İş Ortamı 2017 Raporu İş Ortamı 2016 Raporu

DÜNYA BANKASI
2017 İŞ ORTAMI RAPORU
Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
28 Aralık 2016
1
Sunum Planı
Metodoloji
Genel Durum
Türkiye’nin Durumu
2
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
• Dünya Bankası tarafından 2003 yılından beri
yayımlanmaktadır.
• KOBİ’leri etkileyen konulara ilişkin niceliksel
veri sunmaktadır.
• 2017 Raporunda Haziran 2015 – Mayıs 2016
döneminde
gerçekleştirilen
reformları
kapsamaktadır.
• Raporda 190 ülkedeki iş hayatını etkileyen
düzenlemeler, 11 farklı gösterge (başlık)
altında değerlendirilmektedir.
3
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
Söz konusu göstergeler şöyledir:
1. İşe Başlama,
2. İnşaat İzinleri,
3. Elektrik Temini,
4. Tapu Kaydı,
5. Kredi Temini,
6. Azınlık Hissedar Hakların Korunması
(Yatırımcıların Korunması),
7. Vergi Ödeme,
8. Dış Ticaret,
9. Sözleşmenin İcrası,
10. Şirket Tasfiyesi.
11. İşgücü Piyasası Düzenlemeleri (Sıralamaya Dahil Değil.)
4
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
Dahil Edilmeyen Alanlar
• Herhangi bir ekonominin iş ortamını ve
uluslararası rekabetçiliğini etkileyen faktörlerin
tümü İş Ortamı Raporu’nda ölçülmemektedir.
• Örneğin, Rapor kapsamına makroekonomik
istikrar, finansal sistemin durumu, işgücünün
yetenekleri ve eğitim düzeyi, rüşvet ve
yolsuzluğun yaygınlığı, piyasa büyüklüğü ve
emniyet gibi konular dahil edilmemektedir.
5
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
Tamamen Dahil Edilmeyen Alanlar
Makroekonomik İstikrar
Finansal sistemin durumu
İşgücünün kalitesi
Rüşvet ve yolsuzluğun yaygınlığı
Piyasa büyüklüğü
Emniyet
Hesaplanan Göstergelerde Dikkate Alınmayan Hususlar
Vergi ödeme alanında kişisel gelir vergisi oranları
Kredi temini alanında para politikası duruşu ve ilişkili olarak
firmalar için kredi sıkılaştırılması veya kolaylaştırılması
Dış Ticaret alanında ihracat ve ithalat vergileri ve sübvansiyonlar
6
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
Verinin Toplanması
• Raporda yer alan
dayanmaktadır:
bilgiler
4
kaynağa
– İdari yükümlülükler, kanunlar, diğer düzenlemeler
ve bunların uygulanması
– Kamu ve özel sektörle anketler
– Kamu ve özel sektör uzmanlarıyla konferans
aramaları, yazışmalar ve ziyaretler yolu ile
interaktif etkileşim
– Dünya Bankası’nın bölgesel personeli.
7
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
Örneklem (190 Ülke)
Gösterge
İşe Başlama
İnşaat İzinleri
Elektrik Temini
Tapu Kaydı
Kredi Temini
Anket Katılımcısı Sayısı
2.120
1.368
1.154
1.363
1.815
Ortalama
11
7
6
7
10
Azınlık Hissedar Haklarının Korunması
1.305
7
Vergi Ödeme
Dış Ticaret
Sözleşmenin İcrası
Şirket Tasfiyesi
İşgücü Piyasası Düzenlemeleri
Toplam
1.467
1.063
1.600
1.196
1.293
15.744
8
6
8
6
7
83
8
İŞ ORTAMI RAPORUNDA METODOLOJİ
2017 Yılı Raporundaki Yenilikler
• Vergi ödeme gösterge setine (alt başlığına) vergi
beyanından sonraki süreçler de dahil edilmiştir
(vergi cezaları, kontroller, itirazlar, iadelere
ilişkin süreçler).
• 3 göstergede cinsiyet unsuru da dikkate
alınmıştır (işe başlama, sözleşmenin icrası ve tapu
kaydı – eşitlikçi yaklaşım!)
• Somali’nin de dahil olması ile ülke sayısı 190
olmuştur.
• Ayrıca, kamuya satışlar üzerine yeni bir pilot
gösterge seti geliştirilmiştir.
9
GENEL DURUM
2017’de Öne Çıkan Bulgular
• İlk 20’deki ülkeler, etkili mevzuata sahip olmasına
rağmen reforma devam etmiştir.
