Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi
advertisement
UHBAB Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 ISSN: Print 2147-4168 Online 2147-5385 İÇİNDEKİLER GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE, GENEL SEÇİM SONUÇLARI TEMELİNDE MERSİN’İN SİYASİ 1-26 YAPISI Selin KILINÇ, Hatice YURTSEVER 129-187 D. Ali ARSLAN, Sadettin BAŞTÜRK, Gülten ARSLAN MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSELERİNDE TURİZM EĞİTİMİ ALMAKTA OLAN ÖRGÜTLERDE YENİLİKÇİ İKLİM ALGISININ ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: MEMNUNİYETLERİNİN BELİRLENMESİ BİR UYGULAMA 27-54 Atınç OLCAY, Mehmet DÜZGÜN Ali AKSOY, İbrahim YILDIZ DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE YURT DIŞINDA YAŞAYAN TÜRKLERİN SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİ’NE KATILIM SÜRECİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 55-72 Yasemin KESKİN BENLİ Murat KORKMAZ, Gökşen ARAS, Ali Serdar YÜCEL BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KATILIMCILARININ NATO BARIŞI DESTEKLEME HAREKÂTI, ISAF İZMİR ve MANİSA İLLERİ BAZINDA İÇİN LOJİSTİK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE BİR KARŞILAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 73-113 MODEL ÖNERİSİ: TAMSAYILI DOĞRUSAL Hatice Nur GERMİR PROGRAMLAMA UYGULAMASI(1) Ahmet ERGÜLEN, Tolga ÖZ THE EVALUATION OF ATTITUDES AND VIEWS OF PRESERVICE TEACHERS ON QUANTUM-BASED LEARNING 188-216 114-128 Okan SARIGÖZ, Mehmet Şirin CENGİZ, Murat KOCA II 217-241 242-273 BAŞ EDİTÖR Gülten HERGÜNER TEKNİK EDİTÖR Burhan MADEN BAŞ EDİTÖR YARDIMCILARI Ali Serdar YÜCEL Fatma TEZEL ŞAHİN Adalet KANDIR Yasemin KESKİN BENLİ DİL EDİTÖRÜ Gülsemin HAZER GENEL YAYIN YÖNETMENİ Ali Serdar YÜCEL ÖLÇME DEĞERLENDİRME Gökhan DELİCEOĞLU İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ Gökşen ARAS ULUSLARARASI DANIŞMA KURULU Johann KIRSTEN Sennye MASIKE Alvaro ANGUIX Gautam SENGUPTA Stephen L.VARGO Hing KAI CHAN EDİTÖRLER Nezahat GÜÇLÜ Ümran SEVİL Nurhayat ÇELEBİ Çetin YAMAN Erdal ZORBA Ayhan AYTAÇ Hülya Gülay OGELMAN Eva ŞARLAK Emine DEMİRAY ALAN EDİTÖRLERİ Fatma Nalan TÜRKMEN (Sanat Tarihi) Fatih ÇATIKKAŞ (Spor Bilimleri) Ayhan HELVACI (Müzik Eğitim) Aylin ZEKİOĞLU (Spor Sağlık) Arzu ÖZYÜREK (Okul Öncesi) Şükran Güzin ILICAK AYDINALP (İletişim) Serdar TOK (Ölçme Değerlendirme) Birsen KOLDEMİR (İşletme) Gülden ERTUĞRUL (Yabancı Diler) Ramazan ERDEM (Sağlık Yönetimi) Serdar ERDURMAZ (Siyaset Bilimleri) Salih ÖZTÜRK (İktisat) Neylan ZİYALAR (Psikoloji) Havva YAMAN (Eğitim) Şakir BATMAZ (Edebiyat) Nuray EKŞİ (Hukuk) Besim AKIN (İşletme) Murat DELİCE (Siyaset ve Politika) Murat ERCAN (Uluslararası İlişkiler) Kürşad GÜLBEYAZ (Sahne Sanatları) Sefer GÜMÜŞ (Pazarlama) Taner AKÇACI (Ekonometri) Fikriye TOKER (Sağlık İşletmeciliği) SİSTEM EDİTÖRLERİ Ali Murat KIRIK İLETİŞİM EDİTÖRÜ Michael KUYUCU DERGİ YÖNETİM KURULU Nezahat GÜÇLÜ Gülten HERGÜNER Çetin YAMAN Fatma TEZEL ŞAHİN Fatih ÇATIKKAŞ Ali Serdar YÜCEL Gökşen ARAS Emre YANIKKEREM Sefer GÜMÜŞ Av. Onur BAYKAN III DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER IV DİĞER DERGİLERİMİZ 1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI 2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ 3. ORTOPEDİ TRAVMATALOJİ 4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI 5. MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ http://www.dbhadergisi.com http://www.jacsdergisi.com http://www.otshdergisi.com http://www.uhpadergisi.com 6. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ 7. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER 8. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ 9. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI 10. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI 11. HEMŞİRELİK 12. MİMARLIK VE TASARIM 13. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI 14. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI http://www.iibdergisi.com http://www.uhbabdergisi.com http://www.sstbdergisi.com http://www.uhedergisi.com http://www.aceddergisi.com http://www.khsdergisi.com http://www.mtddergisi.com http://www.uhpdergisi.com http://www.uhmadergisi.com http://www.hmfdergisi.com V Dr. Gülten HERGÜNER Değerli Bilim İnsanları., Dergimizin bu sayısında toplam 9 çalışmaya yer vermiş bulunmaktayız. Dergimizin bu sayısında yer alan çalışmalar baktığımızda Döviz Kuru, Gümrük Vergi Uyuşmazlığı, Öğretmen Adaylarının Kuantum Öğrenme Modeli, Örgütlerde Yenilikçilik, Çok Partili Dönemde Genel Seçim Sonuçları ve Mersin Örneği, Bireysel Emeklilik Sistemi, Nato Barış Harekatı ve Isaf, Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Turizm Eğitimi, Yurt Dışında Yaşayan Türkler ve Türkiye’nin Avrupa Birliği Sürecine Etkileri konularındaki çalışlar bulunmaktadır. Her sayımızda olduğu gibi bu sayımız içerisinde de bizleri yalnız bırakmayan başta yazarlarımıza, bilim ve danışma kurulu üyelerimize, hakem kurullarımıza ve sayı hakemlerimize, yönetim ve editörler kurulu üyelerimize yürekten teşekkür ederim. Ayrıca uluslararası indeksler konusunda her türlü katkı destek ve emekleriyle dergimizin ve diğer dergilerimiz tanınması, indekslenerek daha kaliteli hale gelmesinde gayretleriyle yanımızda olan Göksen ARAS hocamıza da sevgi ve şükranlarımı sunuyorum. Değerli okurlar, değerli takipçiler. Dergimiz bu sayı itibariyle ISO 9001-2008 & “12879 Belge No” ISO 14001-2004 “12880 Belge No” ve Marka Patent belgelerini alarak yayın hayatına devam etmektedir. Dergi ve diğer dergilerimizde yayınlanan ve basılan tüm makaleler Kalite Yönetim, Çevre Yönetim Sistemi ve Marka Tescil ile Patenti alarak Fikri Sınai Haklar Kanunu çerçevesinde tüm yetkilerini sağlamız olmaktadır. Türkiye’de bir ilk olan bu çalışmalar doğrultusunda dergi ve dergilerimiz artık uluslararası ILAC ile eğitim yönetim kalitesi akreditasyon çalışmalarına da başlamıştır. ILAC ın talebi doğrultusunda dergi ve dergilerimiz bir yıl boyunca izlenecek ve eğitim yönetim kalitesini sağladığı an itibariyle uluslararası akreditasyon belgesini almaya hak kazanacaktır. Bu gelişmeler konusunda bizleri destekleyen tüm kurum ve kuruluşlara ayrıca teşekkür ediyorum. Dergimiz ve diğer dergilerimizde görev alan hakem, bilim, editörler, yayın, danışma, iletişim ve yönetim kurulu üyelerimize sonsuz şükran ve saygılarımı sunuyorum. Değerli okurlar, değerli yazarlar artık dergimizdeki tüm yayınlarınız marka patentli olarak güvence altına alınmıştır. Her türlü haklarınız fikri sınai haklar kanunu çerçevesinde Türkiye ve dünya ülkelerinde koruma altında olup her türlü maddi ve manevi haklarınız hukuki güvence ile temin edilmiştir. Yine dergi ve diğer dergilerimiz ile ilgili farklı belgelendirme ve çalışmalara devam edilmektedir. Şimdiden tüm bilim ve araştırmacılarımıza hayırlar getirmesini diliyoruz. Bu sayımızda bizleri destekleyen ve yayınların sayıya kazandırılması konusunda destek olan değerli hakem kurulu üyelerimiz ile sayı hakemlerimize de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Bir sonraki sayımız Eylül 2015 Tarihinde sistemdeki yerini alacaktır. Saygı, sevgi ve esenlikler diliyorum. VI (Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya da oluşacak bir sorunda – problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir). Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yü¬kümlülükleri kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur. VII Distinguished Scientists, We have included a total of 9 valuable articles in this volume. The articles in this volume are concerning the subjects of Exchange Rate, Customs Dispute, Quantum Learning Model of Prospective Teachers, Innovation in Organizations, General Election Results in Multi-party System and Mersin Case, Private Pension System, Nato Peace Operation and ISAF, Tourism Education in Vocational and Technical Anatolian High Schools, the Effects of Turks Living Abroad and Turkey on European Union Process. As in every volume, we extend our deepest thanks and gratitude to our authors, members of science and advisory boards, referee boards, referees of this volume, executive and editorial boards who didn’t hesitate to support us. I also pay my respects and gratitude to our professor Göksen ARAS who stood by us with all kinds of contributions and efforts regarding international indexing by trying to make all of our journals recognized and indexed. Dear readers, our distinguished followers. Our journal has received the certificates of ISO 9001-2008 & “Certificate No 12879” ISO 14001-2004 “Certificate No 12880” and Trademark Patent by this volume and continues its publication. All the articles published in this and all of our other journals are certified with Quality Management, Environmental Management and Trademark and Patent Registration and fully authorized within the framework of Intellectual Property Rights. In line with these efforts being the first examples in Turkey, our journals have initiated the studies of education management quality accreditation with international ILAC. In accordance with the demand from ILAC, our journals will be monitored for one year and will receive the international accreditation certificate as soon as they meet education management quality. We extend our thanks to all institutions and organizations that supported us concerning these developments. We extend our deepest regards and gratitude to referees, editors, and members of publication board, advisory board, communication and executive boards of our journals. Dear readers and authors, from now on all your publications in our journal are guaranteed with trademark and patent. All of your rights are protected both in Turkey and all over the world within the framework of intellectual property rights and all kinds of your physical and moral rights are provided with legal assurance. Relevant efforts with different certifications for our journals go on. We hope that these efforts will yield fruitful results for all scientists and researchers. I also extend my thanks to distinguished members of referee board and referees of this volume who supported us regarding the publication. Our next volume will be uploaded to the system in September 2015. With respect and welfare. (In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)). VIII As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m-13-14 unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don’t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. in case of a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition. in this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication. IX GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ1, Hatice YURTSEVER2 1 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Dış Ticaret Bölümü Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising from the movement of commercial commodities subject to customs which is based on those commodities’quantity and value. It is are a kind of tariff that is a foreign trade and economic policy instrument in addition to its economic, social and fiscal functions. Since they are not collected on regular basis like income tax and corporate tax, as an indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once when commodities subject to foreign trade arrive at the custom. According to the second item of tax procedural law, custom duties are excluded from this law. Therefore, procedures and practises of custom duties are regulated by customs law numbered 4458. Through this law, a systematization has been created beginning with commodities subject to international trade entering customs territories of Turkey and continuing with operation sequence. Like all other taxes, compalsive levels such as assessment, accrual and collecting are regulated by General Directorate of Customs as a part of Customs and Economy Ministry according to Customs Law. Resolution process of disputes over customs duties has a different form from the process of other taxes. Customs duty disputes have to be resolved administratively in the first place. However, in the case of disputes not being solved administratively, legal action can be taken. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak işlemlerin sırasına göre bir sistematik oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key Words: Custom, Custom Duties, Custom Disputes Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları (1) Bu çalışma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden türetilmiştir. 1 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1. GİRİŞ korumak amaçlı kullanılmasını sağlamıştır. Bir GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ başka deyişle, ülkeye yapılan mal girişlerini, ülke Devletin egemenlik gücüne dayanarak kamu hiz1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI çıkarlarının gerektirdiği biçimde koruma altına metlerinin finansmanı sağlamak amacıyla aldığı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER en önemli gelir kaynaklarından birini vergiler almayı sağlamıştır. oluşturmaktadır. Vergiler, ülke içerisinde CUSTOM yapılan DUTIES Dünyada dış ticaretin serbestleştirilmesi gümrük 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 faaliyetlerden alınabildiği gibi uluslararası alanda vergisinin önemini azaltmamıştır. Bu alanda ya2 Celal Bayar Sosyal BilimlerDış Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi yapılan ticaret üzerinden deÜniversitesi alınabilmektedir. 3 pılanDıĢ gümrük birliği anlaşmaları karşısında daha Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret Bölümü ticaret üzerinden alınan en önemli vergi türleri da karmaşıklaşan gümrük vergisi uygulamalarını Özet: Gümrükyer vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising arasında gümrük vergisi almaktadır. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın daha from the movement of commercial commodities kolay uygulanabilir hale getirmek ve AB miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Gümrük vergisi,sosyal gümrüğe tabi olan ticari eşyanın dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ülkeler arasında türüdür. yer değiştirmesi sonucunda, ticari dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve gibi üzerinden belirli aralıklarlaalınan alınan bir eşyanın miktarıkurumlar ya davergisi değeri vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bir tür vergi olarak eşyanın tanımlanmaktadır. gümrüğe geldiği anda bir Gümrük defaya mahsus olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi vergisi, ekonomik, sosyal(VUK)’nun ve maliikinci fonksiyonları Usul Kanunu maddesine göre bu kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, içeren önemli birgümrük dış ticaret veusul ekonomi politikası vergilerinin ve uygulama esasları 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun aracı olarak görülmektedir. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük commodities’quantity and value. It is are a kind of normları ve Dünya Gümrük Örgütü çalışmaları önemsiz olduğu anlamına gelmemektedir. Çünkü gümrükler, bir devletin egemenlik hakkının temelini oluşturmaktadır. muhasebe defterlerindeki kayıtlar incelenerek Gümrük vergisinin mali amacının yanı sıra ekonomik ve politik amacı da büyük önem taşımaktadır. Dış ticaret politikası aracı olarak kullanılan gümrük vergileri, ülkelerin yurt içindeki sanayileri sağlanmaktadır. Görüldüğü gibi gümrük vergisi tariff that is a foreign trade and economic policy additiongetirmek to its economic, social and yeni düzenleileinstrument paralelin hale amacıyla fiscal functions. Since they are not collected on regular yapılmış, basis like income tax andsayılı corporate tax, as meler 4458 Gümrük Kanunu ile an indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once uyum when commodities subject çalışılmıştır. AB mevzuatına sağlanmaya to foreign trade arrive at the custom. According to the second item of tax procedural law, custom duties Usul are excluded from this law. Therefore, Vergi Kanunu’nun 2. maddesinde, “Gümrük procedures and practises of custom duties are regulated by customs lawalınan numbered 4458.ve resimler bu idareleri tarafından vergi Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Kanuna created beginning with commodities subject yer to tabi değildir.” hükmü almaktadır. işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Gümrük vergisinin en önemli amaçlarından biri oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Buna Turkeygöre and continuing operation VUK sequence.kapsamı dışında gümrükwith vergileri, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as devlete gelir sağlamaktır. Bu verginin geçmişine tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret tutulmuştur. assessment, accrual and collecting are regulated vergileri ayrı Dolayısıyla, gümrük Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 bakıldığında, devlete önemli ölçüde gelir sağladığı Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük and Economy according birCustoms uzmanlık alanı Lisans gerektiren bir vergi türüdür. Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over görülmektedir. Ancak uluslararası alanda sınırtüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Gümrük process of other taxes. eşya Customsüzerinden duty disputes alınan, tahakvergisi, ların kalkması ve yapılan anlaşmalar sonucunda yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first önceliklemali idari aşamada zorundadır. kuku place. However, in thebağlı case ofolan disputesbir not being gümrük vergisinin amacıçözümlenmek büyük ölçüde tahsiline vergi türüdür. Bu Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. önemini kaybetmiştir. Gümrük vergisinden elde yüzden verginin tahsili aşamasında ortaya çıkan Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtarküçük Kelimeler: Gümrük, Vergisi, uyuşmazlıklar, Disputes edilen oransal payın olması, bu Gümrük vergilerin diğer vergi türlerinde olduğu gibi Gümrük Uyuşmazlıkları çözümlenememekte, eşyanın nitelik ve kıymeti göz önüne alınarak çözüme kavuşturulması uyuşmazlıkları, nitelikleri, çözüm yolları ve sonuçları bakımından diğer vergi uyuşmazlıklarından farklılık arz etmektedir. 2 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 2. GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKGümrük Bölgesi (Akdoğan, 2010: 159) içinde GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ LARI eşya hareketlerinin yine kanunda tanımlanan 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM usul veYOLLARI esaslar çerçevesinde gerçekleştirilmesi ve Gümrük vergisi uyuşmazlıkları, nitelikleri, çöulusal çıkabilecek aksaklıkların ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOekonomide DISPUTESortaya OVER züm yolları ve sonuçları açısından diğer vergi önlenmesi ile sınırlıdır. Gümrük yükümlülerinin CUSTOM DUTIES uyuşmazlıklarından farklılık arz etmektedir. menfaatleri ise Kanun’un kendilerine tanıdığı Selin Gümrük vergisi eşya üzerinden alınan birKILINÇ nevi 2, Hatice YURTSEVER3 haklardan sonuna kadar yararlanılması ve yü2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlerbir Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi tahakkuk ve tahsilatı birlikte gerçekleşen 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümüde sonuna kadar karşılanması kümlülüklerinin vergi türü olduğundan bu vergilerin ödenmesine ileAbstract: sınırlıdır(Kutlu, 2009:216). Özet:uyuşmazlıklar, Gümrük vergisi, gümrüğe tabi alınan olan ticari Custom duty is a kind of tariff arising ilişkin ortaya çıkan dâhilde eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veyakayıtları değeri üzerinden alınan, yapıekonomik, 2.2. subject to customsVergisi which isUyuşmazlığının based on those vergiler gibi muhasebe üzerinden Gümrük Kapsamı sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve aracıkıymeti olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy lacak olan incelemeler ileekonomi değil,politikası eşyanın türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Gümrük instrument in addition to kendi its economic, and olan Gümrük vergileri, özelsocial kanunu bir vergi türü olan yoğunlaşılarak gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ve niteliği gibi dolaylı unsurlar üzerine kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Kanunu regular basis income tax and corporate tax, as mevzuatının ilelikedüzenlenmiş ve gümrük vergi Bir türü diğer olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties çözümlenmektedir. deyişle, uyuşmazeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yükümlülerce are collected only onceihlali when commodities subject uygulanacak durumunda lıkların idari yoldan çözümünde, kendi olmak üzere alınmaktadır. verginin Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to buprocedural kanunda altına alınUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu yaptırımlar the second item da of tax law, hüküm custom yapısından kaynaklanan teknik farklılıklar kanun kapsamıbazı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Bununla birlikte, gümrük gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 mıştır. procedures and practises of custom duties arevergisiyle ilgili bulunmaktadır. sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. teşkil 5607 sayılı Kaile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük suç Through this eden law, a eylemlere systematizationbaşta has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 2.1. Gümrük Vergisi Mücadele Kanunu olmak üzere diğer işlemlerin Uyuşmazlığının sırasına göre birTanımı sistematik çakçılıkla international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. yasalarında da yerlevels verilmiştir (Çelikkaya, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, ceza Like all other taxes, compalsive such as Gümrük vergileri, eşyaveüzerinden alınan, birvenevi tahakkuk tahsil aşamaları Gümrük Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 2001:195). by General Directorate of Customs as a part of 1 tahakkuk ve tahsilatı birlikte gerçekleşen bir vergi Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türü olduğundan,Gümrük dolayısıyla vergilerin hesaplanGümrük vergilerinde uyuşmazlıklar iki şekilde türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ortaya process of other taxes. Bunlardan Customs duty disputes masında çıkacak uyuşmazlıklar, dahilde alınan çıkabilir. ilki, gümrüğe tabi yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idarikayıtları aşamada çözümlenmek zorundadır. eşyanın place. However, in the case of disputes not being vergiler gibi muhasebe esasçözümlenemeyen alınarak henüz gümrük içerisinde ya da gümrüğün Ancak idari aşamada solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. yapılan incelemelerde değil, eşyanın nitelik ve denetiminde bulunduğu sırada ortaya çıkmasıdır. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtarüzerinde Kelimeler: yoğunlaşmaktadır Gümrük, Gümrük Vergisi, İkincisi Disputes ise, gümrüğe tabi eşyanın gümrük işlemleri kıymeti gibi unsurlar Gümrük Uyuşmazlıkları (Saygılıoğlu, 2003:34). tamamlandıktan sonra eşya serbest bırakıldıktan sonra ortaya çıkabilmektedir (Kızılot, Kızılot. Gümrük Kanunu’nun düzenlemiş olduğu konular 2005: 501). üzerinde yükümlü ile gümrük idaresi arasındaki menfaat çatışmaları gümrük uyuşmazlıkları Ayrıca gümrük uyuşmazlıkları gümrük vergisinden olarak tanımlanmaktadır. Gümrük idaresinin kaynaklanan uyuşmazlıklar ve gümrük vergisi menfaati Gümrük Kanunu ile kendisine tanınan dışındaki işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar hak ve yükümlülükler çerçevesinde, Türkiye olmak üzere ikiye ayrılabilir (Tuncer, 2000:32). 3 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Gümrük işlemlerinde idare ile yükümlüler arasında olduğu gibi, idareye, yargı yolunun kullanılGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ortaya çıkan anlaşmazlıkların sadece vergilerle masından önce, işleminin hukuka uygun olup 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI ilgili olmadığını yukarıda belirtmiştik. İkinci olmadığının, hiyerarşik yollardan kontrolünü kısma giren bu uyuşmazlıklara gümrük rejimleri yapmak, şayet hukuka aykırı bir durum var ise, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER uygulamasından doğan uyuşmazlıklar, gümrüğe bu aykırılığı, işlemi geri almak, düzeltmek, kalCUSTOM DUTIES gelen eşyanın yapısından kaynaklananSelin teknolojik 3 dırmak veya yeni bir işlem tesis etmek suretiyle KILINÇ2, Hatice YURTSEVER uyuşmazlıklar, gümrük tarife cetvelinin uygula2 imkanını tanımaktır” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maligidermek Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi şeklinde açıklama 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü masından doğan hata ve uyuşmazlıklar, gümrük getirmiştir (www.danistay.gov.tr, Erişim Tarihi: istisna ve muaflıkları ile ilgilivergisi, uygulamalar, yargı Özet: Gümrük gümrüğe tabiözelge olan ticari 30.03.2014). Abstract: Custom Bu duty uygulama is a kind of tariff arisingorganlarının iş eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities diye tanımlananmiktarı kararveya mekanizmasından doğan bakımından oldukça yararlıdır. değeri üzerinden alınan, ekonomik, yükünün subject to azalması customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of sorunlar, gümrükdışidaresince vergipolitikası ile ilgili ticaret ve ekonomi aracıolmayan olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy iki temel değişikliğe türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Gümrük instrument inuyuşmazlıklarında addition to its economic, social and işlemler için kesilen cezalara ilişkin uyuşmazlıklar dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ilki daha kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir gidilmiştir. regular basis likeBunlardan income tax and corporate tax, asönce de belirtörnek olarak gösterilebilir (Tuncer, 2001:280). vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties gibi uyuşmazlıklarında yükümeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus tiğimiz are collected onlygümrük once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to 3. GÜMRÜK VERGİSİ UYUŞMAZLIKLARIbaşvurabileceği yol olan düzeltme Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu lülerin the second item of tax proceduralidari law, custom kanun kapsamı ÇÖZÜM dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, NIN İDARİ AŞAMADA YOLLARI kaldırılmıştır. ise 6111 sayılı yasa gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 yolu procedures and practises ofİkincisi custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. gümrük uyuşmazlıklarına adı altında ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük ile Through this law, a systematization hasuzlaşma been Gümrük idaresiilevedışyükümlüler arasındaki uyuşBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to bir idari getirilmiştir. Böylelikle gümrük işlemlerin Gümrük sırasına Müsteşarlığı’nın göre bir sistematik yeni international trade yol entering customs territories of mazlıklar ilk aşamada oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. yükümlü arasında gelen uyuşgümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, idaresi Like all ve other taxes, compalsive levelsmeydana such as idari kademelerinde belirli yöntemlerle çözümlenir tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated itiraz yolundan başka, uzlaşma yoluyla bağlı ayrıifadeyle, bir kuruluşgümrük niteliği olan mazlıkların by General Directorate of Customs as a part of (Candan, 1997: Bakanlığı’na 34). Bir başka 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekçözüme Lisans of Tezinden daCustoms idari aşamada kavuşturulabilecektir. Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Law. Resolution process disputes over vergileri ile ilgili uyuşmazlıklarda, idari yollar türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir tüketilmeden, uyuşmazlığın çözümü için idari yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları öncelikle mümkün idari aşamada değildir çözümlenmek zorundadır. yargıya başvurulması (Çavuş, Ancak idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna tecavüzü başvurulabilmektedir. 2006:22). Eğer başvurulursa merci oluşacak ve büyükAnahtar olasılıkla davaGümrük, dilekçesi yetkili Kelimeler: Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları Gümrük idaresine gönderilecektir. Danıştay 7.Dairesinin, 28.02.2007 Tarih, E.2006/811, K.2007/11 sayılı kararında “4458 sayılı yasanın 242. maddesinde düzenlenen idari başvuru da, idari işlemin dava konusu edilebilmesi için tüketilmesi zorunlu bir başvuru olup, söz konusu düzenlemedeki amaç, sair idari başvurularda 4 customs duties has a different form from the process of other taxes. Customs duty disputes Uyuşmazlıkların idari aşamada çözümüne ilişkin have to be resolved administratively in the first place. However, in the case of disputes not being ikisolved yolun tesis edilmesi çözüm önce hangi administratively, legal action can bearayışına taken. 1 yoldan başlanacağı sorusunu akıllara getirmekKey words: Custom, Custom Duties, Custom Disputes tedir. Bu durum, uzlaşma yönetmeliğinde açıkça belirtilmiştir. Yönetmelikte uzlaşma hakkının kullanılması tercihe bırakılmıştır. Ancak, uzlaşma hakkının kullanılması isteniyorsa öncelikli olarak uzlaşma hakkının kullanılması zorunluluk kazanmaktadır. Uzlaşma talebinde bulunmadan, itiraz hakkının kullanılması uzlaşma hakkını öldürmektedir (Selen, 2012: 206). ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 3.1. Uzlaşma de ortadan kalkmaktadır. Yükümlü ise, yargıya GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ gitmesi halinde faizleriyle birlikte daha büyük Mali mevzuatımızda 213 sayılı VUK’nun 376. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI tutarlara ulaşabilecek vergi ve ceza borçlarının maddesinden sonra gelen ek maddelerinde yer uzlaşılan kısmını ödemek ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVERsuretiyle kalanından kuralan uzlaşma müessesesi, idare ile yükümlüler tulmaktadır. Ayrıca uzlaşma müessesesi sayesinde arasında ortaya çıkan ihtilafların yargı CUSTOM yoluna DUTIES vergi mahkemelerinde gereksiz iş yükü oluşması 2 3 Selin KILINÇ başvurulmadan karşılıklı görüşme yoluyla çö- , Hatice YURTSEVER da önlenmektedir (Akdoğan (a), 2011:174). 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi zümlenmesini amaçlamaktadır 3(Uzun, 2011: 137). Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 3.1.1. Uzlaşmanın Kapsamı Uzlaşma müessesesi, VUK vergisi, ile düzenlenmiş olup, Özet: Gümrük gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities uzun zaman­daneşyanın beri Maliye Bakanlığınca (Gelir Uzlaşmanın kapsamı, hangi esaslar çerçevesinmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir value. It is are a kind of İdaresi Başkanlığınca) uygulanmasına karşın, gümrük decommodities’quantity talep edilip,andgeçekleştirilebileceği Gümrük dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and vergisi alacaklarıdolaylı içinbir uygulanmamaktaydı. Keza, vefiscal Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan “Gümrük vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as VUK’nun “Gümrük ve Tekel Vergileri” başlıklı Uzlaşma Yönetmeliği”nde düzenlenmiştir. Yövergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties gümrüğe idareleri geldiği anda bir defaya mahsus netmelik are collectedkapsamında only once when commodities subject 2’nci maddesi,eşyanın “Gümrük tarafından kimlerin, hangi konularda olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom alınan vergi ve resimler bu kanuna tabi değildir. veduties hangi usul ve esaslara dayanarak uzlaşma kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin ve uygulama esasları 4458 talep procedures and practisesve of idarenin custom duties Bu vergi ve resimlerle ilgili usul olarak 27.10.1999 edebileceği buarekonudaki yetki sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış Gümrük ticarete konuKanununun olan eşyanın Türkiye Gümrük sınırları Through this law, a systematization has been tarihli ve 4458 sayılı 242’nci açıklanmıştır. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına bir sistematik international trade entering customs territories of maddesi hükümleri uygula­ nır.” göre hükmüne amir oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Gümrük Turkey and continuing withYönetmeliğinin operation sequence. Uzlaşma 4. maddesi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalarüzere, olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as olup, söz konusu hükümden anlaşılacağı tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret gereğince, assessment, accrual and ile collecting are regulated beyan gümrük idaresince yapılan Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of VUK hükümlerinin 4458 sayılı Gümrük Kanununa 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük tespit Customssonucunda and Economy belirlenen Ministry according veyatogümrük idareProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over göre tahsil edilen vergi ve ce­ z aları kapsamadığı türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm since customstespit duties edilmesinden has a different formönce from the beyan sahibince diğer idaresince vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes ve dolayısıyla, süreci, gümrük tahsil edilen yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları bildirilen have to be kıymet resolved administratively in theilişkin first farklılıklarına tebliğ edilen öncelikleimkânı idari aşamada çözümlenmek açıktır zorundadır. place. However, in the case of disputes not being vergiler için uzlaşma öngörmediği Ancak idari aşamada çözümlenemeyen gümrük solved administratively, action can beile taken. vergilerilegal alacakları kanunda ve ilgili 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. (Bozkurt, 2011:99). diğer kanunlarda öngörülen cezalar, uzlaşma Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 6111 sayılı Kanun ileUyuşmazlıkları gelen yeniliklerden biri de kapsamındadır. Dolayısıyla sadece gümrük idaGümrük Gümrük Kanunu’nun 244. Maddesinde düzenlenen resi tarafından tahakkuk ettirilen gümrük vergi uzlaşma müessesesidir. Uzlaşma idareye; yükümalacakları değil, aynı zamanda gümrük idaresi lüden istenilen vergi ve cezaların bir kısmından tarafından tespit edilmeden önce mükellef tarafından bildirilen kıymet farklılıklarına istinaden vazgeçilmesi karşılığında, vergi alacağının hemen düzenlenen gümrük vergi ve ceza kararları da tahsil edilmesi imkanı sağlamakta, bu sayede yargı sürecinin uzaması sebebiyle doğacak sıkıntılar uzlaşma kapsamında değerlendirilmektedir (Earnst & Young, (Erişim Tarihi:02.04.2014). Uzlaşma önlenmekte ve çok sayıda davanın takip külfeti 5 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) uygulamasında beyan ile gümrük idaresince alacakları ile kesilen ve muhatabına tebliğ edilen GÜMRÜKfarklılıklara VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ para cezalarının tümü uzlaşma kapsamındadır. yapılan tespit sonucunda belirlenen 1 ĠDARĠ AġAMADA ilişkin tebliğ edilen gümrük vergileri alacakları ile ÇÖZÜM YOLLARI 3.1.2. Uzlaşmaya Konu Olabilecek Alacaklar ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER bu Kanun’da ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği, uzlaşmaya konu cezalar hakkında; yükümlü veya ceza muhatabı CUSTOM DUTIES olabilecek mali yükümlülükleri ve para cezalatarafından, söz konusu eksiklik veya aykırılıkların; Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 rını açık bir şekilde saymıştır. Buna bağlı olarak 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 - Kanun Hükümlerine yeterince edeme-Salihli MYO, Celal nüfuz Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü uzlaşmaya konu olabilecek mali yükümlülükler, mekten, Gümrük Vergisi, İlave Gümrük Vergisi, Tek ve Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Maktu from theVergi, movement of commercial commodities Dampinge Karşı Vergi, Sübvansi­yona miktarı veya yanlış değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those - Kanun hükümlerini yorumlamaktan sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Karşı commodities’quantity and value. It is are a kind of Değer Vergisi Telafi Edici Vergi, Katma dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy kaynaklandığının, türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan (KDV), instrument in addition to its economic, social (ÖTV), and Özel Tüketim Vergisi Ek Mali dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on vergisi gibi belirlikonusu aralıklarlaolayda alınan bir Yükümlülük, regular basis like income tax Konut and corporate tax, asKaynak Kulla­ Toplu Fonu, - Yargı kararlarıkurumlar ile idarenin ihtilaf vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda defaya mahsus nımını are collected only once whenFonu commodities subject Tütün Fonu, Destekleme (KKDF), görüş farklılığının olduğunun, İleribirsürülmesi olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Çevre Payı, Telafi Edici Vergi Kanunu ikinci maddesine hügöre bu Ek the Fon, second item of taxKatkı procedural law, custom durumunda, Usul idare bu (VUK)’nun maddede bulunan kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, TRT Bandrol Ücreti Olmayan gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları procedures and practises of custom duties (Ticari are kümler çerçevesinde yükümlüler ya da ceza4458 (İhracat), sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. sıralanabilir. Uzlaşmaya dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Eşya Throughİçin)” this law,şeklinde a systematization has been muhatabı ileile uzlaşabilecektir (Yağan, 2011: Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to olabilecek para cezaları sırasına göre bir sistematik konu international trade entering customs territoriesise of “4458 sayılı 107). Başka işlemlerin bir ifadeyle yükümlü yukarıdaki oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Kanunu’nun gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Gümrük Like all other taxes, compalsive234, levels 235, such as236, 237, 238, gerekçeleri ileri sürerek uzlaşma talebinde tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 241.Directorate maddeleri, 2976 bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 239, by General of Customs as asayılı part of Dış Ticaretin 1 bulunabilir. Bakanlığı’na Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Düzenlenmesine Hakkında Kanun’un 4. maddesi, Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 51. Ayrıca Yönetmeliğin 4/3. Maddesine göre, yüsüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları maddesi have to be resolved administratively in the first ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi kümlü tarafından yapılan öncelikle idari beyanın; aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen Kanununun solved administratively, legal action can be taken. 16. maddesi” çerçevesinde kesilen 1 yargı yoluna başvurulabilmektedir. - İlgili gümrükuyuşmazlıklarda idaresi tarafından kontrolü, Key words: Custom, Custom Duties, Custom cezalardır. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları - İkinci muayeneye yetkili görevliler tarafından Disputes Uzlaşma talebi, yükümlüye tebliğ edilen alacakların tamamı için yapılabileceği gibi ayrıca vergiler veya cezaların tür itibariyle bir kısmı için de yapılabilir. kontrolü, - İkincil kontrol, - Sonradan kontrol, Şartlı muafiyet (Transit, Antrepo, Şartlı Muafiyet Sistemi Kapsamında Dahilde İşleme, Gümrük Kontrolü Altında İşleme, Geçici İthalat) rejimlerine Kapsamında denetlenmesi sonucu ek tahakkuku yapılarak yükümlüye tebliğ edilen gümrük vergi 6 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ilişkin hükümlerin ihlali sonucunda doğan alacağın Yönetmeliğin 7. maddesinde komisyonların nasıl GÜMRÜK VERGĠSĠ oluşturulacağı açıklanmıştır. Buna göre, Gümrük ve tahsilinin yükümlüye tebliğinden itibaren 15 gün UYUġMAZLIKLARININ 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM TicaretYOLLARI Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları, içinde, alacağa konu para cezaları da uzlaşmaya Bölge Bölge Müdür Yardımcısı, Şube TOMüdürü, DISPUTES OVER konu edilebilmektedir.ADMINISTRATIVE SOLUTIONS Müdürü, Gümrük Müdürü, Müdür Yardımcısı, Şef CUSTOM DUTIES 3.1.3. Uzlaşmaya Konu Olamayacak Alacaklar ve Muayene Memuru arasından Bölge Müdürü Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 tarafından belirlenen, Başkan dahil, üç üyeden Yönetmeliğin 6. 2Maddesinde uzlaşmaya konu Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü oluşmaktadır. Bölge Müdürü veya belirleyeceği olamayacak alacaklar sayılmıştır. Buna göre, Bölge Müdür Yardımcısı komisyonlara başkanlık Özet: Gümrük vergisi,giren, gümrüğeancak tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising gümrük vergilerinin matrahına aslı eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın etmektedir. from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those gümrük idarelerince takip ve üzerinden tahsil edilmeyen sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış mali ticaret veyükler ekonomi politikası aracı olan bir vergi Merkezi tariff that isUzlaşma a foreign trade and economic policy vergi ve benzeri uzlaşmaya konu Komisyonu ise Müsteşar, Müstürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük gelir ve teşar fiscal Yardımcıları, functions. Since they are not collected on Müdürü, Risk Gümrükler Genel edilemez. Beşinci maddenin ikinci fıkrasıvergisi, hükmü kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergiaynı türü tür olmadığından, dış ticarete konubir olan Yönetimi an indirect tariff on expenditures, custom duties ve Kontrol Genel Müdürü, Gümrükler hariç olmak üzere, vergi veya cezanın eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Müdürlüğü Yardımcıları ve olmaktalebinde üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Genel to foreign trade arrive at theGenel custom. Müdür According to kısmı için uzlaşma bulunulamaz. İlgili Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Başkanları ilethisRisk ve Kontrol kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Daire duties are excluded from law. Yönetimi Therefore, mevzuat uyarınca alacak tutarının kesin tahsilinin gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sonradan sayılıteminata Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Genel regulatedMüdürlüğü’nün by customs law numbered 4458.kontrolle ilgili öngörülmediği ve bağlandığı durumlar ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been bağlıwith bulunduğu ve Genel girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak dairesinin created beginning commoditiesDaire subjectBaşkanı to uzlaşmaya konuBölgesine edilmez. işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Yardımcısı arasından Müsteşar tarafından oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Müdür Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Ayrıca 21.3.2007 tarihli ve 5607 sayılı KaçakçıBaşkan dahil, üç tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret belirlenen, assessment, accrual and collecting are üyeden regulated oluşmaktadır. bağlı ayrı bir kuruluş niteliği by General Directorate of Customs as a part of 1 lıkla Mücadele Bakanlığı’na Kanunu’nun 3. maddesinde yerolan Müsteşar veya Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerKomisyonlara, Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukukgörevlendireceği Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over alan kaçakçılık suçlarına ve kabahatlerine ilişkin Müsteşar Yardımcısı veya Gümrükler Genel türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Müdürü process of başkanlık other taxes. Customs duty disputes etmektedir. olan gümrük vergileri ve cezaları ile ilgili olarak yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. uzlaşma talebinde bulunulamayacağı hükme Ancak idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. bağlanmıştır (Akdoğan (b), 2011:225). Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Uyuşmazlıkları 3.1.4. UzlaşmaGümrük Komisyonlarının Oluşumu, Sorumlulukları ve Yetkisi Uzlaşma Yönetmeliğinde uzlaşma taleplerinin değerlendirilebilmesi için Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları ve Merkezi Uzlaşma Komisyonları kurulacağı açıkça belirtilmiştir (Köprü, 2011:67). 7 place. However, in the case of disputes not being solved administratively, legal action cantamamının be taken. Komisyonların üyelerinin katılımıyla 1 Key words: ve Custom, Custom Duties, Custom toplandığı oy çokluğuyla karar aldığı YönetDisputes melikte hüküm altına alınmıştır. Ancak Komisyon başkan ve üyelerinin herhangi bir nedenle görevlerinin başında bulunmamaları durumunda, bunlara vekâlet edenler komisyonda görev yapar. Ayrıca Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüklerinde, aynı gün görüşülecek birden fazla uzlaşma talebinin tümü için bir uzlaşma komisyonu oluşturulmaktadır. Uzlaşma Komisyonlarının 10.000 TL’den ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) az olan uzlaşma talepleri için toplanamayacağı - Her bir kalem eşyaya ilişkin gümrük vergileri GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ile vergi aslına bağlı kesilen cezalar toplamı, ancak birden fazla yükümlünün başvurusunun 1 AġAMADA 10.000 TL’yi aşması halinde, ĠDARĠ bu taleplerin tek ÇÖZÜM YOLLARI - Beyanname kapsamında birden fazla kalem ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER bir Uzlaşma Komisyonu tarafından sonuçlandıolması halinde, tutar tespitinde kalemlere rılacağı belirtilmiştir. CUSTOM DUTIES tereddüp eden alacaklar toplamı, Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Uzlaşma komisyonlarının başkanları; komisyon- - Aynı nitelikteki alacaklara ilişkin işlemlerin 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 ların usulüne uygun oluşturulmasını, komisyon Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO,birden DıĢ Ticaret Bölümü fazla olması halinde alacakların tümü. çalışmalarının mevzuata uygunluğunu, komisyon Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Ayrıca vergi aslına bağlı olmayan cezalar ile eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, sonuçbu eşyanın from the movement of commercial commodities çalışmalarının gizliliğini, hızlı ve güvenli miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those usulsüzlük cezalarının ayrı ayrı, aynı nitelikteki sosyal veetmek mali fonksiyonlarının önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of landırılmasını temin ve gerekliyanında tedbirleri dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy para cezalarının birden fazla olması halinde ise türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and almakla sorumludur. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on tutar tespitinde para cezalarının toplamının dikkate kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan alınacağı an indirect tariff on expenditures, custom duties Teminat gibi Yönetmeliğin 9.maddesine baktığımızda, konusu hüküm altına alınmıştır. eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere vergileri, Vergi geçici to foreignnitelikteki trade arrive at the custom. According to alacaklar eşik 500.000TL’ye kadar olanalınmaktadır. alacaklarGümrük için Gümrük (fer’i alacaklar) Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur.KomisBu nedenle, değerlerinin duties are excluded from this law. Therefore, ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Uzlaşma tespitinde dikkate alınmamaktadır. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Kanun regulated uyarınca, by customs vergi law numbered yonları, 500.000sayılı TL’yi aşanlar için ise Merkezi aslı ile4458. vergi aslına bağlı ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to olmayan cezanın birlikte uygulandığı durumlarda, Uzlaşma Komisyonunun yetkili olacağı hüküm işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Diğer tüm vergilerde Turkey and komisyonlarının continuing with operation yetki sequence.alanlarının tesaltına alınmıştır.oluşturulmuştur. Ayrıca uzlaşmaya konuolduğu olangibi uzlaşma gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret pitinde assessment, accrualaslı and ile collecting regulatedbağlı olmayan vergi vergiareaslına aynı nitelikteki alacakların birden fazla Gümrük Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according cezanın toplamı dikkate alınacaktır. ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne Programı Yüksek Lisans bağlı ÖğrencisiGümrük Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Customs Law. Resolution process of disputes over Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. türetilmiĢtir. vergisinden uyuşmazlıklarınuzçözüm customs duties has a different form from the MüdürlüklerineGümrük ilişkin olmasıdoğan durumunda, süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 3.1.5. process Uzlaşmaya of other taxes. Customs duty disputes Başvuru, Usul ve Süreler sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first laşmaya ilişkin yapıya talepler, Merkezi Uzlaşma Koöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen Yükümlünün solved administratively, legal action can be taken. veya özel vekendisi, temsilcisi misyonunun yetkisine giren alt tutarı aşmamak 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. kaletname verilmesi şartıyla gümrük müşaviri; Key words: Custom, Custom Duties, Custom kaydıyla, uzlaşmaya esas alacak tutarının en çok Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes veli ya da vasi veya aynı gümrük vergilerinin Uyuşmazlıkları olduğu GümrükGümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünde ödenmesinden yükümlü ile birlikte müştereken oluşturulacak uzlaşma komisyonu tarafından ve müteselsilen sorumlu olması halinde gümrük sonuçlandırılmaktadır. müşavirleri uzlaşma talebinde bulunabilmek için, Uzlaşma komisyonlarının yetki alanlarının oluşuzlaşmaya yetkili komisyonların sekretarya hizturulmasında esas alınan değerin belirlenmesinde metlerini yürütmekle görevli birimine dilekçe ile dikkate alınacak hususlar şöyledir ((Erdem, müracaat edilmektedir. Dilekçe taahhütlü posta 2012:434): ile de gönderilebilir. Uzlaşma başvurusunun 8 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yetkili komisyonlar dışındaki gümrük idarelerine - Başvuru sahibinin başvuruda bulunma yetkisini VERGĠSĠ haiz olup olmadığı, yapılmış olması halinde iseGÜMRÜK talep derhal yetkili UYUġMAZLIKLARININ 1 uzlaşma komisyonuna iletilir. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI - Başvurunun süresi içinde yapılıp yapılmadığı, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Aynı nitelikteki alacakların birden fazla gümrük - Alacağın uzlaşma kapsamına girip girmediği, CUSTOM DUTIES müdürlüğünde veya Bölge Müdürlüğü bağlantı- Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 - Uzlaşmanın, komisyonun yetkisi içinde buCelal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi lunup bulunmadığı, hususları değerlendirilir. söz konusu alacakların toplamı3 Celal tek bir uzlaşmaya Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Usule ilişkin koşulları taşımadığı anlaşılan konu olabilir. Bu durumda yükümlü tarafından Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising talepler değerlendirilmez ve bu durum ilgiyer değiştirmesi nedeniyle, bu esas eşyanın from the movement of commercial commodities yetkili uzlaşma eşyanın komisyonuna başvurulması miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those yolla tebliğ lisine yazıyla veya elektronik ve mali fonksiyonlarının yanında önemli olmakla birlikte,sosyal uzlaşmaya konu alacaklara iliş- bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is Usule a foreign trade and economic policy edilir. ilişkin eksikliklerin giderilebilir türüdür. Aynı zamanda harcamalar alınan instrument in addition to its economic, social and kin detaylı bilgilerin verilmesi şartıyla,üzerinden işlemin dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. olması Since they halinde, are not collected on nitelikte yükümlüye eksikkurumlar vergisi gibi belirli aralıklarlabirine alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as yapıldığı gümrük idarelerinden herhangi vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an liklerin indirect tariff on expenditures, custom tamamlanması içinduties başvuru süresinin eşyanın gümrüğe2012:435). geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject de başvurulabilir (Erdem, sonuna süre verilir. Başvuru süresinin olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign tradekadar arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom sonunda uzlaşma kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from thisbaşvurusunda law. Therefore, bulunulmuş Uzlaşma talepleri, henüz itiraz başvurusu yapılmagümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are olmasıbyvecustoms usule ilişkin eksikliklerin giderilebilir sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated law numbered 4458. mış gümrük vergileri ve vergi aslına bağlı olsun ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been nitelikte halindesubject üç işto günü ek süre Bölgesine başlayıp, yükümlüye eşyaya uygulanacak created beginningolması with commodities ya da olmasın tüm paragirişinden cezalarının işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of verilir. Verilenwith sürenin oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing operationsonunda sequence. eksikliklerin veya ceza muhatabına tebliği tarihinden itibaren gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tamamlanmaması halinde talep reddedilir. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Kanunun 242. maddesinde belirtilen onbeşvegünBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Uzlaşma talebinin kabul edilmemesine ilişkin Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy according to lük itiraz süresiGümrükler içinde yapılacağı Yönetmeliğin Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over idari işlem itiraz veya yargı yoluna açık olup türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 11. maddesindeGümrük açıklanmıştır. Gümrük vergileri süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. göre Customsdava duty disputes genel usullere konusu edilebilir. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first ve cezalarının tebliğ tarihlerinin farklı olması öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada çözümlenemeyen Uzlaşma solved administratively, legal actionusule can be taken. başvurusunda ilişkin bir eksiklik durumunda ise Ancak uzlaşma başvurusunda, gümrük 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: halinde Custom, Custom Duties, hizmetlerini Custom olmaması sekretarya yürüten vergileri veya cezalara ilişkin en son tebliğ tarihi Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes birim tarafından söz konusu alacaklara ilişkin işlem esas alınacaktır.Gümrük Uyuşmazlıkları dosyasının bir örneği ilgili gümrük idaresinden Uzlaşma talebinin incelenmesi, Yönetmeliğin 13. derhal temin edilir. Sekretarya tarafından uzlaşmaya Maddesinde ele alınmıştır. Buna göre, uzlaşmaya konu alacağa ilişkin yapılan işlemler ve ihtilafın ilişkin talepler, uzlaşma komisyonun sekreterya geçirdiği aşamalara ilişkin bilgi notu hazırlanarak hizmetlerini yürüten birimi tarafından öncelikle derhal komisyona iletilir. Uzlaşma talebinde buve ivedilikle usul yönünden incelenir. Yapılan lunulan alacağın hatalı olduğunun tespit edilmesi incelemede; halinde, durum gerekçesi ile birlikte yükümlüye larında yapılan işlemlere ilişkin olması halinde 2 9 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) bildirilir ve uzlaşma görüşmeleri düzeltilmiş tutar alınarak yükümlüye derhal tebliğ edilir ve bir GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ üzerinden yapılır (Erdem, 2012: 435). nüshası ilgilisine verilir. Bir nüshası gerekli işlem 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI yapılmak üzere derhal ilgili Gümrük ve Ticaret 3.1.6. Uzlaşma Talebinin ve Uzlaşmanın SoBölge veya gümrük müdürlüğüne ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOMüdürlüğüne DISPUTES OVER nuçları gönderilir. Bir nüshası da uzlaşma komisyonunda CUSTOM DUTIES Uzlaşma talebinde bulunulması durumunda, 2 oluşan dosyada3 saklanır. Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER itiraz veya dava açma süresi durur. Uzlaşmanın 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliUzlaşma Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi temin edilemediği hallerde temin edile3 Celal Bayar Üniversitesi vaki olmaması veya temin edilememesi halindeSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü meme nedeni belirtilmek suretiyle komisyonca üç ise süre kaldığıÖzet: yerden işlemeye başlar. Ancak Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Tutanağın bir nüshası eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, olması bu eşyanın nüsha from thetutanak movement düzenlenir. of commercial commodities sürenin bitimine üç günden az kalmış miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those yükümlüye verilir. Yükümlünün uzlaşma davetine mali fonksiyonlarının yanındauzlaşönemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of halinde, süre üçsosyal günve uzar. Süresi içinde dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy icabet etmemesi veya tutanağı almaktan imtina türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and ma talebinde bulunan yükümlü, uzlaşma talep dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on etmesi halinde tutanağın iki örneği, gereği yapılvergisi gibi belirli ilişkin aralıklarla süreç alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as ettiği alacaklar kurumlar için, başvurusuna vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties mak üzere derhal ilgili Gümrük ve Ticaret Bölge geldiğiyoluna anda bir gidemez defaya mahsus are collected only once when commodities subject sonuçlanmadan eşyanın itiraz gümrüğe veya dava olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Müdürlüğü to foreign trade veya arrive atgümrük the custom.müdürlüğüne According to gönderilir. (Korkmaz, Ünal, Usul2011: Kanunu163). (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Bir duties are excluded this law.komisyonunda Therefore, nüshası da from uzlaşma tutulan gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Uzlaşma talebinin usulüne uygun yapıldığının sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun dosyada regulated by customs Yükümlünün law numbered 4458. saklanır. uzlaşma davetine ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been anlaşılması halinde, ile ilgili Bölgesine uzlaşma girişinden başlayıp, eşyaya olarak uygulanacak icabet created beginning with commodities subject etmemesi veya tutanağıtoimzalamaktan işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of yapılacak görüşmelere katılınılması hususu, uz-gibi imtina oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu Turkey and continuing with operation sequence. ayrıca tebligat etmesi hallerinde kendisine gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as laşma davetiyesitahakkuk ile enveaztahsil beşaşamaları gün önceden Gümrük veyazı Ticaret yapılmaz assessment, accrual and collecting regulated (Erdem, 2012: are 437-438). Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 veya e-posta adresine elektronik yolla komisyon Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over komisyonun Uzlaşmanın vaki olmaması halinde; sekretaryası tarafından yükümlüye tebliğ edilir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde süreçten farklı bir nihai process teklifi of other tutanağa taxes. Customsgeçirilir duty disputes ve bir nüshası Yükümlünün istemesi halinde beşoluşan günlük süreye yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamadabir çözümlenmek zorundadır. yükümlüye place. However, verilir. in the caseYükümlü, of disputes not 14 beingüncü maddede bağlı kalınmaksızın daha önceki tarih,çözümlenemeyen uzlaşma Ancak idari aşamada solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. belirtilen hususlar dikkate alınmak kaydıyla, günü olarak belirlenebilir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom 242 nci maddesinde belirtilen sürenin Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Kanunun Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Yükümlünün uzlaşma davetiyesinde belirtilen son günü mesai saati bitimine kadar komisyonun yer, tarih ve saatte toplantıya katılması halinde nihai teklifini kabul ettiğini bir dilekçe ile ilgili uzlaşma görüşmelerine başlanır. Yapılan görüşme gümrük müdürlüğüne bildirdiği takdirde, bu tarih sonucunda uzlaşma sağlandığı takdirde uzlaşma itibariyle uzlaşma vaki olmuş sayılır ve buna göre komisyonu durumu, üç nüsha olarak düzenlenen işlem tesis edilir. tutanakla tespit eder. Bu tutanağın üç nüshası Komisyon çalışmaları sırasında düzenlenen da komisyonun başkan ve üyeleri ile yükümlü tutanakların yükümlü tarafından imzalanarak tarafından imzalanır. Ayrıca tutanak üzerine imza 10 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) bir nüshasının yükümlüye verilmesi tebliğ hük- Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edile- VERGĠSĠ memesi hallerinde yükümlü, tahakkuk eden ve mündedir. Bu durumlarda,GÜMRÜK yükümlüye ayrıca UYUġMAZLIKLARININ 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI kendisine tebliğ edilen alacaklara, uzlaşmanın tebligat yapılmaz. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTESdair OVER vakiTO olmadığına düzenlenen ve kendisine Yükümlünün uzlaşma talebinin, dilekçenin ilgili tebliğ olunan tutanağın tebliğinden itibaren 14. CUSTOM DUTIES Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü uzlaşma 3 maddede belirtilen esaslar çerçevesinde itiraz veya Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER komisyonu kayıtlarına girdiği tarihten itibaren 2 İtiraz ve dava yoluna ilişkin Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidava Hukukyoluna Programıgidebilir. Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi azami 45 gün içinde sonuçlandırılması esastır.Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü hususlar gümrük mevzuatında belirtilen genel Ancak, 17 nci Özet: maddesinin üçüncü fıkrasında Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari hükümlere Abstract: Custom duty is a Uzlaşmanın kind of tariff arisingvaki olmaması tabidir. eşyanın bağlı yer değiştirmesi nedeniyle, busüre eşyanın from the movement of commercial commodities belirtilen nedenlere olarak belirtilen miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, veya subjecttemin to customs which is based on those aynı alacaklar edilememesi hallerinde, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of aşılabilir. Bu durumda, söz konusu inceleme ve dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi için tariffyeniden that is a foreign trade andtalebinde economic policy uzlaşma bulunulamaz. Bu türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and araştırmanın tamamlanmasına kadar Komisyon dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve Yönetmelik fiscal functions. Since they areüzerinde not collected uzlaşılan on uyarınca cezalar kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as çalışmalarına devam eder. