kamu yönetiminde etik davranış ilkeleri

KAMU YÖNETİMİNDE ETİK DAVRANIŞ
İLKELERİ
İ rahi ÖNDER
Baş aka lık Uz a ı
www.etik.gov.tr
1
ETİK İLKE VE STANDARTLAR
• Etik ilkeler, iyi davra ışta bulunma ve kötü
davra ışlarda kaçı a konusunda, kamu
görevlilerine rehberlik ederler.
• Devlete olan güveni artırırlar ve kamu
örgütlerindeki yönetsel davra ış sta dartları ı
yüceltirler.
• Değerleri çatıştığı durumlarda karar vericilere
yol gösterirler.
www.etik.gov.tr
2
5- Etik Davra ış İlkeleri
1 Sayılı Ka u Uyarı a Düze le e Yö et elikte
Belirle e Etik Davra ış İlkeleri
Madde 5 — Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci
Madde 6 — Halka hizmet bilinci
Madde 7 — Hiz et sta dartları a uy a
Madde 8 — A aç ve isyo a ağlılık
Madde 9 — Dürüstlük ve tarafsızlık
Madde 10 — Saygı lık ve güve
Madde 11— Nezaket ve saygı
Madde 12 — Yetkili makamlara bildirim
Madde 13 — Çıkar çatış ası da kaçı a
Madde 14 — Görev ve yetkileri
e faat sağla ak a a ıyla kulla ıl a ası
Madde 15 — Hediye al a ve e faat sağla a yasağı
Madde 16 — Ka u alları ve kay akları ı kulla ı ı
Madde 17 — Savurga lıkta kaçı a
Madde 18 — Bağlayı ı açıkla alar ve gerçek dışı eya
Madde 19 — Bilgi ver e, sayda lık ve katılı ılık
Madde 20 — Yö eti ileri hesap ver e soru luluğu
Madde 21 — Eski ka u görevlileriyle ilişkiler
Madde 22 — Mal bildiriminde bulunma
www.etik.gov.tr
3
GÖREVİN YERİNE GETİRİLMESİNDE KAMU
HİZMETİ BİLİNCİ
(Yönetmelik, md. 5)
• Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine
getirilmesinde; sürekli gelişi i, katılı ılığı,
sayda lığı, tarafsızlığı, dürüstlüğü, kamu
yararı ı gözetmeyi, hesap vere ilirliği,
ö görüle ilirliği, hizmette yeri de liği ve
beyana güveni esas alırlar.
www.etik.gov.tr
4
 Ka u görevlileri i görevleri i yeri e getirirke dikkate al aları gereke
çağdaş yö eti ilkeleri;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
“ürekli gelişi
Katılı ılık 19. adde
“ayda lık 19. adde
Tarafsızlık 9. adde
Dürüstlük (9. madde)
Ka u yararı ı gözet ek
Hesap verebilirlik (20. madde)
Öngörülebilirlik
Hizmette yerindelik
Bayana güven
www.etik.gov.tr
5
HALKA HİZMET BİLİNCİ
(Yönetmelik, md. 6)
• Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine
getirilmesinde; halkı
günlük yaşa ı ı
kolaylaştır ayı, ihtiyaçları ı en etkin, hızlı ve
verimli biçimde karşıla ayı, hizmet kalitesini
yükseltmeyi, halkı memnuniyetini artır ayı,
hizmetten yararla a ları
ihtiya ı a ve
hizmetlerin
sonucuna
odaklı
ol ayı
hedeflerler.
www.etik.gov.tr
6
Ka u Hiz eti Bir E a ettir…
• Halkı günlük yaşa ı ı kolaylaştır ak
• Hizmet kalitesini yükseltmek
www.etik.gov.tr
7
HİZMET STANDARTLARINA UYMA
(Yönetmelik, md. 7)
• Kamu kurum ve kuruluşları ı yöneticileri ve
diğer personeli, kamu hizmetlerini belirlenen
standartlara ve süreçlere uygun şekilde
yürütürler, hizmetten yararlananlara iş ve
işle lerle ilgili gerekli açıklayı ı bilgileri
vererek o ları hizmet süreci boyunca
aydı latırlar.
