SUMMAHY ismini vermiştir. Bu dine göre insanlık bir bütündür

T.C.
ULUDAG ONiVERSiTESi
IL'IHIYI\T F'I\KlJLTESi
Sayı
6, Cilt 6. 1994
KAYA''
İnsan yarcıttlış itibariyle yalmz yaşamaktan
biyolojik ve
sosyolojik yapıya muhtaçtır.*" Evlenmesi, çoğalması biyolojik bir olgu ise.
çoğaldıktan sonra aile, kabile, millet ve devlet gibi sosyolojik yaşam tarzi
içinde olması gerekmektedir. İşte böyle bir durumda insanlar, Yaratan ve
yaratılanlarla ilişki içinde bulunacak!ardzr. Bu münasebetlerin
yürümesi
dost ve dostluğ·un
olamnm seçilmesine bağlidw. Bu yazmuzda
Kur 'an-ı Kerim 'e göre "Dost"
) terimleri üzerinde durularak gerçek
ve devamlı dost ile /Vfiislünıanların almasi gereken tedbirler üzerinde
durulacak! ır.
SUMMAHY
The term "evliya" in Quran has heen usedin meaning offriendship.
The most lligh Allah e~preses his F'riendship between him and human beings
by thii.,. ter m in Holy Quran. So "ev!iya" is believers and the prophet.
In this article well study and analyse the term of "ve/ayet.,
1
Tevhid dinini te'sis eden Yüce Allah, son peygamberiyle buna İslam
2
3
ismini vermiştir. Bu dine göre insanlık bir bütündür. insanlar Hz. Adem'in
Yrd Doç. Dr.; U. O. İlahzyat Fakültesi Kur 'an-t Kerim Ö{{retim
Kur'dn-1 Kerinı Nisa 4/1,· l!ucurat 49113
** !Jkz.
Kur'an-ı
2
3
Kerim,
Ruııı
.10/30.
Bkz. Al-i İmran, 3/19,85: Maidc, 5/.l
Bkz. Bakara, 2/213.
187
4
6
o
Yüce
Kur'an
son
Rabbi,
Hz.
de
mesaJı,
8
Yüce Allah, Peygamber, Kur'an ve
. Son dinin ifadesine
9
insanlık
olmayan bir birliği oluşturmaktadır. Yüce Allah
"Dost" (V eli ye) kelimesinden türeyen Evliya
Bu
muraditleriyle birlikte
ve yapılması gerekeniere dikkat
birlik ve br,~raberliği
kelimesiyle
s:ekilmiştir.
TANIMI
ı
10
kelimesinin
12
Dost,
1
yardımcı,
14
13
ve varis,
çoğuludur.
puta tapma,
hakim, sultan, vali, birinin
ı
5
emrine ve
giren, birinin
yanında,
farsçada da seven, sevgili, yar anlamianna gelmektedir. İslami litaratürde
ve meveddet
kelimelerle ifade edilmiş ayrıca
Kur'an-ı Kerim'de
16
en
dost
2.
Tıerim Olaırak
Tammn:
birbirlerini
4
5
6
7
8
9
!O
ll
!2
13
bağlayan
Bkz. N isa, 4/ l.
Bkz. Tirmizi,
Menakıb,
73.
Bkz. Fatiha, 1/1.
Bkz. Enbiya, 2!1107.
Bkz. Tin, 95/4;
3/1 lO.
Bkz. Al-·i imran, 3/103.
Bkz. Muhammed, 471!1.
Bkz. Enfal, 8/40.
Bkz. Al-i imran, 3/150.
Bb. Meryem, 19/5.
Bkz. Zümer, 39/3.
15
16
Bkz. ilm Manzur, Lisamı'L- Arap, XV/406 .. 415; Zemahşcri, Esasıı'l- Belaga, Beyrut 1979, veliye
mad. IL/689; isfahani, 533-534.