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan hakkında an indirect tariff expenditures, custom duties yararlanılamaz. peşinonödeme indiriminden are collected only once when commodities subject to foreign trade arrive at the custom. According to the second item of tax procedural law,alacaklar, custom Uzlaşma konusu yapılan uzlaşma kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buna göre, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 gerçekleştiği procedures and practises of custom duties are takdirde, uzlaşma tutanağının tebsayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. uzlaşma vaki olduğu takdirde uzlaşile dış ticarete konu olan gümrük eşyanın Türkiye Gümrük liğinden Through this law, a systematization has been itibaren bir ay içinde ödenir. Uzlaşılan Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to ma komisyonlarının düzenleyecekleri uzlaşma işlemlerin sırasına göre bir sistematik vergilerin international ilgili trade entering customs territories of olduğu gümrük beyannamelerinin oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. tutanakları kesin olup, gereği ilgili gümrük gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, tescil Like alltarihinden other taxes, compalsive suchusullere as itibarenlevels genel göre uztahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated müdürlüğünce Bakanlığı’na derhal yerine getirilir. Uzlaşma bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerlaşma Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden tutanağının ilgiliKanunu gümrük idaresine üzerine, hükümlerine uygunintikali olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over süre için, uzlaşılan tutar üzerinden 6183 sayılı türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes tahakkuk ve tebliğ edilmiş olan gümrük vergileri AATUHK hükümlerine göre belirlenen gecikme yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari uzlaşılan aşamada çözümlenmek place. However, in the case of disputes not being varsa kesilen para cezaları tutarlarazorundadır. göre zammı oranında gecikme faizi uygulanır. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. düzeltilir. Üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit Key words: Custom, Custom Duties, Custom 3.2. İtiraz Anahtarolmak Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes edilen hususlar dahil üzere, bu YönetmeGümrük Uyuşmazlıkları eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Uzlaşmanın sonuçları; Yönetmeliğin 21-24. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu lik kapsamında oluşturulan komisyonların tüm Gümrük Kanunu’nun 242. maddesinde itiraz çalışmaları ve işlemleri hakkında yükümlü veya konusu açıkça hüküm altına alınmıştır. Bu mad- cezanın muhatabı ya da idare tarafından dava deye göre, yükümlüler kendilerine tebliğ edilen açılamaz, hiçbir mercie şikayet veya itirazda bu- gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı lunulamaz, herhangi bir idari inceleme, araştırma tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst ve soruşturmaya konu edilemez, geri verme ve makama, üst makam yoksa aynı makama vere- kaldırma talebinde bulunulamaz. cekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir. Görüldüğü 11 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) gibi itiraz konusu gümrük vergileri, cezaları ve veya eşyanın menşeinin belirlenmesinde hata GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ idari kararları kapsamaktadır. yapılmış olması ise diğer itiraz sebepleri olarak ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 gösterilmektedir. 3.2.1. İtirazın Nedenleri ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 3.2.2. İtiraz Dilekçesinde Bulunması Gereken Gümrük vergilerine itiraz nedenleri genellikle CUSTOM DUTIES Hususlar ve Dilekçenin Verileceği Makamlar aşağıdaki şekilde ortaya çıkmaktadır (Kızılot, 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 Kızılot, 2005: 504-508): İtiraz dilekçesinde bulunması gereken hususlar 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü şöyledir (Kılıç, 2009:38): - Konu Nedeniyle İtirazlar: Eşyanın nitelik ve Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising mahiyetinin Özet: belirlenmesinde hata yapılması İtirazın konusu ve sebebi, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın - from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those veya eşyaları gümrük vergisinden istisna tutan sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir and value. It is are a kind of - commodities’quantity İtirazın dayanağı delillere ilişkin bilgi ve dış ticaret ve hiç ekonomi politikası aracı olan birya vergi tariff that is a foreign trade and economic policy kanun hükümlerinin uygulanmaması türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and belgeler, dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, functions. Since they are not collected on da yanlış uygulanması durumlarında bu gelir tür ve fiscal kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türü olmadığından, dış ticarete konu olan - an indirect tariff on expenditures, custom duties bildirim tarihi, itirazlar bahisvergi konusu olabilmektedir. İtiraza konu idari işlemin yazılı eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to - Matrah Nedeniyle İtirazlar: Verginin hesaplanUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu - the second item vergileri of tax procedural law, custom Gümrük ve para cezalarında itiraz kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, masına esas teşkil eden matrahın veya miktagümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures practises of custom duties are edilenand miktar, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. rın tespit edilmesi esnasında hatalar, ile dış ticarete konu olanyapılan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak - created commodities subject to neresi olduğu, İtirazbeginning edilenwith kararı veren idarenin yükümlülerce itiraza konu işlemlerin sırasına edilebilmektedir. göre bir sistematik international trade entering customs territories of - oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, - Like all other taxes, adı, compalsive levelsadresi, such asvergi numarası, İtiraz edenin, unvanı, Tarife Nedeniyle İtirazlar: ticaret işlemletahakkuk ve tahsil Dış aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by TC General Directorate of Customs as a part of ya da temsilkimlik numarası(varsa vekil 1 bilinen ticari isimleri ile değil, rinde eşyalar,Bakanlığı’na Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputesgibi over açıklamalar, cilerine ait bu tür bilgiler) Dünya Gümrük Örgütü tarafından düzentüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the diğerüye vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes lenmiş olan süreci, ve tüm ülkelerce kullanılan yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları - have to be dilekçesinin resolved administratively in the first İtiraz tarihi. öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being rakamlarla sınıflandırılmış olan kodlarla ifade Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 Kendilerine gümrük vergisi tahakkuk eden mükeluyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. edilir. Gümrük vergileriyargı ise, yürürlükte olan Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Vergisi, leflerin Disputes bu vergilerin, cezaların ve idari kararların gümrük tarifesi esasKelimeler: alınmakGümrük, suretiGümrük ile belirGümrük Uyuşmazlıkları tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama bir dilekçe ile itirazda bulunabileceklerini daha önce belirtmiştik. lendiğinden, eşyanın bulunduğu pozisyonun karşılığında gösterilen vergi oranından başkaca bir oranın kullanılarak verginin hesaplanmış olması yükümlüler tarafından itiraza konu edilebilir. Buna göre, gümrük vergilerini eğer Gümrük Müdürlüğü tahakkuk ettirmiş ve tebliğ etmiş ise üst makam Gümrük Başmüdürlüğü olmaktadır. - Diğer İtiraz Nedenleri: Uluslararası anlaşmaların hiç uygulanmaması veya hatalı uygulanması 12 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 3.2.3. İtirazın Süresi Eğer itiraza konu olan kararı ilk elden alan idare GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Gümrük Başmüdürlüğü ise üst makam Gümrük Gümrük vergileri, cezaları ve idari kararlara karşı ĠDARĠMüsteşarlıAġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Müsteşarlığı olmaktadır. Gümrük yasal haklarının kullanmak isteyen mükellefler, ğınca ilk elden alınan ADMINISTRATIVE kararlarda ise üst makam SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ilgili kanunun 242/1. maddesine göre, tebliğ olmadığından 15 gün içinde yine burayaCUSTOM itiraz DUTIES tarihinden itibaren on beş gün içinde bir dilekçe edilmektedir(Kılıç, 2009: 39). 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER ile itiraz edebilirler. 2 Celal Bayargöre, Üniversitesi Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Kanunun 242/3. maddesine itirazSosyal dilekçesinin 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Gümrük Yönetmeliğinin 585/4. maddesine göre süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, yapılacak itirazların süresi içerisinde olup olmaGümrüksayılır vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising itiraz süresinde Özet: yapılmış ve idarece yeteşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın dığının from the movement of commercial commodities tespitinde; miktarı veya değerigöre üzerinden alınan,yanlış ekonomik, subject to customs which is based on those kili makama ulaştırılır. Buna itirazın sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve sayılabilmesi ekonomi politikası aracı bir vergi - tariff that is a foreign trade and economic policy Taahhütlü olarak posta yolu ile yapılacak itimakam da olsa yapılmış içinolan süresi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since are not collectedpostaya on razlarda, itiraztheydilekçesinin verildiği içinde yapılmasıdolaylı koşulu aranmaktadır., kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an tarih, indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği defaya mahsus are collected only once when commodities subject Danıştay 7. Dairesi, 28.02.2007 tarih,anda E. bir 2005/5614, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Posta yoluof ile veya doğrudan K.2007/762 sayılı kararında “ İtiraz süresinin Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu - the second item tax procedural law, custom ilgili gümrük kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, idaresine yapılacak itirazlarda, geçirilmesindengümrük sonravergilerinin yetkisiz usulmakama ve uygulamayapılan esasları 4458 procedures and practises of custom duties are itiraz dileksayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. çesinin itirazın yapıldığıhasgümrük idaresinin başvuru üzerineileaçılan davanın aykırılığı dış ticarete konu olan usule eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to kaydınatradegiriş tarihi, dikkate açık bulunduğundan, mahkeme yargılama işlemlerin sırasınakararının göre bir sistematik international entering customs territoriesalınmaktadır. of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. giderlerinin ve vekalet ücretinin davalı idareden gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 7.Dairesi, tarih ve E.2002/1706, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Danıştay, accrual and 01.02.2005 collecting are regulated alınarak davacıya verilmesi tesisi niteliği edilenolan assessment, Bakanlığı’na bağlıyolunda ayrı bir kuruluş by General Directorate of Customs as a part of 1 sayılı Kararında, www.danistay. Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerK.2005/74 Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk( to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according hüküm fıkrasında isabet görülmemiştir. Açıklanan Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over gov.tr, Erişim Tarihi: 07.04.2014), “İdari itiraz türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the nedenle, temyizGümrük isteminin kabulüne, mahkeme süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir aşamasında, process of other taxes. Customs disputes incelenmesi idarece işindutyesasının sahiptir. Gümrük vergisibozulmauyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first kararının temyizeyapıya konu hüküm fıkrasının öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. suretiyle place. However, in thetesis case ofedilmiş disputes notolsa beingdahi, sürelerin işlem Ancak idari Mahkemece aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. sına, bozma kararı üzerine, yeniden 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. kamu düzeninden olması sebebiyle, itirazın süKey words: Custom, Custom Duties, Custom verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, resinde Disputes olup olmadığının yargı yerlerince re’sen Gümrük Uyuşmazlıkları hüküm altına alınacağından, bu konuda ayrıca gözetilmesi gerektiği, süresinde itiraz edilmediği hüküm tesisine gerek bulunmadığına, oybirliği durumlarda, davanın, bu sebeple reddi gerektiğiile karar verildi.” şeklinde görüş bildirilmiştir ( ne” şeklinde görüş bildirmiştir. Görüldüğü üzere, www.danistay.ov.tr, Erişim Tarihi: 07.04.2014). itirazın süresi içinde yapılması gerektiği, eğer Görüldüğü gibi, itirazın yanlış makama yapılmış yapılmazsa, bu başvurunun reddedileceği açıktır. olması, başvurunun geçersizliğine neden olmaMükelleflerin kendi beyanlarına dayanarak makta, sadece süresi içinde yapılmasının önemi vurgulanmaktadır. tahakkuk eden gümrük vergilerine karşı itiraz 13 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) edebilmeleri ve daha sonra idari yargı aşamasına kendisi veya fotoğraf, katalog, prospektüs gibi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ geçebilmeleri için mutlaka beyannamenin tescil eşyayı görmeden fikir verecek diğer belgelerin 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI edildiği tarihte beyannameye mükellef tarafından incelenmesi veya gerek duyulması halinde ilgili ihtirazi kayıt konulmasıADMINISTRATIVE gerekmektedir. Danıştay gümrük idaresinin mütalaası SOLUTIONS TO DISPUTES OVER da alınmak suretiyle 7. Dairesi 21.12.2004 tarih ve E.2004/2341, otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye CUSTOM DUTIES K.2004/3554 sayılı Kararında, (www.danistay. 3 tebliğ edilmektedir. Otuz gün içerisinde karar Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER gov.tr, Erişim Tarihi: 08.04.2014) “Beyanlarının 2 Kanunun 6. maddesinin Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malialınamadığı Hukuk Programıdurumlarda Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü yükümlülerini bağlamadığından söz edebilmek ikinci fıkrası uygulanmaktadır. için, ihtirazi kaydın, tesciltabiedildiği Özet: beyannamenin Gümrük vergisi, gümrüğe olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising hükmüne göre, bu süreye uymak mümeşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Bu fromfıkra the movement of commercial commodities tarihte konması miktarı gerekmektedir. Ancak bu şekilde veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those değilse, belirtilen aşılabilir. sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir kün commodities’quantity and value.süre It is are a kind of Bu durumda beyanın yükümlünün dışında gerçekleştiği dış ticaretiradesi ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy sürenin önce türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan idareler, instrument in addition todolmasında its economic, social and başvuru sahianlaşılabilir.” Olduğunu belirtmiştir. Karardan da dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kılan gerekçeler ile talep kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir bine regularsüre basis aşımını like income haklı tax and corporate tax, as anlaşılacağı üzere, mükellefin kendi beyan ettiği vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties için gerekli eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus hakkında are collected karar only oncevermek when commodities subject gördükleri ek vergiye itiraz edebilmesinin tek koşulu, beyanolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to deitem belirterek bilgi veririler. Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu süreyi the second of tax procedural law, custom namenin tescil Usul edildiği tarihte ihtirazi kaydın kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are konulmuş olmasıdır. süreçte uyuşmazlık sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Bu regulated by mükellefler customs law numbered 4458. konusu eşyayı ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Ancak solved administratively, legal action can be taken. durumunda Bölgesine girişinden başlayıp, Bağlanması eşyaya uygulanacak teslim created almak beginning istemeleri with commodities subject to Gümrük Yö3.2.4. İtirazın İncelenmesi ve Karara işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 587.with maddesinde yer alan aşağıdaki oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi netmeliğinin Turkey and continuing operation sequence. gümrük de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as İtiraz dilekçesini alanvergisinde Gümrük İdaresi, itiraza sağlamaları gerekmektedir: tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret şartları assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of ilişkin dilekçeyi Bakanlığı’na öncelikle şekil ve usul yönünden 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden - Customs Kararların yükümlüce bildirilmiş olması ve Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Law. Resolution process disputes over inceler. Bu inceleme de, Gümrük YönetmeliğitüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the taleplerinin birCustoms dilekçe gümrüğe verilmiş süreci, diğergöre, vergilerde oluşan süreçtensüresi farklı bir process of other taxes. dutyile disputes nin 585/2. maddesine başvurunun yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first olması, öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being içinde yapılıp yapılmadığı ile dilekçeyi verenin idari aşamada çözümlenemeyen 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna yükümlü veya onun temsilcisi olupbaşvurulabilmektedir. olmadığına - Key Yükümlünün beyanına words: Custom, Custom Duties, göre Custom yapılan vergi bakılır ve uygunAnahtar olmayan başvurular reddedilerek Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes tahakkukları ile gümrük idaresince tahakkuk Gümrük Uyuşmazlıkları yükümlüye bildirilir (Akın, 2011: 49). ettirilen bütün vergiler arasındaki farkın ve para cezalarının teminata bağlanması, İtirazın şekil ve usul yönünden herhangi bir aykırı- lığı olmadığı durumda esas yönünden incelemeye geçilir. Gümrük Yönetmeliği’nin 586. maddesine göre, itirazlar, anlaşmazlığa konu beyanname ve sair her türlü belge ile eşyadan alınacak örnek, örnek alınması mümkün olmayan hallerde eşyanın - Uyuşmazlığın idari yargı merciine intikali halinde bu hususun belgelenmesi, - İdarece gerekli görülecek her türlü bilgi veya belgenin sunulması. 14 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) İtiraz sonucu verilen karar, yükümlünün talebini işlemi oluşacaktır.” şeklinde karar vermiştir. GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ haklı bulmayacak nitelikte ise bu durum, geGörüldüğü gibi, gümrük idaresinin yapılan itiraza 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM rekçesi ile birlikte karara yazılır ve yükümlüye sessiz YOLLARI kalması, bu itirazı kabul etmediği anlamını bildirilir. Karar, yükümlünün itirazını haklı SOLUTIONS bulur ADMINISTRATIVE TO DISPUTES OVER taşımaktadır. nitelikte ise itiraz konusu buna göre düzeltilir. Bu DUTIES CUSTOM 3.2.4. Tahlile İtiraz - İkinci Tahlil durumda da karar yükümlüye ya da temsilcisine Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 tebliğ edilir (Akın, 2 2010: 50). İtirazın reddedilözelliğinden doğan bu tür Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliGümrük vergilerinin Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü mesi üzerine Kanunun 242/4. maddesine göre, itiraz şekli Gümrük Kanunu’nun 243 ve Gümrük işlemin yapıldığıÖzet: yerdeki idari yargı mercilerine Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Yönetmeliği’nin Abstract: Custom duty is588-590. a kind of tariffmaddeleri arising arasında eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities başvurulabilmektedir. miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, düzenlenmiştir. subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of tariff that is a foreign trade and economic policy instrument inilgili addition to its economic,göre, social ilgili and kişilere 197. Kanunun maddesine fiscal functions. Since they are not collected on regular basis göre like income tax and corporate tax, as maddeye tebliğ edilen gümrük vergilerinin an indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once whenesas commodities subject hesaplanmasında alınan kimyevi tahlil to foreign trade arrive at the custom. According to the second item karşı of tax procedural law, itibaren custom sonuçlarına tebliğden onbeş gün duties are excluded from this law. Therefore, procedures and practises custom duties başmüdürlüğüne are içinde gümrük ve ofmuhafaza sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük yazılı Througholarak this law,itiraz a systematization has been edilebilmektedir. İtiraz hakAncak Gümrükileİdaresi, itirazı kanunda belirtilen Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerinbağlamadığında, sırasına göre bir durum sistematik kından international trade entering customs koşullarından territories of süre içerisinde karara bu yararlanabilmenin bir tanesi oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. vergisinde de zorunluşeklinde aşamalar olan all other taxes, compalsive levels suchsahibi as idarenin itirazı gümrük zımnen reddettiği de-tarh, deLiketahlil maliyetlerinin beyan tarafından tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı birİdaresi kuruluş niteliği by General Directorate of Customs as a part of ğerlendirilecektir. Yani, Gümrük itirazıolan 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerkarşılanmasıdır. Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunukarşılamamışsa, hükümlerine uygun olarakbu yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over otuz gün içerisinde durum türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm İtirazın customs duties has a different form from the bir dilekçe ile yapılması gerekir. Burada diğer vergilerde oluşan süreçten bunu farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes olumsuz görüştesüreci, olduğu ve sessiz kalarak yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları beyanname have to be resolved administratively in the first numarası ve tescil tarihi ile eşyanın öncelikle idari aşamada çözümlenmek place. However, in the case of disputes not being gösterdiği şeklinde değerlendirilerek dava zorundadır. açma Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. cins ve türü, tahlile ne yönden 1 itiraz edildiği, uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. süreleri içinde idari yargıya başvurulabilecektir Key words: Custom, Custom Duties, Custom gözlemci kimyager bulundurulup bulundurulma(Kılıç, 2009: 49). Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Belirtilmesi gereken bir başka husus da Gümrük türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve İdaresinin otuzkurumlar gün içinde cevap vermemesi vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir olmadığından, dış ticarete konu olan halidir. Yasanınvergi 242.türüMaddesine göre idarenin, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi kendisine gelenUsulitirazları otuz gün içerisinde Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, karara bağlaması gerekmektedir. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 yacağı, bulundurulacak ise adı, soyadı ve adresi Danıştay 7. Dairesi, 14.10.2004 tarih ve E.2002/1536, K.2004/2443 sayılı Kararında (www.danistay.gov. tr, Erişim Tarihi: 08.04.2014), “Yükümlülerce yapılan itirazın, Gümrük Başmüdürlüklerince otuz gün içinde karara bağlanarak ilgilisine tebliğ edilmemesi halinde, idari davaya konu edilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu olan zımni red gösterilecektir. Sözü edilen eşya için daha önce bir tahlil yapıldığı için yasa buna ikinci tahlil demektedir (Tuncer, 2000: 121). Tahlil masrafları yatırıldıktan sonra, ikinci tahlili talep eden yükümlü dilekçe ile birlikte, birinci tahlil raporu, gümrük beyannamesi ve ekleri 15 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ikinci tahlilin yapılacağı Gümrük laboratuarına farklılıklar da bulunmaktadır. Bu bölümde, iki GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ kanunda yer alan çözüm yollarının benzer ve gönderilir (Selen, 2012: 218). 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI farklı yanları ele alınıp açıklanmaya çalışılacaktır. İtiraz üzerine, Yönetmeliğin 589. maddesine göre, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 4.1. Pişmanlık ve Islah birinci tahlilin yapıldığı gümrük laboratuarında görevli olan ve ilk tahlili yapan kimyagerCUSTOM dışın- DUTIES İdare ve mükellef arasında oluşan uyuşmazlıkSelinyapılır. KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 daki iki kimyager tarafından ikinci tahlil ların yargıya intikal ettirilmeden idari aşamada 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyalidareleri, Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Yükümlünün talebi halinde, gümrük 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü çözüme kavuşturulması, bu müessesenin Türk gümrük kimyageri olmayan bir gözlemci kimVergi Sistemimize girmesiyle daha kolay hale Gümrükhazır vergisi,bulunmasına gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising yagerin de ikinciÖzet: tahlilde izin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın gelmiştir. from the movement of commercial commodities Yapılan vergi incelemeleri sonucunda miktarıkimyager veya değeri yapılan üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those verirler. Gözlemci duyuruya sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir ortaya commodities’quantity and value. farklarından It is are a kind of dolayı ceza çıkan matrah dış takdirde ticaret ve ekonomi aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy rağmen gelmediği tahlilpolitikası gıyabında yapılır. türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan kesilmekte, instrument in addition to itsbu economic, social and idare cezanın hemen tahsilini dolaylı birlaboratuarları vergi türü olan gümrük vergisi, gelir Birinci tahlilin gümrük haricinde bir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir istemekte, regular basis like income tax and tax, asve cezasını ya mükellef isecorporate bu vergi vergi türüolması olmadığından, dış ikinci ticarete konu laboratuarda yapılmış halinde tahlilolan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus tamamen are collected only once when commodities subject ya da bir süre ödemekten kaçınmakta olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce uygun suretiyle ödemeye Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu geciktirmek the second item of tax procedural law, customçalışmaktadır. görülecek bir laboratuarda yaptırılır. kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gelen çözüme gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Böylece procedures meydana and practises of customuyuşmazlığın duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. sürmektedir. Yönetmeliğin 590. göre, ikinci tahlil ile dışmaddesine ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük kavuşturulması Through this law, a yıllar systematization has been Pişmanlık ve Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to müessesesinin oluşturulmasındaki amaç, sonucu, eşyanınişlemlerin teknik özellik sırasına ve göreniteliklerinin bir sistematik ıslah international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. dataxes, belirtildiği gibi such uyuşmazlığın idari tayin ve tespiti bakımından nedenle, gümrük vergisindekesindir. de zorunluBu aşamalar olan tarh, yukarıda Like all other compalsive levels as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated ettirilmeden yükümlülere ikinci tahlilbağlı sonucu bu sonuca Bakanlığı’na ayrı birile kuruluş niteliği olan yargıya by Generalintikal Directorate of Customs as aidari part ofaşamada çözü1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according münü sağlamaktır. göre yapılan tarife uygulaması veolarak tahakkuk et- tarafından Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the tirilen vergiler duyurulur. süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Bu process of other taxes. Customs suçtan duty disputes müessese ile işlediği pişmanlık duyan yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle ALAN idari aşamada çözümlenmek zorundadır. iyi place. However, in the case of disputes not being niyetli mükelleflerin işlediği vergi suçunu itiraf 4. VUK’NDA YER İDARİ ÇÖZÜM Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. etmeleri halinde, bu mükelleflere cezai müeyyide YOLLARI İLE GÜMRÜK KANUNU’NDA Key words: Custom, Custom Duties, Custom AnahtarÇÖZÜM Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, uygulamayarak Disputes belki de hiç alınamayacak verginin YER ALAN İDARİ YOLLARININ Gümrük Uyuşmazlıkları tahsili sağlanmakta, ayrıca halkın vergi ahlak ve BENZERLİK VE FARKLILIKLARI bilinci yükseltilmeye çalışılmaktadır. Gümrük vergileri, her ne kadar VUK’nun 2. maddesi Pişmanlık ve ıslah müessesesi VUK’nun 371. gereğince, bu kanun kapsamından çıkarılsa da, maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde hükmüidare ile yükümlü arasında meydana gelebilecek ne göre, beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı uyuşmazlıkların çözümünde başvurulacak yollar, cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle, hem Gümrük Kanunu hem de VUK’nda benzerlik bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin, göstermektedir. Bu benzerliklerin yanında, bazı 16 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara Ancak, Gümrük Kanunu’nun 234/3. maddesine GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ bakıldığında, “Yukarıda belirtilen aykırılıkların kendiliğinden dilekçe ile haber vermesi halinde, 1 AġAMADA YOLLARI gümrük idaresince tespit edilmesinden önce belirli şartlara uymak kaydı ile ĠDARĠ vergi ziyaı cezası ÇÖZÜM beyan bildirilmesi kesilmemektedir. Bu ADMINISTRATIVE durumu bildiren mükelSOLUTIONS TOsahibince DISPUTES OVER durumunda söz konusu cezalar yüzde on beş nispetinde uygulanır.” leflere tahakkuk eden vergi üzerinden vadesine CUSTOM DUTIES hükmü yer almaktadır. Maddeden de anlaşılacağı göre gecikme zammı oranında pişmanlık Selinzammı KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 üzere aykırılığın idareden önce, beyan sahibince 2 kesilmektedir. Mükellef bu Üniversitesi cezayı onSosyal beşBilimler günlük Celal Bayar Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret durumu Bölümü bildirilmesi söz konusudur. Açıktır ki süre içerisinde ödemekle yükümlüdür. pişmanlık müessesesinin yer alan Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari bu Abstract: Custom duty is a kind of tariff tanımında arising Ancak pişmanlıkeşyanın müessesesinden yer değiştirmesiyararlanabilmek nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities kendiliğinden koşuludur. miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, mükellefin subject to customs which is basedbildirmesi on those için kanun bellisosyal koşulların varlığını istemiştir. ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Duruma ceza yönünden bakıldığında, pişmanlık Bu koşullar, mükellefin önce türüdür. Aynıhaber zamandavermesinden harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on müessesesinden yararlanan mükellefe vergi ziyaı üçüncü kişiler tarafından ihbargibiyapılmamış olması, kurumlar vergisi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties cezası kesilmezken, gümrük vergisinde cezaların haber vermedeneşyanın önce incelemeye gümrüğe geldiği başvurulmamış anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi yüzde to foreignon tradebeş arriveoranında at the custom.kesileceği According to belirtilmiştir. ve olayın takdir Usul komisyonuna intikal Kanunu (VUK)’nun ikinciettirilmemiş maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Burada duties are excluded from this law. Therefore, iki vergi açısından önemli bir farklılık olması, hiç verilmemiş ya dausul eksik veyaesasları yanlış4458 proceduresher gümrük vergilerinin ve uygulama and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun söz regulated by customs law numbered konusudur. Örneğin, eksik 4458. gelir vergisi beyan verilmiş beyannamenin onkonu beşolan günlük içeriile dış ticarete eşyanınsüre Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak eden createdmükellef, beginning with commodities subject to pişmanlık müessesesine başvursinde düzeltilerek verilmiş olmasıgöreve son işlemlerin sırasına bir olarak sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi duğunda Turkey and continuing operation sequence. hiç cezawithödemezken, gümrük vergisi haber verilen vergilerden ödeme süresi geçmiş gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret mükellefi assessment, accrual and collecting are regulated olan kişi, uygulanacak cezadan tümüyle olanların pişmanlık zammı ileayrı birlikte on beş günolan by General Directorate Bakanlığı’na bağlı bir kuruluş niteliği of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük kurtulamamakta, Customs and Economy according cezanın yüzde on beş oranındaki Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden içinde ödenmesidir. Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm kısmını customs duties has a durumunda different form from the ödemek kalmaktadır. süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Pişmanlık ve ıslah kapsamına tüm yapıya müessesesi sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 4.2. place.Cezalarda However, in the İndirim case of disputes not being beyan üzerindenAncak tarh veidari tahakkuk ettirilen vergiaşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ler girmektedir. Bu durumun tek istisnası emlak Vergi mükellefleri, yanlışlıkla veya bilgisizlik Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes vergisidir. Konuya gümrük vergisi açısından yüzünden ya da vergi kanunlarına detaylı bir Gümrük Uyuşmazlıkları bakıldığında, gümrük vergisi beyana dayanan bir şekilde nüfuz edememesinden kaynaklı vergi vergi olmasına karşın VUK’nun 2. maddesindeki ziyaına neden olabilmektedirler. Türk Vergi “Gümrük idareleri tarafından alınan vergi ve Sistemimiz, kasten vergi ziyaına neden olan resimler bu Kanuna tabi değildir.” hükmü geremükelleflere nazaran istemeyerek vergi ziyaına ğince VUK kapsamında olmadığından pişmanlık neden olan mükelleflere daha hafif vergi cezası ve ıslah müessesesi kapsamına giremeyeceği kesmektedir. Buna yönelik olarak cezalarda kuşkusuzdur. indirim müessesesi getirilmiştir. 17 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Cezalarda indirim müessesesinin uygulanmasıyla indirimden bahsedilmektedir. Gümrük para GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ birlikte vergi uyuşmazlıkları yargı aşamasına taşıncezalarında indirim müessesesi, KK’nun 17/6. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI madan başlangıç aşamasında çözümlenmektedir. maddesinde açıklanmıştır. Bu maddeye göre, Böylelikle vergi ve cezası tam ve zamanında SOLUTIONS tahsil kabahat dolayısıylaOVER idari para cezası veren kamu ADMINISTRATIVE TO DISPUTES edilmekte ve idari yargının yükü hafiflemektedir. görevlisi, ilgilinin rıza göstermesi halinde bunun CUSTOM DUTIES Ayrıca idare zaman ve emek kaybı olmadan ala- 2 tahsilatını hemen kendisi gerçekleştirmektedir. Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 cağını tahsil etmekte, mükellef ise vergi cezasının İdari para cezasını kanun yoluna başvurmadan 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Ticaret Bölümü bir kısmından kurtulmaktadır. Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, önceDıĢödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilmektedir. Özet: Gümrük 376. vergisi,maddesinde gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Bu müessese, VUK’nun düeşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı göre, veya değeri üzerindenre’sen alınan, veya ekonomik, VUK’ndaki subject to customscezalardan which is basedindirim on those ile Gümrük zenlenmiştir. Buna ikmalen, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi olan birve vergi Kanunu’ndaki tariff that is a foreigncezalarda trade and economic policy karşılaştırıldıidarece tarh edilen vergi veyapolitikası vergi aracı farkını indirim türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olanartakalan gümrük vergisi, gelir ve ğında, fiscal functions. Since süre they are not collected bir on farklılık göze aşağıda gösterilen indirimlerden vergi ilk olarak yönünden kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergivetürü olmadığından, dış ticarete konu olan çarpmaktadır. an indirect tariff onVUK’ndaki expenditures, custom duties indirim müziyaı, usulsüzlük özel usulsüzlük cezalarını cezalarda eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject mükellef veya vergi sorumlusu olmak üzere alınmaktadır.ihbarnamelerin Gümrük vergileri, Vergi essesesinde, to foreign trade arrive at the custom. According to mükellefin otuz gün (belli koşullarda Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom tebliğ tarihindenkanun itibaren içindeBuilgili ay)areiçinde vergi ödemesi gerekirken, kapsamı otuz dışındagün tutulmuştur. nedenle, üç duties excluded from cezasını this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 bahsi geçen indirim de böyle sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun KK’nda regulated by customs law cezalarda numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been sayılı Kanunda belirtilen türden başlayıp, teminateşyaya göstererek sürebeginning tayin with edilmemiştir. Bölgesine girişinden uygulanacak bir created commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of vadenin bitmesinden itibaren içindeolduğu öde-gibi Turkey and continuing with operation sequence. oluşturulmuştur. Diğerüç tümay vergilerde farklılık da VUK’ndaki gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Bir Likediğer all other taxes, compalsive levels such ascezalarda indiyeceğini bildirirse, vergi ziyaıaşamaları cezasında tahakkuk ve tahsil Gümrükbirinci ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated müessesesinde, vergi asziyaı birinci Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan rim by General Directorate of Customs a partcezasında of 1 defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçteSosyal biri, Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according defada yarısı,Yüksek müteakiben kesilenlerde üçte biri, Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Lisans of Tezinden uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over usulsüzlük veyaKanunu özelhükümlerine usulsüzlük cezasının üçte türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezasının ise diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes biri indirilir. süreci, yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları üçte have to be resolved administratively in the first bir uygulama biri indirilmektedir. Böyle öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak olarak idari ödenmesi, aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal söz actionkonusu can be taken. Cezaların indirimli herhangi gümrük vergilerinde değildir. Gümrük 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties,idari Custompara cezasının bir sınırlamaya tabi tutulmamıştır. Buradan da vergilerinde direkt olarak Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları anlaşılacağı üzere, VUK kapsamına giren tüm dörtte üçü tahsil edilmektedir. Bir diğer Deyişle, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlere cezaların 1/4’ü indirim konusu yapılmaktadır. ilişkin cezalar, indirimli olarak ödenebilmektedir. 4.3. Uzlaşma Pişmanlık ve ıslah müessesesinde olduğu gibi Uzlaşma müessesesi, VUK’nda ek hükümlerle burada da gümrük vergileri VUK kapsamında düzenlenmiştir. Bu müessese ile ikmalen ve re’sen olmadığından, gümrük vergilerine cezalarda indirim müessesesi uygulanmamaktadır. Ancak, salınan vergiler ve bunların cezaları konusunda Gümrük Kanunu’nda gümrük para cezalarında vergi mahkemelerine başvurulmadan mükellef 18 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ve vergi dairesinin kendi aralarında anlaşmaları koordinasyon uzlaşma komisyonu ve Merkezi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sağlanmaktadır. Uzlaşma Komisyonundan oluşmaktadır. Bu 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARIuzlaşabilecekleri komisyonların en çok vergi, Gümrük vergileri, VUK kapsamına girmediADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOveDISPUTES OVER resim harç miktarının tayini hususunda Maliye ğinden dolayı gümrük idarelerince tahsil edilen Bakanlığı yetkili kılınmıştır. CUSTOM DUTIES vergiler için uzlaşma imkanı bulunmamaktaydı. 2 Selin KILINÇ YURTSEVER3 Ancak, 6111 sayılı Kanunun 137. maddesi ile , Hatice Gümrük Uzlaşma Yönetmeliğinde ise, uzlaşma 2 Bayar Üniversitesi SosyalGümrük Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi VUK kapsamındaCelal uygulanan ancak 3 komisyonu Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret olarak Bölümü Gümrük ve Ticaret Bölge Kanunu’nu kapsamayan uzlaşma müessesesine Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları ve Merkezi Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Gümrük Kanunu açısından da hukuki zemin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Uzlaşma from the movement of commercial commodities Komisyonları kurulmaktadır. Yetki miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those oluşturulmuştur.sosyal Böylece uzlaşma müessesesive mali fonksiyonlarının yanında önemli bir sınırları commodities’quantity and value. It is are a kind of ise konusu 500.000 TL’ye kadar olan dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy nin VUK’ndakitürüdür. düzenlemeye benzer bir şekli Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan alacaklar instrument in için additionGümrük to its economic, and vesocial Ticaret Bölge Müdolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ile Gümrük Kanununa alınmış, diğer vergilerde kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir dürlüğü regular basisUzlaşma like income tax and corporate tax, as500.000 TL’yi Komisyonları, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties olduğu gibi gümrük vergilerinde de uzlaşma eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus aşanlar are collected only ise once when commodities subject Komisyonu için Merkezi Uzlaşma olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to imkanı sağlanmıştır. Uygulamaya ilişkin usul ve Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu yetkili the second item of tax procedural law, custom kılınmıştır. kanun açısından kapsamı dışında tutulmuştur.uzlaşma Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, esasları belirlemesi Gümrük gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun VUK regulated by customs giren law numbered 4458.uygulama alanı kapsamına vergilerde Yönetmeliği yayımlanmıştır. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak bulan created uzlaşma beginning with commodities subjectbaşvurusu to müessesesinde süresi, işlemlerin sırasına göre birkapsamı sistematik international trade entering customs territories of Gümrük vergileri açısından uzlaşmanın oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi vergi Turkey ihbarnamesinin and continuing with operation tebliğsequence. tarihinden itibaren de zorunlu aşamalar olan incelendiğinde, gümrük beyanvergisinde ile gümrük idaresinde ya-tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret otuz assessment, accrual and collecting are regulated gündür. Ancak, Gümrük Uzlaşma YönetmeBakanlığı’na bağlı ayrı biryakuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of pılan tespit sonucunda belirlenen da gümrük 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük liğine Customsgöre and Economy according gümrük vergilerinde uzlaşma süresi, Programı Yüksekönce Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunbeyan olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over idaresince tespit edilmesinden sahibince türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm gümrük customs duties has a different form from the vergilerinin ve cezalarının yükümlüye diğer vergilerde oluşantebliğ süreçtenedilen farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes bildirilen kıymetsüreci, farklılıklarına ilişkin yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first tebliğ tarihinden itibaren on beş günlük itiraz idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being gümrük vergileriöncelikle alacakları ile kanunda belirtilen Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. süresi içinde yapılmaktadır. 1Görüldüğü gibi yargı yolunaVUK’na başvurulabilmektedir. cezalar uzlaşmauyuşmazlıklarda kapsamındadır. göre Key words: Custom, Custom Duties, Custom gümrük vergilerinde uzlaşmaya başvurmanın bakıldığında iseAnahtar uzlaşmanın mükellef Kelimeler:kapsamı, Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları tarafından, ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergilerle bunlara ilişkin vergi cezaları uzlaşma kapsamındadır. süresi kısa tutulmuştur. Uzlaşma komisyonları açısında bakıldığında, VUK’na göre vergi dairesi uzlaşma komisyonları, defterdarlık uzlaşma komisyonları, vergi dairesi başkanlığı uzlaşma komisyonu, vergi dairesi en az on beş gün önceden mükellefe bildirilmek- Uzlaşmaya davet konusuna bakıldığında; VUK’nda uzlaşma davetiyesi, görüşmenin yapılacağı tarihten tedir. Gümrük vergilerinde ise uzlaşma davetiyesi, en az beş gün önceden yükümlüye bildirilmek zorundadır. Burada da VUK kapsamına giren 19 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 4. 4. İtiraz vergilere nazaran gümrük vergilerinde süre yöGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ nünden bir kısıtlama yer almaktadır. Gümrük Kanunu’nda itiraz müessesesi, 242. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 VUK ve Gümrük Uzlaşma Yönetmeliğine maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER göre yapılan görüşmeler sonucunda uzlaşmanın mükellefler kendilerine tebliğ edilen gümrük CUSTOM DUTIES sağlanması durumunda yapılacak işlemlerde vergileri, cezaları ve idari kararlara karşı, tebliğin 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 bir farklılık bulunmamaktadır. İkisinde de aynı yapıldığı tarihten itibaren on beş gün içerisinde bir 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi işlemler yapılmaktadır. Uzlaşmanın sağlanması 3 üst makama, eğer üst makam yoksa aynı makama Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü durumunda uzlaşma komisyonu durumu üç nüsha bir dilekçe ile itiraz da bulunabilmektedirler. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising tutanakla tespit eder. Tutanakların hepsi komisyon eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Gümrük subject to customs which is based those Kanunu’nda idarionçözüm yolu olarak başkan ve üyelerisosyal ile yükümlü tarafından imzalanır. ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi düzenlenen tariff that is a foreign tradevergi and economic policy itiraz, uyuşmazlıklarının çöTutanaklardan biri yükümlüye, biri gerekli işlem türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve zümünde fiscal functions. Since they are notyollarından collected on birisi olarak olağan kanun yapılmak üzeredolaylı ilgilibir daireye, biri de uzlaşma kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan karşımıza an indirect tariff on expenditures, ve custom duties hükümlerine çıkmaktadır İYUK komisyonun daeşyanın oluşan dosyada saklanır. gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi tabidir. to foreignMükellefler, trade arrive at theİdare custom.ve According vergi tomahkemelerinin Usuledilememesi Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Uzlaşmanın temin halinde de durum kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, tek duties are excluded from kararlara this law. Therefore, hakimle verdiği karşı, mahkemenin gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are aynıdır. Komisyon tarafından temin edilememe sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun bulunduğu regulated by yargı customs çerçevesinde law numbered 4458. bölge idare mahile üç dış ticarete konu bir olan tutanak eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been nedenini belirten nüshalı düzenBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak kemesine created beginning with commodities subject to itiraz edebilmektedirler. sırasınayükümlüye göre bir verilir. sistematik international trade entering customs territories of lenir. Tutanağınişlemlerin bir nüshası oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu olan tarh, Gümrük Like all other taxes, compalsive such as müessesesiYükümlünün uzlaşma davetine icabetaşamalar etmemesi Kanunu’nda yerlevels alan itiraz tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan nin by General Directorate of Customs konu, as a part matrah of ya da tutanağı almaktan imtina etmesi durumunda nedenleri, genellikle ve tarife 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu de, hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over nedeniyle ititutanağın iki örneği gerekli işlem yapılmak nedenlerinden oluşmaktadır. Konu türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci,gönderilmektedir. diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir razlar, process eşyanın of other taxes. Customs duty disputes belirlenmesi üzere ilgili daireye nitelik ve mahiyetinin yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. aşamasında place. However,yapılan in the casehatalar of disputes being venotgümrük vergisinden idari durumunda aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Uzlaşmanın vakiAncak olmaması da izlenen 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. istisna tutulan eşyalara bu kanun hükümlerinin süreç benzerlik taşımaktadır. Böyle bir durumda, Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes hiç uygulanmaması veya yanlış uygulanması komisyon nihai Gümrük teklifini tutanağa geçirir. KomisUyuşmazlıkları şeklindedir. Gümrük vergisine tabi olan eşyanın yon, VUK’nda dava açma süresinin sonuna kadar, Gümrük Kanunu’nun 242. maddesinde belirtilen sürenin son günü mesai saati bitimine kadar, verdiği bu teklifle bağlıdır. Eğer mükellef bu sürelerin sonuna kadar bir dilekçe ile komisyonun nihai teklifini kabul ettiğini ilgili daireye bildirirse, bu tarih itibariyle uzlaşma vaki olmuş sayılır. konusunda yapılan hatalar, VUK’nda yer alan ve idari çözüm yolu olan hataların düzeltilmesi müessesesinde de ortaya çıkmaktadır. Verginin konusunda hata olarak bilinen hata türü, vergi konusuna girmeyen veya vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınmasıdır. 20 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Matrah nedeniyle itirazlar da, verginin hesaplanmesiyle bir defaya mahsus olmak üzere alınan ve GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ması aşamasında meydana gelen hatalar nedeniyle devlete en kolay gelir sağlayan bir vergi türüdür. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 oluşmaktadır. VUK’nda da bulunan matrah hataları Gümrük vergisi kaybına neden olan işlemlere ise, matraha ilişkin rakamların veya indirimlerin ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ilişkin uygulanacak cezalar Gümrük Kanunu’nun eksik veya fazla gösterilmiş ya da hesaplanmış CUSTOM DUTIES 234-238. maddelerinde düzenlenmiştir. Usulsüzolmasından kaynaklanmaktadır. 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER lüklere ilişkin uygulanacak cezalar ise, Gümrük 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Tarife nedeniyle yapılan itirazlar, gümrük vergisiKanunu’nun 239-241. maddeleri arasında dü3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ne konu olan eşyaya özgü hata türü olduğundan zenlenmiştir. Usulsüzlük gümrük kabahatinde Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising VUK’nda herhangi bir karşılığı bulunmamaktadır. gelenofzarar parasal nitelikte bir zarar eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın meydana from the movement commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those karşın, vergi neden olan sosyal ve mali fonksiyonlarının commodities’quantity and value. It is arekaybına a kind of Görüldüğü gibi Gümrük Kanunu’nda yeryanında alanönemli itiraz bir olmamasına dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy oluşan adından da türüdür. Aynı vergi zamandauyuşmazlıklarının harcamalar üzerinden alınan gümrük instrument inkabahatinde addition to its economic, socialzarar and müessesesinin nedenleri, dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on üzeretaxparasal niteliği kurumlar olağan vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir anlaşılacağı regular basis like income and corporate tax, as olan maddi çözümünde kullanılan yargı yolu olan itiraz vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties anda bir defayaidari mahsus bir are zarardır. collected only once when commodities subject müessesesinde eşyanın değil, gümrüğe VUK geldiği kapsamındaki olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to çözüm yolu olanUsul hataların düzeltilmesi konusunda Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom idareleri verilen para cekanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Gümrük duties are excluded from tarafından this law. Therefore, karşımıza çıkmaktadır. Gümrük karşı4458 procedures and practises of custom duties are gümrük vergilerinin usul vergilerine ve uygulama esasları sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun zalarında, regulated by VUK’nda customs law olduğu numbered gibi 4458. pişmanlık ve yapılacak olan ileitirazlar idareye dış ticareteda, konumükellefin olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been başlığı altında Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ıslah createdmüessesesi beginning with commodities subject tobir kurum yer başvurusu gerekirken, kapsamındaki işlemlerin VUK sırasına göre bir hatasistematik international trade entering customs territories of Gümrük oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi almamaktadır. Turkey and continuingAncak, with operation sequence. Kanunu’nun ların düzeltilmesi müessesinde re’senaşamalar düzeltme gümrük vergisinde de zorunlu olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as “…yapılan tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret 234/3. assessment,maddesinde accrual and collecting are regulated aykırılıkları de söz konusu olmakta, mükellefin herhangi Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliğibir olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerkendiliğinden Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to idareye bildiren mükellefler…” Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according başvurusuna ihtiyaç duyulmamaktadır. Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. kullanılarak pişmanlık ve ıslah müesGümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm ibaresi customs duties has a different form from the diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 5.SONUÇ VEsüreci, DEĞERLENDİRME VUK ile yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları sesesine have to be atıfta resolved bulunulmuştur. administratively in the Ayrıca, first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being kıyaslandığında, buaction Kanun kapsamına giren Ancak idari aşamada solved administratively, legal can be taken. Gümrük vergisi, gümrüğe tabi ticariçözümlenemeyen eşyanın 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. vergilerin pişmanlıktan yararlandıKey words: mükellefleri Custom, Custom Duties, Custom yer değiştirmesi sebebiyle miktarı veya değeri Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ğında hiç vergi ziyaı cezası ödemezken, Gümrük Gümrük Uyuşmazlıkları mali ve sosyal üzerinden alınan; ekonomik, Kanunu’nda bu durum cezaların yüzde on beş fonksiyonlarının yanında önemli bir dış ticaret oranında uygulanacağı şeklindedir. Bu durum politikası aracı olan bir vergi türüdür. Gümrük VUK kapsamına giren vergilerin mükellefleri vergisi ile ülkeler, iç endüstrisini diğer ülkelere ile gümrük vergisi mükellefi olanlar arasında göre daha etkin kullanmayı amaçlamaktadırlar. bir adaletsizlik oluşturduğu düşünülmektedir. Gümrük vergisi, gelir veya kurumlar vergisinde Bu uygulama farklılığının giderilmesi, anayasal olduğu gibi belirli aralıklarla alınan bir vergi türü eşitlik bakımından yararlı olabilecektir. değil, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe gel21 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Bir başka husus da, VUK’nda yer alan cezalarda Gümrük vergisi, dış ticarete konu olan eşya GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ üzerinden alınan, tahakkuku tahsiline bağlı bir indirim müessesesinin Gümrük Kanunu’nda bu ĠDARĠbenzer AġAMADA YOLLARI vergi türüdür. Bu1 yüzden de gümrük vergisinden ad altında yer almamasıdır. Ancak, uy- ÇÖZÜM kaynaklanan uyuşmazlıklarda diğer vergi türünde gulama gümrük para cezalarında indirim olarak ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER olduğu gibi muhasebe kayıtları incelenerek çöele alınmıştır. Bu iki uygulama arasında bazı DUTIES CUSTOM zümlenememekte, eşyanın nitelik ve kıymeti gibi farklılıklar bulunmaktadır. BunlardanSelin ilkiKILINÇ süre 2, Hatice YURTSEVER3 unsurlar üzerinden çözüme kavuşturulmaktadır. yönündendir. VUK2 kapsamındaki cezalarda indiCelal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü rim müessesesinde, vergi cezalarının üç ay içinde Gümrük uyuşmazlıklarında, düzeltme yolu 5911 ödenmesi gerekirken gümrük vergilerine uygulaÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari sayılı Abstract: Customile duty07.07.2009 is a kind of tarifftarihinde arising Kanun kaldırılmış eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities nan indirimde böyle edilmemiştir. miktarı bir veya süre değeritayin üzerinden alınan, ekonomik, olup subject6111 to customs which is based on those sayılı Kanun ile gümrük uyuşmazlıksosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Oysa başvuru için belli bir süre tayin edilmesi, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi larına tariff that is a foreignadı trade altında and economic policy uzlaşma yeni bir idari çözüm türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and belirsizliğe sebebiyet bakımından dolaylı birverilmemesi vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve yolu fiscal daha functions. Since they are not on getirilmiştir. Bucollected uygulamayla birlikte kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as önem taşımaktadır. İkincisi ise, dış mükelleflerin vergi türü olmadığından, ticarete konu olan gümrük an indirectidaresi tariff on ve expenditures, custom duties oluşabilecek yükümlü arasında eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject VUK’nda düzenlenen cezalarda indirim müesseçözümünde itiraztoyolundan başka olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi uyuşmazlıkların to foreign trade arrive at the custom. According Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom sesinden ilk kezkanun yararlanmalarında daha sonraki de sonuca kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, uzlaşma duties are ile excluded from thisulaşılabilmesi law. Therefore, sağlanmıştır. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are yararlanmalarına göre daha yüksek bir indirim yükümlüden istenilen sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Uzlaşma regulated bymüessesesi customs law ile, numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been cezaların kısmından vergi hakkına sahip olmaları durumudur. Böylelikle Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak vergi createdve beginning with bir commodities subjectvazgeçerek, to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of hemen tahsil Bunun yanı suçların tekrar oluşturulmuştur. edilmesi halinde oranıgibi alacağı Diğer tüm indirim vergilerde olduğu Turkey and continuing with edilebilmektedir. operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as vergiaccrual mahkemelerindeki gereksiz iş yükü daha düşük tutularak, işlemeye tahakkuk mükelleflerin ve tahsil aşamalarısuç Gümrük ve Ticaret sıra, assessment, and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Ancak, uzlaşma yoluyla birlikte Buengellenmesi, çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlerönlenmektedir. Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to devam etmelerinin vergisini zamaGümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over idari çözüm yolları arasında öncelikle hangi türetilmiĢtir. nında ve tam olarak ödeyen mükelleflerin adalet Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir yola processbaşvurulacağı of other taxes. Customs duty disputes konusunda bazı problemler duygularının zedelenmemesi amaçlanmaktadır. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. yaşanmıştır. place. However, in thekarışık case of disputes not being Bu durum çıkarılan Gümrük Ancak gümrük vergisi ödeyen mükelleflerde ceAncak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Uzlaşma Yönetmeliği ile çözümlenmeye çalışılmış zalarda indirim müessesesinde böyle bir farklılık Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, ve Disputes uzlaşma hakkının kullanılması yükümlülerin söz konusu değildir. Sürekli gümrük cezasına Gümrük Uyuşmazlıkları tercihine bırakılmıştır. Ancak, uzlaşma hakkının çarptırılan mükelleflerin aynı oransal indirimden kullanılmadan itiraz yoluna başvurulması, uzlaşfaydalanabilmesi olanağı, mükellefleri suçun tekrar ma hakkını öldürmektedir. Bu konuda, gümrük edilmesine yönlendirebilecektir. Bu çerçevede, idaresince mükelleflerin yönlendirilmesinde yarar başvuru süresi konulması ve suçun tekrar edilmesi bulunmaktadır. halinde uygulanacak indirimlerin azaltılmasına yönelik yasal düzenlemeler getirilmesinde yarar Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte uzlaşmaya ilişkin usul ve bulunmaktadır. 22 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) esaslarda uygulamada çıkabilecek sorunlar önpara cezaları ve muafiyet gibi nedenlerle ortaya GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ lenmeye çalışılmıştır. VUK kapsamında yer alan çıktığı görülmektedir. Bu nedenle söz konusu 1 ĠDARĠ AġAMADA uzlaşma müessesesiyle kıyaslandığında, başvuru ÇÖZÜM beyanıYOLLARI yapan mükelleflerin ve bu beyanları süresi yönünden bir farklılık ortaya çıkmaktadır. inceleyip değerlendirerek ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER vergilemeyi yapan VUK kapsamındaki uzlaşmada başvuruCUSTOM süresi DUTIES gümrük görevlilerinin bu konuda eğitilmeleri vergilerin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün iken, 2 ve gümrük idaresince yönlendirilmeleri bu tür Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 gümrük vergilerindeki bu süre on beş gün ile uyuşmazlıkların azaltılmasında etkili olacaktır. 