
620
0,89
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Bilinmeyen
38
0,05
Manisa Toplamı
11.738
16.92
GENEL TOPLAM
69.375
100
Araştırma kapsamında 100 kişiden oluşan AHE
A.Ş. katılımcılarının 25 Nisan 2014 tarihinde
SGK dağılımının sunulduğu Tablo.17’de; İzmir
ilinde ücretli, yevmiyeli ve maaşlı çalışan SSK
kapsamındakilerin yüzde 30.64 oranında birinci
sırada yer aldığı, Manisa ilinde ise yüzde 7.96
ile kendi işinin sahibi olan Bağ-Kur’luların ön
sırada oldukları dikkat çekmektedir.
102
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
3.1.8. Bireysel Emeklilik ve Yaş
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Tablo 18: Bireysel Emeklilik ve Yaş Dağılımı
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
Frekans
Yüzde
Geçerli
Yüzde OVER
Toplam Yüzde
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO
DISPUTES
(Frequency)
Valid
18
2
1
(Percent)
(Valid Percent)
CUSTOM DUTIES
2
3
Selin KILINÇ
1,0, Hatice YURTSEVER
1,0
(Cumulative
Percent)
1,0
Celal
19 Bayar Üniversitesi
1 Sosyal Bilimler Ens.
1,0Mali Hukuk Programı
1,0 Yüksek Lisans Öğrencisi2,0
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
20
1
1,0
1,0
3,0
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
1,0
1,0 of commercial commodities
4,0
eşyanın21yer değiştirmesi 1nedeniyle, bu eşyanın
from the movement
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
1 yanında önemli1,0
1,0 and value. It is are a kind
5,0of
sosyal 22
ve mali fonksiyonlarının
bir
commodities’quantity
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
23Aynı zamanda harcamalar
3
3,0
8,0and
türüdür.
üzerinden alınan
instrument in3,0
addition to its economic, social
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
25 vergisi gibi belirli2 aralıklarla alınan2,0
kurumlar
bir
regular basis 2,0
like income tax and corporate10,0
tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
2 bir defaya mahsus
2,0
eşyanın26gümrüğe geldiği anda
are collected 2,0
only once when commodities 12,0
subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu
bu
the second item
27 (VUK)’nun ikinci
3 maddesine göre3,0
3,0 of tax procedural law, custom
15,0
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük28
vergilerinin usul ve2uygulama esasları 4458
procedures and
are
2,0
2,0 practises of custom duties
17,0
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış29
ticarete konu olan eşyanın
Türkiye Gümrük
Through this4,0
law, a systematization has21,0
been
4
4,0
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
bir
sistematik
international 4,0
trade entering customs territories
30 sırasına göre
4
4,0
25,0of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük31vergisinde de zorunlu
Like all other
5 aşamalar olan tarh,
5,0
5,0taxes, compalsive levels such
30,0as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
ayrı bir1 kuruluş niteliği olan
by General Directorate
of Customs as a 31,0
part of
32 bağlı
1,0
1,0 Anabilim
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu33
hükümlerine uygun olarak
Customs Law.4,0
Resolution process of disputes
over
4 yürütülmektedir.
4,0
35,0
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,34
diğer vergilerde oluşan
bir
process of other
5 süreçten farklı5,0
5,0 taxes. Customs duty disputes
40,0
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
zorundadır.
place. However,
being
35 idari aşamada çözümlenmek
5
5,0
5,0in the case of disputes not45,0
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
36
6
6,0
6,0
51,0
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
37
2
2,0
2,0
53,0
Gümrük Uyuşmazlıkları
38
6
6,0
6,0
59,0
39
5
5,0
5,0
64,0
40
3
3,0
3,0
67,0
41
4
4,0
4,0
71,0
42
4
4,0
4,0
75,0
43
3
3,0
3,0
78,0
103
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
44
45
46
47
48
50
2
5
5,0
5,0
83,0
3
3,0
3,0
86,0
4
4,0
4,0
90,0
2
2,0
2,0
92,0
2,0
94,0
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
CUSTOM
2,0 DUTIES
2
1
2
3
Selin KILINÇ
1,0, Hatice YURTSEVER
1,0
95,0
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
51
1
1,0
1,0
96,0
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
52
1
1,0
1,0
97,0
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
1,0
1,0 of commercial commodities
98,0
eşyanın53yer değiştirmesi 1nedeniyle, bu eşyanın
from the movement
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
1 yanında önemli1,0
1,0 and value. It is are a 99,0
sosyal 54
ve mali fonksiyonlarının
bir
commodities’quantity
kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
56Aynı zamanda harcamalar
1
1,0
100,0
türüdür.
üzerinden alınan
instrument in1,0
addition to its economic, social
and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi gibi belirli
bir
regular basis100,0
like income tax and corporate tax, as
Toplam
100aralıklarla alınan100,0
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
alınmaktadır.
vergileri,yoğunlukta
Vergi
to foreign
trade arrive
at the custom.izlenmektedir.
According to
BES katılımcısıolmak
100üzere
kişinin
26-46Gümrük
yaş arası
olduğu
Tablo.18’de
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük Emeklilik
vergilerinin usul ve
ve uygulama
esasları Şirketindeki
4458
proceduresToplam
and practises
of custom duties are
Tablo 19: Bireysel
Emeklilik
Katılımcıların
İller İtibariyle
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete
konu olan eşyanın Türkiye
this law,
a systematization
Yaş Gruplarına
Göre Gümrük
SözleşmeThrough
Adetleri
Dağılımı
(%) has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
İzmir
Sözleşme
Oran
oluşturulmuştur. Diğer
tüm vergilerde Yaş
olduğuGrupları
gibi
Turkey
and continuing with
operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like Adeti
all other taxes, compalsive
(%) levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği
olanAltı by General335
Directorate of Customs
25 Yaş
0,48 as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Law. Resolution process
disputes over
25-34 Yaş Customs 12.087
17,42ofTezinden
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten 35-44
farklı birYaş process 28.316
of other taxes. Customs
40,82 duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
of disputes not being
45-55 Yaş place. However,
16.387in the case23,62
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
56 Yaş Üzeri
512
0,74
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
İzmir Toplamı
83.08
Anahtar Kelimeler:
Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes 57.637
Gümrük Uyuşmazlıkları
Manisa
25 Yaş Altı
232
0,33
25-34 Yaş
1.912
2,76
35-44 Yaş
5.856
84,41
45-55 Yaş
2.973
4,29
56 Yaş Üzeri
765
1,10
Manisa Toplamı
11.738
16,92
Genel Toplam
69.375
100
104
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
25 Nisan 2014 tarihinde AHE A.Ş.’nin araştırma
56 yaşında emekli olma şansını elde edebilecek
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
kapsamındaki illerde toplam 69.375 katılımcıkatılımcıların ne denli bilinçli bir tavır içerisinde
1
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
sının her iki il dikkate alındığında,
35-44 yaş ÇÖZÜM
olduklarının
göstergesi
olarak değerlendirilebilir.
aralığında yoğunlaştığı
görülmektedir. BuSOLUTIONS
yaş
ADMINISTRATIVE
TO DISPUTES OVER
3.1.9.
Bireysel Emeklilik ve Ödenen Katkı
aralığını 45-55 yaş grubu takip etmektedir. Bu
CUSTOM DUTIES
Payları Dağılımı
görünüm, sisteme 10 yıl düzenli katkıda bulunup 2
3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
2
Celal BayarTablo
Üniversitesi
Sosyal BilimlerEmeklilik
Ens. Mali Hukuk
Lisans Öğrencisi
20:Bireysel
veProgramı
KatkıYüksek
Payları
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Kazanç Durumu
0-80
81-100
101-349
350-749
750+
Toplam
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi12nedeniyle, bu
from the movement
Düşük
20 eşyanın 12
0 of commercial
0 commodities
44
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
üzerinden
instrument in addition
social and
Orta türüdür. Aynı zamanda harcamalar
0
2 alınan 18
2 to its economic,
0
22
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi
gibi
belirli
aralıklarla
alınan
bir
regular
basis
like
income
tax
and
corporate
tax,
as
Yüksek
0
0
6
15
13
34
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği 12
anda bir defaya
are collected only
subject
Toplam
22 mahsus 36
17once when commodities
13
100
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
BES katılımcılarının
yüzde 36’sı 101-349 TL
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
aralığında katkı payını
ödeyerek
birikimde
bulunile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden
başlayıp, eşyaya
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
maktadır. Bu dilimdeki
katılımcıların
22’si
110
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Diğer tümbulunmaktadır.
vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
TL düzenli katkıoluşturulmuştur.
payı ile tasarrufta
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
105
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
3.1.10. Bireysel Emeklilikteki Müşteri Katkı Payları ve Meslekleri
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Tablo 21:Bireysel Emeklilikteki Müşteri Katkı Payları
ve Meslekleri
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
Katkı PayıADMINISTRATIVE
Özel
Kendi İsi
Ev
Öğrenci
SOLUTIONS
TOKamu
DISPUTES
OVER
Tutarı
Hanimi
80,00
2
90,00
2
2
0
CUSTOM DUTIES
2
0
8
12
4
0
0
6
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
0
Toplam
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
100,00
53 Celal Bayar Üniversitesi
0
4 Bölümü 0
Salihli7MYO, DıĢ Ticaret
16
110,00
22
15
0
3
4
0
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi
nedeniyle,
of commercial
commodities
120,00
2
0 bu eşyanın 2 from the movement
3
0
7
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının
yanında
and value.
130,00
2
0 önemli bir 0 commodities’quantity
2
0 It is are a kind4of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
in addition to its economic, social and
140,00
0
0
3 instrument
0
0
3
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
160,00
0
0
0 an indirect tariff
0 on expenditures,
0
0
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
220,00
0
0
0 to foreign trade
0 arrive at the 0custom. According0to
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
250,00
0 tutulmuştur.
0 Bu nedenle, 0 duties are excluded
0
0
kanun kapsamı dışında
from 0this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
350,00
2
0
2 customs law
0 numbered 4458.
4
sayılı Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun 0 regulated by
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
400,00
4 uygulanacak 0 created beginning
0
0
Bölgesine girişinden0başlayıp, eşyaya
with commodities
subject 4to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
500,00
0 tüm vergilerde
5 olduğu gibi 0 Turkey and 0continuing with0operation sequence.
5
oluşturulmuştur. Diğer
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
700,00
4 ve Ticaret 0 assessment, 0accrual and collecting
0
4
tahakkuk ve tahsil 0aşamaları Gümrük
are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bilimler
AnabilimMinistry
Hukuk 8to
750
0Bayar Üniversitesi
8 Sosyal
0 Enstitüsü
0 Economy
0Dalı Maliaccording
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
1000,00
5
0 has a different
0 form from the
5
Gümrük
vergisinden 0
doğan uyuşmazlıkların
çözüm 0 customs duties
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Toplam
30
8
yapıya sahiptir. Gümrük
vergisi26uyuşmazlıkları 21 have to be 15
resolved administratively
in the 100
first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
Araştırma kapsamında
ele alınan
100başvurulabilmektedir.
katılımcının
350TL, 400TL ve 700 TL ve 3’ünün
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
katkı payları incelendiğinde;
110 TL,
katkı payını ödediği tespit
Anahtar Kelimeler: 22’sinin
Gümrük, Gümrük
Vergisi, şeklinde
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
16’sının 100 TL, 12’sinin 80 TL, 8’inin 750TL,
7’sinin 120 TL, 6’sının 90TL, 5’er katılımcının 500 ve 1.000TL, 4’er katılımcının 130TL,
ise 140TL
edilmiştir.
Gelecek kaygısı ve devlet katkısının da etkisiyle
bireyler BES’i uzun vadeli yatırım aracı olarak
görmektedirler.
106
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
3.1.11. İllere Göre Bireysel Emeklilik ve Katılımcıların Medeni Durumu
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Tablo 22:Bireysel Emeklilik ve Katılımcıların Medeni
Durumları
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
İller
Evli
%SOLUTIONS
Bekar TO%
Toplam
ADMINISTRATIVE
DISPUTES
OVER%
İzmir
Manisa
2
55
55,00
20,00
CUSTOM20DUTIES
75
75
3 25
20 Selin
20,00
5,00
KILINÇ2, 5Hatice YURTSEVER
25
75Sosyal75,00
25 Hukuk25,00
100Lisans Öğrencisi
100
CelalToplam
Bayar Üniversitesi
Bilimler Ens. Mali
Programı Yüksek
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
100 katılımcının
75’i evli, 25’ i ise bekardır.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
eşyanın
yerdahil
değiştirmesi
bu eşyanın
İzmir’den araştırmaya
olan nedeniyle,
katılımcıların
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
sosyalilinden
ve mali fonksiyonlarının
önemli bir
yüzde 55’i, Manisa
katılanlarınyanında
ise yüzde
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
türüdür. ilinden
Aynı zamanda
harcamalar üzerinden
alınan
20’si evlidir. İzmir
katılanların
yüzde
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
kurumlar vergisi
gibi belirli aralıklarla
20’si, Manisa ilinden
ise katılanların
yüzdealınan
5’i bir
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
bekardır. Bu tablo
BES’e
evligeldiği
bireyler
tarafından
eşyanın
gümrüğe
anda bir
defaya mahsus
daha
yoğun ilgi gösterildiğini ifade etmektedir.
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
from
the
of commercial
commodities
Zira
evlimovement
bireyler
eş ve çocuklarının
geleceğini
subject to customs which is based on those
commodities’quantity
and value. It is için
are a kind
of
güvence
altına alabilmek
sorumluluk
bilinci
tariff that is a foreign trade and economic policy
instrumentolarak
in additionhareket
to its economic,
social and
yüksek
etmektedirler.
fiscal functions. Since they are not collected on
regular basis like income tax and corporate tax, as
an indirect
tariff on
expenditures,
custom
duties
3.1.12.
İllere
Göre
Bireysel
Emeklilik
ve Katkı
are collected only once when commodities subject
Pazarlama
Kanalı
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Payının
to foreign trade
arrive at the custom.
According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Tablo
23: Bireysel
Emeklilik
Payının
Pazarlama
gümrük vergilerinin
usul ve uygulama
esasları ve
4458Katkı
procedures
and practises
of customKanalı
duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Dağılım
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyayaPazarlama
uygulanacak
created Sözleşme
beginning with commodities
subject to
Adeti
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international
trade entering %
customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
İzmir de zorunlu Bireysel
Direk
7.718
11,13
gümrük vergisinde
aşamalar olan
tarh,SatışLike all other
taxes, compalsive
levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Kurumsal
Satış by General4.746
6,84as a part of
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş
niteliği olan
Directorate of Customs
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution process
of
disputes over
Acente
7.531
10,86
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçtenBanka
farklı bir
process of34.828
other taxes. Customs
duty disputes
50,20
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However,
Diğer
2.814in the case of disputes
4,05 not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
İzmir Toplamı
57.637
83.08
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Manisa
Kelimeler: Gümrük,Bireysel
Gümrük Direk
Vergisi,SatışDisputes 2.129
3,07
Gümrük Uyuşmazlıkları
Kurumsal Satış
952
1,37
Acente
1.172
1,69
Banka
7.092
10,22
Diğer
393
0,57
11.738
16.92
69.375
100
Manisa
Toplamı
Genel Toplam
107
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Araştırma kapsamındaki katılımcıların İzmir ve
dağılımı araştırmamız sonucu ile örtüşmektedir.
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Manisa illerinde katkı payının pazarlama ve daRapora göre Türkiye genelinde katkı payının
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
ğıtım kanalı olarak bankayı birinci sırada tercih
pazarlama
ve dağıtım kanalı dağılımında, banka
ettikleri bireysel direktADMINISTRATIVE
satışın ikinci, acentenin
SOLUTIONS
TO70,3
DISPUTES
OVER
yüzde
ile birinci
sırada yer alırken, bireysel
üçüncü, kurumsal satışın dördüncü ve diğerCUSTOM
olarak DUTIES
direk satış yüzde 12.2, acente yüzde 10.9, kurumadlandırılan çağrı merkezi, broker ve internet ka- 2 sal satış yüzde 34,8 ve diğer kalemi yüzde 1,8 ile
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
nalıyla yapılan işlemlerin
ise
son
sırada
yer aldığı
2
(EGM, 2013)
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisıralamaya
Hukuk Programısahip
Yüksekbulunmaktadır.
Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Tablo.23’de görülmektedir. EGM’nin
hazırlamış
3.1.13. İllere Göre Bireysel Emeklilik ve Katkı
olduğu 2013 yılı BES Gelişim Raporu’nda katkı
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın ve
yer dağıtım
değiştirmesi kanalına
nedeniyle, bugöre
eşyanın Payının
from the movement
of commercial
commodities
payının pazarlama
Ödeme
Periyodu
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış
ticaret ve
ekonomi
politikasıEmeklilik
aracı olan bir vergi
tariff Payının
that is a foreign
trade and Periyodu
economic policy
Tablo
24:
Bireysel
ve Katkı
Ödeme
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
İller
Ödeme
Sözleşme
Oransal
kurumlar vergisi gibi
belirli aralıklarla
alınan bir
regular basis like income
tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Periyodu
Adeti
Dağılım
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at%
the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
İzmirtutulmuştur. Bu
Aylık
44.376
kanun kapsamı dışında
nedenle,
duties
are excluded 63.97
from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated
3 Aylık
3.298 by customs
4,75law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya 6uygulanacak
created
commodities subject to
Aylık
1.807beginning with
2,60
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde Yıllık
olduğu gibi
Turkey
with operation sequence.
8.156and continuing
11,76
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsilİzmir
aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment,
collecting are regulated
57.637 accrual and
83.08
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Toplamı
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
Manisa
Aylıkçözüm
8.200duties has 11,82
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
customs
a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
3 Aylık
0,78
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have538
to be resolved administratively
in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
6 Aylık
908administratively,1,31
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Yıllık
2.092
3,01
Key
words: Custom,
Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Manisa
11.738
16.92
Gümrük Uyuşmazlıkları
Toplamı
Genel
Toplam
69.375
25 Nisan 2014 tarihinde araştırma kapsamındaki illerde AHE A.Ş. ile sözleşme imzalamış
100 katılımcı üzerinde yaptığımız araştırmada,
katılımcıların katkı payı ödeme periyoduna göre
100
dağılımlarının aylık periyodda yoğunlaştığı, katkı
paylarının yıllık periyodda ödenmesinin ise ikinci
sırada gerçekleştiği tespit edilmiştir. EGM’nin
hazırladığı 2013 yılı BES Gelişim Raporu katkı
108
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
payının ödeme periyoduna göre dağılımını yüzyerleşik olduğu ilk on il sıralamasında üçüncü
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
de 78 aylık birinci sırada ve yüzde 19 ile yıllık
sırada yer almaktadır.
1
ödeme ikinci sırada kalan yüzdeĠDARĠ
3’lük AġAMADA
dilim ise 6 ÇÖZÜM YOLLARI
Araştırma sonucuna göre düşük gelir grubunda
aylık ile 3 aylık arasında
paylaşım şeklinde SOLUTIONS
ifade
ADMINISTRATIVE
TO DISPUTES OVER
bulunan, SSK kapsamındaki bireyler gelecek
etmiştir ki bu bulgu da araştırmamızda elde
etti- DUTIES
CUSTOM
kaygısını orta ve yüksek gelir grubundaki diğer
ğimiz sonuç ile aynı doğrultuda gerçekleşmiştir.
3
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
SGK
kapsamı (Bağ-Kur ve Emekli Sandığı)
2
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malimensuplarına
Hukuk Programı Yüksek
Lisans
Öğrencisi
4. TARTIŞMA veCelal
SONUÇ
nazaran
daha
yoğun hissetmekte ve
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
BES’e ilgileri her iki ilde de ön sırada olmaktadır.
Araştırma kapsamındaki
İzmir
ve Manisa
illerinde
Özet: Gümrük
vergisi,
gümrüğe tabi
olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
ilde evli
bireylerin
daha fazla katılım
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Her
from iki
the movement
of commercial
commodities
BES’in benimsenip
benimsenmediğini
tespiti,
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
gösterdiği,
üniversite mezunlarının birinci sırada
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
katılımcıların sosyo-ekonomik
görünümlerine ışık
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
yer
aldığı, ekonomik özgürlüklerinden dolayı
Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
tutulabilmesi vetürüdür.
BES’in
kabul gördüğü kitlelerin
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
erkeklerin
daha fazla katılımda bulunduğu, banka
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
saptanabilmesi kurumlar
için
gerçekleştirilen
çalışmada
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
aracılığıyla
pazarlama ve dağıtımın gerçekleştiği
eşyanın gümrüğe
geldiği anda kazançları,
bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
katılımcılar meslekleri,
öğrenimleri,
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ve
to foreign
trade
arrive at the custom.
to
katkı paylarının
aylık According
periyodlarda
ödendiği
Usul katkı
Kanunupayı
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
medeni durumları,
tutarları,
pazarlama
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, bir
duties
are excluded
this law. Therefore,
profil
ortayafrom
çıkmıştır.
vergilerinin
usul
ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
kanalları, ödemegümrük
periyodları
ve
sosyal
güvenceleri
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile altına
dış ticarete
konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Sosyal
Through this
law, a systematization
has beendüzenlemeler
itibariyle mercek
alınmıştır.
güvenlik
sistemindeki
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik ile
international
entering customs
territories
of kapsamında
Avrupatrade
Birliği’ne
uyum
süreci
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
İzmir ve Manisaoluşturulmuştur.
illerindekiDiğer
katılımcılar
genelde
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, emekli
Like all other
taxes,
compalsive
levels ülkelerdeki
such as
olma
yaşı
gelişmiş
yaşlara
ve tahsil aşamaları
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
benzer özelliklertahakkuk
göstermekle
birlikte,
araştırma
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan uyarlanmaya
by General Directorate
of Customs as a 2035
part of yılına kadar
çalışılmakta,
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
sonuçlarına göreGümrükler
sosyal
yaşam
standardı
veSosyal
ekoProgramı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution process of disputes
over 2048 yılında
değişim
göstermemekle
birlikte
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
nomik gelişmişlik
düzeyleri
iller
arasındaki
temel
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir kadın
process ve
of other
taxes. Customs
duty olma
disputes yaşı 65 olarak
erkeklerin
emekli
yapıya
sahiptir. Gümrük
vergisi
have to be resolved administratively in the first
farkları da ortaya
koymaktadır.
İzmir
ili uyuşmazlıkları
Manisa
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. planlanmaktadır.
place. However, in the caseBES’de
of disputes not
being
emeklilik
yaşı ise
Ancak
idari göstergeler
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
iline göre sosyo-ekonomik
itibariyle
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
56’dır. 10 yıl düzenli katkı payı1 ödenmesi ve 56
de ön sırada yer aldığından sosyo-ekonomik
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yaşını
Disputesdoldurması koşulu arayan BES’e katılım
gelişmişlik göstergesi
olan sigortalılık bilincinin
Gümrük Uyuşmazlıkları
bu anlamda her gelir grubu ve meslek açısından
gelişmiş olması araştırma kapsamındaki kitle olan
özellikle devlet katkısının gündeme geldiği 2013
100 kişinin yüzde 83.08’inin (75 kişi) İzmir’den,
yıl başından beri giderek yoğunlaşmıştır.
kalan yüzde 16.92’sinin (25 kişi) Manisa ilinden
olmasıyla da örtüşmektedir. EGM’nin hazırladığı
BES’de devletin oynadığı rolün önemi büyüktür.
2013 yılı BES Gelişim Raporu’nda İzmir ili
Kamusal otoritenin denetleme ve gözetimi, kaaraştırmanın yapıldığı 25 Nisan 2014 tarihinde
tılımcıların hak ve menfaatlerinin korunması ve
İstanbul ve Ankara’dan sonra en fazla katılımcının
güven telkin etmesi adına BES’in organları olan
109
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
kamu kurumlarının görev ve sorumluluklarını ye-
Tasarruf oranının arttırılabilmesi için çalışan kesime
VERGĠSĠ
BES’in tanıtımı, yönetimi, işleyişi, denetimi ve
rine getirmede gösterdikleriGÜMRÜK
ciddiyet sisteme
olan UYUġMAZLIKLARININ
1
ĠDARĠ
AġAMADA
YOLLARI
kendilerine
sağlayacağı yararlar hakkında bilgiler
inancı perçinlemektedir. Devletin,
denetim
görevi ÇÖZÜM
verilerek
kendileri OVER
ve ülke ekonomisi açısından
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
ve Takasbank’ta emeklilik
fonlarının saklanıyor
son derece önemli olan BES’e katılım gönüllü
olmasının bir garanti fonksiyonu işleviCUSTOM
yerine DUTIES
olmaktan çıkarılıp, özellikle yeni işe başlayanlarda
getirdiği vurgulanmalıdır. Ayrıca devlet
Selinkatkısı
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
“zorunlu” hale getirilmelidir.
2
Celal Bayar
Sosyal
Bilimlerde
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
desteği sisteme katılımı
veÜniversitesi
tasarruf
bilincini
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
arttırmaktadır.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
yer değiştirmesiönemli
nedeniyle,
bu eşyanın
Gelişmekte olaneşyanın
ülke olmamızın
sonuçlamiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
rından bir tanesisosyal
de satın
alma gücünün düşüklüdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
ğüdür. Gelir seviyesi
düşük olan toplum genelinin
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
tasarruf etme eğilimi
de olmadığından,
düşük olmaktadır.
vergi türü
dış ticarete TÜİK
konu olan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
istatistiklerine göre
nüfusunun
yüzde
55’i
olmak ülke
üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
tasarruf yapabilecek
durumda
iken,
kalan Bu
yüzde
kanun kapsamı
dışında
tutulmuştur.
nedenle,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
45 ihtiyaçlarını sayılı
karşılamaya
çalışmaktadır.
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir. Bu kanun
Katılımcıya, hayat sigortacılığında olduğu gibi
Abstract: Custom
duty alabilme
is a kind of tariff
arising tanınmalıdır.
sistemden
borç
imkanı
from the movement of commercial commodities
subject to customs
based on olduğunda
those
Katılımcı
toplu which
para isihtiyacı
sistemcommodities’quantity and value. It is are a kind of
tariff that
is a foreigntamamını
trade and economic
deki
birikimin
alıp policy
çıkmak yerine akinstrument in addition to its economic, social and
fiscal functions.
Since they areyapılarak
not collected on
tüerya
düzenlemeleri
BES’de 7 yılını
regular basis like income tax and corporate tax, as
an indirect tariff katılımcılara
on expenditures, custom
duties borç alabilme
tamamlamış
sistemden
are collected only once when commodities subject
to foreign
trade arrive aten
the fazla
custom. 2
According
to
şansı
tanınmalı,
yıl içerisinde
de borç
the second item of tax procedural law, custom
aldıkları
tamamen
veya taksitler halinde
duties are meblağı
excluded from
this law. Therefore,
procedures and practises of custom duties are
sisteme
ödeyerek
regulated geri
by customs
law birikimlerini
numbered 4458. eski seviyesine
Through this law, a systematization has been
çıkarmaları
Bu düzenlemelerin
created beginningsağlanmalıdır.
with commodities subject
to
international trade entering customs territories of
BES’
olan
katılımı
olumlusequence.
yönde etkileyeceği
Turkey eand
continuing
with operation
Like all other taxes, compalsive levels such as
düşünülmektedir.
assessment, accrual and collecting are regulated
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
Türkiye’de 2010
yılında sırasına
yüzde 12
işlemlerin
göreolan
birtasarruf
sistematik
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
eğilimi, Dünya gümrük
Ekonomik
Forumu
vergisinde
de zorunlu“2013-2014
aşamalar olan tarh,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
dönemi KüreselBakanlığı’na
Rekabet bağlı
Raporu”
ayrı biristatistiklerine
kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
KAYNAKÇA
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
göre 2012-2013Kanunu
döneminde
12.5,
2013hükümlerine yüzde
uygun olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,ise
diğer
vergilerde
oluşanseviyesinde
süreçten farklı bir AKTİFHABER,
process of other taxes.(2013,
Customs12
duty
disputesİl İl Türkiye’nin
2014 döneminde
yüzde
14.7
Ekim).
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari aşamada
zorundadır.
place.Gelişmişlik
However, in the
case of disputes
not being
gerçekleşmiştir. öncelikle
Günümüzde
BESçözümlenmek
ve uzun vadeli
Düzeyi,
(http://www.aktifhaber.com/
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
tasarruflara getirilen
teşvik uygulamalarıyla
yüzde
il-il-turkiyenin-gelismislik-duzeyi-868525h.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler:
Gümrükyıllar
Vergisi,
Disputes
htm) Erişim: 12.05.2014
16 seviyesine yükselen
tasarrufGümrük,
oranının,
Gümrük Uyuşmazlıkları
itibariyle istikrarlı bir yükseliş eğiliminde olması
olumlu bir gelişmedir. Ancak kişi başına düşen
milli gelirde artış kaydedilebilmesi, ülke refahının
artabilmesi büyüme hızının yüzde 7 seviyesine
ulaşmasına bağlıdır. Bu seviyeye yükselebilmemiz için de tasarruf oranının asgari yüzde 31.5
olması gerekmektedir.
ALBAYRAK, A.S., (2013). Türkiye’de İllerin
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin
En Önemli Belirleyicileri ve İllerin 2012 Yılı
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması, T. C.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Bilimsel
Araştırma Projeleri Birimi,Sonuç Raporu,
Proje Numarası 2012.107.04.2 . (http://
110
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
asalbayrak.files.wordpress.com/2013/11/
Ekodialog,(2005).Bireysel Emeklilik Sisteminin
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
İşleyiş Mekanizması ve Tarafları, (http://www.
bap01.pdf ) Erişim: 20.05.2014
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMekodialog.com/Sigortacilik/bireysel-emekliYOLLARI1
ANADOLU AJANS., (2013, 9 Şubat). SGK’ya
lik-sistemi-isleyisi.html)
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO
DISPUTES OVER Erişim: 23.04.2014
74 Milyar TL Aktaracağız. [http://ekonomi.
CUSTOM DUTIES
EMEKLİLİK GÖZETİM MERKEZİ., (2014,
haber7.com/sosyal-guvenlik/haber/9879772
SelinErişim:
KILINÇ , Hatice YURTSEVER
2 Mayıs). 3Bireysel Emeklilik Sistemi Gelisimsek-sgkya-74-milyar-aktaracagız],
2
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı
Yüksek2013,
Lisans Öğrencisi
şim
Raporu
(http://www.egm.org.tr/
15.04.2014 Celal Bayar Üniversitesi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
bes2013gr.htm) Erişim: 20.05.2014
ANADOLU AJANS.,
(2013,
9
Şubat).
E-Haciz
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın GERMİN,
from the movement
of commercial
H.N.,
(2012).commodities
Türkiye’de İstihdam
Mart’ta Başlıyor.[http://www.dunya.com/emiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
and value.
It is are a kindAnkara,
of
Politikalarının
Etkinliği,
Adalet
haciz-martta-basliyor-181105h.htm],
Erişim:
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
in addition to its economic, social and
Yayınevi
16.05.2014türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan IŞIK,
an indirect
on expenditures,
customSGK
duties Bütçesi Alarm
A., tariff
(2013,
8 Temmuz).
ANADOLU AJANS.,
(2013, 30 Kasım). En Az
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Veriyor,
Hedeflenen
Aşılabilir.
[http://
olmak üzere
alınmaktadır. Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign
trade arrive
at the custom. Açık
According
to
Tasarruf Oranı
Türkiye’de,
[http://www.
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
dutieswww.klimik.org.tr/2013/07/08/sgk-butcesiare excluded from this law. Therefore,
aa.com.tr/tr/haberler/257616--en-az-tasarrufgümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
alarm-veriyor-hedeflenen-acik-asilabilir/],
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated
by customs law numbered 4458.
orani-turkiyede]
Erişim:
18.05.2014
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Erişim:
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created
beginning15.04.2014
with commodities subject to
işlemlerin
göre
bir İş sistematik
international trade entering customs territories of
ARICI, K., (1999
Ocak).sırasına
İşçi Sağlığı
ve
Güoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
17levels
Nisan).
gümrük Ankara,
vergisinde de
zorunlu aşamalar
olan
Like all otherE.,
taxes,(2013,
compalsive
such asSosyal Güvenvenliği Dersleri,
Türkiye
Enerji,
Sutarh, KALELİ,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
lik veDirectorate
Türkiye’de
Sosyal
Güvenlik
Açıkları,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı(TES-İŞ)
bir kuruluş Eğitim
niteliği olan
by General
of Customs
as a part
of
ve Gaz İşçileri
Sendikası
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
SGK
Rehberi,
[http://www.sgkrehberi.com/
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
Yayınları Kanunu
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
makale/269/],
Erişim
: 15.04.2014
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıyaKasım
sahiptir.2003).
GümrükEmeklilik
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
ÇANAKÇI, İ. H.,(
Fonöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. KAYA,
place. However,
in the(2014).
case of disputes
not beingDayalı Nüfus
M.S.,
Adrese
Ancak Uzun
idari Vadeli
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
ları Piyasalara
Bir Fon
Akışı
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Kayıt Sistemi 2013 Sonuçları
Nüfusumuz,
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Sağlayacaktır, İşveren Dergisi, C:42, 2
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
(http://wowturkey.com/t.php?p=/tr612/MSaGümrük Uyuşmazlıkları
DAĞALP, N., (Aralık 2001). Tasarrufların Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelmesi, Kalkınma
Açısından Çok Önemlidir, İşveren Dergisi,
C:XL, Sayı:3, 19
Egemen, M.A.(2003 Temmuz). Dünyada ve
Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemleri,
Tekstil-İşveren Dergisi, Sayı:283, 42
lih_KAYA_Adsiz.jpg&sid=0f0698211ba45
29cd492f8f0e9139db0) Erişim: 10.05.2014
MİLLİYET GAZETİSİ., (2012, 1 Kasım).