Türkiye
188
Diyaııet Vakfı İslam Aııs., IX 1511
lık
o Imaland
Kur'tin-ı
kelimelelr!e
ll
birlikte
doksatıa
ın,
11
Hz.
bir anne ve
inananlar ve inanmayanlar
l\!Hl'min ve Münafik olarak
bazında
isim altında
Ailah bunları ona yakın ısım
haber vermektedir.
OLANLAH
1
llb:
18
19
20
1
Bakanı.
iımaıı, J/150: Nisrı. 4/5; Maidc, ':\/55
Bkz. Mmde.
Tcvbc. 9/i 6
lıman.3/l
Bkz. Ai-i
Bkz. lu d,
ı
Nisa, 4il4 1f.
/ll
Bk;. Bakara, 2/120: Al·i
imıım 3/28.
rlkz. Hakara. 2/204. N isa, 4/89: Maidc, 5/41,42.
2.J Bkz. Bakara, 21l05: !vlaidc, 5/82.
24
Bkz. Bakanı, 2/120,!45: Ma ide. 5/51,82.
Bkz. Bakara, 21! 05, l 09: Al-i im nın, 3/l 00.
76
27
28
Bkz. AraL 71:JOJ7: Ra'd. 13/16.
Bkz. Bakara, 2/254, Hucurat. 49/10: fluhari salah, 80: Zekat, 4, Savm,60.
r· · · R''Ka-:,
ı 4''
5unarı,
ı
L..
189
32
bulurlar, "
:l3
'xvonPn
sadece bir
35
2/l 07;
~~ura,
42/J 1.
1; KurwbL Telsic XVJ/324.
ın dışında
"Zuliimat"
kalan
çoğul
olarak
Jlı
bütün
batı!
belirtilir.
Bu
batı!
sistemler telsir
a)
b)
c)
d)
e) Allah 'm ra:a
37
özetlencbi 1ir.
Yüce Ailah insanlara dost ve yardımcı olmak suretiyle yaratılış dinine
uygun hareket eden Müslümanları, şüphe, sıkıntı, iç ve dış tehlikelerden
doğru karar vermesini
kurtulma
fikir ve
Çünkü Kur'an-ı
Evs ve Hazrec kabilclerin
durumunu haber veren Yüce Allah,
sayesinde onları kurtardığını
38
Zira Kur'an'a göre doğru
ve ahireti
tanıma
belirtmektedir.
Allah'ı
etmekle
mümkün
olacağı
düşünme eşyanın
hakikatini
dinine uygun hareket
anlaşılmaktadır.
Çünkü insan hafızasının
bilen, halk, mülk ve tasarrufun gerçek sahibi
40
yalnız
Yüce A Ilah 'tır.
onlara
yardım
Dünyada
rızasına
göre hareket veren Yüce All ah,
4ı
etmeyi kensine bir
olarak telakki etmektedir.
Allah
42
mühlet
Aliah'ı
dost edinenin kimseden
43
sulh ve huzurun Allah
olacağı,
ve
yardımcının
dostluğu
dostluğun
Allah
olduğu
an
36
Vclıbc Zulıayli, Tcfsinı'I-Münir, lll/23.
Zulıayli,
lli/26.
lll Al-i im ran. 31102.
39
Bkz. Bakanı. 211 -.S: Erı'am, 6/125.
40
Bkz Al-i imrnn. 3/26.
i!]
. Bkz. Rum, 30/4'/.
·12
' .,
Bku\1-ı ırnran,
.
J/178.
43 ı· k '\1 . ,
''128 .
3 ·z.J .. ı !ıman, ·''
4tl
·Bkz.
En'mıı .
61i27;
Şura,
26/77-78.
191
ve Mii'minlerin
dinlerde
Yüce Allah
insanlar arasında bir aracı
durumdadır. İnsanların doğru karar vermelerine yardımcı olurlar. Bu
45
münasebetle her millete bir Peygamber gönderilmiştir. Allah, Peygamber
ve Peygameber'e tabi olan Mü'minler güzelin temsilcisi durumundadır. Hz.
