Gülmek “Ciddi” Bir Konu

Gülmek “Ciddi” Bir Konu
Her zaman “en iyi ilaç” olmayabiliyor!..
İngiltere’de yapılan kapsamlı bir araştırma, tıp literatüründe sıkça dile getirilen gülmenin sağlık için en
iyi ilaç olduğu yolundaki klişenin deneyden çok varsayımlara dayandığını ve gülmenin yararları kadar
ciddi zararları olabileceğini de ortaya koydu.
Birmingham Üniversitesi klinik farmakoloji onursal profesörü R. E. Ferner ve Oxford Üniversitesi’nden
J. K. Aronson tarafından yürütülen çalışmada tıp literatüründe gülme konusundaki makaleler 1946
yılından günümüze kadar taranmış. British Medical Journal (BMJ) dergisinin Noel sayısında
yayımlandığı için yazarların biraz da esprili bir dille açıkladıkları bulgularında gülmenin ve türlerinin
psikolojik, fizyolojik yarar ve zararları sıralanıyor.
Yararlar arasında kızgınlık, endişe, depresyon ve stres düzeylerinde azalma sayılıyor. Gülme ayrıca
hastaların acıya dayanabilme düzeylerini de (acı eşiği) yükseltiyormuş. Bununla birlikte araştırmacılar,
çocuk hastalar için hastanelerde palyaçolar kullanmanın, ameliyatlı çocuklarda aranan etkiyi
göstermediğini de kaydediyorlar. Bazı psikanalistlerin de hastaları “şaka” ya da fıkralarla rahatlatma
yöntemine karşı çıktıklarına işaret ediliyor.
Gülmenin kalp damar sistemi üzerindeki yararları olarak atardamar çeperlerinin sertliğini azaltması ve
endotel (astar) hücrelerin daha iyi çalışması, miyokart enfarktüs riskini azaltması gösteriliyor.
Solunumla ilgili bir yarar olarak da, (bir palyaçonun tetiklediği) gülmenin halk arasında “nefes darlığı”
olarak bilinen ve akciğerlerdeki hava keselerinin esnekliklerini kaybetmeleriyle ortaya çıkan “Kronik
Obstrüktif Akciğer Hastalığı”nın (KOAH) etkilerini azaltması gösteriliyor.
Sağlıklı insanlardaysa toplam 15 dakikalık gülme enerji harcanımını 40 kalori arttırırken diyabet
hastalarında, bir komedi şovu izlemenin, yemek sonrası glükoz düzeyini “sıkıcı bir konferansa” kıyasla
belirgin ölçüde düşürdüğü görülmüş. Neşeli bir günle 2000 kalori harcayarak bu yolla hem vücudun
şeker regulasyonunu iyileştirebileceğiniz, hem de kilo sorununu kontrol atına alabileceğine işaret
ediliyor. Gülmenin doğurganlık üzerinde de olumlu etkileri olabileceği, araştırmada şu örnekle
gösteriliyor: Bir tüp bebek uygulamasında, tüpte döllenen yumurtalar alıcı annnelere nakledildikten
sonra aşçı kışlığında bir palyaço anneleri (oldukça bel altı) esprileriyle kahkahalara boğmuş. Sonuçta
kontrol grubunda hamilelik oranı yüzde 20’de kalırken, eğlenceli embriyo transferinde bu oran yüzde
36 olarak ortaya çıkmış. Gülmenin belgelenmiş yararları arasında bademcik iltihaplarını iyileştirdiği
vakalar da gösteriliyor.
MADALYONUN ÖTEKİ YÜZÜ:
Gelgelelim, gülmenin her zaman ve her kişi için yararlı olmadığı da çalışmada vurgulanıyor.
Araştırmacılar, psikolojik bir zarar olarak gülmenin iradeyi zayıflatması ve marka düşkünlüğüne yol
açtığını gösteren çalışmalara işaret ediyorlar.
Kalp damar sistemi üzerindeki etkileri arasında, kahkahanın kan basıncı üzerindeki etkisiyle geçici
bilinç kaybına neden olabilmesi (gülmekten bayıldım), daha tehlikeli olarak da kalp atımlarını
tetikleyen elektriksel akımlarda ve kalp ritminde bozulmalar hatta kalp krizlerine yol açabilmesi
sayılıyor. Ayrıca kahkahanın kalbin yırtılmasına yol açabildiği de belirtiliyor (gülmekten yarıldım!).
Solunum üzerindeki olumsuz etkiler olarak gülmenin yol açtığı derin solunumun ciğerlere ve solunum
yollarına yabancı maddelerin dolmasıyla alerji ve astım krizlerine işaret ediliyor. Ayrıca akciğerlerle
diyafram arasına hava dolmasıyla nefes almakta zorlanma (gülmekten nefessiz kaldım!) ya da histerik
güşme nedeniyle akciğer hava keseciklerinin aşırı genişlemesi, sayılan zararlar arasında. Bu arada
gülme sırasında verilen nefesle hastalık yayıldığı da unutulmamalıymış.
Gülmenin olumsuz etkileri arasında kasların birdenbire gevşemesi (katapleksi), başağrıları,
(gülmekten başıma ağrılar girdi), ve idrar tutamama (gülmekten altıma ettim!) gibi durumlar da
sıralanıyor.
Güçlü bir kahkaha gizli fıtıkları da ortaya çıkarıyor ve özellikle çocuklarda tanı aracı olarak kullanılıyor.
Buna karşılık gülme zorluğu ya da eksikliği, çocuklarda karın enfeksiyonlarının bir göstergesi. Karın
kası yırtılma ve kanamaları da ender de olsa gülmenin yol açtığı bir sonuç (karnımız patlayana kadar
güldük!)
Gülmenin o kadar da ender olmayan bir sonucunun, çenenin yerinden çıkması olduğu anlaşılıyor.
Raşit Gürdilek
KAYNAK:
“Laughter and MIRTH (Methodical Investigation of
Risibility, Therapeutic and Harmful): narrative synthesis” BMJ, 12 Aralık 2013