iç kontrol ve risk yönetimi

Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
1.2.8
Risk Yönetimi
Pazartesi, 12.09.2011
Finlandiya Kamu Yönetiminde Risk Yönetimi
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Risk Yönetimi çerçevesi
 COSO-ERM (İşletme Risk Yönetimi) çerçevesinin
uygulanması
 İç Kontrol ve Risk Yönetimi sistemlerinin
değerlendirilmesine destek olma amacını taşır
 Yönetimde Risk Yönetimi bilincini arttırır
 Ortak terminolojinin kullanımını destekler
 Üst yönetimin sorumluluğunu vurgular
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Risk Yönetimi çerçevesi – Belge içeriği
Kurum iç kontrol ilkeleri
 İç kontrolü düzenlemeleri yapılması yönündeki yasal gereklilik
 Görev ve sorumluluklar
 İç kontrol güvence beyanı
Tanım
 Amaç
 Arka plan (COSO-ERM)
 Uygulamada kullanım
Çerçeve
 Sekiz değerlendirme alanı (COSO-ERM) & alt alanlar
 Konular
 Doğrulama
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Risk Yönetimi çerçevesi - İlkeler
Kurumlarda iç kontrol ve risk yönetimi düzenlemelerini
yapılmasına ilişkin yasal görev
 Kurumların aşağıdakileri destekleyen prosedürleri olmalı

1) Kaynak ve operasyonların yasallığı ve sonuçları;
2) Yönetilen fon ve aktiflerin güvenliği; ve
3) Kaynak ve operasyonların doğru ve adil şekilde gösterilmesi
Birincil sorumluluk üst yönetimindir
 Faaliyet raporlarında güvence beyanı sorumluluk
alındığının göstergesidir ve hesap verebilirliği destekler

Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Risk Yönetimi çerçevesi

Sekiz alan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.



Dahili ortam
Hedef koyma
Riskleri belirleme
Riskleri değerlendirme
Risklere cevap verme
Kontrol faaliyetleri
Bilgi ve iletişim
İzleme
Değerlendirilecek konuların listesi ve doğrulama
yöntemlerinden örnekler
Sistematik bir değerlendirmeye dayalı olarak risk yönetimi
statüsüne ilişkin bir yargı
Mekanik bir araç değil, değerlendirmeye yardımcı bir unsurdur
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Risk Yönetiminin Yasal Dayanağı
Merkezi Hükümet Bütçe Yasası 24b maddesinde şu ifade yer almaktadır :
İç kontrol
(1) Kamu kurumlarının kendi faaliyetlerinde ve sorumlulukları altında
bulunan faaliyetlerde iç kontrolle ilgili gerekli düzenlemeleri yapmaları
gerekmektedir.
(2) İç kontrol düzenlemeleri her kurumun yönetimi tarafından
gerçekleştirilir ve yönetim iç kontrolün düzgün ve yeterli olmasından
sorumludur.
(3) Kamu kurumlarında iç kontrole ve iç kontrolün düzenlenmesine ilişkin
daha detaylı hükümler bir kararname ile düzenlenir.
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
İç kontrol sorumluluklarının tanımı
Merkezi Hükümet Bütçe Kararnamesinin 69. maddesi (2.3.2000/263)
 Kurum yönetiminin iç kontrol birimini oluşturma
sorumluluğu vardır
 İç kontrol biriminin aşağıdakileri sağlaması gerekir:
1) Kamu kurumlarının faaliyetlerinin kanuna uygunluğu
2) Kamu kurumlarının bütçe ve faaliyetlerinin sonuçları;
3) Kamu kurumları tarafından yönetilen fon ve aktiflerin güvenliği; ve
4) Her bir kamu kurumunun yönetimi için gereken kaynak ve faaliyetleri ile
ilgili doğru ve adil bir görüş sunmak ve harici yönlendirme yapmak
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Güvence Beyanı
Merkezi Hükümet Bütçe Kararnamesi Madde 65:
 Kurumun faaliyet raporu iç kontrol güvence beyanı
içerecektir:
.....
 (7) İç kontrol ve risk yönetiminin uygunluğu ve
yeterliliğine ilişkin bir değerlendirme ve bu kapsamda
bir iç kontrolün mevcut durumu ve en temel gelişimsel
ihtiyaçlarına ilişkin bir beyan (iç kontrol
değerlendirmesi ve iç kontrol güvence beyanı);
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
İç Denetim
 Merkezi Hükümet Bütçe Kararnamesi madde
70 (2.3.2000/263)
 Gerekli bir neden olduğunda kamu kurumunun yönetimi iç
denetim düzenlemesi yapacaktır.
 İç denetimin amacı mevcut iç kontrol sisteminin yeterli ve
tatminkar olduğu konusunda yönetimi temin etmek ve yönetimin
yapılmasını istediği denetimleri gerçekleştirmektir.
=> İç denetim zorunlu değildir ve her bakanlıkta
veya kamu kurumunda yer almamaktadır.
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
İç Kontrol ve Risk Yönetiminin Evrimi
Etkililik
Stratejik özellik
Verimlilik
Risk Yönetimi ve iç kontrol; yönetim, liderlik
ve süreçlerin ayrılmaz bir parçasıdır
İç kontrol risk yönetimini içine alacak şekilde genişlemektedir
2004’te Devlet Bütçesi Kararnamesinde yapılan değişiklikler,
COSOERM
Risk analizi ve risk haritası çıkarma iç
kontrolün bir parçası haline gelmektedir
2000 yılında Devlet Bütçe Kararnamesinde yapılan
değişiklikler, COSO iç kontrol modelinin uygulanması
Yönetim yaklaşımı iç kontrolün bir
unsuru olarak tanımlanmaktadır
İç kontrol; kontrol yöntemleri ve iç
denetime eşittir
Özel kontrol önlemleri
Olağan süreçlere
entegrasyon düzeyi
Zaman
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Hükümet Mali Kontrol Birimi Görevleri
 Bağımsız bir denetim birimi olarak Hükümete ve Bakanlıklara