Peygamber rahmet Peygamberi, Mürninlerde rahmeti insanlığın menfaatine
ulaştıran
nehrin kolları durumundadırlar. Mü'minler, Peygamberin
46
eğitiminden
geçtikten sonra bütün uzuvlarından Allah'ın rızası fışkırır.
Peygamberin ve Mü'minlerin dostluğunun kendi dostutuğu ile beraber
edenler !
hakiki
ancak
zikreden, Yüce Allah;
Resıllü ve Allah 'm emirlerine
zekat
47
veren mü'minlerdir... "
kendi
dostluğu
ile beraber zikrederken,
kullarından
48
hiçbirine
ki
vermediği
isimlerini,
bir
kulu Hz. Muhammed'e verilir. "And olsun
ki sıkıntıya
O'nu
49
edenlere karşı rauf ve mlıimdir." Rauf
mübalağa ıçın kullanılmış şefkat ve merhamctte en üst sıımda bulunmak
demektir. Yaratılanlar arasında insanlara Hz. Muhamrnecfden daha
merhametli ve şefkatli birini bulmak mümkün değildir. Yüce /\!lah, !Iz
Peygamber
kendilerine Allalı 'm ayetlerini okuyan,
kendilerini
kendilerine kitap ve hikmeti öğreten hir Pey~-:amher
incitir.
'-i(J
bir lutı~fta bulunmuştur."
dostluktane kadar ileri olduğunu haber vcrmi~tir
Buyurarak
Pe) gaıııhcrın
'i
Yukarıda
da
görlildüğü
gibi,
!-Iz.
Peygamber'den sonra yaratılanlara dost ve yardımcıcia üçüncü sırayı alan,
ihsarı derecesine ulaşmış Mii'nıinlcrdir. Onlar için herşeyin üstünde Allah
ve Resulünün rızası gelmektedir. Allah onlara "Allah dostları
5~
verir" Allah dostu Allah' ı düşünür.
hizmettir. Yüce Allah kendisinin
mü'ıninleri zikreder.
insanlar
46
47
·18
49
50
51
52
Dolayısıyla yaratılana
hoşnut
olduğu
hizmet yaratana
insan grubu olarak,
en
Bkz. Buhari, Rikak, 38.
Maidc, 5/55;
Krş.
M ai de 5/56: Tcvbe, 9/16.
Bkz. Bakara, 2./143; 1-!acc, 22/128.
Tevbc, 91128: bkz. Taberi, XI/76; İbn Kesir, JV/179; Kurtubi, Vl!l,302; Elmalılı. IV, 2654; Çanlay,
1,303.
Al-i imran, 3/164.
Bkz. Maide, 5/55.
Bkz. Yunuz, 10/62.
192
53
huyururken bu sınıf
,Allah'ın emirleri gibi
54
düşünürler.
benim
gerçek
için
O
ve
55
olarak iman etmiş
" Hadisleri rehber kabul edilir. Yüce Allah
Maide suresi 55. Ayetinde "dost" olan mü'minlerin sıüıtlannı zikrederken;
a)
Allah ve
iman
b)
c)
d)
Zekat veren,
Ruku eden
kulların dostuluğunu ele almaktadır.
Mü'minlerden Al
razı
salih amcl
56
olmuştur. Onların mükafatını
Allah verecektir. Kur'an'ın Muhsin olarak
bu tip insanlar emin kişilerdir. Elinden ve dilinden kötülük
isimlerdiği
57
58
Bütün müslümanlar onun
için sever.
kardeşi
59
için
kızar.
Ancak
Allah ve Resulünün dost
iği dostluğuna
kabul
olmaz. Müslüman zu
yapıyor
lm
hemen
aslına dönmesi gerekmektedir. Zira A!!ah'ııı müslümanlara yardımı ve
berckctL düşmanianna karşı zaferi birbirleriyle dost olmaları ve Kur'an ilc
lı!
bağlı
amel
3.