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü sınırlandırılmıştır. Bu uygulamanın mükellefler Yine Danıştay kararları incelendiğinde, bir diğer açısından karışıklığa yol açabilmesi söz konuÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising konusunun yetkili mahkemelerin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, gereği bu eşyanın uyuşmazlık from the movement of commercial commodities sudur. Vergi kanunlarının sadeleştirilmesi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those tespiti hususunda olduğu görülmektedir. Dava sosyal yasalar ve mali fonksiyonlarının önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of de dikkate alınarak, arasındakiyanında farklılığın dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy açılması sırasında idari yargı aşamasında yapıtürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and giderilmesinde yarar bulunmaktadır. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on labilecek bir ön inceleme ile -ki bu ilk inceleme kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Gümrük Kanunu’nun “İtirazlar” başlıklı bölümüyle için komisyon oluşturulabilir- bu tür karışıklıklar eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject birlikte yükümlüler sadece tarh edilen vergiye olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi baştan to foreignçözüme trade arrive kavuşturulabilecektir. at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom karşı değil, diğerkanun tüm kapsamı gümrük işlemlerine da dışında tutulmuştur.karşı Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Yapılan procedures Danıştay and practises kararları of custom duties are incelemesinde göze itiraz edebilme hakkına Ayrıca, 5911 sayılı Gümrüksahiptirler. Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük çarpan Through son this law, a systematization has been durum ise itiraz süresinin belirlenmesayılı Kanun öncesinde, idari kararlara karşıuygulanacak 7 ila Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of yoluyla itiraz karşımıza çıkmaktadır. Posta 15 günlük iki farklı itiraz süresinin olması olduğu çeşitligibi sinde oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde Turkey and continuing with operation sequence. de zorunlu aşamalar olan tarh, da Like all other taxes, compalsive levels such as değil, gümrük dilekçenin postaya verildiği tarih uyuşmazlıklara gümrük nedenvergisinde olmakta iken, Gümrük 5911 sayılı tahakkuk ve tahsil aşamaları ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan idaresinde by General Directorate of Customstarih as a part of edilmektedir. kayda girdiği kabul 1 Kanun ile birlikte Kanunu’ndaki idari BuGümrük çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over Gümrük Kanunu’nda VUK’nun 170. maddesinde itiraz sürecine ilişkin itiraz süresinin tüm gümrük türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, süreçten farklı bir olduğu process ofgibi other açık taxes. bir Customs duty disputes hüküm bulunmamaktadır. uyuşmazlıklarında 15diğer günvergilerde olarakoluşan belirlenmesiyle yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari lehine aşamada çözümlenmek zorundadır. Bu place. However, in the case of disputes being düzenleme ile eksikliğin yapılacak bir not yasal gümrük yükümlülerinin bir düzenleme Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. açıklığa kavuşturulması mümkündür. getirilmiştir. Bunun yanında, yanlış makama Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, başvuru olsa dahi, bu başvurunun süresi içinde Gümrük Uyuşmazlıkları yapılması koşulu ile, hak kaybını önlemek amacıyla idare re’sen yetkili makama bu başvuruyu ulaştırma gibi gümrük yükümlülerini koruyan düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan Danıştay kararları incelemesi sonucunda uyuşmazlıkların daha çok kıymet noksanlığı ya da fazlalığı, yanlış tarife ve pozisyondan kaynaklanan 23 Key words: Disputes Custom, Custom Duties, Custom Gümrük vergisi ayrı bir uzmanlık alanı gerektirdiğinden, gümrük idarelerinin etkinliğinin arttırılması ile vergi işlemlerinin zamanında yapılması sağlanacaktır. Böylelikle daha sonra uyuşmazlık olarak gündeme gelebilecek sorunlar bir an evvel çözüme kavuşturulmuş olacaktır. Gümrük idaresinin etkinliğinin arttırılması için idarenin kendi içindeki örgütlenme yapısında ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) iyileştirmelerin yapılması, eğitim olanaklarının yal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ İstanbul. arttırılması yararlı olacaktır. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 AKDOĞAN, H., (2010). “Gümrük Kavramları Gümrük vergisi uyuşmazlıkları, üzerine vergi ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ve Bunları Bilmenin Gücü”, Gümrük ve Dış borcu düşen yükümlülerin gümrük mevzuatı hüCUSTOM DUTIES Ticaret, 24.12.2010 Tarihli Dünya Gazetesi, kümlerini ihlal etmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER http://www.dunya.com/gumruk-kavramlari-veGümrük Kanunu, gümrük vergisi uyuşmazlıkla2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi bunlari-bilmenin-gucu-109698h.htm (Erişim rının öncelikle idariCelal aşamada, 3 yani idari yargıya Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Tarihi: 05.04.2014). başvurulmadan çözümlenmesini tercih etmektedir. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Buradan hareketle, idariyerçözüm yollarınedeniyle, tüketilmeden eşyanın değiştirmesi bu eşyanın AKDOĞAN, from the movement of commercial commodities H.,(a) (2011). “Gümrükte Uzlaşma miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those yargı yoluna başvurulması merci tecavüzü gibi sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity is are a kind ofGümrük ve Dış Müessesesi and ve value. BazıItÖneriler”, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy görülmektedir. Bu uygulamayla yargı organlarıtürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Ticaret, 25.06.2011 Tarihli Dünya Gazetesi, bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on nın iş yükünün dolaylı azaltılması bakımından olumlu kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as http://www.dunya.com/gumrukte-uzlasmavergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir. Ancak, adil eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject muessesesi-ve-bazi-oneriler-125667yy.htm olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to yargılama hakkı Usul gözKanunu önüne alındığında, VUK’nun (Erişim 05.04.2014). (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item Tarihi: of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. paralel Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, hükümlerinde olduğu gibi, bu hükümlere gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are H.,(b) “Torba Yasa’da sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun AKDOĞAN, regulated by customs law (2011). numbered 4458. olarak yükümlülere, gümrük kabahat ve cezalaile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Gümrük de Af Var” ve Dış Bölgesine girişinden süreleri başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning İçin with commodities subjectGümrük to rına karşı kanunda belirtilen aşmamak işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Ticaret, 19.03..2011 Tarihli Dünya Gazetesi. oluşturulmuştur. Diğer çözüm tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. kaydıyla, ister idari aşamadaki yollarına, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as http://www.dunya.com/author_article_detail. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated ister yargı aşamasına başvurma hakkının tanınması Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 php?id=117244 (Erişim Tarihi: Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Genel tarafından, Gümrük Customs and Economy according to 05.04.2014). yerinde olacağıGümrükler düşünülebilir. Bununla birlikte, Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the bu uygulama her ne vergisinden kadar mükelleflerin yargı BOZKURT C., (2011). “Gümrük Vergileri ve süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have Para to be resolved administratively in the first Müessesesi”, yoluna gitme hakkını engelliyor gibi görünse Cezaları İçin Uzlaşma öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari vergilere aşamada göre çözümlenemeyen solved administratively, action canSayı: be taken.108, s.99-110. de, gümrük vergisinin diğer gerek Mali Çözümlegal Dergisi, 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom oransal gerekse uygulama farklılıklarının olması Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, ÇAVUŞ, Disputes M., (2006). “Gümrük Vergileri İle İlgili Gümrük nedeniyle öncelikle buUyuşmazlıkları işin uzmanı olan gümrük Uyuşmazlıkların, Danıştay Kararları Doğrultuidaresince çözüme kavuşturulması, uyuşmazlıklasunda, İdari Aşamada Çözümü”, E-Yaklaşım rın hızlı, masrafsız bir biçimde sonlandırılmasına Dergisi, Sayı: 30. http://uye.yaklasim.com/ katkıda bulunmaktadır. MagazinDetail.aspx?magazinid=157, (Erişim KAYNAKÇA Tarihi: 10.03.2014). AKIN, Z.D., (2010). “Gümrük İhtilaflarında Çözüm Yolu”, Marmara Üniversitesi, Sos- CANDAN, T., (2009). “Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu”, Adalet Yayınları, Ankara. 24 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ÇELİKKAYA, A., (2001). “Türk Gümrük Kanunu’nun KILIÇ, K., (2009). “Yeni Gümrük Kanunu GÜMRÜK VERGĠSĠ Vergilemeye İlişkin Hükümlerinin Değer- UYUġMAZLIKLARININ Değişikliğine göre Gümrük Uyuşmazlıkları 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM lendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal veYOLLARI Çözüm Yolları Gümrük Kabahatleri ve SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ve İçtihatlı”, Ankara. Bilimler Enstitüsü,ADMINISTRATIVE Doktora Tezi, Eskişehir, Uygulaması Açıklamalı 2001. CUSTOM DUTIES KIZILOT, Ş., KIZILOT, Z., (2005). “Vergi İhtilaf- Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 ERNST & YOUNG Gümrük ve Uluslararası ları ve Çözüm Yolları”, Yaklaşım Yayıncılık, 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Ticaret Danışmanlığı Ekibi,3 Celal Gümrük mevzuatıSalihli MYO, Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü kapsamında düzenlenen tahakkuk ve ceza Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari değiştirmesi nedeniyle,hukuki bu eşyanın kararlarına eşyanın karşı yer başvurulabilecek Ankara. Abstract: Custom duty is a “Gümrükleme”, kind of tariff arising TC. Anadolu KUTLU, E., (2009). from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based those Eskişehir. Üniversitesi Yayını No:on1969, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of yollar, http://www.vergidegundem.com/tr/c/ dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy AynıTarihi:02.04.2014). zamanda harcamalar üzerinden alınan SELEN, instrument inU., addition to its economic, social İşlemleri and (2012). “Gümrük ve Verdocument, türüdür. (Erişim dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Bursa. gilendirilmesi”, Ekin Kitabevi, vergi türü “Amerika olmadığından, Birleşik dış ticarete Devkonu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties ERDEM, T., (2011). eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi TUNCER, to foreign trade arrive at the custom. According to S., (2001). “Gümrükler ve Gümrük letlerinde Vergi Uyuşmazlıklarının Çözüm Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanunSorunları kapsamı dışında tutulmuştur. Bu 277. nedenle, dutiesVergileri are excluded (Teori-Uygulama)”, from this law. Therefore, Yaklaşım Yolları”, Vergi Dergisi, Sayı: gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Yayınları. http://www.vergisorunlari.com.tr/arsiv.aspx ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to (Erişim Tarihi: 13.01.2014). işlemlerin sırasına göre bir sistematik TUNCER, international trade customs territories of Vergisi UyuşS.,entering (2000). “Gümrük oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde zorunlu aşamalar olan tarh, Like mazlıkları all other taxes, compalsive levels Yolları”, such as ve Çözüm Yaklaşım KORKMAZ, M., ÜNAL, M.,de (2011). “Gümrük tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate Customs as a part of 1 Uzlaşma”, Yaklaşım Dergisi, Dergisi, Sayı:ofMinistry 89. http://uye.yaklasim.com/ VergilerindeBakanlığı’na Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over dergiler (Erişim Tarihi: 12.01.2014). Sayı: 226. http://uye.yaklasim.com/dergiler, türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes (Erişim Tarihi: 12.01.2014). yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları TUNCER, have to be resolved in the first Vergisi UyuşS., administratively (2000). “Gümrük öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, action canYolları be taken. II”, Yaklaşım mazlıkları velegal Çözüm KÖPRÜ, M. F., (2011). “Gümrük Vergi ve 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Dergisi, Sayı: 90, http://uye.yaklasim.com/ CezalarındaAnahtar Uzlaşma”, Vergide Gündem, Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları dergiler (Erişim Tarihi: 12.01.2014). http://www.vergidegundem.com/tr_TR/ authorblog?userid=202529, (Erişim Tarihi: UZUN, F., (2011). “Mali Af Kanunu’nun Gümrük 13.01.2014). Vergileri/ Cezalarına İlişkin Hükümleri ile SAYGILIOĞLU, Nevzat, (2003). “Gümrük Vergisi Gümrük Mevzuatında Yeni Bir Müessese Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümü”, Olarak Uzlaşma”, Vergi Dünyası Dergisi, Yaklaşım Dergisi, http://uye.yaklasim.com/ Sayı: 357. https://vergidunyasi.com.tr//inc. dergiler. (Erişim Tarihi: 12.01.2014). php?p=uyegirisi, (Erişim Tarihi: 10.01.2014) 25 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) YAĞAN, H., (2011). “Gümrük Vergi Hukukunda www. danistay.gov.tr GÜMRÜK VERGĠSĠ Yeni Bir Müessese: Uzlaşma”, Vergi SorunlarıUYUġMAZLIKLARININ 4458 Sayılı Gümrük Kanunu ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Dergisi, Sayı: 275. http://www.vergisorunlari. 5237TO Sayılı Türk Ceza Kanunu com.tr/makale_login.aspx?makaleno=4528, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES OVER (Erişim Tarihi: 10.01.2014). CUSTOM DUTIES 27.08.2011 tarihli Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 YAYLA, S., ÇELİK B.,(2006). “Gümrük Vergileri 07.10.2009 tarihli Gümrük Yönetmeliği 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ve Uygulamalarına Genel Bakış”,Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı: 49. http://www. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities gumrukkontrolor.org.tr/Yayinlar/GumrukDunmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve(Erişim mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of yasiDergisi.html, Tarihi: 15.12.2013). dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 26 MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSELERİNDE TURİZM EĞİTİMİ ALMAKTA OLAN ÖĞRENCİLERİN EĞİTİM MEMNUNİYETLERİNİN BELİRLENMESİ IDENTIFYING THE EDUCATION SATISFACTION OF THE STUDENTS GETTING TOURISM EDUCATION AT THE TECHNICAL AND VOCATIONAL ANATOLIAN HIGH SCHOOLS Atınç OLCAY1, Mehmet DÜZGÜN2 Gaziantep Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Yüksekokulu Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı 1 2 Abstract: The Aim of this research is to identify the education satisfaction of the students getting tourism education at the technical and vocational Anatolian High Schools and also identifying their future goals.The survey form designed to serve this aim was applied on the 2014-2015 education year on 137 female students who are being educated on food and beverage services at two different technical and vocational Anatolian High Schools. The answers given to this survey aiming to identify the education satisfaction and the future goals of these students from 10th, 11th and 12th grade were analyzed on the level of grades they were studying at; and the number and percentage of the given answers, arithmetic mean and standard deviation were taken into account. As a result of the survey it was concluded that the students who took the survey enjoyed their departments; However, had doubts about working, finding jobs and getting economically satisfied by working at the food and beverages services. Özet: Yapılan bu araştırmanın amacını, Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Turizm Eğitimi almakta olan öğrencilerin eğitim memnuniyetlerinin tespit edilmesiyle beraber gelecek beklentilerinin ortaya konulması oluşturmaktadır. Bu amacın gerçekleştirilmesi için oluşturulan anket formu, 2014-2015 Eğitim-Öğretim yılında araştırma evrenindeki iki farklı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde Yiyecek İçecek Hizmetleri alanında eğitim gören 137 kız öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Araştırmaya katılan 10,11 ve 12. sınıfta eğitim gören öğrencilerin eğitim memnuniyetlerini tespit etmek amacıyla hazırlanan anket sorularına verilen cevaplar sınıf düzeyinde analiz edilmiş; verilen cevapların sayı ve yüzdesi, aritmetik ortalaması, standart sapması hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan öğrencilerin; bölümlerini sevdikleri, ancak yiyecek içecek hizmetleri sektöründe çalışma, iş bulabilme konularında kararsız oldukları ve bunun yanında öğrencilerin eğitimini almış oldukları mesleklerinin gelecekte ekonomik anlamda kendilerine sunacağı maddi imkanlar konusunda kaygılı oldukları tespit edilmiştir. Key Words: Education, Tourism Education, Training Satisfaction, Vocational School for Girls Anahtar Kelimeler: Eğitim, Turizm Eğitimi, Eğitim Memnuniyeti, Kız Meslek Lisesi 27 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1.GİRİŞ dönüşmüştür. Cumhuriyet tarihinde ilk olarak GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 1927 yılında Ankara’da İsmet Paşa Kız Enstitüsü Eğitim, hayat boyunca devam eden bir süreç 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI kurulmuştur. 1974 yılına kadar enstitü olarak taolmakla beraber içeriği gün geçtikçe değişim nımlanan bu okullarOVER söz konusu tarihten itibaren ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES göstermektedir. Değişimin amacı eğitimde kayapılan yasal değişikliklerle beraber Kız Meslek liteyi yakalamaktır. Kaliteye ulaşabilmekCUSTOM ancak DUTIES Lisesi ismini almıştır. 1983-1984 eğitim-öğretim Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 öğrencilerin merkezde olduğu bir yaklaşımla yılında Anadolu Kız Meslek Liseleri açılmaya 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyalmümkün Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdürmekle 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü başlanmıştır. 1986 yılında çıkarılan 3308 sayılı olacağı için öğrencilere eğitimlerini tamamladıktan Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu ile beraber Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising sonra kullanabilecekleri becerileri kazandırılarak, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın ülke from çapında the movement of commercial commodities mesleki eğitimde birliği sağlamak veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those onların istek vemiktarı ihtiyaçlarının karşılanması gesosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir amaçlanmış commodities’quantity It is are a kind of veandbuvalue. doğrultuda teorik eğitimin dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy rekmektedir (Demirtaş ve Kahveci, 2010:2152). türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan okullarda, instrument in addition its economic,ise social and pratiktoeğitimin işyerlerinde yapıldolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 1988-1989 kurumlar vergisi belirli hakim aralıklarla insan alınan bir ması regularöngörülmüştür. basis like income tax and corporate tax, aseğitim-öğretim Yirmi birinci yüzyılda her gibi bilgiye vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties ilgili İngilizce hazırlık sınıfları eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yılında are collected onlyokullarda once when commodities subject yerine, bilgiyi yaşamı kolaylaştırmakta bir araç olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to süresi 5 yıla (Gürol, Usul Kanunu ikinci maddesinedaha göre bu açılarak the secondeğitim item of tax procedural law,çıkarılmıştır custom olarak kullanabilen insan (VUK)’nun yetiştirme giderek kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Demirtaş ve ofKüçük, 2008; gümrük vergilerinin ve uygulama esaslarıBu 4458 2002; procedures and practises custom duties are Balcı, 2009). önemli hale gelmiştir (Oğuzusul vd., 2004:52). sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been noktada okullarda verilen eğitimin önemi oldukTürkiye’de mesleki eğitim ortaöğretim, önlisans, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin en sırasına göre bir bireyin sistematik international trade entering customs territories of ça büyüktür. “Eğitim genel anlamda lisans ve yüksek lisans düzeyinde verilmektedir. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrükyaşantısı vergisinde deyoluyla zorunlu aşamalar olan tarh, Ülkemizde Like all other taxes, compalsive levels such as davranışında kendi ve kasıtlı mesleki eğitim ortaöğretim düzetahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrımeydana bir kuruluş getirme niteliği olan yinde by General Directorate of Bakanlığı’na Customs as a part ofbağlı okullarda olarak istendik yönde değişim Milli Eğitim 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerineOkulda uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes sürecidir.” (Ertürk, 1978:14). gerçekleşti62 alan ve bu alanlarda toplamover 226 farklı dalda türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 1 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı process of other taxes. Customs duty disputes rilen eğitim faaliyetlerinin, öğrenci ihtiyaçları vebir verilmektedir. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first beklentileri doğrultusunda yapılması gereklidir. öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen Mesleki solved administratively, legal action can be taken. eğitim; uzmanlaşmamış ya da yarı uzman 1 Öğrencilerin beklenti ve memnuniyetinin karuyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. işgücünü, gerektiren ve özel nitelikteki Key words: uzmanlık Custom, Custom Duties, Custom şılanması, öğrencilerin dolayısıyla daGümrük okulların Anahtar Kelimeler: Gümrük, Vergisi, Disputes görevlere hazırlamak için gerçekleştirilen çalışGümrük Uyuşmazlıkları başarısında önemli bir rol oynar (Demirtaş ve 1 (www.megep.meb.gov.tr). (Erişim Tarihi: Kahveci, 2010). 12.03.2014). Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı toplam 509 okulda Yiyecek İçecek Hizmetleri alanı bulunmaktadır. Bu okullardan Kız Meslek Lisesi okul türünde Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı olan okul sayısı 318 dir. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı mevcut okul sayısı ise 133 tür (mtegm.meb. gov.tr)(ErişimTarihi:12.03.2014) Kız Meslek Liseleri mesleki ve teknik eğitimin önemli bir parçası olarak faaliyetlerini sürdürmektedirler. Günümüze kadar geçen sürede Kız Meslek Liseleri öğrencileri hem mesleğe hem de bir üst öğretim kurumuna hazırlayan kurumlara 28 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) maların bütünüdür (Olcay, 2008:384). Turizm • Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde YiyeGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ cek İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta eğitimi ise; turizm alanında uzmanlaşmak isteyen 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI olan öğrencilerin geleceğe ilişkin kaygıları bireyleri, turizm sektörüne hazırlamak, sektö- ÇÖZÜM rün beklentilerine cevap verecek bilgi, beceri ADMINISTRATIVE SOLUTIONSvar TOmıdır? DISPUTES OVER ve yetkinliklerle donatılarak turizm sektörüne CUSTOM DUTIES • Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Yiye3 kazandırılmasını içermektedir. Bunun yanında Selin KILINÇ2, Haticecek YURTSEVER İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta turizm eğitimi ile2 Celal öğrencilere, teorik veBilimler pratik Bayar Üniversitesi Sosyal Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi olan öğrencilerin eğitim uygulamaları ile ilgili 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü öğrenimden meslek ahlakına ve mesleğin temel memnuniyetleri ne düzeydedir? prensiplerine kadar uzananvergisi, çeşitli disiplinlerin Özet: Gümrük gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın the movement of commercial commodities •from Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Yiyecek kazandırılır (Üzümcü ve değeri Bayraktar, miktarı veya üzerinden2004:80). alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta olan dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Yiyecek İçecektürüdür. Hizmetleri Alanı örgün orta Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and öğrenciler geleceğe ilişkin planlamalarında dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on öğretim kurumlarından, Anadolu ve bir regular kurumlar vergisi gibi belirli Otelcilik aralıklarla alınan basis like income tax and corporate tax, as hangi hedeflere odaklanmaktadır? vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Turizm Meslek eşyanın Liseleri ile Kız Meslek Liseleri gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi •to foreign trade ve arrive at the custom. According to Mesleki Teknik Anadolu Liselerinde Yiyecek bünyelerinde eğitim öğretim hizmeti vermekteUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, İçecek Hizmetleri alanında eğitim almakta olan dir. Yiyecek İçecek Hizmetleri alanından gümrük vergilerinin usul ve uygulama mezun esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered öğrencilerin dersler ve ders4458. uygulamaları ile olanlar, konaklama ve seyahat işletmelerinde ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to ilgili memnuniyetleri ne düzeydedir? yiyecek içecek işlemlerin üretimi vesırasına sunumu ilgilisistematik bögöre ile bir international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. lümlerde görev alabilmektedirler. Bunun yanında gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, 2.Like all other taxes, compalsive levels such as LİTERATÜR BİLGİSİ tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated ilgili alandan mezun olanbağlıöğrenciler kongre Bakanlığı’na ayrı bir kuruluş niteliğive olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerGünümüzde Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to en önemli biGümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according turizm sektörünün Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden fuar organizasyonlarında, otobüs/tren, hava yolKanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm leşenlerinden customs duties hasbiri a different form içecek from the hizmetleridir. yiyecek ları firmalarınınsüreci, ilgilidiğer bölümlerinde istihdam vergilerde oluşande süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Yiyecek have to be resolved in the first içecekadministratively hizmeti sunan işletmelerin en edilebilmektedirler (MEB, 2011:3). Ortaöğretim öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen kritik solved administratively, legal action be taken. özelliği üretim vecantüketimin eş zamanlı düzeyinde yapılan meslek amacı 1 uyuşmazlıklarda yargıeğitiminin yoluna başvurulabilmektedir. olmasıdır. durum, sunulKey words: Bu Custom, Custom üretimin/hizmetin Duties, Custom işletmeler için Anahtar işi gerçekleştirecek Kelimeler: Gümrük, elemanlar Gümrük Vergisi, Disputes duğu tüketicinin anlık isteklerine uygun üretim Gümrük Uyuşmazlıkları yetiştirmektir (Tuyluoğlu, 2003). ve hizmetin sunulmasını gerektirmektedir (MEB, Yapılan bu çalışmanın amacı Mesleki ve Tek2012:5). Türkiye turizm sektörü son 10 yılda çok nik Anadolu Liselerinde eğitim görmekte olan hızlı bir değişim ve gelişim göstermiştir. 2004 Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı öğrencilerinin yılında Türkiye’ yi ziyaret eden turist sayısı 17.5 eğitim memnuniyetlerinin ortaya konularak demilyon kişi ve turizm geliri 15.9 milyar dolarken ğerlendirilmesidir. Bu çalışma kapsamında cevap 2013 yılı itibari ile toplam turist sayısı 39.2 milaranacak sorular ise şunlardır; yon ve yıllık turizm geliri ise 32.3 milyar dolara 29 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ulaşmıştır. Ancak küresel rekabet göz önünde edilmesinde önemi oldukça büyüktür (Chen ve GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Choi, 2008:595). Türkiye’de turizm eğitimi ile bulundurulduğunda bu gelişimin yeterli olmaYOLLARI dığını söylemek mümkündür ĠDARĠ (TUİK,AġAMADA 2014:2). ÇÖZÜM ilgili olan birçok1 farklı kurum söz konusudur. Zira Türkiye 2013 yılıADMINISTRATIVE itibarı ile dünyada enSOLUTIONS çok Yükseköğretim düzeyinde TO DISPUTES OVERturizm fakülteleri, turizm ziyaret edilen ülkeler sıralamasında altıncıCUSTOM sıraya DUTIES işletmeciliği yüksekokulları, meslek yüksekokulfarklı öğretim programları ile yükselmiş olmasına rağmen uluslararası yıllık 2 ları bünyelerindeki Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 eğitim öğretim hizmeti sunarken ( Pirnar, 2013), turizm geliri sıralamasında ilk ona girememiştir 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret düzeyinde Bölümü orta öğretim Milli Eğitim Bakanlığı’na (UNWTO Tourism Highlights,Celal 2014:6). bağlı olan Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Özet: Gümrük vergisi,akademik gümrüğe tabibaşarıolan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Eğitim kurumları öğrencilerin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın turizm from the eğitimi movement verilmektedir. of commercial commodities miktarıişveya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sında olduğu kadar, yaşamına hazırlanması ve sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaretteorik ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Hizmet tariff that isişletmelerinde a foreign trade and economic çalışanpolicy personelin kendi uygulamalara yönelik bilgilerin kazandırıltürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and bir vergibilgilerin türü olan gümrük vergisi, gelir ve mesleğine fiscal functions.yönelik Since they algısı are not collected on memnuniyemüşteri masıyla beraberdolaylı öğrenilen kullanımıyla kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan tini an indirect tariff on expenditures, custom duties ilgili olarak belirli davranış ve alışkanlıkların ve sunulan hizmetin kalitesini doğrudan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject edinmesinde önemli işleve sahiptir (Richardson ve Tribe, Turizm olmak bir üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi etkilemektedir to foreign trade arrive(Jiang at the custom. According2009:4). to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom ve Thomas, 2012:1). almış oldukları tümfromdallarında görev alacak çalıkanun Öğrencilerin kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, sektörünün duties are excluded this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are eğitim ile ilgili memnuniyet düzeyleri sadeceBu eğive istekli olması sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. kanun şanların; regulated byyetenekli, customs lawdonanımlı numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been tim kurumlarının değil,girişinden iş dünyasının da nitelikli işletmelerinin başarılı olmasına oldukça Bölgesine başlayıp, eşyaya uygulanacak turizm created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of iş görenlerin istihdam edilebilmesi düşüncesiyle sağlar (Dinçer, Akova ve Kaya, oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi önemli Turkey andkatkı continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as üzerinde durdukları önemli birisidir. Richardson, 2009; Kusluvan tahakkuk ve tahsilkonulardan aşamaları Gümrük ve Ticaret 2013; assessment, accrual and collecting are regulated ve Kusluvan, Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Çünkü eğitimi alınan meslekle ilgiliÜniversitesi olarak, donaeğitim turizm Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Sosyal Bilimler2000). Enstitüsü Maliye Anabilim Dalıalmış Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından, Gümrük CustomsNitelikli and Economy Ministry according to işgörenlerinin Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over nımlı iş görenlerin, sadece kaliteli eğitim hizmeti varlığı, turistlerin kaliteli düzeyde hizmet almasını türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir sağlamaktadır process of other taxes. Customs duty disputes (Ünlüönen, 2005:160). Başarılı bir sunan kurumlardan sağlanacağı bilinmektedir. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. turizm place. However, in the case of disputes being eğitimi programı birnottaraftan öğrencilere Dolayısıyla, öğrencilerin eğitim memnuniyetlerini Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. yüksek kalitede eğitim, sunarken diğer taraftan sağlayabilmek, onların beklentilerinin farkında Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtareğitim Kelimeler: Gümrük, Gümrük Disputes ihtiyacı olan nitelikli elemanlar yetiştirir sektörün olunmasına, kaliteli sunulmasına ve Vergisi, süGümrük Uyuşmazlıkları ( Beggs vd., 2008:2). rekli olarak öğrenci hizmetlerinin geliştirilmesine bağlıdır (Demir, 2013:312). İlgili literatür incelendiğinde, turizm eğitimi gören öğrencilerin turizm sektörüne yönelik tutumlarını Turizm sektörünün istihdam alanının oldukça belirlemeye yönelik yapılan araştırmalarda, kötü geniş olmasından dolayı sektörün nitelikli peristihdam koşulları, yüksek personel devir hızı ve sonel ihtiyacı her geçen gün artmaktadır (Wang vd, 2010:48). Turizm eğitimi kurumlarının ise motive edici faktörlerin yokluğu sebepleriyle turizm işletmelerine kalifiye işgücünün temin öğrencilerin farklı sektörlere yöneldikleri ya da 30 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) turizm sektöründe çalışmak istemedikleri ortaya geleceklerini turizm sektöründe görmediklerini GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ tespit etmişlerdir. konulmuştur (Jiang ve Tribe, 2009; Roney ve 1 ĠDARĠ Öztin, 2007; Aksu ve Köksal, 2005;AġAMADA Jenkins, ÇÖZÜM YOLLARI Pelit ve Güçer, (2006) yapmış oldukları araştır2001; Kusluvan ve Kusluvan, 2000). Bununla ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER malarında Türkiye’ de turizm eğitimi veren okul beraber öğrencilerin staj memnuniyetleri (Kozak CUSTOM DUTIES sayısının ortaöğretim düzeyinde değil yükseköğretim ve Kızılırmak, 2001; Jenkins, 2001; Kuşluvan ve 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER düzeyinde yoğunlaştığını belirtmişlerdir. Avrupa Kuşluvan, 2000; 2Pelit ve Güçer, 2006), turizm Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliBirliği Hukuk Programı Yüksek ise Lisans ülkelerinde buÖğrencisi durumun tersine turizm 3 Bayar Üniversitesi öğrencilerinin almış olduklarıCelal eğitimden bek-Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü eğitimi veren okulların ise ortaöğrenim düzeyinde lentileri (Güzel,Özet: 2006), ve turizm öğrencilerinin Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari yoğunlaşmakta Abstract: Custom dutyolduğunu is a kind of tariff arising belirtmişlerdir. Güzel eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities geleceğe yönelik bakış açılarını tespit etmek miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, (2006), subject toyükseköğretim customs which is based on those düzeyinde turizm eğitimi sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of amacıyla çalışmaların yapıldığı tespit edilmiştir. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi alan tariff öğrencilerin that is a foreign trade and oldukları economic policy almış eğitim hizmetletürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve rinin, fiscal functions. Since they are not collected karşılamadığını, on öğrencilerin beklentilerini Jiang ve Tribe dolaylı (2009), Çin’ de turizm eğitimi kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türü olmadığından, dış sektöründe ticarete konu olan bunun an indirect tariff on öğrencilerin expenditures, custom duties yanında almış oldukları eğitim görmekte olan vergi öğrencilerin turizm eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject ilgili trade olarak düzeylerinin düşük olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ile to foreign arrive memnuniyet at the custom. According to uzun yıllar çalışma konusunda kararsız olduklarını Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom tespit from etmişlerdir. kapsamı dışında (2007), tutulmuştur. Bu nedenle, olduğunu duties are excluded this law. Therefore, tespit etmişlerdir.kanun Roney ve Öztin Türkiye’ gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. de turizm eğitimi almakta olan 450düzenlenmiştir. lisans öğrenKöksal (2005), üniversite ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Aksu Throughvethis law, a systematization has been tercihlerinde Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to cisinin turizm sektöründe kariyer algılarını konu eğitim programlarını ilk tercihinde belirişlemlerin sırasına göre bir sistematik turizm international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. aldıkları araştırmalarında öğrencilerin bu konuda buother programlara yerleşmiş gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, terek Like all taxes, compalsive levels sucholan as öğrencilerin, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated kararsız olduklarını belirtmişlerdir. Bunun yanında karşı olumsuz bir tutum Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan sektöre by General Directorate of Customs as a partveofgörüş içersinde 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according araştırmaya katılan öğrencilerin % 49.2‘si turizm oldukları saptamıştır. ilgili öğrencilerin Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess LisansAyrıca Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the sektöründe çalışmanın avantajlarının olduğunu, stajlarını yurtdışında yapmış olmalarına rağmen süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları turizm have to be resolved administratively in the first %43.5’inin iseyapıya turizm sektöründe çalışmanın sektörüne yönelik tutumlarının olumsuz öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak sağlamayacağını idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. güvenli bir gelecek düşünolması araştırmanın dikkat çeken diğer bir sonu1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom turizm Duties, Custom düklerini tespit etmişlerdir. Duman vd. (2006), cudur. Jenkins (2001), eğitimi alan lisans Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes yapmış olduklarıGümrük çalışmalarında, Uyuşmazlıkları yükseköğretim öğrencilerinin %45’inin gelecekte turizmde çave ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta lışmak istediklerini, eğitimlerini tamamladıktan olan öğrencilerin, sektörün çalışma koşullarısonraki süreçte öğrencilerin genel müdür veya nı algılamaları ve turizm sektöründe çalışma operasyon sorumlusu pozisyonunda çalışmak isteklerini değerlendirdikleri araştırmalarında, istediklerini tespit etmiştir. Kozak ve Kızılırmak araştırmaya katılan 365 öğrencinin %68.5‘inin (2001), turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin geleceklerini turizm sektöründe görmesine karşın turizm sektörüne yönelik tutumlarını konu aldıkları araştırmalarında turizm sektöründe staj yapan azımsanmayacak bir oranının ise %26.5’inin ise 31 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) masına karşın turizm sektöründe kariyer yapmak öğrencilerin yapmayan öğrencilere göre sektöre GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ için daha istekli olduklarını tespit etmiştir. Cooper yönelik tutumlarının daha negatif olduğunu tespit 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI ve Shepherd (1997), turizm sektöründeki işlerin etmişlerdir. turizm alanOVER öğrenciler tarafından düşük ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO eğitimi DISPUTES Kusluvan ve Kusluvan (2000), lisans düzeyinde statülü olarak nitelendirildiğini belirtmişlerdir. turizm eğitimi almakta olan öğrencilerinCUSTOM turizm DUTIES Purcell ve Quinn (1996), İngiltere’ de yükseköğreSelin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 sektörüne yönelik algı ve tutumlarını konu aldıkları nim düzeyinde turizm eğitimini tamamlamış 712 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal eğitimin Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi araştırmalarında öğrencilerin %68.7’sinin 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ öğrenci Ticaret Bölümü mezun ile gerçekleştirdiği araştırmalarında ilk yılında turizm endüstrisinde çalışma isteği taturizm eğitimi ile ilgili diğer alanların haricinde Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising şıdığını, %42.5’inin turizm endüstrisinin çalışma eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın sadece from the yönetim movement ofalanından commercial commodities mezun olanların üçte miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those koşulları hakkında bilgi sahibi olduklarını tespit sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir ikisinin commodities’quantity and value. It is areistihdam a kind of edildiklerini turizm sektöründe dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy etmişlerdir. Bunun yanında yapılan çalışmada türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ve instrument in addition to its economic, social memnuniyetinin and bunların %40’ının kariyer dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on öğrencilerin turizm endüstrisi ile bağlantısının kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir olduğunu regular basis like income tax and corporate tax, as tespit etmişlerdir. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties çok zayıf olduğu sonucu da ifade edilmiştir. eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject ve Brothers (1995), yükseköğretim düolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Altman to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Hong Kanunu (VUK)’nun ikinciAvustralya’ maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom King vd. (2003), Kong ve mezun öğrencilerin, kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, zeyinde duties are turizm excluded eğitimi from this almış law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are da turizm eğitimi almış 443 mezun öğrencinin tamamlamalarını takip eden 5 yıl sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun eğitimlerini regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been turizm sektörüne yönelik algılamaları üzerine %38’inin sektöründe çalışmadıkBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak içinde created beginning with turizm commodities subject to işlemlerin sırasına göre araştırmaya bir sistematik international trade entering customs territories of gerçekleştirdikleri araştırmalarında, ilgili öğrencilerin turizm sektörünü uzun oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi larını, Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as katılan kız öğrencilerin turizm sektörüne yönelmek ücretlerin düşük olmasından tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret çalışma assessment,saatleri accrual andvecollecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of yerine yüksek lisans eğitimine yöneldiklerini, 1 etmediklerini belirtmişlerdir. Getz Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerdolayı Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs tercih and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over mezun öğrencilerin mezuniyetlerini izleyen 3-5 (1994), Baron ve Maxwell (1993), araştırmalatüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir rında process turizm of other taxes. Customs duty mezunların disputes yıl arası süreçte turizm sektöründe çalışmaeğitimi almış meslek yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari aşamada çözümlenmek zorundadır. yaşamlarına place. However, başladıktan in the case of disputes dıklarını ortayaöncelikle koymuştur. Ayrıca araştırmaya kısanot birbeing süre sonra turizm Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 yargı yoluna başvurulabilmektedir. Avustralya’ danuyuşmazlıklarda katılan öğrencilerin % 57.8’inin sektöründen ayrılmak istedikleri sonucunu tespit Key words: Custom, Custom Duties, Custom turizm sektörünün dışındaki sektörlerde çalıştığı Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, etmişlerdir. Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları araştırmacılar tarafından tespit edilen diğer bir Johnstone (1994), Amerika’ da yaptığı araştırdikkat çekici sonuçtur. masında turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm Cothran ve Combrink (1999), ABD’nin Arizona sektörü yöneticilerinin beklentilerini tam anlamıyla eyaletinde lise öğrencilerinin kariyer algılamalarına karşılamadıklarını tespit etmiştir. Koko ve Guerrier yönelik yaptıkları araştırmalarında Amerika’ da (1994), turizm eğitimi almış mezunların turizm yaşayan göçmen ailelerine mensup öğrencilerin sektöründeki motivasyon araçlarının yetersizliturizm sektörüne yönelik daha az bilgi sahibi olği nedeniyle turizm sektöründen ayrıldıklarını 32 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) belirtmişlerdir. Casado (1992), turizm eğitimi öğrenciler en çok “Deneyim”, “Öğrenme” Ve GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ almakta olan öğrencilerin turizm sektöründe “Farklılık” kavramlarını cevap olarak vermişlerdir. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Öte yandan araştırmaya katılan öğrenciler görev yönetici pozisyonunda çalışmak istediklerini yönelimi eksikliği veOVER rol belirsizliklerini staj progbelirtmiştir. Pavesic ve Brymer (1990), lisans ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES ramlarının tipik zorlukları olarak belirtmişlerdir. düzeyinde turizm eğitimini tamamlayan CUSTOM mezun DUTIES öğrencilerin %20’sinin işe başladıkları ilk yıl 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Saukkonen vd.3 (2013), Finlandiya’ da multidi% 33’ünün ise mezuniyetlerini takip eden 5 yıl 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisipliner Hukuk Programı Lisans Öğrencisi turizmYüksek eğitimlerini tamamlamış olan 283 3 Celal Bayar Üniversitesi içinde turizm sektöründen ayrıldıklarını tespitSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü öğrenci ile gerçekleştirdikleri araştırmalarında almış etmişlerdir. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari oldukları Abstract: Custom duty is aturizm kind of tariff arising eğitimin sektöründe istihdam eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those üzerindeki etkisini araştırmışlardır. Araştırma Son yıllarda yurtdışında turizm eğitimi konusunda sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaretise ve ekonomi politikasıöğrencilerin aracı olan bir vergi sonuçlarına tariff that is a foreign and economickatılan policy öğrencilerin yapılan çalışmaların genellikle göretrade araştırmaya türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylıstajlar bir vergi üzerine türü olan gümrük vergisi, gelir ve %71’inin fiscal functions. Since they arehem not collected on yapmış oldukları odaklandığı eğitimden eğitimden önce hem kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan eğitimden an indirect tariff on expenditures, duties (Abubakar vd. 2014; Ruhanen, 2014; Hsu, 2013; sonra turizmcustom sektöründe çalışmayı eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Saukkonen, 2013) %5’inin ise According eğitimden önce turizm olmak görülmüştür. üzere alınmaktadır. Abubakar Gümrük vergileri,vd. Vergi düşündükleri to foreign trade arrive at the custom. to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom çalışmayı düşünmeyip (2014), 32 öğrenci ile yapılandırılmış derinlemesine kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, sektöründe duties are excluded from this law. Therefore,eğitimden sonra gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are görüşme yöntemini kullanarak %7’sinin ne eğitimden önce ne sayılı Gümrük Kanunu’ndagerçekleştirdiği düzenlenmiştir. Bu kanun düşündükleri, regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been araştırmasında, Azerbaycan, Fransa, eğitimden turizmsubject sektöründe istihdam Bölgesine girişinden başlayıp, İran, eşyayaÜrdün, uygulanacak de created beginning sonra with commodities to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Kazakistan, Lübnan, Nijerya, Rusya vegibi edilmek tespit etmişlerdir. oluşturulmuştur. DiğerFilistin, tüm vergilerde olduğu Turkey andistemediklerini continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Tanzanya’ dan Kuzey amatahakkukKıbrıs’a ve tahsil eğitim aşamaları turizmi Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated (2013), Tayvan’da düzeyinde turizm Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Hsu by General Directorate of Customslisans as a part of 1 cıyla gelen öğrencilerin motivasyon faktörlerini Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according eğitimi gören stajlarını tamamlamış 927 öğrenci ile Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over incelemiştir. Araştırma sonuçlarına göre yapılan türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the yaptığı araştırmasında öğrencilerin iş motivasyonu, süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes görüşmelerde öğrencilerin genellikle gelecekte yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları işhave to be resolved administratively in the first turizm sektötükenmişliği ve iş umutlarının, öncelikleyeni idari bir aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being daha kolay iş bulmak, dil öğrenmek, farklı Ancak idari aşamada çözümlenemeyen ründe solved administratively, legal action can be taken. kariyer kararına olan etkisini incelemiştir. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. kültürleri tanımak, ve kaliteli bir eğitim almak Key words: sonuçlarına Custom, Custom göre Duties, öğrencilerin Custom Araştırma yapmış Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes amacıyla yurtdışına çıktıklarını tespit etmiştir. Gümrük Uyuşmazlıkları oldukları stajlarla ilgili olarak iş motivasyonları ile iş tükenmişlikleri arasında anlamlı bir ilişki Ruhanen (2013), turizm eğitimi almakta olan 34 bulunamamıştır. İş tükenmişliğine sebep olan öğrenci ile, yarı yapılandırılmış görüşme tekniğini en önemli faktörün kişisel başarı düzeyinin kullanarak, öğrencilerin yapmış oldukları stajlarla ilgili deneyim beklenti ve memnuniyetlerini düşüklüğü olduğu bunun yanında, işe yönelik araştırmıştır. Öğrencilerle yapılan görüşmelerde motivasyon düzeyinin yüksek olmasının öğrencilerin turizm sektöründe kariyer kararı üzerinde öğrencilere staj ile ilgili en çok önemsedikleri etkisinin olduğu, iş tükenmişliğinin öğrencilerin konunun ne olduğu sorulmuş, araştırmaya katılan 33 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) kariyer kararı üzerinde ise bir etkisinin olmadığı belirtmişlerdir. Gökşen vd. (2011), yaptıkları GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ tespit edilmiştir. Çalışmada Kız Meslek Liselerini kapsamlı olarak ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 değerlendirmişlerdir. Yapılan araştırma sonucunİlgili literatürde Kız Meslek Liseleri üzerine yada Kız Liseleri’nde ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO Meslek DISPUTES OVER verilen eğitim ile iş pılan araştırmaların ise genellikle bu okullardaki piyasaları arasında bir kopukluk olduğunu ve Kız CUSTOM DUTIES öğrencilerin başarı düzeylerinin belirlenmesiyle Meslek Liseleri’nin kadın istihdamına yönelik Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 beraber, okullaşma oranı ve istihdama yönelik olan etkisinin tartışmalı bir konu olduğunu tespit 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi işlevlerini yerine getirebilme düzeylerine yönelik 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü etmişlerdir. olduğu görülmüştür (Gökşen vd., 2011; Demirtaş Gümrük vergisi, Öte gümrüğe tabi olan ticari 3.ARAŞTIRMA Abstract: Custom duty isYÖNTEMİ a kind of tariff arising ve Küçük, 2008;Özet: Gürol, 2002). yandan Kız eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı eğitim veya değerigören üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Meslek Liselerinde öğrencilerin sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir 3.1. commodities’quantity and value. It is areve a kind of Araştırmanın Amacı Önemi dış ticaret veve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy eğitim memnuniyetleri gelecek beklentilerine türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, Yugelir ve Bu fiscalaraştırmanın functions. Since they are notGaziantep’teki collected on amacı Mesleki yönelik bir yayının olmadığı tespit edilmiştir. kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türü olmadığından, dış ticarete konu olan ve an Teknik indirect tariff on expenditures, custom duties Anadolu Liselerinin Yiyecek İçecek karıda belirtilenvergi yayınlara ve içeriklerine aşağıda eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject eğitim görmekte olan 10,11 yer verilmiştir. olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Hizmetleri to foreign trade alanında arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 12.are sınıf öğrencilerinin oldukları eğitim kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, ve duties excluded from this law. almış Therefore, Gürol (2002), Kız Meslek Liseleri’nin işlevlerini gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are beklentilerini ne derece sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun öğretim regulated faaliyetlerinden by customs law numbered 4458. yerine getirme iledüzeyini incelemiştir. Yapılan dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been karşılayamadıklarını Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak karşılayıp created beginning with commodities subject belirlenmesiyle, to araştırma sonucunda Meslek işlemlerin Kız sırasına göre Liseleri’nin bir sistematik international trade entering customs territories of memnuniyet düzeylerini tespit oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi ilgili Turkeyöğrencilerin and continuing with operation sequence. toplum içerisindeki düşükaşamalar olduğunu gümrük değerinin vergisinde de zorunlu olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret etmektir. assessment, accrual and collecting are regulated bunun yanında tahakkuk ilgili okulları tercih eden öğrenBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin temel amacının cilerin bu okullar hakkında yeterli bilgiye sahip Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the öğrencilerde istenen yönde davranış değişiklikolmadıklarını, Kız Meslek Liseleri’nin meslek süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya olmadığını sahiptir. Gümrükvevergisi uyuşmazlıkları lerini have tosağlamaktır. be resolved administratively in the first Bu faaliyetlerin merkezinde edindirmede yeterli öğrencilerin öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. öğrencilerin yer almasından dolayı öğrencilerin bu okullarda uygulanmakta olan eğitim prog1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom eğitim memnuniyetlerinin sağlanmasının, eğitim ramlarından memnun olmadıklarını belirtmişAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları öğretim faaliyetlerinin başarısını olumlu olarak tir. Demirtaş ve Küçük (2008), Kız Meslek etkileyeceği oldukça açıktır. Eğitim-öğretim Liseleri’nin günümüzdeki sorunlarına yönelik faaliyetlerinin sürdürüldüğü okulların kaliteleöğretmen görüşlerini incelemiştir. Araştırma rini yükseltebilmeleri, en önemli girdileri olan sonucunda Kız Meslek Liseleri’nde eğitim öğrencilerin ihtiyaç ve beklentilerine cevap veregören öğrencilerin yükseköğretimde istedikleri bilmeleri ile doğru orantılıdır. Yapılan araştırmabölüme yerleşemediklerini, okulların ekonomik anlamda zor durumda olduklarını ve bu okulların larda; öğrencilerin beklenti ve memnuniyetlerini sektörlerle entegrasyonlarının yetersiz olduğunu karşılayabilen okulların başarılarının arttığı ifade 34 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) edilmiştir. (Demirtaş ve Küçük, 2008; Demirtaş istedikleri, yiyecek içecek işletmelerinde çalışma GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ konusunda ise isteksiz oldukları tespit edilmiştir. ve Kahveci, 2010; Olcay ve Döş, 2009). 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Yapılan bu araştırma ile orta öğretim düzeyinde Bu çalışmadan elde edilecek bulgular ışığında turizm alan kız öğrencilerin yiyecek içecek ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOeğitimi DISPUTES OVER mevcut duruma ilişkin ilgili okullarda görev alaişletmelerinde çalışma konusundaki tutumları da cak öğretmen ve yöneticilere öğrencilerinCUSTOM eğitim DUTIES saptanmış olacaktır. KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 memnuniyetlerinin sağlanması için Selin önerilerde 2 CelalEğitim Bayar Üniversitesi Sosyal na Bilimler Ens. Mali3.3. Hukuk Programıve Yüksek Lisans Öğrencisi Sayıltı Sınırlılıklar bulunulacaktır. Milli Bakanlığı’ bağlı 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü okul türleri içinde Yiyecek İçecek hizmetleri Bu araştırmada; öğrenciler arasında sosyo-ekonomik Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Alanının Kız Meslek Liseleri bünyesinde hem eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın anlamda from the movement of commercial farklılıklar olduğucommodities ve öğrencilerin eğitim miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those öğrenci sayısı hem de bölüm sayısı açısından sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir memnuniyetlerinin commodities’quantity and value. It is are a kind of ve gelecek beklentilerinin sınıf dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy diğer Meslek Liselerinden fazla olması araştırtürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan düzeyinde instrument in addition to itsarz economic, social and farklılık ettiği, araştırmaya katılan bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ma sonuçlarınındolaylı genellenebilir olması açısından kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir öğrencilerin regular basis like income and corporate tax, as ankettaxsorularını; tarafsız, içten ve vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties önemlidir. Yapılan literatür taramasında, önceki eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus gerçek are collected only once ile whencevapladıkları commodities subject ve araştırmada görüşleri olmak üzerelisans alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to çalışmaların daha çok ve ön lisans düzeölçeğin amacına ve yapısına Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu kullanılan the second item of taxaraştırmanın procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, yinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin olduğu kabulofedilmektedir. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 uygun procedures and practises custom duties areSosyal bilimler Gümrük Kanunu’nda kanun regulated by customs law numbered 4458. turizm sektörünesayılı yönelik beklenti,düzenlenmiştir. tutum algıBuve yapılan birçok araştırmada olduğu gibi ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük alanında Through this law, a systematization has been girişinden başlayıp,yoğunlaştığı eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to öğrencilerin stajBölgesine beklentileri üzerine araştırmada bazı sınırlılıklara işlemlerin sırasına göre bir sistematik bu international trade entering customs territories of sahiptir. Bu oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. görülmüştür (Ruhanen vd.,Diğer 2013; Saukkonen Gaziantep’te İçecek gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, araştırma Like all othersadece taxes, compalsive levels such Yiyecek as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated vd., 2013; Hsu, 2013; Aymankuy ve Aymankuy, alanında eğitimasgörmekte olan öğrenBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Hizmetleri by General Directorate of Customs a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according 2013; Dinçer, Akova ve Kaya, 2013; Roney ve cileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Gaziantep’te Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Öztin, 2007; Aksu ve Köksal, 2005; Pelit ve ilgili alanın eğitim-öğretim sunduğu Kız Meslek süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya 2006; sahiptir. Kozak Gümrük ve vergisi uyuşmazlıkları Lisesi have to sayısının be resolved administratively the first kayıtlı olduğu Güçer, 2006; Güzel, Kızılırmak, 2 olması vein okula öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be dolayı taken. 2001; KusluvanAncak ve Kusluvan, 2000). Bu araştırhalde devam etmediğinden araştırmaya 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties,olması Custom araştırmanın ma ise Türkiye’ de turizm eğitim kurumlarının katılamayan 3 öğrencinin Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ilk basamağı olan Mesleki ve Teknik Eğitim Gümrük Uyuşmazlıkları sınırlılıklarındandır. Kurumlarında yürütülmüştür. Lisans düzeyinde 3.4.Evren ve Örneklem turizm eğitimi alan öğrencilerin cinsiyetlerine göre turizm sektörüne yönelik tutumları ortaya koymak Evren araştırmacıların çalışma alanlarını oluşiçin yapılan çalışmalar da (Cömert, 2014; Zengin turan örneğini seçerek edindiği ve sonuçları vd., 2011) turizm sektöründe kız öğrencilerin genelleştirebildiği gruptur. Her araştırmanın turizm sektöründe insan kaynakları, ön büro ve evreni kendisine özgüdür. Bununla beraber iki tür evren vardır. Birisi, genel evren, diğeri ise kat hizmetleri departmanlarında istihdam edilmek 35 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) çalışma evrenidir. Genel evren, soyut bir kaveğitim memnuniyetlerini ve gelecek beklentilerini GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ramdır; tanımlanması kolay ancak ulaşılması ölçen 5’li Likert ölçeğinde hazırlanmış 13 soru yer ĠDARĠ YOLLARI zor ve hatta genellikle olanaksız birAġAMADA bütündür. ÇÖZÜM almaktadır. İkinci1 bölümde yer alan 13 sorunun Çalışma evreni, ulaşılabilen evrendir. Bu yönü ile 3’ü TO olumlu geriyeOVER kalan 10 soru ise olumsuz ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES ifadelerden oluşmaktadır. Araştırmada anketi somuttur. Araştırmacının, doğrudan gözleyerek CUSTOM DUTIES Yiyecek İçecek Hizmetya da ondan seçilmiş bir örnek küme üzerinde 2 Kız Meslek Liseleri’nin Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 yapılan gözlemlerden yararlanarak, hakkında leri alanında eğitim görmekte olan öğrencilerin 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal evren Bayar Üniversitesi DıĢmemnuniyetleri Ticaret Bölümü değerlendirmelerini belirtebileceği çalışmaSalihli MYO, eğitim ve gelecek beklentilerini evrenidir. (Altunışık vd., 2007; Karasar, 2004; tespit etmek amacıyla; “Tamamen Katılıyorum”, Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın değiştirmesibunedeniyle, bu eşyanın “Katılıyorum”, from the movement “Kararsızım”, of commercial commodities Bal, 2001). Buna göreyeryapılan araştırmanın “Katılmıyorum” ve miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir “Hiç commodities’quantity and value. şeklinde It is are a kindderecelendirilen of çalışma evrenini 140 öğrenci oluşturmaktadır. Katılmıyorum” dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Araştırma sürecinde evreni oluşturan 140 öğoluşmaktadır. Verilerin analizinde SPSS türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan sorulardan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on renciden 137’ sine ulaşılmış dolayısıyla daalınan tam bir 16.0 For programı kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla regular basisWindows like income taxpaket and corporate tax, as kullanılmıştır. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties sayım yapılmıştır. eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject daha algılanıp, dahatosağlıklı yorumolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Soruların to foreign trade arriveiyi at the custom. According Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom içinfromTablo.1’de gösterilen katılım 3.5. Veri Toplama İçeriği kanun Aracı kapsamı ve dışında tutulmuştur. Bu nedenle, lanabilmesi duties are excluded this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are ifadeleri; “Tamamen Katılıyorum” seçeneğinden Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Bu araştırmada sayılı veriGümrük toplama aracı olarak anket ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been başlamak üzere 5’den 1’e doğru puanlanma yoluna BölgesineAnket, girişindencevaplayıcının başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to yöntemi kullanılmıştır. daha işlemlerin sırasına göre bir sistematik gidilmiş internationalve trade entering customs territories of değişim aralığı aritmetik ortalamaların tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. önceden belli biroluşturulmuştur. sıralama veDiğer yapıda oluşturularak gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, (range) Like all other taxes,şekilde compalsive levels such as ise şu hesaplanmıştır: tahakkuk ve tahsilvermesiyle aşamaları Gümrük Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated hazırlanan sorulara karşılık veriveelde Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal BilimlerDeğişim Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Aralığı (Range)= 5-1= to4 etme yöntemidirGümrükler (Altunışık vd., 2007:68). Anket Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the oluşturma sürecinde öncelikle ilgili kaynaklar 0,80 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Değişim process of Aralığı other taxes.(Range)= Customs duty4/5= disputes taranmış ve Baltacı vd., (2012)’nin yapıya sahiptir. Gümrük araştırmasında vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being kullandığı anketAncak sorularından faydalanılarak araşBu hesaplamadan anket sorularına idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legalhareketle, action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. verilen cevapların analizi sonrasında ortaya tırma anketi oluşturulmuştur. Oluşturulan anket Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes çıkacak aritmetik ortalamaların aralık değerleri 2 bölüm ve toplam 23Uyuşmazlıkları sorudan oluşmaktadır. İlk Gümrük ile hangi seçeneğe isabet edeceği ise Tablo.1’de bölümde katılımcıların demografik özelliklerini gösterilmiştir. belirleyen 10 soru; ikinci bölümde ise öğrencilerin 36 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 1: Aritmetik Ortalamaların İsabet Ettiği Seçeneklerin GÜMRÜK UYUġMAZLIKLARININ AralıkVERGĠSĠ Değerlerine Göre Dağılımı ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Ağırlık Seçenekler Aritmetik Ortalamaların Aralık Değerleri 5 Tamamen Katılıyorum 4,20 – 5,00 4 Katılıyorum ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 3 2 1 Fikrim yok 2 CUSTOM DUTIES 3,40 – 4,19 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER2,60 – 3,39 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Katılmıyorum 1,80 – 2,59 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Hiç Katılmıyorum 1,00 – 1,79 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, lanmıştır. subject to customs is based on those 3.5.1. Pilot Uygulama ve Ölçümün Güvenilirliği Alphawhich katsayısı 0.00-0.39 ise ölçek sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi güvenilir tariff that is değil, a foreign 0.40-0.59 trade and economic policy ise ölçeğin güvenirliği Pilot uygulama hazırlanan anket harcamalar formunun amaca türüdür. Aynı zamanda üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve düşük, fiscal functions. Since ise they ölçek are not oldukça collected ongüvenilir, 0.800.60-0.79 uygun olup olmadığının ve anlama kurumlar vergisi gibi belirligüçlüklerinin aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan 1.00 an indirect tariff on expenditures, custom duties sahip olarak ise ölçek yüksek güvenirliğe belirlenmesi, bunun yanında eşyanın gümrüğeölçek geldiğiiyileştirmelerinin anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi değerlendirilir to foreign trade arrive(Bal, at the custom. AccordingDolayısıyla to 2001:62). pilot gerçekleştirilmesi yapılan çalışmadır Usul amacıyla Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, uygulama duties are excluded from thisölçeğin law. Therefore, sonucunda oldukça güvenilir (Altunışık vd., 2007:70). Araştırma kapsamında gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun olduğu regulated görülmüştür. by customs law numbered 4458. ölçeğin amaca ne kadar veGümrük ne ile dış ticarete hizmet konu olan ettiğinin eşyanın Türkiye Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to derece anlaşılabilir olduğunun tespit edilmesi Esastrade Uygulama ve Ölçümün işlemlerin sırasına göre bir sistematik 3.5.2. international entering customs territories of Güvenilirliği oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. amacıyla 50 öğrenci üzerinde pilot bir uygulama gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as uygulama sonrası anketin güvenirlik analiztahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Pilot assessment, accrual and collecting are regulated gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulama esas araştırma Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerlerinin Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk esas sonra Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customstamamlanmasından and Economy according to uygulamaya çalışmasından önce ilgili okullarda araştırmacılar Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. uygulama ilgilitheokullarda araşGümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm geçilmiştir. customs duties Esas has a different form from tarafından gerçekleştirilmiştir. Pilot uygulama süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes tırmacılar tarafından 2014inyılının yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively the first Nisan ayında esnasında öğrencilere anket sorularını cevapöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being gerçekleştirilmiştir. Araştırma dataken. toplam 137 geçerli Ancak çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be layabilmeleri için yeteriidarikadaraşamada süre verilmiş ve 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. anket formuCustom, değerlendirmeye alınmıştır. Anket Key words: Custom Duties, Custom bu süreçte, öğrencilerden soruların tam olarak Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes formunun güvenilirlik testi sonucunda Cronbach’s Uyuşmazlıkları anlaşılamaması Gümrük ile ilgili herhangi bir dönüt alın- Alpha değerinin α=.761 olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla esas uygulama sonucunda ölçeğin oldukça güvenilir olduğu görülmüştür. Bununla beraber ölçeğin ilk yarısı ile ikinci yarısının Cronbach’s Alpha katsayısına da bakılmış ve anketin ilk yarısı için (n=7) olmak üzere α=.681, ikinci yarısı için (n=6) olmak üzere α=.565 olduğu mamıştır. Daha sonra ölçeğin ne derece güvenilir olduğunu anlayabilmek amacıyla Cronbach’s Alpha katsayısı hesaplanmıştır. Alpha katsayısı tüm ikiye ayırma kombinasyonları sonucunda ortaya çıkacak olan ikiye ayırma katsayılarının bir ortalamasını göstermektedir (Altunışık vd., 2007:116). Buna göre α=0.645 olarak hesap37 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ve gelecek beklentilerinin sınıflar düzeyinde farkgörülmüştür. Alpha katsayısı 0.40-0.59 ise ölçeğin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ lılık arz edeceği noktasından hareketle araştırma güvenirliği düşük, 0.60-0.79 ise ölçek oldukça 1 YOLLARI güvenilir olarak değerlendirilirĠDARĠ (Bal, AġAMADA 2001:62). ÇÖZÜM sürecinde elde edilen veriler sınıf düzeyinde ayrı Buna göre ölçeğin ilk bölümü oldukça güvenilir ayrıTO analiz edilmiş olup, elde edilen bulgular ayrı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES OVER ikinci yarısının ise güvenilirliği düşüktür. başlıklar halinde verilmiştir. CUSTOM DUTIES 4.ARAŞTIRMA BULGULARI 3 Selin KILINÇ2, Hatice 4.1. YURTSEVER Araştırmaya Katılan Öğrencilerle İlgili 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliTanıtıcı Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Bilgiler 3 Celal Bayarilişki Üniversitesi Bu bölümde, araştırma sonuçlarına eldeSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü edilen bulgulara yer verilmektedir. Araştırma Bu bölümde araştırmaya katılan öğrencilerin sınıfı, Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu 137 eşyanın Yiyecek from the movement commercial commodities kapsamında anket formunu dolduran toplam İçecekofHizmetleri alanını tercih sebebi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those ve mali 10.sınıf, fonksiyonlarının yanında önemli bir ve commodities’quantity and value. It isilişkin are a kindsosyo-ekonomik of öğrencinin 69’usosyal (%50.4) 38’i (%27.7) öğrencilerin ailelerine dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 11. sınıf öğrencisi iken 12. sınıf verilmiştir. İlgili frekans türüdür. Aynı 30’u zamanda(%21.9) harcamalar üzerinden alınan bulgulara instrument in yer addition to its economic, socialbulguların and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on öğrencisidir. Öğrencilerin düzeyleri yüzde dağılımları Tablo 2’de kurumlar vergisimemnuniyet gibi belirli aralıklarla alınan bir ve regular basis like income tax and corporate tax, asgösterilmiştir. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 38 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 2: Ankete Katılan Öğrencilerin Sınıflara, Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanını Tercih VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Sebebine veGÜMRÜK Ailerin Sosyo-Ekonomik Durumuna Göre Dağılımı. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Sınıf 10 CUSTOM DUTIES 11 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 12 Toplam n % 69 50.4 38 27.7 30 21.9 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 137 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 100 Öğrencilerin Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanını Tercih Sebebi Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising 26 from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Eğitimini almış olduğum mesleği sevdiğim içinönemli bir 43 It is are a kind of sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında commodities’quantity and value. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. zamanda harcamalar instrument in addition to its 26 economic, social and Günümüzde geçerli birAynı meslek olduğu içinüzerinden alınan dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax12 and corporate tax, as Başka seçeneğimkurumlar olmadığı için vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın aile gümrüğe geldiği anda bir defaya are collected only once when16 commodities subject Çevremin (öğretmen, ) tavsiyesi olduğu için mahsus olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Diğer 14 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Toplam 137 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Öğrencilerin Ailelerin aylık geliri n Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to international trade entering customs territories of 1000 TL’den az işlemlerin sırasına göre bir sistematik 82 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive 1000-2000 TL arası 43 levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs a part of 1 2000-3000 TL arası 9 MaliasHukuk Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according to Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over 3000-4000 TL arası 3 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Toplam 137 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Öğrencilerin Annelerini Eğitimaşamada Düzeyi çözümlenemeyen n Ancak idari solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. İlkokul 97 Duties, Custom Key words: Custom, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Ortaokul 26 Gümrük Uyuşmazlıkları Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Sınavda almış olduğum puana göre tercih yaptığım için eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Lise 19.0 31.4 19.0 8.8 11.7 10.2 100 % 59.9 31.4 6.6 2.2 100 % 70.8 19.0 14 10.2 Üniversite - - Yüksek Lisans-Doktora - - 137 100 Toplam 39 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 4.2. Öğrencilerin Eğitim Memnuniyeti ve Araştırmaya katılan öğrencilerin %50.4’ü (n=69) GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular 10. sınıf, %27.7 (n=38) 11. sınıf ve %21.9 (n=30) AġAMADA 12. sınıfta eğitim görmektedir.ĠDARĠ Yiyecek içecek ÇÖZÜM YOLLARI1 Araştırmaya katılan öğrencilerin 10,11 ve 12. sınıfta hizmetleri alanını tercih sebebine bakıldığında ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER eğitim görmelerinden hareketle 3 farklı düzeyde araştırmaya katılan öğrencilerin %31.9’u (n=43) CUSTOM DUTIES eğitim gören öğrencilerin eğitim memnuniyetlerini ‘Eğitimini almış olduğu mesleği sevdiği için’ , 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER tespit etmek amacıyla hazırlanan sorular sınıf %19’u (n=26) ‘Yiyecek içecek hizmetlerinin gü2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidüzeyinde Hukuk Programıanaliz Yüksek Lisans Öğrencisi edilmiş; seçeneklere verilen 3 Celal Bayar nümüzde geçerli bir meslek olduğu için’Üniversitesi , %19’uSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü cevapların sayı ve yüzdesi, aritmetik ortalama(n=26) ‘Sınavda almış olduğu puana göre tercih Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari sı, Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ve daha önce standart sapması hesaplanmış eşyanın ‘Başka yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities yaptığı’ için, %8.8’i seçeneği olmadığı’ miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Tablo.1’de subject to customs which isolan basedaritmetik on those ortalamaların gösterilmiş sosyal ve mali fonksiyonlarınındolayı yanında önemli için, %10.2’si ise diğer sebeplerden ilgili bir commodities’quantity and value. It is are a kind of değerleri ile hangi seçeneğe isabet dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi aralık tariff that is a foreign(range) trade and economic policy bölümü tercih etmiştir. türüdür. AynıÖğrencilerin zamanda harcamalarailelerinin üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and yazılarak öğrencilerin eğitim dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve ettiği fiscal sonuç functions.sütununa Since they are not collected on %59’unun (n=82) aylık geliri TL’denalınan az, bir regular basis like income tax and corporate tax, as kurumlar vergisi gibi 1000 belirli aralıklarla yorumlanmıştır. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan memnuniyetleri an indirect tariff on expenditures, custom duties %31.4’ünün (n=43) TLanda arası, eşyanın1000-2000 gümrüğe geldiği bir %6.6’sıdefaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to 10. Sınıf Eğitim Memnuninın (n=9) 2000-3000 TL arası ikinci ve %2.2’sinin Usul Kanunu (VUK)’nun maddesine göre bu 4.2.1. the second item of Öğrencilerinin tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, yeti ve Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular (n=3) 3000-4000 TL arası olduğu görülmüştür. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Öğrencilerin annelerinin eğitim düzeyine ilişkin ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 10. Through this law, a systematization has bulgular been sınıftaki öğrencilere ilişkin ve analiz Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to bulgulara bakıldığında %70.8’inin (n=97)ilkokul işlemlerin sırasına göre bir sistematik sonuçları international Tablo.4’te trade entering customs territories of gösterilmiştir. oluşturulmuştur. Diğerortaokul tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. mezunu, %19.0’unun (n=26) mezunu, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk tahsil aşamaları Gümrük tespit ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated %10.2’sinin (n=14) liseve mezunu oldukları Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according edilmiştir. Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları 40 Customs Law. Resolution process of disputes over customs duties has a different form from the process of other taxes. Customs duty disputes have to be resolved administratively in the first place. However, in the case of disputes not being solved administratively, legal action can be taken. Key words: Disputes 1 Custom, Custom Duties, Custom ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 3: 10.sınıf öğrencilerinin memnuniyet düzeylerine İlişkin Aritmetik Ortalamalar, GÜMRÜKSapmalar, VERGĠSĠ Sonuçlar UYUġMAZLIKLARININ Standart ve Yorumları Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Sonuç Tamamen Katılıyorum Fikrim Yok CUSTOM DUTIES Standart Sapma 2 Katılıyorum ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ANKET SORULARI (MEMNUNİYET DÜZEYİNİ ÖLÇMEYE YÖNELİK SORULAR) Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 n BayarnÜniversitesi n Salihlin MYO, DıĢ n Ticaret Bölümü Celal % % % % Değerlendirme Aritmetik Ortalama A.O. Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 % Özet: okumakta Gümrük vergisi,27gümrüğe19tabi olan a kind ofKatılmıyorum tariff arising 1.Sevmediğim dersleri 10 ticari 9 Abstract: 4 Custom 2.18duty is1.25 eşyanın yer değiştirmesi eşyanın 13 from 5.8 the movement of commercial commodities zorlanıyorum 39.1 nedeniyle, 27.5 bu14.5 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Olumlu ve mali fonksiyonlarının yanında önemli value. It is are a kind of 2.Dersler çok zor, sosyal anlamadan 13 13 11 bir 28 commodities’quantity 4 2.95 and1.26 Kararsızım dış kalıyorum. ticaret ve ekonomi18.8 politikası18.8 aracı olan15.9 bir vergi40.6 tariff 5.8 that is a foreign trade and economic policy ezberlemek zorunda Kararsız dolaylı bir vergi functions. Since they are notKararsızım collected on 3.Haftalık ders programları iyi türü olan 18 gümrük 12vergisi,12gelir ve 15 fiscal 12 2.86 1.46 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir basis like income tax and corporate tax, as hazırlanmıyor. 26.1 17.4 17.4 21.7 regular 17.4 Kararsız eşyanınolsaydı gümrüğe geldiği once when subject 4.Tekrar seçme şansım 13 anda bir 4 defaya7mahsus 11 are collected 34 only 3.71 1.57commodities Katılıyorum üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi yine aynı bölümü olmak seçerdim. 18.8 5.8 10.1 15.9 to foreign 49.3 trade arrive at the custom. According to Olumlu kanun kapsamı this law. Therefore, 5.Alan ile ilgili derslerin yetersizdışında11tutulmuştur. 5 Bu 9nedenle, 24 duties20are excluded 3.53 from 1.39 Katılıyorum gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 olduğunu düşünüyorum. 15.9 7.2 13 34.8 procedures 29 and practises of custom duties are Olumsuz ile dış ticarete konu olan Gümrük 23 Through law, a systematization has been 6.Genel olarak almış olduğum 8 eşyanın7Türkiye10 21 this 3.60 1.33 Katılıyorum Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to eğitimden memnunişlemlerin değilim. sırasına 11.6göre 10.1 14.5 33.3 international 30.4 trade entering customs territories of bir sistematik oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey sequence. 7.Okulu bırakmak istiyorum. 43 2 2 18 4 and continuing 4.36 with 1.08operation Katılmıyorum gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 62.3 2.9 2.9 26.1 5.8 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Olumsuz Olumlu Bakanlığı’na bağlı ayrı kuruluş by General of1.51 CustomsKararsızım as a part of 1 8.Ekonomik sebeplerden 12birÜniversitesi 11 niteliği 8 olan 15 Enstitüsü 23 Directorate 3.37 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Bilimler Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according öğrenimime devamKanunu 17.4 15.9 11.6 21.7 33.3 Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. edemeyeceğimdenGümrük korkuyorum. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Kararsız 9.Mezun olduktan yapıya sonra sahiptir. Gümrük 18 vergisi 22 uyuşmazlıkları 11 9 have to9 be resolved 2.55 administratively 1.35 Katılmıyorum in the first iş bulamama ihtimali beni idari aşamada 26.1çözümlenmek 31.9 zorundadır. 15.9 13 place.13 öncelikle However, in the case of disputes not being korkutuyor. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 10.İleride ailemi 15 16 10 15 Key words: 13 2.92 1.44 Duties, Kararsızım Custom, Custom Custom geçindirememekten 18.8 Anahtar Kelimeler: 21.7 Gümrük,23.2 Gümrük14.5 Vergisi,21.7 Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları korkuyorum. Olumlu 11.Mezuniyet sonrası üniversite eğitimine devam etmek istiyorum. 3 4.3 2 2.9 4 15.8 10 14.5 50 72.5 4.47 1.03 Katılıyorum Olumlu 12.Mezuniyet sonrasında tam olarak ne yapacağımı bilmiyorum. 13 18.8 7 10.1 22 31.9 18 26.1 9 13.0 3.04 1.28 Kararsızım Kararsız 13.Mezuniyet sonrası yiyecek içecek işletmelerinde çalışmayı düşünmüyorum. 1 1.4 11 15.9 5 7.2 21 30.4 5 7.2 3.39 1.51 Kararsızım Kararsız süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 41 process of other taxes. Customs duty disputes Kararsız ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Buna göre araştırmaya katılan 10. Sınıf öğrenDersler çok zor, anlamadan ezberlemek zorunda GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ cilerinin , eğitim memnuniyetleri ve gelecek kalıyorum. ( =2.95, n=11, %15.9). ĠDARĠbildirdikleri AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 beklentilerine ilişkin olumlu görüş Haftalık ders programları iyi hazırlanmıyor. ( tutum ifadeleri şunlardır. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER =2.86, n=12, %17.4). CUSTOM Sevmediğim dersleri okumakta zorlanıyorum ( DUTIES Ekonomik sebeplerden öğrenimime devam edemeSelin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 =2.18, n=27, % 39.1). yeceğimden korkuyorum. ( =3.37, n=8, %11.6). 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Tekrar seçme şansım olsaydı yine aynıÜniversitesi bölümüSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü İleride ailemi geçindirememekten korkuyorum. seçerdim. ( =3.71, n=13, % 18.8). Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari ( Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising =2.92, n=10, %14.5). eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Mezun olduktanmiktarı sonraveya iş bulamama ihtimali beni sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Mezuniyet commodities’quantity and value. tam It is areolarak a kind ofne yapacağımı sonrasında =2.55, n=18, korkutuyor. ( dış ticaret ve ekonomi%26.1). politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy n=10, ( to=2.92, türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan bilmiyorum. instrument in addition its economic, social%14.5). and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Mezuniyet sonrası üniversite devam kurumlar vergisi gibi eğitimine belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as sonrası yiyecek içecek vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan Mezuniyet an indirect tariff on expenditures, custom duties işletmelerinde etmek istiyorum. ( gümrüğe ==4.47, n=50, eşyanın geldiği anda %72.5). bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject n=5, %7.2). düşünmüyorum. ( =3.39, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi çalışmayı to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Araştırmaya katılan eğitim memnukanun öğrencilerin, kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, 10. Sınıf gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Bulgulara procedures andgöre, practisesaraştırmaya of custom dutieskatılan are niyetleri ve gelecek beklentilerine ilişkin olumsayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. öğrencilerinin, eğitim memnuniyetlerine ilişkin ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been suz görüş bildirdikleri tutum ifadeleri aşağıda Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak kendilerine created beginningyöneltilen with commodities to 13 subject sorudan; 4 tanesine sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of gösterilmiştir. işlemlerin oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi olumlu Turkey andgörüş continuing with operation sequence. bildirdikleri, 3 tanesine olumsuz gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Alan ile ilgili derslerin yetersiz olduğunu düşügörüş bildirdikleri ve 6 tanesinde kararsız kaldıkBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel %29.0). Müdürlüğü tarafından, Gümrük ları Customs and Economy Ministry according to n=20, nüyorum. ( =3.53, görülmüştür. Dolayısıyla, öğrencilerin eğitim Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm memnuniyetlerine customs duties has a different form değerlendirmelerinin from the yönelik Genel olarak almış eğitimden memnun süreci,olduğum diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes kararsızdır. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları ağırlıklı have to be ortalaması resolved administratively in the first değilim. ( ==3.60, %30.4). önceliklen=21, idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 4.2.2. 11. Sınıf Öğrencilerinin Eğitim Memnuni1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Okulu bırakmak istiyorum. ( =4.36, n=43, Key words: Custom, Custom Duties, Custom Ve Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yeti Disputes %62.3). Gümrük Uyuşmazlıkları 11. sınıftaki öğrencilere ilişkin bulgular ve analiz Araştırmaya katılan öğrencilerin, eğitim memsonuçları Tablo 4’te gösterilmiştir. nuniyetleri ve gelecek beklentilerine ilişkin kararsız görüş bildirdikleri tutum ifadeleri aşağıda gösterilmiştir. 42 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 4: 11. Sınıf Öğrencilerinin Memnuniyet Düzeylerine İlişkin Aritmetik Ortalamalar, GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Standart Sapmalar, Sonuçlar ve Yorumları 2 CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Sonuç Tamamen Katılıyorum ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ANKET SORULARI (MEMNUNİYET DÜZEYİNİ ÖLÇMEYE YÖNELİK SORULAR) n Sosyaln BilimlernEns. Mali n Hukuk nProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi 3 Celal Üniversitesi % Bayar% % Salihli%MYO, DıĢ % Ticaret Bölümü 1.Sevmediğim dersleri okumakta 12 8 12 2 4 2.42 1.28 Katılmıyorum Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising zorlanıyorum 31.6 21.1 31.6 5.3 10.5 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 2.Dersler çok zor, dış anlamadan 4 9 olan bir7 vergi 12 tariff that 6 is a foreign 3.18 trade 1.27 Kararsızım ticaret ve ekonomi politikası aracı and economic policy türüdür. Aynı zamanda 10.5 harcamalar üzerinden alınan 31.6instrument ezberlemek zorunda kalıyorum. 23.7 18.4 15.8 in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 3.Haftalık ders programları iyi gibi belirli 11 aralıklarla 5 4 bir 8 regular10basis like3.02 Kararsızım kurumlar vergisi alınan income tax1.61 and corporate tax, as hazırlanmıyor. vergi türü olmadığından, 28.9dış ticarete 13.2 konu 10.5olan 21.1an indirect 26.3 tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak olsaydı üzere alınmaktadır.2 Gümrük1vergileri,2 Vergi 6 to foreign custom. According to 4.Tekrar seçme şansım 27 trade arrive 4.44 at the 1.08 Katılıyorum Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu yine aynı bölümü Usul seçerdim. 5.3 2.6 5.3 15.8the second 71.1 item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin practises of1.29 customKatılıyorum duties are 5.Alan ile ilgili derslerin yetersiz usul 2ve uygulama 7 esasları6 4458 9 procedures 14 and 3.68 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. olduğunu düşünüyorum. 5.3 18.4 15.8 23.7 36.8 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak with commodities subject to 6.Genel olarak almış olduğum 5 10 7 7 created9 beginning 3.13 1.39 Kararsızım işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of eğitimden memnun değilim. 26.3 olduğu 18.4gibi 18.4Turkey 23.7 oluşturulmuştur. Diğer 13.2 tüm vergilerde and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 7.Okulu bırakmaktahakkuk istiyorum. 33 0 1 accrual 4.76and collecting 0.75 are Katılmıyorum ve tahsil aşamaları Gümrük ve 1Ticaret 3 assessment, regulated 86.8 2.6 olan 7.9 by General 2.6 Directorate of Customs as a part of Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden 8.Ekonomik sebeplerden 6 Öğrencisi 8 Selin KILINÇ 3 8 Customs 13 3.36 1.53 of Kararsızım Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan çözüm 21.1customs öğrenimime devam 15.8 uyuşmazlıkların 21.1 7.9 34.2duties has a different form from the diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes edemeyeceğimdensüreci, korkuyorum. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first However, 3.26 in the case 1.32 of disputes not being 10 zorundadır. 9 6 place. 10 Kararsızım 9.Mezun olduktanöncelikle sonra idari aşamada 3çözümlenmek Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. iş bulamama ihtimali beni 7.9 başvurulabilmektedir. 26.3 23.7 15.8 26.3 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna korkutuyor. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 10.İleride ailemi Gümrük Uyuşmazlıkları 4 11 8 6 8 3.0 1.41 Kararsızım Değerlendirme Standart Sapma Aritmetik Ortalama A.O. Katılıyorum Fikrim Yok Katılmıyorum Hiç Katılmıyorum ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Olumlu Kararsız Kararsız Olumlu Olumsuz Kararsız Olumlu Kararsız Kararsız Kararsız geçindirememekten korkuyorum. 10.5 28.9 21.1 15.8 21.1 11.Mezuniyet sonrası üniversite eğitimine devam etmek istiyorum. 0 1 2.6 3 7.9 6 15.8 28 73.7 4.60 0.75 Katılıyorum Olumlu 6 15.8 10 26.3 9 23.7 4 10.5 9 23.7 3.0 1.41 Kararsızım Kararsız 12.Mezuniyet sonrasında tam olarak ne yapacağımı bilmiyorum. 43 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 13.Mezuniyet sonrası yiyecek 5 2 6 VERGĠSĠ içecek işletmelerinde çalışmayı GÜMRÜK 13.2 5.3 15.8 düşünmüyorum. 7 18 3.81 1.43 UYUġMAZLIKLARININ 18.4 47.4 Katılıyorum Olumlu ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Buna göre araştırmayaADMINISTRATIVE katılan 11. Sınıf öğrenHaftalık ders programları SOLUTIONS TO DISPUTES OVER iyi hazırlanmıyor. ( cilerinin, eğitim memnuniyetleri ve gelecek =3.02, n=4, %10.5). CUSTOM DUTIES beklentilerine ilişkin olumlu görüş bildirdikleri Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Genel olarak almış olduğum eğitimden memnun tutum şunlardır. 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 değilim. ( =3.13, Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü n=7, %18.4). Sevmediğim dersleri okumakta zorlanıyorum. ( öğrenimime devam Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Ekonomik Abstract: Customsebeplerden duty is a kind of tariff arising =2.42, n=12,eşyanın %31.6). yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, edemeyeceğimden subject to customs which iskorkuyorum. based on those (A.O=3.68, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Tekrar seçme şansım aynı %7.9). dış ticaret olsaydı ve ekonomiyine politikası aracıbölümü olan bir vergi n=3, tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and n=27, %71.1). seçerdim. ( =4.44, dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on olduktan bulamama kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Mezun regular basis like incomesonra tax andiş corporate tax, as ihtimali beni vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Mezuniyet sonrası üniversite eğitimine devam n=9, %23.7). eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus korkutuyor. are collected only(once=3.36, when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to etmek istiyorum. ( =4.60, n=28, %73.7). Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, İleride duties areailemi excludedgeçindirememekten from this law. Therefore, korkuyorum. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Mezuniyet sonrası yiyecek içecek işletmelerinde =3.00, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ( regulated by n=8, customs%21.1). law numbered 4458. ile dış ticarete( konu=3.81, olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been n=18, %47.4). çalışmayı düşünmüyorum. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sonrasında tam olarak işlemlerin sırasına göre bir sistematik Mezuniyet international trade entering customs territories of ne yapacağıoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Araştırmaya katılan 11. sınıf öğrencilerinin, ( =3.0,levels n=9, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, mı Likebilmiyorum. all other taxes, compalsive such%23.7). as tahakkuk vevetahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated eğitim memnuniyetleri gelecek beklentilerine Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal BilimlerBulgulara Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukukkatılan göre, araştırmaya 11. Sınıf Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according to ilişkin olumsuz görüş bildirdikleri tutum ifadeleri Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. ilişkin Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm öğrencilerinin, customs duties has aeğitim different memnuniyetlerine form from the aşağıda gösterilmiştir. süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yöneltilen 13insorudan; 4 tanesine yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları kendilerine have to be resolved administratively the first öncelikle idari aşamada olduğunu çözümlenmek düşüzorundadır. place. However, in the case of disputes not being Alan ile ilgili derslerin yetersiz görüş bildirdikleri, tanesine olumsuz Ancak idari aşamada çözümlenemeyen olumlu solved administratively, legal action can be2taken. 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. n=14,yargı %36.8). nüyorum. ( =3.68, görüş bildirdikleri ve 7 tanesinde kararsız kaldıkKey words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ları görülmüştür. Dolayısıyla, öğrencilerin eğitim Uyuşmazlıkları Okulu bırakmakGümrük istiyorum. ( =4.76, n=33, memnuniyetlerine yönelik değerlendirmelerinin %86.8). ağırlıklı ortalaması kararsızdır. Araştırmaya katılan 11. sınıf öğrencilerinin ka4.2.3. 12. Sınıf Öğrencilerinin Eğitim Memnunirarsız görüş bildirdikleri tutum ifadeleri aşağıda yeti Ve Gelecek Beklentilerine İlişkin Bulgular gösterilmiştir. 12. sınıftaki öğrencilere ilişkin bulgular ve analiz sonuçları Tablo 5’te gösterilmiştir. Dersler çok zor, anlamadan ezberlemek zorunda kalıyorum. ( =3.18, n=7, %18.4). 44 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 5: 12.sınıf öğrencilerinin memnuniyet düzeylerine İlişkin Aritmetik Ortalamalar, GÜMRÜKSapmalar, VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Standart Sonuçlar ve Yorumları. Katılmıyorum ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü n n n n n Sonuç ANKET SORULARI (MEMNUNİYET DÜZEYİNİ Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 ÖLÇMEYE YÖNELİK 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi SORULAR) 3 % % % ticari % Abstract: % Custom duty is a kind of tariff arising Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 1.Sevmediğim dersleri okumakta 11 8 7 2 subject 2 to customs 2.20 which 1.21is based Katılmıyorum miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, on those zorlanıyorum 36.7 26.7 23.3 6.7 6.7 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 2.Dersler çok zor, anlamadan 4 6 9 8 instrument 3 3.00 1.20 Kararsızım türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan in addition to its economic, social and ezberlemek zorunda kalıyorum. 13.3 20.0 10.0 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi,30.0 gelir ve26.7 fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 3.Haftalık ders programları iyi 4 10 7 6 3 2.80 1.21 Kararsızım vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties hazırlanmıyor. 33.3 eşyanın gümrüğe geldiği13.3 anda bir defaya23.3 mahsus20.0 are10.0 collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi arrive at the custom. According to 4.Tekrar seçme şansım olsaydı yine 3 3 2 6 to foreign 16 trade3.96 1.40 Katılıyorum Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom aynı bölümü seçerdim. 10.0 10.0 6.7 20.0 53.3 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrükyetersiz vergilerinin usul ve7 uygulama and practises 1.51 of custom duties are 5.Alan ile ilgili derslerin 11 esasları 3 4458 2 procedures 7 2.70 Kararsızım sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. olduğunu düşünüyorum. 23.3 36.7 10.0 6.7 23.3 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, subject to 6.Genel olarak almış olduğum 4 eşyaya 7 uygulanacak 6 4 created 9 beginning 3.23 with commodities 1.45 Kararsızım işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of eğitimden memnunoluşturulmuştur. değilim. 13.3 23.3 20.0 13.3 Turkey 30.0 and continuing with operation sequence. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like taxes, compalsive such as 7.Okulu bırakmak istiyorum. 19 3 2 2 3all other3.93 1.61 levels Katılmıyorum tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret accrual and collecting are regulated 63.3 10.0 6.7 6.7 assessment, 10.0 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük and 2.80 Economy according 8.Ekonomik sebeplerden 8Öğrencisi 5 Selin KILINÇ 4 6 Customs 6 hazırlanan 1.60 Kararsızım Programı Yüksek Lisans tarafından Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over öğrenimime devam türetilmiĢtir. 26.7 16.7 13.3 20.0 20.0 Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the edemeyeceğimden süreci, korkuyorum. diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya in the first 9.Mezun olduktan sonra işsahiptir. Gümrük7 vergisi6 uyuşmazlıkları 3 7 have 7to be resolved 3.03 administratively 1.54 Kararsızım öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being bulamama ihtimaliAncak beni korkutuyor. 23.3 20.0 10.0 23.3 23.3 idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna 10.İleride ailemi geçindirememekten 7 başvurulabilmektedir. 8 3 8 4 2.80 1.42 Kararsızım Key words: Custom, Custom Duties, Custom korkuyorum. 23.3 26.7 10.0 26.7 13.3 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 11.Mezuniyet sonrası üniversite 1 0 1 7 21 4.56 0.85 Katılıyorum eğitimine devam etmek istiyorum. 3.3 12.Mezuniyet sonrasında tam olarak ne yapacağımı bilmiyorum. 8 26.7 13.Mezuniyet sonrası yiyecek içecek işletmelerinde çalışmayı düşünmüyorum. 8 23.3 Değerlendirme Standart Sapma Tamamen Katılıyorum CUSTOM DUTIES Aritmetik Ortalama A.O. Katılıyorum Fikrim Yok Hiç Katılmıyorum ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Olumlu Kararsız Kararsız Olumlu Kararsız Kararsız Olumlu Kararsız Kararsız Kararsız Olumlu 3.3 23.3 70 7 23.3 5 16.7 4 13.3 6 20.0 2.76 1.50 Kararsızım Kararsız 7 23.3 6 20.0 2 6.7 7 23.3 2.76 1.52 Kararsızım Kararsız 45 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Buna göre araştırmaya katılan 12. Sınıf öğrenEkonomik sebeplerden öğrenimime devam edemeGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ cilerinin, eğitim memnuniyetleri ve gelecek yeceğimden korkuyorum. ( =2.80, n=4, %13.3). ĠDARĠbildirdikleri AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 beklentilerine ilişkin olumlu görüş Mezun olduktan sonra iş bulamama ihtimali beni tutum ifadeleri şunlardır. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER korkutuyor. ( =3.03, n=3, %10.0). CUSTOM Sevmediğim dersleri okumakta zorlanıyorum. ( DUTIES İleride ailemi geçindirememekten korkuyorum. Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 =2.20, n=11, %36.7). ( =2.80, n=3, %10.0). 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Tekrar seçme şansım olsaydı yine aynıÜniversitesi bölümüSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Mezuniyet sonrasında tam olarak ne yapacağımı seçerdim. ( =3.96, n=16, %53.3). Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising %16.7). ( of =2.76, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın bilmiyorum. from the movement commercialn=5, commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Mezuniyet sonrası üniversite eğitimine devam sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Mezuniyet sonrası yiyecek içecek işletmelerinde dış (ticaret=4.56, ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy etmek istiyorum. n=21, %70.0). türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and çalışmayı düşünmüyorum. ( =2.76, n=6, %20.0). dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Araştırmaya katılan 12. Sınıf öğrencilerinin , vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan Buna an indirect tariff on expenditures, custom 12. dutiesSınıf öğrencilegöre, araştırmaya katılan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject eğitim memnuniyetleri ve gelecek beklentilerine olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi rinin, to foreign trade arrive at the custom. According to eğitim memnuniyetlerine ilişkin kendilerine ilişkin olumsuz görüş bildirdikleri tutum ifadeleri Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, yöneltilen duties are excluded from this law. Therefore, olumlu görüş 13 sorudan; 3 tanesine aşağıda gösterilmiştir. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun bildirdikleri, regulated by customs law numbered 1 tanesine olumsuz4458. görüş bildirdikleri ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Okulu bırakmak istiyorum. ( =3.93, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya n=19, uygulanacak ve created beginning with commodities subject to görülmüştür. 9 tanesinde kararsız kaldıkları işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of %69.3). oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Sonuç Turkey and continuing withsınıf operation sequence. olarak 12. öğrencilerinin eğitim gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret memnuniyetlerine assessment, accrual and collecting are değerlendirmelerinin regulated yönelik Araştırmaya katılan 12.bağlı Sınıf , Bakanlığı’na ayrı öğrencilerinin bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according ağırlıklı ortalaması kararsızdır. eğitim memnuniyetleri ve gelecek beklentilerine Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. türetilmiĢtir. Customs Law. Resolution process of disputes over Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the ilişkin kararsız görüş bildirdikleri tutum ifadeleri süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 5.process of otherVE taxes.TARTIŞMA Customs duty disputes SONUÇ yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first aşağıda gösterilmiştir. öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being literatür kısmında ilgili okulları terAncak idari aşamada çözümlenemeyen Araştırmanın solved administratively, legal action can be taken. 1 yoluna başvurulabilmektedir. Dersler çok zor,uyuşmazlıklarda anlamadanyargı ezberlemek zorunda cih buDuties, okullar hakkında yeterli Keyeden words:öğrencilerin Custom, Custom Custom Anahtar n=9, Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes kalıyorum. ( =3.00, %30.0). bilgiye sahip olmadıkları, Kız Meslek Liseleri’nde Gümrük Uyuşmazlıkları eğitim gören öğrencilerin yükseköğretime devam Haftalık ders programları iyi hazırlanmıyor. ( etmek istedikleri ancak istedikleri bölüme yer=2.80, n=7, %23.3). leşemedikleri, okulların ekonomik anlamda zor Alan ile ilgili derslerin yetersiz olduğunu düşüdurumda oldukları, Kız Meslek Liseleri’nde verinüyorum. ( =2.70, n=3, %10.0). len eğitim ile iş piyasaları arasında bir kopukluk olduğunu dolayısıyla ilgili okulların üretim/hizmet Genel olarak almış olduğum eğitimden memnun değilim. ( =3.23, n=6, %20.0). işletmelerine yeteri kadar entegre olamadıkları 46 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ortaya konulmuştu (Gökşen vd., 2011; Demirtaş Bu noktada Finlandiya’ daki öğrencilerin turizm GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ve Küçük, 2008; Gürol, 2002). Nitekim yapılan alanını bilinçli bir şekilde tercih ettiği söylenebilir. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI bu araştırmada Kız Meslek Liseleri’nde eğitim Bu araştırmada ise, araştırmaya katılan orta öğretim gören öğrencilerin; eğitim memnuniyetleri ve ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER öğrencilerinin yiyecek içecek hizmetleri alanını gelecek beklentileri konusunda anket sorularının %31.4’ eğitimini alacakları mesleği sevdikleri CUSTOM DUTIES geneline verdikleri cevaplarda çoğunlukla kararsız için YURTSEVER %19’ unun 3ise akademik puanları dolayısıyla Selin KILINÇ2, Hatice kalmaları Kız Meslek Liselerinde yapılmış önceki 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliilgili Hukukalanda Programıeğitim Yüksek gördükleri Lisans Öğrencisitespit edilmiştir. Bu 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü çalışmaları destekler niteliktedir. sonuçtan hareketle öğrencilerin eğitim alacakları Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari meslek Abstract:alanlarını Custom duty is a kind of tariff seçerken tamarising anlamıyla bilinçli Lisans düzeyinde eğitimi almışbuolan eşyanın turizm yer değiştirmesi nedeniyle, eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, bir subject to customs which is based on those şekilde tercih yapmadıkları söylenebilir. öğrencilerin çoğunluğunun turizm sektörünün sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy düşük ücret, motivasyon araçlarının yetersizliği türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Yapılan instrumentbu in addition to its economic, social araştırmaya katılan 12.andsınıf öğrencileri dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on gibi sebeplerle turizm sektörünün dışındaki sekkurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir stajlarını regular basisturizm like income tax and corporate tax, as işletmelerinde sürdürmektedirler. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties törlerde (Roneyeşyanın ve Öztin, 2007; King vd., 2003; gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Araştırmaya are collected onlykatılan once when12. commodities subject sınıf öğrencilerinin %64,5’ olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Jenkins, 2001; Usul Kusluvan ve Kusluvan, 2000; Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu i yapmış the second oldukları item of tax procedural law,memnun custom stajlardan olduklarını kanun 1996; kapsamı Altman dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Purcell ve Quinn, ve Brothers, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ifade procedures and practisesAraştırmanın of custom duties turizm are etmişleridir. eğitimi ile sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. 1995; Getz, 1994; Baron ve Maxwell, 1993; ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük ilgili Through this law, kısmında a systematization has been literatür turizm eğitimi almakta Bölgesine girişinden başlayıp, ve eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Koko ve Guerrier , 1994; Pavesic Brymer, işlemlerin sırasına göre bir sistematik olan international entering customs territories of oldukları staj lisanstrade öğrencilerinin yapmış tüm vergilerde turizm olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. 1990), istihdamoluşturulmuştur. edildikleriDiğer araştırmanın gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, çalışmalarını Like all other taxes,olumsuz compalsive levels such nitelendirdiğine as olarak ve kısmında tahsil aşamaları Gümrük ve Bu Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated eğitimi ile ilgili tahakkuk literatür verilmişti. Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 ve Köksal 2005; Kozak Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler(Aksu Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk tove Kızılırmak, Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according araştırmada ise Gümrükler öğrencilere sorulan “Mezuniyet Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 2001; Jenkins, 2001; Kuşluvan ve Kuşluvan, 2000) türetilmiĢtir. doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the sonrası yiyecekGümrük içecekvergisinden işletmelerinde çalışmayı süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes değinilmişti. Elde edilen bulgulardan hareketle yapıya sahiptir. Gümrüksonrasında vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first düşünmüyorum.” ve “Mezuniyet tam öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being araştırmaya katılan orta öğretim öğrencilerinin bu Ancak idari aşamada Sorusunda çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. olarak ne yapacağımı bilmiyorum.” 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. noktada öğrencilerine göre daha iyimser Key words:lisans Custom, Custom Duties, Custom öğrencilerin kararsız olduklarını ifade etmeleri Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes olduğu söylenebilir. lisans düzeyindeGümrük olduğu gibi orta öğretim düzeUyuşmazlıkları yinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin Buna göre, araştırmadan elde edilen sonuçlar de turizm sektörü dışındaki sektörlere yönelme aşağıda gösterilmiştir: ihtimallerini destekler niteliktedir. Saukonnen vd, Araştırmaya katılan 10,11 ve 12. sınıf öğrencileri (2013)’ ün Finlandiya’ yaptığı araştırmalarında, genel olarak eğitim almış oldukları bölümlerini araştırmaya katılan öğrencilerin %71’ inin hem eğitimden önce hem de eğitimden sonra turizm sektöründe çalışmak istediklerini tespit etmişlerdir. sevmektedirler. Bu sonuç; öğrencilere yöneltilen ‘Tekrar seçme şansım olsaydı yine aynı bölümü 47 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) seçerdim’ ifadesine 10,11 ve 12. sınıf öğrencilerinin eğitimlerini tamamladıktan sonra iş bulma GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ rinin olumlu görüş bildirmelerine dayanmaktadır. noktasında 11. Ve 12. sınıf öğrencilerine göre 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI daha iyimser olduklarını göstermektedir. Öğrencilerin ‘Mezuniyet sonrası üniversite ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER eğitimine devam etmek istiyorum.’ İfadesine Öğrenciler üç sınıf düzeyinde de “İleride ailemi CUSTOM DUTIES olumlu görüş bildirmeleri hem alanlarını sevdikgeçindirememekten korkuyorum.” İfadesine 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER lerini hem de ilgili alanda ilerlemek istediklerini kararsız görüş bildirmişlerdir. Bu durum araş2 Celal Bayar Üniversitesi katılan Sosyal Bilimler Ens. Malitırmaya Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi mezun olduktan göstermektedir. Ancak araştırmaya 10,11 katılan öğrencilerin 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ve 12. sınıf öğrencilerine yöneltilen “Ekonomik sonra yiyecek içecek hizmeti sunan işletmelerinin Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising sebeplerden öğrenimime devam edemeyeceğimkarşılama durumu eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın maddi from theanlamda movement ofbeklentilerini commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those den korkuyorum.” Sorusuna öğrencilerin ağırlıklı ile ilgili olarak öğrencilerin yeteri kadar bilgi sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy olarak kararsız dışgörüş bildirmeleri öğrencilerin sahibi olmadıklarını göstermektedir. Dolayısıyla türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on bir taraftan bir dolaylı üst eğitim kurumlarına devam öğrenciler Yiyecek içecek hizmetleri alanından kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü bir olmadığından, konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties etmek isteğini taşırken taraftandışdaticarete ekonomik mezun olduktan sonra çalışacakları işlerden ne eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır.göstermektedir. Gümrük vergileri, Vergi kadar to foreign trade sağlayacakları arrive at the custom. According to bir takım kaygılarının olduğunu gelir konusunda tam olarak Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, bilgi duties sahibi are excluded from this law. Therefore, değildirler. Öğrenciler “Genel olarak almışusul olduğum eğitimden gümrük vergilerinin ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. memnun değilim.” olarak kararile dışifadesine ticarete konugenel olan eşyanın Türkiye Gümrük Araştırmaya Through this law, a systematization has üç beensınıf düzeyinde katılan öğrenciler Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sız görüş bildirmişlerdir. Bu durumun okulların işlemlerin sırasına göre bir sistematik de international trade entering customs territories of “Mezuniyet sonrasında tam olarak ne yapaoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. donatım malzemeleri ve alanla ilgili araç gereç gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, cağımı Like all other taxes, compalsiveİfadesine levels such askararsız görüş bilmiyorum.” tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated eksikliğinden kaynaklandığı Bakanlığı’na bağlı düşünülmektedir. ayrı bir kuruluş niteliği olan belirmişlerdir. by General Directorate Customs as a part of Bu ofsonucun ise öğrencilerin aslında 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes overetmekte istekli bir üst eğitim kurumlarına devam Öğrenciler “Sevmediğim dersleri okumakta zortüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir olmalarından, process of other taxes. Customs duty disputes ancak bunun yanında bir takım lanıyorum.” İfadesine genel olarak katılmayarak, yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case taşımalarıyla of disputes not beingberaber mezun ekonomik kaygılar görmüş oldukları derslerden hoşlanmasalar bile Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. uyuşmazlıklarda yargıbelirtmişlerdir. yoluna başvurulabilmektedir. olduktan sonra çalışacakları 1işlerde ne kadar okumakta zorlanmadıklarını Bu Key words: Custom, Custom Duties, Custom gelir sağlayacakları konusunda da tam olarak Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes durum öğrencilerin ilgili bölümü sevdiklerini ve Gümrük Uyuşmazlıkları bilgi sahibi olmadıklarından dolayı, öğrencilerin bu soruya kararsız görüş bildirmeleri doğal bir sonuç olarak değerlendirilebilir. bu bölümde eğitimlerini sürdürme noktasında istekli oldukları şeklinde değerlendirilebilir. Araştırmaya katılan 10. sınıf öğrencileri “Mezun olduktan sonra iş bulamama ihtimali beni korkutuyor.” İfadesine katılmamış, 11 ve 12. sınıf öğrencileri ise aynı soru karşısında çekimser kalmışlardır. Bu sonucun ise 10. sınıf öğrencile- Öğrencilerin “Mezuniyet sonrası yiyecek içecek işletmelerinde çalışmayı düşünmüyorum.” ifadesine ağırlıklı olarak kararsız görüş bildirmeleri sektör, çalışma şartları ve ilgili mesleğin getirileri 48 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) hakkından öğrencilerin yeteri kadar bilgi sahibi bir üst eğitim düzeyindeki bölümler ve bu bölümGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ olmadıklarını bunun sebebinin ise öğrencilere lerle ilgili iş/gelir imkanları konularında tanıtıcı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI eğitim süreleri boyunca yiyecek içecek hizmetleri çalışmalara önem ve öncelik verilerek öğrencilerin alanı hakkında yeteriADMINISTRATIVE kadar mesleki rehberlik gelecekleri ile ilgiliOVER olarak verecekleri kararlarda SOLUTIONS TO DISPUTES hizmetinin verilmediğini göstermektedir.CUSTOM DUTIES çekimser kalmalarının önüne geçilmelidir. 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Araştırma sonucunda elde edilen diğer sonuçlar Yiyecek içecek hizmetleri alanının ders içerikle2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi ise aşağıda gösterilmiştir: 3 rininDıĢ yeniden gözden geçirilerek daha somut ve Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret Bölümü Araştırmaya katılan Sınıfvergisi, öğrencileri stajlarını Özet: 12. Gümrük gümrüğe tabi olan ticari eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın işletmelerde sürdürmektedirler. Öğrencilere staj miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir memnuniyetlerine ilişkin memnuniyet durumları dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan sorulmuştur. Araştırmaya katılan toplam 30 son dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir sınıf öğrencisinden % 64,5’i (n=20) yapmış olvergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geldiği%35,5’i anda bir defaya mahsus dukları stajlardan memnunken (n=11) olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu staj çalışmalarından memnun değildir. Buna göre kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, gümrük vergilerinin öğrencilerin usul ve uygulama esasları stajını işletmelerde sürdüren büyük4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ile dış ticarete konu olanmemnundur. eşyanın Türkiye Gümrük çoğunluğu staj çalışmalarından Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir hale getirilmesi için Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ilgili çalışmalar from the movement ofyapılmalıdır. commercial commodities subject to customs which is based on those commodities’quantity and value. It is are a kind of Yiyecek alanlında tariff that isiçecek a foreignhizmetleri trade and economic policy eğitim gören instrument in addition to its economic, social and öğrencilerin fiscal functions. eğitimleri Since they are sektörle not collectediçoniçe gerçekleştiregular basis like income tax and corporate tax, as rilmelidir. Buonsayede öğrencilerin an indirect tariff expenditures, custom dutieseğitimini almış are collected only once when commodities subject oldukları mesleklerini hemAccording daha yakından tanıma to foreign trade arrive at the custom. to the second item of tax procedural law, custom fırsatları daha nitelikli olarak duties are oluşturularak excluded from thishem law. de Therefore, procedures and practises of custom duties are yetiştirilmeleri sağlanacaktır. regulated by customs law numbered 4458. Through this law, a systematization has been created beginning with commodities subject to meslektrade liselerinde yürütülen rehberlik işlemlerin sırasına göre bir sistematik Kız international entering customs territoriesmesleki of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Araştırmaya katılan öğrencilerin tamamına ilgili alanınlevels öğretmenlerinin, sektör gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, çalışmalarının Like all other taxes, compalsive such as tahakkuk ve tahsilarkadaşlarına aşamaları Gümrük ya ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated okumuş oldukları bölümü da ve ofözellikle de dahil Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan çalışanlarının by General Directorate Customs asöğrencilerin a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according tanıdıklarınıza Gümrükler tavsiye eder misiniz? Sorusu Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisansyapılması Tezinden olduğu bir Resolution platformda Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. of disputes overgerekmektedir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the yöneltilmiştir. Araştırmaya katılan toplam 137 çalışmaların eğitim süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Bu process of other taxes. yapılması Customs duty öğrencilerin disputes yapıya (n=110) sahiptir. Gümrük vergisi bölümü uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öğrenciden %80.3’ü okudukları ve yiyecek içecek öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. memnuniyetlerinin place. However, in the case artırılması of disputes not being idari aşamada solved administratively, legal action can be taken. arkadaşlarına yaAncak da tanıdıklarına tavsiyeçözümlenemeyen edebilehizmetleri alanında eğitim gören öğrencilerin 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom ceği cevabını verirken %19.27’si (n=27) tavsiye ilgili planlamalarının daha net olması Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, gelecekle Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları etmeyeceğini belirtmiştir. Buna göre öğrencilerin açısından oldukça önemlidir. Bununla beraber konunun farklı yönlerinde çalışma yapmak isteyen araştırmacılara aşağıdaki fikirler önerilebilir: büyük bir çoğunluğu okudukları bölüme yönelik olumlu bir tutuma sahiptir. Ortaöğretim Kurumları yönetici ve öğretmenlerine yönelik öneriler ise şunlardır: Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde 62 farklı alanda eğitim öğretim hizmeti verilmektedir. Farklı alanlarda eğitim gören öğrencilerin eğitim memnuniyetleri araştırılmasıyla ilgili bölümler- Orta öğretim düzeyinde yiyecek içecek hizmetleri alanında eğitim gören öğrencilere öncelikli olarak 49 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) AYMANKUY Y., & AYMANKUY Ş., (2013). deki eğitim öğretim hizmetlerinin niteliğinin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ “Turizm İşletmeciliği Eğitimi Alan Öğrenartırılmasına katkı sağlanabilir. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMcilerin YOLLARI Turizm Sektöründeki İstihdamla İlgili Mesleki Ve Teknik Anadolu Liselerinde eğitim Görüşleri Ve Sektördeki ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Kariyer Beklentileri gören öğrenciler eğitimlerinin son yılında işletme(Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği CUSTOM DUTIES lerde beceri eğitimi görmektedirler. Öğrencilerin; Ve Otelcilik3 Yüksekokulu Örneği” Akademik 2 Selin KILINÇ hem okul dışında yapılması hem de haftada 3 gün , Hatice YURTSEVER Bakış Dergisi, (35): 1-21 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi gibi uzun bir süreyiCelal kapsayan, 3 yapmış oldukları Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü BAL, H., (2001). “Bilimsel Araştırma Yöntem beceri eğitimine ilişkin memnuniyet düzeyleri Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Custom duty is a kind of tariff arising Teknikleri” Isparta: Fen-Edebiyat Fak. araştırılabilir. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Abstract: fromVe the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Yayınları ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Mesleki ve tekniksosyal Anadolu liselerinde okutulmakta dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and BALCI, C., (2009). “Kız Meslek Lisesi Giyim olan temel nitelikte derslere ilişkin öğrencilerin dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Üretim Teknolojisi Bölümü Öğrencilerinin memnuniyet düzeyleri araştırılabilir. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities Bölümlerine Olan İlgi Vesubject Tutumlarının İnceüzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to KAYNAKÇA olmak Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom lenmesi” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük usul ve uygulama practises of custom duties are ABUBAKAR, M. A.,vergilerinin SHNEİKAT, T. H.esasları B.,&4458 procedures Gaziand Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been ODAY, A., (2014). “Motivational Factors Giyim Endüstrisi Ve Giyim Sanatları Eğitimi Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerinTourism: sırasına Agöre sistematik international trade entering territories of For Educational Case birStudy İn Anabilim Dalı,customs Ankara oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Northern Cyprus” Tourism Management tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret BALTACI assessment, accrual and collecting are regulated F., ÜNGÜREN E., AVSALLI H., & Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of Perspectives, (11): 58-62 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and EconomyO.Ministry according “Turizm to DEMİREL N., (2012). Eğitimi Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a differentEğitim form from the AKSU, A.A, &KÖKSAL, C. D., (2005). “PercepAlan Öğrencilerin Memnuniyetlerinin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have Ve to beGeleceğe resolved administratively in the first tions And Attitudes Of Tourism Students İn Yönelik Bakış Açıların Belirleöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idariJournal aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Turkey” International Of Contempomesine Yönelik Bir Araştırma” Uluslararası 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key Alanya words: Custom, Custom Duties, Custom rary Hospitality Management, 17(5): 436-447 İşletme Fakültesi, 4(1): 17-25 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları ALTMAN, L.A., & BROTHERS, L.R., (1995). “Career Longevity Of Hospitality Graduates” Fıu Hospitality Review, 13(2): 77-83 ALTUNIŞIK R., RECAİ C., BAYRAKTAROĞLU S., & YILDIRIM E., (2007).” Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Spss Uygulamalı” 5.Baskı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya Disputes BARON, P., & MAXWELL, G., (1993). “Hospitality Management Students Image Of The Hospitality Industry” International Journay Of Contemporary Hospitality Management, 5 (5): 5-8 BEGGS, B., ROSS C. M., & GOODWİN, B., (2008).” A Comparison Of Student And 50 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama” Practitioner Perspectives Of The Travel And GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Tourism Internship” Journal Of Hospitality, International Journal Of Human Sciences, 1 AġAMADA YOLLARI Leisure, Sport And TourismĠDARĠ Education, 7(1): ÇÖZÜM10(1): 307-324 31-39 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER DEMİRTAŞ, B., & KÜÇÜK, M., (2008). “Kız CUSTOM DUTIES CASADO, M.A., (1992). “Student Expectations Meslek Liselerinin Günümüzdeki Sorun2 3 Of Hospitality Jobs” The Cornell Selin HotelKILINÇ And , Hatice YURTSEVER larına Yönelik Öğretmen Görüşleri” Ahi 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Kırşehir Öğrencisi Eğitim Fakültesi Restaurant Administration Quarterly, 33(4): Evran Üniversitesi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 80–82 Dergisi, 9(3): 147-159 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer nedeniyle, bu eşyanın DEMİRTAŞ. from the movement of commodities G., (2010). CHEN, P., & CHOİ, Y.,değiştirmesi (2008). “Generational Z.,commercial & KAHVECİ, miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those ve mali fonksiyonlarının yanında value. It Kademe is are a kind ofÖğrencilerinin Differences sosyal İn Work Values: A Study Of önemli Hos- bir commodities’quantity “İlköğretimandİkinci dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in additionYönelik to its economic, social and pitality Management” International Journal Okullarına Beklenti Ve Memnuniyet dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirliManagement, aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, asWorld Sciences Of Contemporary Hospitality Düzeyleri” E-Journal Of New vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once5(4): when commodities subject 20(6),: 595–615 Academy, 2150-2161 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom COTHRAM, C.,kanun & COMBRİNK, T. E., (1999). İ. F., O., & KAYA, F., kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, DİNÇER. duties are excluded fromAKOVA. this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are “Attidudes Of Adolescents Towards (2013). “Meslek Yüksekokulu Turizm Ve sayılıMinority Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Hospitality Bölgesine Industry Careers” Otel İşletmeciliği Programı girişinden başlayıp,International eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject toÖğrencilerinin işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Journal Of Hospitality Management, (2):gibi Turkey Kariyer Planlaması Üzerine oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde 18 olduğu and continuing with operation sequence.Bir Araştırma: gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 143-158 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, İstanbul Üniversitesi Gümüşhane Üniveraccrual and collecting Ve are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 sitesi Elektronik Gelişim Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali HukukMesleki Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Örneği” Economy according to COOPER, C., &Gümrükler SHEPHERD, R.,olarak (1997). Programı Yüksek Lisans Selin“The KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over Ve Araştırma Dergisi, 1(2): 42-56 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Relationships Between Tourism Education süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları ERTÜRK, have to be resolved administratively in the firstProgram GelişAnd The Tourism İndustry: Implications S., (1978). “Eğitimde öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal Yelkentepe action can be taken. For TourismAncak Education” Tourism Receation tirme” Ankara: Yayınları 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Research, 22(1): 34-47 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, GETZ, Disputes D., (1994). “Students Work Experinces, Gümrük Uyuşmazlıkları CÖMERT, M., (2014). “Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Sektörde Çalışmak İstedikleri Alanlar Ve Sektördeki İstihdamda Cinsiyet Ayrımcılığıyla İlgili Düşünceleri” Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 1(1): 50-62 Perceptions And Attitudes Towards Careers İn Hospitality And Tourism: A Longitudinal Case Study İn Spey Valley” Scotland, International Journay Of Hospitality Management, 13(1): 25-37 DEMİR, Ş. Ş., (2013). “Beklenti, Algılanan Kalite-Değer Ve Memnuniyet İlişkisi: Turizm GÖKŞEN, F., YÜKSEKER, D., ALNIAÇIK, A., & ZENGİNOBUZ Ü. (2011). “Kız Teknik 51 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Competence” Journal Of Higher Education, Ve Meslek Liseleri Kapsamlı DeğerlendirGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ me Notu” Koç Üniversitesi Sosyal Politika 65(2): 168-181 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Merkezi, İstanbul KARASAR, N., (2004). “Bilimsel Araştırma ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER GÜROL, A., (2002). “Kız Meslek Liselerinin Yöntemi” Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, CUSTOM DUTIES İşlevlerini Yerine Getirme Düzeyi (Elazığ İli Ankara Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Örneği)” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliKING, Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi B., MCKERCHER, B., & WARYSZAK, 3 Dergisi, 12(2):Celal 287-297 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü R., (2003). “A Comparative Study Of HosGÜZEL, N. G., (2006). “Yükseköğretimde Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabiTurizm olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Andof Tourism Graduates in Australia eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın frompitality the movement commercial commodities Eğitimi Ve Hizmet Kalitesi” Yayınlanmamış miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those And Honh Kong” Journal sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. ItThe is areInternational a kind of Doktora Tezi, Gazive Üniversitesi Bidış ticaret ekonomi politikası Eğitim aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Of Tourism 5(6):and409-420 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition toResearch, its economic, social limleri Enstitüsü, dolaylı birAnkara vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as (1994). “Overevergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan KOKO, an indirect J., tariff&onGUERRİER, expenditures, customY., duties HSU, L., (2013).eşyanın “Work Motivation, gümrüğe geldiği andaJob bir Burnout, defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According toAnd Jop Satisdication, Underemployment And Employment Aspiration İn Hospitality Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, dutiesfaction: are excluded from thisOf law. Therefore,Hotel ReceptiA Study Finnish And Tourism Students: Anusul Exploration Using4458 procedures and practises of custom duties are gümrük vergilerinin ve uygulama esasları sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by International customs law numbered 4458. of Hospitality onist” Journey The Self-Determination Theory” Journal ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Management, 13(4): 375-386 Of Hospitality, Leisure, Tourism işlemlerin sırasına Sport göre & bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Education, gümrük (13): 180-189 vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, KOZAK, Like all other M., taxes, & compalsive levels such as KIZILIRMAK, İ., (2001). tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 “Türkiye`de Meslek Yüsekokulu Turizm Bu çalıĢma, Celal Bayar“Tourism Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk JİANG, B., & TRİBE, J., (2009). Jobs Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over Otelcilik Öğrencilerinin Turizm türetilmiĢtir. – Short Lived Professions: Student Attitudes Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties hasProgramı a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Tutumlarının DemograTowards Tourism Careers İn China” Journal yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have Sektörüne to be resolved Yönelik administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Of Hospitality, Tourism fik Değişkenlere Göre Anadolu, Ancak Leisure, idari Sport aşamadaAndçözümlenemeyen solved administratively, legal action can beDeğişimi: taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Education, 8(1): 4-19 ve Karadeniz Key Akdeniz words: Custom, Custom Duties, Teknik Custom Üniversitesi Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama” Anatolia JENKİNS, A.K., (2001). “Making A Career Of İt? Hospitality Students’future Perspectives: An Anglo-Dutch Study” International Journal Of Contemporary Hospitality Management, 13(1): 13–20 Turizm Araştırmaları Dergisi, (12): 9-16 KUSLUVAN, S., & KUSLUVAN, Z., (2000). “Perceptions and Attitudes of Undergraduate Tourism Students Towards Working İn The Tourism İndustry in Turkey” Tourism JOHNSTONE, D., (1994). “College At Work: Partnerships And Rebuilding Of American Management , (21): 251-269 52 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Of Graduates And Hns” International Journal OĞUZ, O., OKTAY, A., & AYHAN, H., (2004). GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ of Hospitality Management, 15(1): 51-68 “21.Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi” Dem Yayınları, İstanbul ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 RİCHARDSON, S., (2009). “Undergraduates’ ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER OLCAY, A., (2008). “Türk Turizminde Eğitimin Perceptions Of Tourism And Hospitality CUSTOM Önemi” Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bi- DUTIES As A Career Choice” International Journal 2 3 limler Dergisi, 7(2): 383-390 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Of Hospitality Management , (17) :382-388 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal“OrtaöğretimBayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret BölümüS., & THOMAS, N. J., (2012). OLCAY, A., & DÖŞ, İ., (2009). RİCHARDSON, de BaşarıyıÖzet: Olumsuz Etkileyen Unsurların “Utilising GenerationY: United States HosGümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi bu Bir eşyanın frompitality the movement commercialStudents’Perceptions commodities andofTourism of Öğrenci Boyutuyla Tespitinenedeniyle, Yönelik miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are aJurnal kind of of Hospitality Careers in the Industry” Uygulama.”sosyal Gaziantep Üniversitesi Sosyal dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument addition to Management, its economic, social and and inTourism 19(10), 1-13 Bilimler Dergisi, 8 (1): 131-155 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi&türü olmadığından, dış ticarete konu olan RONEY, an indirect tariff PAVESİC, D.V., BRYMER, R.A., (1990). S.,on&expenditures, ÖZTİNcustom , P.,duties (2007). “Career eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject “Job Satisfaction: Perceptions ofcustom. Undergraduate Tourism olmak üzere What’s alınmaktadır.Happening Gümrük vergileri,To Vergi to foreign trade arrive at the According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom The Youngkanun Managers?” Thetutulmuştur. CornellBuHotel case İn Turkey” Journal kapsamı dışında nedenle, dutiesStudents: are excludedAfrom thisStudy law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are And Restaurant Administration Quarterly, Of Hospitality, Sport& Tourism sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law Leisure, numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 30(4): 90-96 Education. 6(1): 4- 17subject to Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. PELİT, E., & GÜÇER, E., (2006). “Turizm Ala-tarh, RUHANEN, L.,compalsive ROBİNSON, R.,as & BREAKEY, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan Like all other taxes, levels such tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated nında Öğretmenlik Eğitimi Alan Öğrencilerin N., (2013). “AofTourism İnternship: Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate Customs asİmmersion a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Student Expectations, Experiences And SatisTurizm İsletmelerinde Yaptıkları Stajları Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the faction” Journal Of Hospitality, Leisure, Sport Değerlendirmeler Üzerine Bir Araştırma” süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi Dergisi, uyuşmazlıkları have & to be resolved administratively in the first (13): 60-69 Tourism Education, Volume Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. (1): 39-163Ancak 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. SAUKKONEN, P., HONKANEN, A., & PEKey words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar “Tourism Kelimeler: Gümrük, GümrükUniVergisi, Disputes SONEN R. U., (2013). “Multidisciplinary PİRNAR, I., (2013). Education Gümrük Uyuşmazlıkları versities in Turkey: Comparison of Different Structures and Related Effects on Education Quality” Procedia - Social and Behavioral Sciences (116): 5070 – 5074 Tourism Studies İn Finland Can A Minor Subject Steer Career Development?” Journal Of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, Volume (13): 260-265 PURCELL, K., & QUINN, J., (1996). “Exploring The Edication-Employment Equation in Hospitality Management, A Comparision TUYLUOĞLU, T., (2003). “Türkiye’de Turizm Eğitiminin Niteliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi” Ankara Üniversitesi Sosyal Bi53 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:229 K:505 Jel of Kodu: M01-Y01 International Peer-Reviewed Journal Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) WANG, J., HUYTON, J., GAO, X., & AYRES, limler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ H., (2010) “Evaluating Undergraduate CourAnabilim Dalı, Ankara 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMses YOLLARI İn Tourism Management: A Comparison TUİK (TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU) Between Australia And China” Journal Of ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER TURİZM İSTATİSTİKLERİ, (2014). “Haber Hospitality, Leisure, Sport And Tourism CUSTOM DUTIES Bülteni” Sayı: 15886 Education, 9(2): 46 – 62 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 UNWTO (WORLD2 TOURİSM ORGANİZATİON) Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliYİYECEK Hukuk ProgramıİÇECEK Yüksek LisansHİZMETLERİ Öğrencisi ALANI 3 Celal Bayar Üniversitesi TOURİSM HİGHLİGHTS (2014). “WorldSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI (2012). Tourism Organization Publication” 1-12 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Ankara eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı değeri üzerinden alınan,“Anaekonomik, subject to customs which is based on those ÜNLÜÖNEN, K., & veya BOYLU, Y., (2005). ZENGİN, B., ŞEN, &It M., O., (2011). sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. is are aTAŞAR, kind of dolu Otelcilik ve Turizm Meslek dış ticaret ve ekonomi politikası Liselerinde aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy “Marmara türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in additionBölgesinde to its economic,Turizm social and Lisans ÖğrenÖğrencilerin Beklenti dolaylı bir vergi ve türü Algılamalarındaki olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on cilerinin Konaklama Sektöründe Cinsiyete kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Değişimin Karşılaştırılması vergi türü olmadığından,(2000 - 2001 dış ticarete konuve olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Göre only Kariyer Düşünceleriyle eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected once when commodities subjectİlgili Bir Araş2003 - 2004olmak Öğretim Yılları)”Gümrük Millivergileri, Eğitim, üzere alınmaktadır. Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to tırma” Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second itemInternatıonal of tax proceduralConference law, custom On Eurasıan 33(166): 159-174 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Economıes, Sessıon 3b, 217-225 gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ÜZÜMCÜ, T. P., & BAYRAKTAR, S., (2004). ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük http://www.megep.meb.gov.tr/ Through this law, a systematization hasMilli been Eğitim BakanBölgesine başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to “Türkiye’deişlemlerin Turi,zmgirişinden Otel İşletmeciliği Alanında sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories lığı Mesleki Ve Teknik EğitimofProgramları Ve oluşturulmuştur. Diğer tüm Kuruluşlarınvergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Eğitim Veren Yüksek Öğretim gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like Öğretim all other taxes, compalsive levels such asİnternet Sitesi. Materyalleri Resmi tahakkuk Turizm ve tahsil aşamaları ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated daki Eğitimcilerin MeslekiGümrük Eğitiminin Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of (12.03.2014) Customs as a part of Erişim Tarihi: 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Etiksel açıdan İncelenmesine Yönelik BirBilimler Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. Milli Bakanlığı Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm http://mtegm.meb.gov.tr/ customs duties has a different form from Eğitim the Alan Araştırması” 3.Ulusal Bilgi, Ekonomi süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Veadministratively Teknik Eğitim ve Yönetimyapıya Kongresi 80 sahiptir. Bildiri Gümrük Kitabı: vergisi uyuşmazlıkları have Mesleki to be resolved in the firstGenel Müdüröncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being lüğü Resmi legal İnternet Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, action canSitesi. be taken. Erişim Tarihi: 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key (12.03.2014) words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları 54 Disputes DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EXCHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR INDEXES Yasemin KESKİN BENLİ Gazi Üniversitesi, İ.İ.B.F, Uluslararası Ticaret Bölümü Özet: Bu çalışmanın amacı, döviz kuru ile Borsa İstanbul 100 endeksi ve sektör endeksleri arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkilerin incelenmesidir. Bu amaçla, döviz kuru olarak Amerikan Dolar’ı alınmıştır. Sektörlere göre alınan hisse senetleri endeksleri, mali sektör endeksi, sanayi sektör endeksi, hizmet sektör endeksi ve teknoloji sektör endeksidir. Veriler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’ndan alınmıştır ve 03.01.2005-26.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Endeksler için endekslerin kapanış fiyatları, döviz kuru için Amerikan Dolar’ının satış kurunun günlük ortalama değeri alınmıştır. Elde edilen ampirik bulgular incelendiğinde, döviz kuru olarak alınan dolar satış kuru ile Borsa İstanbul 100 ve sektörler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olmadığı sonucuna varılmıştır. Kısa dönemli ilişki incelendiğinde ise, dolar satış kuru ile Borsa İstanbul 100 endeksi, dolar satış kuru ile teknoloji sektör endeksi ve dolar satış kuru ile hizmet sektör endeksi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi, dolar satış kuru ile mali sektör endeksi arasında tek yönlü nedensellik ilişkisi gözlemlenmiş ve dolar satış kuru ile sanayi sektör endeksi arasında nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. Abstract: The purpose of this study is to examine the short and longterm relations between exchange rate and İstanbul Stock Exchange 100 index and sector indices. For this purpose, US dollar was selected as the foreign exchange rate. Stock indices according to sectors were selected as financial sector index, industrial sector index, service sector index and technology sector index. Required data were obtained from the Central Bank of the Republic of Turkey and cover the period from 03.01.2005 to 26.12.2013. While closed price were used for the indices, the daily average selling rate of US dollar was used for exchange rate. Examining the obtained empirical findings indicate that no long term relation exists between dollar sales rate, İstanbul Stock Exchange 100 and the sectors. As for short term relations, while bidirectional causality relations were determined to exist between dollar sales rate and İstanbul Stock Exchange 100 index, dollar sales rate and technology sector index, and dollar sales rate and service sector index, an unidirectional causality relation was determined between dollar sales rate and financial sector index and no causality relation could be found between dollar sales rate and industry sector index. Anahtar Kelimeler: Döviz Kuru, Borsa İstanbul 100, Sektör Endeksi, Eşbütünleşme, Nedensellik Key Words: Exchange Rate, Istanbul Stock Exchange 100, Sector Index, Cointegration, Causality 55 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1. GİRİŞ döviz kuru ile hisse senedi fiyatları arasındaki GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ilişkiyi açıklamakta daha çok geleneksel ve Uluslararası finansal sistemin hızlı bir şekilde de1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM portföyYOLLARI yaklaşımları temel alınmıştır. Geleneksel ğişmesi, döviz kuru ile finansal piyasalar arasındaki yaklaşıma göre, döviz kuru ile hisse senedi getiADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ilişkiyi daha karmaşık bir yapıya getirmiştir. Ulusal rileri arasında pozitif ve döviz kurlarından hisse paranın değer kaybetmeye başladığı veCUSTOM bunun DUTIES senedi getirilerine doğru bir nedensellik ilişkisi Selinparanın KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 süreklilik arz ettiği durumlarda ulusal bulunmaktadır (Erbaykal ve Okuyan, 2007: 78). 2 Celal Bayarbaşlanır Üniversitesive Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi yerine döviz kullanılmaya döviz artık 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ise; hisse senetlerinde meyPortföy yaklaşımı bir yatırım aracı haline gelir. Günümüzde, daha gelen düşüş, yatırımlarının (sıcak Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi süreci olan ticari dana Abstract: Custom duty is aportföy kind of tariff arising önce hızlı bir şekilde yaşanan dolarizasyon eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities borsadan çıkıp misafir ülkeyi hızla terk değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those artık yavaşlamışmiktarı gibi veya görünse de ekonomide bir para) sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of etmesine ve bundan dolayı misafir ülkenin para ticaret ve ekonomi politikası aracı olanoldubir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy sallantı yaşanmadışihtimali olduğu söylentisi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and biriminin değer kaybetmesine neden olacağını dolaylı bir vergitasarruflarını türü olan gümrük korumak vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ğunda bile yatırımcıların kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir ifade regularetmektedir. basis like income Portföy tax and corporate tax, as yaklaşımı, geleneksel için akıllarına gelen ilk olmadığından, yatırım aracı yine döviz vergi türü dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yaklaşımdan are collected only farklı once when commodities subject olarak, nedensellik iliskisinin olmaktadır (Balıolmak ve Cinel, 2011: 48). Buvergileri, nedenle üzere alınmaktadır. Gümrük Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu negatif the second item of tax procedural law, custom yönlü ve hisse senedi fiyatlarından döviz döviz kurunda meydana kanun kapsamıgelen dışında değişimleri tutulmuştur. Bu yatınedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 kuruna procedures and practises of custom duties are Bu yaklaşıma doğru olduğunu belirtmiştir. rımcılar dikkatlesayılı takip etmektedirler. Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük göre, Through this senedi law, a systematization has meydana been hisse fiyatlarında gelen bir Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Finansal serbestleşme politikalarının doğal bir işlemlerin sırasına göre bir sistematik artış, international entering customs territories of ulusaltrade paranın değerini doğrudan ve dolaylı Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. sonucu olarak, oluşturulmuştur. sermaye hareketleri üzerindeki gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, yollardan Like all otherarttırarak, taxes, compalsive levels such as portföylerinde yatırımcıları tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated kontrollerin kaldırılması, döviz kurları ile hisse Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan bulundurdukları by General Directorateyabancı of Customsmenkul as a part of kıymetleri satıp 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according senedi fiyatları arasındaki ilişkilere yönelik çalışProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process ofyönlendirecektir. disputes over hisse senedi satın almaya Ulusal türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the maların öneminiGümrük artırmıştır. Finansal piyasalarda süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir para process of other taxes. Customs duty disputes talebinde meydana gelen bu artış ve döviz sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first meydana gelen yapıya bu değişmeler, alternatif yatırım öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. arzı place.ulusal However,paranın in the case değer of disputeskazanmasını not being sağlayaAncak idari aşamada getirmiştir. çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. araçlarının da artmasını beraberinde 1 cak, dövizin değerini düşürecektir (Erbaykal ve uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Yaşanan bu süreçte döviz kuru, ulusal ekonomiler Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Okuyan, Disputes 2007: 78). Uyuşmazlıkları arasında uyum Gümrük ve aynı zamanda ekonomilerin karşılaştırılmasında dengeyi sağlayan önemli Bu çalışmanın amacı da, döviz kuru ile Bist 100 makroekonomik bir rolü üstlenmiştir (Elmas ve endeksi ve mali sektör endeksi, sanayi sektör Esen, 2010: 183). Bu nedenle finansal piyasalar- endeksi, teknoloji sektör endeksi ve hizmet sekda meydana gelen değişimler sonucunda döviz tör endeksleri arasındaki kısa ve uzun dönemli kuru ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkiyi ilişkilerin incelenmesidir. Çalışmada öncelikle araştırmaya yönelik pek çok çalışma yapılmış- literatür incelenmiş, kullanılan yöntemler ve veri tır. Bu alanda yapılan çalışmalara bakıldığında seti açıklanmıştır, daha sonra analiz yapılarak 56 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) analiz bulguları verilmiş ve analiz sonuçları yorumlanmıştır. döviz kurları arasında pozitif bir ilişki olduğunu GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ tespit etmişlerdir. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Ayvaz (2006) Türkiye’de hisse senetleri piyasası ve döviz kuru arasındaki ilişkiyi, zaman serisi Döviz kuru ile hisse senedi piyasaları arasındaki CUSTOM DUTIES analiziyle aylık veriler kullanarak araştırmıştır. Bu 2 3 ilişkiyi araştıran pek çok çalışma mevcuttur. Bu Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER amaçla, döviz kuru, İstanbul Menkul Kıymetler çalışmalarda teorik2 Celal bir görüş birliği yoktur. Döviz Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliBorsası Hukuk Programı Yüksek Öğrencisive sektör bazında ulusal 100Lisans endeksi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü kuru ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki hisse senetleri endeksleri alınmıştır. Söz konusu Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari dönemde Abstract: Custom duty is a kind tariff işlem arising yapılan döviz üzerine yapılan Özet: çalışmalarda farklı bulgular elde Türkiye’de en offazla eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya Literatürde değeri üzerinden bu alınan, ekonomik, kuru subject to customs is based those kuru olarak bu edildiği görülmektedir. konuda ABD dolarıwhich olduğu için,ondöviz sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi kur tarifftercih that is aedilmiştir. foreign trade and economic policy yapılan çalışmalar aşağıda verilmiştir. Sektörlere göre alınan hisse türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve senetleri fiscal functions. Since they are not collected endeksleri, mali sektöronendeksi, sanayi vergisi (2000) gibi belirli hisse aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Granger, Huangkurumlar ve Yang senedi vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan sektör an indirect tariff on expenditures, custom duties endeksleridir. endeksi ve hizmet sektör eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject getirileri ile döviz kuru arasındaki ilişkiyi Asya Cumhuriyeti Merkez Bankasından alınan olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Türkiye to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci sonucunda maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom ülkeleri için incelemişlerdir. Çalışma kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, verilerin duties are başlangıç excluded fromdönemi this law.farklıdır. Therefore, Hizmet sektör gümrük vergilerinin usul Malezya’da ve uygulama esasları procedures and practises of custom duties are Endonezya, Filipinler, Kore ve dö-4458 endeksi, dönemini, diğer veriler sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated 1997:01-2004:12 by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been viz kuru ile hisse senedi getirileri arasında çift 1991:01-2004:12 dönemini kapsamaktadır. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ise created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of yönlü bir ilişki saptanmış, Tayvan için ise, hisse eşbütünleşme testi sonucunda, döviz kuru oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Yapılan Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as senetlerinden döviz kuruna doğru tek yönlü bir ulusal accrual 100 endeksi, döviz kuru ile mali sektör tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ile assessment, and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 nedensellik ilişkisi bulunmuştur. ve Economy döviz kuru ileaccording sanayi Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerendeksi Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk tosektör endeksi Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Ministry Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over arasında uzun dönemli istikrarlı bir ilişki olduğu türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Nieh ve Lee (2001) Kanada, Fransa, Almanya, süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir tespit process edilmiştir. of other taxes. Ancak Customs duty disputes döviz kuru ile hizmet sahiptir.veGümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first İtalya, Japonya,yapıya İngiltere ABD olmak üzere öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. sektör place. However, in thearasında case of disputes not being endeksi ilişki bulunamamıştır. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. gelişmiş yedi (G-7) ülkenin döviz kuru ve hisse 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Ayrıca, değişkenler arasındaki nedenselliğin Key words: Custom, Custom Duties, Custom senedi fiyatları arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yönü, DisputesGranger’ın nedensellik tanımına dayanan Gümrük Uyuşmazlıkları Çalışma sonucunda değişkenler arasında uzun Hsiao (1981) testi kullanılarak analiz edilmiştir. dönemli bir denge ilişkisi bulunamamış fakat Elde edilen sonuçlar, döviz kuru ile hisse senetleri bazı ülkeler için kısa dönemli ilişki bulunmuştur. fiyat endeksleri arasında iki yönlü nedensellik olduğunu göstermiştir. Maysami, Howe ve Hamzah (2004) Hisse senedi 2. LİTERATÜR İNCELEMESİ ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER getirileri ve döviz kurları arasındaki ilişkiyi in- Kasman (2006) 1986 – 2003 dönemi verilerini kullanarak Türkiye’ de makroekonomik değişkenler ile hisse senedi fiyatları arasındaki uzun dönemli celemeye yönelik olarak Singapur için yapmış oldukları çalışmada, hisse senedi getirileri ve 57 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ilişkiyi incelemiştir. Eşbütünleşme ilişkisi için ekonomik değişkenlerden bazıları arasında uzun GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Johansen (1988) yöntemini, hisse senedi fiyatdönemli bir ilişkinin var olduğunu göstermiştir. ĠDARĠ AġAMADA ları ile makroekonomik değişkenler arasındaki ÇÖZÜM YOLLARI1 Gan, Lee, Yong ve Zhang (2006) Yeni Zellanda nedensellik ilişkisi içinADMINISTRATIVE ise Granger nedensellik SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Borsa endeksi ve yedi makroekonomik değişken testini uygulamıştır. Çalışma sonucunda Johansen CUSTOM DUTIES arasındaki ilişkiyi, Ocak 1990- Ocak 2003 ve(1988) eşbütünleşme testine göre, hisse senedi 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER rilerini kullanarak analiz etmişlerdir. Çalışmada fiyatları ve makroekonomik değişkenler arasın2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidört Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi (döviz kuru, kısa makroekonomik değişkenin 3 Celalilişkisinin Bayar Üniversitesi da uzun dönemde tek bir denge varSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü vadeli faiz oranı, yerel perakende petrol fiyatı ve olduğunu ve herÖzet: bir makroekonomik değişkenin Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising NZSEof40’ın getirilerini açıkladıkları göeşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın GSMH) from the movement commercial commodities hisse senedi fiyatlarındaki değişmeye Granger miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those rülmüştür. Ancak, NZSE 40’ın hiçbir değişkenin sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of anlamında neden olduğunu ortaya koymuştur. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Granger nedeni olmadığı saptanmıştır. türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi olansenedi gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Tabak (2006) Brezilya’ da türü hisse fiyatları kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Chimwal ve Suyal (2009) Hindistan türü olmadığından, ticarete konu an indirect tariff on expenditures, custom duties ve döviz kurlarıvergi arasındaki dinamikdışilişkiyi ince-olan Badhani, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Rupisi’ndeki are collected only once when commodities subject büyüklükteki değişimler ile farklı lemeyi amaçlamıştır. Günlük verileri kullanarak, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu firmalar the second ve itemsektör of tax procedural law, custom endeksleri arasındaki ilişkiyi BOVESPA endeksi dövizdışında kurututulmuştur. değişkenlerinin kanunve kapsamı Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 günlük proceduresveriler and practises of customOcak duties 2000-Mart are kullanarak 2007 arasındaki uzunsayılı dönemli ilişkiyidüzenlenmiştir. araştırmıştır. Gümrük Kanunu’nda Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük dönemi Through this law, a systematization has been için incelemişlerdir. Araştırma bulgularına Çalışmada uzunBölgesine dönemli bir ilişki bulunamazken, girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik göre, international trade entering territoriesile of döviz kurunihracat temellicustoms sektörler hisse senedi fiyatlarından kurlarına oluşturulmuştur. döviz Diğer tüm vergilerde doğru olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, daki Like all other taxes, compalsive such asilişki olduğunu değişimler arasındalevels negatif Granger nedensellik tahakkukilişkisi ve tahsilgözlemlenmiştir. aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan belirtmişlerdir. by General Directorate of Customs as a part of Teknoloji ve bilgiye dayalı sek1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Yılmaz, Güngör ve Kaya (2006) hisse senedi Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over törlerin daha yüksek duyarlılık gösterdiği, finans türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the fiyatları ile bazıGümrük makro ekonomik değişkenler süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir sektörü process ofve other taxes. Customs disputes ithalata duyarlıdutysektörlerin döviz kuru yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first arasında bir ilişki olup olmadığını tespit etmişöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. ile place. However, in the case of disputes not being varmışlardır. pozitif ilişkili olduğu sonucuna Ancak idari dönemini aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. lerdir. 1990:01–2003:12 kapsayan 1 yönlü ve hisse uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Ayrıca nedensellik ilişkisinin tek Key words: Custom, Custom Duties, Custom analizlerde, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası döviz kuruna doğru olduğunu ortaya Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, senedinden Disputes Uyuşmazlıkları endeksi, tüketici Gümrük fiyat endeksi, para arzı, faiz oranı, koymuşlardır. döviz kuru, dış ticaret dengesi ve sanayi üretim Halaç ve Kurt Gümüş (2010) Türkiye hisse seendeksi değişkenlerine yer verilmiştir. Çalışmanetleri piyasası (İMKB-100) ile döviz kuru (ABD da kullanılan en küçük kareler tahmin yöntemi, doları) arasındaki ilişkinin uzun dönem dinamikJohansen-Juselius eşbütünleşme testi, Granger lerini ortaya koymuşlardır. Çalışmada 1988-2009 Nedensellik testi ve Vector Error Correction dönemi, haftalık kapanış verileri kullanılmıştır. (VEC) modelinden elde edilen varyans ayrımUzun dönemli ilişkinin ortaya konulması için olası laştırma sonuçları, hisse senedi fiyatı ile makro 58 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yapısal kırılmaları da göz önüne alan eşbütünleşme çok düşük olarak bulunmuştur. Sektörler ve GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ döviz kuru arasındaki kısa dönemli ilişkiler hata analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI düzeltme modeli1 aracılığıyla incelenmiş ve gıda göre, yapısal kırılmanın gözardı edildiği eşbü- ÇÖZÜM sektöründe yüksek,OVER ulaştırma sektörünü düşük tünleşme testleri uygulandığında hisse senetleri ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES uyarlama hızı olduğu anlaşılmıştır. piyasası ile döviz kuru arasında uzun dönemli CUSTOM DUTIES ilişki bulunamamıştır. Fakat olası yapısal kırılmaSelin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER Özer, Kaya ve 3Özer (2011) Ocak 1996- Aralık ların gözönünde bulundurulduğu eşbütünleşme 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali2009 Hukuk Programı Öğrencisi dönemiYüksek aylıkLisans verileri kullanarak, İMKB 3 Celal Bayar Üniversitesi test sonuçlarına göre, hisse senetleri piyasası ileSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 100 Endeksi ile bazı makroekonomik değişdöviz kuru serilerinin eşbütünleşik oldukları yani Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari kenler Abstract:arasında Custom dutybir is a ilişki kind of tariff oluparising olmadığını tespit yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities serilerin zaman eşyanın içindeki hareketlerinin benzerlik miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, etmişlerdir. subject to customs which is based on those Bağımlı değişken olarak İMKB-100 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of gösterdiği görülmüştür. Çalışmanın bulguları dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Endeksi, tariff that is abağımsız foreign trade and economic policyolarak da faiz değişkenler türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and yapısal kırılmaların zaman serileri üzerindeki dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve oranı, fiscal functions. Sincedış theyticaret are not collected on sanayi üretim para arzı, dengesi, vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as etkilerini açıkçakurumlar ortaya koymuştur. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan endeksi, an indirect tariff expenditures, custom altınon fiyatları, dövizduties kuru ve tüketici eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject endeksini olmak ve üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi fiyat to foreign trade arrive atkullanmışlardır. the custom. According toÇalışmada en Doğukanlı, Özmen Yücel (2010) İMKB’deki Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kareler yöntemi, Johansen-Juselius kapsamı tutulmuştur. Bu nedenle, küçük duties are excludedtahmin from this law. Therefore, ana sektör ve altkanun sektör hissedışında senedi endekslerinin gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are testi,lawGranger testi ve sayılıbirimleri Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun eşbütünleşme regulated by customs numbered nedensellik 4458. dolar ve euro para açısından döviz kuru ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been uygulanmıştır. Çalışma sonucuna girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak VEC createdmodelleri beginning with commodities subject to duyarlılıklarınınBölgesine belirlenmesi amaçlamışlardır. işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of senediwith fiyatı ile bazı makro ekonomik Diğer tüm vergilerde Turkeyhisse and continuing operation sequence. Çalışma dönemioluşturulmuştur. Ocak 1999-Haziran 2009 olduğu yıllarıgibi göre, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as arasında uzun anlamlı bir tahakkuk tahsil aşamaları ve Ticaret değişkenler assessment, accrual and collecting are dönemli regulated olarak belirlenmiş olupve mali, sınai veGümrük hizmetler Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 bulunmuştur. Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlerilişki Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel Gümrük Customs and Economy according ana sektör ve 15Gümrükler alt sektör hisse seneditarafından, endeksleri Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the temel alınmıştır.Gümrük Johansen esbütünleşme testi, Kumar (2011) Hindistan hisse senedi (NSE) ensüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük eşbütünleşme vergisi uyuşmazlıkları deksi have toile be makro resolved administratively in the first sektörler ile döviz kurları arasında ekonomik değişkenler arasındaki öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada solved administratively, legal action can be taken. ilişkisi olduğunuAncak göstermiştir. Sektörlerçözümlenemeyen arasında ilişkiyi, 1 Nisan 2006 ile 31 Mart 2010 tarihleri 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Customaylık Duties, verileri Custom döviz kuru duyarlılıklarının farklılık gösterdiği arasındaki dönemde kullanarak, Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes bulgularına ulaşılmıştır. Dolar kuru açısından Gümrük Uyuşmazlıkları Johansen koentegrasyon ve Granger nedensellik hizmetler sektörünün negatif forex betaya, mali testlerini kullanarak incelemiştir. Toptan eşya ve sınai sektörlerin pozitif forex betaya; Euro fiyat endeksi dışındaki makro ekonomik faktörler kuru açısından, mali ve hizmetler sektörlerinin ile hisse senedi fiyatları arasında koentegrasyon negatif forex betaya, sınai sektörünün pozitif forex ilişkisi bulunmadığını tespit etmiştir. Granger betaya sahip oldukları anlaşılmıştır. Her iki para nedensellik testi sonucuna göre de hisse senedi birimi açısından hizmetler sektörü çok yüksek fiyatlarının tüketici fiyatlarının Granger nedeni olmadığı ve aynı şekilde tüketici fiyatlarının da duyarlılık gösterirken, mali sektörün duyarlılığı 59 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yöntemi, Granger Nedensellik testi ve 2008- 2012 hisse senedi fiyatlarının Granger nedeni olmadığı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ dönemini kapsayan aylık veriler kullanılmıştır. sonucuna ulaşmıştır. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Bağımlı değişken olarak hisse senedi fiyatlarını İşcan (2011) zaman serisi yöntemlerinden yarartemsil BIST-100 endeksi, bağımsız değişADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOeden DISPUTES OVER lanılarak, Aralık 2001 ve Aralık 2009 dönemine ken olarak ise mevduat faiz oranı, tüketici fiyat CUSTOM ait verilerle, Türkiye’de Amerikan doları ve Euro DUTIES endeksi, dolar kuru, Euro kuru, işsizlik oranı, Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 kurları ve hisse senedi piyasası arasındaki etkileşim sanayi üretim endeksi, ihracat tutarı, kapasite 2 Celaldöviz Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi araştırılmış ve her iki kuru için elde edilen 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü kullanım oranı, altın fiyatları, tüketici güven enbulgular karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara ve Custom ham petrol Çoklu Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari deksi Abstract: duty is a fiyatları kind of tariffkullanılmıştır. arising göre bu iki finansal değişken arasındanedeniyle, uzun dönemli eşyanın yer değiştirmesi bu eşyanın from the movement of commercial commodities analizwhich sonuçları, miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, regresyon subject to customs is basedmevduat on those faiz oranının, bir ilişki bulunmamıştır. Her iki döviz kuru için sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of tüketici fiyat endeksinin, dolar kurunun, kapasite ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy yapılan analizdedış de paralel sonuçlara ulaşılması türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and kullanım oranının ve tüketici güven endeksinin dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on portföy yaklaşımının geçerliliği konusunda güçlü kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as BIST-100 endeksi üzerinde anlamlı bir etkiye vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties kanıtlar sunmuştur. eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus sahip are collected only once when commodities subject olduklarını göstermiştir. Bunun yanında, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Ayaydın ve Dağlı (2012) panel veri analizi Granger nedensellik test sonuçları, kapasite kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin ve uygulama esasları procedures and practisesBIST-100 of custom duties are yöntemini kullanarak gelişenusulpiyasalarda hisse4458 kullanım oranının endeksi ile karşılıklı sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been senetlerinin getirisi üzerinde etkili olan makroetkileşime sahip olduklarını ortaya koymuştur. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin belirleyip, sırasına görehisse bir senedi sistematik international trade entering customs territories of ekonomik değişkenleri oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi İbicioğlu, Turkey and continuing with operation Kapusuzoğlu ve sequence. Karan (2013) döviz gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar getirisi ile bu değişkenler arasındaki ilişkiyiolanbirtarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret kuru assessment, accrual and güven collecting endeksi are regulatedarasındaki kısa ile tüketici Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of model çerçevesinde test etmişlerdir. Ampirik 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük and Economy according veCustoms uzun dönemli ilişkileri incelemişlerdir Güven Programı Yüksek Lisans Selinalan KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over bulgulara göreKanunu çalışma kapsamında yer türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm endeksi customs duties has a different form from the üzere toplam ve dolar satış kuru olmak süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten hisse farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes bütün gelişen piyasalar örneklemlerinde yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları iki havedeğişken to be resolved in the first kapsamında eleadministratively alınmış ve analiz öncelikle aşamada çözümlenmekpozitif zorundadır. place. However, in the case of disputes not being senedi getirisinin; S&Pidari 500 endeksinden Ancak idari aşamada çözümlenemeyen her solved legal action can be taken. biradministratively, değişken için 2003:12-2011:12 dönemini 1 uyuşmazlıklarda yargı1997yoluna başvurulabilmektedir. etkilendiği; döviz kurundan, 1998 Doğu Key words: Custom95 Duties, içeren aylıkCustom, frekansta adetCustom gözlemden oluşan Asya krizinden ve 2008Kelimeler: küresel finansal krizinden Anahtar Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes veri seti kullanılmıştır. Tüketici güven endeksi Gümrük Uyuşmazlıkları negatif etkilendiği saptanmıştır. olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ve Aktaş ve Akdağ (2013) Türkiye’de temel ekoTürkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) nomik faktörlerin hisse senedi fiyatları ile ilişkili tarafından hazırlanan endeks esas alınmıştır. Döviz olup olmadıklarını tespit etmişlerdir. Bu ilişkinin kuru olarak ise, Dolar satış kurunun aylık ortalama belirlenmesinin yanında aynı zamanda ilişkinin değeri alınmıştır. Ampirik bulgular incelendiğinde karşılıklı olup olmadığının tespit edilmesi de amaçise, Türkiye’de tüketici güven endeksi ile döviz lanmıştır. Çalışmada, çoklu doğrusal regresyon kuru arasında hem uzun hem de kısa dönemde 60 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Bu bulgular Çakan ve Ejara (2013) döviz kuru ile hisse senedi GÜMRÜKekonominin VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ fiyatı arasındaki dinamik ilişkiyi on iki gelişmekışığında döviz kurunun tüketicilerin 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM te olanYOLLARI ülke için araştırmışlardır. Çalışmada 31 geleceğine yönelik beklentilerini şekillendiren Mayıs Nisan 2010 verileri kulanılarak ADMINISTRATIVE TO 1994-7 DISPUTES OVER faktörlerden birisi olduğu belirlenmiştir. SOLUTIONS doğrusal ve doğrusal olmayan Granger nesenCUSTOM DUTIES Kaya, Çömlekçi ve Kara (2013) İMKB 100 sellik testi yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 endeksi ile bazı makro ekonomik değişkenler ampirik sonuçlara göre ülkelerin çoğu için iki 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 CelalOcak Bayar Üniversitesi Ticaret Bölümü olduğu tespit edilmiştir. arasındaki ilişkiyi incelemişlerdir. 2002 ileSalihli MYO, yönlüDıĢnedenselliğin Haziran 2012 dönemlerini kapsayan çalışmada Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Dar, Abstract: Custom duty is ave kindSamantaraya of tariff arising hisse senedi Shah, Bhanja eşyanın yer İMKB-100 değiştirmesi nedeniyle, bu geeşyanın from the movement of commercial commodities bağımlı değişken olarak endeksi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, fiyat subjectendeksi to customsile which is based on arasındaki those döviz kuru ilişkiyi sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of tirisi, bağımsız değişkenler olarak da faiz oranı, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tahmin tariff that etmeye is a foreignyönelik trade and economic olarakpolicy beş Asya ülkesini Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and para arzı, sanayitürüdür. üretim endeksi ve döviz kurunu dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve incelemişlerdir. fiscal functions. Since they are not collected Ağustos 1997-onAğustos 2012 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as belirlemişlerdir. Çalışmada çoklu regresyon vergi türü olmadığından, dış ticaretemodeli konu olan dönemi an indirect çin tariff aylık on expenditures, duties verilercustom kullanılarak basit koeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject en küçük karelerolmak tahmin yöntemi, kullanılmıştır. üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi relasyon to foreign trade at the custom. According touygulanmıştır. vearrive dalgalı korelasyon Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Çalışma sonuçlarına senedi getirileri ile Çalışma sonucunda döviz kuru ile hisse senedi kanun göre, kapsamıhisse dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are para arzı (M2) arasında pozitif yönlü, döviz kuru endeksi arasında bir yapı olduğunu sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun fiyat regulated by customs law heterojen numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been ile negatif yönlüBölgesine bir ilişki olduğu tespiteşyaya edilmiştir. girişinden başlayıp, uygulanacak belirlemişlerdir. created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Literatürde hisselevels senedi ve döviz Zubair (2013) gümrük hisse vergisinde senedi deendeksi ile döviz zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other yer taxes,alan compalsive such fiyatları as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated arasındaki kuru ve para arzı (M2) arasındaki ince-olan kuru Bakanlığı’na bağlı ayrı bir ilişkiyi kuruluş niteliği by General Directorateilişkileri of Customs araştıran as a part of çalışmalardan 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according elde edilen sonuçlara bakıldığında birçok ülke için Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden lemiştir. HaftalıkKanunu verilerin kullanıldığı hükümlerine uygunÖğrencisi olarakçalışmada, yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the yapılan çalışmaların farklı sonuçlara ulaşması söz süreci, diğer oluşan Çalışmada süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 2001-2011 dönemi ele vergilerde alınmıştır. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları konusudur. have to be resolved administratively in the first dönemler için Hatta aynı ülkede farklı öncelikle idariöncesi aşamada ve çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being (2001-2008) global kriz (2008-2011) Ancak idari aşamada çözümlenemeyen yapılan solved administratively, legal sonuçlarının action can be taken.bile farklılaştığı çalışmaların 1 uyuşmazlıklarda yargı yolunaeşbütünleşme başvurulabilmektedir. global kriz dönemi için Johansen Key words: Custom, Custom Duties, Custom görülmektedir. Gümrük, Gümrük testi Vergisi, Disputes testi yapılmıştır.Anahtar DahaKelimeler: sonra nedensellik Gümrük Uyuşmazlıkları yapılarak ele alınan değişkenler arasında bir 3. YÖNTEM ilişki olup olmadığı tespit edilmiştir. Çalışma Çalışmada altı adet değişken kullanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. Bu değişkenler; döviz kuru olarak Amerikan Doları, BIST 100, mali sektör endeksi, sanayi sektör endeksi, hizmet sektör endeksi ve teknoloji sektör endeksidir. İlk olarak serilerin durağanlığı, Dickey ve Fuller (1981) ta- sonuçlarına göre, döviz kuru ile hisse senedi endeksi arasında global kriz öncesi ve global kriz boyunca eşbütünleşme görülmemiştir. Aynı şekilde Granger nedensellik ilişkisinin de her iki dönem için olmadığı belirlenmiştir. 61 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) rafından geliştirilen “Geliştirilmiş Dickey-Fuller” trendli modeldeki ADF test istatistikleri, kritik GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ (ADF) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin değerlerden mutlak olarak büyükse Ho hipotezi 1 YOLLARI (KPSS) birim kök testleri ile ĠDARĠ analiz AġAMADA edilmiştir. ÇÖZÜM red edilir ve serinin durağan olduğuna ve birim Aynı dereceden bütünleşik olan seriler için SOLUTIONS uzun kökeTO sahip olmadığına karar verilir. ADMINISTRATIVE DISPUTES OVER dönemli eşbütünleşme ilişkisi Johansen CUSTOM (1988) DUTIES KPSS birim kök testinde Ho hipotezi ADF testieşbütünleşme analizi ile sınanmıştır. Uygun 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER nin tam tersidir. Buna göre KPSS birim kök için gecikme uzunluğunun belirlenmesinde VAR 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malikullanılan Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi hipotez şu şekildedir. 3 Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü (vektör otoregresif) analizindenCelal yararlanılmıştır. Birim kökdutyyoktur. Kısa dönemli nedensellik ilişkisinin Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe varlığını tabi olan ticari Ho: Abstract: Custom is a kind (Seri of tariff durağandır). arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities araştırmaya yönelik olarak da Granger (1969) miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those H1: Birim kök vardır. (Seri durağan değildir). sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of nedensellik analizi uygulanmıştır. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Yapılan analiz sonucunda elde edilen KPSS test dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 3.1. Durağanlığın Test Edilmesi kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir istatistiklerinin, regular basis like income tax anddeğer corporateile tax, karşılaştırılması as kritik vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği andaolmadığının bir defaya mahsus sonucunda, are collected only once when commodities subjectya da kabulüne Ho hipotezinin reddine Literatürde bir serinin durağan olup olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu karar the second item of tax hipotezi procedural law, custom durağan olduverilir. Ho serinin yani birim kök içerip içermediğinin araştırılmasında kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usulBu ve uygulama esaslarıda 4458 ğunu procedures and practises custom olmadığını, duties are ve birim kökeof sahip alternatif çeşitli testler kullanılmaktadır. çalışmada sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been hipotez ise (H1) serinin durağan olmadığını ve serilerin birim kök taşıyıp taşımadıkları literatürde Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik birim international entering customs territories of köktrade içerdiğini göstermektedir. sıklıkla kullanılan Geliştirilmiş Dickey-Fuller oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as (ADF) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Eğer assessment, accrual and düzey collecting değerde are regulatedsabit terimli ve hesaplanan, bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of (KPSS) testleri Bakanlığı’na ile analiz edilmiştir. ADF birim 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according sabitli/trendli modeldeki KPSS test istatistikleri, Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over kök için kullanılan hipotez şu şekildedir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm kritik customsdeğerlerden duties has a different form from küçükse Hothehipotezi kabul süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları edilir have tove be serinin resolved administratively in the first ve birim köke durağan olduğuna Ho: Birim kök vardır (Seri durağan değildir). öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen sahip solved administratively, actionverilir. can be taken. olmadığınalegal karar 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. H1: Birim kök yoktur (Seriyargıdurağandır). Key words: Custom, Custom Duties, Custom Johansen Eşbütünleşme Analizi Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 3.2. Disputes Yapılan analiz sonucunda elde edilen ADF test Gümrük Uyuşmazlıkları Johansen (1988) eşbütünleşme analizinin yaistatistiklerinin, kritik değer ile karşılaştırılması pılabilmesi için önce VAR (vektör otoregresif) sonucunda, Ho hipotezinin reddine ya da kabulüne modeli kullanılarak optimal gecikme uzunluğunun karar verilir. Ho hipotezi serinin durağan olmabelirlenmesi gerekmektedir. Bunun için kullanılan dığını ve birim köke sahip olduğunu, alternatif en yaygın testler; Olabilirlik Oranı Testi (Likelihipotez ise (H1) serinin durağan olduğunu ve hood Ratio Test: LR), Son Öngörü Hatası (Final birim kök içermediğini göstermektedir. Eğer hePrediction Error: FPR), Akaike Bilgi Kriteri saplanan, düzey değerde sabit terimli ve sabitli/ 62 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) (Akaike Information Criterion: AIC), Schwarz Granger nedensellik testi için kullanılan hipotez GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ şu şekildedir. Bilgi Kriteri (Schwarz Information Criterion: 1 SIC) ve Hannan-Quinn Bilgi ĠDARĠ Kriteri AġAMADA (HQ)’ dir. ÇÖZÜM YOLLARI Ho: Değişkenler arasında nedensellik ilişkisi yoktur. Bu kriterleri minimumADMINISTRATIVE yapan gecikme uzunluğu, SOLUTIONS TO DISPUTES OVER H1: Değişkenler arasında nedensellik ilişkisi vardır. optimal olarak kabul edilmektedir. CUSTOM DUTIES 3 Selin KILINÇ2, Hatice TestYURTSEVER sonucunda, olasılık değeri eğer 0.05’den Eşbütünleşme analizinin uygulanabilmesi için 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliküçük Hukuk Programı Lisans yani Öğrencisi ise Ho Yüksek red edilir, değişkenler arasında 3 ele alınan serilerinCelal durağan olmaması ve bütünSalihli MYO, Celal Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü nedensellik ilişkisi vardır denir. Olasılık değeri serilerin aynı dereceden durağan hale gelmesi Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eğer Abstract: Custom duty is a kindise of tariff 0.05’den büyük Hoarising kabul edilir, yani gerekmektedir. Yapılan birim kök testi sonuçlarına eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, değişkenler subject to customs which is based on those arasında nedensellik ilişkisi yoktur göre, tüm serilerin durağan olmadıkları sosyaldüzeyde ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi denir. tariff that is a foreign trade and economic policy ve birinci farklarının durağan hale geldiktürüdür.alınarak Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on leri yani birinci kurumlar dereceden I(1) bir 4.regular vergisientegre gibi belirlioldukları aralıklarla alınan basis SETİ like income tax and corporate tax, as VERİ vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties görülmüştür. Bueşyanın nedenle Johansen eşbütünleşme gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject çalışmada, döviz kuru ile BİSTto100 endeksi ve olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Bu to foreign trade arrive at the custom. According testi yapılmıştır.Usul Johansen eşbütünleşme testi için Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom endeksi, kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, mali dutiessektör are excluded from sanayi this law. sektör Therefore,endeksi, hizmet kullanılan hipotez şu vergilerinin şekildedir. gümrük usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are teknoloji sektör4458. endeksi arasında sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun sektör regulatedendeksi, by customs law numbered ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been dönemi için Ho: DeğişkenlerBölgesine arasında eşbütünleşme girişinden başlayıp, eşyaya ilişkisi uygulanacak 03.01.2005-26.12.2013 created beginning with commodities subject to günlük veriler işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Analizlerin yoktur. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi kullanılmıştır. Turkey and continuing with operationgerçekleştirilmesinde sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 6 paket yararlanılmıştır. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret E-Views assessment, accrual and programından collecting are regulated H1: DeğişkenlerBakanlığı’na arasındabağlıeşbütünleşme ayrı bir kuruluş ilişkisi niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Veriler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’ndan Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden vardır. Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the (TCMB) alınmıştır. Endeksler için endekslerin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Test sonucunda,yapıya İz vesahiptir. Maksimum Özdeğer istaGümrük vergisi uyuşmazlıkları kapanış have to befiyatları, resolved administratively in the firstAmerikan Dodöviz kuru için öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being tistiklerinin olasılık 0.05’den küçük Ancak değeri idari eğer aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal actiongünlük can be taken. lar’ının satış kurunun ortalama değeri 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ise Ho red edilir, yani eşbütünleşme vardır denir. Key words: Toplam Custom, Custom Duties,sayısı Custom 2262’dir. Dealınmıştır. gözlem Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes İz ve MaksimumGümrük Özdeğer istatistiklerinin olasılık Uyuşmazlıkları ğişkenlerin aynı düzeye getirilmesi ve paralelliğin değeri eğer 0.05’den büyük ise Ho kabul edilir, sağlanması için analizde kullanılacak olan bütün yani eşbütünleşme yoktur denir. değişkenlerin logaritması alınmıştır. Böylece söz konusu değişkenler aynı düzeye getirilmiş3.3. Granger Nedensellik Analizi tir. Çalışmada ekonometrik analize geçmeden Granger (1969) nedensellik testi, sistemde yer önce verilerin genel yapısını görmek amacıyla alan değişkenler arasındaki nedenselliğinin yötanımlayıcı istatistiki değerleri logaritmik (Ln) nünün belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. değerleriyle Tablo 1’de gösterilmiştir. 63 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 1. Değişkenlerin Tanımlayıcı İstatistikleri GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ LnDolar Ortalama 0.419 Medyan Maksimum Minimum Std. Sapma Jarque-Bera LnBist100 LnHizmet LnMali ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 LnSanayi 10.774 10.541 11.163 10.664 9.745 0.411 10.820 10.570 11.217 10.785 9.611 0.738 11.442 11.289 11.842 11.509 10.762 0.140 9.963 9.562 10.287 4.896 8.531 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 2 LnTeknoloji CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 0.144 0.339 0.448MYO, DıĢ Ticaret 0.342 0.675 Celal Bayar Üniversitesi Salihli Bölümü 83.711 96.692 108.245 127.608 7057.159 0.571 93.767 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın0.000 yer değiştirmesi0.000 nedeniyle, bu eşyanın commodities Olasılık 0.000 from the movement 0.000 of commercial 0.000 0.000 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those mali fonksiyonlarının bir commodities’quantity It is are a kind of Gözlem Sayısı sosyal ve2262 2262yanında önemli 2262 2262 and value.2262 2262 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı biryani vergi standart türü olan gümrük gelir ve dönemli fiscal functions. Since they are not collectedJohansen on eşbütünleşme ilişkisi (1988) Tablo 1’e göre oynaklık sapmavergisi, (0.675) kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete en konuaz olan eşbütünleşme an indirect tariff onanalizi expenditures, custom duties Kısa dönemli ile sınanmıştır. en fazla sanayi endeksinde görülmektedir, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi nedensellik to foreign trade arrive at the custom. According to ilişkisinin varlığını araştırmaya yöneoynaklık ise dolarda (0.144) görülmektedir. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom olarak da Granger nedensellik analizi kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, lik duties are excluded from this(1969) law. Therefore, 5. ANALİZ gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun uygulanmıştır. regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Çalışmada ilk olarak ve Fuller Bölgesine Dickey girişinden başlayıp, eşyaya (1981) uygulanacak created beginning with commodities subject to Durağanlığın işlemlerin sırasına göre bir sistematik 5.1. international trade entering Test customsEdilmesi territories of tarafından geliştirilen “Geliştirilmiş oluşturulmuştur. Diğer tümDickey-Fuller” vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as (ADF) ve Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin 2’de ADF KPSSarebirim tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Tablo assessment, accrual andve collecting regulatedkök test sonuçBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 (KPSS) testleriGümrükler ileçalıĢma, birim kök testi yapılmış, düzey değerde sabit terimli, Bu Celal Bayar Üniversitesi Bilimlerları Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to sabitli/trendli Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over aynı dereceden Gümrük bütünleşik olan seriler için uzun modeller için verilmiştir. türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 64 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 2. Değişken Serilerine Ait ADF ve KPSS Test Sonuçları GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ADF Birim Kök Test Sonuçları KPSS Birim Kök Test Sonuçları ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Değişken TO DISPUTES OVER DüzeyADMINISTRATIVE BirinciSOLUTIONS Fark Düzey Sabit Sabitli/ Trendli CUSTOMSabitli/ DUTIES Sabit Sabit 2 Trendli Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER 3 Sabitli/ Trendli Birinci Fark Sabit LnDolar -0.77 -2.40 -46.83 -46.83 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 (0.82) (0.37) (0.00) (0.00) 4.45 Bölümü 0.57 0.09 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret LnBist100 -1.78 -2.10 -45.72 Sabitli/ Trendli 0.03 -45.72 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe(0.00) tabi olan ticari(0.00) Abstract: 4.06 Custom duty is a0.28 kind of tariff arising (0.38) (0.54) 0.08 0.06 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those LnMali -2.05 -2.15 -45.75 -45.76 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of (0.26) (0.51) (0.00) 3.45 0.10 0.06 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi(0.00) tariff that is a foreign trade0.26 and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and LnSanayi -2.82bir vergi türü -2.86 -24.84 dolaylı olan gümrük vergisi, gelir ve-24.86 fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar belirli aralıklarla regular basis like income tax0.64 and corporate tax, as (0.054)vergisi gibi (0.17) (0.00) alınan bir(0.00) 0.62 0.38 0.10 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın defaya mahsus-46.25 are collected only once when commodities subject LnTeknoloji -0.87 gümrüğe geldiği -1.21 anda bir -46.26 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to (0.79) (0.90) (0.00) (0.00) 0.94 law, custom 0.16 0.17 Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second4.08 item of tax procedural kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, LnHizmet -1.34 vergilerinin-2.64 -47.24 gümrük usul ve uygulama esasları 4458-47.24 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda regulated 5.61 by customs law (0.61) (0.26)düzenlenmiştir. (0.00) Bu kanun(0.00) 0.28numbered 4458. 0.07 0.03 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin göre (1996)’den bir sistematik ğan international trade entering customs territories of Not: ADF için kritik değerlersırasına MacKinnon hale getirilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük de zorunlu aşamalar sabit olan tarh, değişkenlerin Like all other taxes, compalsive such as Tabloda tüm alınmıştır. %1, %5 vevergisinde % 10 kritik değerler, birinci farkılevels alınmıştır. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan değişkenlerin by General Directorate of Customs ashem a part de of sabitli/trendli terimli modeldeBakanlığı’na hem sabitli 1sırasıyla -3.43, -2.86, -2.56’dır. Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process ile of disputes over hale geldikleri Sabitli/trendli modelde ise sırasıyla, -3.96, -3.41 ve modelde birinci farkları durağan türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the diğer vergilerde süreçten farklı bir veya processbirim of otherkök taxes. Customs duty disputes -3.12’dir. KPSS süreci, için kritik değerleroluşan Kwiatkowskiiçermedikleri gözlenmektedir. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Phillips-Schmidt-Shin alınmıştır.zorundadır. %1, öncelikle (1992)’den idari aşamada çözümlenmek place. However, in the case of disputes not being test sonucuna göre, Ancak idari aşamada çözümlenemeyen KPSS solved administratively, legal action can beLn taken.sanayi endeksi 1 %5 ve % 10 kritik değerler,yargı sabit terimli modelde uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. düzey değerde (0.64) modelde % Key words: Custom, Customsabitli/trendli Duties, Custom sırasıyla 0.74, 0.46, 0.35’dir. Anahtar Kelimeler:Sabitli/trendli Gümrük, Gümrük moVergisi, Disputes 5 ve % 10 önem düzeyinde durağan değildir. Gümrük Uyuşmazlıkları delde ise sırasıyla, 0.22, 0.15 ve 0.12’dir. Ln sanayi endeksinin birinci farkı alındığında (0.10) sabitli/trendli modelde durağan çıkmıştır. Ln teknoloji düzey değerde hem sabitli hem de sabitli/trendli modelde durağan değildir, birinci farkı alındığında sabitli modelde durağan çıkmıştır. Bu değişkenlerin dışında tüm değişkenlerin hem sabitli hem de sabitli/trendli modelde birinci Tablo 2’de parantez içinde gösterilen değerler MacKinnon (1996) tek yönlü olasılık değerleridir. Tüm değişkenlere ilişkin ADF test istatistikleri hem sabitli hem de sabitli/trendli seviye değerlerinde durağan bulunmamıştır. Eğer seriler seviyelerinde durağan değilse farkları alınmak suretiyle dura65 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) farkları ile durağan hale geldikleri veya birim kök için Akaike (AIC) ve Son Öngörü Hatası (FPE) GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ kriterleri dikkate alınmıştır. FPE ve AIC’nin içermedikleri gözlenmektedir. KPSS birim kök test 1 AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI gecikme uzunluğu beş olan modelde minimum sonuçları ADF test sonuçlarını ĠDARĠ desteklemektedir. değerde olduğu görülmektedir. Her iki kriter VAR ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 5.2. Johansen Eşbütünleşme Analizi (5) modelinin uygun model olduğunu göstermişCUSTOM DUTIES Johansen eşbütünleşme analizine geçmeden önce 2 tir. Buna göre optimal gecikme uzunluğu Tablo Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 VAR (vektör otoregresif) modeli kullanılarak 3’de verilmiştir. 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi optimal gecikme uzunluğu belirlenmiştir. BununSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Özet: Gümrük gümrüğe tabi olan ticari Uzunlukları Abstract: Custom duty Sonuçları is a kind of tariff arising Tablo vergisi, 3. Optimal Gecikme Testi eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Gecikme dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Uzunluğu türüdür. LR Aynı zamanda harcamalar FPE üzerinden alınan AIC instrument in additionSC to its economic, social and HQ dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 0 NA vergisi gibi belirli 2.79e-10 -4.955795 kurumlar aralıklarla alınan bir -4.971023 regular basis like income tax and corporate tax, as-4.965465 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus -33.44969 are collected only once-33.34310 when commodities subject-33.41079 1 64063.35 1.20e-22 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu -33.73241 the second item of tax procedural law, custom-33.66016 2 705.1531 9.02e-23 -33.53445* kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 3 185.7723 8.57e-23Bu kanun -33.78359 -33.49427 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. regulated by customs law numbered 4458. -33.67800* ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 4 69.76880 8.58e-23 -33.40226 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak -33.78295 created beginning with commodities subject to-33.64401 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. vergilerde olduğu gibi -33.79835* Turkey and continuing with operation sequence. -33.62607 5 105.2489Diğer tüm 8.45e-23* -33.32629 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret -33.78255 assessment, accrual and collecting are regulated -33.57692 6 35.78974 8.58e-23 -33.21913 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according 7 54.02812 8.65e-23 -33.77504 -33.12026 -33.53607 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 8 62.65127* 8.68e-23 -33.02536 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir -33.77151 process of other taxes. Customs duty disputes-33.49920 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being SC: Bilgi * İlgili kriterlere Ancak göre belirlenen en uygunçözümlenemeyen gecikme idari aşamada solvedSchwarz administratively, legalKriteri action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. uzunluğunu göstermektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Hannan-Quinn Bilgi Kriteri Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, HQ: Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları LR: LR Test İstatistiği Optimal gecikme uzunluğu (5) bulunduktan sonra Johansen eşbütünleşme testi yapılmıştır. Sonuçlar Tablo 4’te verilmiştir. FPE: Son Öngörü Hatası AIC: Akaike Bilgi Kriteri 66 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 4. Eşbütünleşme Testi Sonuçları GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Sıfır Hipotezi İz İstatistiği 0,05 Kritik Olasılık Maksimum 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Değer Özdeğer İstatistiği Ho: r=0 67.56306 83.93712 Ho: r≤1 36.02453 60.06141 Ho: r≤2 17.74343 2 40.17493 Ho: r≤3 8.477332 24.27596 Ho: r≤4 2.671636 12.32090 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe 0,05 Kritik Değer Olasılık ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 0.4172 31.53853 36.63019 0.1744 0.8605 18.28110 30.43961 0.6762 0.9575 9.266097 24.15921 0.9482 0.9333 5.805696 17.79730 0.9107 CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 0.8867 2.106399 11.22480 0.9110 tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Ho: r≤5 0.565237 4.129906 0.5142 subject 0.565237 0.5142 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, to customs which is 4.129906 based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı Maksimum zamanda harcamalar Özdeğer üzerinden alınan bir instrument in addition ilişkisi to its economic, and Tablo 4’e göre, İz ve nedensellik olupsocial olmadığını görmek dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on gibi belirli aralıklarlabüyük alınan bir amacıyla, regular basis döviz like income tax and corporate tax, asyani dolar satış kuru değişkeninin istatistiklerinin kurumlar olasılıkvergisi değeri 0.05’den vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties gümrüğekabul geldiği edilmiştir, anda bir defayayani mahsus kurunun are collectedBist only once commodities subjectsektör endeksi, 100when endeksi, mali olduğundan, Hoeşyanın hipotezi olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikincieşbütünleşmaddesine göre bu sanayi the second item of tax procedural law, custom sektör endeksi, teknoloji sektör endeksi ve değişkenler arasında uzun dönemli kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrükdiyebiliriz. vergilerinin usul Dolayısıyla ve uygulama esaslarıbu 4458 hizmet procedures and practises of custom duties areetkilemeyeceği sektör endeksini etkileyip me ilişkisi yoktur sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu etmedikleri olan eşyanın Türkiye Gümrük belirlenmiştir. Through this law, aBunun systematization been içinhasbelirlenen optimal değişkenlerin birlikte hareket sonucu Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik gecikme internationaluzunluğu trade entering(5) customs territories of dikkate alınarak gerçekleşortaya çıkmaktadır. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, tirilen Like allVAR other taxes, compalsive levels such temelli as (vektör otoregresif) Granger tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 5.3. Granger Nedensellik Analizi Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Causality-Block by General Directorate Exogeneity of Customs as a Wald part of (Granger Ne1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine olarak yürütülmektedir. Customs Law.ve Resolution of disputes over test sonuçları Değişkenler arasındaki uzun uygun dönemli eşbütündensellik Blok process Dışsallık Wald) türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde farklı bir aşağıdaki process of other taxes. Customs dutygösterilmiştir. disputes tablolarda (5-9) leşme ilişkisi olmamakla birlikteoluşan kısasüreçten dönemde yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively,Nedensellik legal action can be taken. Tablo 5. LnDolar ile LnBist 100 Endeksi Arasındaki İlişkisi 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Bağımlı değişken: LnDolar Ki-Kare S e r b e st l i k Olasılık Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları derecesi Dışlanan: LnBist100 852.8744 5 0.0000 12.4518 5 0.0291 Bağımlı değişken: LnBist100 Dışlanan: LnDolar Tablo 5’e göre olasılık değeri 0.05 den büyükse boş hipotez olan Ho kabul edilir, yani Granger nedeni değildir denir. Olasılık değeri 0.05 den küçükse Ho red edilir, yani Granger nedenidir denir. Buna göre dolar satış kuru ile Bist100 endeksi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi 67 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) vardır. Yani LnBist100, LnDolar’ın nedenidir; LnDolar, Ln Bist100’ün nedenidir. Burada hem GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ geleneksel hem de portföy yaklaşımı geçerlidir. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Tablo 6. LnDolar ile LnMali Sektör Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Bağımlı değişken: LnDolar Ki-Kare CUSTOM DUTIES 2 Dışlanan: LnMali Serbestlik derecesi Olasılık 5 0.0000 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 768.3160 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bağımlı değişken: LnMali Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Dışlanan: LnDolar 9.6667 5 0.0852 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities değeri üzerinden alınan,sektör ekonomik, LnDolar subject to satış customskuruna which isdoğrudur. based on those Tablo 6’ya göremiktarı dolarveya satış kuru ile mali Yani mali sektör sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ticaret ve ekonomi politikası aracı olan varbir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy endeksi arasındadıştek yönlü nedensellik ilişkisi meydana gelensocial biranddeğişme, döviz türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan endeksinde instrument in addition to its economic, dır, olasılık (0.0000)’dır. YanitürüLnMali, LnDolar’ın dolaylı bir vergi olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir satış regularkurunu basis like income tax and corporate tax,Burada as etkilemektedir. portföy nedenidir; LnDolar LnMali’nin değildir. vergi türü olmadığından,nedeni dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Nedensellik ilişkisi sektörGümrük endeksinden olmak LnMali üzere alınmaktadır. vergileri, Vergi yaklaşımı to foreign tradegeçerlidir. arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Tablo 7. LnDolar ileusulLnSanayi Sektör Arasındaki Nedensellik İlişkisi gümrük vergilerinin ve uygulama esasları 4458Endeksi procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bağımlı değişken: LnDolar Ki-Kare Serbestlik Olasılık Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to derecesi işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Dışlanan: 5.7871 0.3275 gümrük vergisindeLnSanayi de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all 5 other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bağımlıbağlı değişken: Bakanlığı’na ayrı bir LnSanayi kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. 4.7405 Customs of disputes over Dışlanan: LnDolar 5Law. Resolution 0.4484 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Gümrük have to be LnDolar, resolved administratively in the first Tablo 7’ye göreyapıya dolarsahiptir. satış kuru ile vergisi sanayiuyuşmazlıkları sektör değildir; LnSanayi’nin nedeni değildir. öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being endeksi arasında nedensellik ilişkisineçözümlenemeyen rastlanBurada hem geleneksel hem portföy yaklaşımı Ancak idari aşamada solved administratively, legal action can bede taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. mamıştır. Yani, LnSanayi, LnDolar’ın nedeni geçerli değildir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Tablo 8. LnDolar ile LnTeknoloji Sektör Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi Bağımlı değişken: LnDolar Dışlanan: LnTeknoloji Ki-Kare 434.2780 Serbestlik derecesi Olasılık 5 0.0000 5 0.0011 Bağımlı değişken: LnTeknoloji Dışlanan: LnDolar 20.2887 68 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) LnDolar, LnTeknoloji’nin nedenidir. Burada hem Tablo 8’e göre dolar satış kuru ile teknoloji GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sektör endeksi arasında çift yönlü nedensellik 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI ilişkisi vardır. LnTeknoloji, LnDolar’ın nedenidir; ÇÖZÜM geleneksel hem de portföy yaklaşımı geçerlidir. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Tablo 9. LnDolar ile LnHizmet Sektör Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi Bağımlı değişken: LnDolar 2 CUSTOM DUTIES Ki-Kare Serbestlik derecesi Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Olasılık Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 5 Bölümü 0.0000 DıĢ Ticaret Dışlanan: LnHizmet3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli 597.0511 MYO, Bağımlı değişken: LnHizmet Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 17.0726 5 0.0044 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi aracı olan bir vergi olmadığı tariff that is asonucuna foreign trade and economic policy Tablo 9’a göre dolar satış kuru politikası ile hizmet sektör varılmıştır. Dolayısıyla bu türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı vergi türünedensellik olan gümrük vergisi, gelir ve değişkenlerin fiscal functions. Since they arehareket not collected on endeksi arasında çiftbiryönlü ilişkisi birlikte etmedikleri sonucu kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan gözlemlenmiştir. an indirect tariff on expenditures, custom duties vardır. LnHizmet, LnDolar’ın nedenidir; LnDolar, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject LnHizmet’in nedenidir. geleneksel olmak üzere Burada alınmaktadır.hem Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Kısa the second item of ilişkinin tax proceduraltespitine law, customyönelik olarak dönemli hem de portföykanun yaklaşımı kapsamı geçerlidir. dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ise procedures and practises of custom duties Granger nedensellik testi are yapılmıştır, bu sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. 6. SONUÇ ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük testte, Through dolar this law,satış a systematization been kurunda has meydana gelen bir Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik değişimin international trade entering endeksinde, customs territories of Bist100 mali sektör enBu çalışmada döviz kuru Diğer ile Bist 100 endeksi oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, deksinde, Like all other sanayi taxes, compalsive such as sektörlevels endeksinde, teknoloji ve mali sektör gümrük endeksi, sanayi sektör endeksi, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated endeksinde hizmet sektör endeksinde bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan sektör by General Directorate of ve Customs as a part of 1 endeksi ve hizmet sektör enteknoloji sektörBakanlığı’na Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden bir değişime nedenprocess olupof olmadığı Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over incelenmiştir. deksleri arasındaki kısavergisinden ve uzun dönemli ilişkiler türetilmiĢtir. Gümrük doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the sonucuna göre, dolar kuru ile Bist100 diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Test process of other taxes. Customs dutysatış disputes incelenmiştir. süreci, yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first dolar kuru not ilebeing teknoloji sektör öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. endeksi, place. However, in the satış case of disputes Ancak sonuçların idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Çalışma, daha tutarlı elde edilebilmesi endeksi ve dolar satış kuru ile 1 hizmet sektör uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom için, günlük veriler kullanılarak yapılmıştır. Yapılan Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, endeksi Disputes arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi, Uyuşmazlıkları birim kök testi Gümrük sonuçlarına göre, tüm serilerin eşyanın LnDolar yer değiştirmesi Dışlanan: dolar satış kuru ile mali sektör endeksi arasında tek yönlü nedensellik ilişkisi gözlemlenmiş ve dolar satış kuru ile sanayi sektör endeksi arasında nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. düzeyde durağan olmadıkları ve birinci farklarının alınarak durağan hale geldikleri yani birinci dereceden entegre oldukları I(1) görülmüştür. Bu nedenle Johansen eşbütünleşme testi yapılmıştır. Serilerde eşbütünleşme bulunamamış ve döviz kuru olarak alınan dolar satış kuru ile Bist 100 ve sektörler arasında uzun dönemli bir ilişkinin Çalışma, döviz satış kuru ile Bist 100 ve mali sektör endeksi, sanayi sektör endeksi, teknoloji sektör endeksi ve hizmet sektör endeksi arasındaki 69 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ilişkiyi ortaya koyarak literatüre katkı sağlamakla İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 25( 3-4): GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 45-63 birlikte, döviz kurları ile hisse senedi fiyatları AġAMADA arasındaki ilişkiyi açıklayan ĠDARĠ iki yaklaşımı da ÇÖZÜM YOLLARI1 ÇAKAN, E., and EJARA, D.D., (2013). On yani hem geleneksel yaklaşımı hem de portföy ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER the Relationship between Exchange Rates yaklaşımını destekler niteliktedir. Çalışma bu CUSTOM DUTIES and Stock Prices: Evidence from Emerging bağlamda ulusal ve uluslararası yatırımcılar için 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Markets. International Research Journal of yol gösterici olması bakımından önemlidir. 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı and YüksekEconomics. Lisans Öğrencisi (111): 115-124 Finance 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 7. KAYNAKÇA DAR, A.B., SHAH, A., BHANJA, N., and SAÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın fromMANTARAYA, the movement of commercial commodities A., (2014). The Relationship AKTAŞ, M., ve eşyanın AKDAĞ, S., (2013). Türkiye’de miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is areIndex a kind ofand Exchange between Stock Price Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür.Araştırılması. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument addition to its Markets: economic, social ile İlişkilerinin International Ratein in Asian AandWavelet Based dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi Research. gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like incomeand tax and corporate tax, as Journal Social Science (2): 50-67 Correlation Quantile Regression Appvergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected once when commodities subject roachonlyhttp://ssrn.com/abstract=2255378, AYAYDIN, H., olmak ve DAĞLI, H., (2012). Gelişen üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to (09.09.2014) Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Piyasalardakanun Hissekapsamı Senedi Getirisini Etkileyen dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Makroekonomik Değişkenler ÜzerineBuBir sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. kanun DICKEY, regulated by D.A., customsand law FULLER, numbered 4458.W.A., (1981). ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been İnceleme: Panel Analizi. Atatürk ÜniLikelihood Ratio Statistics fortoAutoregressive BölgesineVeri girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of versitesi İktisadi ve İdari Dergisi. Time Series with A Unitsequence. Root. Econometrica. oluşturulmuştur. Diğer Bilimler tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 26(3-4): 45-65 49(4):accrual 1057-1072 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and Economy Ministry according to AYVAZ, Ö., (2006). Döviz Kuru veolarak Hisse SenetDOĞUKANLI, H., ÖZMEN, M., ve YÜCEL, Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the leri Fiyatlarısüreci, Arasındaki Nedensellik İlişkisi. E., (2010). İMKB’de Sektörel Açıdan Döviz diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi Bilimler uyuşmazlıkları have Kuru to be resolved administratively in the first Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Duyarlılığının İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Fakültesi Dergisi. 8(2): 1-14 Bilimler Enstitüsü Dergisi.1 19(3): 63-86 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Kelimeler: Gümrük, Gümrük SUVergisi, ELMAS, Disputes BADHANI, K.Anahtar N., CHIMWAL, R., and B., ve ESEN, Ö., (2010). Hisse Senedi Gümrük Uyuşmazlıkları YAL, J., (2009). Exchange Rate Volatility: Fiyatları İle Döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi; Avrasya Örneği. InterImpact on Industry Portfolios in Indian national Conference on Eurasian Economies. Stock Market. The Icfai Journal of Applied 4-5 Kasım, İstanbul: 183-190 Finance.15(6): 33-48 BALI, S., ve CİNEL, M.O., (2011). Altın Fiyatlarının İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi ve Bu Etkinin Ölçümlenmesi. Atatürk Üniversitesi ERBAYKAL, E., ve OKUYAN, H. A., (2007). Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine 70 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) JOHANSEN, S., (1988). Statistical Analysis of Ampirik Bir Uygulama. BDDK Bankacılık GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Cointegration Vectors. Journal of Economic ve Finansal Piyasalar Dergisi. 1 (1): 77- 89 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMDynamics YOLLARIand Control. 12(1): 231-254 GAN, R., LEE, M., YONG, H.H.A., and ZHANG, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER KASMAN, S. K., (2006). Hisse Senedi Getirileri J., (2006). Macroeconomic Variables and CUSTOM DUTIES Stock Market Interactions: New Zealand ve Makroekonomik Değişkenler Arasında 2 3 Selin KILINÇ Evidence. Investment Management and , Hatice YURTSEVER Bir İlişki Var mı?. İktisat İşletme ve Finans 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı 21(238): Yüksek Lisans88-99 Öğrencisi Dergisi. Financial Innovations. 3(4): 89-101 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü KAYA, V., ÇÖMLEKÇİ, İ., ve KARA, O., (2013). GRANGER, C.W.J., (1969). Investigating CaÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın değiştirmesi nedeniyle, bu and eşyanın fromHisse the movement of commercial commodities Senedi Getirilerini Etkileyen Makrousal Relations byyer Econometric Models miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal Methods. ve mali fonksiyonlarının yanında önemli and value. It is are a2002-2012 kind of ekonomik Değişkenler Türkiye Cross-Spectral Econometrica. 37 bir commodities’quantity dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and (3): 424-438 Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and(35): corporate tax, as Bilimler Dergisi. 167-176 vergi türü olmadığından, dış and ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties GRANGER, C.W.J., HUANG, B.N., YANG, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject C.W., (2000). A Bivariate Causality (2011). An According Empirical Analysis of olmak üzere alınmaktadır. Gümrük Between vergileri, Vergi KUMAR, to foreign tradeA., arrive at the custom. to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Stock Priceskanun Andkapsamı Exchange Evidence Relationship Between dışında Rates: tutulmuştur. Bu nedenle, dutiesCausal are excluded from this law. Therefore, Stock Market gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are From Recentsayılı Asianflue. The Quarterly Review AndbyMacroeconomic in India. Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated customs law numberedVariables 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been of Economics andgirişinden Finance. 40(3): 337-354 International Journal of Computer Science Bölgesine başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of & and Management Studies. 11(1): 8-14 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi continuing with operation sequence. İBİCİOĞLU, M., KAPUSUZOĞLU, A., ve olan KA-tarh, Turkey gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated RAN, M. B., (2013).bağlı Türkiye’deki D., asPHILLIPS, P.C.B., Bakanlığı’na ayrı bir kuruluşTüketici niteliği olan KWIATKOWSKİ, by General Directorate of Customs a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Güven Endeksi ile Döviz Kuru Arasındaki SCHMIDT, and SHIN, Y., (1992). Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan YüksekP.J., Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the İlişkinin Ampirik Analizi. İşletme AraştırTesting the Null Hypothesis of Stationarity süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya 5/1:5-16 sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have Against to be resolved theafirst maları Dergisi. theadministratively Alternativein of Unit Root: How öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Sure are We that Economic Time Series 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna HALAÇ, U., ve KURT GÜMÜŞ, G.,başvurulabilmektedir. (2010). Hisse Key Have words: aCustom, Custom Journal Duties, Custom Unit Root. of Econometrics. Anahtarve Kelimeler: Gümrük Vergisi, Disputes Senedi Piyasası Döviz Gümrük, Kuru İlişkisinin Gümrük Uyuşmazlıkları (54): 159-178 Eşbütünleşme Analizi: Yapısal Kırılmaların Önemi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar. MACKINNON, J.G., (1996). Numerical Distribution 47(548): 65-75 Functions for Unit Root and Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics. İŞCAN, E., (2011). Döviz Kurları ve Hisse Se(11): 601-618 nedi Piyasası Arasındaki Etkileşim: Türkiye Örneği (Aralık 2001-Aralık 2009). Elektronik MAYSAMI, R. C., HOWE, L.C., and HAMSosyal Bilimler Dergisi. 10(35): 237-251 ZAH, M.A., (2004). Relationship Between 71 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:222 K:489 Jel Kodu: G10-E44-F30 International Peer-Reviewed Journal of Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANMacroeconomic Variables and Stock Market GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ KASI (TCMB). http://www.tcmb.gov.tr, Indices: Cointegration Evidence From Stock ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI1 Exchange of Singapore’s All-S Sector Indices. ÇÖZÜM(28.12.2013) Jurnal Pengurusan. 24: 47-77 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER YILMAZ, Ö., GÜNGÖR, B., ve KAYA, V., (2006). Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik NIEH, C., and LEE, C., (2001). DynamicCUSTOM Relati- DUTIES 2 3 KILINÇ , Hatice YURTSEVER Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve onship Between Stock Prices AndSelin Exchange 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı YüksekİMKB Lisans Öğrencisi Nedensellik. Dergisi. 9(34): 1-16 Rates For G-7 Countries. The Quarterly 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Review of Economics And Finance. 41(4): ZUBAIR, A., (2013). Causal Relationship bet477- 490 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın fromween the movement of commercial Stock Market commodities Index and Exchange miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Rate: Evidence from Nigeria. sosyal ve yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of CBN Journal ÖZER, A., KAYA, A.,malivefonksiyonlarının ÖZER, N., (2011). dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy of Applied (2):and87-110 Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition Statistics. to its economic,4social dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Değişkenlerin Etkileşimi. Eylül alınan Üni- bir regular basis like income tax and corporate tax, as kurumlar vergisi gibiDokuz belirli aralıklarla vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties versitesi İktisadi ve İdarigeldiği Bilimler eşyanın gümrüğe anda birFakültesi defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Dergisi. 26(1): 163-182 Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are TABAK, B. M., (2006). The Dynamic Relationship sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Between Stock Prices And Exchange Rates: Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir Journal sistematik international trade entering customs territories of Evidence For Brazil. International oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar 9(8): olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as of Theoritical and Applied Finance. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1377- 1396Bakanlığı’na 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 72 BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KATILIMCILARININ İZMİR ve MANİSA İLLERİ BAZINDA KARŞILAŞTIRILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA INDIVIDUAL PENSION SYSTEM PARTICIPANTS in IZMIR and MANISA COMPARISON OF SOME RESEARCH ON Hatice Nur GERMİR Celal Bayar Üniversitesi UBYO Bankacılık ve Finans Bölümü Öğretim Üyesi Abstract: Individual pension system, social security system are complementary and the fight against poverty by individuals healthier and more confident they tomorrows transport aims, employment by supporting the informality and reduce business life a contemporary level to occur is performing. Individuals saving immunization awareness beyond the sustainability of economic development in the long-term perspective of accumulated capital is discussed requires that. In this study, SPSS 13.0 for Windows statistical method in the research Izmir and Manisa in the IPS participants socio-economic indicators as to be analyzed by studying at the provincial level comparisons and obtained results of the whole system in terms evaluated effort is shown. Özet: Bireysel emeklilik sistemi sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı nitelikte olup, yoksullukla mücadele ederek bireyleri daha sağlıklı ve güven duyacakları yarınlara taşımayı hedeflemekte, istihdamı destekleyerek kayıt dışılığın azaltılıp iş yaşamının çağdaş bir seviyede oluşmasına gayret göstermektedir. Bireylere tasarruf bilincini aşılamanın ötesinde ekonomik gelişimin sürdürülebilirliği toplanan birikimlerin uzun vadeli perspektifte ele alınıyor olmasını gerektirmektedir. Bu çalışmada, SPSS 13.0 for Windows istatistik yöntemiyle araştırma kapsamı olan İzmir ve Manisa illerindeki BES katılımcıları sosyo-ekonomik göstergeler itibariyle analiz edilmeye çalışılarak iller düzeyinde karşılaştırmaya ve elde edilen sonuçlar sistemin bütünü açısından değerlendirilmeye gayret gösterilmektedir. Key Words: Individual Pension System, Saving Awareness, Socio-Economic Indicators Anahtar Kelimeler: Bireysel Emeklilik Sistemi, Tasarruf Bilinci, Sosyo-Ekonomik Göstergeler 73 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1. GİRİŞ sisteminin devamına bağlıdır. Mesleklere, temin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ettiği desteğe göre farklılık arz etmekle birlikte, İnsanoğlu, değişik risklere karşı güven içerisin1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI bireylerin karşılaşabileceği riskleri tamamen ortadan de olmayı fizyolojik ve sosyal yönden korunkaldırarak veya minimize ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ederek çalışma süresi mayı, vazgeçilemez kural olarak görmektedir. boyunca ya da emeklilik döneminde toplumsal CUSTOM DUTIES (Özden, 2006: 4) refahlarını korumak amacıyla Bağ-Kur, Sosyal Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Hastalık, yaşlılık,2 iş kazası, vefat gibi bireylerin Sigortalar Kurumu (SSK), Emekli Sandığı, BiCelal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi Ticaret Bölümü maruz kalabileceği risklere karşı3korunmak amacıylaSalihli MYO, reyselDıĢEmeklilik Sistemi (BES) şeklinde birçok yine bireylerden sağlanan prim gelirlerinin ortak sosyal güvenlik kurumu tesis edilmiştir. SSK, Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yerSosyal değiştirmesi nedeniyle,Sistemi, bu eşyanın Bağ-Kur from the movement of commercial commodities bir havuzda toplandığı Güvenlik ve Emekli Sandığı 20 Mayıs 2006 tarimiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal boyunca ve mali fonksiyonlarının yanında döneönemli bir hinde commodities’quantity value.5502 It is aresayılı a kind ofyasa ile Sosyal aktif çalışma hayatı ve emeklilik yürürlüğeand giren dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy minde bireyin kendisini huzur veharcamalar güven içerisinde türüdür. Aynı zamanda üzerinden alınan Güvenlik instrument in Kurumu addition to its(SGK) economic, adıyla social and tek bir kurum dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on hissedebileceği kurumlar bir ortam toplanmıştır. (Kaleli,2013) vergisi sunma gibi belirligayretindedir. aralıklarla alınan bir altında regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties (Varol, 2006: 11) eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject gelinceye gelir-gider dengesi olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 1990’lı to foreignyıllara trade arrive at the custom.değin According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 1950’den itibaren nüfus artışına aktif Bu işgücü fazla from veren güvenlik sistemi, kanun kapsamı dışındabağlı tutulmuştur. nedenle, açısından duties are excluded this sosyal law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayısındaki artışsayılı yanı sıra teknolojik gelişmelerle dönemin siyasi otoritesince minimum emeklilik Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been makineleşmedeki artış sonucu iş yaşamında kar- yaşının kaldırılması popülist yaklaşımıyla açık Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sırasınaanlayışı göre ile bir toplum sistematik vermeye international başlamıştır. trade entering customs territories ofemeklilik yaşı şılaşılan riskler,işlemlerin sosyal devlet Dünyada oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, 65 Like all otherdüzenlenirken, taxes, compalsive levels such as bireylerinin tamamını ilgilendiren kalıcı çözümler olarak Türkiye’de ortalama tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan yaşı by General Directorate of Customs as abin partemekli of bulunmasını gerektirmiştir. 44 olan 10 milyon 200 meydana 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law.Emekli Resolutionyani processpasif of disputes over gelmiştir. konumdaki kişilerin türetilmiĢtir. 1961 Anayasasının 49ncu maddesinde “Devlet, Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Merkezi Yönetim Bütçesinsüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir sisteme process ofgetirdiği other taxes.yük Customs duty disputes herkesin beden ve ruh sahiptir. sağlığıGümrük içinde yaşayabilmesi yapıya vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first (MYB) yıl not kaynak öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. den place. However, SGK’ya in the case ofher disputes being aktarılmasını ve tıbbi bakım görmesini ödevlidir” Ancak idarisağlamakla aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. zorunlu hale getirmiştir. 2013 Şubat itibariyle bu 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ifadesiyle “sosyal güvenlik” kavramı anayasal Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yükün Disputeskümülatif değeri 1 trilyon $’dan fazla olup, terminolojiye kazandırılmıştır. Gümrük Uyuşmazlıkları(www.sgk.gov.tr) 2012’de bütçeden SGK’ya yaklaşık 69 milyar Bireyleri sağlıklı fertlerden oluşan toplumların TL, 2013 yılında ise Türkiye’nin toplam yatırım sağlık durumlarının sürdürülebilirliği çalışma ko- bütçesinin iki katı olan 74 milyar TL aktarılmak şullarının standardizasyonuna ve sosyal güvenlik zorunda kalınmıştır. (Işık, 2013) (AA, 2013) 74 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 1: SGK’ya MYB’nden Yapılan SGK’daki açıkların GSMH’ya oranı 2000 Transferler-GSMH’ye Oranı (milyonVERGĠSĠ TL)1 GÜMRÜK UYUġMAZLIKLARININ yılında en düşük seviyesindedir. 2000 Kasım 2004 ĠDARĠGSMH’ye AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI ve 2001 Şubat1 krizleri ile 2006 yılında Transfer Değişim Tutarı % Oranı (%) SSK, Emekli Sandığı’nın tek ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOBağ-Kur DISPUTESve OVER bir kurum altında toplanarak SGK şeklinde 1.496. 102,2 2,13 CUSTOM DUTIES birleştirilmesinin sonucunda yaşanan geçiş 2.936. 96,3 2,81 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 değişim oranında artış eğilimine 3.226.2 Celal Bayar 9,9Üniversitesi Sosyal 1,94Bilimler Ens. Malisüreci Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret BölümüDiğer yıllarda artışın önüne sebepDıĢolmuştur. 5.523. 71,2 2,3 geçildiği hatta gerçekleştirilen reformlarla Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising 9.684. 75,3 2,76 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın yapılan from the movement of commercial commodities transferlerin düşme eğilimine miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those 15.883. 64fonksiyonlarının3,49 sosyal ve mali yanında önemli bir girdiğini commodities’quantity value. It is are a kind of ifade and edilebilir. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 18.830. 3,37üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and türüdür. Aynı18,5 zamanda harcamalar 2005 kurumlar 23.322. Yıllar 1998 1999 2000 2001 2002 2003 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on vergisi aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 23,9gibi belirli 3,59 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 2006 22.892. -1,8geldiği anda3,02 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 2007 33.060. 44,4 3,92 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 2008 35.016. 5,9 3,68 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 2009 52.600. 50,2 başlayıp,5,52 Bölgesine girişinden eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. 2010 55.244. 5 Diğer tüm vergilerde 5,01 olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve -4,5 tahsil aşamaları 4,12 Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 2011 52.772. Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 1 K a y n a k : h t t Gümrük ptüretilmiĢtir. ://ww w. a l i t doğan e z e l uyuşmazlıkların . c o m / i n d eçözüm x. vergisinden customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes php?sid=yazi&id=5618 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 75 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 2: SGK Kapsamındaki Kişilere İlişkin Temel İstatistikler (2003- 2014 Ocak)2 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 2 Kaynak: http://www.sgk.gov.tr sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Tablo 2’de, 2014 Ocak ayında 18 milyon 799 sandıklar da with eklendiğinde 62milyon 771bin Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of bin 802 kişi olan toplam aktif sigortalı kişiandSGK kapsamındadır. Aktif/Pasif oranı oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerdemevcut olduğu gibi 101 Turkey continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as iken 9milyon 989bin 10 milyon yaklaşık 1 emekliyi tahakkuk ve807 tahsildosyada aşamaları Gümrük ve Ticaret 1.88 assessment, accrual 2 andsigortalı collecting areçalışanın regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 623bin 207 kişiGümrükler pasif sigortalı konumundadır. finanse ettiği bu oran 3.5- 4 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalıgelişmiş Mali Hukuk ülkelerde Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 32 milyon 980 bin 887 kişiden oluşan olarak gerçekleşmektedir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci,bin diğer205 vergilerde oluşan oluşan süreçten farklı of other taxes. Customs duty disputes bağımlılar ve 367 kişiden özelbir process yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 76 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 3: SGK (2009-2013) Gelir- Gider Konsolide Nakit Akım Tablosu 3 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 3 Kaynak: http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/ Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerdeesasıyla olduğu gibi 2010) Turkey and continuing with operation sequence. Tablo 3’de kuşaklararası dayanışma doğrultusunda gerçekleştirilmektedir. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil kaleminin aşamaları Gümrük ve Ticaret (Germir, assessment, 2012: accrual and collecting are regulated SGK’nın en önemli gelir sigortalı 169-174) Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar geliri Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to çalışanlardan elde ettiği prim olduğu, Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Law. Resolution process disputes over BuCustoms kapsamda artan denetimler ve yasal türetilmiĢtir. emekli aylığıGümrük ve vergisinden sağlıkdoğanharcamalarının uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the istihdamda süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir düzenlemelerle process of other taxes. Customs duty 2005 disputes yılında yüzde ise en önemliyapıya gider kalemini oluşturduğu sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first olan kayıtdışılık oranı 2010’da 43.25, idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 48.16 place. However, in the case of disputes not being görülmektedir. öncelikle Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 2011’de 39.2, 2012’de 37.8, 1 2013 yılında uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom İşyeri çalışmaAnahtar standartlarına uyulmaması, Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 36.75 Disputesve Şubat 2014’de 33.8’e gerilemiştir. Gümrük Uyuşmazlıkları asgari ücret hakkı ve yaş haddi, fazla mesai (www.sgk.gov.tr) ücreti gibi işyeri ve işle ilgili konularda mevzuata uyulmayarak, sosyal sigorta priminin noksan yada tamamen ödenmeyerek sistemin zarara uğratılması anlamını taşıyan kayıtdışı istihdamla mücadele Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı (2008- 77 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 4: SGK Gelir-Gider Dengesi4 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden 4 Kaynak: http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/ Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğerbütçe vergilerde oluşan süreçten farklı bir dirme process olanağı of other taxes. Customsyapılandırma duty disputes SGK’nın kronikleşmiş açıklarını gideresunarak sağlamakta, yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idaridüzenlemelerle aşamada çözümlenmekbirlikte zorundadır. bu place. However,kolaylığına in the case of disputes not being bilmek amacıylaöncelikle yapılan ödeme rağmen yapılandırmaya Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. başvurmayan, düzenli olarak taksitlerini ödemeuzlaşma, yapılandırma uygulamalarıyla borçludan Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, tahsilatlar Gümrük Vergisi, yen Disputes sigorta prim alacaklarında sağlanan işverenler ve Bağ-Kur’lu borçluların banka Gümrük Uyuşmazlıkları ve kayıtdışılığın önemli ölçüde düşürülmesi ile 2008 yılından itibaren gelirleri, giderlerinden daha fazla artış kaydetmiş, toplam gelirlerin toplam giderleri karşılama oranında da olumlu gelişmeler yaşanmıştır. hesaplarına menkul, gayrimenkul aktiflerine el konularak otomatik icra ve haciz takibi geliştirilerek alacakların tahsiline hız kazandırılmaktadır. 5 SGK açıklarını kapatabilmek için bireylerin vergi ve sigorta prim borçlarında 36 aya varan taksitlen- 5 (http://www.icrauzlastirma.net/2012/04/otomatikicra-donemi-resmen-baslad.html) 78 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 2010 yılında anapara, faiz toplamı 47 milyar TL arasında dayanışma prensibine ilaveten bireylerin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ emeklilik dönemlerinde hayat standartlarının en olan prim alacağını borçlu ile gerçekleştirilen AġAMADA YOLLARI azından çalışma 1hayatı boyunca sürdürdüğü şeuzlaşma ve yapılandırma ile ĠDARĠ 2013 yılında 35 ÇÖZÜM kildeTO olabilmesi için sosyal güvenlik sisteminin milyar TL’ya düşürmeyi başaran SGK, SOLUTIONS prim ADMINISTRATIVE DISPUTES OVER bir tamamlayıcı unsuru olarak bireysel emeklilik alacaklarının tahsilinde yaşadığı zorluklarıCUSTOM gidere- DUTIES bilmek amacıyla geliştirdiği bilgisayar alt yapısı 2 programları geliştirilmiştir. 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER ve bankalarla imzalanan protokoller çerçevesinde 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliGelişmekte Hukuk Programıolan Yüksek birLisans ülkeÖğrencisi olmamızın kaydadeğer 3 Celal Bayar Üniversitesi e-haciz uygulamasına başlayarak borçluya aitSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü sonuçlarından biri olarak halkın gelir seviyesindeki banka mevduatÖzet: hesabına elektronik ortamda Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari düşüklük, Abstract: Custom duty isoranında a kind of tariff tasarruf daarising kendini göstermeyer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities e-haciz şeklindeeşyanın işlem yapabilmekte, alacağın miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, ketdir. subject to customs which is based on those yüzde 50’sini 2012’de Çin milli gelirinin sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of tahsil kabiliyetini arttırıp zamandan kazanabildış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi Hindistan tariff that is ayüzde foreign trade and economic policy 33’ünü biriktirebilirken, Türkiye türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and mektedir. (AA, dolaylı 2013)bir(Yazar, 2013) vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve yüzde fiscal functions. Since are not collecteden on düşük tasarruf 12.6 ile buthey kategorideki kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan oranına an indirectsahip tariff onülke expenditures, custom duties (AA, 2013) konumundadır. SGK bütçesindeki finansal açığın başlıca seeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to bepleri şunlardır; sorunların gideUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Sosyal the secondgüvenlik item of tax sistemindeki procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, ekonomiye uzunarevadeli kaynak gümrük usul vedeğerlendirilen uygulama esasları 4458 rilebilmesi procedures and ve practises of custom duties 1.Emekli aylığı alan vevergilerinin pasif olarak sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. halkın bilincinin ile dışsigortalı ticarete konusayısına olan eşyanın Türkiye çok Gümrük sağlanabilmesi Through this law, a ancak systematization has tasarruf been kişi sayısının aktif oranla Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to bağlıdır. Bireysel Emeklilik Sistesırasınagetirdiği göre Aktif/Pasif bir sistematik geliştirilmesine international trade entering customs territories of yüksek olmasınınişlemlerin beraberinde oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. anlamda önemli bir adımdır. gümrük düzeyinde vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, mi Like(BES) all otherbu taxes, compalsiveatılan levels such as Oranının 1.87-1.88 gerçekleşmesi; tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş by General Directorate of Customs as a part of bireylerin sisteme olan katkılarından dahaniteliği fazlaolan 1 Emeklilik Sisteminin Kuruluş Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler1.1.Bireysel Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over sistemden finansal katkı temin etmeleri, Amacı ve Kapsamı türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük çalışılan vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved gelirle administratively in the first kazandığının 2.Sigortasız işçi çalıştırılması, gün Bireyin düzenli çalıştığı süreçte öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak primine idari esas aşamada solved administratively, legal action can be taken. sayısı veya sigorta alınançözümlenemeyen kazanç tamamını tüketmeyip biriktirmesi, uzun vadeli 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom tutarlarının Kuruma tam olarak bildirilmemesi; yatırımlara yönlendirilebilen kaynak teminiyle Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları yani kayıt dışı istihdam, bireylerin emekli olduklarında çalıştıkları döneme göre hayat standartlarında herhangi bir eksilme yaşanmadan devam edebilmeleri temeli üzerine kurgulanmış özel bir emeklilik sistemi olarak BES’i tanımlamak mümkündür. Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sisteminin destekleyici unsuru ve ekonomik fonksiyonu göz önüne alınarak BES Türkiye’de oluşturulmuştur. (ARICI,1999;.20-21) 3.Sağlık alanında yapılan yolsuzluklar ve suistimaller. Kayıtdışılığın azaltılması, prim alacaklarının tahsili, sağlık sektöründe yaşanan yolsuzluk ve su-istimallerin giderilmesine yapılan düzenlemeler ve denetlemelerle gayret gösterilmektedir. Kuşaklar 79 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1.2.Bireysel Emeklilik Sisteminin Özellikleri 28 Mart 2001’de TBMM’ce kabul edilen, 7 Nisan GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 2001 tarih, 24366 sayılı Resmi Gazete (RG)’de BES’e katılım gönüllü olup, medeni hakları 1 ĠDARĠ AġAMADA yayınlanan 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Ta- ÇÖZÜM YOLLARI kullanma ehliyetine sahip 18 yaşını doldurmuş sarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 1. maddesinde ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER herkes; kadın-erkek, genç-yaşlı sisteme katıBireysel emekliliğin amacı ve kapsamını,CUSTOM Kamu DUTIES labilmektedir. Aktif olarak çalışıp çalışmadığı, sosyal güvenlik sistemine tamamlayıcı unsur 2, Hatice YURTSEVER3 Selin KILINÇ işçi, isveren, memur, esnaf olarak her hangi bir 2 olarak getirilen, bireylerin emeklilik Celal Bayar Üniversitesi konusundaki Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü SGK’ya bağlı olması hatta vergi mükellefi dahi birikimlerini yatırıma yönlendirmeleri böylece olması koşul olmayan ve birden fazla bireysel emekli olduklarında gelirgümrüğe sağlamalarıyla Özet: ilave Gümrükbir vergisi, tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities emeklilik hesabına aynı anda katılabilen birey, hayat standardı seviyelerini koruyabilmeleri veya miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of gelir seviyesi emeklilik yükseltebilmeleri, uzun dönemli perspektifte dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi mevcut tariff that is a foreign trade andile economic policy dönemindeki türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ekonomik kalkınmanın sürdürülebilmesi ve ekodolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir nomiye kaynak vergi temini istihdamın arttırılması türü ile olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus için gerekli yatırımların gerçekleştirilebilmesini olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu sağlamak amacıyla olaraktutulmuştur. katılım prensikanungönüllü kapsamı dışında Bu nedenle, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 bine dayanan vesayılı daha önceden belirlenmiş Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir.katkı Bu kanun ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük paylarına göre oluşturulmuş BES’in düzenlenmesi, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak işlemlerin sırasına göre bir sistematik denetlenmesi şeklinde ifade oluşturulmuştur. Diğeretmektedir. tüm vergilerde (4632 olduğu gibi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, 6 Sayılı Kanun, md.1.) tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret instrument in addition to its economic, social and gelir dikkate payı tutarını fiscal beklentisini functions. Since they are notalarak collectedkatkı on regular basis like income tax and corporate tax, as belirlemekte, emeklilik sözleşmesini an indirect tariff on expenditures, custom duties imzaladıktan are collected only once when commodities subject 8 sonra sisteme giriş to foreign trade arrive at the yapabilmektedir. custom. According to the second item of tax procedural law, custom duties are excluded from this law. Therefore, BES’de ödediği katkı paylarının procedures katılımcıların and practises of custom duties are regulated by customs law numbered 4458. Through this law, a systematizationindirilmesi has been gelir vergisi matrahından önemli bir created beginning with commodities subject to international trade entering customs territories of indirimde karteşvik olmakla birlikte; matrahtan Turkey and continuing with operation sequence. Like all other taxes, compalsive levels suchsistemde as şılaşılan operasyonel sorunlar, öğrenci assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan ve by ev General Directorate Customs as a part of olmayan katıhanımı gibiofvergi mükellefi 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Para ve sermayeKanunu piyasalarına katkıda hükümlerine uygun olarakbulunulup yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes lımcıların da bulunması ancak over bu kitlenin vergi türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the gelişimin sürdürülebilirliği, kamu ve özel sektörün süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes indiriminden yararlanamamaları gibi sorunların yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first finansal kaynak öncelikle şartlarının iyileştirilmesi, SGK’da idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being çözümü adına, 29 Haziran 2012 tarih 28338 sayılı Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. genişleme sağlanabilmesi, BES’ katılanların 1 uyuşmazlıklarda yargı yolunaebaşvurulabilmektedir. RG’de ilan edilerek 4632Duties, sayılıCustom Bireysel Emeklilik Key words: Custom, Custom emeklilik dönemlerinde refah seviyelerinin Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük deVergisi, Disputes Tasarruf ve Yatırım Kanunu’nda değişiklik yaGümrük Uyuşmazlıkları vamına katkıda bulunacak ilave gelir temini ve tasarruf bilincinin geliştirilmesiyle GSMH’nın yüzde 5-10’u düzeylerinde birikim yaratılabilmesi BES’in başlıca amaçlarıdır. 