Türkiye’de ve Dünya’da Tasarruf, (http://
blog.milliyet.com.tr/turkiye-de-ve-dunyada-tasarruf/Blog/?BlogNo=385573) Erişim:
18.05.2014
111
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ORHON, İ., (2013, 20 Aralık). Bireysel Emekpe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
lilik Sisteminin İşleyişi ve Taraflar, Reıtıx,
Ankara, s.11
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI1
(http://www.reitix.com/Makaleler/BireyselYAZAR, İ., (2013, 10 Kasım). SGK Mart’ta
Emeklilik-Sisteminin-isleyisi-ve-Taraflar/
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
E-Haciz’e Başlıyor, http://www.zaman.com.tr/
ID=1331) Erişim: 09.05.2014
CUSTOM DUTIES
ekonomi_sgk-martta-e-hacize-basliyor_2165040.
2
3
Selin
KILINÇ
,
Hatice
YURTSEVER
ÖZDAĞ, K., (2013 Ekim-Aralık). BES 10 Yaşında,
html, Erişim: 16.05.2014
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Türkiye Sigorta,
Reasürans
ve Emeklilik
Celal Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
YENİŞAFAK GAZETESİ., (2013, 21 Ekim).
Şirketleri Birliği Yayını, Birlik Dergisi, Sayı:
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract:
CustomTasarrufta
duty is a kind ofSınıf
tariff arising
Türkiye
Atlayacak, (http://
34, ISSN: 13057839,
9,10. (http://www.tsb.
eşyanın yer değiştirmesi
nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject
to customs which is based on those
yenisafak.com.tr/ekonomi-haber/turkiye-taorg.tr/) Erişim:
sosyal 03/05/2014
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariffsarrufta-sinif-atlayacak-22.10.2013-575233)
that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
ÖZDEN, S., (2006).
Sosyal
Güvenlik
Sisteminde
dolaylı bir
vergi türü
olan gümrük
vergisi, gelir ve
fiscalErişim:
functions. Since
they are not collected on
09.05.2014
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Emeklilik ve
Güvenlik
vergiSosyal
türü olmadığından,
dış Sisteminin
ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus YILDIZ,
are collectedE.B.,
only once
when commodities
subject
SİVRİ,
U., BERBER,
M., (2010).
Sorunları, Basılmamış
Yüksek
lisans
Tezi,
olmak üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second
item of tax
procedural
law, custom
Türkiye’de
İllerin
Sosyo-Ekonomik
GelişmişCumhuriyetkanun
Üniversitesi
Bilimler
kapsamı dışındaSosyal
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures
and practises of
custom duties are
lik Sıralaması,
(http:www.metinberber.com/
Enstitüsü, Sivas,
s.4 Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated
sayılı Gümrük
by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through
this law, a systematization has been
kullanici_dosyalari/file/endeks.doc)
Erişim:
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
T.C. MANİSA VALİLİĞİ
(2014).
ADNK
Sistemine
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international
trade entering customs territories of
11.05.2014
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Göre 2013 gümrük
Nüfusları
(31.12.2013),
(www.
vergisinde
de zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ZAFER
assessment, KALKINMA
accrual and collecting
are regulated (2012). TR 33
AJANSI.,
manisa.gov.tr)
Erişim:
Bakanlığı’na
bağlı10.05.2014
ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Bölgesi
Gelişim
Raporu,
(http://zafer.org.tr/
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
türetilmiĢtir.
TEZEL, A., (2012,
5vergisinden
Eylül).doğan
Sosyal
Devlet çözüm
ve
Gümrük
uyuşmazlıkların
customs duties has a different form from the
jdownloads/Raporlar%20%20Strateji%20
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
SGK Açıkları,
[http://www.alitezel.com/index.
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
Belgeleri/gostergelerle_tr33_bolgesi.pdf)
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
php?sid=yazi&id=5618]
Erişim:
Ancak
idari
aşamada 17.04.2014
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Erişim:10.05.2014
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom, Custom Duties, Custom
TÜİK, (2013, Anahtar
Haziran).
İstatistiklerle
Kelimeler:
Gümrük, GümrükTürVergisi,
Disputes
http://www.icrauzlastirma.net/2012/04/otomaGümrük Uyuşmazlıkları
kiye, 2012, ISBN 978-975-19-5660-6,
tik-icra-donemi-resmen-baslad.html Eri(http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.
şim:16.05.2014
do?metod=search&araType=vt) Erişim:
İNTERNET KAYNAKLARI
03.05.2014
VAROL, P., (2006). Sosyal Güvenlik ve Türkiye’de
Karşılaştığı Sorunlarla Çözüm Önerileri,
Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacette-
http://www.hazine.gov.tr/default.aspx?nsw=iFcN50U
112
UaG5tLl6qa62JYg==-H7deC+LxBI8=&nm=521
Erişim:09.04.2014
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:220Journal
K:417 Jel
International Peer-Reviewed
of E2-E21-G22
Humanities and Academic Science
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/ http://www.egm.org.tr/bes2008gr/bes2008gr.pdf
GÜMRÜK VERGĠSĠ
istatistikler/sgk_istatistik_yilliklari
Erişim:UYUġMAZLIKLARININ
Erişim: 11.05.2014
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
21.04.2014
http://www.egm.org.tr/bes2007gr/bes2007gr.pdf
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
http://www.anadoluhayat.com.tr/Besteneleroluyor/
Erişim: 11.05.2014
CUSTOM DUTIES
devletKatkisi.aspx Erişim: 23.04.2014
http://www.egm.org.tr/bes2009gr/bes2009gr.pdf
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
http://www.spk.gov.tr/indexpage.
aspx?pageid=287&submenuheader=0
Erişim: 11.05.2014
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Erişim: 22.04.2014
http://www.egm.org.tr/bes2010gr/bes2010gr.pdf
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract:
Custom
duty is a kind of tariff arising
http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=2
Erişim:
11.05.2014
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeriErişim:
üzerinden 22.04.2014
alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
86&submenuheader=0
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0612.pdf
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Eridış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
http://www.turkiye.gov.tr/takasbank-bireyselşim: in21.04.2014
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
emeklilik-islemleri
Erişim:
21.04.2014
kurumlar vergisi
gibi belirli
aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Erişim:
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4632.
21.04.2014
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign
trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
pdf Erişim:kanun
21.04.2014
kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
23.04.2014
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 http://www.egm.org.tr/?pid=496
procedures and practises of custom dutiesErişim:
are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
http://www.egm.org.tr/bes2011gr/bes2011gr_tr.pdf
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
http://www.egm.org.tr/?sid=21
Erişim: 21.04.2014
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Erişim: 11.05.2014
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi (http://www.tuik.gov.tr)
Turkey and continuing with operation
sequence.
Erişim:
11.05.2014
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
http://www.egm.org.tr/bes2012gr/bes2012gr_tr.pdf
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan http:
by General
Directorate of Customs
as a part21.04.2014
of
Erişim: 11.05.2014
//www.sgk.gov.tr
Erişim:
1
Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs and Economy Ministry according to
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
http://www.egm.org.tr/bes2013gr/bes2013gr_tr.pdf
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Erişim: 11.05.2014
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
113
THE EVALUATION OF ATTITUDES AND VIEWS OF PRESERVICE
TEACHERS ON QUANTUM-BASED LEARNING
ÖĞRETMEN ADAYLARININ KUANTUM ÖĞRENME MODELİ
HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Okan SARIGÖZ1, Mehmet Şirin CENGİZ2, Murat KOCA3
Hakkari Üniversitesi Eğitim Fakültesi
1
Hakkari Üniversitesi Yabancı Diller YO
2
Hakkari Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO
3
Abstract: Quantum-based learning is an integrated learning
model which is far from concepts such as authenticity and
precision, and involves various concepts, models and approaches including multiple intelligence, holistic education,
note-taking, quick writing, concentration, communication,
memory techniques, life-long learning and neurophysiological approach, and emphasizing the probabilities
more. This model that can be applied to all age groups is
student-centered and ensures the individual to leave aside
certain information and reach the information by himself
based on his own energy. The purpose of this study is
trying to determine the opinions of the students studying
at the Faculty of Education on Quantum-based Learning
Model considering also some demographic variables. The
sample of the research constitutes 219 pre-service teachers studying at the Faculty of Education under Hakkari
University in the academic year 2013-2014. In the study,
“General Screening Model” which is one of the descriptive
methods, has been used. The validity and reliability studies
of the 23-item “Quantum-based Learning Survey” used in
the research were conducted and Cronbach’s alpha internal
reliability coefficient was calculated as 0.81. According to
the results obtained in the study, such results were reached
that students studying at the Faculty of Education did not
have adequate information on the fundamental characteristics of the Quantum-based Learning Model, however they
unwittingly use some of the fundamental characteristics of
the model in their lives.
Özet: Kuantum Temelli Öğrenme, gerçeklik ve kesinlik
gibi kavramlardan uzak, çoklu zeka, holistik eğitim, not
alma, hızlı yazma, odaklanma, iletişim, hafıza teknikleri,
yaşam boyu eğitim ve nörofizyolojik yaklaşım gibi birçok
kavram, model ve yaklaşımı içine alan ve daha çok
olasılıklar üzerinde duran bütüncül bir öğrenme modelidir.
Her yaş grubuna uygulanabilen bu model öğrenci merkezli
olup bireyin kendi enerjisinden yola çıkarak, kesin olan
bilgileri bir kenara bırakıp kişinin bilgiye kendi kendine
ulaşmasını sağlamaktadır. Bu araştırmanın amacı; Eğitim
Fakültelerinde okuyan öğrencilerin, Kuantum Temelli
Öğrenme Modeli hakkındaki görüşlerini bazı demografik
değişkenler de göz önünde bulundurularak belirlemeye
çalışmaktır. Araştırmanın örneklemini, 2012-2013 öğretim
yılında Hakkari Üniversitesine bağlı Eğitim Fakültesinde
okuyan 219 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada,
betimsel tarama yöntemlerinden biri olan ‘Genel Tarama
Modeli’ kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan, 23 maddeden
oluşan ‘Kuantum Temelli Öğrenme Anketi’nin geçerlilik
ve güvenirlilik çalışması yapılmış ve Cronbach Alpha iç
güvenirlik katsayısı 0,81 olarak hesaplanmıştır. Araştırmada
elde edilen sonuçlara göre Eğitim Fakültesinde okuyan
öğrencilerinin, Kuantum Temelli Öğrenme Modelinin temel
özellikleri ile ilgili olarak yeterli bilgiye sahip olmadıkları
ancak modelin bazı temel özelliklerini farkında olmadan
yaşamlarında kullandıkları gibi çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kuantum Öğrenme, Nörofizyolojik
Yaklaşım, Odaklanma, Holistik Eğitim, Olasılık
Key Words: Quantum Learning, Neurophysiological
Approach, Concentration, Holistic Education, Probability
114
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. INTRODUCTION
(2011), quantum is defined as the major unit of
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
energy, photons, light unit and each of the lower
While conventional teaching methods intend
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
rangesYOLLARI
of the possible
values ​​of a wave.
to change the students’ behaviors, attitudes and
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
thoughts, modern learning
approaches aim at Quantum-based studies were re-considered by Dr.
CUSTOM DUTIES
educating individuals who reach to knowledge,
Georgi Lozanov in the 1980s by combining with
2
3
Selin
KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
produce knowledge, use the knowledge
actively
education,
learning
and teaching concepts. Quan2
Celal Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimlerthe
Ens. Malitum
Hukuk
Programı
YüksekisLisans
Öğrencisi
and who are information
literate
besides
gaining
theory
which
based
on accelerated learning
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
skills such as learning to learn, creative thinking, and brain compatible learning techniques is also
Özet:
Gümrük
vergisi, communication
gümrüğe tabi olan ticari combined
Abstract: Custom
is a kind of tariff
arising
lifelong learning
and
effective
withdutyconceptual
learning,
visualizatieşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarıFidan,
veya değeri
üzerinden
alınan, 2004;
ekonomik, on,
subject
to customs which
is based and
on those
skills (Ertürk, 1975;
1996;
Meydan,
mathematical
thinking
problem-solving
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Yilgen, Bayara dış
and
Arı,ve 2012).
Nowadays,
pedagogical
field policy
(Didis, Özcan and
ticaret
ekonomi politikası
aracı olanthere
bir vergi concepts
tariff that is in
a foreign
trade and economic
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
are a variety ofdolaylı
learning
teaching
models
2008:Since
86).they
The
was used
bir vergi and
türü olan
gümrük vergisi,
gelir ve Abak,
fiscal functions.
are concept
not collected which
on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
enhanced in order
useolmadığından,
information
effectively.
in physics
in the 1900s
has begun to be
vergitotürü
dış ticarete
konu olan only
an indirect
tariff on expenditures,
custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
One of these models
which
emphasis
has
started
in education
after
thisAccording
stage and
has become
olmak üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi used
to foreign
trade arrive at the
custom.
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
to be put on gradually
in dışında
recenttutulmuştur.
days isBuquanlearning
modelfrominthis
time.
to Yilgen,
kanun kapsamı
nedenle, a duties
are excluded
law. According
Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
tum-based learning
model. Max Plank took the Baykara
and Arı (2012), the model entering into
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile
dış
ticarete
konu
olan
eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through
this
systematization has been
first step towards
the quantum thinking which the
literaturelaw,asaquantum-based
learning model is
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sırasına bygöre
bir
sistematik
international
tradelearner’s
entering customs
territories ofthrough demoforms the basisişlemlerin
of the model
explaining
the based
on the
succeeding
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrükshowing
vergisinde de
zorunlu
aşamalar olanof
tarh, lishing
Like all the
otherconventional
taxes, compalsive and
levelsliteral
such asknowledge and
empirical formula
the
distribution
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı to
bir frequency
kuruluş niteliği in
olan creating
by Generalsubjective
Directorate of Customs
as a partwith
of
black-body radiation
according
knowledge
the strength
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun olarak
Law. Resolution
process
over
German Physical
Society
meeting
heldyürütülmektedir.
in Berlin inCustoms
his own
potential
byof disputes
exploiting
his energy.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
on October 19, 1900
(Bozdemir
and Eker,
to taxes.
Taştan
(2005),
quantum-based lesüreci, diğer
vergilerde oluşan
süreçten2007;
farklı bir According
process of other
Customs
duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
Taştan, 2005). Then
studying
on arning
method
a method
which
öncelikle the
idari scientists
aşamada çözümlenmek
zorundadır.
place. However,
in theiscase
of disputes not
being has come up
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
quantum theorem
had made
different
definitions with body radiation experiments,
1 examines basic
uyuşmazlıklarda
yargı
yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
of quantum theory.
DePorter,
and Nosmall particles such as molecules, atoms,
Anahtar
Kelimeler: Reardon
Gümrük, Gümrük
Vergisi, and
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
ura, (1999: 5) define quantum as the interaction nuclei, nucleons and quarks and puts emphasis on
converting the energy into the light, Çakmak probabilities by avoiding precision. Vella (2002)
(2009) defines it as a theory describing with explained the model as keeping the structures
the mathematical expressions that the energy is together distinctively and individually in order
composed in the granular structure, Avery (1997: to create meaningful information by using all the
791) defines quantum as a small energy unit. In neural networks of the brain. Çakmak (2009: 152)
the Dictionary of Turkish Language Association stated that quantum paradigm is subject-centered
115
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
and according to this theory, students are rescued
most of every moment), commitment (make your
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
from being objects loaded with knowledge and
dreams happen), ownership (take responsibility
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
are changed into subjects producing and using
for actions),
flexibility (be willing to do things
information. AccordingADMINISTRATIVE
to Usta (2006), quantumdifferently)
and balance
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER(live your best life) and
based learning can be used in applied researches,
these principles are named as 8 keys of excellence
CUSTOM DUTIES
gaining communication and upper mental
skills.
3
(Çakır
and Arıkıl,
2012; Demir and Gedikoğlu,
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
According to DePorter
& Hernacki (1992: 14),
2
Success
is thought
to be inevitable in case
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali2007).
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi
3
Celal
Bayar
Üniversitesi
Salihli
MYO,
DıĢ
Ticaret
Bölümü
this model can easily be applied to all groups of
the individuals or learners apply these principles
all ages and at all
levels.
their lives.
There
areof also
available learning
Özet:
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari toAbstract:
Custom duty
is a kind
tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
than
these
principles
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, models
subject toother
customs
which
is based
on those that quantumThe main objective
of quantum-based learning
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
learning
basedpolicy
on. These models
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi based
tariff that
is a foreignmodel
trade andiseconomic
approach is to provide
individuals to self-realize
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
suggestopedia,
brain-based
learning,
accelerated
bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve are
fiscal
functions. Since they
are not collected
on
themselves as adolaylı
whole
(Ay, 2010: 15). Quantum
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
NLPon(Neuro-Linguistic
vergi türü
olmadığından, dış
ticarete konu
an indirect tariff
expenditures, custom dutiesProgramming),
learning is the sum
of supportive
activities
thatolan learning,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
andtrade
triple
theory
and holistic
learning
olmak üzere
alınmaktadır.and
Gümrük
vergileri, Vergi dual
to foreign
arrivebrain
at the custom.
According
to
substantially provides
effective
meaningful
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
model
(Çakır
kapsamı
dışındatotutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are
excludedand
fromArıkıl,
this law.2012).
Therefore,
learning relatedkanun
to the
issues
be learned
in
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
kanun
regulated by customs law numbered 4458.
teaching, facilitates
conceptual
changes Bu
and
constitutes
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Suggestopedia
Through this law, a concept
systematization
has been the basis of
Bölgesine
başlayıp, configuring
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
provides successful
andgirişinden
permanent
these models.
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik all
international
trade enteringSuggestopedia
customs territories of is a concept
tüm vergilerde olduğu
Turkey and continuing with operation sequence.
of the concepts oluşturulmuştur.
(Yıldız andDiğer
Büyükkasap,
2011;gibi that
from
the combination
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like emerged
all other taxes,
compalsive
levels such as of the words
tahakkuk
ve tahsil
aşamaları Gümrük ve
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Mason & Boscolo,
2000).
Quantum-based
learandof“pedagogy”
investigates
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan “suggestion”
by General Directorate
Customs as a partand
of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
ning studies is aGümrükler
compositive
state
of
many
new
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
how
the
brain
works
and
learnsover(Mikhaila-Lisa,
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
process
of
disputes
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from the
approaches, methods, principles and techniques
According
to Walsh
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 2003).
process of
other taxes. Customs
duty (2002),
disputes suggestopeyapıya
sahiptir. Gümrük
vergisi consists
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
(Demir, 2006: 4).
In addition,
this model
constitutes
of not
accelerated
learning
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. dia
place.
However, in thethe
casebasis
of disputes
being
Ancak
idari academic
aşamada skills
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
of two basic skills
including
(note
and aims at removing all the 1obstacles related
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
taking, memory, writing, quantum reading) and
learning by featuring the learner’s emotions.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, toDisputes
lifelong learningGümrük
(motivation,
experience, literacy,
Uyuşmazlıkları
Suggestopedia concisely is based on understanding
culture, age, communication technology). In quhow the human brain works and learns effectively
antum learning, there are principles developed in
(Girit, 2011: 21).
order to shape the lives and basic world views
Suggestopedic learning has some implemenof people. These principles are: integrity (match
tations phases and basic principles. According
behavior with values), failure leads to success
to Güllü (2010: 7-8), some of these phases and
(learn from mistakes), speak with good purpose
(speak honestly and kindly), this is it! (make the
principles are;
116
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
1. Classroom should be colorful and bright.
10. Mistakes are corrected with a sweet and soft
GÜMRÜK
VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Education is facilitated
in a welcoming
sound.
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI1
environment.
According to Güllü (2010), accelerated learning
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
2. Teachers should speak confidently without
includes the skills of rapid absorption of new
CUSTOM DUTIES
hesitation. Students learn more easily if they 2
rely on the teacher’s
authority.
2
information and storing that information in mind.
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
According to Walsh (2002: 16), accelerated lear-
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Bölümüapproach method
ning DıĢ
is Ticaret
a holistic
3. Students choose a new name and identity. In
Özet: Gümrük
tabi olan
ticari
this way, students
feelvergisi,
moregümrüğe
confident
and
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
for learning
that
meets
different
andarising
needs of learning.
Abstract:
Custom
duty is a styles
kind of tariff
from the movement of commercial commodities
to Rose
62-67), acmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, According
subject to customs
which&is Nicholl
based on (1997:
those
open to express
themselves.
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
of policy
sixth steps. These
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi celerated
tariff that is alearning
foreign tradeconsists
and economic
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
4. They sing while
a
melody
is
playing.
Songs
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve steps
fiscal functions.
they are not
are: toSince
motivate
thecollected
mind,on acquisition of
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
are useful in
releasing
speechdışmuscles
andolan knowledge,
vergi
türü olmadığından,
ticarete konu
an indirect tariffto
on investigate
expenditures, custom
theduties
meaning, to trigeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
asserting positive
emotions.
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ger
to foreign
trade arrive at exhibition
the custom. According
the memory,
of theto known and to
5. 6. 7. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, reflect
duties are
excluded
from this law. Therefore,
how
to learn.
If a teacher gümrük
readsvergilerinin
accompanied
by a melody,
usul ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
s/he attunesilehis
to the
of mudış sound
ticarete konu
olan rhythm
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
Communities
are required to gain some basic
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
sic and speech
pattern.
Thus,
the
linguistic
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
which with
have
become
the paradigm of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi behaviors
Turkey and continuing
operation
sequence.
message is gümrük
encrypted.
vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
learning
andregulated
its sub-dimension,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret quantum-based
assessment, accrual and
collecting are
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimleraccelerated
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı
Hukuk
learning
inMali
order
totosurvive. These
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Music, one Gümrükler
ofButhe
factors
affecting
linguistic
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
çözüm behaviors
customs dutiesare;
has a different form from the
message, refers
tovergisinden
the easedoğan
anduyuşmazlıkların
pleasantness
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
of learning.yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 1.
place.
However,and
in thesocial
case of disputes
Natural
facts not
dobeing
not have a single
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
yolunaby
başvurulabilmektedir.
reason but many.
If the sameuyuşmazlıklarda
text is readyargı
again
the teacher
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar music,
Kelimeler:the
Gümrük,
Gümrük Vergisi,
Disputes
with a different
psychological
Gümrük Uyuşmazlıkları
2. The same method cannot be used for each fact.
barrier breaks down and the learning potential
3. Cause-effect relationship between the facts is
is revealed.
not definite and constant.
8. Teacher shows activities such as question-
4. Everything is related to each other.
answer, repetition and translation.
9. Assessment is done not by tests but by ob-
5. The existence of a thing depends on its entire
serving the student’s performance in class.
circumference.
117
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
6. There is no objectivity, but there is perspectiunderstanding, avoid certain judgments and the
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ve. Each event is evaluated according to the
understanding that there may be differences in
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
environment it occurs.
perceptions
related to events or phenomenon.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
Quantum
theory isOVER
trying to make a spiritual7. The merging of simple beings reveals new
based, holistic, flexible and broad understanding
CUSTOM DUTIES
features.
3
far from
the materialistic
and rough understanding
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
8. The truths can2 be found by eliminating the
revealing
existing
learning
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliby
Hukuk
Programı Yüksek
Lisans
Öğrencisi facts.
3
Celal
Bayar
Üniversitesi
mistakes. We can never be
sure
even
if weSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
2. METHOD
find the truth. Because there is skepticism on
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, The
subjectObjective
to customs which
is based
on those
of the
Research
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
ticaret
ekonomi politikası
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
9. Probability dış
can
beveknown,
but the
results
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan The
instrument
in addition
its economic,
social
and to determine
objective
oftothis
study is
trying
dolaylıbe
bir predicted
vergi türü olan(Hanbay,
gümrük vergisi,
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
cannot certainly
2009:
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir the
regular
basis like income
tax and corporate
tax, as
information,
attitudes
and thoughts
of the prevergi Sönmez,
türü olmadığından,
ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
1; Zohar, 2005;
2004:dış46;
Demirel,
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus service
are collected
only oncestudying
when commodities
subject of Education
teachers
at Faculty
2004: 2-3). olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu about
the second
item of tax procedural
law, custom
Quantum-based
Learning
Model considekanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
These behaviors
can
only
be
achieved
by
the
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ring
procedures
practises
of custom dutiesvariables
are
also and
some
demographic
(gender,
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
learners’ active ile
participation
learning
dış ticarete konuto
olanthe
eşyanın
Türkiye and
Gümrük department,
Through this law,class
a systematization
beenstudy, various
level). Inhasthe
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
teaching processişlemlerin
in communities
withbirthe sistematik
mosırasına
göre
international trade
entering
of
proposals
have
alsocustoms
tried territories
to be brought
forward
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
dernization efforts.
Communities
can
proceed
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, regarding
Like all other quantum-based
taxes, compalsive levelslearning
such as
by making
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
or modernize asBakanlığı’na
long as they
comply
with
these
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan use
by General
Directorate
of Customs
as a part
of
1
of the
teachers’
opinions,
attitudes
and ideas.
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
to
basic behaviors.Gümrükler
According
to
Hanbay
(2009),
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution process of disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm The
customs
duties has a different
form
from the
Significance
of the
Research
the basic objective
of
quantum
learning
approach
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
vergisiphysics
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
emerged and developed
fromGümrük
quantum
is
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Under
place. However,
in theof
case
disputes not obtained
being
the light
theof findings
from this
Ancak
aşamada themselves
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
to provide individuals
toidariself-realize
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
research,
it is thought that students, educators,
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
as a whole and also to provide the learners the
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
teachers
and academics learn the issues more
Gümrük
Uyuşmazlıkları
principles related
to quantum-based
learning in
eşyanın yer
the basis of science.
order to achieve the objectives. According to
Çakmak (2009: 152), this method aims at the
individual’s being able to self-realize himself as a
whole on the basis of the findings and assumptions
of quantum physics. In achieving this objective,
the individual is required to question, create
possible truths, gain a subjective and deductive
effectively through Quantum-based Learning
Model and also learn and use many models and
approaches such as multiple intelligence, holistic
education, memory techniques, lifelong education
and neurophysiological approach in education
through Quantum-based Learning. The research
is expected to guide all students, academics,
118
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
educators and teachers related to Quantum-based
asked to the students studying at the Faculty of
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Learning Model.
Education and with reference to the answers to
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
these YOLLARI
questions,1 a 29-item draft questionnaire
Population and Sample
wasTO
created.
After the
necessary analytical study,
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
DISPUTES
OVER
The population of this research constitutesCUSTOM
of the DUTIES
after subtracting 6 items, a 23-item questionnaire
students studying at the Faculty of Education 2 was created and3 after the revision of the survey
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
under Hakkari University,
and
the
sample
of the
by four faculty members, who were experts in
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
ÜniversitesiatSalihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü corrections were made and
research constitutes of the students
studying
the field,
necessary
the departmentsÖzet:
of Teaching
of Computer and
the
survey was finalized.
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
Instructional Technologies,
Teaching
of English,
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Validity
subject to and
customsreliability
which is based
on thoseof “Quantumstudies
sosyal ve maliand
fonksiyonlarının
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Primary School Teaching
Teachingyanında
of Turkish
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi based
tariff thatLearning
is a foreign trade
and economic
Scale”
used policy
in the study were
türüdür. Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
under Hakkari University,
Faculty
of Education.
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve re-conducted
fiscal functions. Since
are not collected
on internal reliaandthey
Cronbach’s
alpha
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bility
an indirect
tariff on expenditures,
custom
dutieswas calculated
Research Model
coefficient
of 23-item
scale
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi as
to 0.81.
foreign trade
at the custom.
According
to
Thearrive
answers
of the
students
participated
In this study, knowledge,
attitudesikinci
and
thoughts
Usul Kanunu (VUK)’nun
maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
the are
study
to the
on the dekanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, induties
excluded
from survey
this law. depending
Therefore,
of pre-service teachers
studying
Faculty
gümrük vergilerinin
usul at
ve the
uygulama
esaslarıof
4458
procedures and practises of custom duties are
variables
by using
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun mographic
regulated by customs
law were
numberedcalculated
4458.
Education aboutileQuantum-based
Model
dış ticarete konu olanLearning
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
test which
is an F test,
t-test
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Anova
created beginning
with commodities
subject
to and one-way
were tried to be
determined
also
işlemlerin
sırasına considering
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
with
the help
of SPSS 20 staDiğer tüm vergilerde olduğu gibi variance
and analysis
continuing with
operation
sequence.
the variables ofoluşturulmuştur.
gender,
type
ofzorunlu
department
andtarh, Turkey
gümrük
vergisinde
de
aşamalar olan
Like all other taxes, compalsive levels such as
software
package.
The
survey used in the
ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret tistical
assessment,
accrual and
collecting are
regulated
grade level. Fortahakkuk
this purpose,
thebirquestionnaires
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
of five
likertto type 19 items
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerstudy
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalıpoint
Mali
Hukuk
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customsconsists
and Economy
Ministry
according
and scales usedGümrükler
in the
researches
related
toKILINÇ
the tarafından
Programı
Yüksek
Lisans
Selin
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
including
(1) Strongly Disagree (2) Disagree, (3)
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
subject have been
scanned
by
the
researcher
and
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Undecided,
(4) Agree, and (5) Strongly Agree.
yapıya sahiptir.
GümrükScale
vergisi has
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
a new Quantum-based
Learning
been
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Ranges
place. However,
in
the caseand
of disputes
not being
of options
overall
assessment of the
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
developed and Ancak
used inidari
the research
basing
on
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
survey
items used in the study1 were calculated
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
the Attitude Scale on Science Class developed
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, and
Disputes
determined as below:
Gümrük
Uyuşmazlıkları
by Aktamış (2007),
Scale
of Self-Learning Skills
in Science and Technology Class developed by
H
V - L
V
5 −1
R
O =
=
= 0,8
Aydede and Kesercioğlu (2009) and the study
N
O
5
of Gedikoğlu and Demir (2007) the Impact of
Quantum Learning Model on Secondary School
RO: Range of Options
Students. For the survey to be used in the reseHV: The Highest Value
arch, first a field survey was conducted, then
open-ended questions related to the subject were
LV: The Lowest Value
119
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
NO: Number of Options
thoughts of the students related to the quantum-
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
based learning were tried to be determined.
1.00 - 1.80: Strongly DisagreeĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
In the study, “General Screening Model”, one of the
1.81 - 2.60: Disagree ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
descriptive methods was used. General screening
CUSTOM DUTIES
model is the screening arrangements carried out
2.61 - 3.40: Undecided
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
on a group, sample group or a paradigm or the
2
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3.41 - 4.20: AgreeCelal Bayar Üniversitesi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Ticaret Bölümü
entireDıĢuniverse
in order to draw conclusion about
universe
elements
gümrüğe tabi olan ticari the
Abstract:
Custom composed
duty is a kind ofof
tariffnumerous
arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
1994:which
79). is based on those
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, (Karasar,
subject to customs
sosyal
ve mali fonksiyonlarının
yanında
The survey was
conducted
on a total
ofönemli
219 bir commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür.
Aynı
zamanda harcamalar
üzerinden alınan 3.
instrument
in addition to
its economic,
social and
FINDINGS
AND
INTERPRETATION
students studying
at
the
departments
of
Teaching
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
basis like income tax and corporate tax, as
of Computer andkurumlar
Instructional
Technologies,
Te-olan Inregular
vergi
türü olmadığından,
dış ticarete konu
anthis
indirect
tariff
expenditures,
custom duties
part
ofonthe
study, demographic
data about
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
aching of English,
Primary
SchoolGümrük
Teaching
and
olmak
üzere alınmaktadır.
vergileri,
Vergi students
to foreign trade
arrive
at the custom. According
who
participated
in the tosurvey, the data
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı
tutulmuştur.
Bu nedenle, obtained
duties are excluded
from survey
this law. used
Therefore,
Teaching of Turkish
underdışında
Hakkari
University,
about the
in the study and
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Faculty of Education
and
depending
on some
the
statistical findings, interpretations and obserile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
demographic variables,
and
vations
about
of thiscustoms
dataterritories
are presented.
işlemlerin knowledge,
sırasına
göreattitudes
bir
sistematik
international
trade entering
of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Table.
1 Demographic
DataveofTicaret
Students
Participated
in the are
Research
tahakkuk
ve tahsil aşamaları Gümrük
assessment,
accrual and collecting
regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Number
of Öğrencisi
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form
from the
Department Gümrük
Students
Level
of Class
Gender
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
N
%
N
%
N
%
N
%
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Teaching uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
1.Class=28
49,12
Female=11
39,29 1Male=17
60,71
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
of Comp. &IT.
57
26,02
2. Class=29
50,88
31,03
Male=20
68,97
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük
Vergisi,
Disputes Female= 9
Gümrük Uyuşmazlıkları
4.21 - 5.00: Strongly
Agreevergisi,
Özet: Gümrük
English
Teaching
50
22,83
Primary Sch.
Teaching
56
25,57
Turkish
Teaching
56
25.57
Total
219
100
1.Class=24
48,00
Female=14
58,33
Male=10
41,67
2.Class=26
52,00
Female=16
61,54
Male=10
38,46
1.Class=30
53.57
Female=19
63,33
Male=11
36,67
2.Class=26
46,43
Female=12
46,15
Male=14
53,85
1.Class=30
53.57
Female=12
40,00
Male=18
60,00
2.Class=26
46.43
Female=13
50,00
Male=13
50,00
219
100
106
48,40
113
51,60
120
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
From the data in Table 1, it was determined that 57
was determined that 56 of 219 students who particiGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
(26,02%) of 219 students who participated in the
pated in the research (25,57%) were studying at the
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
research were studying at the Department of TeacDepartment
of Primary School Teaching, 30 of the
hing of Computer and Instructional
Technologies,
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
students
studying at this
department (53,57%) were
28 (49,12%) of the students studying at thisCUSTOM
depart- DUTIES
st
at the 1 grade and 19 of these students (63,33%)
st
ment were at the 1 grade and 11 of these students 2 were female, 113 of them(36,67%) were male, 26
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
(39,29%) were female,
17
of
them
(60,71%)
were
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliof
Hukuk
Lisans Öğrencisi
the Programı
studentsYüksek
(46,43%)
were at the 2nd grade, 12
3
Celalwere
Bayar Üniversitesi
male, 29 of the students (50,88%)
at the 2ndSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
of these students (46,15%) were female and 14 of
grade, 9 of these students
(31,03%)
were
female
and
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
them
(53,85%) were male. Again, it was determined
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
20 of them (68,97%)
were
male.