Miinafıldann
Kur'ün--ı
.
i\1-ı 1ıııraıı.
'q
- Ilk!.
)S
:i(ı
57
58
(ı()
61
) Cl
müslüman olduğunu
--
r,rş.
3131-32
-l/1\0
Buharı. !nıaıı.X. Mus1ıın_ !ıııaıı.
Ilk;
llnvıııc.
Bk;
Buharı. !ınaıı.
Ilk;
llucuıal.
Bk1
Buharı.
';()
-
Nı"L
-
31110
M
olarak. küfrünü
Kcrim'c
almaktadır.
53 -
olarak belirtilmektedir.
')R;'/.g_
X.
!(ış
69
l·ccr. X9i2S-·JO
1V1üs!ını. lınan. 71
29/1 O.
lman. 5
Bkz In be. 9171
Bkz.
Nıc;a_ ·1/1-.l-i:
Tcvbc. 9/l 19:
Krş 9171
193
62
Allah 'ı ve
ozu sözü
inananları
63
olduğunun
dışında
açısından
ve Ahiret'e
görünen
inançsızlar
"Nafekii", "Nifakı",
"Münafikine' ve
64
"Miinafikum;~'
on üç
66
ayetler
taranelığında
dört
AHah'm
67
olarak kullanarak Hz.
68
Yüce
n.·ı,rın.wu·uan birtakımlan vardır
69
ve
ı>
alıiret
Hz.
ki
inanmadık/an
halde -Allah 'a
Pcuuve>.rnf,çq•
70
62
63
64
65
66
67
68
69
70
1
ibıı Maıızur, X/359; Muccımı'l·Aralıi'! Esasi, 1218; islam Ans. Vlll, 800.
Bkz.
2/3
Gkz. Al·i iıııran, 3/l
Geniş
Bkz.
bilgi için bkz.
59/ll: Tevhc, 9/l Ol: Alızap, 33173: Hadi d, 57/13.
Elmaiıli,
Vaiıicli.
ll,
Bkz. BBkara, 2/8·7!.
Bkz.
Mümıllkmı,
Bkz. Bakanı, 2/8.
Vlll,rl997; Küçük, a.g.e., 349.
ü3/l
olmuşlardır.
Yüce Allah
bunların
hilelerini haber vererek müslümanlan
kadınlar
erkekler ve
iyiliğe
dostlarıdır.
engel olurlar.
Allalı 'ı
unuttular.
71
ta
Şiddet
"
72
ve inkarda çok
73
ileridirler. Çok zalim olup,
Kafirlerin dostudurlar.
Birtakım
arkasına gizlenerek islam ve Müslümanlarm aleyhine ne
yapılması gerekiyorsa gereğini yaparlar.
yargılannın
Yüce Allah Münafıkların
Müslümanlara dönerek
inanç özelliklerini
dost
belirttikten
sonra
'm
74
•w''"'''""' inkar .-:u'""''"'"'"
gerektiğinde
ı.l>ur,wt,ıuz
75
"Size kitap
ki; Allah 'm
zamtm onlal' başka bir söze
buyurarak
protesto edilmesi istenmektedir.
Yukarıda görüldüğü
gibi,
Münafıklar
onları
dost edinilmemesi ve
dost postuna
bürünmüş
birer
düşmandır. Fakat İslam tarihi boyunca bunlara karşı almacak tedbirler
değişik olmuştur.Hz.
Peygamber onlara
Onların
Kur'an-ı
vasıf1armı
karşı
esnek bir siyaset uygulamıştır.
doğrultusunda haber veren H.z.
76
Peygamber;
Allah'ı
sevmediklerini,
yalan, sözünde durmama ve emanete
77
78
hıyanet
işaret
etme, yatsi ve sabah namazlarını kılamama, gibi karekterlerine
etmektedir. Münafıklar fitne çıkaracaklarından Yüce
79
haberlerin iyi tahlil edilmesini istemektedir. Hz. Peygamber'in Münafıklara
karşı aldığı tedbirler arasında itidal ile muamele etmesi,
eşit
davranması, örnek nesil ve ömek ahiakla tarafsız olanları
80
kazandırdığı
görülmektedir.