7 pılmıştır. Sistemde bulunan katılımcıların “devlet katkısı yöntemi” ile etkin olarak teşvik edilmesi amaçlanmaktadır (24/04/2012 Tarih 1860 sayılı Başbakanlık Kanun Tasarısı)9 6 ( h t t p : / / w w w. m e v z u a t . g o v. t r / M e v z u a t M e tin/1.5.4632.pdf) 7 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 6&submenuheader=0) 8 ( h t t p : / / w w w. m e v z u a t . g o v. t r / M e v z u a t M e tin/1.5.4632.pdf) (www.egm.org.tr/?sid=21) 9 (http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0612.pdf) 80 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) BES’in özellikleri aşağıda başlıklar halinde verdiği bir saklama kuruluşunda muhafaza 10 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sıralanmıştır; edilmektedir, ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 1.Yerli-yabancı medeni hakları kullanma yetkisine 9.Emeklilik Yatırım Fonları, portföy yönetim ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER sahip herkes gönüllü katılabilmektedir, şirketleri tarafından yatırıma yönlendirilmektedir. CUSTOM DUTIES Birikimde bulunabilen halk kitlelerine hitap edip 2.Hazine Müsteşarlığı (HM)’dan kuruluş onayı 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER bu bireylerin emekliliklerinde refah düzeylerini alan emeklilik şirketlerinin Sermaye Piyasası 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malidevam Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi ettirebilmeleri amacıyla tasarrufta bu3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Kurulu (SPK) mevzuatına göre oluşturduğu lunmalarını teşvik etmek amacında olan BES emeklilik yatırım fonlarında birikimler değerÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising mekanizması olarak işlediğinden fromtasarruf the movement of commercial commodities lendirilmektedir,eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın bir miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sigortacılık faaliyetinde bulunulmaması, sistemin sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret risk-getiri ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 3.Emeklilik şirketinin beklentisi farklı özellikleri arasında yer almaktadır. Katılımcı türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and minimum 3 adetdolaylı emeklilik fonuvergisi, kurması bir vergi yatırım türü olan gümrük gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on sisteme dahil olduğu andan ayrılıncaya kadar kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as gerekmektedir, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan herhangi an indirect tariff on expenditures, custom duties bir sigorta işlemine tabi olmamakta, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi tasarruf to foreign trade arrivetutarlar at the custom. According to ettiği talebi doğrultusunda ge4.BES katılımcısının risk-gelir beklentisine bağlı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, tiri/risk duties are özellikleri excluded from kapsamında this law. Therefore, fonlanmaktadır. olarak yatırım tercihlerini kendileri yapabilmektedir, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun (Egemen, regulated by 2003) customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 5.Birikimlerin türev araç, repo-ters repo işlemleri, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik 10.BES international trade enteringminimum customs territories of sisteme katkı katılımcısı 10 yıl kamu-özel sektör borçlanma araçları, mevduat, oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde zorunluyatırımlarda aşamalar olan tarh, payı Like all other taxes, levels such as ödeyip 56 compalsive yaşını tamamladığında emekli altın, kıymetli madenler gibidefarklı tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan olmaya by General hak Directorate of Customs as a part of kazanmaktadır. Böylece vergisel değerlendirilebilmektedir, 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process ofBES disputeshesabında over avantajlar elde ederek biriken türetilmiĢtir. doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 6.Katılımcı yıldaGümrük 6 defavergisinden fon dağılımında değişiklik süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir tutarları process of toplu other taxes. Customs duty disputesgibi kendisine olarak alabileceği yapabilmektedir,yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. ömür place. However, in theaylık, case of disputes not being boyunca üç aylık, altı aylık ve yılAncak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 7.Katılımcı, sözleşme imzaladığı emeklilik şirketini uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. lık dönemler halinde maaş bağlanmasını talep Key words: Custom, Custom Duties, Custom değiştirebilmekte; mevcut şirketinde yıl edebilmektedir. Anahtar Kelimeler: Gümrük,asgari Gümrük2 Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları kalmış olması, bu şirkete de başka bir şirketten 11.Bireysel hesaplarda fonlama yöntemiyle işletilen aktarımda bulunmuşsa sürenin 1 yıla düşmesi bireysel emeklilik gelirleri, bireyin nam ve hesabında mümkün olabilmektedir, birikecek katkı tutarları ve elde edilecek getiriler 8.Emeklilik yatırım fonu varlıkları, emeklilik doğrultusunda şekil almaktadır. Devlet sisteme şirketinin aktiflerinden ayrı SPK’nın onay katılımı teşvik etmek için vergisel avantajlar sağlamaktadır.[Vergisel avantajlar 28/06/2001 Tarih, 10 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 4697 Sayılı Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik 6&submenuheader=0) 81 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Yapılması Hakkında Kanun (10/07/2001 Tarih, 17.Devlet, doğrudan taraf olmamakla birlikte GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 24458 Sayılı RG) yürürlüğe girmiştir]. sistemin işleyiş ve denetimini üstlenmektedir. 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI SGK’lardan farklı olarak gözetim ve denetime 12.BES’in en önemli özelliklerinden bir diğeri, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES OVER emeklilik şirketinin tabiTO olan sisteme girecek şeffaflığıdır. Katılımcının, nam ve hesabına olan CUSTOM DUTIES kuruluşu, faaliyetleri, kontrolü, emeklilik sözkatkıları, getirileri, diğer bilgileri internet, telefon, 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER leşmelerinde sunulan planların denetimi HM’nın banka kartı gibi alternatif dağıtım kanallarıyla 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisorumluluğundadır. Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisiyönetim şirketleri, Portföy takip edebilmesineCelal ilaveten, emeklilik şirketince 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü adresine döküman olarak da gönderilmektedir emeklilik yatırım fonları, toplanan birikimlerin Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising (Dağalp, 2001) eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın kurallar kullanılması, takas-saklamaya from the çerçevesinde movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sosyal bir ve mali fonksiyonlarının yanında önemli 13.Yeni kurulacak emeklilik şirketinin de- bir dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan netimi kamu otoritesince gerçekleştirilmektedir. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve vergisi gibi belirli(EGM), aralıklarla SPK, alınan bir HM, Emeklilik kurumlar Gözetim Merkezi vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan gümrüğe geldiği anda birA.Ş. defaya(Tamahsus İstanbul Takas eşyanın ve Saklama Bankası olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi UsulYönetim Kanunu (VUK)’nun ikinci göre bu kasbank), Portföy Şirketi vemaddesine emeklilik kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, vergilerinin usul ve uygulama şirketi arasındagümrük sürekli ve koordineli biresasları bilgi4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük akışı sağlanmaktadır. subject to customs which is based on those ilişkin hizmetlerin gözetim denetimi SPK’nın commodities’quantity and value. It is areve a kind of tariff that is a foreign trade and economic policy görevleri (Çanakçı, 2003) instrument inarasında addition to bulunmaktadır its economic, social and fiscal functions. Since they are not collected on regular basis like income tax and corporate tax, as 18.BES güvencesicustom içermemekle birlikte, an indirect devlet tariff on expenditures, duties are collected only once when commodities subject to foreign trade arrive at the custom. According emeklilik şirketleri HM ve SPKtoşeklinde kamu the second item of tax procedural law, custom duties are excluded from ve thisdenetimine law. Therefore,tabi olmaktadır. otoritesinin gözetim procedures and practises of custom duties are regulated byyapıları, customs law numbered 4458. Sermaye borçlanma oranları, finansal Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak durumları created beginning with commodities subject to ve önlemine gibi her türlü gözetim işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of tüm vergilerde olduğu Turkey and continuing with operation sequence. 14.Katılımcı, fonoluşturulmuştur. hesabındaDiğer yabancı menkul kıy-gibi rağmen olumsuz ekonomik gelişmelerle emeklilik gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as metlere de yatırım yapılmasını isteyebilmektedir. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated şirketi iflas etse dahi, katılımcının haklarını koruyan Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according birçok uygulama bulunmaktadır. Şirketin kurucusu Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden 15.BES’de asgariKanunu getirihükümlerine garantisi yerÖğrencisi almamaktadır. uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the fonların malvarlığı iledisputes emeklilik şirketinin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir olduğu process of other taxes. Customs duty 16.Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu yapıya sahiptir. Gümrük vergisi(BEDK), uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first şirketin üçüncü öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. malvarlığı place. However,ayrı in the tutulduğundan case of disputes not being sistemin kurumsal tepe noktasında Ancak yapısının idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. kişilere olan borçlarından dolayı1 kurucusu olduğu uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. bulunmaktadır. BES politikalarının belirlenip Key words: Custom, Custom Duties, Custom Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, fon Disputes malvarlığına başvurulamamakta, zira fonların uygulanmasına Anahtar dair öneri ve tavsiye niteliğinde Gümrük Uyuşmazlıkları varlıkları katılım payı sahiplerine ait olmaktadır. karar almakla görevli olan BEDK; HM, Maliye Bakanlığı, SPK ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca genel müdür düzeyinde görevlendirilen birer temsilciden oluşmakta ve başkanlığını HM gerçekleştirmektedir. (4632 Sayılı Kanun, md.3.) 11 Şirketin iflası halinde borçlarının ödenebilmesi amacıyla fon mal varlıklarının tasfiye edilmesi, haczedilmesi rehn edilmesi ve fon portföyüne yönelik yapılan işlemlerden başka işlemler için teminat gösterilmesi mümkün olmamaktadır. Fon 11 ( h t t p : / / w w w. m e v z u a t . g o v. t r / M e v z u a t M e tin/1.5.4632.pdf) varlıkları, başka hesaplara aktarılmasını engelle82 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) mek ve katılımcıların haklarını korumak adına kaza branşlarında da faaliyet ruhsatı alabilmekte 12 UYUġMAZLIKLARININ GÜMRÜK VERGĠSĠ Takasbank bünyesinde muhafaza edilmektedir. ancak her bir branş için hesapların ayrı tutulması 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM KanunYOLLARI açısından önem arz etmektedir. 1.3.BES’i Oluşturan Taraflar ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 1.3.3.Portföy Yöneticisi BES’in merkezinde katılımcı ve emeklilikCUSTOM şirketi DUTIES bulunmakla birlikte; EGM, HM, SPK, BEDK, 2 SPK tarafından3yapılan düzenleme ve denetlemeSelin KILINÇ , Hatice YURTSEVER TAKASBANK ve bireysel emeklilik aracısı lere tabi olup, SPK’dan portföy yöneticiliği yetki 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ almış, Ticaret Bölümü görev yapmaktadır. belgesi emeklilik şirketlerinin kurmuş olduğu fonlardaki portföyleri; emeklilik sözleşmesi, 4632 1.3.1. KatılımcıÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Sayılı Kanun, emeklilik fonu iç tüzükleri, 2499 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Sayılı commodities’quantity value. It is Kanunu are a kind of ve diğer ilgili 18 yaşını doldurmuş, medeni hakları kullanabilen Sermayeand Piyasası dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. nezdinde Aynı zamanda harcamalar alınan mevzuata instrument in göre additionyönetmekle to its economic, social and ve emeklilik şirketi açılacaküzerinden hesaba sorumlu profesyonel dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on imzaladığı emeklilik uyarınca kurumlar sözleşmesi vergisi gibi belirli aralıklarla katkı alınan bir kuruluşlardır. regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties tutarlarını yatırıp sisteme dahil eşyanın gümrüğe geldiğiolan anda bireylerdir. bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 1.3.4. to foreign trade arrive at the custom. According to ve Saklama Takasbank-İstanbul Takas Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 1.3.2. Emeklilikkanun Şirketi kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Bankası duties are excluded A.Ş from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. 4632 Sayılı Kanun’la BES’de faaliyet ile dış ticarete konu olan eşyanıngöstermek Türkiye Gümrük 28/02/2002 Through this law,tarih a systematization has sayılı been ve 24681 RG’de yaBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to üzere kurulup ruhsatını emeklilik branşında almış işlemlerin sırasına göre bir sistematik yımlanarak international tradeyürürlüğe entering customs territories of giren Emeklilik Yatırım oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. olan şirketin kuruluş izni HM’nın bağlı olduğu Kuruluş velevels Faaliyetlerine İlişkin gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Fonlarının Like all other taxes, compalsive such as tahakkuk verilmektedir. ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlık tarafından Emeklilik Yönetmelik Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Esaslar by Generalhakkındaki Directorate of Customs as a part ofuyarınca, BES 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according branşında faaliyette bulunmak üzere ruhsat alan Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden katılımcılarının emeklilik şirketine Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over ödediği katkı türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan çözüm customs duties has a different form from the şirketin bu tarihten itibaren azami üçuyuşmazlıkların ay içerisinde yatırılan süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir payları, process ofhesaplara other taxes. Customs dutydevlet disputes katkısı ve fon yapıya Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first SPK’ya emeklilik fonusahiptir. kurmak amacıyla başvurtakibini sağlayan öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. adet place.bilgilerinin However, in thesanal case of ortamdan disputes not being ması, bu süreninAncak aşılması halinde ise kuruluş izni idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. SPK tarafından yetkilendirilmiş1 bir kuruluştur. 13 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ve faaliyet ruhsatı geçersiz kalmaktadır. Şirket Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Takasbank nezdinde emeklilik fonu hesapları adıyla kurucularının Kanunda yer alan suçları işlememiş Gümrük Uyuşmazlıkları olması, emeklilik şirketinin kuruluş aşamasında ticaret ünvanında “emeklilik” ifadesinin yer alması, anonim şirket statüsünde kurulması ve en az beş kişiden oluşan bir yönetim kuruluna sahip olması gerekmektedir. Emeklilik şirketleri hayat ve ferdi Fon portföyündeki varlıkların ve fon paylarının saklanması gerçekleştirilmektedir. Emeklilik şirketinin varlıklarından ayrı olarak emeklilik yatırım fonundaki varlıkların, Takasbank’ta saklanması sayesinde emeklilik şirketinin devredilmesi, iflas 12 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 7&submenuheader=0) 13 (http://www.turkiye.gov.tr/takasbank-bireyselemeklilik-islemleri) 83 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) etmesi, birleşmesi ve kapanması gibi durumlara leri faaliyetler, tutmaları gereken defterler, sicil GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ karşı katılımcıların birikimleri güvence altına işlemleri gibi esaslar HM’ ca düzenlenmektedir. 14 1 alınmaktadır. (Orhon, 2013) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI BES’in uygulama esasları hakkında belirleyici ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 1.3.5.Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kuruluş olan HM, kurulacak emeklilik şirketlerine CUSTOM DUTIES izin ve faaliyet ruhsatı verilmesi, denetlenmesi, BES’de emeklilik yatırım fonları, bu fonların 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER atanacak genel müdür ve yardımcılarının atamakuruluş ve faaliyetine ilişkin esaslar, iç ve ba2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi larına izin verilmesi, ana sözleşme değişiklikleri, 3 Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü ğımsız denetimleri, belge veCelal kayıt düzenleri, belirli oranların üzerinde hisse devirleri müstemuhasebe işlemleri, örgütvergisi, yapıları, Özet: Gümrük gümrüğekatılımcıtabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising belirli oranlar Bakanlığın eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın şarlığın from the movement of commercial commodities iznine tabidir, ların bilgilendirilmesi ve kayda alınmaya dair miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those düzenlenen emeklilik planları veya var ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir yeni commodities’quantity and value. It is are a kind of esaslar, portföysosyal sınırlamalarına ilişkin şartlar, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy planlar üzerinde değişiklik yapılması, grup türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan olan instrument in addition to its economic, social and portföydeki varlıkların değerlendirilmesi ilkeleri, dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on sözleşmesi kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir emeklilik regular basis like income tax andnedeniyle corporate tax, asyeni emeklilik fonların birleşme-devir esasları, portföy yönetim vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties fonu kuruluşunun bildirilmesi başta olmak üzere eşyanınsözleşmeleri gümrüğe geldiği ve andasaklayıcılara bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject şirketleri, emeklilik olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to emeklilik fonlarına dair ilke ve esasların belirUsul Kanunu (VUK)’nun ikincien maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom ilişkin düzenlemeler ile bu alandaki kapsamlı kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, lenmesinden sorumlu olmaktadır. (Orhon, 2013) vergilerinin usul veFonlarının uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are düzenleme olan gümrük Emeklilik Yatırım Kusayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konuEsaslar olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been ruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Hakkındaki 1.3.7. Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik (BEDK) international trade entering customs territories of Yönetmelik SPK tarafından yayınlanmaktadır. oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret BES’in assessment,kurulması accrual and collecting are regulated SPK’nın sistemi tahakkuk düzenleme ve denetleme görevleri ve sağlıklı bir şekilde çalıştıBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Genelşirketlerinin Müdürlüğü tarafından, Gümrük rılmasıyla Customs and ilgili Economygörev, Ministry yetki according bulunmaktadır. Gümrükler Emeklilik kuruluş vetosorumlulukları Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm bulunan customs duties has a sistemin different form from the unsurlarından izni ve faaliyet Gümrük ruhsatı başvuruları sırasında taBEDK, en önemli süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları birisidir. have to be Çalışma resolved administratively the first lep edilecek belgelerin tespiti ile HM tarafından ve Sosyalin Güvenlik Bakanlığı, öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari sözleşmelerinde aşamada çözümlenemeyen solvedSPK administratively, legal action can be taken. esasları belirlenen emeklilik yer HM, ve Maliye Bakanlığı tarafından görev1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom alacak kriterler; aktarım işlemleri, bu konudaki lendirilecek en azCustom genelDuties, müdür düzeyinde birer Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları süre sınırlamaları, giriş aidatı, yönetim ve fon temsilciden ve HM’nın başkanlığında oluşan işletim giderine dair miktar ve oran hesaplamaları gibi çeşitli konularda görüşüne başvurulmaktadır. (Orhon, 2013) BEDK, müsteşarlıkça önerilen tarih ve gündemle birlikte minimum üç ayda bir toplanmaktadır. Toplantıya çağırılan üyelerin yarısından bir fazlası ile toplanan Kurul’da kararlar toplantıya katılan 1.3.6. Hazine Müsteşarlığı (HM) 14 (http://www.hazine.gov.tr/default.aspx ?nsw=iFcN50UUaG5tLl6qa62JYg==H7deC+LxBI8=&nm=521) BES’de aracı olarak faaliyette bulunacakların sahip olması gereken nitelik ve şartlar, bulunabilecek84 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) üyelerin salt çoğunluğu ile alınacak olup, üyeler katılımcılara ait bilgilerin saklanması ve korunGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ çekimser oy kullanamazlar. Olağanüstü toplantı ması, katılımcı şikâyetlerinin tarafsız bir şekilde 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI incelenip yönlendirilmesi, özel nüfus katmanı daveti hariç olmak üzere toplantının gündemi, ÇÖZÜM istatistikleri üretilmesi yanısıra sistemin işleyiş yeri, tarihi ve saati asgari yedi gün önceden ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER analizleri yapılması, bireysel emeklilik aracıları üyelere duyurulur. Diğer kamu kurum veCUSTOM kuru- DUTIES sınavının yapılarak bireysel emeklilik aracıları luşları, şirketler veya kamu tüzel kişiliğine haiz Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 sicillerinin takibi, eğitim programları ile yazılım kurumların yetkili2 Celal temsilcileri de görüşülecek Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaretkonularda Bölümü ve benzeri gelen taleplerin karşılankonunun gerektirdiği hallerde görüşleri alınmakSalihli MYO, sistemin güvenli işletilmesi, üzere toplantıyaÖzet: çağrılabilir. (Orhon, Gümrük vergisi, gümrüğe2013) tabi olan ticari ması, Abstract: Custom duty is a kind ofbir tariffortamda arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities otoritenin veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sorunla subject tokarşılaşılması customs which is halinde based on kamusal those 1.3.8. Emeklilikmiktarı Gözetim Merkezi (EGM) sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of müdahalesine olanak sağlayacak veri dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi zamanında tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 4632 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım tabanı oluşturulması ve sistemin analitik olarak dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Sistemi Kanunuvergi uyarınca HM’nin bağlı olduğu incelenmesini gerçekleştirmektedir. 15 türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın geldiği anda birdahilinde defaya mahsus are collected only once when commodities subject Bakanlığın görev ve gümrüğe yetkilendirmesi olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi 1.3.9. to foreign trade arrive Emeklilik at the custom. According to Bireysel Aracıları Usul olmak Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom merkezi İstanbul’da üzere 2.475.225 milyon kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 HM procedures and practises of custom duties are bünyesindeki Bireysel Emeklilik Aracıları TL ödenmiş sermayeyle 10 Temmuz 2003’de sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olanAeşyanın Through(BEAS)’ne this law, a systematization has beenzorunda olan, Sicili kaydolmak kurulmuştur. Kurucu hissedarları grubuTürkiye hisseGümrük ile Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre ilebir sistematik herhangi international bir trade emeklilik entering customs territories ofbağlı olmadan, şirketine HM ve eşit oranda B grubu hisseler sistemde oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük de zorunlu aşamalar olan tarh, bir Likesözleşmeye all other taxes, compalsive levels emeklilik such as dayanarak, şirketinin faaliyet gösterme iznivergisinde alan emeklilik şirketleri tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir ve kuruluş niteliğibir olan emeklilik by General Directorate of Customs aracılık as a part ofeden veya bunsözleşmelerine olan EGM, BES’in güvenli, etkin şeffaf 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun katılımcıların olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes overgerçek ve tüzel ları emeklilik şirketi adına yapan şekilde işletilmesini sağlamak, türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerdedenetleyici oluşan süreçtenkamu farklı bir kişilerdir. process of other taxes. Customs duty disputes Dört yıllık fakülte, yüksek okul veya hak ve menfaatlerini korumak, yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being iki yıllık meslek yüksek okullarının bankacılık otoritelerinin karar almasına yardımcı olmak ve Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 mezun olmak, uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ve sigortacılık programlarından kamuoyunu sağlıklı bir şekilde bilgilendirmek Key words: Custom, Custom Duties, Custom adına gerekli verileri sağlamak faaliyette Anahtar Kelimeler:amacıyla Gümrük, Gümrük Vergisi, yazılı Disputessınavda başarılı olmak, müflis veya konGümrük Uyuşmazlıkları kordato ilan etmemiş olmak, bireysel emeklilik bulunmaktadır. (Ekodialog, 2005) yada sigortacılık mevzuatına aykırı fiillerinden EGM, kamuoyunun ve katılımcıların bilgilendidolayı hapis yada birden fazla ağır para cezası ile rilmesi amacıyla emeklilik şirketi faaliyetlerinin cezalandırılmamış olmak, yüz kızartıcı suçlar ile günlük olarak elektronik ortamda gözetimi ve kaçakçılık suçları, resmi ihale ile alım-satımlara yetkili kamu otoritelerine raporlanması, emekfesat karıştırmamış olmak, kara para aklanması lilik şirketince gerçekleştirilen her türlü işlem sonucunda oluşan bilgilerin konsolidasyonu, 15 (www.egm.org.tr) 85 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) portföy yönetim sözleşmesi de emeklilik şirketi veya devlet sırlarını ifşa etme, vergi kaçakçılığı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ veya vergi kaçakçılığına teşebbüste bulunile portföy yönetim şirketi arasında yapılmakta 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI maktan dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararı böylece emeklilik yatırım fonlarının profesyonel bulunmamak, karşılıksız çek keşide etmekSOLUTIONS gibi portföy yöneticileriOVER tarafından yönetilmesi sağADMINISTRATIVE TO DISPUTES meslek şeref ve haysiyetine aykırı davranışlarlanmaktadır. (Orhon, 2013) CUSTOM DUTIES da olmamak, adına bireysel emeklilik aracılığı 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER Sistemin işleyişi şu şekilde olmaktadır; yapacağı şirketin 2ürünlerinin eğitimlerini almış Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü olmak gibi bireysel emeklilik Celal aracılarının sahipSalihli MYO, 1. Kişi öncelikle HM tarafından faaliyet ruhsatı olması gereken Özet: nitelikler şartları, kuruluş emeklilik birine başvuruda Gümrük ile vergisi, gümrüğe tabi olanve ticari verilmiş Abstract: Custom duty isşirketlerinden a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities faaliyet aşamaları, faaliyette grupis emeklilik sözleşmesi hariç miktarı veya değeribulunamayacakları üzerinden alınan, ekonomik, bulunur. subject to İşveren customs which based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of işler, kayıt düzenleri tutacakları dış ticaretve ve ekonomi politikasıdefterler aracı olan birile vergi bireysel tariff that issözleşme a foreign tradeve and gruba economicbağlı policy bireysel söztürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and başkaca diğer hususlara dair esas ve kaideler bireysel şirketi onaracısı ile karşı dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve leşme fiscal functions. Sinceemeklilik they are not collected kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as HM tarafından düzenlenmektedir. (Orhon, 2013) şirketin sitesi, çağrı vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan karşıya an indirectgelinmeksizin tariff on expenditures, custom internet duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject veya şirket tarafından yetki olmak üzere Sisteminin alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi merkezi to foreign trade arrive at the custom. According to verilen çağrı 1.4.Bireysel Emeklilik İşleyişi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom düzenlenebilir. kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, merkezi duties are aracılığıyla excluded from this law. Therefore, Kişi emekligümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 4632 sayılı Kanun ve buna bağlı olarak çıkarılan yönelik beklentileri, gelir4458. düzeyi ve yaşına sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun liğe regulated by customs law numbered ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been yönetmelikler BES’in işleyiş esaslarını düzenbir emeklilik plan teklifi Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak uygun created beginning with commodities subject todoğrultusunda işlemlerin sırasına geliştirici, göre bir hizmet sistematik international trade entering customs territories of lemektedir. Rekabet ortamını bilgilendirilerek, oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi şirket Turkey tarafından and continuing with operation sequence. sisteme giriş vergisinde deyanısıra zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as kalitesini artırıcıgümrük hükümlerin bireylerin etkiliand olabilecek aydınlatılır. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret kararında assessment, accrual collecting arekonularda regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir getirilmesine kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of korunmasını sağlayan hükümlerin 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Bireysel emeklilik sözleşmesi bireysel olarak Kanunu hükümlerine uyguniznini olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over de özen gösterilmiştir. Kuruluş HM’den türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the ile emeklilik arasında düzenlediğerkatılımcılardan vergilerde oluşan süreçten farklı bir katılımcı process of other taxes. Customsşirketi duty disputes alan emeklilik süreci, şirketi, katılım yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first gibi, ilişkisine dayalı yada idari aşamada çözümlenmek emekzorundadır. nebileceği place. However, in thebir caseistihdam of disputes not being paylarının tahsili,öncelikle emekli olan katılımcılara Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. katılımcı menfaatine olarak katkı1tutarlarını ödeyen uyuşmazlıklarda yargıgibi yolunabüyük başvurulabilmektedir. lilik ödemelerinin yapılması ölçüde Key words: Custom, Custom Duties, Custom sponsor kuruluş ile emeklilik şirketi arasında yönetim ve koordinasyona Anahtar Kelimeler:dayalı Gümrük,hizmetlere Gümrük Vergisi, bir Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları imzalanan İşveren Grup Emeklilik Sözleşmesi aracılık etmektedir. Devletin BES’in işleyişinde ve emeklilik şirketi ile katılımcının sözleşmenin üstlendiği rol, formel kurallar çerçevesinde şeffaf tarafları olarak yer aldığı ancak katılımcının bir ve güvenilir çalışan bir piyasa için yasal zemini gruba bağlı olarak grup emeklilik planı dahilinoluşturmak ve bu piyasanın kontrol ve denetimiyle de Gruba Bağlı Bireysel Emeklilik Sözleşmesi ilgilenmekten ibaret bulunmaktadır. şeklinde de olabilir. 16 Emeklilik sözleşmesi sistemin temel unsuru olup, katılımcı ile emeklilik şirketi arasında imzalanmakta, 16 (http://www.egm.org.tr/?pid=496) 86 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) aylık 100 TL katkı payı ödeyen birey için her ay 2.Bireysel emeklilik aracısı tarafından düzenGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Devlet Katkısı olarak 25 TL yatırılmaktadır. 17 lenen sözleşmelerde katılımcı adayı, giriş bilgi 1 ĠDARĠ AġAMADA formu, emeklilik planı, plan içeriğinde sunulan ÇÖZÜM YOLLARI Bireysel emeklilik sözleşmesini imzalayıp BES fonlar, kesinti tutar veADMINISTRATIVE oranları, katkı payı SOLUTIONS tutarı TO DISPUTES OVER hesabına katkı payı ödeyen katılımcı devlet ve sözleşmenin taraflarına dair bilgilerinCUSTOM de yer DUTIES katkısı alabilmeye hak kazanmaktadır. EGM aldığı teklif formunda gerekli bilgileriSelin doldurup 2 3 KILINÇ , Hatice YURTSEVER tarafından devlet katkı paylarının, katılımcının imzalar. Emeklilik2 Celal şirketinin internet sitesi, çağrı Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malinam Hukuk ve Programı Yüksek Lisans hesabına ayrı Öğrencisi bir hesapta ve ödediği 3 Celal Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü merkezi veya şirket tarafından yetki verilen çağrıSalihli MYO, tutarın yüzde 25’i şeklinde yatırılıp yatırılmadığı merkezince düzenlenen sözleşmelerde katılımcının Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari düzenli Abstract: olarak Custom duty is a ve kind kontrol of tariff arising takip edilmektedir. 100 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities sisteme, sözleşmeye ve plana dair tüm bilgilerin miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, TL subject to customs which is based on thosebirikimi devlet ödeyen bir katılımcının aylık sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of kendisine anlatıldığına onayı,politikası elektronik imzası dış ticaretdair ve ekonomi aracı olan bir vergi katkısı tariff that ile is a foreign trade and economic policy beraber 125TL’ye yükselmektedir. türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and veya çağrı merkezini teyit etmesi ile gerçekleşir. risk, dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve Katılımcı fiscal functions. Sincegetiri they arebeklentisine not collected on göre bu tutarı kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as ettiği fonlarda değerlendirebilmektedir. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan tercih an indirect tariff on expenditures, custom duties 3.Emeklilik sözleşmesi, 60 günlük cayma hakkı eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject ödeyeceği üzere alınmaktadır. vergileri, Vergi Mevzuatta to foreign tradekatılımcının arrive at the custom. According to katkı payı için kullanılmadığı veolmak şirket tarafından daGümrük red edilmediği Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom üstarelimit bulunmamakla birlikte, hak kazanıkanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, bir duties excluded from this law. Therefore, takdirde, katkı payı tutarının şirket hesaplarına gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are devlet katkısı bir yıl içerisinde yıllık sayılıeden Gümrük Bu kanun lacak regulated by customs lawiçin numbered 4458. yatırıldığını takip ikiKanunu’nda işgünüdüzenlenmiştir. içinde başlar. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been brüt asgari ücretin yüzde 25’i ile sınırlandırılan girişinden başlayıp, eşyayaise, uygulanacak created beginning with commodities subject to Katılımcı caymaBölgesine hakkını kullandığında bilişlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of azami bir limit bulunmaktadır. oluşturulmuştur. Diğer tüm gider vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gisi şirkete ulaştığında fon toplam kesintisi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil ve Ticaret Mevzuat assessment, uyarınca, accrual and collecting are regulated yapılarak yatırılan katkı payıaşamaları varsa Gümrük gelirleriyle emeklilik şirketlerinin devlet Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü Gümrük katkısı Customs tutarlarını and Economyyatırıma Ministry according to beraber 10 işgünü içinde iade edilir. tarafından, yönlendirebilmesi için Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm “Devlet customs duties has aFonu” different kurmaları form from thegerekmektedir. Katkısı süreci, diğer 60 vergilerde oluşan süreçtenhakkı farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 4.Emeklilik sözleşmesi, günlük cayma yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Fon’un have to be nasıl resolved değerlendirileceğine administratively in the first HM karar öncelikleimza idari aşamada çözümlenmek yürürzorundadır. place. However, in the case of disputes not being süresi bittikten sonra tarihi itibariyle Ancak idari aşamada çözümlenemeyen vermektedir. solved administratively, legal action can be 75’i taken. Müsteşarlıkça Fon’un yüzde 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. lüğe girer. 10 işgünü içindeyargı katılımcının adresine TL gelir Custom ortaklığı veya kira Keyolarak words: ihraç Custom, edilen Custom Duties, gönderilir. Emeklilik süresinin Anahtar Kelimeler:hesaplanması Gümrük, Gümrükveya Vergisi, Disputes sertifikası gibi borçlanma araçları kalan yüzde Gümrük Uyuşmazlıkları devlet katkısına hak kazanabilmesinde emeklilik sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarih dikkate alınır. 25’i de diğer yatırım araçlarında değerlendirilmektedir. 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe giren devlet katkısı uygulaması, 10 yıllık zaman dilimini geride bırakan BES’in belirli bir hacme kavuşmasını sağlamıştır. (Özdağ, 2013) Devlet 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren BES’e katılımı özendirmek ve teşvik etmek amacıyla, katılımcının bireysel emeklilik hesabına ödediği katkı payının yüzde 25’ine karşılık gelen tutarı katılımcı nam ve hesabına yatırmaktadır. Böylece 17 (www.anadoluhayat.com.tr/Besteneleroluyor/devletKatkisi.aspx ) 87 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) BES’e 1 Ocak 2013’den önce giriş yapmış her ay için 2TL’yi geçmeyecek ek yönetim gider GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ kesintisi tahsil hakkı bulunmaktadır. Emeklilik olanlarında devlet katkısı uygulamasından ya1 ĠDARĠ AġAMADA şirketi YOLLARI günlük en fazla yüz binde 3, yüz binde 5,25 rarlanabilmesi için, 1 Ocak 2013’den itibaren ÇÖZÜM ve yüz 6,25 olarak 3 yıl süreyle sistemdeADMINISTRATIVE kalmaları gerekmektedir. SOLUTIONS TO binde DISPUTES OVER3 farklı fon grubu esas alınarak emeklilik yatırım fonlarına dair giderler Sistemde bulundukları toplam süre hesaplanırken CUSTOM DUTIES için fon hesabından kesinti yapabilmektedir. 19 1 Ocak 2013 tarihi baz alınarak; 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Celal Bayar Üniversitesi Sosyal1Bilimler Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi hak kazanılması için sürenin hesabında a)BES’de 3-6 yıl arasında bulunanlara yıl, Ens. MaliEmekliliğe 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü katkı payı ödenmeyen süre dikkate alınmamaktadır. b)6-10 yıl arasında bulunan katılımcılara 2 yıl, Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Bu Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising sürenin emeklilik hesabında dikkate alınabilc) 10 yıldan fazla bulunan katılımcılara ise 3 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, mesi subjectiçin to customs which is based on those katılımcının bulunduğu emeklilik planı yıl eklenecek vesosyal katılımcıların devlet katkısına ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi çerçevesinde tariff that is a foreign and economic policy karşılık, işlem aratrade verilen döneme hak kazanma sürelerinin azalması sağlanacaktürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve tarihindeki fiscal functions. asgari Since theykatkı are notpayı collected on toplam tutarlarını tır.18 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 20 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan ödemesi an indirect tariff on expenditures, custom duties gerekmektedir. eşyanın gümrüğe geldiği andakatıldığında bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 5.Emeklilik şirketi, katılımcı sisteme olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu 7.theSözleşme second item uyarınca of tax procedural law,hesaba custom yatırılan katkı açılan kendisinden alabileceği giriş aidatını rekabet kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul veertelemektedir. uygulama esasları 4458 payları proceduresüzerinden and practises varsa of customkesintiler duties are düşüldükten kuralları gereğince tahsil etmeyip sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. emeklilikhasşirketi tarafından, ile dışönce ticaretesistemden konu olan eşyanın TürkiyesözGümrük sonra Throughkalan this law,tutar a systematization been Katılımcı 3 yıldan çıkarsa Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to beklentisine göre tercih işlemlerintarihteki sırasına brüt göre bir ücretin sistematik katılımcının international traderisk/getiri entering customs territories of leşmenin imzalandığı asgari oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. yatırımlevels fonlarında değerlendivergisinde de zorunlu50’si, aşamalar6olan Like allemeklilik other taxes, compalsive such as yüzde 75’i, 3 - 6gümrük yıl arasında yüzde - 10tarh, ettiği tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Katılımcı fonasdağılım yıl arasında yüzde 25’i olarak tahsil Bakanlığı’na bağlı ayrı bir edilebilmekkuruluş niteliği olan rilmektedir. by General Directorate of Customs a part of oranını yılda 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according azami 6Law. defa, emeklilik planını ise yılda azami Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden tedir. ErtelenmişKanunu girişhükümlerine aidatının tahsil edilmemesi uygun olarak yürütülmektedir. Customs Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the defa ofdeğiştirebilmektedir. Katılımcı dilerse için vefat, maluliyet, emekliliğe haksüreçten kazanma süreci, diğer vergilerde oluşan farklı bir 4process other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first sözleşme imzaladığı emeklilik şirketini de deveya sistemde 10 yıl kalınma şartlarından öncelikle idari aşamada çözümlenmekbirinin zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. ğiştirme hakkına sahiptir. Bunun için mevcut gerçekleşmesi gerekir. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: asgari Custom, 2 Custom Duties, Custom şirketinde yıl kalmış olması, bu şirkete Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 6.Katılımcının bireysel emeklilik hesabına yatırıGümrük Uyuşmazlıkları de başka bir şirketten aktarımda bulunmuş ise bu lan katkı payları üzerinden şirketin azami yüzde süre 1 yıl olarak hesaba katılmaktadır. Emeklilik 2 yönetim gider kesintisi yapma yetkisi vardır. yatırım fonları, hazine bonosu, devlet tahvili Sözleşme süresince katılımcı katkı payı ödemesişeklinde kamu borçlanma araçları, özel sektör ne ara verdiği takdirde, katkı payının yatırılması borçlanma araçları, ulusal –yabancı ortaklık gereken tarih üzerinden üç ay geçtiğinde şirket, 2 19 (http://www.egm.org.tr/?sid=69) 20 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 7&submenuheader=0) 18 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 7&submenuheader=0) 88 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) payları, türev araçlar repo/ters repo işlemleri, takdirde, sistemde kalma süresine göre devlet GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ katkısı ve getirilerinin, asgari 3 yıldır sistemde eurobond, altın hesabı, TL/YP mevduat, kıymetli ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI ise yüzde 15’i, 16 yıl kalmışsa yüzde 35’i, 10 madenler hesabı ve katılım hesabı şeklinde çok ÇÖZÜM yıldır ise yüzde farklı alternatiflerde değerlendirilebilmektedir. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOsistemde DISPUTES OVER60’ını, emekli olmuşsa tamamını alabilmektedir. 22 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid= CUSTOM DUTIES 287&submenuheader=0) 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER 12.Sisteme giriş tarihinden başlayıp 10 yıl sisCelalbir Bayar Sosyal Bilimler Ens. Malitemde Hukuk Programı Lisans Öğrencisi kalanYüksek 56 yaşını tamamlayan katılımcı 8.Katılımcı herhangi fonÜniversitesi dağılımı tercihinde 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü emekli olmaya hak kazanmaktadır. Emeklilik bulunmadığında dahil olduğu plan çerçevesinde Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari hakkını Abstract: katılımcı Custom duty isdilediği a kind of tariff arising ileri bir tarihe takdirde yer alan standartÖzet: fonda birikimleri eşyanın yer değiştirmesi değerlendirilip, nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, de subject to customs which is based on those erteleyebilmektedir. uzman portföy yöneticilerince yatırıma yönlensosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 2 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy dirilmektedir. Katılımcılara sistemde ne kadar türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan 13.Birden instrument in addition its economic, sözleşmesi social and fazla toemeklilik olan katıdolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kazanç elde edeceğinin garantisi verilmemektedir. kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir lımcının, regular basis emekliliğe like income tax and corporate tax, as hak kazanabilmesi için en vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiğihesaplarda, anda bir defaya fon mahsus az arebirinden collected onlymevzuat once when commodities subject gereğini yerine getirmesi 9.Takasbank nezdinde açılan olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunuşirket (VUK)’nun ikinci maddesineayrı göre bu veya the second of tax procedural law, custom tümitem sözleşmelerini birleştirerek emeklilik portföyündeki varlıklar varlıklarından kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 hakkını procedureskazanabilmektedir. and practises of custom duties are olarak saklanmaktadır. Katılımcılar, Takasbank sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 1 by General Directorate of Customs as a part of ile dış ticarete konuortamda olan eşyanınşifreleriyle Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been nezdindeki hesaplarına sanal haksubject kazandığı takdirde, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak 14.Katılımcı created beginning emekliliğe with commodities to international trade entering customs territories of erişebilmektedir.işlemlerin sırasına göre bir sistematik emeklilik şirketi with kendisine üç farklı ödeme aloluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Bunlar; tahakkuk devamı ve tahsil aşamaları Gümrük vesağTicaret ternatifi assessment,sunabilmektedir. accrual and collecting are regulated 10.Şeffaf görüntünün ve güvenliğin Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according lanabilmesi için HM, SPK, EGM ve Takasbank’ın a)BES hesabındaki birikimin tamamı veya bir Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the yanı sıra bağımsız denetim şirketi tarafından da kendisine ödenmesini isteyebilir. süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir kısmının process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisimekanizuyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first BES sürekli denetlenmektedir. Kontrol öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being b)Yapılacak sözleşmeyle birikimlerin bir kısmı ya Ancak idari faaliyetlerinin aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. ması emeklilik şirketlerinin HM’ce, 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. daKeytamamını yıllık gelir sigortasına aktarıp belirli words: Custom, Custom Duties, Custom fonlar ve portföy yönetici faaliyetlerinin SPK’ca Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, bir Disputes süreliğine veya ömür boyu maaş bağlanması denetlenmesi, fonların ise hesap ve işlemlerinin Gümrük Uyuşmazlıkları talebinde bulunabilir. yılda asgari bir defa bağımsız dış denetim şirketi tarafından kontrolünü şeklinde olmaktadır. 21 c)Bunların dışında, yapılan geri ödeme planı doğrultusunda birikimlerini şirketten kısım kısım almayı da talep edebilir.23 11.Gönüllülük esasına dayanan, katılımcının dilediğinde birikimlerini alarak çıkmasına izin veren sistemden emekli olmadan ayrılındığı 22 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 7&submenuheader=0) 23 (http://www.egm.org.tr/?sid=69) 21 (http://www.egm.org.tr/?sid=69) 89 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) c)Hisse, diğer fonlar için günlük yüz binde 6.25 15.Sözleşme süresi içinde birikimlerini alarak GÜMRÜK VERGĠSĠ olup, yıllık yüzde 2.28, sistemden ayrılmayı talep eden katılımcı kazanç UYUġMAZLIKLARININ 1 ĠDARĠ AġAMADA tutarına göre hesaplanan stopaj kesintisine tabi ÇÖZÜM YOLLARI 17. Katılımcı, planda tanımlı asgari katkı payından SOLUTIONS TO DISPUTES OVER olmaktadır. SistemdenADMINISTRATIVE emekli olup ayrılırsa keaz olmamak üzere katkı payı tutarını değiştiresinti oranı yüzde 5, sisteme 10 yıl süreyle katkı CUSTOM DUTIES bilmektedir. Bu amaçla şirketin çağrı merkezine, 2 3 payı ödemekle birlikte 56 yaşını tamamlamadan Selin KILINÇ , Hatice sanalYURTSEVER ortamda katılımcı adına oluşturulan güvenli ayrılırsa yüzde 10,2sistemde 10 yıldan az kalmışsa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisayfadan, Hukuk Programı Yüksek Lisansşirkete Öğrencisi yazılı olarak değişiklik yapılması 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü yüzde 15 olarak uygulanır. Kesinti işlemi ise, istenen tarihten asgari 2 işgünü önce başvurması 24 is a kind of tariff arising Gümrük vergisi, gümrüğetutarından tabi olan ticari gerekmektedir. Abstract: Custom duty katkı payları ve Özet: devlet katkısı anapara eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan,(http:// ekonomik, subject to customs which is based on those değil getirileri üzerinden yapılmaktadır. sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir 18.Sistemde commodities’quantity and value. It is are a56 kind of 10 yılını doldurup yaşını tamamlamış dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=287&s türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan katılımcılar, instrument in addition to its economic, emekli olmayasocial hakandkazanmaktadır. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ubmenuheader=0) tarafından çalışmaya göre, 2013 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir EGM regular basis like income yapılan tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties bin 600 katılımcı eşyanıntarih, gümrüğe28462 geldiği anda bir defaya mahsus yıl are sonunda collected only7 once when commodities subjectemekliliğe hak 16. 9 Kasım 2012 sayılı RG’de olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to 2020 yılındalaw,bucustom sayının 400 bine Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesineHM göre bu kazanmıştır. the second item of tax procedural yayınlanan BESUsulHakkında Yönetmelik’te kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, beklenmektedir. emekgümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ulaşması procedures and practises of customBES duties katılımcısı are Fon türlerine göre emeklilik şirketince alınacak sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. takdirde, birikimini toplu ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük liliğe Throughhak this kazandığı law, a systematization has been toplam gider kesintisi oranlarını düzenlemiştir. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to olarak alabildiği gibi, aylık, üç aylık, altı aylık ve işlemlerin sırasınaolarak göre fon bir işletim sistematik international trade entering customs territories of Fon toplam gider kesintisi oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi yıllık Turkey ödeme and continuing with operation sequence.programlı geri seçeneği tercihiyle gümrük vergisinde ücretleri de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as giderleri, bağımsız denetim ve yatırım tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ödeme assessment, accrual and collecting are regulatedşeklinde farklı veya yıllık gelir sigortası Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 yapılan fonlarınGümrükler aracılık komisyonları şeklindeki Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according alternatiflerden birinde karar kılabilmektedir. Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over tüm giderler ifade edilmekte olup; fon net varlık türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm (Özdağ, customs duties has a different form from the 2013) süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes değeri üzerindenyapıya hesaplanan gider ve kesintilesahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 2.place. However,ve in the case of disputes not being İZMİR MANİSA İLLERİNDEKİ BES rin toplamı belirtilen fon türü için azami sınırı Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 KATILIMCILARININ KARŞILAŞTIRILMASI yargı yoluna başvurulabilmektedir. aşamaz maddesiuyuşmazlıklarda getirilmiştir. Fon türlerine göre Anahtar Kelimeler: Gümrük, bu kesinti oranları şöyledir; Gümrük Uyuşmazlıkları Gümrük Vergisi, a)Para piyasasına dair fonlar için günlük yüz binde 3 olup yıllık yüzde 1.09, b)Kamu-özel sektör, uluslararası borçlanma araçları fonları, altın-kıymetli madenler, endeks fonları adına günlük yüz binde 5.25, yıllık azami Key words: Disputes Custom, Custom Duties, Custom BES’e 2003 yılında 11 emeklilik şirketinde 15 bin 245 katılımcı ve 5 milyon 692 bin 556 TL yatırıma yönlendirilen tutar ile başlanılmış, 2013 yılına gelindiğinde 18 emeklilik şirketinde 4 milyon 153 bin 55 katılımcı ve 21 milyar 455 milyon 900 bin 238 TL yatırıma yönlendirilen 24 (http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=28 7&submenuheader=0) yüzde 1.91, 90 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) tutara ulaşılmıştır. Ancak fon tutarının yüzde 60’ı büyüme sağlanması beklenmektedir. Tasarruf GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sırasıyla Garanti Emeklilik ve Hayat, Anadolu = sermaye hasıla katsayısı x kalkınma hızı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Hayat Emeklilik, Avivasa Emeklilik ve Hayat formülü dikkate alındığında Türkiye’nin yüzde ile Allianz Yaşam veADMINISTRATIVE Emeklilik olmak üzere SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 7 büyüme hızına ulaşabilmesi ve sürdürebilmesi 4 şirkette yoğunlaşmaktadır. Araştırmaya esas DUTIES için yüzde 31.5 düzeyinde yatırıma yönlendireCUSTOM alınan 25 Nisan 2014 tarihinde katılımcı sayısı 4 3 bileceği tasarrufa (4.5 x %7=%31.5) ihtiyacı Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER milyon 485 bin 189, yatırıma yönlendirilen tutar 2 BES uzun vadeli kaynak Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malibulunmaktadır. Hukuk Programı Yüksek Lisansgibi Öğrencisi 3 25 Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Celal Bayar 22 milyar 987 milyon 9 bin TL’dir. temin eden alanlarda yapılan düzenlemelerle Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari milli Abstract: Custom duty is a kind of yüzde tariff arising gelirinin yaklaşık 16’sını tasarruf Dünya Ekonomik (WFE) istatistikeşyanınForumu yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, edebilen subject to customs which yüzde is based 15.5 on those ülkemizde dış kaynaklarla lerine göre, “2013-2014 Küresel Rekabet sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi (yabancı tariff that is sermaye a foreign tradeve andkredi economic policy imkanları vb) temin Raporu”nda 2012-2013 döneminde yüzde 12.5 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve edilmeye fiscal functions. Since they are not collected çalışılmaktadır. Ülkeonkalkınmasının tasarruf oranı olan Türkiye’nin, 2013-2014’de kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türü olmadığından, dış ticarete konu olan mihenk an indirect taşının tariff on expenditures, duties yatırımacustom yönderilebilen uzun yüzde 14.7’yevergi yükselmesi beklenmektedir. eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi vadeli to foreign trade arrive at olduğu the custom.tartışmasız According to bir gerçektir. tasarruflar BES ve uzun vadeli mevduatlara teşvik edici Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kapsamı dışında bu tutulmuştur. nedenle, (Milliyet, duties are excluded düzenlemelerinkanun getirilmesinin kaydaBudeğer 2012)from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Gümrük Kanunu’ndaraporda, düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. gelişmeye yol sayılı açtığı belirtilen Ocak ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 2.1.Araştırmanın Through this law, a systematization has been Amacı, Kapsamı ve Yöntemi Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya katkısı uygulanacak created beginning with commodities subject to 2013’de yürürlüğe giren BES’de devlet işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. tüm 24.3, vergilerdebiriken olduğu gibi Kazançlarından Turkey and continuing tasarrufta with operation bulunarak sequence. desteğinin BES’e katılımıDiğer yüzde emeklilik gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated fon tutarını da yüzde 20.6 oranında arttırdığı dönemlerinde ilave gelir için İzmir ve Manisa Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel2013) Müdürlüğü tarafından, Gümrük illerinden Customs and BES’e Economy Ministry according belirtilmiştir. (Yenişafak, Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekkatılanların, Lisans Tezinden sosyo-ekonomik Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm süreci,İşgücü diğer vergilerde oluşan süreçten göre farklı bir TÜİK Hanehalkı İstatistiklerine yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları öncelikle idari23aşamada çözümlenmek 2012 Şubat döneminde milyon 338 binzorundadır. kişi Ancak idari aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda2 yargı yoluna başvurulabilmektedir. istihdam edilebiliyorken, milyon 721 bin kişi işsiz durumdadır. Nüfus artışıyla da doğru oranAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları tılı olarak giderek artan genç nüfusa istihdam imkanları yaratılabilmesi için yatırım yapılması amacıyla tasarruflara gereksinim olmaktadır. Milli gelirin yüzde 4,5’i düzeyinde yatırım gerçekleştirilebilirse sermaye hasıla katsayısı 4.5 olarak kabul edilerek bu yatırım seviyesinde yüzde 1 Customs Law. Resolution process of disputes over customs duties has belirlenerek a different form from the niteliklerinin BES’in bu illerde process of other taxes. Customs duty disputes have to be resolved administratively in the first benimsenip benimsenmediğinin tespiti ve heplace. However, in the case of disputes not being solved administratively, legal action can be taken. def kitlenin profilinin çizilebilmesi amaçlarına 1 Key words: Custom, Custom Duties, Custom yönelik olan çalışmanın kapsamını Anadolu Disputes Hayat Emeklilik A.Ş. (AHE)’nin katılımcıları oluşturmaktadır. Katılımcılara dair edinilen sosyal güvence, meslek, öğrenim, cinsiyet, medeni hal, katkı payı, pazarlama kanalı, ödeme periyodu, yaş gibi veriler, SPSS 13.0 for Windows istatistik yöntemiyle analiz edilerek belirtilen iller düzeyinde karşılaştırmaya 25 (www.egm.org.tr) 91 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ve elde edilen sonuçlar sistemin bütünü açısından GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ değerlendirilmeye çalışılmaktadır. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Tablo 5: Analizde Katılımcılara İlişkin Kullanılan Bilgiler İl İzmir=1 Manisa=2 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Cinsiyt Öğrenim Medeni CUSTOM HalDUTIES SGK 2 Meslek Katkı PayıTL) 3 Selin KILINÇ , Hatice İlkokul=1 Evli= 1 YURTSEVER Bağkur=1 Özel=1 0-80=1 2 Ortaokul= 2 SSK=2 Kendi işi=2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 813 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Ev Hnımı= 3 100=2 Erkek=1 Kadın=2 Lise=3 Bekar=2 Yok=0 Kamu=4 101- Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising 349=3 eşyanın yer değiştirmesi Önlisans=4 nedeniyle, bu eşyanın from theEmekli movement of Öğrenci=5 commercial commodities Lisans=5 350 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject San.