It
was
determined
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
that
56 (25,57%) of the students who participated
ve mali
fonksiyonlarının
yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
that 50 (22,83%)sosyal
of
the
students
who
participated
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
the research
were
at the
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden of
alınan ininstrument
in addition
to its studying
economic, social
and Department of
in the research were
studying
at
the
Department
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Teaching,
students
gibi belirli
aralıklarla at
alınan
regular basis
like income30
tax of
andthe
corporate
tax, as studying at this
English Teaching,kurumlar
24 of vergisi
the students
studying
this bir Turkish
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties st
department
(53,57%)
were at the
1 grade and 12
st
eşyanın were
gümrüğeatgeldiği
bir defaya
are collected only
once when commodities
subject
department (48,00%)
the 1anda
grade
and mahsus
14
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
(40,00%)
female, 18 of them
Kanunu (VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu ofthethese
secondstudents
item of tax
procedural were
law, custom
of these students Usul
(58,33%)
were female,
10 of them
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
were
male,
of the
(46,43%)
gümrük 26
vergilerinin
ve uygulama
esasları 4458 (60,00%)
procedures and
practises
of 26
custom
dutiesstudents
are
(41,67%) were male,
of theusul
students
(52,00%)
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
nd
at the
13 of these
students (50,00%)
ile dış 16
ticarete
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük were
Through
this 2
law, grade,
a systematization
has been
were at the 2nd grade,
of these
students
(61,54%)
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
göre were
bir male.
sistematik
international
tradeand
entering
territories
of
were female and işlemlerin
10 of themsırasına
(38,46%)
It
were
female
13 customs
of them
(50,00%)
were male.
Table. 2
Gender
Female
Male
p>0.05
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
t-testtahakkuk
Analysis
Results
the Students’
Answers
to the
ve tahsil
aşamaları of
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual
and Quantum-based
collecting are regulated Learning
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Scale
According
to Gender
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs
and Economy
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde
oluşan süreçten farklı bir
process
duty disputest
N
Ss of other taxes. Customs
Sd
P
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
84,73
8,39
217
,110
,21
Ancak
idari106 aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively, legal
action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
113
84,61
Key7,24
words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
x
From the data in Table 2, in respect to the answers
of the students who participated in the research
to the Quantum-based Learning Survey, it can
be mentioned that the opinions of the students
studying at the Faculty of Education about the
quantum-based learning did not change accor-
ding to the gender by looking at the (p> .05)
t-test results. From the analysis results, it can be
stated that female and male students studying at
the Faculty of Education share similar thoughts
about quantum-based learning.
121
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Table. 3 t-test Analysis Results of the Students’ Answers to the Quantum-based Learning
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Scale
According
to Class Level
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
x
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES OVER
Class Level
N
1. Class
101
2. Class
118
p>0.05
2
Ss
83,70
8,04
CUSTOM
DUTIES
Sd
t
P
217
1,70
,58
Selin85,49
KILINÇ2, Hatice 7,53
YURTSEVER3
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
From the data inÖzet:
TableGümrük
3, in vergisi,
respectgümrüğe
to thetabi
answers
olan ticari
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
of the students who
in thealınan,
research
miktarı participated
veya değeri üzerinden
ekonomik,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
to the Quantum-based
Survey,
canbirbe
dış ticaret Learning
ve ekonomi politikası
aracıitolan
vergi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
mentioned that there
is
no
significant
difference
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
st
between 1 gradekurumlar
and 2nd
grade students according
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
toAbstract:
the class
level
the (p> .05) t-test
Custom
duty by
is a looking
kind of tariffat
arising
from the movement of commercial commodities
results.
analysis
subject toFrom
customsthe
which
is basedresults,
on thoseit can be stated
commodities’quantity
and value.
st
nd It is are a kind of
that
andtrade2 andgrade
students
studying at
tariff1thatgrade
is a foreign
economic
policy
instrument in addition to its economic, social and
the
Faculty
Education
share similar
thoughts
fiscal
functions. of
Since
they are not collected
on
regular basis like income tax and corporate tax, as
about
quantum-based learning.
an indirect tariff on expenditures, custom duties
are collected only once when commodities subject
olmak
üzere
alınmaktadır.Results
Gümrük vergileri,
to foreign
trade arrive atto
thethe
custom.
According to
Table. 4 Anova
Test
Analysis
of theVergi
Students’
Answers
Quantum-based
LearUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
are of
excluded
from this law. Therefore,
ning
Scale
According
to theduties
Type
Department
Field of
Study
1)CIT
2)Eng.
3)P. Sch.
4)Turkish
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp,
eşyaya uygulanacak
commodities subject to
Variance
Sum of created beginning with
Mean
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
N oluşturulmuştur. Diğer
Ss tüm Source
Sd continuing
Square
F sequence.
p
vergilerde olduğu Squares
gibi
Turkey and
with operation
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
57 Bakanlığı’na
85,74 bağlı
8,05
3 Directorate
168,72
2,84
,030
ayrı birBetween
kuruluş niteliği 506,17
olan
by General
of Customs
as a part
of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Groups
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law. Resolution process of disputes over
türetilmiĢtir.
vergisinden
çözüm
duties has 59,33
a different form from the
50 Gümrük
86,26
8,14doğan uyuşmazlıkların
Within
12756,49customs 215
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük Groups
vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
56 Ancak
84,52idari 7,40aşamada Total
13262,66solved administratively,
218
çözümlenemeyen
legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
56 82,30 17,2
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
x
Significant
Difference
(Turkey)
1-4; 2-4
3-4
2-1; 3-1
3-2
p<0.05
From the data in Table 4, in respect to the answers
of the students of the Faculty of Education who
participated in the research to the Quantum-based
Learning Survey, it was determined that there
was a significant difference between Teaching
of Computer and Instructional Technologies,
English Teaching, Primary School Teaching and
Turkish Teaching in favor of Turkish Teaching,
between Teaching of Computer and Instructional
Technologies, English Teaching, Primary School
122
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Teaching in favor of Primary School Teaching
Teaching in favor of English Teaching [F(2,844),
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
and between English Teaching, Primary School
p(,030); p< ,05].
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Table. 5 Arithmetic Averages of the Answers of the Students Who Participated in the QuanADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
tum-based Learning Survey
CUSTOM DUTIES
QUANTUM-BASED LEARNING SURVEY
ITEMS
2
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
2
10. I save the
x
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal
Üniversitesi
Salihli
DıĢ Ticaret Bölümü
acquired information
byBayar
encoding
them
intoMYO,
my memory.
4.13
Skill Level
Agree
9. I learn the information
andvergisi,
concepts
in order
of importance.
Özet: Gümrük
gümrüğe
tabi olan
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff4.10
arising Agree
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
to customs which is based on4.07
those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
4. I always take dış
notes
effectively
of important
information.
ticaret
ve ekonomi politikası
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic4.03
policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
1. Learning can dolaylı
happen
and
at any
age.gelir ve
4.01on
bir anywhere
vergi türü olan
gümrük
vergisi,
fiscal functions. Since they are not collected
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
2. Individuals develop
mentally,
physically
andkonu
spiritually
at
same
vergi türü
olmadığından,
dış ticarete
olan
an the
indirect
tarifftime.
on expenditures, custom3.89
duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
6. I always makeolmak
an effort
to learn new
things.
3.88to
üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
11. I associate the
information
I have
learned Bu
with
my previous
3.86
kanun
kapsamı dışında
tutulmuştur.
nedenle,
duties knowledge.
are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
23. When incomplete
and incorrect
is corrected,
successbyiscustoms
inevitable.
sayılı Gümrük
Kanunu’ndainformation
düzenlenmiştir. Bu
kanun
regulated
law numbered3.81
4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
başlayıp, eşyaya uygulanacak
15. What I learnBölgesine
must begirişinden
clear, comprehensible
and explicit.created beginning with commodities subject
3.78to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
18. I share everything
I learn Diğer
with tüm
myvergilerde
environment.
3.76
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve tahsil
aşamaları
Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
3. Individuals have
different
types
of intelligences.
3.75
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Genelwith
Müdürlüğü
tarafından, Gümrük
Customs and Economy Ministry according
8. I communicateGümrükler
effectively
the person/people
I had problems.
3.69to
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from
16. I focus on theGümrük
goal while
obtaining
information.
3.66the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya
sahiptir. Gümrük
vergisi
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the
first
17. I always asses
the possible
situations
with
the events I encounter.
3.62
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak ofidari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be3.61
taken.
13. I acquire a portion
my information
as
a result of my observations.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
words: Custom,
Custom Duties, 3.45
Custom
14. I save the information I have learned in my memory by Key
consolidating
them.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
21. Effective communication
eliminates many of the problems.
3.36
Agree
12. I classify the information I learned in my memory.
3.34
Undecided
20. If there is missing or incorrect information I’ve learned, I’m trying to correct them.
3.32
Undecided
22. I always want to learn what I learned as a whole.
3.21
Undecided
5. I am always trying to strengthen my memory through various methods.
3.19
Undecided
19. I always assess what I have learned in my mind.
3.13
Undecided
7. When faced with
a problem,
develop alınan,
different
solutions.subject
miktarı
veya değeriI üzerinden
ekonomik,
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Agree
Undecided
General Arithmetic Average: 3.68
123
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
From the arithmetic average of the answers
the lowest arithmetic averages in the survey. In
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
of the students to the survey in Table 5, it was
respect with the answers to the survey and the
1
ĠDARĠ“IAġAMADA
YOLLARI
determined that article 10 stating
save the ÇÖZÜM
general
arithmetic average of the survey ( x
acquired information by
encoding them into
my
=3.68),
it was concluded
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER that the students had
memory.” ( x =4.13), article 9 stating “I learn
the DUTIES
basic information about quantum-based learning,
CUSTOM
information and concepts in order of importance.” 2 but they did not 3implement all of the basic features
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
( x =4.10), article2 7 stating “When faced with a
of the model to their lives and they acted with
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
x
Celal Bayar
Ticaret Bölümü
problem, I develop different solutions.”
( Üniversitesi
=4.07),Salihli MYO,
their DıĢ
feelings,
environmental factors and staying
article 4 statingÖzet:
“I always
take
notes
effectively
theCustom
influence
of friends.
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari under
Abstract:
duty is a kind
of tariff arising
x
eşyanın
yer
değiştirmesi
nedeniyle,
bu
eşyanın
from
the
movement
of
commercial
commodities
of important information.” ( =4.03) and article
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
RESULTS AND DISCUSSION
sosyal ve
mali happen
fonksiyonlarının
yanında önemli
1 stating “Learning
can
anywhere
and bir commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Aynıwere
zamanda
harcamalar
alınan
instrument in addition to its economic, social and
at any age.” ( xtürüdür.
=4.01)
the
itemsüzerinden
with the
Results
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi gibiin
belirli
alınan
highest arithmetic
averages
thearalıklarla
survey.
In bir regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan This
an indirect
tariff on has
expenditures,
duties
research
been custom
carried
out in order to
eşyanın gümrüğe
bir defaya
mahsus
are collected only once when commodities subject
respect to the answers
givengeldiği
to theanda
survey
items,
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi determine
to foreign trade
arrive
at
the
custom.
According
to
theofattitudes,
behaviors and thoughts of
it can be statedUsul
thatKanunu
the (VUK)’nun
studentsikinci
implement
in bu the second item
maddesine göre
tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, the
duties
are excluded
from this
students
studying
atlaw.
the Therefore,
departments of Teactheir lives some gümrük
of thevergilerinin
basic features
of quantumusul ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun hing
regulated
by customs and
law Instructional
numbered 4458. Technologies,
of Computer
based learning (encoding
theolan
memory,
learning
ile dış ticareteto
konu
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak English
created beginning
with commodities
to Teaching and
Teaching,
Primary subject
School
in order of importance,
developing
işlemlerin
sırasına
göre solutions,
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkish
Turkey andTeaching
continuing with
operation sequence.
at Hakkari
University, Faculty
note-taking, learning
everywhere
at every
gümrük at
vergisinde
de zorunluand
aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret of
accrualabout
and collecting
are regulated
Education
quantum-based
learning. In
age). Again, from
the arithmetic
average
of theolan assessment,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir
kuruluş niteliği
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük the
Customs
and Economy
Ministry
according to
research,
whether
theTezinden
quantum-based
learning
answers of the students
to theLisans
survey
in Table
5, tarafından
Programı
Yüksek
Selin KILINÇ
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm skills
customsofduties
a differentdiffered
form fromor
thenot were tried
the has
students
article 19 stating
“I always
assess what I have
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrükarticle
vergisi 5uyuşmazlıkları
be resolved administratively
in the
tohave
betodetermined
depending
onfirstthe variables of
learned in my mind.”
( x =3.13),
stating
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak toidari
aşamada myçözümlenemeyen
solved administratively,
legaland
actiontype
can be taken.
gender,
class level
of department. As
“I am always trying
strengthen
memory
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
aKey
result
of Custom,
the analysis
results
of the students’
words:
Custom Duties,
Custom
through various methods.” ( x =3.19), article 22
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
answers to the Quantum-based Learning Survey
stating “I alwaysGümrük
wantUyuşmazlıkları
to learn what I learned as
depending on gender, it was concluded that there
a whole.” ( x =3.21), article 20 stating “If there
was no significant difference between male and
is missing or incorrect information I’ve learned,
female students in respect to quantum-based
I’m trying to correct them.” ( x =3.32), article 12
learning skills. Thus, it was determined that festating “I classify the information I learned in
male and male students share similar attitudes,
my memory.” ( x =3.34), and article 21 stating
behaviors and thoughts in respect to quantum“Effective communication eliminates many of
the problems.” ( x =3.36) were the items with
based learning skills.
124
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
As a result of the analysis results of the students’
information and classifying the information. In
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
answers to the Quantum-based Learning Survey
the light of the responses to the survey items, it
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARIthat
depending on class level, it was concluded that
was concluded
students did not encounter
st
there was no significant
difference between
1
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER to learning, however
problems
at the related
nd
grade and 2 grade students. It can beCUSTOM
stated DUTIES
they did not force their minds in evaluating and
st
nd
that 1 grade and 2 grade students share similar 2 assessing what3they learned.
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
behaviors in respect
to
quantum-based
learning
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
WithDıĢ
reference
to the answers of the students who
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Ticaret Bölümü
skills.
participated in the research to the Quantum-based
Gümrük results
vergisi, gümrüğe
tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
As a result of theÖzet:
analysis
of
the
students’
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Learning
from the movement
of commercial
commodities
Survey,
the general
arithmetic average
miktarı veya değeri üzerinden
alınan,
ekonomik,
subject to customs which is based on those
answers to the Quantum-based
Learning
Survey
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir of
commodities’quantity
and value.
It is are a kindto
of be equivalent
the survey was
determined
dış type
ticaret ve
politikası aracı
olan bir
vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
depending on the
ofekonomi
department,
it was
detürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan toinstrument
in addition
its economic,
social and
“Agree”
as atogeneral
value.
This state revedolaylıwas
bir vergi
türü olan gümrük
vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
termined that there
a statistically
significant
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir als
regular
likestudents
income tax and
tax, asthe features of
thatbasisthe
docorporate
not use
vergi türü
olmadığından,
dış ticarete konu
difference between
Teaching
of Computer
andolan an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Quantum-based
are collected only once when
commodities
subject at the desired
Learning
Model
Instructional Technologies,
English
Teaching,
olmak üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu level
the second
item of tax
procedural
custom the acquired
(Strongly
Agree)
andlaw,receive
Primary Schoolkanun
Teaching
Turkish
Teaching
kapsamı and
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 information
procedures and practises
of correction
custom duties are
without
and assessment
in favor of Turkish
between
Teaching
sayılı Teaching,
Gümrük Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük relying
Through on
this their
law, a feelings
systematization
has
been
and intuitions. This state
of Computer and
Instructional
Technologies,
Bölgesine
girişinden başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik reveals
international
tradethe
entering
customs territories
that
students
do notof use the basic
English Teaching,
PrimaryDiğer
School
Teaching
oluşturulmuştur.
tüm vergilerde
olduğuingibi
Turkey and continuing with operation sequence.
vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, features
Like all other
taxes, compalsive levelslearning
such as model skills
of quantum-based
favor of Primarygümrük
School
Teaching
between
tahakkuk
ve tahsil
aşamalarıand
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
their and
lives
at theMinistry
desired
level.to
English Teaching,
School
Teaching
inBilimlerinEnstitüsü
BuPrimary
çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
favor of EnglishGümrük
Teaching.
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm Recommendations
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir.
Gümrük of
vergisi
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
Considering the arithmetic
averages
the
answers
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. For
place.
However,
in the to
casebe
of able
disputesto
notconsciously
being
the
students
use the
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
to items of the Ancak
Quantum-based
Learning
Skills
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
basic
features of quantum-based learning model
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Survey, it was determined that the items with the
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
such
as memory development, to acquisition of
Gümrük
Uyuşmazlıkları
highest arithmetic
averages
were related to the
the right or wrong information by evaluating it
concepts of memory encoding, learning in order
and classification of the information by encoding
of importance, developing solutions when encoin their lives at the desired level, it is required
untered with a problem and note-taking, and the
to add either necessary topics including basic
items with the lowest arithmetic averages were
features of quantum-based learning model to the
related with basic features such as assessment
in the mind, improving the memory, learning
as a whole, correcting incomplete or incorrect
courses in the curricula or to add new courses
related to the model to the curricula.
125
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
REFERENCES
For the students to be able to express themselves
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
better, to understand effectively the expressions of
AKTAMIŞ, H., (2007).
Fen eğitiminde bilimsel
1
AġAMADA
the other people and to develop ĠDARĠ
effective
commu- ÇÖZÜM YOLLARI
süreç becerilerinin bilimsel yaratıcılığa etnication skills, appliedADMINISTRATIVE
effective communication
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
kisi: ilköğretim 7. sınıf fizik ünitesi örneği,
skills courses should be added to the curriculum.
CUSTOM DUTIES
Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül
2
Selin KILINÇ
Üniversitesi3 Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
According to the quantum-based learning,
for , Hatice YURTSEVER
2
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
the required basicCelal
features
to3 Celal
be Bayar
taught
to theSalihli MYO,
Üniversitesi
DıĢ Ticaret
AVERY,
R., Bölümü
BEZMEZ, S., EDMONDS, A. G.,
individuals be useful at the desired level, these
ve YAHYALI, M., (1997). İngilizce-Türkçe
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
basic features should
to the
individuals
eşyanın be
yer taught
değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
fromred-house
the movement sözlük.
of commercial
commodities
SEV
Matbaacılık ve Yamiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
practically and should
be
reinforced
well
enough
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
and value. It is are a kind of
yıncılık, İstanbul
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
until converted türüdür.
into the
Aynıbehavior.
zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve AY,
fiscalY.,
functions.
Since they
are not collected
on
(2010).
Kuantum
öğrenme
modeline
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
While preparingvergi
education
programs
in primary
türü olmadığından,
dış ticarete
konu olan
an indirect
tariff
expenditures,
custom
duties
dayalı
fenon ve
teknoloji
eğitiminin
ilköğretim
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
and secondary olmak
schools
universities,
topics
öğrencilerinin
akademik
başarı,
üzere and
alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi
to foreign
trade arrive at the
custom. According
to derse yönelik
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
and classes directed
at quantum-based
ve kendi
kendine
öğrenme becerileri
kanun kapsamı
dışında tutulmuştur.learning
Bu nedenle,
dutiestutum
are excluded
from this
law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
model should besayılı
added
to Kanunu’nda
the education
programs
üzerine
etkisi, Yayımlanmamış
Gümrük
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated
by customs
law numbered 4458. yüksek lisans
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
tezi,
Eskişehir
Osmangazi
Fen
in order to helpBölgesine
and guide
thebaşlayıp,
students
their
girişinden
eşyayainuygulanacak
created
beginning
with commodities
subjectÜniversitesi,
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Bilimleri
Enstitüsü,
Eskişehir
lives, the lessonsoluşturulmuştur.
should beDiğer
processed
according
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey
and continuing
with operation
sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
to this model and
quantum-based
learning
tahakkuk
ve tahsil aşamaları
Gümrük skills
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
M. N.,
ve KESERCİOĞLU,
T.,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan AYDEDE,
by General Directorate
of Customs
as a part of
1
Bu
CelalMüdürlüğü
Bayarin
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
should be taught
toçalıĢma,
theGenel
students
the
courses
Gümrükler
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
(2009).
Fen
teknoloji
dersine yönelik
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekve
Lisans
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
of
disputes over
türetilmiĢtir.
practically. AlsoGümrük
basic vergisinden
features doğan
of quantum-based
uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
kendi kendine öğrenme becerileri ölçeğinin
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
learning model yapıya
should
be
described
to
graduate
sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have geliştirilmesi,
to be resolved administratively
in the
first
Çukurova
Üniversitesi
Eğitim
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
or working teachers
in-service
trainings
Ancak through
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved
administratively,
legal
action
can
be
taken.
Fakültesi Dergisi, 36(3), s.1 53–61
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
and these properties must be ensured to be conKey words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, BOZDEMİR,
Disputes
S., ve EKER, S., (2007). Fizikde
verted into skills.
Gümrük Uyuşmazlıkları
yeni bir çağ açan buluş: kuantum kavramı
For the complete and efficient arrangement of
1 (kuantum kavramının evrimi ve klasik
quantum-based learning environments, it should
kuantum kuramı), Bilim ve Ütopya Dergisi,
be ensured that the environments are organized
160, s. 38-40
by the educators, teachers and students together
ÇAKIR, C., ve ARIKIL, G., (2012). İlköğretim
with collective decisions.
8. sınıf düzeyinde kimyasal tepkimeler konusunun kuantum öğrenme modeline dayalı
126
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
olarak öğretimi, 10. Ulusal Fen Bilimleri
DEPORTER, B., REARDON, M., and NOURIE
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
S. S., (1999). Teaching orchestrating student
ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde
Üniversitesi
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMsuccess.
YOLLARI
A Viacom
Company
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
ERTÜRK, S., (1975). Eğitimde program gelişCUSTOM DUTIES
tirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları
şım kuantum öğrenme, Uluslararası Eğitim 2
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
FİDAN, N., (1996). Okulda öğrenme ve öğretme.
Felsefesi Kongresi,
Başkent Öğretmenevi,
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ankara:
DıĢ Ticaret Bölümü
Alkım Yayınevi
6-8 Mart, Ankara
ÇAKMAK, O., (2009). Eğitimde yeni bir yakla-
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari GİRİT,
Abstract: D.,
Custom
duty is Kuantum
a kind of tarifföğrenme
arising
(2011).
yaklaşımıDEMİR, S., (2006).
öğrenme
modelinin
eşyanınKuantum
yer değiştirmesi
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject
to
customs
which
is
based
on
those
nın ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin
ve mali fonksiyonlarının
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
ortaöğretimsosyal
düzeyinde
öğrenci yanında
başarısına
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariffmatematiğe
that is a foreign trade
and economic
policy
ilişkin
tutum,
kaygı düzeyleri
türüdür. Aynı
zamanda Yayımlanmamış
harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
etkisi (Gaziantep
örneği),
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscalve
functions.
Since theybaşarıları
are not collected
on
akademik
üzerine
etkisi, Yakurumlar
vergisi gibi
belirli aralıklarla
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
doktora tezi,
Gaziantep
Üniversitesi
Sosyal
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect
tariff on expenditures,
custom
dutiestezi, Eskişehir
yımlanmamış
yüksek
lisans
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Bilimler Enstitüsü
Osmangazi
Eğitim
Bilimleri
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign
trade arrive at Üniversitesi
the custom. According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
dutiesEnstitüsü
are excluded from this law. Therefore,
DEMİR, S., ve
GEDİKOĞLU,
T., (2007).
gümrük
vergilerinin usul ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
(2010).
Kuantum
modelinin
Kuantum öğrenme
ortaöğretim
ile dış ticaretemodelinin
konu olan eşyanın
Türkiye Gümrük GÜLLÜ,
Through thisA.,
law,
a systematization
hasöğrenme
been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
ortaöğretim
düzeyindeki
öğrenci
başarısına
öğrencileri işlemlerin
üzerindekisırasına
etkisi, göre
DoğubirAnadolu
sistematik
international
trade entering
customs territories
of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
örneği,
Yayımlanmamış
yükgümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like etkisi:
all other Konya
taxes, compalsive
levels
such as
Bölge Araştırmaları
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
sek lisans
tezi,
Selçuk
Eğitim
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General
Directorate
of Customs
as aÜniversitesi
part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
DEMİREL, Ö.,Gümrükler
(2004).
Kuantum
öğrenmenin
Bilimleri
Enstitüsü,
Konya
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan
uyuşmazlıkların
çözüm
customs
duties
has
a
different
form
from the
öğrenme-öğretme
sürecine
etkisi,
XIII.
Ulusal
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir HANBAY,
process of other
taxes.
Customs
duty disputes
O.,
(2009).
Kuantum
öğrenme temelli
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
Eğitim Bilimleri
Kurultayı,
İnönü
Üniversitesi
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place.öğreterek
However, in öğrenme
the case of disputes
not being ikinci yabancı
yönteminin
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Eğitim Fakültesi,
Malatya
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
dil olarak almancanın öğrenilmesine
etkisi,
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim FaDİDİŞ, N., ÖZCAN,
Ö., ve ABAK, M., (2008).
Gümrük Uyuşmazlıkları
kültesi Dergisi,1(12), s. 17–27
Öğrencilerin bakış açısıyla kuantum fiziği:
nitel çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 34, s. 86-94
DEPORTER, B., and HERNACKI, M., (1992).
Quantum learning: unleashing the genius in
you. Dell Publishing Group
MEYDAN, A., (2004). Sosyal bilgiler dersi
coğrafya ünitelerinin işleyişinde öğrenmeyi
öğrenme stratejilerinin öğrencilerin başarı ve
tutumlarına etkisi, Yayımlanmamış doktora
tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü
127
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:219
K:254 of
JelHumanities
Kodu: I23 and Academic Science
International Peer-Reviewed
Journal
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
KARASAR, N., (1994). Bilimsel araştırma
WALSH, D., (2002). An Analysis of the CompeGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
yöntemi. Ankara: 3A Araştırma ve Eğitim
tencies that Instructors Need to Teach Using
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMAccelerated
YOLLARI1Learning, The Graduate College
Danışmanlık Ltd
University
of Wisconsin
Stout, Wisconsin
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO
DISPUTES
OVER
MASON, L., and BOSCOLO,
P., (2000). WriCUSTOM DUTIES
ting and conceptual change, what changes?
VELLA, J., (2002). Quantum learning: teaching
2
3
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
Instructional Science, 28, s. 199–226
as dialogue.
New Directions for Adult and
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk
Programı Yüksek
Lisans Öğrencisi
Continuing
Education,
Spring, No. 93
3
Celal
Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
MIHAILA-LISA, G., (2003).
Suggestopedia.
A Wonder Approach to Learning Foreign
YILDIZ, A., ve BÜYÜKKASAP, E., (2011).
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
the movement adaylarının
of commercial commodities
Languages eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın fromÖğretmen
belirsizlik ilkesini anmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity
and value.
It is are a kindamaçlı
of
lama düzeyleri
ve öğrenme
yazmanın
ROSE, C. and NICHOLL,
M. politikası
J., (1997).
Accedış ticaret ve ekonomi
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
akademik
etkisi,
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument
in additionbaşarıya
to its economic,
socialTürk
and Fen Eğitimi
lerated learning
forvergi
thetürü
21.olancenttury.
A Dell
dolaylı bir
gümrük vergisi,
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Dergisi,
8(4),taxs.and
134-148
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular
basis like income
corporate tax, as
Trade Paperback,
York, dış
62-67
vergi türü New
olmadığından,
ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
A.,
BAYKARA,
O., ve ARI,
Ü., (2012).
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi YİLGEN,
to foreign trade
arrive
at the custom. According
to
SÖNMEZ, V., (2004).
Ankara:
Usul KanunuDizgeli
(VUK)’nuneğitim.
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
dutiesKuantum
are excludedöğrenme
from this modelinin
law. Therefore,öğrencilerin fen
Anı Yayıncılık
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına ve
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
kendi kendine öğrenme becerilerine etkisi, 10.
TAŞKAN, M., Bölgesine
(2008).girişinden
Fizikbaşlayıp,
evreni.
İstanbul:
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international
entering
customs territories
of
Ulusaltrade
Fen
Bilimleri
ve Matematik
Eğitimi
Cinius Yayınları
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like Kongresi,
all other taxes,Niğde
compalsive
levels such as
Üniversitesi
tahakkuk sözlük.
ve tahsil aşamaları
Gümrük
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
TDK, (2011). Türkçe
Ankara:
Türkve Dil
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
BilimlerZOHAR,
Enstitüsü
Anabilim
DalıKuantum
Mali
Hukuk benlik.
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
andD.,
Economy
Ministry
according
to
(2005).
(Çev. S.
Kurumu Yayınları
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs
duties has a different
form Doruk
from the Yayıncılık
Kervanoğlu),
Ankara:
USTA, E., (2006).
Kuantum
öğrenme:
öğretmensüreci,
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
lere ve öğrencilere,
Eğitimci
öncelikle idari İlköğretmen
aşamada çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Dergisi, 4, 20–25.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Gümrük Uyuşmazlıkları
128
Key words:
Disputes
Custom, Custom Duties, Custom
ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE, GENEL SEÇİM SONUÇLARI TEMELİNDE
MERSİN’İN SİYASİ YAPISI(*)
SOCIO-POLITICAL STRUCTURE OF MERSİN IN TURKISH MULTI
PARTY PERIOD AT THE BASES OF THE GENERAL ELECTIONS
D. Ali ARSLAN1, Sadettin BAŞTÜRK2, Gülten ARSLAN3
Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü
1
Dicle Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü Öğretim
2
Siyaset Bilimci, Mersin
3
Özet: Seçimlerin felsefi temelinde, “insanın akıllı bir yaratık
olduğu ve kendisi için iyi olanla, kötü olanı ayırt edebileceği” sayıltısı yatar. Seçimlerdeki tutum ve davranışları ile
bireyler, ülkenin yönetimine belirli bir dönem süresince yön
verecek, toplumun değişim rotasını, toplumdaki bireylerin
uyacakları kuralları ve oynayacakları rolleri belirleyecek güce
ve konuma sahip siyasi elitlerin kimler olacağına da karar
vermektedirler. Kısacası bireyler bu davranışları ile siyasal
gücün, siyasi partiler arasındaki dağılımı belirlemekte ve
toplumsal iktidarın da yapısını şekillendirmektedirler. Bu
realiteden hareketle çalışmada, siyaset sosyolojisinin yöntem
ve teknikleri kullanılarak, yapısal-işlevselci bir bakış açısından hareketle, Mersin’in siyasi yapısı ve Türkiye’nin genel
siyasi yapısı içindeki yerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Bir
başka anlatımla Mersin’de siyasi erkin oluşumu, şekillenişi,
işleyiş ve değişim düzenliliklerinin araştırılması ve topyekûn
Türk toplumu içindeki yerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Bu amacı gerçekleştirmek için 1950’den günümüze genel
seçim sonuçları incelenecek: Önce genel seçim sonuçları
temelinde Türkiye’de siyasal gücün şekillenişi, dağılımı
ve değişim düzenlilikleri incelenecek. İkinci aşamada ise
Mersin ili özelinde siyasi yapının oluşumu, siyasi gücün
dağılımı ve 1950’den günümüze değişim düzenliliklerine
bakılacak. Üçüncü olarak da, Mersin ile ilgili olarak ortaya
konan bulguların Türk toplumu geneli içinde ne anlam ifade
ettiği konusu irdelenecek.
Anahtar Sözcükler: Mersin, Türk toplumu, Genel Seçimler, Çok Partili Dönem, Siyasi Yapı, Siyaset Sosyolojisi,
Mersin’nin Siyasi Yapısı
Abstract: Political participation and in relation with this
elections, particularly the general elections are the inevitable
elements of democratic and in particular the liberal democratic regimes. This study aims to analyse socio-political
structure of Mersin at the basis of the results of Turkish
general elections since 1950 up to date. Documentary and
historical research techniques were employed to realise
the aim. A historical perspective and sociological research
methods were used during the study. Especially the methods
and techniques of political sociology were employed. A
Structural-functionalist approach was used at the research.
It was looked to the formation of the political structure and
the distribution of political power in Mersin since 1950
up to 2015. Then, the meaning of Mersin findings within
Turkish society was elaborated. Turkish Multi Party Period,
the years of 1950-2014 accepted universe. Turkish general
elcetions which were realised in multi party period were
accepted as the research universe. Mersin general elections were selected as the sample group from the universe.
Almost all parliamentary sessions of Multi Party period of
Turkish Modern History having been examined according
to particular characteristics, assembly by assembly and
period by period.
Key Words: Mersin, Turkish Society, General Elections,
Turkish Multi Party Peeriod, Political Structure, Political
Sociology, Political Structure of Mersin
(*) Bu çalışmada, yürütücülüğünü Doç. Dr. D. Ali Arslan’ın yaptığı, 107K225 No’lu, “Çok Partili Dönemde Mersin’in
Siyasi Yapısı” isimli TÜBİTAK projesi bulgularından da faydalanılmıştır. Çalışmadaki bulguların bir bölümü
19–22 Kasım 2008 tarihlerinde gerçekleştirilen Mersin Sempozyumu’nda bildiri olarak sunulmuştur.