şekilde
Hz.
tatbik ederek
Münafıklara
bir siyaset
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
icabı olmuştir.
hoşgörü ile
Hedef Müslüman
Bkz. Tevbe, 9/204.
Bkz. Tevbc, 9/97;
Krş,
Bakara, 2/204.
Bkz. Nisa, 4/139.
Nisa, 4/144.
N isa, 4/140.
Bkz.Buhari, salah, 46; Müslim, Mesacid, 263.
Buhari, Şelıadet, 28; Müslim, iman, 107, 109.
Bulıari,
Ezan, 34; Darimi, Salah, 553; Hanbel, V/73.
Bkz. Hucurat, 49/6
Bkz. Sezikli, Ahmet, Hz. Peygamber Devrinde Nifak Hareketleri, Ank., 1994, s. ın
195
görünenleri karşıianna almıyarak düşmanlan
ceza verilmeyecek anlammda değildir.
kalbierinde
çoğaltmamaktır.
Oıiam
hastalık
Bu suç
olduğunda
müsait
şehirde
seni onlara musallat
81
Sonra onula senin
az bir zaman kalabilir/er."
Ayetinin
yapılır. İslam'ın Münafık!ara karşı müsamaha ile yaklaşmış olması
kapılmış olan temiz insanlan kurtarmak içindir. Yoksa
gücünden ve kuvvetinden korktuğu için değildir.
onların
Cgenel
anlatımı
içinde Gayr.. j Müslimlere, Ehl-i
İslam hukukçulan bunlara zimmi veya
83
Ehl-i
terimi İslam'dan önce gönderilen ilahi
din sahiplerini ihtiva ederken, zimm! tabiri bir İslam ülkesinde
yaşayan kitap ehline ad olarak verilmektedir. Bu isimler arasında Gayr··l
Müslirn
daha şumüllü olup Müslümanların dışındaki inançsıziarı içine
almaktadır. Dolayısıyla buraya almış olacağımız Insan topluluğu Kur'an'ın
muhatap
ve bahsettiği insan topluluklan olacaktır. Zira Kur'an Hicaz
yöresinda
din sahiplerini ve müşrikleri
almıştır. Ehl-i Kitap ve
Ateistler sadeee zikdedilenler değildir. Kur' an sadece Yahudi, Hristiyan,
zikretmektedir. Sabii ve Mecusileri ismen haber veren
Yüce
Yahudi ve Hristiyanlar üzerinde yeterince durarak dostluklarını
olarak değerlendirir.
JVUislim
ı.
Kur'aıH Kerim Yahudilerin dostluğunu
kelimesini olumsuz
kullanarak
Çünkü YUce Allah insanlar arasında dostluk
Yahudilerin de Müslüman olarak dost olmalarını arzulamaktadır.
Kerim'de Yahudileri muhatap alırken özellikle itikadi
Hz. Musa'ya bu dini göndermediğini, Yahudiliğin
84
bir din olarak
Durum böyle olunca
dinden hayır beklemek mümkün olmaz.
hahamlar
85
Tevrat'ı
bulunan
noksanlıkları
Yüce Allah'a izafe
86
Allah(c.c.) Yahudilerin
sı
82
83
84
85
86
Ahzap, 33/60.
Bkz.
Krş. Alızap,
Bakanı, 2/105;
Al-i
Bkz. Muhammed Faruk,
33/61-62.
İmraıı, 3/186: Beyyine, 98/1,6.
Nizamü'I-Hükın fı'l-İslam, s. 197.
Bkz. Tcvbe, 9/31.
Bkz. Bakaı·a, 2/75,95,174: N isa, 4/46.
Bkz. Maide, 5/64, 18; Bakara, 2/216.
196
iddialarmı
red ederek iddialannda
Yahudi
Yüce Allah, Hz.
