Modernleşmenin Dayanılmaz Cazibesi ve Büyüme Fetişi
advertisement
Modernleşmenin Dayanılmaz Cazibesi ve Büyüme Fetişi Bengi Akbulut Fikret Adaman Politik Ekoloji Çalışma Grubu “Bir ü lke ne kadar fazla elektrik tü ketiyorsa o ü lke o kadar gü çlü dü r, kalkınmada o denli sü ratle ilerliyor demektir. Demek ki fabrikalarımızdaki çarklar işliyor, demek ki işletmelerimizdeki ü retim artıyor, demek ki konutlardaki tü ketimi artıyor, demek ki ü lkenin tamamında teknoloji daha da yaygınlaşıyor. Dü nyanın ileri, gelişmiş devletlerinde atılan kontrollü ve akıllı adımlarla bü yü k açıkları onlar kapadılar ve sıkıntılarını giderdiler. İnşallah biz de bu sıkıntıyı gidereceğiz. Onun için, biz şimdi yeni bir adım atıyoruz; ‘Su akar Tü rk bakar’ anlayışını, ‘Su akar Tü rk yapar’ anlayışıyla değiştiriyoruz ve bu açığı da inşallah kapatıyoruz.” Zamansallıktan Azade Modernleşme Takıntısı • “Batı”yı yakalamak ve modernleşmek; büyümeye biçilen öncelikli rol • Toplumsal ve çevresel maliyetlerin ertelenmesi • Siyasi hayatta büyümenin/kalkınmanın tartışmasız hakimiyeti—kalkınmaya alternatiflerdense kalkınmanın alternatif yolları • Devlet-toplum ilişkilerinin kuruluş biçimi; devletin varlığını ve hakimiyetini meşru kılma yolu, kolektif çıkar • Salt baskı deği rıza ile kurulan hakimiyetin aracı • Farklı toplumsal taleplerin bertaraf edilmesi ve rızanın maddi imtiyazlarla sağlamlaştırılması “GAP sevgisi Tü rkiye sevgisidir. GAP, Tü rkiye birliğinin çimentosudur; cumhuriyetin en bü yü k projesidir. (…) Bir mü hendislik projesini aşan bir olaydır. (…) İnsanları, mutlu yapma kavgası vardır. Olay, sadece suları ırmaklardan alıp, ovalara götü rme olayı değildir. O, olayın bir parçasıdır. Bunun içerisinde insanların eğitilmesi vardır; insanların yeni bir dü nyaya, yeni dü nyanın şartları için hazırlanması vardır. “İstikrar Sürsün, Türkiye Büyüsün” • Modernleşme/büyümeye kökten bağlılık ve agresif operasyonalizasyonu: inşaat ve enerji sektörlerinin lokomotifliği • Farklı bir sermaye grubunun mobilize edilmesi ve İslam’ın yeniden yorumlanması • Modernleşme/büyümeciliğin mekansal yansımaları son derece baskın: doğanın sermayeleştirilmesi, kamusal alanın çitlenmesi, kentsel talan ve “çılgın” projeler • Geniş tabanlı bir takdir: modernleşme idealinin en etkin cisimleşmeleri • Rızanın yeniden üretimi: rant dağıtımı ve sermaye birikiminin olduğu kadar toplumsal tahayyülün rolü, muhalefetin itibarsızlaştırılması Başka Bir Kalkınma Mümkün (mü?) “bü yü -me-me, sadece aynı şeyi daha az yapmak gibi niceliksel bir mesele değil, aynı zamanda ve daha da önemlisi, değerlerin paradigmatik olarak yeniden dü zenlenmesi, özellikle toplumsal ve ekolojik değerlerin yeniden doğrulanması ve ekonominin yeniden siyasîleşmesi meselesi... Bü yü -me-me, daha az ü retmek ve tü ketmek gibi niceliksel bir mesele olmak yerine, egemen ekonomik dü şü nceden daha radikal bir kopuş başlatmak için öne sü rü len bir araç” • Teknik değil aslen siyasî bir mesele; ekonomiyi toplum ve doğaya içkinleştirecek bir yeniden tanımlama • Gü ç eşitsizlikleriyle şekillenmiş siyasi-ekonomik alanda gerçekleşmesi gereken, politize bir süreç: “kazananlarıyla” ve “kaybedenleriyle”, ekonomi-çevre-toplum ilişkilerinde temel bir kayma Başka Bir Kalkınma Mümkün (mü?) • Türkiye’de bü yü mecilik ü zerinden kalkınma: devletin kendini kurma ve meşrulaştırma pratiklerinin kökeninde ve toplumsal tahayyüle hakim • Ekonomik bü yü me ü zerinden kalkınmaya bağlılık, ekonomik / maddi sorunların ötesinde, devlet-toplum ilişkisinin tarihsel olarak nasıl kurulduğu ve şekillendiğiyle ilgili • Büyüme fetişinden arındırılmış bir kalkınmayı sadece hayata geçirmek değil tahayyül ve arzu edebilmek için devlet-toplum ilişkilerinde radikal bir yeniden düzenleme