129
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
GİRİŞ
genelinde bugüne kadar yaklaşık 261 değişik
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
seçim sistemi uygulanmıştır (Golder, 2005: 107).
Siyaset sosyolojisi ve siyasi tarih araştırmalarında
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
Seçimler,
demokrasinin
olmazsa olmaz şartlarından
sıklıkla dile getirildiği gibi siyaset, “ülke, devlet,
biridir.
birlikte
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO Bununla
DISPUTES
OVERdemokrasiyi, yalnızca
insan yönetimi” şeklinde
tanımlanabilir (Kışlalı,
seçimlere indirgemek büyük bir hata olur. Daha
2007: 17). Demokratik rejimlerde ülke,CUSTOM
devlet DUTIES
net bir ifadeyle seçimler, yalnızca demokratik
Selin KILINÇ
ya da toplumu yönetecek olan bireyler
siyasi 2, Hatice YURTSEVER3
ülkelere özgü siyasi olaylar değildir. Demokratik
2
CelalSeçimler
Bayar Üniversitesi
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
seçimlerle belirlenir.
çok Sosyal
genelBilimler
olarak
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
ülkelerin
yanıBölümü
sıra, demokratik olmayan ülkeler
merkezi otoriteyi belirlemeye yönelik seçimler
de de seçimler yapılmaktadır.
Özet:belirlemeye
Gümrük vergisi,yönelik
gümrüğe tabi
olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
ve yerel otoriteyi
seçimler
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya
değeri Bu
üzerinden
alınan, ekonomik,
to customs which is based
on those
şeklinde 2 kategoriye
ayrılır.
çalışmanın
ana 1.subject
ARAŞTIRMANIN
YÖNTEMİ
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
konusunu merkezi
otoriteyi
belirlemeye
dış ticaret
ve ekonomi
politikası aracı yönelik
olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
siyasisocial
tutum
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Bireylerin
instrument inseçimlerdeki
addition to its economic,
and ve davranışları
seçimler, bir başka
anlatımla
parlamento
dolaylı
bir vergi türü
olan gümrük seçimleri,
vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
200:
31-32)
ve corporate
bunların
kurumukurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir (Aksoy,
regular basis
like income
tax and
tax, siyaset
as
yani genel seçimler
oluşturdu,
vergi türü
olmadığından,Çalışma
dış ticaretealanını
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
yapı ve
etkisi, subject
siyaset sosyolojisi
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus nun
are collected
only işleyişine
once when commodities
ise Türkiye evreninden
seçilmişGümrük
olanvergileri,
Mersin
olmak üzere alınmaktadır.
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
araştırmacılar
için çok önemli bir
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu alanında
the second çalışan
item of tax
procedural law, custom
örneklemidir. Usul
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
inceleme
alanı oluşturmaktadır. Dünya genelinde,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Demokratik rejimlerin
vazgeçilmez unsurlarından seçimler
(Kalender, 2005) ve özellikle de genel
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning
with2007-a;
commodities
subject 2006-a;
to
olan seçimlerin işlemlerin
felsefi temelinde,
“insanın
akıllı
seçimler
(Arslan,
Arslan,
Azpuru,
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
Diğer
tümiyi
vergilerde
Turkey Colomer,
and continuing2005;
with operation
sequence. 2005; LeDuc,
bir yaratık olduğu
ve kendisi
için
olanla,olduğu
kötügibi 2005;
Dardanelli,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk (Kışlalı,
ve tahsil aşamaları
Gümrüksayıltısı
ve Ticaret 2005;
assessment,
accrual and
collecting
are regulated
olanı ayırt edebileceği”
2003: 238)
Schaap,
2005;
Sullivan,
2005; Thalang,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel tercihleri
Müdürlüğü tarafından,
Gümrük 2005)
Customs ile
and ilgili
Economy
Ministry according
to
yatar. Seçimlerde
yaptıkları
ile bireyler,
oldukça
çok sayıda
araştırma
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
belirlenen süreçGümrük
içinde
topluma
yön verecek,
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm yapılmıştır.
customs duties Bu
has açalışmada
different form da,
fromTürkiye
the
özelinde
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
ülkenin rotasını yapıya
çizecek,
toplumun
fertleriuyuşmazlıkları
olarak böylesi
çalışma
eksikliklerin
giderilmesine
katkı
sahiptir.
Gümrük vergisi
have to be
resolved administratively
in the
first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
vatandaşların uyacakları
kuralları
ve oynayacakdüşüncesiyle,
Türkiye’nin
önemli
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen sağlayacağı
solved administratively,
legal action can be
taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
ları rolleri belirleyecek güç ve konumdaki siyasi metropol
olan
Mersin’in siyasi
Key words:kentlerinden
Custom, Custom biri
Duties,
Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
elitlerin (Arslan,Gümrük
2011-a;
Arslan, 2011-b; Arslan, yapısının incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada
Uyuşmazlıkları
2011-c; Arslan, 2004; Arslan, 2003; Frey, 1965) temel veri kaynağı olarak, Çok Partili Dönemde
kimler olacağını belirlerler.
gerçekleştirilmiş olan genel seçim sonuçları
kullanılacaktır.
Uygulanan seçim sistemleri de seçim sonuçları
üzerinde tayin edici etki yapar. Dünden bugüne Bu bağlamda siyaset sosyolojisinin (Sarıbay, 2001;
dünya genelinde çok çeşitli seçim sistemleri uygu- Duverger, 2002; Giddens, 2001; Vergin, 2004;
lana gelmektedir (Yuval & Herne, 2005). Yerküre Daver, 1969) yöntem ve teknikleri (Altunışık,
130
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
2004; Bulmer, 1994; Gilbert, 1994) kullanılarak
davranışlarında, sosyal ekonomik faktörlerin son
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Türkiye’de, 1950’den günümüze son 65 yıllık
derece etkili olduğu su götürmez bir gerçektir
1
YOLLARI
süreçte gerçekleştirilen, 16 genelĠDARĠ
seçiminAġAMADA
sonuçları ÇÖZÜM
(Kışlalı,
1993; Kalender, 2005: 81-132).
incelendi. Böylece Mersin’in
siyasi yapısının
ve
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES OVER
Öte yandan siyasal katılımın bireysel açıdan
Mersin’in Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki
CUSTOM DUTIES
incelendiğinde de anlamlı bulgularla karşılaşılır.
yerinin incelenmesi hedeflendi. Bu çalışmada ay- 2
3
Selin KILINÇ , Hatice
YURTSEVER
Araştırmalar
bireylerin siyasi katılımlarında kişilik
rıca dünden bugüne
Mersin’in siyasi yapısındaki
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliözellikleri
Hukuk Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi özelliklerinden,
gibi
sosyal
psikolojik
3
Celal Bayar
Üniversitesi
değişim, Mersin’de siyaset yapma
geleneği
veSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
sivil toplum faaliyetlerine duyulan ilgi ve siyasi
bu geleneğin zaman
içinde sergilediği değişim
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
üyeliğine
çok
sayıda faktör etkili
eşyanın yer
nedeniyle,
bu eşyanın parti
from the
movement ofkadar
commercial
commodities
de yapısal-işlevselci
bir değiştirmesi
yaklaşımla
irdelendi.
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
olabilmektedir
(Orhan, 2011; 116-118). Bunlar
ve mali fonksiyonlarının
yanındaikincil
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
Çalışmada temelsosyal
araştırma
tekniği olarak,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
arasında
özellikle aile, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi,
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
veri analizi tekniği
kullanıldı.
Veri
kaynağı
olarak
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
görülen
eğitim türü, yaşanılan mekân (kır-kent),
kurumlar vergisi
gibi belirliolmak
aralıklarlaüzere,
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
başta Türkiye İstatistik
Kurumu
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
iklim
ve coğrafi özellikler, meslek, gelir düzeyi,
eşyanın
geldiği anda birkurum
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Belgenet, Yerelnet
gibigümrüğe
öteki kamu-özel
ve
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi toplumsal
to foreign tradestatü
arrive at
the custom.
According to
gibi
sosyo-demografik
faktörler
kuruluşlar ile diğer
araştırmacıların
Usul Kanunu
(VUK)’nun ikinciverilerinden
maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, başı
dutiesçekmektedir
are excluded from
this law.1993:
Therefore,
(Kışlalı,
189-195; Sitemyararlanılarak analizler
gerçekleştirildi.
gümrük vergilerinin
usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun bölükbaşı,
regulated by 2001:
customs 5-82).
law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
2. DÜNDEN BUGÜNE
TÜRKİYE’DE
VE
Bölgesine girişinden
başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik Bu
international
trade entering
customs
territories of siyasi katılım
çalışmanın
konusu
doğrudan
MERSİN’DE SİYASAL
oluşturulmuştur. KATILIM
Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, olmadığı
Like all otheriçin
taxes,konunun
compalsive levels
such as üzerinde dudetayları
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Daha önce de belirtildiği
gibi
bireylerin
Bakanlığı’na
bağlı seçimler,
ayrı bir kuruluş
niteliği olan rulmayacaktır.
by General Directorate
of Customs
as aderece
part of karmaşık ve
Böylesi
son
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
siyasal tutum veKanunu
davranışlarının
toplumunun
siProgramı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
of disputes
çok
boyutlu
bir olgu
olan
siyasioverkatılım konusu,
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
yasi yapısına yansıtması
bakımından,
demokratik
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ilerleyen
process of other
taxes. Customsayrıntılı
duty disputes
çalışmalarda
olarak ele alınasahiptir.
Gümrük
vergisi
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
sistemlerde çok yapıya
büyük
önem
arz
eder.
Bireylerin
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. caktır.
place. However,
in the case of
disputes not Türkiye
being
Bu bölümde
yalnızca,
geneli ve
Ancak
idari
aşamada ve
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
siyasi katılım durumları
hem bireysel
hem de
1 katılım oranları
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Mersin ili özelinde genel seçimlere
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
toplumsal düzeyde farklılıklar gösterebilir. Daha net
siyasi katılım konusu ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, bağlamında
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
bir anlatımla, bireylerin
siyasi katılımlarında hem
Yukarıda anlatılanlar ışığında, son 65 yılın (1950’den
bireysel ve hem de toplumsal faktörler belirleyici
bugüne) Türkiye genel seçimleri (Arslan, 2007),
rol oynamaktadır. Bazı araştırmacılar bireylerin
hem Türkiye geneli, hem de Mersin özelinde
seçimlere ilgisi ve seçimlere katılım oranı ile
incelendiğinde de, son derece önemli bulgularla
toplumları gelişmişlik düzeyleri arasında ilişki
karşılaşılır. Bu süreçte Türkiye’de, 16 genel seçim
kurarlar (Arslan, 2006: 164-165). Bununla birlikte
yapılmıştır. Bu seçimlerde, seçimlere ortalama
bu ilişki her zaman doğrusal olmayabilmektedir.
Ancak seçmenlerin seçimlere ilgisinde ve siyasi
katılım oranı (Arslan, 2006) Türkiye genelinde
131
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yüzde 81.18 olarak gerçekleşmiştir. Buna karşılık
oranı ise, 1977 seçimlerine kıyasla yüzde 41,44
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Mersin ilinde seçimlere ortalama katılım oranı ise,
oranında artarak yüzde 93,39’a ulaşmıştır.
1
AġAMADA
Türkiye geneli ortalamasına çokĠDARĠ
yakın olup,
yüzde ÇÖZÜM YOLLARI
Bu hususta dikkat çekici bir başka bulgu ise 1990’lı
81,08’dir. Grafik 1 ve ADMINISTRATIVE
Grafik 2’de de görüldüğü
SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
yılların ikinci yarısından itibaren Mersinliler’in
gibi, genel seçimlerde en düşük katılımCUSTOM
oranı, DUTIES
seçimlere ilgisi Türkiye ortalamasının altında
hem Türkiye genelinde hem de MersinSelin
özelinde,
KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER3 Ta ki son seçimlere yani 2011
gerçekleşmiştir.
1969 genel seçimlerinde
olmuştur. Bu seçimlerde
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliyılı
Hukuk
Programı
Yüksek Lisans kadar.
Öğrencisi2011 genel seçimgenele
seçimlerine
3
Celal sandık
Bayar Üniversitesi
Türkiye’de halkın yüzde 64.35’i
başınaSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
lerinde, 4 seçim boyunca sürüp giden bu trend
giderken, Mersin
özelinde
ise seçimlere
Özet:
Gümrük vergisi,
gümrüğe tabikatılım
olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
ve Mersinliler’in
siyasi katılımı, Türkiye
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın değişmiş
from the movement
of commercial commodities
64,19’da kalmıştır.
Türk
toplumunun
seçimlere
ilgi
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
ortalamasının
oldukça üzerine çıkmıştır. Bu durum
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
ve katılım en üstsosyal
düzeyde
olduğu genel seçimler
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
1990’lı
yılların, Mersin’in yoğun göç aldığı bir
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
ise, 1987 genel seçimleridir.
1987 genel seçimledolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
dönem
olması gerçeği ile ilişkilendirilebilir. Alınan
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
rinde Türkiye genelinde,
seçimlere
katılım
oranı
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
bu
yoğun göç kentin, özellikle siyasal dokusunu
eşyanın
gümrüğe geldiği andaÖte
bir defaya
mahsus
are collected only once when commodities subject
yüzde 93.28 olarak
gerçekleşmiştir.
yandan,
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi kırılgan
to foreign trade
at the custom.
According almasına
to
ve arrive
değişken
bir nitelik
neden
Usul
Kanunu (VUK)’nun
ikinci
maddesine göre
bu
the second item of tax procedural law, custom
Mersin’de halkın
seçimlere
ilgi
ve
katılımının
en
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, olmuştur.
duties are excluded
from
this law. değişen
Therefore, toplumsal ve
Mersin
kentinin
gümrükgenel
vergilerinin
usul ve uygulama
esasları
4458
procedures and practises of custom duties are
üst düzeyde olduğu
seçimler
de
yine
1987
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ekonomik
regulated bydinamiklerinin
customs law numbered
4458.
de etkisiyle,
son yıllarda
ile dış1987
ticaretegenel
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
genel seçimleridir.
seçimlerde,
MerBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Mersin’e
created beginning
with
commodities
subject
to
doğru yaşanan iç göçte kısmi bir dengeişlemlerin
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
sinlilerin seçimlere
ilgisisırasına
Türkiyegöreortalamasının
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi lenme
Turkey and
continuing with
operation sequence.
yaşanmaya
başlamıştır.
Ne var ki Mersin
gümrük vergisinde
de zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
biraz üzerinde, yüzde
93,84 civarında
olmuştur.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret kenti
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
bugünlerde de yoğun bir dış göç gerçeği
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Genel Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük ile
Customs
andkarşıya
Economy
according
Grafik 1 ve 2’deGümrükler
de
görüldüğü
incelenen
dönemde
karşı
kalmıştır.
Suriye’de yaşanan
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğanTürkiye
uyuşmazlıkların
çözüm toplumsal
customs dutiesve
hassiyasal
a differentolaylar
form fromsebebiyle
the
Mersin’de seçimlere
katılım
oranı,
geneli
Mersin
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya
sahiptir.
Gümrükbirvergisi
uyuşmazlıkları
have to bedoğru
resolvedyaşanan
administratively
in thegöç
first olgusu, kentin
ortalamasına son
derece
paralel
şekilde
gerkentine
bu dış
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
idari
aşamada darbesinden
çözümlenemeyen toplumsal
solved administratively,
legal action can
be taken.
çekleşmiştir. BuAncak
tespit 1980
askeri
ve ekonomik
dinamiklerinde
olduğu
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom,
Custom Duties,
sonra gerçekleştirilen ilk genel seçimler için de
kadar,
siyasal
dokusunda
da Custom
önemli değişimlere
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
geçerlidir. 1983Gümrük
genel
seçimlerinde, seçimlere
Uyuşmazlıkları
yol açabilecek boyutlara ulaşmıştır.
katılım oranı hem Mersin’de ve hem de Türkiye
3. 1950 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI
genelinde oldukça yüksek ve 1987 seçimlerindeki
Seçim sonuçları sosyal bilimcilere, toplumların
katılım oranına çok yakındır. Darbe öncesi son
siyasi yapıları ile ilgili oldukça önemli ipuçları
genel seçimlerde bu oran yüzde 72 civarında iken,
sunar. Bu realiteden hareketle araştırmada yaklaşık
darbe sonrası ilk genel seçimlerde, yaklaşık yüzde
65 yılı kapsayan süreç içinde ilk olarak 1950 genel
28’lik bir artışla yüzde 92’ye yükselmiştir. 1983
genel seçimlerinde Mersin’de seçimlere katılım
seçim sonuçları incelendi. Bu seçimlerin Türk
132
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
siyasi yaşamında ayrı bir yeri ve önemi vardır:
edebileceklerine değil ben, en iyimser gözlemGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Türkiye’de çok partili yaşama ilk adım 1946
ciler bile ihtimal vermezlerdi” (Albayrak, 2004:
YOLLARI
yılında atılmış olmakla birlikte,ĠDARĠ
gerçekAġAMADA
anlamda ÇÖZÜM
172). Yirmi
yedi1 yıldır ülke yönetimini elinde
çok partili sisteme geçiş,
14 Mayıs 1950’de, SOLUTIONS
cumtutanTO
Cumhuriyet
Partisi ise oyların ancak
ADMINISTRATIVE
DISPUTESHalk
OVER
huriyet tarihinin ilk serbest-demokratik seçimleri
yüzde 39.98’ini alabilmiştir. Bu sonuçlar, CHP’nin
CUSTOM DUTIES
ile gerçekleşmiştir.
yirmi yedi yıllık iktidarının sona erdiği anlamına
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
gelmektedir.
2
Celal
Bayarsiyasi
Üniversitesi
Sosyal Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Bu seçimler, yalnızca
Türk
ve toplum
hayatı
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
açısından değil dünya siyasi tarihi açısından da
1950 genel seçimlerinin Mersin özelindeki
Özet:
Gümrük
vergisi,
tabi olansoticari sonuçları
Abstract: Custom
duty is a kind of tariff
çok büyük önem
taşır.
Çünkü
bugümrüğe
seçimlerin
incelendiğinde
ise arising
son derece çarpıcı
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya
değeri üzerinden
alınan,
ekonomik, bulgular
subject to ile
customs
which is based
on 2’de
those de görüldüğü
nucunda dünya siyaset
tarihinde
eşine az
rastlanır
karşılaşılır.
Tablo
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
bir siyasi olay dış
gerçekleşmiştir.
Çeyrek
galibi de DP’dir.
ticaret ve ekonomi politikası
aracı yüzyılı
olan bir vergi gibi
tariffbu
that seçimlerin
is a foreign tradeMersin’deki
and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
aşkın bir süre tek
parti
olarak
ülkenin
ve ve Mersinlilerin
yaklaşık
üçte
ikilikon desteğini alan
dolaylı
bir vergi
türü olan
gümrük siyasi
vergisi, gelir
fiscal functions. Since
they are not
collected
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
toplumsal yaşamına
bir siyasi
parti,konu
kan,olan Demokrat
Mersin’den
seçilen 7 milletvergi yön
türü veren
olmadığından,
dış ticarete
an indirect tariffParti,
on expenditures,
custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
kin ve gözyaşı olmadan,
iktidarı bir
başka
siyasi
7’sini
kazanarak
olmak üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,
Vergi vekilliğinin
to foreign trade arrive
at thede
custom.
According toöteki partilere
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
partiye devretmiştir.
Hem de
kendi
bünyesinde
şans from
tanımamıştır.
kanun kapsamı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle, Mersin’de
duties are excluded
this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
milletvekilliği yapmış
olan
bireyler
tarafından
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Milletvekillerinin
partilere dağılımı incelendiğinde
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
kurulmuş olan bir
siyasi
partiye.
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ise
created
beginning
with
commoditieskarşılaşılır.
subject to
daha çarpıcı bulgularla
DP Türkiye
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
tüm vergilerdeçıkaran
olduğu gibi genelindeki
Turkey and continuing
with
operationoyların
sequence.yüzde 53,6’sını
1950 genel seçimlerini,
408Diğer
milletvekili
toplam
geçerli
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
ve tahsil Demokrat
aşamaları Gümrük
ve Ticaret almasına
assessment, accrual
and collecting
are regulated
Demokrat Parti tahakkuk
kazanmıştır.
Parti’nin
rağmen,
parlamento
aritmetiği içinde
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Genel
Müdürlüğü
Gümrük milletvekillerinin
Customs and Economy oransal
Ministry according
bu beklenmedikGümrükler
zaferini,
Nadir
Naditarafından,
Abalıoğlu
olaraktoyüzde 83,8’ine
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
uyuşmazlıkların
çözüm sahip
customsolmuştur.
duties has aÖte
different
form oyların
from the yaklaşık yüzşöyle tasvir eder:
“14vergisinden
Mayısdoğan
seçimleri
ile DP
yandan
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
umulmadık biryapıya
zafersahiptir.
kazanıyordu.
Kampanya
40’ını
alan CHP
ise, meclis
aritmetiği içinde
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları de
have
to be resolved
administratively
in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
boyunca hem Ancak
aday, hem
gazeteci
olarak
ancak
yüzde 14,2’lik
bircangüç
elde edebilmiştir
idari deaşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal action
be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
yurdun çeşitli bölgelerini gezerken, bu partiye
(Grafik
3 ve
4). Genel
siyasiCustom
yelpazede oyların
Key words:
Custom,
Custom Duties,
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
daha büyük bir Gümrük
başarıUyuşmazlıkları
şansı vermek gerektiğini
dağılımı konusunda da, üstünlük sağ yelpazede
adım başında gerçi kabul ediyordum, fakat 487
olmuştur ve sağ partilerin toplam oy oranı yüzde
milletvekilliğinden 408’ini Demokratların elde
56,62 olarak gerçekleşmiştir.
133
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 1: 1950 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Oy Oranı
Milletvekili Sayısı
Temsil Edilme
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Oranı
Sağ Partiler Toplamı
CUSTOM
DUTIES
63
7
2
Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ
37 , Hatice YURTSEVER
0
1950
2
100
3
0
Celal
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler -Ens. Mali Hukuk Programı
Diğerleri
0 Yüksek Lisans Öğrencisi0
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Toplam
100
7
100
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
Öte yandan, DP’nin
Mersin’deki
seçim
zaferi
Mersin’de
de buwhich
genelis seçimlerin
galibi Demokrat
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs
based on those
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
partiandise
yüzde
36,05 oy oranı
sayesinde, sağ sosyal
kanat
Mersin
siyasi aracı
yaşamına
dış
ticaret ve
ekonomi politikası
olan bir vergi Parti’dir.
tariff that is aİkinci
foreign trade
economic
policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
ilefiscal
CHP’dir
(Grafik 5). 1950 genel seçimlerinde
damgasını vurmuştur.
Sol
kanadın
dolaylı bir
vergi
türü olan Mersinlilerden
gümrük vergisi, gelir ve
functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
DP’nin
Mersin’deki seçmen desteğinin yüzde 62
aldığı toplam oyvergi
desteği
yüzde 40’ı
türü olmadığından,
dış bulmazken,
ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olduğu
dikkate alındığında, bu partinin Mersin’de
sağ kanadın oyları
63’ü aşmıştır.
Türkiye
olmakyüzde
üzere alınmaktadır.
Gümrük vergileri,
Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
yüzde
14,26 gibi ciddi bir oranda oy kaybettiği
Büyük Millet Meclisi’nde
ise Mersin’i
dökanun kapsamı dışında
tutulmuştur. bu
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 görülür.
proceduresBağımsızlar
and practises of
duties areyalnızca DP’nin
bucustom
seçimlerde
nemde yalnızcasayılı
sağGümrük
kanatKanunu’nda
temsil düzenlenmiştir.
etmiştir. Daha
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük değil,
ThroughCHP’nin
this law, a de
systematization
has been
Mersin’de
oy kaybetmesine
net bir anlatımlaBölgesine
bu seçimlerde
CHPeşyaya
Mersin’de
girişinden başlayıp,
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik neden
international
trade entering customs territories of
olmuştur.
hiçbir milletvekilliği
kazanamamıştır
(Tablo
1).gibi Turkey and
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
olduğu
continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Seçimlerin
assessment, accrual
and collecting
are regulated ilişkili olarak,
sonucu
ile doğrudan
4. 1954 YILI GENEL
SEÇİM
Bakanlığı’na
bağlı ayrı SONUÇLARI
bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and Economy
according
hem
Türkiye
geneliLisans
ve hem
de Mersin’de, mecProgramı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
2 Mayıs 1954’te
yapılan
1954
genel
seçimlere
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm liste
customs
duties has asandalye
different formsayısı
from the
kazanılan
bakımından da
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Türkiye genelinde
katılım
yüzde
88.63
olarak
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Demokrat
have to be resolved
the first
Parti administratively
ilk sıradadır.inBu
seçimlerde alınan
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
gerçekleşmiştir. Mersin
özelinde
ise
seçimlere
ilgi
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen oylar
solved administratively,
legalmilletvekili
action can be taken.sayısı arasında
ile çıkarılan
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Türkiye ortalamasından daha da yüksek olmuş ve
Key words:
Custom,bir
Custom
Duties,farklılık
Custom göze çarpar.
oldukça
yüksek
oransal
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
katılım 90,78 olarak
Seçimlerde,
Türkiye genelinde DP oyların yüzde 57,5’ini alGümrükgerçekleşmiştir.
Uyuşmazlıkları
bağımsızlar dışında DP, CHP, CMP, KP ve İP
olmak üzere toplam 5 siyasi parti katılmıştır.
Tablo 5’te de görüldüğü gibi seçimlerin Türkiye
genelindeki galibi, yüzde 58.42’lik oy oranı ile
Demokrat Parti olmuştur. İkinci parti konumundaki Cumhuriyet Halk Partisi’nin seçmen desteği
yüzde 35.11’de kalmıştır.
masına rağmen, yüzde 92,8’lik bir temsil gücüne
ulaşmıştır. CHP ise oyların yüzde 35,3’ünü almış
olmasına rağmen, meclisteki sandalye sayısının
ancak yüzde 5,7’sine sahip olabilmiştir (Grafik 5
ve 6). Alınan oy oranları ile temsil gücü arasındaki
ilişki irdelendiğinde, Mersin özelinde çok daha
çarpıcı sonuçlar ile karşılaşılır. Mersin’de yüzde
134
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
36’ın üzerinde oy alan CHP hiçbir milletvekili
çıkaramazken, yüzde 53 civarında oy alan DP
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
yüzde 100’lük bir temsil gücüne ulaşmıştır.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Tablo 2: 1954 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili
CUSTOM DUTIES Dağılımı (%)
2
3
Selin KILINÇ
, Hatice YURTSEVER
Oy Oranı
Milletvekili
2
Temsil Edilme
Sayısı
Oranı
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Sağ Partiler Toplamı
54.1
8
100
Gümrük
vergisi, gümrüğe
Sol Partiler
Toplamıtabi olan ticari
36.1
1954Özet:
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
Abstract: Custom
0 duty is a kind of tariff0 arising
from the movement of commercial commodities
miktarı veya
değeri üzerinden alınan, ekonomik,
which is based on
Diğerleri
9.8 subject to customs
- those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası
aracı olan bir vergi
trade and economic
Toplam
100 tariff that is a foreign
8
100policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla
alınan bir katılım
regular basis
like income
tax and corporate
tax, as biraz altında
Genel açıdan değerlendirildiğinde,
çok
partili
oranı
ise Türkiye
genelinin
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
geldiği sağ
anda yelpazenin
bir defaya mahsus seyretmiş
are collected only
once when75,25
commodities
subject
sistemin üçüncüeşyanın
genelgümrüğe
seçimleri,
ve yüzde
olarak
gerçekleşmiştir.
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usuldaha
Kanunuda
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu Önceki
the secondiki
item
of taxseçimlerde
procedural law,olduğu
custom gibi, bu genel
Türkiye genelinde
güçlenmesi
sonucunu
genel
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin
usul kanat
ve uygulama
esasları 4458 seçimlerde
procedures andde
practises
of custom
duties areDemokrat Parti
doğurmuştur. Mersin’de
ise sağ
bir önceki
Türkiye
genelinde
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış
ticarete konu
olan eşyanın Türkiye
Gümrük birinci
Through parti
this law,
a systematization
has been
seçimlere oranla,
yabana
atılmayacak
bir kan
olmuştur.
Bununla
birlikte bu genel
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
kaybı yaşamıştır.
1950 genel
ülke
seçimlerde,
Demokrat
Parti
bu seçimlerde,
1954
işlemlerin
sırasına seçimlerinde
göre
bir
sistematik
international trade
entering customs
territories
of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
genelinde toplam
yüzde
56.62’lik
güç olan
eldetarh, seçimlerine
kıyasla
yüzdelevels
18 such
oranında
oy kaybetgümrük
vergisinde
de zorunlubir
aşamalar
Like all other taxes,
compalsive
as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
eden sağ kanat,Bakanlığı’na
1954 seçimlerinde
bu gücünü
CHP
ise göreceli
bağlı ayrı bir kuruluş
niteliği olan miştir.
by General
Directorate
of Customs de
as aolsa
part ofbir toparlanma
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
yüzde 13,5 arttırarak,
yüzde
64.26’ya
taşımıştır.
sürecine
girmiştir
(Grafik
7). over
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
disputes
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Mersin’de ise sağ
bir önceki
süreci,kanat
diğer vergilerde
oluşan seçimlerde
süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
ilinde
defirst
Türkiye geneline
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Bu
haveseçimlerde,
to be resolved Mersin
administratively
in the
toplam yüzde 63
civarında
olan
gücünü
yüzde
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
benzer
sonuçlar ile karşılaşılır. Hem DP hem de
Ancak
idari
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
54’e düşürmüştür
(Tablo
2). aşamada
Sol kanadın
Mer1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
CHP,
Türkiye genelinde aldıkların
sonuçların
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
sin’deki seçmenAnahtar
desteğinde
de,
sınırlı
da
olsa
bir
Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, benzerini
Disputes
Mersin özelinde de almışlardır. Bu
Gümrük
Uyuşmazlıkları
azalış gözlemlenir.
Buna
karşın CMP Mersin’de,
5. 1957 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI
seçimlerde DP’nin Mersin’de seçmen desteği
yüzde 53’ten yüzde 46’lara gerilerken, CHP’nin
desteği yüzde 36’lardan yüzde 44’e yükselmiştir
(Grafik 7 ve 8).
27 Ekim 1957’de yapılan 1957 genel seçimlerinde seçimlere katılım oranı yüzde 76.61 olarak
gerçekleşmiştir. Mersin ili özelinde seçimlere
1957 seçimlerinde CHP hem Türkiye genelinde
hem de Mersin’de çok büyük bir seçmen desteği
elde etmiştir. 1954 seçimlerinde Türkiye gene-
Türkiye genelinde elde ettiği gücün yaklaşık iki
katı oranında bir güce ulaşır.
135
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
linde bir önceki seçimlerde yüzde 35,1 olan oy
1957 seçimlerinde Türkiye genelinde yaşanan
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
temsil adaletsizliğinin bir benzeri Mersin özelinde
oranını, yüzde 41’in üzerine taşımıştır. Bununla
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI1 Bu seçimlerde CHP Mersin’de
de gözlemlenebilir.
birlikte oy oranında yaşanan bu önemli artış
yüzde
üzerinde
oy almış olmasına ve DP ile
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO40’ın
DISPUTES
OVER
Meclis’teki temsil gücüne yansımamıştır. Başka
arasındaki oy farkı 3 puandan da düşük olmasına
bir deyişle DP’nin Türkiye genelindeki oy oranı, 2 rağmen, Mersin’den
hiçbir milletvekilliği kazaSelin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
namamıştır. Mersin’den seçilen 9 milletvekilinin
2
CHP’den yüzde 16,5
fazla iken,
CHP’den
Celaldaha
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü arasından seçilmiştir (Grafik
tamamı
DP adayları
yüzde 138,2 daha fazla milletvekili çıkarmıştır.
8). Bir başka anlatımla DP Mersin’deki yüzde
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Aradaki bu uçurumun
temel
nedeni,
seçimlerde
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın 47’nin
from the altındaki
movement ofsemen
commercial
commoditiesrağmen, temsil
desteğine
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir gücünün
commodities’quantity
value. It is elde
are a kind
of
uygulanan seçim
sistemidir.
yüzde and
100’ünü
etmiştir.
CUSTOM DUTIES
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
Tablo 3: 1957
Yılı
Milletvekili
ve OyonDağılımı
dolaylı bir
vergiGenel
türü olanSeçimlerinde
gümrük vergisi, gelirPartilerin
ve
fiscal functions.
Since theySayısı
are not collected
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Mersin’de
Partilere
Göre
Oycommodities
ve Milletvekili
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected
only once
when
subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade
arrive at (%)
the custom. According to
Dağılımı
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties areMilletvekili
excluded from thisTemsil
law. Therefore,
Oy Oranı
Edilme
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and
practises of customOranı
duties are
Sayısı
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticareteSağ
konu
olan eşyanın
Türkiye Gümrük 48.4Through this law,
has been
Partiler
Toplamı
9 a systematization100
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin Sol
sırasına
göreToplamı
bir
sistematik44,08international trade
of
Partiler
0 entering customs territories
1957
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Diğerleri
7.52Like all other taxes,
- compalsive levels-such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Toplam Gümrük
100Enstitüsü
9AnabilimMinistry
100 to
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler
Dalı Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Öte yandan bu seçimlerin,
Mersin’in
seçmen
süreci, diğer Türkiye’nin
vergilerde oluşanve
süreçten
farklı bir paralel
process ofolarak,
other taxes.
Customs desteğini
duty disputes yüzde 36’dan
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
siyasi yapısı bakımından
da son derece önemli
yüzde
44,1’e taşımayı başarmıştır. Ne var ki,
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
sonuçları olmuştur.
Demokrat Parti’nin iktidarda
seçim sisteminin azizliğine uğrayarak
Mersin’de
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom,
Custom
yıpranmaya başlamasına
paralel olarak sağ kanat,
hiçbir
temsil
gücüCustom
eldeDuties,
edememiştir.