87
bir hocalama
içinde
insanlara karşı olan dostluğu
dost
düşmanlıklarını
an başkalanna yaşama hakkı
Milmtchine Suresinin 8 ve 9.
Yahudiler
alanlan ve
inkarcılan
önce
dost olarak
89
Allalı 'tan
sakmm, "
insanlardan Yahudi
')0
Yahudi ve
bu/ursun... "
Yahudi. ve
alış veriş
olmak üzere onlarla
İslam istemektedir.
Müslümanların gelecek
bulunmaları
87
88
89
90
91
92
93
7/157; Fetih, 49/29;
Bkz.
Bakanı,
Bakaıa,
2/!16.
2/54,lll,l 13.
Maidc, 5/57.
Maide, 5/82.
Bakanı,
2/120.
Maide, 5/51.
Bkz. Maide, 5/42.
197
kararlar
olduğu
98
Söz konusu
09
hadisenin
inananlari
Onlar birbirlerinin dostudurlwr... " , "Kendi dinlerine
103
Yahudi ve
.. Andobmn ki sana
94
95
96
97
9/l
100
ı oı
AYDIN, Mehmet, Drornik Francis, Konsiller Tarihi İznik'ten IL Vatikana, Aıık., 1990, s. ll-16,
ik
bkz. Matta, 23/2-3; KUTLUAY, Yaşar, islam ve Yahudi Mczheplcri, s.
KAYA,
a.g.c.,s.l42-!52.
Maide, 5/l !6.
lı.l··i iımmı, 1/5?., Maidc~, 5/1 J 7.
Tcvbı;,
9/31.
Bkz. Nisa, 4173.74; Bkz. Taberi, Vl/37; Razi, Xl/116,117.
Maide, 5/73;
Kış,
Matta, 28/29.
Maide, 5/18;
Kış,
Matta, 20/28; Markos, 10/45.
'ı•i!aıc. ı c, s"/"2
o •.
Maidc, 5/5!.
!03
Bakara, 2/120.
104
"
buyurur.
almış olduğumuz
ayette de görüldüğü gibi, Yüce
Allah Yahudileri olduğu gibi Hıristiyanlan da dost olarak kabul edilmemesi
gerektiğini belirtiyor. Hatta işi daha da ileri götürerek Hz. Peygamber'in
şahsında
Müslümanlan ikaz ederek Hıristiyanlara uyarsanız zalim
demektedir. Kur'an ve Sünnet İsHim'ı tebliğ metodu çerçevesinde
dostluğuna önem
onlarında hidayete gelmesini
Hz. Peygamber ilk günden itibaren Hıristiyanlarla ilişki
hatinde olmuş, zaman zaman onlarla karşılıklı dini konuları tartışınış,
105
Papazlara Hz. İsa'nın getirdiği dini hatırlatmıştır.
Hıristiyanların dost ve
düşmanlıklarını çok iyi bilen Hz. Peygamber Kur'an'ın emri doğrultusunda
hiçbir zaman elden bırakmamıştır. Birçok mezheplerin yanında
Katolik ve Ortodoks olmak üzere üç önemli mezhebi buhınan
dostlukianna güvenmek mümkün değildir. Merhamet, insaf
rıasiplerinin
kalmadığı
yirminci asırda daha ıyı
Kafirlerin birbirlerinin dostları olduklannı hatırlatanYüce
106
bütün hilelerini anlattıktan sonra İslam'ım emirlerini
MUslürnanlarm Ehl-i Kitap ve diğer kafırler tarafından
Allah,
yerine
107
zulme maruz kalacaklan haber verilmektedir.
Bununla birlikte Kur'a.n
onlarla diyolog halinde olunmasını tedbiri de elden bırakılmamasmı
108
nosthddarıı
açık
Kerim'in haber verdiği Sabii, Mecfısi ve
Ehl-i Kitap insanlarda bulunabilmektedir.
açısından Yahudi ve Hristiyanlardan bir farkı yoktur.