www.etik.gov.tr
8
• Hiz et sta dartları ı
elirle
esi
• Kamu görevlilerinin belirlenen
sta dartları a uygun hizmet su ası
hizmet
• Hizmetten yararlananlara iş ve işle lerle ilgili
gerekli açıklayı ı bilgilerin verilmesi
www.etik.gov.tr
9
AMAÇ VE MİSYONA BAĞLILIK
(Yönetmelik, md. 8)
• Kamu görevlileri, çalıştıkları kurum veya
kuruluşu a açları a ve misyonuna uygun
davra ırlar. Ülkenin çıkarları, toplumun refahı
ve
kuru ları ı
hizmet
idealleri
doğrultusu da hareket ederler.
www.etik.gov.tr
10
DÜRÜSTLÜK VE TARAFSIZLIK
(Yönetmelik, md. 9)
• Kamu görevlileri; tüm eylem ve işle leri de yasallık,
adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusu da
hareket ederler, görevlerini yerine getirirken ve
hizmetlerden yararla dır ada dil, din, felsefi inanç,
siyasi düşü e, ırk, cinsiyet ve benzeri sebeplerle
ayrı yapamazlar, insan hak ve özgürlüklerine aykırı
veya kısıtlayı ı muamelede ve fırsat eşitliği i
engelleyici davra ış ve uygulamalarda bulunamazlar.
www.etik.gov.tr
11
• Kamu görevlileri, takdir yetkilerini, kamu yararı ve hizmet
gerekleri doğrultusu da, her türlü keyfilikten uzak, tarafsızlık
ve eşitlik ilkelerine uygun olarak kulla ırlar.
• Kamu görevlileri, gerçek veya tüzel kişilere öncelikli, ayrı alıklı,
taraflı ve eşitlik ilkesine aykırı muamele ve uygulama
yapamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin
yararı ı veya zararı ı hedef alan bir davra ışta bulunamazlar,
kamu aka ları ı mevzuata uygun politikaları ı, kararları ı
ve eylemlerini engelleyemezler.
www.etik.gov.tr
12
• Yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri
doğrultusu da hareket etme
• Ayrı
ılık yapmama
• İ sa hak ve özgürlüklerine aykırı veya
kısıtlayı ı muamelede bulunmama
• Fırsat eşitliği i engelleyici
uygulamalarda bulunmama
www.etik.gov.tr
davra ış
ve
13
• Takdir yetkisi i kulla ı ı
• Ada
kayır a ılık
• Hiz et kayır a ılığı
www.etik.gov.tr
14
SAYGINLIK VE GÜVEN
(Yönetmelik, md. 10)
• Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni
sağlaya ak şekilde davra ırlar ve görevin
gerektirdiği itibar ve güvene layık oldukları ı
davra ışlarıyla gösterirler.
• Halkı kamu hizmetine güven duygusunu
zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine
zarar veren davra ışlarda bulunmaktan
kaçı ırlar.
www.etik.gov.tr
15
• Kamu görevlileri, halka hizmetin kişisel veya
özel her türlü menfaatin üzerinde bir görev
olduğu bilinciyle hizmet gereklerine uygun
hareket eder, hizmetten yararlananlara kötü
davranamaz, işi savsaklayamaz, çifte standart
uygulayamaz ve taraf tutamazlar.
www.etik.gov.tr
16
• Yönetici veya denetleyici konumunda bulunan
kamu görevlileri, keyfi davra ışlarda, askı,
hakaret ve tehdit edici uygulamalarda
bulunamaz,
açık
ve
kesin
ka ıtlara
dayanmayan rapor düzenleyemez, mevzuata
aykırı olarak kendileri için hizmet, imkan veya
benzeri çıkarlar talep edemez ve talep olmasa
dahi su ula ı kabul edemezler.
www.etik.gov.tr
17
• Kamu görevlilerinin kamu yönetimine güveni
sağlaya ak şekilde davra aları
• Hizmetten yararlananlara kötü davranmama
• İşi savsakla a a
• Çifte standart uygulamama
• Taraf tutmama
www.etik.gov.tr
18
NEZAKET VE SAYGI
(Yönetmelik, md. 11)
• Kamu görevlileri, üstleri, eslektaşları, astları,
diğer personel ile hizmetten yararlananlara
karşı nazik ve saygılı davra ırlar ve gerekli ilgiyi
gösterirler, konu yetkilerinin dışı daysa ilgili
birime veya yetkiliye yönlendirirler.
www.etik.gov.tr
19
• Vata daşa hiz et ettiği izi u ut a alıyız.