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Uyuşmazlıkları
Türkiye’nin veGümrük
Mersin’in
siyasi yapısı içinde
oldukça önemli oranda güç kaybetmiştir. Sağ yelpazenin genel siyasi yapı içindeki oy oranı yüzde
54’lerden, yüzde 48,4’e kadar düşmüştür (Tablo
3). Bu sağ yelpazenin 1957 genel seçimlerinde
Mersin ili özelinde genelinde yüzde 10,5 oranında
oy kaybettiği anlamına gelmektedir. Buna karşın
sol kanat ise Mersin’de de, CHP’nin yükselişine
6. 1961 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI
1961 seçimleri 15 Ekim 1961 tarihinde yapılmıştır. Bu seçimler, 1960 Askeri İhtilali’nden sonra
yapılan ilk genel seçimler olması nedeniyle, Türk
siyasi tarihinde oldukça önemli bir yer tutar. 1961
genel seçimlerinde, Türkiye genelinde seçimlere
katılma oranı yüzde 81.42 olarak gerçekleşmiştir.
136
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Mersin’de ise bu seçimlere ilgi Türkiye ortalamatarihinde, Ankara’da kurulmuştur. Demokrat
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sının oldukça üzerinde olmuş ve katılım yüzde
Parti’nin siyasi mirasçısı olduğu iddiasıyla siyasi
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
85’e yaklaşmıştır.
yarışa YOLLARI
katılan bir 1diğer parti de, 12 Şubat 1961’de
kurulmuş
olan Yeni
Türkiye Partisi (YTP)’dir.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
1961 genel seçimlerinde
başta CHP olmak üzere
YTP bu seçimlerde yüzde 13’ü aşan seçmen
CUSTOM
AP, CKMP ve YTP mecliste temsil hakkı
elde DUTIES
desteği ile Türkiye genelinde dördüncü parti olKILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
etmiştir. Bu seçimlerin Türkiye galibiSelin
CHP’dir.
makla birlikte Mersin’de varlık gösterememiştir.
Bayar darbe
Üniversitesi
Sosyal Bilimlerilk
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
Cumhuriyet Halk2 Celal
Partisi
sonrasının
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
10 Şubat
1954
tarihinde kurulan Cumhuriyetçi
genel seçimlerinde, bir önceki seçimlere oranla
Millet Partisi’ne, 1957 seçimlerinden sonra Köylü
Özet:oy
Gümrük
vergisi, gümrüğe
tabi yüzde
olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Türkiye genelinde
kaybetmiş
olsa da,
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Partisi’nin
from the movement
of commercialile
commodities
de katılması
Cumhuriyetçi Köylü
veya değeri
üzerinden
ekonomik,
subject to customs which is based on those
36.743 oranındamiktarı
oy alarak
birinci
partialınan,
olmuştur.
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Millet
commodities’quantity
and value. Itadını
is are a almıştır.
kind of
Partisi (CKMP)
CKMP bu
Adalet Partisi (AP)
ise yaklaşık
puanlık
dış ticaret
ve ekonomi 2
politikası
aracıoy
olanfarkı
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
hemto Türkiye
ve hem de
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan seçimlerde,
instrument in addition
its economic,genelinde
social and
ile ikinci sırada yer
almıştır.
Mersin’de
durum
dolaylı
bir vergi türü
olan gümrükise
vergisi,
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
ilinde
üçüncü
olmuştur.
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Mersin
regular basis
like income
tax andparti
corporate
tax, as
tersinedir. En yüksek
güce
sağın endışbüyük
vergi türü
olmadığından,
ticarete partisi
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
konumundaki AP
ulaşmış
ve yüzde
55,70’lik
sayısı
ve elde
olmak
üzere alınmaktadır.
Gümrük
vergileri,oy
Vergi Kazanılan
to foreign trademilletvekili
arrive at the custom.
According
to edilen temsil
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
oranı ile birinci parti
CHPtutulmuştur.
ise Mersin’deki
ayrıntılı
bir şekilde incekanunolmuştur.
kapsamı dışında
Bu nedenle, gücü
duties ile
are ilgili
excludedbulgular
from this law.
Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
seçmen desteğini
3 puan civarında kaybederek,
lendiğinde,
1961 genel seçimlerinin Türkiye’nin
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
yüzde 41,35’e düşürmüş
ve seçimlerden ikinci
vecreated
Mersin’in
siyasi yapısında meydana getirdiği
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
beginning with commodities subject to
işlemlerin(Grafik
sırasına 9). göre
bir
sistematik değişimin
international trade
entering customs
territories ofhale gelecektir.
parti olarak çıkmıştır
boyutları
daha anlaşılır
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Öncelikli
Like all other
taxes, compalsive
levels such
as
olarak
vurgulamak
gerekir
ki 1950’den
tahakkuk ve
tahsil aşamaları
Gümrük veAP,
Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Mersin’de seçimlerin
galibi
konumundaki
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan oby
General
of Customs
as a part of
güne
ilkDirectorate
kezAnabilim
bir sol
parti Mersin’den
milletvekili
1
Bu kapatılmasının
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar yarattığı
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Demokrat Parti’nin
siyasi
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs Law.başarmış
Resolution process
of disputes
çıkarmayı
ve yüzde
43 over
civarında oldukça
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan
çözüm
customs duties has a different form from the
boşluğu doldurmak
idealiyle,
11uyuşmazlıkların
Şubat 1961
temsil
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir yüksek
process ofbir
other
taxes. gücü
Customselde
duty etmiştir
disputes (Grafik 10).
Tablo 4:
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
1961
Seçimlerinde
Partilerin
Milletvekili
Sayısı
vebe Oy
Ancak Yılı
idariGenel
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively,
legal
action can
taken. Dağılımı
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Mersin’de
Disputes Partilere Göre Oy ve
Gümrük Uyuşmazlıkları
Milletvekili Dağılımı (%)
1961
Oy
Oranı
Milletvekili
Sayısı
Temsil Edilme
Oranı
Sağ Partiler Toplamı
58.65
4
57.14
Sol Partiler Toplamı
41.35
3
42.86
0
0
-
100
7
100
Diğerleri
Toplam
137
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Öte yandan sağ kanat 1961 seçimlerinde Mersin’in
siyasi partiler açısından değerlendirildiğinde,
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
siyasi yapısında da oldukça önemli bir güce ulaşseçimin galibinin Türkiye geneli ve Mersin ili
ĠDARĠgenel
AġAMADA
YOLLARI
mıştır. Darbe öncesinde Mersin’in
siyasi ÇÖZÜM
özelinde
Adalet 1Partisi olduğu açıkça görülür.
yapısı içinde yüzde 50’inin
oldukça altında
bir
1961TO
seçimlerinde
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
DISPUTESMersin’de
OVER yüzde 55,7 oranında
seçmen desteğine sahip iken, darbe sonrasında
seçmen desteği alan AP, bu seçimlerde yüzde
CUSTOM DUTIES
bu desteği yüzde 20’nin üzerinde arttırmayı ba- 2 59,55 oranında3 oy alarak, seçimlerin mutlak
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER
şarmıştır. Sol kanat
ise
bu
seçimlerde
Mersin’in
galibi olmuştur (Grafik 9).
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
siyasi yapısı içinde yaklaşık 3 puanlık
oyÜniversitesi
kaybınaSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Öte yandan solun büyük partisi CHP ise Türkiye
uğramıştır. Mersin açısından bu seçimlerin belki
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari genelinde
Abstract: Custom
duty is a kind
tariff arising Mersin’de de
yaşadığı
kanofkaybını,
eşyanın sağ
yer kanadın,
değiştirmesi daha
nedeniyle,
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
de en çarpıcı sonucu
önceki
3
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, tekrarlamıştır.
subject to customs CHP’nin
which is based
those
bironönceki
seçimlerde
sosyal ve mali
fonksiyonlarının
yanında
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
genel seçimde Mersin’de
elde
ettiği yüzde
100’lük
aşantrade
seçmen
desteği
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi yüzde
tariff that41’i
is a foreign
and economic
policy bu seçimlerde
temsil gücünü,türüdür.
bu seçimlerde
yaklaşık
yüzde
Aynı zamanda harcamalar
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
32’yeSince
kadar
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve yüzde
fiscal functions.
theygerilemiştir.
are not collected Bir
on başka tabirle
43’lük bir oranda
kaybetmiş
olmasıdır
(Tablo
4). bir regular basis like income tax and corporate tax, as
kurumlar
vergisi gibi
belirli aralıklarla
alınan
oranlar
1965
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bu
an indirect
tariffCHP’nin,
on expenditures,
customgenel
duties seçimlerinde
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
7. 1965 YILI GENEL
22 oranında
oy kaybına
olmak üzereSEÇİM
alınmaktadır.SONUÇLARI
Gümrük vergileri, Vergi Mersin’de,
to foreign tradeyaklaşık
arrive at theyüzde
custom. According
to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
anlamına
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, uğradığı
duties are excluded
from geliyordu.
this law. Therefore,
1965 genel seçimleri
10 Ekim 1965 tarihinde
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
yapılmıştır. Bu sayılı
seçimlere
seçmenin ilgisi hem
Seçimleri
birinci sırada tamamlayan AP’nin, Türile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning
commodities
subject to sayısının 240
Türkiye geneli, işlemlerin
hem de Mersin
özelinde
oldukkiye
genelinde with
kazandığı
milletvekili
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur.
tüm vergilerde
olduğu gibi olduğu
Turkey and
continuing
with operation DP
sequence.
ça düşmüştür. Daha
net birDiğer
anlatımla
seçimlere
dikkate
alındığında,
tabanının, mirasçı
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk
ve
tahsil
aşamaları
Gümrük
ve
Ticaret
assessment,
accrual
and
collecting
are
regulated
katılım oranında, hem ülke genelinde ve hem de
olarak AP’yi tercih ettiği gerçeği daha bir netlik
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Anabilimikinci
Dalı Mali
Hukuktamamlayan
Gümrükler
Genel
tarafından, Gümrük kazanır.
Customs Maliye
and
Economy
Ministry
according
to
Mersin’de 10 puana
yakın
birMüdürlüğü
düşüş
yaşanmıştır.
Seçimleri
sırada
CHP
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm ise
customs
duties has a different
form from
the
Türkiye genelinde
katılım
oranı,
yüzde 71.26
bu seçimlerde
39 sandalye
kaybetmiştir.
1965
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
olarak gerçekleşmiştir.
Mersin’de
ise bu
oran
genel
sonuçları
Millet
yapıya sahiptir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları
have toseçimlerinin
be resolved administratively
in the
first Partisi (MP)
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
yüzde 84’ten yüzde
Bununla
vesolved
Türkiye
İşçi Partisi
açısından da son
Ancak 74’e
idari düşmüştür.
aşamada
çözümlenemeyen
administratively,
legal action(TİP)
can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
birlikte bu seçimlerde Mersin’de siyasi katılım,
derece
önemlidir.
MP, 1965
yüzde
Key words:
Custom, Custom
Duties, seçimlerinde
Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Türkiye ortalamasının
üzerinde gerçekleşmiştir.
6.26’lık oy oranı ve 31 milletvekili ile meclise
Gümrük Uyuşmazlıkları
girmeyi başarmıştır. Türkiye genelinde önemli
Bu seçimlerde Türkiye genelinde bağımsızlar
bir başarıya ulaşan MP, bu başarısını Mersin’de
dışında altı, Mersin’de ise üç siyasi parti mecliste
de sürdürmüş ve 7 Mersin milletvekilliğinden
temsil edilme hakkı kazanmıştır. Seçim sonuçları,
birini kazanmayı başarmıştır (Grafik 12).
138
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 5: 1965 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%)
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Oy Oranı
Temsil Edilme
Oranı
CUSTOM
65 DUTIES
71.43
Sağ Partiler Toplamı
Milletvekili Sayısı
5
2
Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ
35 , Hatice YURTSEVER
2
1965
2
3
28.57
Celal
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens.
Diğerleri
0 Mali Hukuk Programı- Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Toplam
100
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
Öte yandan Türkiye
genelinde olduğu gibi
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
Mersin’in siyasisosyal
yapısında
da sağ siyaset anlayışı,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
türüdür.
Aynı
zamanda
harcamalarulaşmıştır.
üzerinden alınan
bu seçimlerde çok
daha güçlü konuma
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
kurumlar vergisi
gibi belirlitoplam
aralıklarlayüzde
alınan bir
1961 genel seçimlerinde
Mersin’de
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
gümrüğe 57
geldiği
anda bir defaya
mahsus
58 civarında oyeşyanın
ve yüzde
civarında
temsil
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
(VUK)’nun
ikinci1965
maddesine
göre bu
gücü elde edenUsul
sağKanunu
kanat
partiler;
genel
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
gümrük oy
vergilerinin
usul ve yüzde
uygulama65’e
esaslarıve
4458
seçimlerinde toplam
oranlarını
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
temsil gücünü de
yüzde
üzerine
taşımayı
ile dış
ticarete71’in
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
başarmıştır (Tablo
5). Birsırasına
başkagöre
anlatımla,
sağ
işlemlerin
bir
sistematik
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
siyaset anlayışı gümrük
bu seçimlerde,
Mersin’in
vergisinde de zorunlu
aşamalarsiyasi
olan tarh,
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
yapısı içindeki yerini
daha
pekiştirmiştir.
Bakanlığı’na
bağlıdaayrı
bir kuruluş niteliği olan
1
7
0
100
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
from the movement of commercial commodities
gelişimi
açısından çok büyük önem taşır. 1969
subject to customs which is based on those
commodities’quantity and value. It is are a kind of
genel
seçimlerinden, 1965 genel seçimlerinde
tariff that is a foreign trade and economic policy
instrument
in addition
to its aldığı
economic, oy
socialhem
and de çıkardığı
olduğu
gibi,
hem
fiscal functions. Since they are not collected on
regular basis likesayısı
income tax
and corporate tax,
as
milletvekili
bakımından
Adalet
Partisi bian indirect tariff on expenditures, custom duties
are collected
only once
commodities subject
rinci
çıkmıştır.
Buwhen
seçimlerden
ikinci parti olarak
to foreign trade arrive at the custom. According to
the second
item of tax
procedural
law, custom da AP’ninkine
çıkan
CHP’nin
seçim
performansı
duties are excluded from this law. Therefore,
procedures benzer
and practises
of custom
duties are
oldukça
(Grafik
13).
regulated by customs law numbered 4458.
Through this law, a systematization has been
1961
created genel
beginningseçimlerinin
with commoditiessonuçları
subject to Mersin özeinternational trade entering customs territories of
linde
Türkiye
geneline paralel
Turkeyincelediğinde
and continuing withde,
operation
sequence.
Like all other taxes, compalsive levels such as
sonuçlarla
karşılaşılır.
Buareseçimlerde
hem AP ve
assessment, accrual
and collecting
regulated
by General Directorate of Customs as a part of
de Maliye
CHP
Mersin’de
oy
kaybına
uğramıştır.
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimlerhem
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and
Economy
Ministry
according
to
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
8. 1969 YILI GENEL
SEÇİM SONUÇLARI
Ancak
AP’nin Mersin’deki kaybı CHP’den çok
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir daha
processfazladır.
of other taxes.
Customs
duty disputes yaklaşık 2,5
CHP
bu seçimlerde
yapıya sahiptir.
Gümrük1969
vergisitarihinde
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
1969 genel seçimleri
12
Ekim
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. puanlık
place. However,
in thekaybına
case of disputes
not being AP’nin kaybı
bir oy
uğrarken,
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
yapılmıştır. Bu Ancak
genel seçimlerde
Türkiye
gene1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
11,5 puana yaklaşır. Bununla birlikte
her iki parti
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
linde seçimlere katılım hem Türkiye genelinde
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, de
Disputes
Mersin’de, Türkiye ortalamasının üzerinde
Gümrük
Uyuşmazlıkları tarihi dip sevive hem de Mersin
ili bağlamında
yesin ulaşmıştır. Türkiye genelinde katılım oranı
yüzde 71’den yüzde 64’e düşerken, Mersin’de
ise düşüş daha yüksek oranda olmuş ve katılım
yüzde 74’ten yüzde 64’e kadar gerilemiştir.
Bağımsızlar dışında 8 partinin meclise girebilme
başarısı gösterdiği bu seçimler, Türk demokrasisinin
bir seçmen desteği elde etmeyi başarmıştır. Bu
seçimlerin Mersin açısından kayda değer bir
sonucu da MHP’nin, Türkiye genelinde aldığı
oyun 2 katı oy alarak, Mersin’de üçüncü parti
olmayı başarmış olmasıdır.
Öte yandan, Bu seçimlerde siyasi mücadele
veren bir diğer önemli siyasi parti Birlik Par-
139
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
tisi (BP)’dir. 17 Ekim 1966 tarihinde “ilerici,
plana çıkartan MHP (Akbulut, 2006-b), Alparslan
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Atatürkçü ve reformist bir parti” nitelemesi ile
Türkeş’in genel başkanlığında girdiği ilk genel
1
ĠDARĠ
YOLLARI
kurulan ve yöneticileri tarafından
“solAġAMADA
bir parti” ÇÖZÜM
seçimlerde,
Türkiye
genelinde yüzde 3.03 oranında
olarak tanımlanan Birlik
Partisi, Anadolu inanç
oy almış
ve 1 milletvekili
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER çıkarmıştır. Daha önce
sisteminin en temel bileşenlerinden ve ayrılmaz
de vurgulandığı gibi MHP, yaklaşık yüzde 6,2’lik
CUSTOM DUTIES
unsurlarından birini oluşturan Alevi vatandaşların 2 oy oranı ile Mersin’de,
Türkiye ortalamasının iki
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
oylarını almayı hedeflediği
ileri sürülür (Akbulut,
katı seçmen desteği elde etmiştir (Grafik 14).
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayaryüzde
Üniversitesi
2006-b). Birlik Partisi bu seçimlerde,
2,8Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Genel olarak değerlendirildiğinde 1969 genel
civarında oy almış ve 8 milletvekili çıkarmıştır.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari seçimlerinde
Abstract: Custom duty
is a kind of tariffgenel
arising siyasi yapısı
Türkiye’nin
yer ili
değiştirmesi
nedeniyle,ise
buTüreşyanın
from the movement of commercial commodities
Birlik Partisi’nineşyanın
Mersin
performansı
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, içinde,
subject todaha
customs
which is
based on those
önceki
seçimlerde
olduğu gibi, bu
sosyal yüzde
ve mali fonksiyonlarının
yanında önemli
kiye ortalamasından
87,7 daha fazladır.
Bir bir commodities’quantity and value. It is are a kind of
de üstünlük
yine policy
sağ yelpazenindir.
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi seçimlerde
tariff that is a foreign
trade and economic
diğer sol parti Türkiye
İşçi
Partisi
ise Mersin’de
türüdür. Aynı
zamanda
harcamalar
üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
genel Since
seçimlerinde
Mersin’in
siyasi yadolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve 1969
fiscal functions.
they are not collected
on
gerileme sürecine
girmiş
ve daha
öncearalıklarla
yüzdealınan
2,84 bir regular basis like income tax and corporate tax, as
kurumlar
vergisi
gibi belirli
genelduties
siyasi yapısında
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan pısında
an indirectda
tariffTürkiye’nin
on expenditures, custom
olan Mersin’deki
seçmen
yüzde
1,71’e
eşyanın
gümrüğedesteği
geldiği anda
bir defaya
mahsus
are collected only once when commodities subject
değişime
benzer
değişim
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi yaşanan
to foreign trade
arrive at the
custom.bir
According
to gözlemlenir.
kadar gerilemiştir.
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
anlatımla
sağ kanat
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Bir
dutiesbaşka
are excluded
from thisbu
law.seçimlerde,
Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Cumhuriyetçi Köylü
Millet Partisi ise, 8-9 Şubat
Mersin’in
siyasi yapısı içinde ciddi oranda bir oy
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
1969’da yapılan Bölgesine
kongrede
adını, Milliyetçi Hareket
kaybı
yaşamıştır. 1965 genel seçimlerine oranla
girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
bir
sistematik
international trade
entering yakın
customs territories
of
Partisi olarak değiştirmiş
ve
genelgöre
başkanlığa
Alortalama
3 puana
oy kaybetmiştir.
Sağ
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde
de zorunluana
aşamalar
olan tarh, kanadın
Like all other
taxes, compalsive
such ise
as oy kaybının
parslan Türkeş seçilmiştir.
MHP’nin
felsefesi,
temsildeki
güçlevels
kaybı
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş
niteliği olan çok
by General
of yüzde
Customs 20
as a civarında
part of
“9 ışık” olarak bilinen
“Milliyetçilik,
Ahlakçılık,
daha Directorate
üstünde,
olmuştur.
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine
uygun olarak
yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution process
of disputes over
İlimcilik, Toplumculuk,
Köycülük,
Hürriyetçilik
Toplam
7 Mersin
milletvekilliğinden
4’ünü sağ
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
ve Şahsiyetçilik,süreci,
Gelişmecilik
Halkçılık,
En- bir ideolojik
olan
kazanmıştır. Oysa
diğer vergilerdeveoluşan
süreçten farklı
process of temele
other taxes.sahip
Customs
dutyAP
disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
düstricilik ve Teknikçilik
inşa edilmiştir.
önceki
seçimlerde
Mersin
milletvekilliğinin
öncelikle idari üzerine
aşamada çözümlenmek
zorundadır. bir
place.
However,
in the case of 7
disputes
not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Antiemperyalist,uyuşmazlıklarda
barışçı, hürriyetçi,
demokratik
5’ini AP kazanmıştı.
1
yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
milliyetçilik veAnahtar
karmaKelimeler:
ekonomi
anlayışını
ön
Gümrük,
Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
140
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 6: 1969 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%)
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES
OVER
Sayısı
Oy Oranı
Milletvekili
Temsil Edilme
Oranı
CUSTOM
62.04 DUTIES
4
57.14
Sağ Partiler Toplamı
2
Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ
37.68, Hatice YURTSEVER
3
1969
2
3
42.86
Celal
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler0.28
Ens. Mali Hukuk Programı- Yüksek Lisans Öğrencisi
Diğerleri
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Toplam
100
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
Öte yandan CHPeşyanın
ise Mersin’in
siyasi yapısı
içinmiktarı
veya değeri üzerinden
alınan, ekonomik,
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
deki temsil gücünü
yüzde 50’ye yakın arttırarak,
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
Mersin’den kazandığı
milletvekilliği sayısını 2’den
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
3’e çıkarmıştır (Tablo
6). Bu veriler sol kanadın
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
Mersin’de kazandığı
güç artışının, Türkiye geolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
Usul
Kanunu
(VUK)’nun ikinci
nelinde sergilediği
toparlanmanın
çokmaddesine
daha göre
üst bu
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
gümrük vergilerinin
usul vegöstermektedir.
uygulama esasları 4458
seviyelerde gerçekleşmiş
olduğunu
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
7
100
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
from the movement of commercial commodities
oldukça
sonuçlar
ortaya
çıkarmıştır. CHP,
subject to önemli
customs which
is based
on those
commodities’quantity and value. It is are a kind of
1950
yılında iktidarı DP’ye devretmesinden itibaren
tariff that is a foreign trade and economic policy
instrument in addition to its economic, social and
başlayana
süreç içinde ikinci kez seçimleri birinci
fiscal functions. Since they are not collected on
regular basis like income tax and corporate tax, as
sırada
tamamlamıştır. Öte yandan 1973 genel sean indirect tariff on expenditures, custom duties
are collected
once
when commodities
çimleri,
APonly
için
tarihi
bir yenilgisubject
ile sonuçlanmıştır.
to foreign trade arrive at the custom. According to
the
second
item
of
tax
procedural
law,
custom
AP
bu seçimlerde, Türkiye genelinde yaşadığına
duties are excluded from this law. Therefore,
procedures
practises ofde
custom
duties are almıştır. 1969
benzer
birandyenilgiyi
Mersin’de
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük genel
Throughseçimlerinde
this law, a systematization
has been
AP’nin Mersin’deki
seçmen
Bölgesine girişinden
başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
9. 1973 YILI GENEL
SEÇİM
SONUÇLARI
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik desteği
international
trade entering
territoriesidi.
of 1973 yılında
yüzde
48’incustoms
üzerinde
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük12
vergisinde
de zorunlu
aşamalar olan tarh, ise
Likebu
all other
taxes,yaklaşık
compalsive levels
such 38,97
as
1973 genel seçimlerinin,
MartAskeri
müdahalesi’nden
destek
yüzde
oranında
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
ayrı bir olması
kuruluş niteliği
by General yüzde
Directorate 29,36’ya
of Customs as gerilemiştir
a part of
sonra yapılan ilk
genel bağlı
seçimler
hase-olan
düşerek
(Grafik
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process siyasi
of disputesyapısı
over
biyle, Türk siyasi
ve hükümlerine
toplum uygun
hayatında
oldukça
15).
AP’nin
Mersin’in
içindeki bu
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
diğer14
vergilerde
farklı bir gerileyişi
process of other
taxes.gücüne
Customs duty
önemli bir yeri süreci,
vardır.
Ekimoluşan
1973süreçten
tarihinde
temsil
de disputes
yansımıştır. AP’nin
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır. 1973
place. However,
the case of disputes not
being
gerçekleştirilen öncelikle
bu seçimlere
Türkiye
genelinde
genel inseçimlerinde
Mersin’deki
temsil
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
katılım, yüzde 66.82
olarakyargıgerçekleşmiştir.
Bu
gücünün yüzde 57,14’ten 28,57’ye
gerilemiş
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
seçimlere Mersin’de
Türkiye
ortalamasının
Anahtar ilgi
Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük Vergisi, (Grafik
Disputes 16) ve Mersin’de neredeyse yarı yarıya
Gümrük Uyuşmazlıkları
güç kaybetmiştir.
çok daha üzerinde olmuştur. Seçimlere katılım
oranı Mersin’de, bir önceki seçimlerde tarihi
Adalet Partisi’nin hem Türkiye genelinde ve
dip seviyesini gördükten sonra, bu seçimlerde
hem de Mersin’de yaşadığı bu büyük seçim
6 puandan fazla bir artış göstererek yüzde 70’i
yenilgisinde en önemli rolü, AP’nin içinden
aşmıştır.
çıkmış bir parti konumundaki Demokratik Parti
oynamıştır. AP’den ayrılan muhafazakâr grup,
1973 genel seçimleri partiler bazında da, Türk
eski DP’li tanınmış isimlerin öncülüğünde, 18
toplumunun siyasi ve toplumsal yapısı açısından
141
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Aralık 1970’de Demokratik Parti’yi kurdu. 1973
1973 genel seçimlerinde Türkiye’nin siyasi
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
genel seçimlerinde yüzde 12’ye yakın oy alan
yapısı içinde dikkat çeken bir başka siyasi parti
AġAMADA
YOLLARI
DP, meclise de 45 milletvekili ĠDARĠ
sokmaya
başardı. ÇÖZÜM
de Milli
Selamet1 Partisi (MSP)’dir. Daha önce
Bir diğer önemli sağ parti
MHP ise kazandığı
oy
DP, TO
AP DISPUTES
gibi merkezOVER
sağ partiler içinde örgütlenADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
oranı bakımından, bir önceki seçimlerde elde ettiği
meyi tercih eden İslamcı siyasal akım, 26 Ocak
CUSTOM DUTIES
altıncı sıradaki yerini korurken, Türkiye’nin genel 2 1970’te Milli Nizam
Partisi (MNP) adı altında
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
siyasi yapısı içindeki
temsil gücü bakımından
Türk siyaset yaşamına katıldı. MNP, 1969 seçim2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret
Bölümü bağımsız milletvekili seçilen
ise yedinci sırada yer almıştır.Celal
Bununla
birlikteSalihli MYO,
lerinde
Konya’dan
MHP, kazandığı milletvekili sayısını birden üçe
Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı tarafından
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın kuruldu
from the movement
of commercial
commodities
çıkarmıştır.
(Belgenet,
2006-j).
20 Mayıs 1971’de
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir kapatılmasının
commodities’quantity and
value. It is are
ardından
da,a kind
11ofEkim 1972’de
1973 seçimleriyle
yapısı
içinde
dış Türkiye’nin
ticaret ve ekonomisiyasi
politikası
aracı olan
bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Nizam
Partisi’nin
(MNP) çizgisinde
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Kapatılan
instrument inMilli
addition
to its economic,
social and
varlık göstermeye
başlayan
birolan
diğer
siyasi
dolaylı
bir vergi türü
gümrük
vergisi,olugelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Partisi
kuruldu.
MSP’nin
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Milli
regular Selamet
basis like income
tax and(MSP)
corporate tax,
as
şum da Cumhuriyetçi
Partisi
(CGP)’dir.
vergi türü Güven
olmadığından,
dış ticarete
konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
çalışmaları
aktif
olarak yer alan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus kuruluş
are collected
only once when içinde
commodities
subject
CHP’den ayrılan
senatörlerin
olmakmilletvekili
üzere alınmaktadır.ve
Gümrük
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
ise MSP’ye
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Necmettin
the second itemErbakan
of tax procedural
law, customresmen Mayıs
kurdukları Milli
Güven
ile yineBuCHP
kanun
kapsamı Partisi
dışında tutulmuştur.
nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
1973’te
katıldı ve 20 Ekim 1973’te de partinin
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
kökenli siyasetçilerin
4 Eylül 1972’de kurdukları
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
genel
başkanı oldu (Yayman, 2003-a).
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Cumhuriyetçi Parti’nin,
3 Mart 1973 tarihinde
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre Partisi
bir
sistematik Öte
international
trade1973
enteringgenel
customsseçimleri,
territories of Mersin’in sibirleşmesi ile Cumhuriyetçi
Güven
doğyandan
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
vergisinde
de CHP’yi,
zorunlu aşamalar
olan tarh, yasi
Like yapısında
all other taxes,da
compalsive
levels önemli
such as değişiklikler
muştur. Ortanıngümrük
soluna
kayan
Atatürk
son derece
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı CGP,
bir kuruluş
niteliği olan meydana
by General Directorate
of Customs
as a partbaşta
of
çizgisinden uzaklaşmakla
suçlayan
Atatürk’ün
getirmiştir.
Bunlardan
geleni, Çok
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu sağ
hükümlerine
uygun olarak yürütülmektedir.
Customsdönemde
Law. Resolution
process of disputes
over üç tane siyasi
sol yorumuna karşı,
bir Atatürkçülük
yorupartili
Mersin’de
ilk kez
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
mu söylemi ile süreci,
Türkdiğer
siyaset
hayatındaki
başarmıştır. Grafik
vergilerde
oluşan süreçtenyerini
farklı bir parti
processmilletvekili
of other taxes. çıkarmayı
Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
aldı (Yayman, 2003-a).
CGP
1973
seçimlerinde
da görüldüğü
temsil
gücü bakımından
öncelikle idari
aşamada
çözümlenmek
zorundadır. 16’da
place. However,
in the case gibi,
of disputes
not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Türkiye genelinde
yüzde 5.26
dolayında
oy alıp
Mersin’in siyasi yapısına bu 1seçimlerde CHP
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
(Tablo 20), 13 milletvekili
çıkardı.
Cumhuriyetçi
vurmuştur. Yüzde 57’nin üzerinde
Anahtar Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük Vergisi, damgasını
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Güven Partisi 12 Mart Muhtıra sürecinde, Türk
temsil gücüne ulaşan CHP, Mersin’den seçilen 7
toplumunun siyasi yaşamında, meclisteki sandalye
milletvekilinin 4’ünü kazanmıştır. AP ise geçmiş
sayısının çok üstünde bir etki ve güce ulaşmıştır.
dönemlerin aksine yüzde 28’in biraz üzerinde oy
Askeri müdahale döneminde, partiler üstü hüküalarak Mersin’den ancak 2 milletvekili çıkarabilmete 8 bakan ile katılan CGP, 1975’te kurulan
miştir. Mersin’den seçilen yedinci milletvekili ise
I. Milliyetçi Cephe hükümetinde de yer almıştır
DP çatısı altından Meclis’e girmiştir.
142
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 7: 1973 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%)
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Oy Oranı
Milletvekili Sayısı
Temsil Edilme Oranı
57.35
3
42.86
42.65
4
57.14
0
0
0
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Sağ Partiler Toplamı
1973
Sol Partiler Toplamı
Diğerleri
2
CUSTOM DUTIES
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Toplam
100 Salihli MYO, DıĢ Ticaret
7 Bölümü
Celal Bayar Üniversitesi
100
Özet:
Gümrük vergisi,
gümrüğe tabibu
olan
ticari seçimlere
Abstract: Custom
duty is oranındaki
a kind of tariff arising
Türkiye’nin siyasi
yaşamında
gözlemlenen
çok
katılım
trend, 1977 genel
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
veya değeri
alınan,
ekonomik, seçimlerinde
subject to customs
is based Mersin’de
on those
hızlı değişime vemiktarı
yaşanan
siyasiüzerinden
olaylara
rağmen,
dewhich
sürmüştür.
ise durum
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve Türkiye’nin
ekonomi politikasıgenel
aracı olan
bir vergi Türkiye
tariff that isgenelindekinin
a foreign trade and economic
policy Bu seçimlerde
1973 genel seçimlerinde,
siyasi
tersinedir:
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
bir vergigeleneksel
türü olan gümrük
vergisi, gelir ve Mersinlilerin
fiscal functions. Since
they are
collected dönemden
on
yapısı içinde sağdolaylı
kanadın
üstünlüğüilgisi,
birnotönceki
daha
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
türü olmadığından,
ticarete konu olan düşük
an indirect
tariff on expenditures,
custom duties
nün değişmediğivergi
görülür
Partilerindışkazandıkları
seviyelerde
gerçekleşmiştir.