Bosna'da tiristiyanlar ne ise Hindistan'ın Keşmir
aynıdır. Yahudi ve Hristiyanlar için ayetlerde ifade
Hindistan ve Japonya içinde geçerlidir. Onlarada aynı
olarak haber
Onların
vermediği başka
tapan, ahiret, Peygamber ve kitap
104
105
106
107
108
Bakanı,
2/145.
Bkz. Al-i
imıan, 3/l/80; Hamidu!ialı, islam Peygamberi, l/4!2.
!~k7 .. ı··_',n r. . a,1 81"7~.J.
~
Bkz. En fal, 8/60; N isa, 4/147.
Bkz.
Geniş bilgi
için Elma! ılı, lll/ 1714.
199
109
insanlara denilmektedir. Kur'an-ı Kerim'in
anlatımı
Müşriklerde çok
bir Allah inancı kalıntısınm
görülmektedir. Bunları Allah'a yaklaştıracak ilahi varlıklar tasavvur ederek
Yüce Yaratıcıya ancak onun vasıtası sayesinde ulaşılabileceğini
düşünmektedirler. Kur'an Kerim diyalektik açıklamalanyla sadece Hicaz
yanmadasındaki politeist inançların hatlarını . çizmektedir. Dolayısıyla
dünyanın çeşitli bölgelerinde Kur'an'ın
Müşriklerle ilgili ayetlerin
muhataplarını bulmak mümkündür.
i 10
Allah onlarla ilgili olarak "İyi
halis din yalmz Allah 'mdır. Ondan başka veliler ""''IYiwr''"
hizi Allalı 'a yaklaştırsm
ibadet ediyoruz- diyenlere
onlar arasmda ayrılığa düştüğü şeyde haber
bil
lll
verecektir... "
buyurur. Yine Allah,
düşmanlıklarının
olduğu
çok zalimce
112
yapılacak
muameie ile ilgili
.ut.uwıe inkar
eşit
ettikleri
hicret t::u;raı:ıcauı.~ onlardan dost edinmeyin.
"Müşrikler
kendileri inkar
isterler.
yolunda
Eğer yüz çevirirlerse onları
ı
13
yerde öldürün. Onlardan dost ve yardımcı edinmeyin." ,
immanlar benimde
düşmammz
olanlan dost
Onlar
etmişken onlara sevgi
114
"
sana
uy. O'ndan
başka
ı
Puta
tarm
Allah (c.c.)
yüz çevir."
Kur'an-ı
ı
Kerim'de
Müşriklerin
put ve
inançlarıyla
ilgili
16
sonra onları şiddetli bir şekilde tenkit ederek, Ehl-i
Kitap mensupianna gösterdiği toleransı bunlara göstermez. Dinsizliğe asla
razı olmamaktadır. Şirk mensuplarını
ederek bu inançlannda devam
ı
17
ettikleri müddetçe af olunmayacaklarını bildirir.
Kur'an-ı Kerim'den
aniaşıklığına göre Müslümanlara karşı hiçbir zaman dost olmıyacak olan
Müşrikler her fırsatta kötülük yapacaklardır. İnsanlık duygulanndan
tamamen
olan bu tip
insanlara karşı Müslümanların;
109
1 10
Külliyat'ü Ebü'l-Bakii, s. 216; Razi, XXX!/39.
Geniş bilgi
için bkz.
Sankçıoğlu, Ekrem, Kur'an'ıı
Mlişrikler ve Puperestler, İslam' i A.Der. 20-
32
111
112
ı 13
114
115
\!()
Züıner, 39/3, bkz.
Mesudi, Il/!26-127.
Bkz.Maide, 5/82.
.
Nısa,
4/89 .
Mümtchine, 60/l.Bkz.
Emiroğlu, Tahsiıı, Esbabü'n-Nüzul, XIJ/187-190.
En'am, 6/106.
Bkz. Hac c, 22/30; Ankebut, 29117,25,
117
200
.