• Dünya genelinde 137 ekonomi 283 adet düzenleyici
reform gerçekleştirmiştir.
(Türkiye, biri ‘işe başlama’ diğeri ‘vergi ödeme’
alanlarında
olmak
üzere
2
adet
reform
gerçekleştirmiştir.)
• İlk 30’daki ülkelerdeki mevzuatın temel iki özelliği,
şeffaflığı artıran ve toplumsal faydayı koruyan bir
yapıya sahip olmasıdır.
• OECD üyesi olan yüksek gelir grubundaki ekonomiler
en fazla girişimci dostu mevzuata sahiptir.
10
GENEL DURUM
Öne Çıkan Bulgular
• Avusturya, Gürcistan ve Letonya bu yıl ilk 20’ye dahil
olmuştur.
• En başarılı 5 ülke sırasıyla Yeni Zelanda, Singapur,
Danimarka, Hong Kong ve Güney Kore’dir.
• En başarısız 5 ülke sırasıyla Güney Sudan,
Venezüella, Libya, Eritre ve Somali’dir.
• Üst sıralarda yer alan ekonomiler Küresel
Rekabetçilik Endeksi, Uluslararası Yolsuzluk Algısı ve
Şeffaflık Endeksi gibi diğer uluslararası veri
setlerinde de çok iyi performans gösterme
eğilimindedirler.
11
GENEL DURUM
En Başarılı 10 Ülke
Ülke
En Başarısız 10 Ülke
2017
2016
Ülke
2017
2016
Yeni Zelanda
1
1
Haiti
181
180
Singapur
2
3
Angola
182
181
Danimarka
3
2
Afganistan
183
182
Hong Kong
4
5
Kongo Dem. Cum.
184
184
Güney Kore
5
4
Orta Afrika Cum.
185
186
Norveç
6
8
Güney Sudan
186
187
Birleşik Krallık
7
6
Venezüella
187
188
ABD
8
7
Libya
188
185
İsveç
9
9
Eritre
189
189
Makedonya
10
16
Somali
190
190
12
İŞ ORTAMI RAPORU 2017’DE TÜRKİYE
Örneklem (Anket Sayısı)
Gösterge
İşe Başlama
İnşaat İzinleri
Elektrik Temini
Tapu Kaydı
Kredi Temini
Anket Katılımcısı Sayısı
44
9
18
24
16
Azınlık Hissedar Haklarının Korunması
25
Vergi Ödeme
Dış Ticaret
Sözleşmenin İcrası
Şirket Tasfiyesi
İşgücü Piyasası Düzenlemeleri
Toplam
8
13
29
31
30
247
13
İŞ ORTAMI RAPORLARINDA
TÜRKİYE SIRALAMASI
Rapor Yılı
Ülke sayısı
Orijinal Raporda yer
aldığı şekliyle Türkiye
Sıralaması
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
190
189
189
189
185
183
183
183
181
178
175
155
69
55
55
69
71
71
65
73
59
57
91
93
2005
145
Sıralama Belirtilmemiş
2004
132
Sıralama Belirtilmemiş
Revize Edilen
Sıralamada
Türkiye'nin Yeri
63
51
51
72
68
73
60
63
60
65
84
-
14
İŞ ORTAMI RAPORU 2017’DE TÜRKİYE
•
2017 İş Yapma Kolaylığı Endeksinde Türkiye, 190 ülke arasında 69’uncu
sırada yer almıştır. Geçen yıla göre 6 sıra gerilemiştir.
İş Yapma Kolaylığı Endeksi
İşe Başlama
İnşaat İzinleri
Elektrik Temini
Tapu Kaydı
Kredi Temini
Azınlık Hissedar Haklarının
Korunması
Vergi Ödeme
Dış Ticaret
Sözleşmenin İcrası
Şirket Tasfiyesi
İş Ortamı 2017
Raporu
İş Ortamı 2016
Raporu (Revize)
Değişim
69
79
102
58
54
82
63
90
101
36
54
78
-6
11
-1
-22
-4
22
18
-4
128
70
33
126
128
70
32
124
-1
-2
15
İŞE BAŞLAMA
Türkiye, işe başlama alanında 11 basamak ilerleme kaydederek
79’uncu sıraya yükselmiştir.