Mersin’de
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak
üzere alınmaktadır. GümrükMersin’in
vergileri, Vergi seçimlere
to foreign tradekatılım
arrive at theoranı
custom.yüzde
According70,45’ten
to
toplam oy oranları
değerlendirildiğine,
yüzde
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kapsamı
dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle, 66,03’e
duties are düşerek,
excluded fromikinci
this law.tarihi
Therefore,
siyasi yapısında kanun
da son
derece
önemli
bir değişim
dip seviyesinde
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı
Gümrük
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Bu kanun gerçekleşmiştir.
regulated by customs law numbered 4458.
gözlemlenir. 1973
genel
seçimlerinde
temsil gücü
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
girişinden
başlayıp, eşyaya
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
bakımından bu Bölgesine
seçimlerde
Mersin’in
siyasi
yaişlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik Bu
international
trade entering
territories ofgenelinde, hem
seçimlerde
CHPcustoms
hem Türkiye
oluşturulmuştur.
Diğerile
tümkelimenin
vergilerde olduğu
pısında sağ yelpaze,
sol kanat
tamgibi Turkey and continuing with operation sequence.
Mersin’de
tarihi
bir başarıya
imza
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, de
Like
all other taxes,
compalsive
levels such
as atmıştır. Çok
ve tahsil
aşamaları Sağ
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
anlamıyla görevtahakkuk
değişimi
yapmıştır.
kanadın
dönem
Türk
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan partili
by General
Directorate
of siyasi
Customs hayatında
as a part of CHP ilk kez,
1
Bu
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Mersin’de temsil
gücü
yüzde
57,14’ten,
yüzde
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
genel
seçimlerde
sol ofpartinin
aldığı en yüksek
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolutionbir
process
disputes over
türetilmiĢtir.
42,16’ya gerilerken;
sol
kanadın
temsil
Gümrük
vergisinden
doğan toplam
uyuşmazlıkların
çözüm
customs duties has a different form from the
etmiştir.
Hatırlanacağı gibi
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir seçmen
process ofdesteğini
other taxes. elde
Customs
duty disputes
gücü yüzde 42,16’dan,
yüzdeGümrük
57,14’evergisi
yükselmiştir
yapıya sahiptir.
uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
genel seçimlerinde
CHP
yüzde 41.119 oy
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 1957
place. However,
in the case of disputes
not being
(Tablo7). Bu oranla
siyasi hayatında
Ancak Mersin’in
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
oranıyla, yüzde 47.91 oranında1 oy alan DP’nin
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
sol siyaset geleneğinin ağırlığı artmıştır.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, ardından
Disputes ikinci parti olmuştur. 1977 genel seçimGümrük Uyuşmazlıkları
10. 1977 YILI GENEL SEÇİM
lerinde ise Ecevit’in CHP’si yüzde 41.394’lük bir
SONUÇLARI
seçmen desteğiyle birinci parti olmakla kalmamış,
en yakın rakibi Demirel’in AP’sine yüzde 12.24
1977 genel seçimleri 5 Haziran 1977 tarihinde
oranında fark atmıştır.
yapılmıştır. Türkiye genelinde seçimlere katılım
oranı yüzde 72.42 olarak gerçekleşmiştir. 1969
CHP 1977 genel seçimlerinde elde ettiği yüzde
genel seçimlerinde, çok partili dönem bazında tarihi
44,70’lik seçmen desteğiyle, Mersin’in siyasi
dip seviyesini gördükten sonra, yükselişe geçen
yapısı içindeki gücünü iyice pekiştirmiştir. CHP
143
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bir önceki seçimlerde de Mersin’de birinci parti
başarmıştır. Elde edilen bu başarı MHP’nin, daha
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
olmuştur. Fakat o dönemde oy oranı yüzde 40’ın
önce MC hükümetlerinde bir başbakan yardımcısı
1
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
altındadır. Öte yandan bu seçimlerde
AP’de, ÇÖZÜM
ve üç bakanla
yer almış olmayı, kendisi açısından
Mersin’deki seçmen desteğini
kayda değer oranda
bir fırsata
çevirebildiğinin
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER de açık göstergesidir.
arttırmayı başarmıştır: AP’nin seçmen desteğini
CUSTOM DUTIES
Partilerin çıkardıkları toplam milletvekili sayısı
yüzde 29,36’dan yüzde 38,73’e yükseltmiştir
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER3temsil gücü incelendiğinde, 1977
ve kazandıkları
(Grafik 17). 19772 Celal
genel
seçimlerinde MHP’nin
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maligenel
Hukuk Programı
Yüksek Lisans
Öğrencisi ve Mersin’de yaseçimlerinde
Türkiye’de
3
Celal Bayar
Üniversitesi
Mersin’de elde ettiği başarı da son
derece
önem-Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
şanan siyasi değişimin boyutları daha bir netlik
lidir. MHP, bir önceki
seçimlerde
yüzdetabi7,13
Özet: Gümrük
vergisi, gümrüğe
olanoy
ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
kazanacaktır.
Durum Türkiye’nin genel siyasi yapısı
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
oranı ile Mersin’deki
en
büyük
dördüncü
parti
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
içinde
sağ kanadın 1973 genel seçimlerindeki
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
iken, bu seçimlerde
yüzde
9,12’lik
seçmen
desdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
toplam
seçmen desteği yüzde 62,8 iken, 1977
Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
teğine ulaşarak türüdür.
Mersin’de
üçüncü
büyük
parti
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve genel
fiscal functions.
Since theyyüzde
are not collected
seçimlerinde
55,58’eondüşmüştür. Bu
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
konumuna yükselmiştir.
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan oran,
an indirect
tariff on expenditures,
custom
duties
incelenen
süreç içinde
sağ
kanadın Türkiye
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır.
vergileri,
Vergi genelinde
to foreign trade
arriveettiği
at the custom.
According
to seçmen des1977 genel seçimlerinin
Türkiye Gümrük
genelinde
“en
elde
en düşük
ikinci
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kapsamı dışında
tutulmuştur.
Bu nedenle, teğidir.
duties areSağ
excluded
from this
Therefore,
başarılı partisi kanun
MHP’dir”
şeklinde
bir yorum,
kanadın
oylaw.oranlarındaki
bu düşüş
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda
Bu kanun kazandığı
regulated bymilletvekili
customs law sayısına
numbered 4458.
yanlış bir değerlendirme
olmasa düzenlenmiştir.
gerek. Çünkü
ve siyasi yapıdaki
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya
uygulanacak
created
beginning
with
commodities
subject
to
önceki seçimlerde yüzde 3.38 oy oranı ile ancak
temsil gücüne de yansımıştır (Grafik
18). Özetle
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. MHP,
Diğer tümbu
vergilerde
olduğu gibi 1977
Turkeygenel
and continuing
with operationCHP’nin
sequence. ve sol kana3 milletvekili çıkarabilen
seçimlerde
seçimlerinde,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
aşamaları arttırmış
Gümrük ve Ticaret
assessment,
and collecting
are regulated
oyunu yaklaşık tahakkuk
yüzde ve90tahsil
civarında
ve
dın
tarihi accrual
bir zafer
elde etmiş
olduğu gerçeği ile
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler Genel
Müdürlüğü tarafından,
Gümrük karşılaşılır.
Customs and Economy
Ministry
according
to
16 milletvekili çıkarmayı
başarmıştır.
BirSelin
başka
Bununla
birlikte,
Türkiye’nin
siyasi
Programı
Yüksek Lisans
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan uyuşmazlıkların
çözüm yapısındaki
customs duties sağ
has a siyaset
different form
from thezayıflamış olsa
anlatımla MHP’nin
bu
seçimlerde,
meclisteki
geleneği
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
temsil gücünü yapıya
yüzdesahiptir.
433 civarında
arttırmayı
yitirmemiştir.
Gümrük vergisi
uyuşmazlıkları da,
havedominantlığının
to be resolved administratively
in the first
Tablo 8:
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1977
Yılı Genel
Seçimlerinde
Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy
1 Dağılımı
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı
Gümrük Uyuşmazlıkları
(%)
1977
Oy Oranı
Milletvekili
Sayısı
Temsil Edilme
Oranı
Sağ Partiler Toplamı
54.1
4
50
Sol Partiler Toplamı
45.9
4
50
0
-
100
8
Diğerleri
Toplam
144
100
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Öte yandan partilerin Mersin’de elde ettikleri
Kenan Evren başkanlığındaki askeri yönetimin,
VERGĠSĠ
milletvekili adaylarının tespitinde bile belirleyici
toplam oy ve kazandıkları GÜMRÜK
milletvekilliği
sayısı UYUġMAZLIKLARININ
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
rol oynadığı,
normal olmayan bir siyasal atmosayrıntılı bir şekilde incelendiğinde de son derece
ferde
1983 genel seçimleri, Türk
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TOgerçekleşen
DISPUTES OVER
önemli bulgularla karşılaşılır.
Bu seçimlerin sonusiyasi yaşamında yeni bir dönemin de kapılarını
cunda sağ partilerin Mersin’in siyasi yapısındaki
CUSTOM DUTIES
3
aralamıştır.
Türk
toplumunun siyasi hayatında,
ağırlığında göreceli bir düşüş yaşanırken,
solun 2, Hatice
Selin KILINÇ
YURTSEVER
2
ile başlayan bu yeni
Celal7,6’lık
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens. Mali1983
Hukuk genel
Programıseçim
Yükseksonuçları
Lisans Öğrencisi
ağırlığında da yüzde
bir
artış
gözlemle3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
sürece Anavatan Partisi (ANAP) ve Turgut Özal
nir. Bir önceki seçimlerde Mersin ilinde yüzde
vurmuştur
(Ahmad,
1993: 208-216).
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari damgasını
Abstract: Custom
duty is a kind
of tariff arising
57,35 olan sağ kanadın
toplam seçmen desteği,
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
bu seçimlerde yüzde
54,1’e gerilemiştir. Tablo
seçimlerde Türkiye
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Bu
commodities’quantity
and value. genelinde
It is are a kind üç
of siyasi partinin
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
8’de de görüldüğü
gibi,Aynı
buzamanda
dönemde
Mersin
ilinin
girmeyi
grup kurmayı
türüdür.
harcamalar
üzerinden
alınan meclise
instrument in
addition to ve
its economic,
social and başarmıştır:
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
çıkardığı toplamkurumlar
8 Mersin
sol bir ANAP,
HP
MDP.
Her
bakımdan
1983 genel
vergisi milletvekilliğini,
gibi belirli aralıklarla alınan
regular basis
likeve
income
tax and
corporate
tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
kanat ve sağ kanat
eşitgümrüğe
sayılarda
olmuştur.
Sol kanadın
eşyanın
geldiğipaylaşmıştır.
anda bir defaya Bu
mahsus seçimlerinin
are collected onlygalibi,
once whenANAP
commodities
subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
eşit dağılım temsil
gücüne
de yansımıştır.
Halkçı
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci maddesine göre bu bu
theseçimlerdeki
second item of taxtemsilcisi
procedural law,
custom Parti ise ikinci
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
yerandalmıştır.
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 sırada
procedures
practises Şener
of custom(2006)’in
duties are tabiriyle “as11. 1983 YILI GENEL
sayılı GümrükSEÇİM
Kanunu’ndaSONUÇLARI
düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
yönetimce,
iktidar partisi
olarak tasarlanan
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük keri
Through
this law, a systematization
has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
1983 genel seçimleri
Demokrasi
Partisi
ancak
işlemlerin 6 Kasım
sırasına 1983’te
göre
birgerçeksistematik Milliyetçi
international trade
entering customs
territories
of üçüncü parti
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
(Grafik
19).levels such as
leştirilmiştir. 12gümrük
Eylülvergisinde
1980 Darbesi
sonrasında
de zorunlu aşamalar
olan tarh, olabilmiştir
Like all other taxes,
compalsive
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
by General Directorate of Customs as a part of
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
BilimlerOyların
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
partilere
dağılımı
bakımından
Mersin’in
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and
Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
seçimlerin TürkKanunu
toplumsal
ve uygun
siyasal
hükümlerine
olarakyaşamında
yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
daa Türkiye
genelindeki
paralel bir
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm siyasi
customsyapısı
duties has
different form
from the
süreci, Türkiye
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
ayrı bir yeri vardır.
genelinde
seçmen
sergiler.
Mersin’in
siyasi
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları görünüm
have to be resolved
administratively
in the
first yapısı içinde
idari olduğu
aşamada çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
ilgisinin oldukçaöncelikle
yüksek
bu seçimlerde,
aldığı yüzde
43,38’lik
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen ANAP,
solved administratively,
legal action
can be taken.seçmen desteği
1
yargıincelenen
yoluna başvurulabilmektedir.
yüzde 92.30 gibiuyuşmazlıklarda
bir katılımla,
süreçteki
ileKeybirinci
olmuş,
partiyi
yüzde 36,36’lık
words: parti
Custom,
Custombu
Duties,
Custom
Anahtar
Kelimeler:
Gümrük Vergisi,
Disputes
en yüksek ikinci
katılım
oranıGümrük,
gerçekleşmiştir.
seçmen desteği ile Halkçı parti izlemiştir. MDP
Gümrük Uyuşmazlıkları
yapılan ilk genelBakanlığı’na
seçimlerbağlı
olması
bakımından
ayrı bir
kuruluş niteliğibu
olan
1
Türkiye genelinde olduğu gibi Mersin’de de
seçmenlerin 1983 genel seçimlerine ilgisi son
derece yüksek olmuştur. Bu seçimlerde Mersin’de
seçimlere katılım, darbe öncesi son genel seçimlere
kıyasla, yaklaşık yüzde 41,44 oranında artarak
Mersin’de, çok partili dönemdeki en yüksek
ikinci katılım oranına ulaşmıştır.
ise Mersin’de, Türkiye genelinde aldığı ortalama
oy oranının da altında kalarak üçüncü parti olabilmiştir (Grafik 20). Bu seçimlerde Mersin’de
özellikle HP’nin sergilediği performans dikkat
çekicidir. Mersin’de HP’ye seçmen desteği,
Türkiye genelinde almış olduğu destekten yüzde
18,7 daha fazla olmuştur.
145
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 9: 1983 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%)
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Oy Oranı
Milletvekili
Temsil Edilme
Oranı
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES
OVER
Sayısı
Sağ Partiler Toplamı
1983
CUSTOM
63.84 DUTIES
4
2
Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ
36,16 , Hatice YURTSEVER
3
2
57.14
3
42.86
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler 0
Ens. Mali Hukuk Programı
Diğerleri
3
Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Toplam
100
7
100
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
1983 genel seçim
temelde
yükseliş
gerçekleştirmiştir.
Sol kanat ise o
miktarısonuçları
veya değeri bu
üzerinden
alınan, inceekonomik, bir
subject
to customs
which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
kadar
Mersin’in
siyasipolicy
yapısı içinde en
lendiğinde de son
derece
önemli
bulgular
dış ticaret
ve ekonomi
politikası
aracı olan birile
vergi güne
tariff that
is a foreign
trade and economic
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
düşük
seçmen desteğini elde etmiştir.
karşılaşılır. Türkiye
daha
öncevergisi,
olduğu
dolaylıgenelinde,
bir vergi türü olan
gümrük
gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
gibi 1983 genelvergi
seçimlerinin
mutlak
galibikonu
yineolan an indirect tariff on expenditures, custom duties
türü olmadığından,
dış ticarete
Partilerin
çıkardığı toplam milletvekili sayısı
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
sağ kanattır. Darbe
sonrasında sağ kanat, yüzde
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ve
to foreign
trade
arrive atincelendiğinde
the custom. Accordingde
to 1983 yılında
temsil gücü
Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
23.08 oranındaUsul
gücünü
arttırarak
Türkiye’nin
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, yaşanan
duties are siyasi
excluded değişimin
from this law.boyutları
Therefore, daha anlamlı
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
siyasi yaşamındaki
eski
görkemli
günlerine
geri
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun hale
regulated
customsyelpazenin
law numberedsağında
4458. olan partiler
gelir.bySiyasi
ile dış ticarete
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
dönmüştür. Sol kanat
ise
darbe
sonrasında
büyük
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak bu
created
beginning with
commodities
subjectbir
to toplam temsil
seçimlerde,
yüzde
70,5’lik
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international
trade
entering
customs
territories
of
bir düşüş yaşamıştır.
ulaşmış
400
sandalyeli
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi gücüne
Turkey and
continuingve
with
operation
sequence. parlamentoda,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
milletvekilliği
kazanmıştır
Konu bu bağlamtahakkuk ve
aşamaları Gümrük
ve Ticaret 282
assessment,
accrual and collecting
are regulated
Konu bu boyutuyla
eletahsil
alındığında
Mersin
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Üniversitesi
Bilimlerda
Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı
Mali
Hukuk to
Mersin
incelendiğinde
de, Türkiye
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and özelinde
Economy
according
içinde benzer çıkarımlar
sözBayar
konusudur.
Son
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden
doğan yaklaşık
uyuşmazlıkların
çözüm genelindekine
customs duties has oldukça
a different benzer
form frombir
the tablo ile karşıgenel seçimlerde
sol kanat,
aldığı
yüzsüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
laşılır.
sandalyeinsayısı
yapıyadesteği
sahiptir. ile
Gümrük
vergisi uyuşmazlıkları
have to Kazanılan
be resolved administratively
the first ve elde edilen
de 46’lık seçmen
Mersin’in
siyasi
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
temsil
gücü bakımından sol kanada Mersin’de
idarikonumuna
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
yapısı içindeki Ancak
en güçlü
ulaşmıştı.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
deKeyoldukça
önemli bir kan kaybına
uğramıştır.
words: Custom, Custom Duties, Custom
Buna karşın sağ kanatın toplam seçmen desAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 1977
Disputes
seçimlerinde 4 milletvekili çıkarıp yüzde
Gümrük
Uyuşmazlıkları
teği bağlamında,
1965
sonrasında Mersin’in
siyasi yapısı içinde içine düştüğü gerileme
trendi devam etmiş ve sağ partilerin toplam
gücü, çok partili dönemdeki en düşük ikinci
seviyesi olan yüzde 54’e gerilemişti. 1983 genel seçimleriyle Mersin’de bu trend neredeyse
bir “u dönüşü” yapmıştır. Bu seçimlerde sağ
kanat Mersin’in siyasi yapısı içinde çok hızlı
50’lik bir temsil gücüne ulaşan sol kanadın,
1983 genel seçimlerinde Mersin’den çıkardığı
milletvekili sayısı 3’e, temsil gücü de yüzde
42,86’ya gerilemiştir (Tablo 9). Buna karşılık
sağ kanat ise Mersin’deki temsil gücünü yüzde
57’nin üzerine çıkarmıştır.
146
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
12. 1987 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI
incelendiğinde de Türkiye genelindeki benzer
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
bir tablo gözlemlenir. Grafik 21’de de görüldüğü
1987 genel seçimleri 29 Kasım 1987 tarihinde
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARIaldığı
gibi, Mersin’de
oy oranlarına göre partiler
yapılmıştır. Bu seçimlere ilgi, Türkiye genelinde
sıralandığında,
Türkiye
genelindekinin aynısı bir
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
olduğu kadar Mersin’de de son derece yüksek
görünüm ile karşılaşılır. Ancak bu seçimlerde
CUSTOM DUTIES
olmuştur. Türkiye genelinde seçimlere ortalama
SHP’nin Mersin’de,
Türkiye genelinde aldığı
2
3
Selin KILINÇ
katılım oranı yüzde 93.28 olurken, Mersin’de
bu , Hatice YURTSEVER
ortalama oylardan 9 puan daha fazla oy alması,
2
Bayar Üniversitesi
Sosyal Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
oranın biraza dahaCelal
üzerinde
yüzde
93,84
olarak
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
Mersin’in
siyasi
yapısı açsından son derece büyük
gerçekleşmiştir. 1987 genel seçimleri, çok partili
taşır.
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari önem
Abstract:
Custom duty is a kind of tariff arising
dönemde Mersin’de
genelinde,
eşyanınveyerTürkiye
değiştirmesi
nedeniyle, halkın
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Partilerin
Mersin ilindeki başarı sırlaması, Türseçimlere ilgi ve
katılımının en yüksek olduğu
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
kiye
geneline paralel bir görünüm sergiledi:
genel seçimler olarak,
Türk siyasi tarihine geçmiştir.
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Demirel’in
DYP’si sandıktan üçüncü parti ve
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
1987 genel seçimleri,
Türkiye’de
yeni
bir
siyasi
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan Bülent
an indirect
tariff on expenditures,
duties
Ecevit’in
DSP isecustom
dördüncü
parti olarak
eşyanın gümrüğe
geldiği anda bir
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
yapılanmanın alt yapısını
da
oluşturmaya
başlamıştır.
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi çıktı.
to foreign
trade
arrive
at
the
custom.
According
to
Yüzde 10’luk seçim barajı nedeniyle, yalUsulEylül
Kanunu askeri
(VUK)’nun
ikinci maddesine
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
Bu seçimlerde 12
darbesinin,
Türk
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, nızca
duties üç
are excluded
from this law.
Therefore,
siyasi partinin
parlamentoda
gücü elde
gümrük
vergilerinin usul izleri
ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
toplumunun siyasi
hayatındaki
silinmeye
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ettiği
regulated
customs lawErbakan’ın
numbered 4458.
bu by
seçimlerde,
RP’si beşinci ve
dış ticaretezaten
konu olan
eşyanın Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
başlamıştır. Fiiliileolarak
anlamını
yitirmiş
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Türkeş
created beginning
with
commodities
subject
to
başkanlığındaki MÇP ise altıncı
parti oldu.
işlemlerin siyasi
sırasınaliderlerine
göre
biryönelik
sistematik
international trade entering customs territories of
olan, 12 Eylül öncesi
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Mersin’in
Turkey and continuing
with operationyaşanan
sequence. değişimi daha
siyasi yapısında
vergisinde
de zorunlu
aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
siyasi yasaklar, gümrük
6 Eylül
1987’de
gerçekleştirilen
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret iyi
assessment,
accrual and
collecting are regulated
bir şekilde
anlayabilmek
için, partilerin bu
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
halkoylamasıyla,
1 hukuken de kaldırılmış oldu.
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük seçimlerde
Customs and Economy
Ministry çıkardıkları
according to
Mersin’den
milletvekili
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
Önce SüleymanKanunu
Demirel,
DYP
genel
başkanlıtüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm sayısını
customs duties
has a different temsil
form fromgücünün
the
ve ulaştıkları
de incediğer vergilerde devraldı.
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
ğını Hüsamettinsüreci,
Cindoruk’tan
Bülent
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları lenmesi
have to begerekir.
resolved administratively
in thede
first
Grafik 22’de
görüldüğü gibi,
öncelikle başkanlığına
idari aşamada çözümlenmek
place. However, in the case of disputes not being
Ecevit de DSP genel
seçildi. zorundadır.
Önce
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Anavatan
solved administratively,
action can be9
taken.
Partisilegal
Mersin’de
milletvekilliğinin
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
Alparslan Türkeş
Milliyetçiyargı
Çalışma
Partisi’nin,
Key words:
Custom, yüzde
Custom Duties,
5’ini
kazanarak,
55’inCustom
üzerinde bir temsil
sonra da Necmettin
AnahtarErbakan
Kelimeler: Refah
Gümrük, Partisi’nin
Gümrük Vergisi,
Disputes
gücü elde etmiştir. Bununla birlikte ANAP’ın
Gümrük Uyuşmazlıkları
genel başkanları oldular.
Mersin’deki temsil gücü, Türkiye genelinde elde
Türk siyasi yaşamında girilen olağanlaşma süreettiği temsil gücünün oldukça gerisindedir. SHP
cinde yapılan genel seçimlerden, iktidar partisi
ise Mersin’den 4 milletvekili çıkarmış ve yüzde
ANAP birinci parti olarak çıktı. Ancak sonuçlar,
44’ün üzerinde bir temsil gücü kazanmıştır.
bu partinin iktidarda ciddi bir şekilde yıpranmış
SHP’nin Mersin’de kazandığı temsil gücünün
olduğuna işaret etmektedir. Oyların siyasi partiTürkiye genelinde kazandığı temsil gücünün iki
lere dağılımı bakımından Mersin’in siyasi yapısı
katından daha fazla olması son derece önemlidir.
147
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Tablo 10: 1987 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI
(%)
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
DISPUTES OVERTemsil Edilme
Oy Oranı TO Milletvekili
CUSTOM DUTIES
1987
Sayısı
Oranı
Sağ Partiler Toplamı Selin KILINÇ
61.71
5
55.56
2
, Hatice YURTSEVER3
Sol
Partiler
ToplamıSosyal Bilimler Ens.
38.27
44.44
2
Celal
Bayar Üniversitesi
Mali Hukuk Programı4Yüksek Lisans Öğrencisi
Diğerleri
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
0.02
-
-
Toplamtabi olan ticari
100 Abstract: Custom
9 duty is a kind of tariff arising
100
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve malidağılımı
fonksiyonlarının
yanında önemli bir 13.
commodities’quantity
and value. It is
are a kind ofSONUÇLARI
Oyların siyasi yelpazeye
incelendiğinde
1991 YILI GENEL
SEÇİM
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür.
Aynı zamandaolduğu
harcamalargibi,
üzerinden
alınan
instrument in addition to its economic, social and
de, bir önceki genel
seçimlerde
1987
genel Since
seçimleri
20 collected
Ekimon1991 tarihinde
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve 1991
fiscal functions.
they are not
genel seçimlerinin
devergisi
mutlak
galibiaralıklarla
sağ kanat
kurumlar
gibi belirli
alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
Bucustom
seçimlerde
seçimlere
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan gerçekleştirilmiştir.
an indirect tariff on expenditures,
duties
olduğu görülür.eşyanın
Ancak,
sağgeldiği
kanadın
oranı
gümrüğe
anda biroy
defaya
mahsus
are collected only once when commodities subject
oranı
Türkiye
genelinde
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi katılım
to foreign trade
arrive
at the custom.
According to yüzde 83.92,
bağlamında 1983’te
zirvesinden
kısmigöre
de bu the second item of tax procedural law, custom
Usul Kanunu
(VUK)’nun sonra,
ikinci maddesine
özelinde
ise law.
yüzde
84,28 olarak gerkanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Mersin
duties areili
excluded
from this
Therefore,
olsa bir güç kaybı
içine
girdiği
kaçmaz.
gümrük
vergilerinin
usulgözden
ve uygulama
esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
Katılım
önceki seçimler
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun çekleşmiştir.
regulated by customs
law oranları
numbered bir
4458.
Bu seçimlerde sağ
partiler,
toplamda
yüzde
66.36
ile dış
ticarete konu
olan eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
karşılaştırıldığında,
hem subject
Türkiye
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ile
created
beginning with commodities
to genelinde ve
oy oranı, 351 milletvekilliği
ve yüzde
78
işlemlerin
sırasına
göre
bir temsil
sistematik
international trade entering customs territories of
deandMersin’de
yaklaşık
10 puanlık bir düşüş
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi hem
Turkey
continuing with
operation sequence.
gücü ile Türkiye’nin
belirleyici
gümrük siyasi
vergisindeyapısında
de zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
gözlemlenir.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
rol oynamıştır (Tablo
31).
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Türkiye’de
iktidar
değişimi
sonucunu
da getiren
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygun
olarak
yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
disputes
over
Öte yandan Türkiye
genelinde olduğu gibi
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm 1991
customsgenel
duties seçimlerinde,
has a different form
from
the
toplam beş parti yüzde
diğer vergilerde
oluşan
süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Mersin’in siyasisüreci,
yapısında
da
sağ
siyaset
geleneği
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları 10’un
have to üzerinde
be resolved administratively
in the first
oy alarak parlamentoya
girmeyi
önceliklede,
idarigeçen
aşamadaseçimlere
çözümlenmek oranla
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
ağırlığını hissettirse
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen başarmıştır.
solved administratively,
legal action can
be taken. genelinde DYP
Bu seçimlerde,
Türkiye
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
göreceli de olsa kan
kaybetmiştir.
Sağ
kanadın bir
Key words:
Custom
Duties, Custom
birinci
partiCustom,
olmuştur
(Grafik
23). 1991 seçimleri,
Anahtar
Kelimeler: yüzde
Gümrük, 63,84
Gümrük olan
Vergisi,
Disputes
önceki seçimlerde
Mersin’de
Gümrük Uyuşmazlıkları
geçen iki dönemin iktidar partisi ANAP için tam
seçmen desteği bu seçimlerde yüzde 61,71’e;
temsil gücü de yüzde 57,14’ten yüzde 55,56’ya
düşmüştür. Buna karşın sol kanat seçmen desteğini
yüzde 36,16’dan yüzde 38,27’ye, temsi gücünü
de yüzde 42,86’dan yüzde 44,44’e yükseltmiştir
(Tablo 10).
bir hezimet olmuştur. Siyasi hayatta taşlar yerli
yerine oturmaya başladığında, solda da dengeleri
değişmeye başlamıştır. Bir önceki seçimlerde
yüzde 10’luk seçim baraja takılıp parlamento
dışında kalan Ecevit’in DSP’si, bu seçimlerde
yüzde 10.75 oranında oy alarak, 7 milletvekiliyle
de olsa parlamentoya girmeyi başarmıştır. Erbakan
148
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ve genel başkanı olduğu Refah Partisi açısından
Bir önceki seçimlerde Mersin şampiyonu olan
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
da 1991 genel seçimlerinin ayrı bir önemi vardır.
ANAP ise, 1991 seçimlerinde yüzde 23,96 oy
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
Seçimlere MÇP ve IDP ile üçlü örtülü ittifak
oranı YOLLARI
ile Mersin’de kendine ancak üçüncü sıyaparak giren RP, seçimlerde
oldukça yüksek
bir
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
OVER
radaTO
yerDISPUTES
bulabilmiştir.
Oysa ANAP bir önceki
oy desteği elde etmiş ve parlamentoda yaklaşık
seçimlerde Mersin’de yüzde 35,96’lık seçmen
CUSTOM DUTIES
yüzde 14’lük temsil gücüne ulaşmıştır.
3
desteğine
ulaşmayı
başarmış ve 55,56’lık temsil
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
Celal Bayar
Üniversitesi
Sosyal yapısınBilimler Ens. Maligücü
Hukuk ile
Programı
Yüksek
Lisans Öğrencisi
birlikte
5 milletvekilliği
kazanmıştı. Bu
Oy oranları bakımında
Mersin’in
siyasi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
seçimlerde ise 9 milletvekilliğinden ancak ikisini
daki yeni durum incelendiğinde de son derece
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
kazanabilmiş
ve temsil gücünü yüzde 22’ye kadar
önemli bulgularÖzet:
ile karşılaşılır.
Örneğin
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle,Türkiye
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
2
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
düşürmüştür
(Grafik 24).
genelinde üçüncü
parti olan SHP, oy kaybetmiş
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
olsa da Mersin’de
ikinci siyasi parti olmayı batürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
1991
genel seçimlerinin sonuçlarının daha
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
şarmış ve Mersin’den
3
milletvekili
çıkarmıştır.
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
anlaşılabilmesi
için custom
partilerin
türü içinde
olmadığından,
dış ticarete
konu olan iyi
an indirect
tariff on expenditures,
duties kazandıkları
Mersin’in siyasivergi
yapısı
en güçlü
konuma
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
oy arrive
oranlarının
temsil
üzere alınmaktadır.
Gümrük
Vergi toplam
to foreign trade
at the custom.ve
According
to gücünün de
ise Demirel’in olmak
DYP’si
ulaşmıştır.
Birvergileri,
önceki
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
analiz
edilmesi
Öncelikle, hem
kanun
kapsamı17,61’lik
dışında tutulmuştur.
Bu nedenle, iyi
duties
are excluded
from thisgerekir.
law. Therefore,
seçimlerde aldığı
yüzde
oya rağmen,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
hemlawdenumbered
Türkiye4458.
genelinde, daha
sayılı Gümrük
Kanunu’ndaçıkaramamıştı.
düzenlenmiştir. Bu kanun Mersin’de
regulated by ve
customs
Mersin’den hiçbir
milletvekili
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
genel seçimlerde
olduğu
gibi 1991 genel
girişinden
eşyayadesteği
uygulanacak önceki
created beginning
with commodities
subject to
Bu seçimlerde Bölgesine
ise DYP
hembaşlayıp,
seçmen
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
galibi
yinesequence.
sağ kanat olduğunu
oluşturulmuştur.
Diğer tüm vergilerde
olduğu gibi seçimlerinin
Turkey and continuing
withde
operation
ve hem de temsil
gücü bakımından
Mersin’in
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
gerekir.
Buna karşın
siyasi yelpazenin
tahsil aşamaları Gümrük
ve Ticaret belirtmek
assessment, accrual
and collecting
are regulated
siyasi yapısındatahakkuk
zirveyeve tırmanmıştır.
Mersin’de
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimlersol
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük
Customs
and Economy
Ministry
according
kanadındaki
kan
kaybı
ise buto seçimlerde de
9 milletvekilliğinden
4’ünü
kazanan
DYP,
yüzde
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm dinmemiştir.
customs duties has a different form from the
44,45’lik bir güce
ulaşmıştır.
Tablo
1991
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari Genel
aşamada çözümlenmek
zorundadır.
place. However,
in the case Sayısı
of disputesve
not Oy
beingDağılımı
11: öncelikle
1991 Yılı
Seçimlerinde
Partilerin
Milletvekili
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Mersin’de Partilere
GöreCustom,
Oy veCustom
Milletvekili
Dağılımı (%)
Key words:
Duties, Custom
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
Oy Oranı
Milletvekili Sayısı
Temsil Edilme Oranı
Sağ Partiler Toplamı
64.93
6
66.67
Sol Partiler Toplamı
34.95
3
33.33
Diğerleri
0.12
-
-
100
9
100
Toplam
1991 genel seçimleri genel olarak değerlendirildiğinde, Mersin’in siyasi yapısı içinde sağ siyaset
geleneğinin ağırlığının artarak sürdüğü gözlemlenir.