danışmanlık yapar
Merkezi hükümet bütçesi ve faaliyetlerini kontrol etme ve buna
ilişkin raporlama yapmak için kullanılan sistemin kalitesini ve
mali hesap verebilirliğini geliştirir
Devletin yıllık hesaplarının doğru ve adil bilgiler içermesini
sağlar.
Merkezi hükümet bütçesinin raporlanma ve değerlendirilme
sürecini yönlendirir ve koordine eder.
2007-2013 programlama dönemindeki yapısal fonlara ilişkin
denetim otoritesidir
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Görevler
 Hükümet mali kontrol birimi gözlemlerine dayalı bir
rapor sunabilir ve hükümetin, bakanlıkların, kamu
kurumlarının, kamu iktisadi teşekküllerinin ve kamu
fonlarının gerçekleştirmesi gereken eylemlerle ilgili
öneride bulunabilir.
 Birim aynı zamanda gözlemlerini ve eylem önerilerini
Devlet Denetleme Ofisi’ne (Sayıştay) ve üzerlerine
düşen eylemleri gerçekleştirmeleri için konuyla ilgili
yetkili mercilere de sunabilir.
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Tarihçe ve organizasyon
 Birim çalışmalarına Nisan 2004’te başlamıştır
 Personel:
 Hükümet Genel Kontrolörü
 Hükümet Genel Kontrolör Yardımcısı
 İki kıdemli idari görevli
 Yapısal Fonlar Denetim Otoritesi’nde beş uzman
 Asistan
 Maliye Bakanlığı ve Hazine’nin çeşitli
departmanlarının uzmanlığından ve analizlerinden
yararlanır
 2007’den beri Denetim Otoritesidir
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Risk Yönetimi ve İç Kontrolün
Koordinasyonu
 Hükümet tarafından atanan iç kontrol ve risk
yönetimi danışma kuruludur
 İç kontrol, iç denetim ve risk yönetimi arasında
işbirliği, eşgüdüm, değerlendirme ve geliştirme ve iyi
uygulamaların paylaşımına yönelik bir forumdur
 Merkezi hükümet düzeyinde özel işlevleri yerine
getiren bir denetim kuruludur
 Bütün bakanlıkların bütçe yöneticileri veya dengi üst
düzey yöneticileri ile Devlet Denetleme Ofisi’nin Baş
Denetçi Yardımcısını birbirine bağlar
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
İç Kontrol ve Risk Yönetimi konusunda
Danışmanlık Kurulu
 İç kontrol ve risk Yönetimi konularına ilişkin ortak
bir çerçeve hazırlamış ve önermiştir
 Bu çerçeve merkezi hükümet kurumlarına yöneliktir
 Ve kurumların kendi iç kontrol ve risk yönetimi
sistemlerini değerlendirirken kullanmalarına
yöneliktir
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Mevcut problemler ve gelecek planları
 Danışma kurulunun çalışmalarını geliştirme yönünde ihtiyaçlar




söz konusudur
 Örneğin somut tavsiyeler veya kılavuzlar hala
bulunmamaktadır
 Bağlayıcı kararlar alma konusunda yetki yoktur
Bütçe kurallarında iç kontrol ve risk yönetimiyle ilgili
değişiklikler yapılmalıdır
Daha fazla eğitime ihtiyaç vardır
Denetim komiteleri için ihtiyaçlar var mıdır?
ISO 31000 Risk Yönetimi standardının uygulanması mümkün
müdür?
Decision Making and Performance Management in Public Finance
Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi
TR08IBFI03
Mevcut sorunlar ve gelecek planları (2)
 Finlandiya yönetiminde büyük ölçüde risk yöneticisi yoktur
 Genellikle risk konuları bütçe direktörü tarafından ele alınır
 Hizmet merkezleri
 Yeni işbirliği yolları örn. Kamu özel ortaklıkları (PPP)
 Dışardan hizmet alımı
 Performans yönlendirmesi iç kontrolle bağlantılıdır, fakat
raporlama konusunda verimli standartlar yoktur