Avrupa &
Orta Asya
OECD
Yüksek
Gelir
Grubu
7
4,9
4,8
7,5
6,5
10,2
8,3
16,6
16,4
4,7
3,1
8
7
4,9
4,8
7,5
6,5
10,2
8,3
16,6
16,4
4,7
3,1
11
10,2
4
9,2
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Sıralama
Prosedürler (Adet) - Erkek
90
79
8
Süre (Gün) - Erkek
Maliyet (Kişi Başına Gelire
Göre %) - Erkek
Prosedürler (Adet) -Kadın
Süre (Gün) - Kadın
Maliyet (Kişi Başına Gelire
Göre %) - Kadın
Asgari Ödenmiş Sermaye
(Kişi Başına Gelire Göre, %)
16
İŞE BAŞLAMA
 2017 Raporu’na göre Türkiye tarafından şirketlerin tescili için
gereken süre, prosedür sayısı ve maliyet gibi konularda iyileşme
sağlanmıştır.
 Yine, 2017 Raporu’na göre asgari sermaye tutarına ilişkin
göstergede iyileşme görülmektedir. Bu iyileşmenin asgari sermaye
tutarının azaltılmasından değil dolar kuru ve kişi başına düşen
milli gelirdeki değişiklikten kaynaklandığı düşünülmektedir.
 Bu başlıktaki ilerlemede 29 Şubat 2016 tarihi itibariyle tüm illerde
başlatılan MERSİS üzerinden potansiyel vergi sicil numarası
edinilebilmesi uygulaması etkili olmuştur.
 Bu yıl ölçülmeye başlanan cinsiyete göre işe başlama kolaylığında,
ülkemizde kadın ve erkekler için farklılık bulunmadığı tespit
edilmiştir.
17
İŞE BAŞLAMA
Prosedürlere ilişkin detaylı bilgi:
Gösterge
Beyanname ile şirket sözleşmesinin
online olarak MERSİS'te ibrazı ve
potansiyel bir vergi sicil edinilmesi
Süre
<1 gün
(Online
Prosedür)
1 gün
Noter tarafından kanuni defterlerin
tasdiki
Ticaret Sicilinin şirket kuruluş bildirimi
konusunda vergi dairesindeki takibi
Ücretsiz
1 gün
Kağıt masrafı: 140 TL
Şirket sözleşmesinin notere
onaylatılması (10 sayfa):1400 TL
Yönetici İmza Tasdiki: Kağıt
başına 65 TL
Sermayenin %0,04'ü
1 gün
Ücretsiz
2 gün
minimum ≈ 1.700 TL*
Şirket dokümanlarının notere
onaylatılması ve ifası
Rekabet Kurumu'nun hesabına
sermayenin belirli bir yüzdesinin
depozito olarak yatırılması
Bankaya başlangıç sermayesinin en az
%25'inin depozito olarak yatırılması ve
bunların ispatlanması
Ticaret Sicil Memurluğu'na başvurunun
kaydı
Maliyet
1 gün (önceki
prosedürlerle
eş zamanlı)
1 gün
minimum 929 TL*
Ücretsiz
*Raporda açıklanan değerler kullanılarak yapılan kendi hesaplamamızdır.
18
İNŞAAT İZİNLERİ
Türkiye, inşaat izinleri alanında 1 basamak gerileyerek 102’inci sırada yer
almıştır.
Türkiye 2016 Türkiye 2017
Avrupa ve
Orta Asya
OECD Yüksek
Gelir Grubu
Sıralama
101
102
-
-
Prosedürler (Adet)
18
18
15,1
12,1
Süre (Gün)
103
103
160,7
152,1
Maliyet (Depo
Değeri %)
3,6
3,5
4,2
1,6
Bina Kalite Kontrol
Endeksi (0-15, 15 en
iyi)
9,5
9,5
11,3
11,3
19
ELEKTRİK TEMİNİ
Türkiye, elektrik temini alanında 22 basamak gerileyerek 58’inci yer
almıştır. En çok gerileme bu alt başlıkta gözlenmiştir.
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Avrupa ve
Orta Asya
OECD
Yüksek
Gelir Grubu
Sıralama
36
58
-
-
Prosedürler (Adet)
4
4
5,6
4,8
Süre (Gün)
63
63
112,3
76,2
599,6
617,3
375,5
62,5
6
5
5,2
7,5
Maliyet (Kişi Başına
Gelire Göre %)
Arz Güvenilirliği ve
Elektrik Tarifelerinin
Şeffaflığı Endeksi
(0-8, 8 en iyi)
20
ELEKTRİK TEMİNİ
 Söz konusu gerilemenin arkasındaki en önemli
nedenlerden birisi, elektrik temini maliyetlerinin
artmasıdır.
 Ayrıca, arz güvenilirliği ve tarife endeksi şeffaflığı
göstergesi kapsamında, müşteri başına bir yılda düşen
toplam ‘elektrik kesintisi süresi ve sıklığı’ kategorisinde
yaşanan gerileme ülkemizin elektrik temini
göstergesinde 22 sıra düşmesine neden olmuştur.