Bir önceki seçimlerde Mersin’deki 5 milletvekili
149
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
çıkarıp yüzde 55,56 oranında temsil gücü elde
seçim ittifakı sayesinde meclise girmeyi başaGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
ran Büyük Birlik Partisi milletvekilleri, kendi
eden sağ kanat bu seçimlerde milletvekili sayısını
ĠDARĠ AġAMADA
YOLLARI
partilerinin
çatısı1 altında siyasete döndüklerinde
6’ya, temsil gücünü de yüzde 66,67’e
çıkarmayı ÇÖZÜM
parlamentodaki
siyasi
parti sayısı altıya yükselbaşarmıştır. Daha öz bir
anlatımla, 1991 genel
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
miştir (Arslan, 2003-b: 8).
seçimleri ile Mersin’in siyasi yapısının üçte
ikisi DUTIES
CUSTOM
sağ kanadın kontrolüne geçmiştir. Öte yandan
sol
3
Selin KILINÇ2, Hatice
YURTSEVER
Türkiye
genelinde
bu seçimlerden Erbakan’ın
kanadın Türkiye 2genelinde
yaşadığı
kan
kaybı
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliRefah
Hukuk Programı
Lisans
Öğrencisi
Partisi,Yüksek
birinci
parti
çıkmıştır. Bir önceki
3
Bayar
Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Mersin’de de sürmüştür. Sol Celal
kanat
Mersin’de
seçimlerde gerçekleştirdiği çıkış ile bütün dikkatelde ettiği seçmen
desteğini
yüzde
8,68
oranında
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari leri
Abstract:
Customtoplayan
duty is a kindRP,
of tariff
arising21.38 oranında
üzerinde
yüzde
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
düşürmekle kalmamış,
temsil
gücünü
de
yüzde
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, oy
subject
to customs
which158
is based
on those çıkarmış ve
alarak,
toplam
milletvekili
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
44,44’ten, yüzdedış33,33’e
(Tablo
ticaret ve düşürmüştür
ekonomi politikası aracı
olan 11).
bir vergi parlamentoda
tariff that is a foreignyüzde
trade and28,7
economic
policy
gibi
çok önemli bir
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve temsil
fiscal functions.
Since
they are not(Grafik
collected on
gücüne
ulaşmıştır
25). Bu başarılı
14. 1995 YILI GENEL
SEÇİM SONUÇLARI
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan çıkışı
an indirect
tariff on expenditures,
customkurma
duties hakkını elde
sayesinde
RP, hükümet
eşyanın gümrüğe
geldiği 1995
anda bir tarihinde
defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
1995 genel seçimleri,
24
Aralık
Nearrive
varatki,
takipAccording
eden süreçte
yaşanan
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi etmiştir.
to foreign trade
the custom.
to
Kanunu (VUK)’nun
ikincikatılım,
maddesine çok
göre bu
the second item of tax procedural law, custom
yapıldı. TürkiyeUsul
genelinde
seçimlere
ve siyasal
entrikalar, siyasi
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, toplumsal
duties are excluded
from thiseylemler,
law. Therefore,
gümrük
vergilerinin
usul
ve
uygulama
esasları
4458
procedures
and
practises
of
custom
duties
are
partili dönem Türkiye
ortalaması olan 81,04’ten
girişimleri,
ve manisayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun linç
regulated
by customsağır
law dezenformasyon
numbered 4458.
dış ticarete ve
konuyüzde
olan eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
daha yüksek biriledüzeyde
85.20
olarak
desteği ile
iktidarı
elde eden
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak pülasyonlar,
created beginning halk
with commodities
subject
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir katılım
sistematik
international trade entering customs territories of
gerçekleşmiştir. Bu
seçimlere
Mersin’de
de
kalıcı
vesequence.
muktedir olmasını
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi RP’nin,
Turkey andiktidarda
continuing with
operation
gümrük
vergisinde
de
zorunlu
aşamalar
olan
tarh,
Like
all
other
taxes,
compalsive
levels
such
as
oldukça yüksek olmuştur. Çok partili dönemde
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret engelledi.
assessment, accrual and collecting are regulated
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
Mersin’de genelBakanlığı’na
1seçimlere ortalama katılım oranı
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Bu
seçimlerin,
ülkenin
siyasi
yapısı açısından
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans of
Tezinden
hükümlerine
uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
process
disputes over
yüzde 81,08’dir.Kanunu
1995
genel
seçimlerinde
katılım
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
enprocess
çarpıcı
sonuçlarından biri ilk üç sırayı sağ
süreci, diğer
vergilerdebirlikte
oluşan süreçten
farklı bir
of other taxes. Customs duty disputes
oranı ise yüzde 83,65’tir.
Bununla
Mersin’de
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları partilerin
have to be resolved
administratively
in the first
kazanmış
olmasıdır.
Birinci sıradaki
öncelikle idari
aşamada çözümlenmek
place. However, in the case of disputes not being
bu seçimlerde katılım
bir önceki
dönemin zorundadır.
biraz
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen muhafazakâr
solved administratively,
legal
action
can
be
taken.
RP’nin ardından,1 birbirlerine son
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
altında gerçekleşmiştir.
Key words:
Custom Duties,
derece
yakınCustom,
oy oranları
ile ikiCustom
sağ parti ANAP ve
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Bu seçimlerde, Gümrük
Türkiye
genelinde ilk üç sırayı
Uyuşmazlıkları
DYP seçimlerden ikinci ve üçüncü sırada çıktılar.
sağ partiler paylaşmıştır. Türk siyaset ve toplum
Çıkarılan milletvekilliği sayısı bakımından da bu
yaşamında çok önemli bir yeri olan bu seçimlerde,
sıralama değişmedi. Hem Türkiye geneli ve hem
12 siyasi parti ve bağımsız adaylar siyasi yarış
de Mersin özelinde sol yelpazede de, benzer bir
içinde olmuşlardır. Seçimlerin sonucunda ise, 5
durum, gözlemlenir: 19. dönem de olduğu gibi,
siyasi parti yüzde 10’luk barajı aşmış ve meclis
20. Dönemde de parlamentoya iki sol parti girmeyi
çatısı altında temsil edilme hakkı kazanmıştır.
başardı. Siyasi yasakların kalkmasından sonra,
Bu 5 siyasi partiye ek olarak, ANAP ile yaptığı
Bülent Ecevit’in genel başkanlığında istikrarlı
150
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
bir çıkış sergileyen DSP ve solun ikinci büyük
ancak altıncı sırada yer bulabildi. Yüzde 8,18’lik
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
partisi CHP (Grafik 26).
oy oranı ile Türkiye genelinde altıncı sırada yer
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
alan MHP
ise Mersin’de tam bir oy patlaması
1995 genel seçimleri, Mersin’in siyasi yapısında da
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
gerçekleştirdi
ve yüzde
15,92’lik seçmen desteğine
çok önemli değişimleri beraberinde getirdi. Oyların
ulaştı. Ne var ki, Türkiye genelinde yüzde 10’luk
CUSTOM DUTIES
partilere dağılımı incelendiğinde bu değişimin
2
3
ülkeYURTSEVER
barajını aşamadığı
için Türkiye genelinde
KILINÇ , Hatice
boyutları çok daha anlaşılır hale gelir.Selin
Öncelikli
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliolduğu
Hukuk Programı
Yüksek Lisans Öğrencisi
gibi Mersin’den
de milletvekili çıkaraolarak Mersin’de ilk
6 sırayı3 Celal
paylaşan
partiler,
Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
madı. 1995 genel seçimlerinde Bu seçimlerde
Türkiye genelinde ilk 6 sırayı paylaşan partilerÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Mersin’den
seçilen 12 milletvekilliği 5 siyasi parti
den oldukça büyük
gösterir.
eşyanınfarklılıklar
yer değiştirmesi
nedeniyle,Türkiye
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
paylaşıldı:
ANAP
DYP
Mersin’den
genelinde seçimleri
tamamlayan
RP,bir arasında
sosyalbirinci
ve mali sırada
fonksiyonlarının
yanında önemli
commodities’quantity
and value.
It is are ve
a kind
of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
an indirect tariff on expenditures, custom duties
are collected only once when commodities subject
milletvekili
RP, and
DSP ve CHP ise
Mersin’de, Türkiye
toplam
türüdür.genelinde
Aynı zamanda aldığı
harcamalar
üzerindenoy
alınan 3’er
instrument
in addition toçıkarırken
its economic, social
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
oranının yarısından
da vergisi
daha gibi
az oy
alarak
kendine
kazandılar
12).
kurumlar
belirli
aralıklarla
alınan bir 2’şer
regularmilletvekilliği
basis like income tax and
corporate tax,(Tablo
as
Tablo 12: olmak
1995üzere
Yılıalınmaktadır.
Genel Seçimlerinde
Partilerin
ve Oyto Dağılımı
Gümrük vergileri, Vergi
to foreignMilletvekili
trade arrive at the Sayısı
custom. According
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
Mersin’de
Partilere
Göre
Oy veofMilletvekili
(%)
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları
4458
procedures and
practises
custom duties Dağılımı
are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
Oranı Through this
Milletvekili
Temsil
Edilme Oranı
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Oy
Gümrük
law, a systematization
has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Sayısı
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
Sağ
Partiler
Toplamı
63.8
8
66.67
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Sol Partiler
Toplamı
28
4
33.33
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1995
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Diğerleri
8.2 tarafından
-Yüksekprocess
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ
hazırlanan
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
Toplam
100
süreci, diğer vergilerde oluşan
süreçten farklı100
bir
process of other12taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Siyasi yelpazede
oyların
tıpa tıp aynılegal
oranlarda
Bu
Ancak
idari dağılımı
aşamada bakımından
çözümlenemeyen kinin
solved administratively,
action can begerçekleşmiştir.
taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Mersin özelinde, hem sağ hem de sol kanat, bu
seçimlerde
Mersin’de
toplamda
Key words: Custom,
Custom Duties,
Custom 8 milletvekili
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
seçimlerde kanGümrük
kaybına
uğramıştır. Fakat sol
çıkarmayı başaran sağ kanadın temsil gücü yüzde
Uyuşmazlıkları
kanadın Mersin’deki kaybı, sağ kanattan daha
fazla olmuştur. Her şeye rağmen geçen seçimlerde
olduğu gibi bu seçimlerde de Mersin’in siyasi
yaşamında sağ kanat belirleyici rol üstlenmiştir.
Elde edilen temsil gücü bağlamında ise son derece
ilginç bir tablo ile karşılaşılır: Gücün sağ ve sol
yelpaze arasındaki dağılımı geçen seçimlerde-
66,67 oranında gerçekleşirken, sol kanat da 4
milletvekili çıkarmış ve yüzde 33,33’lük temsil
gücü elde etmiştir.
15. 1999 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI
1999 seçimleri 18 Nisan 1999’da gerçekleştirildi. Bu seçimlerde Türkiye genelinde katılım
151
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
oranı, 1991 ve 1995 genel seçimlerine oranla bir
ikinci ortağı ve seçimleri ikinci sırada tamamlayan
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
hayli artarak yüzde 87.09 olarak gerçekleşmiştir.
MHP’nin 1999 seçimlerinde kaydettiği başarı ise
1
ĠDARĠ
AġAMADA
Mersin’de ise seçimlere katılım
yüzde
84,20 ÇÖZÜM
kendisiYOLLARI
açısında tarihi bir anlam taşır. Bir önceki
civarında gerçekleşmiştir.
Bu oran bir önceki
genel
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TOseçimlerde
DISPUTESmeclise
OVER bile giremeyen MHP,
katılım oranından yüksek olsa da, Türkiye
ge- DUTIES
1999 genel seçimlerinde seçmen desteğini yüzde
CUSTOM
neli ortalamasının oldukça altında kalmış olması 2 119,8 oranında arttırarak
oy oranını yüzde 17.98’e
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
bakımından dikkat2 çekicidir.
çıkardı. Bu oy oranı ile MHP, 129 milletvekilliği
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret Bölümüyüzde 23.45 temsil gücü elde
ve parlamentoda
Birçok siyasi otoriteyi şaşırtıp, kamuoyu şirketİki Custom
seçimduty
arasındaki
oy arising
farkı temel alınıp,
Özet: genel
Gümrük seçimleri,
vergisi, gümrüğe
tabi olan ticari etti.
Abstract:
is a kind of tariff
lerini yanıltan 1999
Türkiye’nin
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarıtarihinde
veya değeriçok
üzerinden
alınan,
ekonomik, alınan
subject mesafe
to customsdeğerlendirildiğinde,
which is based on those bu seçimlerin
toplumsal ve siyasal
önemli
sonuçlar
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
and value. It is are a kind of
encommodities’quantity
başarılı partisinin
Devlet Bahçeli’nin MHP’si
dış ticaret
ve ekonomi
politikası
aracı olan bir
vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
doğurmuştur. 1999
genel
seçimleri
sonuçları
batürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
kolaylıkla söylenebilir (Grafik 27).
dolaylı birdoludur.
vergi türü olan
gümrük
vergisi, gelir
fiscal functions. Since they are not collected on
kımından sürprizlerle
DSP
ve MHP
bu ve olduğu
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergioytürü
olmadığından,
dış ticarete konu olan Seçimlerin
an indirect tariffMersin
on expenditures,
custom duties
seçimlerde tam bir
patlaması
gerçekleştirmiştir.
sonuçları
analiz edildiğinde
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
Belki de bu sonuçların
enalınmaktadır.
önemlisi,Gümrük
ülkenin
içinde
olmak üzere
vergileri,
Vergi ise
to foreign
trade
arrive
at
the
custom.
According
to
siyasi yapı ile ilgili çok daha çarpıcı
bulgular
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
bulunduğu koşulların
ve
dış
güçlerin
kışkırtmakanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, ile
duties
are excluded Türkiye
from this law.
Therefore, odluğu gibi
karşılaşılır.
genelinde
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sının da etkisiyle,
yıllardadüzenlenmiştir.
karşı saflarda
sayılı1970’li
Gümrük Kanunu’nda
Bu kanun Mersin’de
regulated by de
customs
law parti
numbered
4458.10’un üzerinde
5 siyasi
yüzde
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
birbirlerine karşı
siyasi
savaşım
olan,
Bölgesine
girişinden
başlayıp,içinde
eşyaya uygulanacak
created
beginning
with commodities
subject
oy
almayı
başarmıştır.
Ancak
bu tosiyasi partilerin
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
DSP ve MHP’yioluşturulmuştur.
barıştırmışDiğer
olmasıdır.
Seçimleri
tüm vergilerde
olduğu gibi beşli
Turkeykombinasyonu
and continuing with operation
sequence. ülke genelinve sıralaması
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
birinci ve ikincitahakkuk
sıradavebitiren
bu iki siyasi
tahsil aşamaları
Gümrük parti,
ve Ticaret deki
assessment,
accrual and
collecting
regulated Grafik 28’de
durumdan
çok
dahaarefarklıdır.
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
dördüncü sıradaki
da
desteğini
alarak,
BuANAP’ın
çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
Maliye
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
and Economy
according
deCustoms
görüldüğü
gibi,Lisans
bu Tezinden
seçimlerin
Mersin’deki
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of disputes over
28 Mayıs 1999Gümrük
tarihinde
(Doğan,
2006:
145),
türetilmiĢtir.
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm galibi
customsMilliyetçi
duties has a different
formPartisi’dir.
from the
Hareket
Seçimlerin
süreci, diğer vergilerde
oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Ecevit’in başbakanlığında,
“DSP-MHP-ANAP”
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Türkiye
have to be şampiyonu
resolved administratively
in the
first
DSP ise
Mersin’de,
Türkiye
idari aşamada
çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Üçlü Koalisyonöncelikle
Hükümeti’ni
kurdular.
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen ortalamasının
solved administratively,
legal action3can
be taken.
yaklaşık
puan
altında oy alarak
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words: ikinci
Custom, parti
Customolabilmiştir.
Duties, Custom Yüzde 10’luk
Mersin’de
Konu partilerin aldıkları oy bağlamında incelenAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
ülke barajına takıldığı için hiçbir milletvekili
Gümrük
Uyuşmazlıkları gerçek galibinin
diğinde, 1999 genel
seçimlerinin
çıkaramayan CHP ise Türkiye genelinde almış
Demokratik Sol Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi
olduğu oylardan yüzde 50 daha fazla oy alarak
olduğu açıkça görülür. Seçimler sonucunda 5
Mersin’de üçüncü parti oldu. Türkiye sıralamasiyasi parti (DSP, MHP, FP, ANAP ve DYP) ve 3
sında üçüncü parti konumunda bulunan FP ise
bağımsız aday parlamentoda temsil hakkı kazandı.
Mersin’de, Türkiye genelindeki oylarının üçte biri
Seçimlerde birinci parti, oyunu bir önceki genel
civarında oy alarak ancak yedinci sırada kendine
seçimlere göre yüzde 51.57 oranında arttırmayı
başaran DSP oldu. Üçlü Koalisyon Hükümeti’nin
yer bulabildi. Etnik söylemler kullanarak siya-
152
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
set yapan HADEP’in, Türkiye genelinde aldığı
altıncı sıraya yükselmiş olması son derece dikkat
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
oyların yaklaşık iki katını elde ederek Mersin’de
çekicidir.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Tablo 13: 1999 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%)
CUSTOM
DUTIES
Oy Oranı
Milletvekili Sayısı
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Sağ
Partiler Toplamı
57
9
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı
75
Sol Partiler Toplamı
25
2
3
1999
Temsil Edilme Oranı
Yüksek Lisans Öğrencisi
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
32
3
Diğerleri
- duty is a kind of tariff arising
Özet:
Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan11ticari
Abstract: Custom
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
100
12
100
miktarı veya değeri Toplam
üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs
which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Aynı zamanda
harcamalaraçısından
üzerinden alınan arttırmıştır.
instrument in addition
to its
socialsolun
and
Oyların siyasi türüdür.
yelpazeye
dağılımı
Ancak
bueconomic,
oy artışı,
Mersin’den
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
veas temsil gücüne
incelendiğinde de
hemvergisi
Türkiye,
hemaralıklarla
de Mersin
kurumlar
gibi belirli
alınan bir çıkardığı
regular basis milletvekili
like income tax andsayısına
corporate tax,
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Bunun
nedeni, subject
solun ikinci önemli
açısından çarpıcıeşyanın
sonuçlarla
karşılaşılır.
Türkiye
gümrüğe geldiği
anda bir defaya
mahsus yansımamıştır.
are collected only once
when commodities
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
CHP’nin,
12’nin
üzerinde oy almış
genelinde ve Mersin
özelinde,
önceki
Usul Kanunu
(VUK)’nun
ikinci seçimlerde
maddesine göre bu partisi
the second
item of taxyüzde
procedural
law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
rağmen,
genel
barajını aşamaolduğu gibi bu seçimlerde
de,usulsiyasi
yapıya
sağ4458 olmasına
gümrük vergilerinin
ve uygulama
esasları
procedures and
practises of
customseçim
duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
olması
nedeniyle,
Mersin’den
milletvekili
siyaset geleneğiiledamgasını
vurmuştur.
Bununla
dış ticarete konu
olan eşyanın Türkiye
Gümrük mış
Through
this law,
a systematization
has been
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning with commodities subject to
olmasıdır.
Bu durum
Mersin’de
birlikte sağ kanatişlemlerin
bu seçimlerde
genelinde
sırasına Türkiye
göre
bir
sistematik çıkaramamış
international trade entering
customs territories
of
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
ANAP
ve DYP’nin işine yaramış, her iki parti
ve Mersin’de, 1995
genel
seçimleriyle
kıyaslandıgümrük
vergisinde
de zorunlu aşamalar
olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
deby CHP’den
daha düşük oy almış olmalarına
ğında, çok ciddiBakanlığı’na
oranda oybağlı
kaybetmiştir.
ayrı bir kuruluşTürkiye
niteliği olan
General Directorate of Customs as a part of
1
Bu
çalıĢma,
Celal
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük
Customs and Economy Ministry
according
rağmen
Mersin’den
2’şer
milletvekilliği kazanProgramı
Yüksek Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans
Tezinden
genelinde sağ kanadın
uğradığı
yaklaşık
6 puanKanunu
hükümlerine
uygun
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
of
disputes over
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm mışlardır
customs duties
has
a
different
form
(Tablo 13). Özetle,from
sağthepartiler toplam
lık oy kaybı, yüzde
gibi önemli
bir oranda
süreci, 11,5
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları oy
haveoranları
to be resolved
administratively Türkiye
in the first genelinde ve
bakımından,
seçmen desteğiöncelikle
yitirmek
anlamına
geliyordu.
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Mersin’de
solved administratively,
legal
action canoy
be taken.
önemli
oranda
kaybetmiş
olsalar
Sağ kanadın buuyuşmazlıklarda
seçimlerdeyargıMersin’de
uğradığı
1
yoluna başvurulabilmektedir.
Keysiyasi
words: yapıdaki
Custom, Custom
Duties,
da,
etkin
ve Custom
güçlü konumlarını
oy kaybı da Türkiye
yakındır.
Anahtargeneline
Kelimeler: çok
Gümrük,
Gümrük Sağ
Vergisi,
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
sürdürmeyi başarmıştır.
partiler Mersin’deki toplam yüzde 63,8’den yüzde
57’ye düşürmüş ve yüzde 10,62 oranında siyasi
kayba uğramıştır (Tablo 13).
Mersin’de sol kanat açısından durum, Türkiye
genelindekinden biraz daha farklıdır. Sol kanat
Mersin’de toplam oy oranını, yüzde 28’den yüzde
32’ye çıkartmış ve seçmen desteğini önemli ölçüde
16. 2002 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI
2002 genel seçimleri 3 Kasım 2002’de gerçekleştirilmiştir. Bu seçimlere seçmen ilgisinde,
Türkiye genelinde ve Mersin’de ciddi bir düşüş
gözlemlenmiştir. 2002 seçimlerinde Türkiye
genelinde seçimlere katılım oranı yüzde 79.10,
153
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Mersin’de ise yüzde 76,25 olarak gerçekleşmiştir.
Seçimlerde barajı aşabilen öteki parti CumhuGÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
1999 genel seçimlerinde katılım oranının Türkiye
riyet Halk Partisi ise, yüzde 19,41 civarında oy
1
ĠDARĠyüzde
AġAMADA
genelinde yüzde 87.09 ve Mersin’de
84,20 ÇÖZÜM
aldı veYOLLARI
ana muhalefet
partisi oldu. 2002 genel
olduğu dikkate alındığında,
hem Türkiye geneli
seçimlerinin
mağlupları
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVERise bir önceki dönemin
ve hem de Mersin özelinde siyasi katılımda
yüz- DUTIES
iktidar ve muhalefet partileridir (Grafik 29).
CUSTOM
de 8 civarında düşüş yaşanır. Bu bulgular, Türk 2 Seçim sonuçlarının
yalnızca iktidar partilerini
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
siyasi hayatında ve
Mersin’de, 12 Eylül 1980
değil, muhalefet partilerini de parlamento dışında
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Bayar Üniversitesi
DıĢ Ticaret
Bölümü manidardır.
darbesi sonrası yapılan genelCelal
seçimlerdeki
enSalihli MYO,
bırakması
oldukça
düşük katılım oranları
anlamına geldiği için de
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari 2002
Abstract:
Custom
duty is asonucunda
kind of tariff arising
genel
seçimi
Mersin’de ortaya
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
ayrı bir önem taşır.
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, çıkan
subject siyasi
to customs
which
is
based
on
those
tablo, Türkiye genelinden oldukça
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret
ve ekonomi
politikası
aracı olan
bir vergi farklıdır.
tariff that is aTürkiye
foreign tradegenelinde
and economic policy
2002 genel seçimleri
Türk
toplum
ve siyasi
hayatı
seçimlerin galibi
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı
bir vergi
türü olan gümrük
vergisi, gelir ve AKP
fiscal functions.
Since Türkiye
they are not genelinde
collected on aldığı oyların
açısından oldukça
önemli
sonuçları
da beraberinde
Mersin’de,
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü
olmadığından,
dış ticarete siyasi
konu olan ancak
an indirect
tariff on
expenditures,
custom duties
getirmiştir. Seçimler
öncesinde
Türkiye’nin
yarıya
yakınını
alabilmiş
ve üçüncü parti
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
yapısında yaşanan
aşırı
seçim
süreolmak
üzereatomizasyon
alınmaktadır. Gümrük
vergileri,
Vergi olarak
to foreignseçimleri
trade arrive at tamamlamıştır.
the custom. According toBu seçimlerde
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
cine de yansımış,
18kapsamı
siyasidışında
parti tutulmuştur.
ve bağımsızlar
birinci
kanun
Bu nedenle, Mersin’de
duties are excluded
fromparti,
this law.oylarını
Therefore, ikiye katlayıp
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
seçimlerde iktidarsayılı
olma
mücadelesi
Seçim
24,74’lük
seçmen
desteğine
Gümrük
Kanunu’nda vermişti.
düzenlenmiştir.
Bu kanun yüzde
regulated
by customs
law numbered
4458.ulaşan CHP’dir.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
öncesindeki bu aşırı
bölünmüşlük,
sandıktan
aşırı
CHP’nin
bu seçimlerde
Mersin’de,
Bölgesine
girişinden başlayıp,
eşyaya uygulanacak
created beginning
with commodities
subject to Türkiye geişlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
yoğunlaşma olarak
çıktı. BuDiğer
seçimlerde,
yalnızca
aldığı
oylardan
5 puanda
oluşturulmuştur.
tüm vergilerde
olduğu gibi nelinde
Turkey and
continuing
with operation
sequence.fazla oy almayı
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
iki parti yüzde 10’luk
barajını
olması
bir sonuçtur. Bir
tahakkuk ülke
ve tahsil
aşamalarıbarajı
Gümrükaşarak
ve Ticaret başarmış
assessment, accrual
and kayda
collecting değer
are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
parlamentoda temsil
hakkı
kazandı.
Bu durum,
seçimlerin
Mersin
galibi
Bu çalıĢma,
Celal
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimlerönceki
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and
Economy
according
to MHP ise bu
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
yakın Türk siyasiGümrük
tarihivergisinden
açısından
bir ilk anlamına
seçimlerde
çok büyük bir kan kaybı yaşamıştır.
türetilmiĢtir.
doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 1999
processgenel
of other
taxes. Customs yüzde
duty disputes
geliyordu.
seçimlerinde
28,38 olan seçmen
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. desteğini
place. However,
in the18,42’ye
case of disputes
not being
yüzde
düşürmüştür.
Bu MHP
Ancak
idari çıkış
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
Bu seçimlerde, sürpriz
bir
yapan Adalet
ve
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
için yüzde 35’lik bir kayıp anlamına geliyordu.
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Kalkınma Partisi birinci parti oldu ve hükümeti
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Bütün
Disputesbunlara rağmen MHP Mersin’de, Türkiye
Gümrük
kurma hakkını elde
etti.Uyuşmazlıkları
58. Cumhuriyet hükümeti,
genelinde aldığı oyların iki kat daha fazla oy
Adalet ve Kalkınma Partisi, Kayseri milletvekili
almayı başarmış ve ikinci parti olmuştur. Ne
Abdullah Gül’ün başbakanlığında 18.11.2002
var ki yüzde 10’luk ülke barajını aşamadığı için
tarihinde kuruldu. Akabinde de, 14 Mart 2003
Türkiye genelinde olduğu gibi Mersin’den de
tarihinde, yenilenen Siirt seçimleriyle Türkiye
milletvekili çıkaramamıştır.
Büyük Millet Meclisi’ne Siirt milletvekili olarak
giren Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığında,
Türkiye geneli ve Mersin’de partilerin toplam oy
59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti kuruldu.
oranları ve elde ettiği temsil gücü irdelendiğinde
154
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
de önemli bulgular ile karşılaşılır. 22. dönem Türk
ikinci oy oranını elde etti. Öte yandan, bir
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
Parlamentosu’nu şekillendiren 2002 genel seçimönceki seçimlerde iktidara büyük ortak veren sol
1
ĠDARĠ
AġAMADA ÇÖZÜM
lerinde sağ kanat, toplam oy oranı
bakımından,
kanat YOLLARI
ise, bu seçimlerde
oldukça büyük oranda
çok partili dönem TürkADMINISTRATIVE
siyasi tarihinin en büyük
oy kaybetmiştir
(Grafik
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER30).
CUSTOM
DUTIESMilletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
Tablo 14: 2002 Yılı Genel Seçimlerinde
Partilerin
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
(%)
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
Oy Oranı
Milletvekili
Temsil Edilme
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
Sayısı
Oranı
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
Sağ Partiler Toplamı
61.4 commodities’quantity
5 and value. It is are a kind
41.67
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Sol
Partiler
Toplamı
28.2
7
58.33
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
2002
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
Diğerleri
kurumlar
vergisi gibi belirli aralıklarla alınan 10.4
bir
regular basis like income
tax and corporate tax, 0
as
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
Toplam
100 are collected only12
100
eşyanın gümrüğe geldiği anda
bir defaya mahsus
once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
2002 genel seçimleri,
Mersin’in
yapısı
yüzde
41’in biraz
üzerinde
temsil gücü kazakanun kapsamı
dışında siyasi
tutulmuştur.
Bu açınedenle, ve
duties
are excluded
from this
law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
14).numbered 4458.
sından da son derece
çarpıcıKanunu’nda
sonuçlara
yol açmıştır.
sayılı Gümrük
düzenlenmiştir.
Bu kanun nabilmiştir
regulated by (Tablo
customs law
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bölgesine girişinden
başlayıp, eşyaya
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
Sol kanat bu seçimlerde
Mersin’de
yaklaşık
4
2007 YILI
GENEL
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik 17.
international
trade entering
customsSEÇİM
territories ofSONUÇLARI
oluşturulmuştur.
Diğer karşın
tüm vergilerde
olduğu gibi
Turkey and continuing with operation sequence.
puanlık oy kaybetmiştir.
Buna
sağ kanat,
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
all other taxes, compalsive levels such as
22Like
Temmuz
2007 tarihinde gerçekleştirilen 2007
tahakkuk ve
tahsil aşamaları
Gümrük
ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Mersin’deki seçmen
desteğini
yüzde
57’den,
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Milletvekili
Genel
Seçimlerine
seçmen
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
BilimlerTürkiye
Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı
Mali
Hukuk
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
to
yüzde 61,4’e yükseltmiştir.
Ancak,
milletvekili
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customs
Law.
Resolution
disputes
over
ilgisi,
Türkiye genelinde ve Mersin’de, bir öntüretilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
sayısı ve temsil gücü
bakımında
Mersin’de
durum
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ceki
process
of other taxes.
Customs
dutyyüksek
disputes olmuştur. Bu
seçimlere
oranla
daha
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
tersinedir. Mersin’de
sağ
oyların
çok
sayıda
parti
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. durum
place. However,
in the
case of disputes
being
katılım
oranlarına
danotyansımıştır.
Türkiye
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
arasında bölünmüş
olmasından,
solbaşvurulabilmektedir.
kanat kârlı
1
uyuşmazlıklarda
yargı yoluna
genelinde seçimlere katılım, 2002 seçimleri ile
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
çıkmıştır. Bu bağlamda
Mersin’in
siyasi
yapısı
Anahtar Kelimeler:
Gümrük,
Gümrük
Vergisi, kıyaslandığında
Disputes
yüzde 6,68 oranında artarak,
Gümrük Uyuşmazlıkları
içinde sol kanat çok hızlı bir yükseliş kaydederken,
sağ kanat büyük bir yara almıştır. Mersin’den 7
milletvekili çıkaran sol kanat, Mersin’de yüzde
58’in üzerinde bir temsil gücüne ulaşmıştır. Buna
karşın sağ partiler, sol kanadın toplam oylarının
2 katından daha fazla oy almış olmasına rağmen,
Mersin’den yalnızca 5 milletvekili çıkarabilmiş
yüzde 84,38 olarak gerçekleşmiştir. Mersin’de
ise katılım oranı, Türkiye ortalamasının oldukça
altında ve yüzde 80,17 civarında gerçekleşmiştir.
2007 genel seçimleri de Türkiye’nin ve Mersin’in
siyasi yapısında çok önemli değişmeleri beraberinde getirmiştir. 2002 genel seçimlerinde Meclis’te
yalnızca iki parti temsil edilirken, 2007 seçim-
155
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
lerinde AKP ve CHP’ye, MHP ve bağımsızlar
bakımından Türkiye genelinde üçüncü sırada
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
yer alan MHP, Grafik 32’de de görüldüğü gibi,
da eklenmiştir. Bağımsız olarak Meclis’e giren
1
AġAMADA ÇÖZÜM
YOLLARI
Mersin’de
çok daha
büyük bir başarıya imza atarak
milletvekillerinin bir bölümü, ĠDARĠ
seçim sonrasında
birinci
konumuna
yükselmiştir. MHP’nin bu
DTP çatısı altında toplandılar.
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TOparti
DISPUTES
OVER
seçimlerde Mersin’de, Türkiye genelinde aldığı
CUSTOM
Bir önceki dönemin iktidar partisi AKP,
bu DUTIES
oylardan yüzde3 113,63 Oranında daha fazla oy
2
Selin KILINÇ
seçimlerden daha da güçlenerek çıkmıştır.
Öte , Hatice YURTSEVER
almıştır. Türkiye genelinde aldığı yüzde 46,66’lık
2
Celal Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler
Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
yandan 2007 seçimlerinin
belki
de
en
başarılı
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
Ticaretpartisi
Bölümü konumuna yükselen AKP ise
oyla DıĢ
iktidar
partisi Milliyetçi Hareket Partisi’dir. MHP 2002
Mersin’de
bu başarısını sürdürememiştir. AKP,
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
seçimlerinde yüzde
10’luk
ülke
barajını
aşamadığı
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın yüzde
from the 27,25’lik
movement of commercial
seçmen commodities
desteği ile Mersin’de
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
için Parlamentososyal
dışında
kalmıştı.