• Kendimizi hizmetten yararla a ları
koy alıyız.
www.etik.gov.tr
yerine
20
YETKİLİ MAKAMLARA BİLDİRİM
(Yönetmelik, md. 12)
• Kamu görevlileri, bu Yönetmelikte belirlenen etik
davra ış ilkeleriyle ağdaş aya veya yasadışı iş ve
eylemlerde ulu aları ı talep edilmesi halinde
veya hizmetlerini yürütürken bu tür bir eylem veya
işle de haberdar oldukları da ya da gördüklerinde
durumu yetkili makamlara bildirirler.
• Kuru ve kuruluş a irleri, ih arda ulu a ka u
görevlileri i ki liği i gizli tutar ve ke dileri e
herhangi bir zarar gelmemesi için gerekli tedbirleri
alırlar.
www.etik.gov.tr
21
• Halk arası da ga
az , ispiyo u .
• İste eye adam – dışla a.
• Yolsuzluk gizlilik içerisinde yürütülür, bu nedenle de ortaya
çıkarıl ası son derece güçtür.
• Minareyi çalan, kılıfı ı hazırlar.
• Bir kamu kurumundaki ahlak dışı uygula aları, dola dırı ılığı,
savurga lığı ve görevi kötüye kulla ayı dışarıdakilere
nazaran daha iyi bilen, kurum içerisindeki görevlilerdir. Bu
nedenle, ancak kurum içerisindeki ahlaklı kamu görevlilerinin,
ahlak dışı uygulamalarda ve yolsuz davra ışlarda ulu a ları
ihbar etmeleri suretiyle söz konusu olaylar kolaylıkla açığa
çıkarıla ilir.
www.etik.gov.tr
22
SAVURGANLIKTAN KAÇINMA
(Yönetmelik, md. 17)
• Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile
diğer kamu
alları ve kay akları ı
kulla ı ı da israf ve savurga lıkta kaçı ır;
mesai süresini, kamu alları ı, kay akları ı,
işgü ü ü ve i ka ları ı kulla ırke etkin,
verimli ve tutumlu davra ırlar.
www.etik.gov.tr
23
• İsraf ve savurga lıkta kaçı
a
• Mesaimizin ne kadarı ı gerçekten kamu
hizmeti için har ıyoruz
www.etik.gov.tr
24
BAĞLAYICI AÇIKLAMALAR VE
GERÇEK DIŞI BEYAN
(Yönetmelik, md. 18)
• Kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken
yetkilerini aşarak çalıştıkları kuru ları ı
ağlayı ı açıkla a, taahhüt, vaat veya
girişi lerde bulunamazlar, aldatı ı ve gerçek
dışı beyanat veremezler.
www.etik.gov.tr
25
BİLGİ VERME, SAYDAMLIK VE
KATILIMCILIK
(Yönetmelik, md. 19)
• Kamu görevlileri, halkı bilgi edinme hakkı ı kulla ası a
yardı ı olurlar. Gerçek ve tüzel kişileri talep etmesi halinde
istenen bilgi veya belgeleri, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı
Ka u u’ da belirlenen istisnalar dışı da, usulüne uygun
olarak verirler.