Mearıc.
Aksi
yer vermektedir.
Allah'tan
ı
!9
iman edeneler!
terci/ı
imana
!20
kemlilerülir, "
Müslümanın
!21
122
123
124
125
ve
ı 18 Konuya
.
1 1·ı gı·ı·ı 'k
·ı..
,ı z. lvn
.
.
Hışam,
Sırc,
~
!V/252,258,26!,
Mcsudi, !l/126; Yakubi, Tarihu'l··Yakubi,
!l/254·257.
119
120
121
122
123
124
125
Krş, Şma, 42/8.
Tcvbc, 9/23; Krş, Hud, l l/45·47; Mücadele, 58/22.
Hnd, l J/13,
Bkz. Hucurat, 49/1 O.
Bkz. Bakara, 2/254.
Bkz. Nisa, 4/125; Furkan, 25/28.
Geniş bilgi için bkz. Türkiye Diyaneı Vakti islam Ans., lX/511.
Flk·z. '1·
· · 26/221
~2"·
't'/27,3(J.
f\ l!
1 , 16/('9 !(JO·"
qudra,
, A,. .,.<:'"
.....:.,
Bkz.
cı
Y
,
,
201
her türlü
O'da
sahibi
durum böyle olmakla birlikte
dost Hz. Peygamber ve O'nun
Muhsin
. Bu
dostluk Allah rızasına dayanan
birbirlerine maddi ve manevi
gönderecekleri dualada yardırnca olurlar.
bulunmaktadır.
asıl
kafirler birbirlerinin dostlarıdır. Kafiderden
"""""'"·""~'"· Müslümanlar bunlarla islam'ı tebliğ
dostluk kurabilir.
teknikte ve
yardımlaşılabilir. Kötülüklerinden
126
dost görünme imkanı vardır.
kötülüklerinden k:onmabilmeleri için,
zaman güvenmemek,
uygulamak
Kur' an-ı
Müslümanlar kendilerini
Yüce Allah "h)
128
kullarımf
ts.
A.
1949.
Sahih-i Buhar i Muhtasan Tecrid' i
Sarilı
Tercemesi, Ankara, 1975.
b. Muhammed,
Şerh u
Cevharu 't- Tevhid, Lübnan, 1983.
Abdullah b. Ömeır,
Envaru't-Tenzil ve Esraru't-Te'vil,
JU.!L...JlA..HLJ'
Mısır,
1968.
E. J.,
The Encylopaedia Of İslam, Le iden, 1960-1970.
El,-BUHARİ, Muhammed b. İsmail,
El-Cemi u' s-Sahih, İstanbul, 1979.
CEVDET, Ali,
Tarihu'I-Arap Kable'I-İslam, Beyrut, 1970.
CRUNDEN'S-·
Concordanc To The Old And New Testament, London, 1961.
Et-Tefsiru'l-Hadis, Matbaati Babi el- Halebi, 1964.
Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lugat , İstanbul, 1970.
Ji~BU'I~-BEKA,
el-Külliyat, Bul ak, 1253.
H. Tahsin,
Esbab-ı
Nüzül, Konya, 1965.
HAMİDULLAH, Muhammed,
introduction to İslam, Paris 1963.
S. M.,
İn
Sultanate Of Delhi, New Delhi, 1967.
""""-~"-''·""'' Ebu'I-Fida İsmail,
Tefsiru'I-Kur'ani'l Azim İstanbul, 1984.
İBN
Cemalüddin ıu..... .,....,_.. .,,uı,
Lisamı'l-
Arab, Beyrut, 1955.
Lübnan ts.
·"""""'"-'.c"...... Meryem,
İslam Versus Ahi Al -Kitab PastAnd Present, New Delhi, 1982.
Mefütihü'l-Gayb,
Mısır,
ts.
203
Tefsiru'
1935.
Muhammed b,
Camiu'I-Beyan.,
Mısır,
1903.
Muhaıumed
1988.
1991.
204