2007
seçimleve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir ikinci
commodities’quantity
andalmıştır.
value. It is areÖte
a kindyandan
of
sırada yer
Türkiye
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
rinde ise Türkiye
genelindeki
seçmen
desteğini
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan genelinde
instrument in aldığı
addition toyüzde
its economic,
social and
20,85’lik
oy oranı ile ana
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
yüzde 71,14 oranında
arttırarak,
yüzde
14,29’luk
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir muhalefet
regular basis like
incomeolma
tax andgörevini
corporate tax,üstlenen
as
partisi
CHP ise
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
oy oranına ulaşmıştır
(Grafik
31).
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Mersin’de,
are collected only
once whengenelinde
commodities subject
Türkiye
kazandığı oylardan
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
yüksek
oytaxoranı
eldelaw,etmiş
Usul Kanunu
(VUK)’nunMersin’in
ikinci maddesine
göre bu daha
the second
item of
procedural
customolsa da, ancak
2007 genel seçimleri
sonucunda
siyasi
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
yer alabilmiştir.
vergilerinin
usul ve uygulama
esasları 4458 üçüncü
proceduressırada
and practises
of custom duties are
yapısında da çokgümrük
önemli
bir değişim
gözlemlenir.
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete
konu olan eşyanın
Türkiye
Gümrük
Through this law, a systematization has been
Bu seçimler Mersin
ili genelinde
2040’ı
şehir,
bu oywith
oranları
sonucunda,
Mersin’i
Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Bütün
created beginning
commodities
subject to
sırasına toplam
göre 3526
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
1486’sı kırsaldaişlemlerin
olmak üzere
sanMeclisi’nde
temsil eden
oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Türkiye
Turkey andBüyük
continuingMillet
with operation
sequence.
gümrük
vergisinde
de
zorunlu
aşamalar
olan
tarh,
Like
all
other
taxes,
compalsive
levels
such
as
dıkta, yüzde 80 katılım oranı ile gerçekleşti. Bu
milletvekilliği,
3 partiarearasında
dağılmıştır.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret 12
assessment,
accrual and collecting
regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı
bir
kuruluş Mersin
niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
seçimlerde oldukça
önemli
bir
bulgu,
1
veMaliye
MHP
dörder
kazanarak
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
BilimlerAKP
Enstitüsü
Anabilim
Dalımilletvekilliği
Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and
Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek
Lisans
Selin
KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
kırsalında siyasiKanunu
katılımın,
kentsel
alanlara
oranla
yüzde
33,33’lük temsil gücü elde etmiştir.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,gerçekleşmiş
diğer vergilerde oluşan
süreçtenDaha
farklı bir CHP
processise
of Mersin’den
other taxes. Customs
duty disputes çıkarmış ve
daha yüksek oranda
olmasıdır.
3 milletvekili
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
idari aşamada
çözümlenmek
zorundadır. yüzde
place. However,
the case ofgücüne
disputes not
being
açık bir anlatımla
Mersin
kırsalında
seçimlere
25’likintemsil
ulaşmıştır.
Bunlara
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
yargı yoluna
başvurulabilmektedir.
katılım yüzde uyuşmazlıklarda
82,7 oranında
gerçekleşirken,
ilaveten bağımsızların payına 1 milletvekilliği
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
buna karşın kentsel
alanlarda
olarak
Anahtar
Kelimeler:yüzde
Gümrük,78,4
Gümrük
Vergisi, düşmüştür
Disputes
Gümrük Uyuşmazlıkları
gerçekleşmiştir (TÜİK, 2008). Bu oranlar Mersin
Oyların ve milletvekillerinin siyasi yelpazeye
kırsalında yaşayan bireylerin, siyasete olan ilgidağılımı detaylı olarak incelendiğinde, seçim
sinin kentsel alanlardan daha yüksek olduğunun
sonuçlarının siyasi yapıya yansımaları çok daha
bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
anlamlı hale gelir. Kazanılan oy oranı, çıkarılan
Öte yandan Mersin’de oyların partilere dağılımı
milletvekili sayısı ve temsil gücü bakımından
konusunda da çok dikkat çekici sonuçlar ile
Türkiye ve Mersin’de mutlak üstünlük sağ yelpakarşılaşılır. Bunlardan en önemlisi, aldığı oylar
zededir. Sağ yelpazenin Türkiye’nin genel siyasi
156
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yapısı içindeki ağırlığı yaklaşık 1 puan artarken,
miştir. Bu değişim temsil gücüne daha yüksek
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sol kanadın ağırlığı yine 1 puana yakın gerileoranlarda yansımıştır.
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1
Tablo 15: 2007 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı
ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER
Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%)
CUSTOM
DUTIES
Oy Oranı (%)
Milletvekili Sayısı
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
8
DıĢ Ticaret Bölümü
3
Sağ Partiler Toplamı
63.4
Celal Bayar Üniversitesi
Salihli MYO,
2007
Temsil Edilme
Oranı (%)
Sol Partiler Toplamı
27.3
3
66.67
25
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement
Diğerleri
9.3
1 of commercial commodities8.33
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve mali fonksiyonlarının
commodities’quantity
Toplamyanında önemli
100bir
12 and value. It is are a kind of100
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
dolaylı birMersin’deki
vergi türü olan gümrük
gelir ve net
fiscalbir
functions.
Since they
are 2007
not collected
on seçimlerinde
Öte yandan sağ partiler,
toplamvergisi,
seçmen
anlatımla
sol,
genel
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
vergi türü olmadığından,
dış ticarete konu
an indirect tariff
on expenditures,
custom duties
desteğini bu seçimlerde
daha da arttırmıştır.
Sololan Mersin’in
siyasi
yapısı içinde
yüzde 57,14’lük
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmakise
üzere
alınmaktadır.
Gümrük
vergileri, Vergi bir
to foreign
trade arrive atuğramıştır.
the custom. According to
partilerin gücünde
kısmi
de olsa
bir gerileme
güç kaybına
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
gözlemlenir. Benzeri
bir düşüş
bağımsızların
kanun kapsamı
dışında tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
2011 YILI
GENEL
SEÇİM
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 18.
procedures
and practises
of custom
duties areSONUÇLARI
seçmen desteğinde
de yaşanır.
Sonuçlar,
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.kazaBu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Dönem
Türkiye
Büyük Millet
üyelerini
nılan milletvekilliği
vegirişinden
temsil başlayıp,
gücü bakımından
Bölgesine
eşyaya uygulanacak 24.
created
beginning
with commodities
subject Meclisi
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
amacıyla
yapılmış
olan 2011 genel
incelendiğinde ise
Mersin’in
yapısındaki
oluşturulmuştur.
Diğersiyasi
tüm vergilerde
olduğu gibi belirlemek
Turkey and continuing
with operation
sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
12 Haziran 2011
yapılmıştır.
değişime ilişkin
çok vedaha
bulgulara
tahakkuk
tahsil ayrıntılı
aşamaları Gümrük
ve Ticaret seçimleri,
assessment, accrual
and collecting are tarihinde
regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
seçimlerde
Türkiye
genelinde
ulaşılır. Bir önceki
seçimlerde
5 milletvekili
veBilimlerBu
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Enstitüsü
Maliye
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to seçmen ilgisi,
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
bir
önceki seçimlere yakın oranlarda gerçekleşyüzde 41,67’likGümrük
temsilvergisinden
gücü kazanan
sağ kanat,
türetilmiĢtir.
doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
miştir.
Mersin ili özelinde ise seçimlere katılım
bu seçimlerde milletvekili
sayısını 8’e, temsil
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari yükseltmiştir.
aşamada çözümlenmek
zorundadır. oranında
place. However,
in the görülür
case of disputes
being yaşanır. Daha
gözle
birnotartış
gücünü de yüzdeöncelikle
66,67’ye
Bir başka
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
net bir anlatımla Mersin’de yaşayan
bireylerin
anlatımla sağ partiler
2007yargıgenel
seçimlerinde
Key words: Custom, Custom Duties, Custom
Anahtar
Kelimeler:yaklaşık
Gümrük, Gümrük
Disputes
seçimlere
ilgisi hem, 2011 Türkiye genelinden
Mersin’deki temsil
gücünü,
yüzde Vergisi,
60
Gümrük Uyuşmazlıkları
oranında arttırmıştır (Tablo 15).
Sol kanat ise Mersin’de toplam 3 milletvekili
çıkarmış ve yüzde 25’lik temsil gücü elde etmiştir.
Bir önceki seçimlerde Mersin’den çıkardığı toplam
milletvekili sayısının 7 ve temsil gücünün yüzde
58,33 olduğu hatırlandığında, solun Mersin’de
uğradığı kayıplar daha bir anlaşılır hale gelir. Daha
ve hem de 2007 Mersin özelinden oldukça fazla
olmuştur.
Katılım oranları bir önceki seçimle kıyaslandığında
ise 2007 seçimlerinde Mersin’de seçimlere katılım yüzde 80 civarında iken, 2011 yılında yüzde
8,5’lik bir artışla yüzde 87’ye yükselmiştir. Bu
seçimlerde dikkat çekici bir başka bulgu ise, daha
157
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
önce de belirtildiği gibi, Mersin’li seçmenlerin
2011 genel seçimlerinde Mersin’de üçüncü sıraya
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
siyasete olan ilgilerinin uzunca bir aradan sonra
düşmüştür. Mersin ilinde bu seçimlerde, MHP’nin
1
YOLLARI
Türkiye ortalamasının üzerine ĠDARĠ
çıkmışAġAMADA
olmasıdır. ÇÖZÜM
seçmen
desteğinde
gözlemlenen kayıp yüzde
Bu durumda, etnik temelli
siyaset yapan siyasi
24,36’yı
bulmuştur.OVER
2007 seçimlerini ikinci sırada
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO DISPUTES
partinin 2011 genel seçimlerinde, Mersin CUSTOM
kentine DUTIES
tamamlayan Ak Parti ise bu seçimlerde Mersin’de,
ayrı bir önem atfetmesi ve bu sebeple de son 2 beklenenin de ötesinde
bir başarı gerçekleştirerek
Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3
derece aktif bir siyasi
propaganda kampanyası
seçimleri birinci sırada tamamlamıştır. Ak Parti,
2
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
3
Celal Bayar
Üniversitesi
DıĢ Ticaret Bölümü
yürütmüş olması son derece etkili
olmuştur.
BuSalihli MYO,
bu seçimlerde
Mersin’deki oy oranını yüzde
durum, yalnızca
söz konusu partinin seçmen
17,4
arttırmıştır. Bir önceki seçimleri Mersin’de
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari
Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising
eşyanın
değiştirmesi
nedeniyle, kalmabu eşyanın üçüncü
from the movement
of commercial commodities
kitlesinin siyasete
olanyerilgisini
arttırmakla
sırada tamamlayan
CHP de, 2011 genel
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
sosyal ve olan
mali fonksiyonlarının
önemli bir seçimlerinde
commodities’quantity
and value. It is are
a kind grafiğini
of
mıştır. Karşıt görüşte
geniş halkyanında
kitlelerini
Mersin’deki
başarı
önemli
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
Aynısiyasi
zamandairadelerini
harcamalar üzerinden
alınan ölçüde
instrumentyükselterek,
in addition to its economic,
and
de sandık başınatürüdür.
gidip,
ortaya
birincisocial
sıradaki
Ak Parti’yi
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
kurumlar
vergisi gibi belirli
aralıklarla
alınan bir zorlayan
regular basis bir
like income
tax andile
corporate
tax, as seçimlerinden
koymaları gerektiği
hususunda
uyarıcı
olmuştur.
oy oranı
Mersin
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe
geldiği anda
bir defaya
mahsus ikinci
are collected
once when
commodities subject
Bu realite de seçimlere,
yüksek
katılım
oranı
partionlyolarak
çıkmıştır.
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
olarak yansımıştır.
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
ki, 2011
seçimlerinin
Mersin’deki
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Denilebilir
duties are excluded
fromgenel
this law.
Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
2011 genel seçimleri,
ülkenin
toplumsal
ve siyasal
mağlubu
MHP olmuştur.
Yapılan
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun tek
regulated
by customs
law numbered
4458. gözlemlerden
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
hayatı açısındanBölgesine
doğurduğu
belki
de
vecreated
görüşmelerden
elde edilen
MHP’nin
girişindensonuçların
başlayıp, eşyaya
uygulanacak
beginning with commodities
subjectsonuç,
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
en kayda değeri,
iktidardaki
birtümsiyasi
partinin,
önemli
kalelerinden
birisequence.
olarak kabul edilen
oluşturulmuştur.
Diğer
vergilerde
olduğu gibi en
Turkey
and continuing
with operation
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
siyasi tarihimizdetahakkuk
ilk kez,
üç genel
seçimin
ve girdiği
tahsil aşamaları
Gümrük
ve Ticaret Mersin’deki
assessment, accrualbu
andolağan
collecting olmayan
are regulated yenilginin teBakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
üçünden de oylarını
arttırarak
birinci
parti
olarak
yatan
nedenlerin,
milletvekili
adaylarını
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimlermelinde
Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and
Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
çıkmış olmasıdır.Gümrük
Adaletvergisinden
ve Kalkınma
Partisi, 2002
belirlemede
yaşanan sıkıntılar, aday seçiminde
türetilmiĢtir.
doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğerettiği
vergilerde
oluşan
süreçten farklı
process ofisabetsiz
other taxes. tercihler
Customs duty
disputes yönündedir.
genel seçimlerinde
elde
yüzde
34,43’lük
oy bir yapılan
olduğu
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
öncelikle
idari aşamada yüzde
çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
oranını, 2007 genel
seçimlerinde
46,66’ya
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen Öte
solved
administratively,
actionseçileri,
can be taken.partilerin çıkaryandan
2011legal
genel
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
taşımıştır. Ak parti
başarısınıyargı
2011’de
de sürdürmüş
Key words:
Custom, Custom
Custom Büyük Millet
dıkları
milletvekili
sayısıDuties,
ve Türkiye
Anahtar
Kelimeler:
Gümrük, Gümrük
Vergisi,
Disputes
ve seçmen desteğini
yüzde
6,8 oranında
arttırarak
Gümrük Uyuşmazlıkları
Meclisi’nde temsil edilme oranları bakımından
yüzde 49,83’e taşımayı başarmıştır (Grafik 33).
da önemli sonuçlar doğurmuştur. Kazanılan
2011 genel seçimleri Mersin ili özelinde değermilletvekilliği ve erişilen temsil gücü bakımınlendirildiğinde ise çok daha farklı bir tablo ile
dan partilerin 2011 seçimlerindeki sıralaması,
karşılaşılır. Öncelikli olarak, Grafik 33’te de göbir önceki seçimlerin aynısıdır. Ancak sayıların
rüldüğü gibi, partilerin başarı sıralamasında çarpıcı
ve oranların detayları incelendiğinde, çarpıcı
bir değişiklik ortaya çıkmıştır. 2007 seçimlerinin
farklılıklarla karşılaşılır: Ak Parti 2011 genel
Mersin galibi MHP, ciddi bir oy kaybı yaşayarak
seçimlerinde, bir önceki seçimlere kıyasla 14
158
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
sandalye kaybetmiştir. MHP’nin bu seçimlerdeki
milletvekilliği kazanarak ilk sırayı paylaşmışlardır.
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sandalye kaybı ise 17’dir. Kazananlar cephesinOysa 2011 genel seçimlerinde bu tabloda çarpıcı
1
ĠDARĠ
AġAMADA
ÇÖZÜM
YOLLARI
de ise CHP’nin kazancı 24 ilave milletvekilliği
bir değişim
yaşanacak ve uzun yıllardan beridir
olmuştur. Bağımsız milletvekillerinin
sayısı
da,
ADMINISTRATIVE
SOLUTIONS
TO ilinde
DISPUTES
Mersin
önemliOVER
başarılar elde eden MHP, bu
28’den 35’e yükselmiştir (Grafik 34). CUSTOM DUTIES
kez Mersin’de önemli bir başarısızlık yaşayacaktır.
2
3
Bir YURTSEVER
başka ifadeyle
MHP, Mersin’den çıkardığı
Selin KILINÇ
Konu aynı bağlamda, Mersin ili özelinde
in- , Hatice
2
temsil
gücünü yarı yarıya
Celalderece
Bayar Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Ens. Malimilletvekilliğini
Hukuk Programı Yüksekve
Lisans
Öğrencisi
celendiğinde de son
önemli
sonuçlarla
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü
kaybetmiştir. Yaşanan bu kayıplar MHP’ye, bir
karşılaşılır. Kazanılan milletvekilliği ve temsil
gümrüğe tabi olan ticari önceki
Abstract:seçimlerin
Custom duty isMersin
a kind of şampiyonluğu
tariff arising
unvanını
gücü bağlamında,Özet:
bir Gümrük
öncekivergisi,
seçimlerde
Mersin’de
eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, kaybettirmekle
subject to customs which
is based bu
on partiyi
those
kalmamış,
sıralamada
ilk sırayı Ak Parti
ile MHP paylaşmıştır. 2007
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
ticaret ve
ve ekonomi
aracı olan 4’er
bir vergi üçüncülüğe
tariff that is a foreign
trade and economic policy
seçimlerinde Akdış
Parti
MHPpolitikası
Mersin’den
düşürmüştür
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
vergisiGenel
gibi belirli
aralıklarla alınan Partilerin
bir
regular basis
like income taxSayısı
and corporate
Tablo 16: kurumlar
2011 Yılı
Seçimlerinde
Milletvekili
ve tax,
OyasDağılımı
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus
are collected only once when commodities subject
olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri,
Vergi Partilere
to foreignGöre
trade arrive
at the
custom. According
to
Mersin’de
Oy ve
Milletvekili
Dağılımı
(%)
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu
the second item of tax procedural law, custom
kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Oy
Bu nedenle,
are excluded from
this law. Temsil
Therefore,Edilme
Oranı (%)duties Milletvekili
Sayısı
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458
procedures and practises of custom duties are
sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun
regulated by customs law numberedOranı
4458. (%)
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük
Through this law, a systematization has been
Sağ Partiler
Toplamı
57.83
Bölgesine
girişinden
başlayıp, eşyaya uygulanacak
created beginning6with commodities subject54,54
to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik
international trade entering customs territories of
Sol Partiler Diğer
Toplamı
4 with operation sequence.
36,36
oluşturulmuştur.
tüm vergilerde olduğu32.3
gibi
Turkey and continuing
2011
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh,
Like all other taxes, compalsive levels such as
Bağımsız
9.65
1 and collecting are regulated
9.10
tahakkuk
ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan
by General Directorate of Customs as a part of
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
Anabilim
Dalı Mali
Hukuk to
Diğerleri
0,22
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
Ministry
according
Programı
Yüksek Lisans
Selin KILINÇ tarafından
hazırlanan
Yüksekprocess
Lisans of
Tezinden
Kanunu
hükümlerine
uygunÖğrencisi
olarak yürütülmektedir.
Customs
Law. Resolution
disputes over
türetilmiĢtir.
Toplam
100
11 a different form from 100
Gümrük
vergisinden doğan
uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has
the
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları
have to be resolved administratively in the first
idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
Kaynak: TÜİKöncelikle
(2014),
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen
solved administratively, legal action can be taken.
1
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
Key words:
Custom, Custom
Custom devam ettir2011 yılı genel seçimlerinin sonuçları, oyların ve
siyasi
yapısındaki
ezici Duties,
üstünlüğünü
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
Disputes
Uyuşmazlıkları
milletvekillerininGümrük
siyasi
yelpazeye dağılımı tememiştir. Sağın ülkenin siyasi yapısındaki belirleyici
linde incelendiğinde, yalnızca siyaset kurumunun
işleyişindeki değişim değil, hem Mersin’in ve
hem de Türkiye’nin siyasi yapısında değişimde
daha net ve anlaşılır hale gelecektir. Bu hususta
en dikkat çekici bulgu, uzun yıllardan beri devam
ede gelen gelenek 2011 genel seçimlerinde de
bozulmamış, sağ siyaset geleneği Türkiye’nin
üstünlüğü yalnızca oy oranları bakımından değil,
de temsil gücü bakımından da sürmüştür. Bu
değerlendirme, Mersin ili özeli için de geçerlidir.
65 yıla yaklaşan çok partili dönemin tamamında
Mersin’in siyasi yapısında sağ partilerin ezici
bir üstünlüğü çarpar. Mersin kent merkezinde
sol siyaset anlayışı daha etkin gibi görünse de,
159
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
Mersin kırsalında sağın ezici üstünlüğü ilin siyasi
Sağ siyaset geleneğinin siyasi yapıda yaşadığı
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
bu kayıplar, hem Türkiye genelinde ve hem de
yapısında belirleyici olmaktadır (Tablo 16).
1
ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM
MersinYOLLARI
ili özelinde, sol yelpazeye artış olarak
Siyasi yapıda sağın üstünlüğü devam etmekle
yansımıştır.
2011 genel
seçimlerinde sol partileADMINISTRATIVE SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
birlikte, partilerin oy dağılımı, temsil gücü ve
rin toplam oy oranı yüzde 25 civarında, temsil
çıkardıkları milletvekili sayısı bir öncekiCUSTOM
genel DUTIES
gücü de yaklaşık yüzde 18,6 oranında artmıştır.
Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
seçimler (2007 genel seçimleri) ile kıyaslandığınMerin ili özelinde ise sol siyaset geleneği seçmen
2
Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
da, sağ yelpazeninCelal
bu Bayar
seçimlerde,
hem
Türkiye
3
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢ Ticaret
Bölümü
desteğini
yüzde
18,3 oranında, temsil gücünü de
genelinde ve hem de Mersin ili özelinde önemli
45,44
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari yüzde
Abstract:
Customoranında
duty is a kindarttırmıştır.
of tariff arising
bir kayıp yaşadığı
gerçeği
ile karşılaşılır.
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle,Türkiye
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik,
subject to customs which is based on those
GENEL
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
genelinde sağ yelpazenin,
toplam oyyanında
oranında
sosyal ve mali fonksiyonlarının
önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
yüzde 4,8’lik bir
düşüş
ve temsil
gücünde
türüdür.
Aynı zamanda
harcamalar
üzerinden de
alınan
instrument in addition to its economic, social and
Demokratik
rejimlerde seçimler hayati öneme
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
yüzde 7,5’lik birkurumlar
azalma
gözlemlenmiştir.
vergisi
gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
sahiptir.
Siyasi katılım ise demokratik toplumlarda
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus bireylerin
are collected only
onceen
when
commodities
subject
hem
temel
haklarından
ve hem de
Durum Mersin olmak
ili özelinde
de Türkiye
üzere alınmaktadır.
Gümrük geneline
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu en
thebaşta
second gelen
item of ödevlerindendir.
tax procedural law, custom
Bireylerin siyasi
benzer bir görünüm
sergiler.
Bu tutulmuştur.
seçimlerde
sağ
kanun kapsamı
dışında
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 yaşama
procedures aktif
and practises
of custom
duties areile gerçekleşir.
katılımı
seçimler
partilerin Mersin’deki
toplam
seçmen
desteği,
sayılı Gümrük
Kanunu’nda
düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bireyler
Through this
law, a systematization
has been
seçimlerdeki
siyasi davranışları
ile topluyüzde 8,8’lik bir
düşüşle,
yüzde
57,83
Bölgesine
girişinden
başlayıp,
eşyaya olarak
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik mun
international trade
entering customs
territories of
yapısının
belirlenmesinde
kritik roller
gerçekleşmiştiroluşturulmuştur.
(Tablo 16).Diğer
Butümoyvergilerde
oranları
ilegibi Turkeysiyasi
olduğu
and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, üstlenirler.
Like all otherBireyler
taxes, compalsive
levels such
as
seçimlerde
siyasal
erkin, siyasi
bağlantılı olaraktahakkuk
sağ partilerin
Mersin’den
ve tahsil aşamaları
Gümrük çıkarve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan partiler
by Generalarasındaki
Directorate of dağılımı
Customs as belirleyip,
a part of
toplumun
1
Bu
çalıĢma,
Bayar
Üniversitesi
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
dıkları milletvekili
sayısı
daCelal
8’den
6’ya
düşmüştür.
Gümrükler
Genel
Müdürlüğü
tarafından,
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.
Customsyapısını
Law. Resolution
process of disputes over
siyasi
şekillendirirler.
türetilmiĢtir.
Siyasi yapıda yaşanan
bu değişim, sağ partilerin
Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir
Mersin’deki toplam
yansımıştır.
yapıyatemsil
sahiptir.gücüne
Gümrük de
vergisi
uyuşmazlıkları
öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır.
Daha net bir ifadeyle
bu değiAncak temsil
idari gücündeki
aşamada
çözümlenemeyen
uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir.
şim, sağ siyaset geleneğinin, Mersin ili özelinde
Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi,
yüzde 18,19’lukGümrük
bir gerileme
yaşadığı anlamına
Uyuşmazlıkları
geliyordu. Bulgular biraz daha dikkatli analiz
edildiğinde, sağın Mersin’de yaşadığı kayıpların,
Türkiye genelinde yaşanılan kayıpların kat be kat
üstünde olduğu gerçeği ile karşılaşılır. Ortaya
çıkan bu tabloda MHP’nin yaşadığı oy kaybının
yanı sıra, bağımsız adayların oylarındaki kısmi
artış da etkili olmuştur.
customs duties has a different form from the
process of other taxes. Customs duty disputes
have yandan,
to be resolved
administratively
in the first dinamiklerin
Öte
Tarihsel
ve toplumsal
place. However, in the case of disputes not being
administratively,
action can be taken.
desolved
etkisiyle,
Türklegal
toplumunun
kendine özgü bir
1
siyasi
yapısıCustom,
vardır.
Bütün
nedenlerle ilişkili
Key words:
Custom
Duties,bu
Custom
Disputes
olarak Türkiye’de siyasi partiler genellikle çok
uzun ömürlü olmamaktadır. Bununla birlikte iki
ana siyasi gelenek, çok partili dönem boyunca
her zaman varlığını korumuştu. Kurulan her
siyasi parti, kendine özgü ideolojik ve siyasi
söylemleri olsa da, genelde sağ ya da sol siyaset
geleneğinin birinin içinde varlığını ve siyasi işlevini sürdürmüştür. Bu nedenle, Türk toplumunun
160
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
siyasi yapısının daha sağlıklı analiz edilebilmesi
siyaset kültürünün dominantlığı daha net bir şekilde
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
gözler önüne serilir. Grafik 35 ve Grafik 38’de
ve sosyo-politik yapıdaki değişimin ortaya kona1
ĠDARĠ AġAMADA
açıkçaYOLLARI
görüldüğü gibi, 1950’li yıllarda Türkiye
bilmesi için, siyasetin ana kanatlarının
seçmen ÇÖZÜM
genelinde
sağ partilerin
toplam oy oranı ortalama
desteğindeki ve temsilADMINISTRATIVE
gücündeki değişimin
iyi
SOLUTIONS
TO DISPUTES
OVER
yüzde 58 civarında seyrederken, 1960’lı yıllarda
incelenmesi gerekir. CUSTOM DUTIES
bu oran yüzde 63’ü aşmıştır. 1970’li yıllarda ise
KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3
Araştırmada, yukarıda dikkat çekilenSelin
saptamasağ partilerin toplam oylarında, 1960’lı yıllara
2
Celal Bayar
Üniversitesi
Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi
ların ışığında Mersin’in
siyasi
3 yapısı, bu yapının
Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,
DıĢkısmi
Ticaret bir
Bölümü
oranla
düşüş gözlemlenir. 12 Eylül 1980
zaman içinde geçirdiği değişim ve Mersin’in
Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Askeri
Abstract:Darbesi’ni
Custom duty istakip
a kind eden
of tariffsüreçte
arising ise sağ kanat
Türkiye’nin genel
siyasi
yapısı içindeki
eşyanın
yer değiştirmesi
nedeniyle, yerini
bu eşyanın
from the movement of commercial commodities
hızlı
bir toparlanma
sürecine
miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, çok
subject
to customs
which is based
on those girer. Darbeyi
ortaya koymak hedeflendi.
Seçimlerin
toplumun
sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir
commodities’quantity and value. It is are a kind of
takip
eden ilk genel seçimlerde sağ partilerin
ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi
tariff that is a foreign trade and economic policy
siyasi yapısının dış
üzerinde
belirleyici
etkiye
sahip
türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan
instrument in addition to its economic, social and
toplam
oy oranları yüzde 23,1’lik bir sıçrama
dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve
fiscal functions. Since they are not collected on
olduğu realitesinden
hareketle, hedefe ulaşmada
kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir
regular basis like income tax and corporate tax, as
kaydederek,
yüzde 55.58’den, yüzde 68.41’e
vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan
an indirect tariff on expenditures, custom duties
temel veri kaynağı
olarak
genel
seçim
sonuçları
eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yükselir.
are collected1980’li
only once yıllar
when commodities
subject
genelinde
ise Türk sağının
olmak üzere
alınmaktadır. Gümrüksosyoloji
vergileri, Vergi
to foreign trade arrive at the custom. According to
seçildi. Araştırmada,
yapısal-işlevselci
Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu oy
the ortalaması
second item of yüzde
tax procedural
law,
custom
67.39 civarında seyreder.
kanun kapsamısiyaset
dışında tutulmuştur.
Bu nedenle,
duties are excluded from this law. Therefore,
geleneğinden hareketle,
sosyolojisinin
gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Takip
procedures
and süreç
practisesiçinde
of custom
are
eden
de duties
sağ partilerin
toplam
sayılı Gümrük
Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Bu kanun
regulated by customs law numbered 4458.
yöntem ve teknikleri
kullanılarak,
son
65
yılın
ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük oyu,
Through
this
law,
a
systematization
has
been
1999 genel seçimleri dışında ise genel bir
Bölgesine ikincil
girişinden veri
başlayıp,
eşyaya tekniği
uygulanacak
created beginning with commodities subject to
genel seçim sonuçları,
analizi
işlemlerin
sırasına
göre
bir
sistematik artış
international
trade gösterir.
entering customs
territories
of
eğilimi
1990’lı
yıllarda
sağ parti
oluşturulmuştur.
kullanılarak analiz
edildi. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence.
gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, oyları
Like allortalaması
other taxes, compalsive
as
yüzde levels
66,5such
olarak
gerçekleşir.
tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret
assessment, accrual and collecting are regulated
Bakanlığı’na
bağlı ayrı bir siyasi
kuruluş niteliği
by General
Directorateise,
of Customs
a part ortalamasının
of
1950’den günümüze
Türkiye’nin
yapısıolan
2000’li
yıllarda
bütün asyıllar
da
1
Bu çalıĢma,
CelalMüdürlüğü
Bayar Üniversitesi
Bilimler Enstitüsü
AnabilimMinistry
Dalı Mali
Hukuk to
Gümrükler
Genel
tarafından,Sosyal
Gümrük
Customs Maliye
and Economy
according
Programı
Yüksek
Lisans
Öğrencisi
Selin
KILINÇ
tarafından
hazırlanan
Yüksek
Lisans
Tezinden
hükümlerine
uygunincelendiğinde,
olarak yürütülmektedir.
Customs Law.
Resolution
process70’e
of disputes
over
genel olarak ve Kanunu
dönemsel
bazda
üzerine
çıkarak
yüzde
yaklaşır.
türetilmiĢtir.
Gümrük
vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm
customs duties has a different form from the
süreci,
diğer vergilerde
oluşan süreçten
farklı bir
process of other taxes. Customs duty disputes
Türk toplumunun
toplumsal
ve siyasal
yaşamında
yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Sağ
have siyaset
to be resolved
administrativelyMersin’in
in the first siyasi yapısı
geleneğinin
öncelikle idari
aşamada çözümlenmek
zorundadır.
place. However, in the case of disputes not being
sağ siyaset geleneğinin
damgasını
vurmuş olduğu
Ancak
idari
aşamada
çözümlenemeyen içindeki
solved administratively,
legal
can be taken.
üstünlüğü
iseaction
Grafik
37 ve 38’de net bir
1
uyuşmazlıklarda
yoluna başvurulabilmektedir.
gerçeği ile karşılaşılır.
Sağyargı
kanadın
Türkiye’nin
Key words:
Custom, Custom Grafik
Duties, Custom
şekilde
gözlemlenebilir.
38’de de açıkça gösiyasi yapısı içinde
zayıf olduğu
dönemler
AnahtarenKelimeler:
Gümrük, Gümrük
Vergisi,
Disputes
rüldüğü gibi, incelenen süreçte sağ siyaset geleneği
Gümrük Uyuşmazlıkları
ise 1957 ve 1977 genel seçimleri ile şekillenen
açısından Mersin’in siyasi yapısı içinde 3 dönüm
parlamento dönemleri olmuştur (Grafik 35). Donoktası ve 3 kırılma noktası vardır: Sağ partiler
ğal olarak sol kanadın, siyasi yaşamda en etkili
toplam oy oranı bağlamında 1950, 1965 ve 1983
olduğu dönemlerde yine 1957 ve 1977 dönemleri
genel seçimlerinde Mersin’de zirve yapmışlardır.
olmuştur (Grafik 36).
2007 genel seçimleri de dördüncü bir zirve kabul
Çok partili dönemde, genel olarak Türk topluedilebilir. Bu 3 genel seçimlerin ardından sağ yelmunun, özelde de Mersin’in siyasi yapısında, sağ
paze için Mersin’de düşüş trendi başlamıştır. Öte
161
ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ
UHBAB
INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL
OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE
www.uhbabdergisi.com
Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015
Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi
April
/ May/ Haziran
/ June Spring
Summer
Issue:
12 Year:
20152015
Nisan
/ Mayıs
Ġlkbahar
YazVolume:
Dönemi 4Cilt:
4 Sayı:
12 Yıl:
ID:218Journal
K:479 Jel
Kodu: Y01 and Academic Science
International Peer-Reviewed
of Humanities
April / May / June Spring
Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015
www.uhbabdergisi.com
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
ID:230 K:509 Jel Kodu: K34
(ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880)
yandan 1957, 1977 ve 1999 genel seçimleri ise
seçmen desteği yüzde 38.74 civarında iken,
GÜMRÜK
VERGĠSĠ
UYUġMAZLIKLARININ
sağın Mersin’de dibe vurduğu dönemler olmuştur.
1960’lı yılla
Download