21
TAPU KAYDI
Türkiye, tapu kaydı alanında geçen seneki sırasını koruyarak 54 üncü
olmuştur.
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Avrupa ve
Orta Asya
OECD
Yüksek Gelir
Grubu
Sıralama
54
54
-
-
Prosedürler (Adet)
7
7
5,3
4,7
Süre (Gün)
7
7
20,6
22,4
Maliyet (Mülkiyet
Değerine Göre %)
4
4
2,5
4,2
21,5
21,5
19,8
22,7
Arazi İdaresi
Kalitesi Endeksi
(0-30, 30 en iyi)
22
KREDİ TEMİNİ
Türkiye, kredi temini alanında 4 sıra gerileyerek 82 inci sırada yer almıştır.
Sıralama
Kredi Bilgisi Derinliği
Endeksi
(0- 8, en iyi 8)
Kamu Kredi
Kayıt Bürosu *
(Yetişkin
Nüfusa Göre %)
Özel Kredi
Bürosu *
(Yetişkin
Nüfusa Göre %)
Yasal Hakların Gücü
Endeksi
(0-12, en iyi 12)
Türkiye
2016
78
Türkiye
2017
82
Avrupa ve
Orta Asya
-
OECD Yüksek
Gelir Grubu
-
7
7
6,4
6,5
74,9
76,6
23
12,1
0
0
40,3
67,1
3
3
6,4
6
23
AZINLIK HİSSEDAR HAKLARININ
KORUNMASI
•
Türkiye, azınlık hissedar haklarının korunması alanında 4 sıra gerileyerek 22
inci sırada yer almıştır. Ülkemizin en yüksek performans gösterdiği alan
olmuştur.
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Avrupa
ve Orta
Asya
OECD
Yüksek
Gelir Grubu
Sıralama
18
22
-
-
Azınlık Yatırımcıyı Koruma
Gücü Endeksi (0-10, 10 en iyi)
7
7
6,4
6,5
Çıkar Çatışması Düzenlemelerinin
Kapsamı Endeksi (0-10, 10 en iyi)
6,7
6,7
6,2
6,3
Paydaş Yönetişim Endeksi
(0-10, 10 en iyi)
7,3
7,3
6,5
6,6
24
VERGİ ÖDEME
•
Türkiye, vergi ödeme alanında geçen seneki yerini muhafaza ederek 128 inci
sırada yer almıştır.
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Avrupa ve
Orta Asya
OECD
Yüksek
Gelir Grubu
Sıralama
128
128
-
-
Ödemeler (Yıllık Ödeme Sayısı)
11
11
17,6
10,9
Süre (Yıllık Saat)
226,0
216,5
221,5
163,4
Toplam Vergi Oranı (% kar)
41,1
41,1
33,8
40,9
Başvuru Sonrası Endeksi (en kötü
0-en iyi 100)
3,9
3,9
71,9
85,1
25
VERGİ ÖDEME
Bu alt başlıkta yapılan metodolojik değişiklik ile
hesaplamalara eklenen “Başvuru Sonrası Endeksi”
göstergesi ülkemizin sıralamalardaki konumunu
oldukça olumsuz etkilemiştir.
Söz konusu gösterge eklenmeden önce sıralamada
ülkemiz 61 inci sırada yer almakta iken
göstergenin eklenmesiyle revize edilen sıralamada
128 inciliğe gerilemiştir.
26
DIŞ TİCARET
Türkiye, dış ticaret alanında geçen seneki yerini muhafaza ederek 70 inci
sırada yer almıştır.
Avrupa ve
Türkiye Türkiye Orta Asya
Bölgesel
2016
2017
Ortalama
İhracat
Sıralama
Sınır İşlemleri
Belge İşlemleri
İthalat
Sınır İşlemleri
Belge İşlemleri
OECD Yüksek
Gelir Grubu
70
70
-
-
Süre (Saat)
16
16
28
12,4
Maliyet ($)
376
376
195
149,9
Süre (Saat)
5
5
26,9
2,6
Maliyet ($)
87
87
110,7
35,7
Süre (Saat)
41
41
25,8
9
Maliyet ($)
655
655
202,3
115,1
Süre (Saat)
11
11
26,4
4
Maliyet ($)
142
142
90,9
26,3
27
DIŞ TİCARET
Türkiye’nin sınır işlemleri (gümrükleme) ve belge
hazırlama süreçleri, süre ve maliyet bakımından
incelendiğinde özellikle maliyetlerin Avrupa ve
Orta Asya ülkeleri ortalamasına göre yüksek
olduğu gözlenmektedir.