• Üst yöneticiler, ilgili ka u ları izin verdiği çerçevede,
kuru ları ı ihale süreçlerini, faaliyet ve denetim raporları ı
uygun araçlarla kamuoyunun bilgisine sunarlar.
www.etik.gov.tr
26
• Kamu görevlileri, kamu hizmetleri ile ilgili temel
kararları hazırla ası, olgu laştırılası, alı ası ve
bu kararları uygula ası aşa aları da birine, bir
kaçı a veya ta a ı a, aksine yasal bir hüküm
ol adıkça, o karardan doğruda ya da dolaylı olarak
etkilenecek ola ları katkıda ulu ası ı sağla aya
dikkat ederler.
www.etik.gov.tr
27
• Şeffaf yö eti
• Bilgi edi
e hakkı
• Bilgi ver ekte kaçı
a
• İhale süreçlerinin, faaliyet raporları ı uygun
araçlarla kamuoyunun bilgisine su ul ası
• İlgilileri karar alma sürecine dahil edilmesi
www.etik.gov.tr
28
YÖNETİCİLERİN HESAP VERME
SORUMLULUĞU
(Yönetmelik, md. 20)
• Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine
getirilmesi sırası da soru lulukları ve yükümlülükleri
konusunda hesap verebilir ve kamusal değerle dir e
ve denetime her zaman açık ve hazır olurlar.
• Yönetici kamu görevlileri, kuru ları ı amaç ve
politikaları a uygun olmayan işle veya eylemleri
engellemek için görev ve yetkilerinin gerektirdiği
önlemleri za a ı da alırlar.
www.etik.gov.tr
29
Yönetici kamu görevlileri;
•Personeline etik davra ış ilkeleri konusunda
uygun eğiti i sağla ak,
•Bu ilkelere uyulup uyul adığı ı gözetle ek,
•Geliriyle ağdaş aya yaşa tısı ı izle ek,
•Etik davra ış konusunda rehberlik etmekle
yükümlüdür.
www.etik.gov.tr
30
ESKİ KAMU GÖREVLİLERİYLE İLİŞKİLER
(Yönetmelik, md. 21)
• Kamu görevlileri, eski kamu görevlilerini kamu
hizmetlerinden ayrı alıklı bir şekilde faydala dıra az,
onlara i tiyazlı muamelede bulunamaz.
• Kamu
görevlerinden
ayrıla
kişilere,
ilgili
kanunlardaki hükümler ve süreler saklı kalmak
kaydıyla, daha önce görev yaptıkları kurum veya
kuruluşta , doğruda veya dolaylı olarak herhangi bir
yüklenicilik, komisyonculuk, temsilcilik, ilirkişilik,
ara ılık veya benzeri görev ve iş verilemez.
www.etik.gov.tr
31
• Eski kamu görevlilerinin kamu hizmetlerinden
ayrı alıklı bir şekilde faydala dırıl a ası
• Kamu görevlisinin ayrıldıkta hemen sonra
eski kurumuyla iş ilişkisi e girmemesi
www.etik.gov.tr
32
MAL BİLDİRİMİNDE BULUNMA
(Yönetmelik, md. 22)
• Kamu görevlileri, kendileriyle eşleri e ve velayeti altı daki
ço ukları a ait taşı ır ve taşı azları, alacak ve orçları
hakkı da, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulu ul ası, Rüşvet ve
Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümleri uyarı a, yetkili
makama mal bildiriminde bulunurlar.
www.etik.gov.tr
33
• Kurul, gerek gördüğü takdirde mal bildirimlerini
inceleme yetkisine sahiptir. Mal bildirimlerindeki
bilgilerin doğruluğu u kontrolü a a ıyla ilgili kişi ve
kuruluşlar (bankalar ve özel finans kuru ları dahil)
talep edilen bilgileri, en geç otuz gün içinde Kurula
vermekle yükümlüdürler.
www.etik.gov.tr
34
• Göreve atamalarda, göreve giriş için gerekli belgelerle
birlikte mal bildirimi de verilmektedir.
• Mal varlığı da önemli bir artışı ol ası durumunda,
bir ay içinde mal bildirimlerinin yenilenmesi
gerekmektedir.
• Görevine devam edenler, sonu (0) ve (5) ile biten
yılları en geç şu at ayı sonuna kadar bildirimlerini
yenilerler.
www.etik.gov.tr
35
Teşekkürler…
Vicdanınız kılavuzunuz olsun…
www.etik.gov.tr
36