28
DIŞ TİCARET
Varsayımlar
İhracatta,
 Her bir ihracatçı ülkenin son 4 yıllık dönemde kıymet bakımından en fazla
ihraç ettiği ürün, ihracat eşyası olarak seçilmiştir.
 Söz konusu ürünün en büyük alıcısı olan ülke ihracat partneri olarak
seçilmiştir.
İthalatta,
 Tüm ekonomiler için ithalatı yapılan eşyanın standartlaştırılmış 15 tonluk
konteynerde taşınan “Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar”
(HS 8708 - oto parçaları) olduğu varsayılmıştır.
 İthalat yapılan ülke ele alınan ekonominin kıymet bazında en fazla HS 8708 oto parçaları ithalatını gerçekleştirdiği ülke olarak seçilmiştir.
Taşıma türü:
 Ülkeler için seçilmiş olan ihraç/ithal ürünü ve ticaret partnerine göre en
yaygın olarak kullanılan taşıma yöntemi esas alınmıştır. Önceki metodolojide
tüm ülkeler için sadece denizyolu taşımacılığı dikkate alınırken, artık ilgili
ülkenin en çok kullandığı taşıma türü esas alınmaktadır.
29
DIŞ TİCARET
Türkiye Dış Ticaret Ölçümünde Ele Alınan Faktörler
Eşya
Ticaret Partneri
Sınır
Uzaklık (Km)
Yurtiçi Nakliyat Süresi
(Saat)
Yurtiçi Nakliyat Maliyeti
(Dolar)
İhracat
İthalat
HS 87: Motorlu kara
taşıtları, traktör, bisiklet,
motosiklet ve diğer
HS 8708: Karayolu
taşıtları için aksam,
parça ve aksesuarlar
Fransa
Almanya
Derince Limanı
Ambarlı Limanı
90
38
3
3
550
263
30
DIŞ TİCARET
Raporun Tespitlerine Göre Türkiye’de İstenen İhracat ve İthalat Belgeleri
İhracat İçin Gerekli Belge Türü
İthalat İçin Gerekli Belge Türü
ATR
Konşimento
Menşe Şahadetnamesi
Karayolu Taşıma Belgesi (CMR)
Fatura
ATR
Konşimento
Menşe Şahadetnamesi
Karayolu Taşıma Belgesi (CMR)
Fatura
Beyanname
Beyanname
Çeki Listesi
Çeki Listesi
Kargo Bırakma Emri
TIR Karnesi
Navlun Faturası
Sigorta Poliçesi
Teknik Standartlara Uygunluk Belgesi
(TAREKS)
Antrepo Beyannamesi
31
SÖZLEŞMENİN İCRASI
Türkiye, sözleşmenin icrası alanında 1 basamak gerileyerek 33 üncü
sırada yer almıştır.
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Avrupa ve
Orta Asya
OECD
Yüksek Gelir
Grubu
Sıralama
32
33
-
-
Süre (Gün)
580
580
485,9
553
Maliyet (sözleşme
değerinin %'si)
24,9
24,9
26,6
21,3
Yargı süreçlerinin
kalite endeksi
(0-18, 18 en iyi)
13
13
10,3
11
32
ŞİRKET TASFİYESİ
• Türkiye, şirket tasfiyesi alanında 2 basamak gerileyerek 126 ıncı sırada
yer almıştır.
Türkiye
2016
Türkiye
2017
Avrupa ve
Orta Asya
OECD Yüksek
Gelir Grubu
Sıralama
124
126
-
-
Zaman (Yıl)
4,5
4,5
2,18
1,61
Maliyet (%)
14,5
14,5
12,81
8,86
Geri Kazanım Oranı
(dolar/cent)
18,7
18,5
38,3
74,42
8
8
10,05
12,38
Tasfiye Sisteminin Etkinliği
Endeksi (0-16, 16 en iyi)
33
ŞİRKET TASFİYESİ
• Türkiye’nin sıralamasında gerçekleşen 2 puanlık
gerilemenin nedenine bakıldığında geri kazanım
oranlarında 0.2 puanlık bir gerileme olduğu, diğer
göstergelerde ise herhangi bir değişikliğin olmadığı
gözlemlenmektedir.
• Geri kazanım oranı; zaman, maliyet ve tasfiye süreçlerinin
çıktılarına dayanmakta ve teminatlı alacaklılar tarafından
dolar bazında kaydedilmekte olup döviz kurundaki
dalgalanmalar söz konusu göstergede gerilemeye yol
açmaktadır.
34