=3 to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind -749=4 of Y Lisans=6 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Doktora=7 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 750 ve dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, +=5 as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Pazarlma Ödeme Katkı are collected only Kazanç(TL) eşyanın Kanalı gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Periyodu PayıTL)to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. from this law. Therefore, Bireysel Direkt Satış=1 Aylık= 1 Bu nedenle, 0-80=1 duties are excluded 0-1000=1 vergilerinin usul ve uygulama esasları 814458 procedures andgelir practises Kurumsalgümrük Satış=2 3Aylk=2 (düşük grb)of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. 100=2 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Acente=3işlemlerin sırasına göre 6Ayk=bir3 sistematik 1011001entering – 2000=2 international trade customs territories of Banka=4 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu349=3 (orta with geliroperation sequence. gibi Turkey and continuing aşamalar olan 350 tarh, Like all other taxes, grb) compalsive levels such as Diğer=5 gümrük vergisinde de zorunlu Yıllık=4 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret -749=4 assessment, accrual 2001 and ve collecting üstü=3 are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 (yüksek gelir Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden 750 ve grb)process Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the +=5 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari aşamada zorundadır. asgari place. However, in thedeğerleri case of disputes not being Tabloda araştırmaöncelikle kapsamındaki illerçözümlenmek bazında sosyal ve azami ortalamalarıyla birlikte Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 payı ile aylık uyuşmazlıklarda yoluna hal, başvurulabilmektedir. güvence, meslek, cinsiyet, yargı medeni öğrenim, ele alınmıştır. Katılımcının katkı Key words: Custom, Custom Duties, Custom katkı payı tutarı, ödeme periyodu, Anahtar Kelimeler: Gümrük, pazarlama Gümrük Vergisi, kazanç Disputes tutarı değişkenleri kategorik hale getirilerek Gümrük Uyuşmazlıkları kanalı, aylık kazanç tutarları (kategorik) dağılım ve yüzdeleri ile gösterilmiştir. Yaş değişkeninin çapraz karşılaştırması yapılmıştır. 92 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 6: Çapraz Karşılaştırma için Kullanılan Veriler GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Değişken İl Cinsiyet Öğrenim Meslek ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1Medeni hali Pazarlama Kanalı Sosyal güvence ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Meslek Meslek Cinsiyet Öğrenim CUSTOM DUTIES Öğrenim Cinsiyet Medeni hali Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Katkı payı Sosyal güvence Ödeme periyodu 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Pazarlama Kanalı Kazanç (kategorik) 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Ödeme periyodu Katkı payı Özet:Kazanç Gümrük(kategorik) vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Katkı payı İl eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities (kategorik) Meslek miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Öğrenim dış ticaret ve ekonomi tariff that is a foreign trade and economic policy Medeni hali politikası aracı olan bir vergi Cinsiyet türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Sosyal güvence Ödeme periyodu dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Meslek Kanalı kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like incomePazarlama tax and corporate tax, as vergiÖğrenim türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Kazanç (kategorik) eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Ödeme periyodu Sosyal güvence olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Katkı payı Medeni hali Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Pazarlama Kanalı kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Kazanç (kategorik) gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 3. BULGULAR Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Sosyal güvence Bulguları oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi 3.1.Araştırmanın Turkey and continuing with operation sequence. Medeni hali gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Öğrenim tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Nisan 2014 tarihinde BESas ülke toplamının Cinsiyeti Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan 25 by General Directorate of Customs a part genel of 1 BuÖdeme çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to periyodu Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according 777.158 adedi Yüksek AHEprocess katılımcısı olup araştırmaya Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over Meslek türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm esas customs duties has a different form from the Manisa ilinde alınan İzmir ilinde 57.637 ve Pazarlama Kanalı süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Kazanç yapıya sahiptir.(kategorik) Gümrük vergisi uyuşmazlıkları isehave to be resolved in the first olduğu tespit 11.738 kişininadministratively AHE katılımcısı öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen edilmiştir. solved administratively, legal action can beve taken. Araştırmada İzmir Manisa illerinde 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Kazanç (kategorik) Key katılımcısı words: Custom, Custom Duties,100 Custom AHE olan toplam kişiye ait veriler Anahtar Kelimeler: Disputes Medeni hali Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları esas alınmıştır. Örneklem olarak seçilenlerin ana Sosyal güvence Cinsiyet Öğrenim Katkı payı Ödeme periyodu Pazarlama Kanalı kütlenin özelliklerini temsil edenler arasından olmasına özen gösterilerek, araştırma kapsamındaki 100 katılımcının 75’i İzmir, 25’i ise Manisa ilinden BES’e dahil olanlar arasından seçilmiştir. 93 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 7: Elde Edilen Toplam Veriler 3.1.1.BES’in İl Bazında Değerlendirmesi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Araştırmaya esas alınan illerden İzmir’de TÜİK YüzdeAġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ĠDARĠ İller Medeni Hali tarihinde 4 milyon 61 bin 74 kişi, Manisa ilinde 100 Meslek 100 Pazarlama Kanalı 2 Cinsiyet Nüfus ve Konut Araştırmasına göre 31/12/2013 100 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 100 CUSTOM DUTIES ise 1 milyon 359 bin 463 kişi yaşamaktadır. (T.C. Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Manisa Valiliği, 2014) (Kaya, 2014) Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 100 Ödeme Periyodu Özet: Tablo 8’de İzmir ve Manisa illerine dair toplam 100 gümrüğe Gümrük vergisi, tabi olan ticari katılımcı Abstract: Custom duty isve a kind of tariff arising sayıları yıllık değişim oranları yer eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 100 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, almaktadır. subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Kazanç Tutarı 100 aracı olan bir vergi dış ticaret ve ekonomi politikası tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Öğrenimdolaylı bir vergi türü olan100 gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Sosyal Güvenlik vergi türü olmadığından, 100 dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to 26 Usul ve Kanunu (VUK)’nun ikinciBES maddesine göre bu the second item of taxOranları procedural law, custom Tablo 8: İzmir Manisa İlleri Katılımcıları ve Değişim (%)(2007-2013) kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Yıllar Kanunu’nda düzenlenmiştir. BuDğş.% kanun regulated by customs İzmir Manisa Dğş.law % numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 2007 başlayıp, 123.999 18.290 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi and continuing with operation sequence. 2008 143.534 15.75 Turkey 24.305 32.88 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 2009 162.249 13.08 by 28.261 16.28 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according 2010 186.985 15.24tarafından 32.892 16.39 Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the 2011 oluşan 213.578 14.22 38.646 17.49 süreci, diğer vergilerde süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 2012 249.330 16.74 46.617 20.62 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 27.51 61.333 31.56 1 uyuşmazlıklarda2013 yargı yoluna317.920 başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük(EGM Uyuşmazlıkları 26 (www.egm.org.tr) BES Yıllık Gelişim Raporlarından derlenmiştir. Yaş Araştırma kapsamındaki illerden İzmir’de 2007- 27.51 yeni katılımcının sisteme dahil olduğu 2013 yılları arasında BES’e dahil olan katılımcılar izlenmektedir. BES’e katılım yıllar itibariyle incelendiğinde, 2012 yılı da dahil olmak üzere Manisa’da, İzmir’deki değişim yüzdesinden daha her yıl sisteme katılımın yüzde 17’nin altında kaldığı ancak 2013 yılında yürürlüğe giren yüzde iyi bir görünüm sergilemekle birlikte yine devlet 25 tutarındaki devlet katkısının da etkisiyle yüzde katkısının önemli bir sonucu olarak 2013 yılında 94 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) sisteme yüzde 31.56 artışla yeni katılımcıların toplam devlet katkısı tutarının yüzde 83.4’ünü GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ giriş yaptığı görülmektedir. kapsamaktadır. Bu sıralamada İzmir ili yüzde 7.9 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ile 3ncü sırada yer alırken, Manisa ili yüzde 1.2 EGM’nin hazırladığı “BES 2013 Gelişim RapoADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ile 16ncı sırada yerini almaktadır (EGM, 2013). ru” nda devlet katkısı ödenen ilk 20 il sıralaması CUSTOM DUTIES Tablo 9: Bireysel Emeklilik ve İller Bazında Dağılım Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler HukukYüzde Programı Yüksek Lisans Öğrencisi İller YüzdeEns. Mali Geçerli Toplam Yüzde 3Frekans Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 75 ticari 75 Custom duty is a kind 75 of tariff arising Özet: İzmir Gümrük vergisi, 75 gümrüğe tabi olan Abstract: eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Manisa 25 alınan, 25 25 to customs which 100 miktarı veya değeri üzerinden ekonomik, subject is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Toplam 100 aracı olan 100 100 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi100 gibi katılımcının belirli aralıklarla alınan regular basis like income tax and corporate tax, as Araştırma kapsamındaki 75’i bir Eğitim, sağlık hizmetleri, sanayileşme düzeyi, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus işgücü are collected only once when commodities subject kompozisyonu, altyapı olanakları, gelir İzmir, 25’i Manisa ilinden katılımda bulunmaktadır. olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu düzeyinin the second item of tax procedural law, custom karşılamadaki nüfusun gereksinimlerini kanun kapsamı tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, 2010 yılında Türkiye’de 81dışında ilin sosyo-ekonomik gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 üstünlüğü, procedures andkadınların practises of işgücüne custom dutieskatılımı are ve okuma sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. gelişmişlik sıralamasına göre yapılan bir araşile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük yazma Through this law, a systematization has been oranları, banka sayısı, nüfusun banka Bölgesine girişinden başlayıp,25nci eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to tırmaya göre, İzmir 3ncü Manisa sırada işlemlerin sırasına göre bir sistematik ürünlerinden international tradeyararlanması, entering customs territories ulaşımof olanakları gibi oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. yerini almıştır. (Yıldız vd, 2010) gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, birçok Like all farklı other taxes, compalsive levels such as değişken dikkate alınarak hazırlanan tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 2012 yılında aynıBakanlığı’na kapsamda araştırmabağlıyapılan ayrı bir bir kuruluş niteliği olan sosyo-ekonomik by General Directorate kalkınmışlık of Customs as a part of düzeyini ifade eden 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden ya göre ise İzmirKanunu 3ncü sıradaki yerini göstergeler, İzmir process ilininofManisa hükümlerine uygun olarakkorumaya yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes overiline göre daha türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the devam etmiş, Manisa ili isevergilerde seviyeoluşan atlayarak olduğunu süreci, diğer süreçten25nci farklı bir gelişmiş process of durumda other taxes. Customs duty ortaya disputes koymaktadır. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first sıradan 23ncü sıraya yükselmiştir öncelikle idari aşamada(Albayrak, çözümlenmek 2013) zorundadır. place. However, in the case of disputes not being TÜİK verileriyle Ancak idari aşamada çözümlenemeyen 2012 solved yılı administratively, legal action canManisa be taken. ili yüzde 53,4 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılan bir başka istihdam ile İzmir (yüzde 45,3) daha Key words:oranı Custom, Custom ilinden Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes araştırmaya göreGümrük ise, Manisa ili kişi başına düşen iyi bir konumdadır. Organize sanayi bölgeleri ile Uyuşmazlıkları Türkiye sıralamasında sanayileşmede ön sıralarda yerini alan ve ihracat hacmi ile kişi başına düşen ihracat tutarı, patent sayısı bakımından İzmir’den daha iyi görüntü veren ancak bu alandaki başarısını sosyo-ekonomik gelişmesini yukarılara taşıyacak diğer alanlara da yansıtamayan Manisa ilinde yaşayan bireyler kazançlarını temel ihtiyaçlarına ihracat tutarı ve patent sayısı bakımından sanayi alanındaki gelişim düzeyini diğer alanlara da yansıtamayan bir il görünümündedir. Sosyoekonomik gelişmenin yakalanıp sürdürülebilmesi için eğitim altyapısının geliştirilerek, sürdürülebilir bir ivme kazanması önem arz etmektedir. (Aktifhaber, 2013) 95 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ancak yettirebildiklerinden gelecek kaygısıyla çıkmaktadır. Eğitim, kültür düzeyi ve gelir seGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ uzun vadeli bir yatırıma kaynak ayırma önceliğini viyesi bakımından Manisa iline göre daha iyi 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI konumda olan İzmir ilinde ise 2013 yılında BES’e taşımamaktadır. katılanların toplam OVER il nüfusuna oranı yüzde 7.82 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES Sonuç itibariyle Tablo.8’de verilen 2013 yıl sonu düzeyindedir. CUSTOM DUTIES BES’e katılanlar toplam il nüfusuna oranlandı3 Selin ortaya KILINÇ2, Hatice YURTSEVEREmeklilik ğında Manisa ilinde yüzde 4.52 katılım 3.1.2.Bireysel ve Gelir 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret Bölümü Tablo Celal 10:Bireysel Emeklilik veDıĢ Kazanç Durumu Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising KznDr Frekans Yüzde Geçerli Toplam eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities (Frequency) (Percent) % (Valid % on (Cum. miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based those Percent) sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is Percent) are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar48 üzerinden alınan 48,0 instrument in addition Düşük 48,0to its economic, social 48,0 and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla income tax and corporate tax, as Orta 14 alınan bir 14,0regular basis like 14,0 62,0 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir once when commodities subject Yüksek 38defaya mahsus 38,0are collected only38,3 100,0 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to UsulToplam Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu 100,0 the second item100,0 of tax procedural law, custom 100 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrüktoplam Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun rufta regulated by customs veya law numbered 4458. Araştırma kapsamındaki 100 katılımcının bulunmaya işveren grup emeklilik ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to yüzde 48’i düşük, yüzde 38’i yüksek, yüzde 14’ü sözleşmesi yapan işyerlerinde çalışmaya gayret işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm olduğu gibi gösterdikleri Turkey and continuing with operation sequence. ise orta gelir grubunda kazanç eldevergilerde etmektedir. sonucuna varılmıştır. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk gelir ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Tablo 10’ a göre düşük grubundaki katılımcılar Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan BES’e by General Directorate of Customs as a alt part sırada of yüzde 14 oranıyla en katılımda 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according orta ve yüksek Gümrükler gelir grubuna göre BES’e daha Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over bulunan orta gelirprocess grubundakilerin durumunu, türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the fazla önem vermektedir. Düşükdoğan gelir grubundaki süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir kazançları process of other taxes. Customs olmasa duty disputesda bugünlerini çok yüksek yapıya sahiptir. bir Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first katılımcılara bakıldığında kısmının işveren öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. refah place. However, the case ofharcamalarından disputes not being içinde ingünlük kısmadan Ancak idarisahibi aşamada solved administratively, legal action can be taken. grup emeklilik sözleşmesi olduğuçözümlenemeyen ve katkı uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. geçirdikleri ve gelecek endişesi1taşıyarak tasarruf tutarlarının kendilerine sponsor olan işveren taraKey words: Custom, Custom Duties, Custom bilincinde olmadıkları şeklinde yorumlamak Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, etme Disputes fından yatırıldığı,Gümrük bir kısmının da kendilerinin BES Uyuşmazlıkları mümkündür. sözleşmeleri olduğu saptanmıştır. Bu noktadan hareketle, devlet katkısının 2013 yıl başından itibaren devreye girmesiyle, orta ve yüksek gelirli katılımcılara göre daha fazla gelecek kaygısı taşıyan düşük gelir seviyesindeki katılımcıların, temel ihtiyaçlarını tam da karşılayamadığı halde emeklilik günlerinin kaygısıyla az da olsa tasar- Yüksek gelir grubundakiler ise BES’e yüzde 38 ile ikinci sırada katılmakta, refah düzeylerini emeklilik dönemlerinde de sürdürmek amacıyla tasarrufta bulunmaktadırlar. Bu grupta yer alan katılımcıların finansal piyasaları takip edip bireysel emeklilik hesabına dair fonları sanal ortamda 96 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 3.1.3. Bireysel Emeklilik ve Cinsiyet takip ve izlemeye çalışmaları da sisteme olan ilgilerini arttırmaktadır. GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Tablo 11:Bireysel Emeklilik ve Cinsiyet ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Cinsiyet Frekans CUSTOM YüzdeDUTIES Geçerli Yüzde (Frequency) (Percent) (Valid Percent) Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Toplam Yüzde (Cumulative Percent) 2 Celal Bayar Üniversitesi Erkek 52 Sosyal Bilimler Ens. 52Mali Hukuk Programı 52 Yüksek Lisans Öğrencisi 52 3 Kadın Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 48 48 48 100,0 vergisi, 100 gümrüğe tabi olan 100,0 ticari Abstract: Custom 100,0duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Araştırma kapsamındaki 100 kişinin 52’si erkek, işgücüne katılımlarının düşüklüğü yanı sıra işgüdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 48’i kadınlardan oluşturmaktadır. EGM’nin cüne düşük katılım gösteren niteliksiz kadınların dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as hazırladığı “2013 Yılı Gelişme Raporu’nda katıtoplum genelindeki payının yüksekliği Türkiye’de vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus işgücüne are collectedkatılım only once when commodities subject lımcıların cinsiyetine göre ödenen devlet katkısı oranında kadınların payını aşağı olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom tutarının oransal dağılımına bakıldığında; erkeklerin çekmektedir. Kültürel değerlerin ne ölçüde kakanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 dınların proceduresişgücüne and practiseskatılımını of custom duties are yüzde 56,4, kadınların ise yüzde 43,5 düzeyinde olumsuz etkilediğine sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been dair ulaşılabilen akademik veri bulunmamakla olduğu emeklilik yatırım fonu büyüklüğünde ise Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sırasına yüzde göre 42bir sistematik birlikte, internationaltoplumsal trade entering cinsiyet customs territories of ve bu rolleri rolleri erkeklerin yüzdeişlemlerin 58, kadınların oranında oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, baz Like alan all other taxes, compalsive levels such as işbölümünü içeren kültürel değerlerin olduğu görülmektedir. TÜİK’in yaptığı araştırma tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan etkisiyle by General kadınların Directorate of Customs as a part of işgücüne katılımı erkeklere sonuçları incelediğinde; 2011 yılında erkeklerin 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine olarakkadınların yürütülmektedir. Customs Law. process of disputes over işgücüne katılım oranı yüzdeuygun 69.2, nazaran azResolution olmaktadır. Kadının işgücüne katılıtüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir mında process ortaya of other çıkan taxes. Customs duty yüzde disputes 70 gibi büyük işgücüne katılımı yüzde 25.9’dur. 2012 yılında farkların yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari aşamada çözümlenmek zorundadır. bir place. However, in the case disputes not being kaynaklandığı TÜİK il bazındaöncelikle temel işgücü göstergeleri incelenoranla eğitim dışıoffaktörlerden Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 kültürel ve kuuyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. diğinde Türkiye’de işgücüne katılım oranı yüzde ve işgücüne katılım noktasında Key words: Custom, Custom Duties, Custom 50 iken bu oranAnahtar ManisaKelimeler: ilinde yüzde İzmir Gümrük, 55.8 Gümrük Vergisi, rumsal Disputes değerlerin kadınlar üzerinde etkili olduğu Gümrük Uyuşmazlıkları Özet: Gümrük Toplam ilinde ise yüzde 53.2’dir. 2013 yılı istatistikleri incelendiğinde ise Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 30.8 iken; İzmir’de 30.5 Manisa’da 25.3şeklinde gerçekleşmiştir. (http:// www.tuik.gov.tr) sonucuna varılmaktadır. (Germir, 2012:164,166) Kadınlar doğaları gereği ellerindekinin tamamını harcamayıp bir kısmını kenara ayırma, geleceğe dönük birikim de bulunma düşünce ve gayretinde olsalar dahi erkekler kadınlara göre yaklaşık üç katı oranında işgücüne katılım gösterdiklerinden ve ev hanımı statüsünde olanların eşlerinin ver- Kadınların eğitim düzeyinin erkeklere göre daha düşük olması, her eğitim seviyesindeki kadınların 97 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) diği ile birikimde bulunabilmesi gibi faktörler, 3.1.4. Bireysel Emeklilik ve Meslekler GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ cinsiyete göre BES’de erkekleri daha iyi konuma ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 taşımaktadır. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Tablo 12:Bireysel Emeklilik ve Meslekler CUSTOM DUTIES Mesleklr Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Toplam Yüzde 2 3 Selin KILINÇ , Hatice Geçrli YURTSEVER (Frequency) (Percent) %(Valid Topl.%(Cum. 2 Prcnt) Prcnt) Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Özel 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 30 30 30 30 Özet: Kendi İşiGümrük vergisi, 26 gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom 26 26 duty is a kind of tariff 56arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Ev Hanımı 21 21 21 77 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Kamu 15 15 15 92 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Öğrenci 8 8 on expenditures, custom 100,0duties vergi türü olmadığından,8dış ticarete konu olan an indirect tariff eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Toplam 100 100,0 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri,100,0 Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. kanun yüzdeleri regulated byde customs numbered göre 4458. daha yüksek diğerlaw sektörlere BES’e katılımda bulunmuş 100 kişinin 8’iBuöğile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been renci, 15’i kamuBölgesine görevlisi, 21’ibaşlayıp, ev hanımı, 26’sı girişinden eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to değerlerde sonuçlanmaktadır. işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of kendi işinde çalışan, 30’unun sektörde oluşturulmuştur. Diğer ise tüm özel vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. kendi gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Araştırma Like all otherkapsamında taxes, compalsive levelsişinde such asçalışan kişilerin çalışmakta olduğu vevekatılımcıların yüzde tahakkuk tahsil aşamaları Gümrük ve 30 Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated katılımda görülmekBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan BES’e by General Directorate ofikinci Customssırayı as a partaldığı of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to oranında gerçek veya tüzel bir kişiliğe bağlı Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisansdurumları Tezinden tedir. Sosyo-ekonomik Kanunu hükümlerine yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes overdiğer katılımcı olarak çalışan, yüzde 26 kendiuygun işineolarak sahip, yüzde türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the nazaran daha yüksek seviyede olan bu süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir gruplarına process of other taxes. Customs duty disputes 21 ev hanımı, yüzde 15 kamuda çalışan, yüzde 8 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first ziyade ticaret erbabı olarak her zaman idari aşamada çözümlenmek zorundadır. kitle, place. daha However, in the case of disputes not being öğrenci şeklindeöncelikle dağılım gösterdiği Tablo.12’den Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. davranmayı ilke edindiklerinden refah 1 anlaşılmaktadır.uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. basiretli Key words: Custom, Custom Duties, Custom ileride de devamı, yatırım alışkanAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, seviyelerinin Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları BES’e en fazla katılımda bulunanların özel sektör lıklarından dolayı finansal piyasaları takipleri ile yatırım araçları içinde emeklilik fonlarında sağlanan olumlu gelişmeyi gözlemlemiş olmaları gerekçeleri başta olmak üzere bu seviyeye yerleşmiştir. çalışanları olduğu görülmektedir. Oldukça rekabetçi bir özellik arz eden bu ortamda yıpranma payı diğerlerine göre daha yüksektir. Özel sektörde çalışanların iş garantisi kamu sektörüne göre daha düşüktür. Geleceklerini bir nebze olsun garanti altına almak özellikle bu sektörde çalışanlar için daha büyük bir önem arz ettiğinden, BES’e katılım Araştırmada üçüncü sıraya yerleşen ev hanımları ekonomik özgürlükleri olmadığından kendilerini 98 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) korumasız ve güvence yoksunu hissetmekte, Araştırma kapsamında beşinci grup olarak yer GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ geleceğe dair bu endişelerini biraz olsun aşabilalan öğrenciler, toplam içinde oransal olarak son ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 mek için eşlerini ikna ederek aldıkları katkı payı sırada bulunmakla birlikte genç yaşta ya ailelerinin tutarı veya mutfak masraflarından biriktirerek ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER verdiği harçlıktan tasarruf etme ya da part-time ayırdıkları tutarlardan oluşmaktadır. CUSTOM DUTIES çalıştıkları işlerden elde ettikleri kazançların Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Araştırma dahilindeki gruplar içinde kazançları tamamını tüketmeyerek tasarruf bilincine sahip, 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 yüksek olmasa da Celal devletin sağladığı sosyal güCelal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü geleceğe yönelik biriktirmek amacıyla BES’e vence mantığından dolayı kendilerini diğerlerine Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising katılmışlardır. Böylece sistemden emekli olmak göre daha güvende kamu çalışanları eşyanın hisseden yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those gerekli olanand 56value. yaşına geldiklerinde yaklaşık dördüncü sıradasosyal yer almaktadır. Ayrıcayanında kamudan ve mali fonksiyonlarının önemli bir için commodities’quantity It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy emekli olunduğunda emekli sandığından alan türüdür. Aynı zamanda harcamalar maaş üzerinden alınan otuz instrument addition to its economic, social olarak and senein birikimde bulunmuş önemli bir dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on emeklilerin SSKkurumlar ve Bağ-Kur göre bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergisi gibi emeklilerine belirli aralıklarla alınan tutara ulaşabileceklerdir. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan toplu an indirect tariffda on expenditures, custom duties daha iyi durumda olması da geldiği kamuanda çalışanlarının eşyanın gümrüğe bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Bireysel Emeklilik vecustom Öğrenim BES’e katılımını etkilemektedir. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu 3.1.5. the second item of tax procedural law, kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Tablodüzenlenmiştir. 13:Bireysel Emeklilik sayılı Gümrük Kanunu’nda Bu kanun regulatedvebyÖğrenim customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Öğrenim Yüzde internationalGeçerli Toplam Yüzde işlemlerin sırasına Frekans göre bir sistematik trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Düzeyi (Frequency) (Percent) Yüzde (Valid (Cumulative gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment,Percent) accrual and collecting Percent) are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar4Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Dalı Mali Hukuk İlkokul 4 4AnabilimMinistry 4 to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Ortaokul 16 20 the Gümrük vergisinden doğan16uyuşmazlıkların çözüm customs duties16 has a different form from süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Lise/Meslek 28 28 administratively in 48 yapıya sahiptir. Gümrük28vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being L. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. uyuşmazlıklarda Ön lisans/ yargı yoluna6 başvurulabilmektedir.6 6 54 1 Key words: Custom, Custom Duties, Custom MYO Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Anahtar Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Üniversite/ Y.O. 40 40 40 94 Yüksek Lisans 4 4 4 98 Doktora 2 2 2 100,0 Toplam 100 100,0 100,0 Tablo 13’ de araştırma kapsamında BES’e katılan toplam 100 kişinin öğrenim gruplarına göre dağılımı görülmektedir. Katılımcıların 4’ü ilkokul, 16’sı ortaokul, 28’i lise/meslek lisesi, 99 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 6’sı ön lisans/iki yıllık meslek yüksekokulu, 40’ı rının en iyi yatırım aracı olarak devlet katkısının GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ da yürürlüğe girmesiyle BES’i görmelerinden üniversite/4 yıllık yüksekokul, 4’ü yüksek lisans 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI kaynaklanan katılım fazlalığı dikkat çekmek- ve 2’si de doktora seviyesindedir. tedir.TOYüksek Lisans ve doktora seviyesindeki ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES OVER Sigortalılık bilinci esasında eğitim& öğrenim se- katılımcılar ise portföylerini bir aracıya ihtiyaç CUSTOM DUTIES viyesiyle doğru orantılıdır. Bu seviye yükseldikçe Selin KILINÇ2, 3 duymadan kendileri yönetmek istediğinden düşük Hatice YURTSEVER katılım göstermişlerdir. katılımın da arttığı,2 Celal özellikle üniversite mezunlaBayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malioranda Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Tablo 14:Bireysel Emeklilik ve Emeklilik Şirketindeki Toplam Katılımcıların İller Açısından Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Öğrenim Durumlarına Sözleşmelerinin Dağılımı eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, buGöre eşyanınBES from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of İl politikası aracı Eğitim Oranı(%) dış ticaret ve ekonomi olan birDurumu vergi tariff Sözleşme that is a foreign trade and economic policy Adeti türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on İzmir 850 1.2corporate tax, as kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla İlkokul alınan bir regular basis like income tax and vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when3.77 commodities subject Ortaokul 2.621 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu L. the second item of tax procedural Lise/Meslek 4.892 7.05 law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama 4458 procedures993 and practises of1.4 custom duties are Önesasları lisans/MYO sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through39.156 this law, a systematization has been Üniversite/Y.O. 56.4 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre birYüksek sistematik Lisans international 264trade entering customs 0.38 territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalarDoktora olan tarh, Like all other 147 taxes, compalsive 0.21 levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş Bilinmiyor niteliği olan by General Directorate of 12.56 Customs as a part of 1 8.714 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over İzmir Toplamı 57.637 83.08 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer Manisa vergilerde oluşan süreçten İlkokul farklı bir process of198 other taxes. Customs 0,29 duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ortaokul 450 0,65 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Lise/Meslek L. Key words: 1.192Custom, Custom 1.72Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Ön lisans/MYO 3.413 4.92 Gümrük Uyuşmazlıkları Üniversite/Y.O. 4.198 6.05 Yüksek Lisans 122 0,18 Doktora 79 0.12 Bilinmiyor 2.086 3.01 Manisa Toplamı 11.738 16.92 Genel Toplam 69.375 %100 100 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) AHE A.Ş. ile emeklilik sözleşmesi imzalayarak İzmir’de lise/meslek lisesi mezunlarının Manisa GÜMRÜK VERGĠSĠ BES’e katılımda bulunanların, araştırma kapsa- UYUġMAZLIKLARININ ilinde ise ön lisans/2 yıllık meslek yüksekokulu ĠDARĠ YOLLARI1 mındaki illerde 25 Nisan 2014 tarihiAġAMADA itibariyle ÇÖZÜM mezunlarının ikici sırada yerlerini aldığı tespit ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER öğrenim durumları dikkate alınarak dağılımlarını edilmiştir. gösteren Tablo.14’te de görüldüğü üzere, Tablo.13 CUSTOM DUTIES 3.1.6. Bireysel3 Emeklilik ve Katılımcıların ile örtüşen bir şekilde üniversite mezunlarının Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER 2 Celal Bayarkatılımda Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliMedeni Hukuk Programı her iki ilde de daha fazla bulunduğu, HaliYüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Tablo15:Bireysel Emeklilik -Medeni Hal Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan,Yüzde ekonomik, subject to Yüzde customs which is based onYüzde those Medeni Frekans Geçerli Toplam sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Hali dış ticaret ve ekonomi (Frequency) (Valid politikası aracı(Percent) olan bir vergi tariff thatPercent) is a foreign trade and(Cumulative economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Percent) dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on alınan bir regular 76,0 basis like income tax and corporate Evli kurumlar vergisi gibi76belirli aralıklarla 76,0 76,0tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği mahsus are collected Bekar 24 anda bir defaya 24,0 24,0only once when commodities 100,0subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Toplam 100 100,0 100,0 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. kaygısıyla emekli olduklarında çocukları 25 Nisan 2014iletarihi itibariyle dış ticarete konu olan araştırma eşyanın TürkiyekapGümrük gelecek Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to samındaki illerde BES katılımcılarının işlemlerin sırasına göre birmedeni sistematik ve international traderefah enteringseviyelerini customs territoriesdüşürmemek of eşlerinin gaoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. durumlarının izlendiği Tablo 15’de eleaşamalar alınanolan 100tarh, yesiyle gümrük vergisinde de zorunlu Like all other taxes, etmelerinden compalsive levels such as hareket kaynaklanmaktadır. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated katılımcının 76’sı evli, 24’ü bekar bireylerden Bakanlığı’na bağlıise ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according 3.1.7 Bireysel Emeklilik veover Katılımcıların Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden oluşmaktadır. BuKanunu görünüm, evli bireylerin sosyal hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Sosyal process ofGüvence other taxes. Kapsamı Customs duty disputes güvenlik sistemindeki sorunların farkında olarak yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak Tablo idari 16:Bireysel aşamada çözümlenemeyen solved administratively, action can be taken. Emeklilik - Sosyal Güvencelegal Kapsamı 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler:Frekans Gümrük, Gümrük Yüzde Vergisi, Disputes Sosyal Geçerli Toplam Yüzde Gümrük Uyuşmazlıkları G. (Frequency) (Percent) Yüzde (Valid (Cumulative Percent) Percent) Yok 9 9,0 9,0 9,0 Bağ-Kur 32 32,0 32,0 32,0 SSK 43 43,0 43,0 43,0 Emekli Sandığı 16 16 16 100,0 Toplam 100 100,0 100,0 101 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) BES’e katılan 100 kişinin sosyal güvence kapsaTablo 12’deki sonuçlarla örtüşmektedir. Kamu GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ mına göre dağılımını gösteren Tablo 16, sırasıyla çalışanları sosyal güvence itibariyle kendilerini 1 43 kişi SSK’dan yararlanan, ĠDARĠ 32 kişiAġAMADA Bağ-Kur ÇÖZÜM YOLLARI diğerlerine göre daha güvende hissettiklerinden kapsamında olan, 16 kişi Emekli Sandığı mensubu ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER SSK ve Bağ-Kur’a nazaran BES’e daha az katılım ve 9 kişi herhangi bir sosyal güvencesi olmayan CUSTOM DUTIES göstermektedirler. şeklinde sonuçlanmıştır. Ortaya çıkanSelin sonuçlar KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi İller İtibariyle Tablo 17: Bireysel Emeklilik ve Emeklilik Şirketindeki Toplam Katılımcıların 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Sosyal Güvencelerinin Dağılımı 2 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities İl SGK Sözleşme Adeti Oransal miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Dağılım sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a% kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden instrument in addition to its economic, İzmir SSK alınan 21.258 30.64social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and24.13 corporate tax, as Bağ-kur 16.746 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected Emekli 12.995only once when commodities 18.73 subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Sandığı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Yok 4458 654and practises of custom 0.94duties are gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları procedures sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Diğer 2.130 3.07 has been ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Bilinmeyen 3.854trade entering customs 5.56 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. İzmir Toplamı gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like 57.637 all other taxes, compalsive83.08 levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Manisa SSK olan 3.129Directorate of Customs 4,51 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği by General as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Bağ-kur 5.522 Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process 7.96 of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Emekli 2.357 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs3.39 duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi Sandığı uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Yok 72 0.10 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Diğer 620 0,89 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Bilinmeyen 38 0,05 Manisa Toplamı 11.738 16.92 GENEL TOPLAM 69.375 100 Araştırma kapsamında 100 kişiden oluşan AHE A.Ş. katılımcılarının 25 Nisan 2014 tarihinde SGK dağılımının sunulduğu Tablo.17’de; İzmir ilinde ücretli, yevmiyeli ve maaşlı çalışan SSK kapsamındakilerin yüzde 30.64 oranında birinci sırada yer aldığı, Manisa ilinde ise yüzde 7.96 ile kendi işinin sahibi olan Bağ-Kur’luların ön sırada oldukları dikkat çekmektedir. 102 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 3.1.8. Bireysel Emeklilik ve Yaş GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Tablo 18: Bireysel Emeklilik ve Yaş Dağılımı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Frekans Yüzde Geçerli Yüzde OVER Toplam Yüzde ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES (Frequency) Valid 18 2 1 (Percent) (Valid Percent) CUSTOM DUTIES 2 3 Selin KILINÇ 1,0, Hatice YURTSEVER 1,0 (Cumulative Percent) 1,0 Celal 19 Bayar Üniversitesi 1 Sosyal Bilimler Ens. 1,0Mali Hukuk Programı 1,0 Yüksek Lisans Öğrencisi2,0 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 20 1 1,0 1,0 3,0 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising 1,0 1,0 of commercial commodities 4,0 eşyanın21yer değiştirmesi 1nedeniyle, bu eşyanın from the movement miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those 1 yanında önemli1,0 1,0 and value. It is are a kind 5,0of sosyal 22 ve mali fonksiyonlarının bir commodities’quantity dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 23Aynı zamanda harcamalar 3 3,0 8,0and türüdür. üzerinden alınan instrument in3,0 addition to its economic, social dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 25 vergisi gibi belirli2 aralıklarla alınan2,0 kurumlar bir regular basis 2,0 like income tax and corporate10,0 tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties 2 bir defaya mahsus 2,0 eşyanın26gümrüğe geldiği anda are collected 2,0 only once when commodities 12,0 subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu bu the second item 27 (VUK)’nun ikinci 3 maddesine göre3,0 3,0 of tax procedural law, custom 15,0 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük28 vergilerinin usul ve2uygulama esasları 4458 procedures and are 2,0 2,0 practises of custom duties 17,0 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış29 ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this4,0 law, a systematization has21,0 been 4 4,0 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin bir sistematik international 4,0 trade entering customs territories 30 sırasına göre 4 4,0 25,0of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük31vergisinde de zorunlu Like all other 5 aşamalar olan tarh, 5,0 5,0taxes, compalsive levels such 30,0as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na ayrı bir1 kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a 31,0 part of 32 bağlı 1,0 1,0 Anabilim 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu33 hükümlerine uygun olarak Customs Law.4,0 Resolution process of disputes over 4 yürütülmektedir. 4,0 35,0 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci,34 diğer vergilerde oluşan bir process of other 5 süreçten farklı5,0 5,0 taxes. Customs duty disputes 40,0 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle zorundadır. place. However, being 35 idari aşamada çözümlenmek 5 5,0 5,0in the case of disputes not45,0 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 36 6 6,0 6,0 51,0 Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 37 2 2,0 2,0 53,0 Gümrük Uyuşmazlıkları 38 6 6,0 6,0 59,0 39 5 5,0 5,0 64,0 40 3 3,0 3,0 67,0 41 4 4,0 4,0 71,0 42 4 4,0 4,0 75,0 43 3 3,0 3,0 78,0 103 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 44 45 46 47 48 50 2 5 5,0 5,0 83,0 3 3,0 3,0 86,0 4 4,0 4,0 90,0 2 2,0 2,0 92,0 2,0 94,0 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER CUSTOM 2,0 DUTIES 2 1 2 3 Selin KILINÇ 1,0, Hatice YURTSEVER 1,0 95,0 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 51 1 1,0 1,0 96,0 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 52 1 1,0 1,0 97,0 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising 1,0 1,0 of commercial commodities 98,0 eşyanın53yer değiştirmesi 1nedeniyle, bu eşyanın from the movement miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those 1 yanında önemli1,0 1,0 and value. It is are a 99,0 sosyal 54 ve mali fonksiyonlarının bir commodities’quantity kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 56Aynı zamanda harcamalar 1 1,0 100,0 türüdür. üzerinden alınan instrument in1,0 addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli bir regular basis100,0 like income tax and corporate tax, as Toplam 100aralıklarla alınan100,0 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject alınmaktadır. vergileri,yoğunlukta Vergi to foreign trade arrive at the custom.izlenmektedir. According to BES katılımcısıolmak 100üzere kişinin 26-46Gümrük yaş arası olduğu Tablo.18’de Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük Emeklilik vergilerinin usul ve ve uygulama esasları Şirketindeki 4458 proceduresToplam and practises of custom duties are Tablo 19: Bireysel Emeklilik Katılımcıların İller İtibariyle sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye this law, a systematization Yaş Gruplarına Göre Gümrük SözleşmeThrough Adetleri Dağılımı (%) has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of İzmir Sözleşme Oran oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde Yaş olduğuGrupları gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like Adeti all other taxes, compalsive (%) levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olanAltı by General335 Directorate of Customs 25 Yaş 0,48 as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Law. Resolution process disputes over 25-34 Yaş Customs 12.087 17,42ofTezinden türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten 35-44 farklı birYaş process 28.316 of other taxes. Customs 40,82 duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. of disputes not being 45-55 Yaş place. However, 16.387in the case23,62 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 56 Yaş Üzeri 512 0,74 Key words: Custom, Custom Duties, Custom İzmir Toplamı 83.08 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes 57.637 Gümrük Uyuşmazlıkları Manisa 25 Yaş Altı 232 0,33 25-34 Yaş 1.912 2,76 35-44 Yaş 5.856 84,41 45-55 Yaş 2.973 4,29 56 Yaş Üzeri 765 1,10 Manisa Toplamı 11.738 16,92 Genel Toplam 69.375 100 104 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 25 Nisan 2014 tarihinde AHE A.Ş.’nin araştırma 56 yaşında emekli olma şansını elde edebilecek GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ kapsamındaki illerde toplam 69.375 katılımcıkatılımcıların ne denli bilinçli bir tavır içerisinde 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI sının her iki il dikkate alındığında, 35-44 yaş ÇÖZÜM olduklarının göstergesi olarak değerlendirilebilir. aralığında yoğunlaştığı görülmektedir. BuSOLUTIONS yaş ADMINISTRATIVE TO DISPUTES OVER 3.1.9. Bireysel Emeklilik ve Ödenen Katkı aralığını 45-55 yaş grubu takip etmektedir. Bu CUSTOM DUTIES Payları Dağılımı görünüm, sisteme 10 yıl düzenli katkıda bulunup 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER 2 Celal BayarTablo Üniversitesi Sosyal BilimlerEmeklilik Ens. Mali Hukuk Lisans Öğrencisi 20:Bireysel veProgramı KatkıYüksek Payları 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Kazanç Durumu 0-80 81-100 101-349 350-749 750+ Toplam Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi12nedeniyle, bu from the movement Düşük 20 eşyanın 12 0 of commercial 0 commodities 44 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy üzerinden instrument in addition social and Orta türüdür. Aynı zamanda harcamalar 0 2 alınan 18 2 to its economic, 0 22 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Yüksek 0 0 6 15 13 34 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği 12 anda bir defaya are collected only subject Toplam 22 mahsus 36 17once when commodities 13 100 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, BES katılımcılarının yüzde 36’sı 101-349 TL gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. aralığında katkı payını ödeyerek birikimde bulunile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to maktadır. Bu dilimdeki katılımcıların 22’si 110 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Diğer tümbulunmaktadır. vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. TL düzenli katkıoluşturulmuştur. payı ile tasarrufta gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 105 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 3.1.10. Bireysel Emeklilikteki Müşteri Katkı Payları ve Meslekleri GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Tablo 21:Bireysel Emeklilikteki Müşteri Katkı Payları ve Meslekleri 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Katkı PayıADMINISTRATIVE Özel Kendi İsi Ev Öğrenci SOLUTIONS TOKamu DISPUTES OVER Tutarı Hanimi 80,00 2 90,00 2 2 0 CUSTOM DUTIES 2 0 8 12 4 0 0 6 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 0 Toplam Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 100,00 53 Celal Bayar Üniversitesi 0 4 Bölümü 0 Salihli7MYO, DıĢ Ticaret 16 110,00 22 15 0 3 4 0 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, of commercial commodities 120,00 2 0 bu eşyanın 2 from the movement 3 0 7 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında and value. 130,00 2 0 önemli bir 0 commodities’quantity 2 0 It is are a kind4of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan in addition to its economic, social and 140,00 0 0 3 instrument 0 0 3 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 160,00 0 0 0 an indirect tariff 0 on expenditures, 0 0 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 220,00 0 0 0 to foreign trade 0 arrive at the 0custom. According0to olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 250,00 0 tutulmuştur. 0 Bu nedenle, 0 duties are excluded 0 0 kanun kapsamı dışında from 0this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 350,00 2 0 2 customs law 0 numbered 4458. 4 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun 0 regulated by ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 400,00 4 uygulanacak 0 created beginning 0 0 Bölgesine girişinden0başlayıp, eşyaya with commodities subject 4to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 500,00 0 tüm vergilerde 5 olduğu gibi 0 Turkey and 0continuing with0operation sequence. 5 oluşturulmuştur. Diğer gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 700,00 4 ve Ticaret 0 assessment, 0accrual and collecting 0 4 tahakkuk ve tahsil 0aşamaları Gümrük are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bilimler AnabilimMinistry Hukuk 8to 750 0Bayar Üniversitesi 8 Sosyal 0 Enstitüsü 0 Economy 0Dalı Maliaccording Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. 1000,00 5 0 has a different 0 form from the 5 Gümrük vergisinden 0 doğan uyuşmazlıkların çözüm 0 customs duties süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Toplam 30 8 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi26uyuşmazlıkları 21 have to be 15 resolved administratively in the 100 first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna Araştırma kapsamında ele alınan 100başvurulabilmektedir. katılımcının 350TL, 400TL ve 700 TL ve 3’ünün Key words: Custom, Custom Duties, Custom katkı payları incelendiğinde; 110 TL, katkı payını ödediği tespit Anahtar Kelimeler: 22’sinin Gümrük, Gümrük Vergisi, şeklinde Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 16’sının 100 TL, 12’sinin 80 TL, 8’inin 750TL, 7’sinin 120 TL, 6’sının 90TL, 5’er katılımcının 500 ve 1.000TL, 4’er katılımcının 130TL, ise 140TL edilmiştir. Gelecek kaygısı ve devlet katkısının da etkisiyle bireyler BES’i uzun vadeli yatırım aracı olarak görmektedirler. 106 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 3.1.11. İllere Göre Bireysel Emeklilik ve Katılımcıların Medeni Durumu GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Tablo 22:Bireysel Emeklilik ve Katılımcıların Medeni Durumları 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI İller Evli %SOLUTIONS Bekar TO% Toplam ADMINISTRATIVE DISPUTES OVER% İzmir Manisa 2 55 55,00 20,00 CUSTOM20DUTIES 75 75 3 25 20 Selin 20,00 5,00 KILINÇ2, 5Hatice YURTSEVER 25 75Sosyal75,00 25 Hukuk25,00 100Lisans Öğrencisi 100 CelalToplam Bayar Üniversitesi Bilimler Ens. Mali Programı Yüksek 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 100 katılımcının 75’i evli, 25’ i ise bekardır. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eşyanın yerdahil değiştirmesi bu eşyanın İzmir’den araştırmaya olan nedeniyle, katılımcıların miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sosyalilinden ve mali fonksiyonlarının önemli bir yüzde 55’i, Manisa katılanlarınyanında ise yüzde dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. ilinden Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan 20’si evlidir. İzmir katılanların yüzde dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla 20’si, Manisa ilinden ise katılanların yüzdealınan 5’i bir vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bekardır. Bu tablo BES’e evligeldiği bireyler tarafından eşyanın gümrüğe anda bir defaya mahsus daha yoğun ilgi gösterildiğini ifade etmektedir. Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising from the of commercial commodities Zira evlimovement bireyler eş ve çocuklarının geleceğini subject to customs which is based on those commodities’quantity and value. It is için are a kind of güvence altına alabilmek sorumluluk bilinci tariff that is a foreign trade and economic policy instrumentolarak in additionhareket to its economic, social and yüksek etmektedirler. fiscal functions. Since they are not collected on regular basis like income tax and corporate tax, as an indirect tariff on expenditures, custom duties 3.1.12. İllere Göre Bireysel Emeklilik ve Katkı are collected only once when commodities subject Pazarlama Kanalı olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Payının to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Tablo 23: Bireysel Emeklilik Payının Pazarlama gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları ve 4458Katkı procedures and practises of customKanalı duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Dağılım Bölgesine girişinden başlayıp, eşyayaPazarlama uygulanacak created Sözleşme beginning with commodities subject to Adeti işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering % customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. İzmir de zorunlu Bireysel Direk 7.718 11,13 gümrük vergisinde aşamalar olan tarh,SatışLike all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Kurumsal Satış by General4.746 6,84as a part of Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan Directorate of Customs 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over Acente 7.531 10,86 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçtenBanka farklı bir process of34.828 other taxes. Customs duty disputes 50,20 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, Diğer 2.814in the case of disputes 4,05 not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. İzmir Toplamı 57.637 83.08 Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Manisa Kelimeler: Gümrük,Bireysel Gümrük Direk Vergisi,SatışDisputes 2.129 3,07 Gümrük Uyuşmazlıkları Kurumsal Satış 952 1,37 Acente 1.172 1,69 Banka 7.092 10,22 Diğer 393 0,57 11.738 16.92 69.375 100 Manisa Toplamı Genel Toplam 107 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Araştırma kapsamındaki katılımcıların İzmir ve dağılımı araştırmamız sonucu ile örtüşmektedir. GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Manisa illerinde katkı payının pazarlama ve daRapora göre Türkiye genelinde katkı payının 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI ğıtım kanalı olarak bankayı birinci sırada tercih pazarlama ve dağıtım kanalı dağılımında, banka ettikleri bireysel direktADMINISTRATIVE satışın ikinci, acentenin SOLUTIONS TO70,3 DISPUTES OVER yüzde ile birinci sırada yer alırken, bireysel üçüncü, kurumsal satışın dördüncü ve diğerCUSTOM olarak DUTIES direk satış yüzde 12.2, acente yüzde 10.9, kurumadlandırılan çağrı merkezi, broker ve internet ka- 2 sal satış yüzde 34,8 ve diğer kalemi yüzde 1,8 ile Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER nalıyla yapılan işlemlerin ise son sırada yer aldığı 2 (EGM, 2013) Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malisıralamaya Hukuk Programısahip Yüksekbulunmaktadır. Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Tablo.23’de görülmektedir. EGM’nin hazırlamış 3.1.13. İllere Göre Bireysel Emeklilik ve Katkı olduğu 2013 yılı BES Gelişim Raporu’nda katkı Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eşyanın ve yer dağıtım değiştirmesi kanalına nedeniyle, bugöre eşyanın Payının from the movement of commercial commodities payının pazarlama Ödeme Periyodu miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikasıEmeklilik aracı olan bir vergi tariff Payının that is a foreign trade and Periyodu economic policy Tablo 24: Bireysel ve Katkı Ödeme türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on İller Ödeme Sözleşme Oransal kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Periyodu Adeti Dağılım eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at% the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom İzmirtutulmuştur. Bu Aylık 44.376 kanun kapsamı dışında nedenle, duties are excluded 63.97 from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated 3 Aylık 3.298 by customs 4,75law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya 6uygulanacak created commodities subject to Aylık 1.807beginning with 2,60 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde Yıllık olduğu gibi Turkey with operation sequence. 8.156and continuing 11,76 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsilİzmir aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, collecting are regulated 57.637 accrual and 83.08 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Toplamı Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over Manisa Aylıkçözüm 8.200duties has 11,82 türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların customs a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes 3 Aylık 0,78 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have538 to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 6 Aylık 908administratively,1,31 Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Yıllık 2.092 3,01 Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Manisa 11.738 16.92 Gümrük Uyuşmazlıkları Toplamı Genel Toplam 69.375 25 Nisan 2014 tarihinde araştırma kapsamındaki illerde AHE A.Ş. ile sözleşme imzalamış 100 katılımcı üzerinde yaptığımız araştırmada, katılımcıların katkı payı ödeme periyoduna göre 100 dağılımlarının aylık periyodda yoğunlaştığı, katkı paylarının yıllık periyodda ödenmesinin ise ikinci sırada gerçekleştiği tespit edilmiştir. EGM’nin hazırladığı 2013 yılı BES Gelişim Raporu katkı 108 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) payının ödeme periyoduna göre dağılımını yüzyerleşik olduğu ilk on il sıralamasında üçüncü GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ de 78 aylık birinci sırada ve yüzde 19 ile yıllık sırada yer almaktadır. 1 ödeme ikinci sırada kalan yüzdeĠDARĠ 3’lük AġAMADA dilim ise 6 ÇÖZÜM YOLLARI Araştırma sonucuna göre düşük gelir grubunda aylık ile 3 aylık arasında paylaşım şeklinde SOLUTIONS ifade ADMINISTRATIVE TO DISPUTES OVER bulunan, SSK kapsamındaki bireyler gelecek etmiştir ki bu bulgu da araştırmamızda elde etti- DUTIES CUSTOM kaygısını orta ve yüksek gelir grubundaki diğer ğimiz sonuç ile aynı doğrultuda gerçekleşmiştir. 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER SGK kapsamı (Bağ-Kur ve Emekli Sandığı) 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malimensuplarına Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 4. TARTIŞMA veCelal SONUÇ nazaran daha yoğun hissetmekte ve 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü BES’e ilgileri her iki ilde de ön sırada olmaktadır. Araştırma kapsamındaki İzmir ve Manisa illerinde Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ilde evli bireylerin daha fazla katılım eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Her from iki the movement of commercial commodities BES’in benimsenip benimsenmediğini tespiti, miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those gösterdiği, üniversite mezunlarının birinci sırada sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of katılımcıların sosyo-ekonomik görünümlerine ışık dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy yer aldığı, ekonomik özgürlüklerinden dolayı Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and tutulabilmesi vetürüdür. BES’in kabul gördüğü kitlelerin dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on erkeklerin daha fazla katılımda bulunduğu, banka vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as saptanabilmesi kurumlar için gerçekleştirilen çalışmada vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties aracılığıyla pazarlama ve dağıtımın gerçekleştiği eşyanın gümrüğe geldiği anda kazançları, bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject katılımcılar meslekleri, öğrenimleri, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ve to foreign trade arrive at the custom. to katkı paylarının aylık According periyodlarda ödendiği Usul katkı Kanunupayı (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom medeni durumları, tutarları, pazarlama kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, bir duties are excluded this law. Therefore, profil ortayafrom çıkmıştır. vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are kanalları, ödemegümrük periyodları ve sosyal güvenceleri sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile altına dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Sosyal Through this law, a systematization has beendüzenlemeler itibariyle mercek alınmıştır. güvenlik sistemindeki Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik ile international entering customs territories of kapsamında Avrupatrade Birliği’ne uyum süreci tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. İzmir ve Manisaoluşturulmuştur. illerindekiDiğer katılımcılar genelde gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, emekli Like all other taxes, compalsive levels ülkelerdeki such as olma yaşı gelişmiş yaşlara ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated benzer özelliklertahakkuk göstermekle birlikte, araştırma Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan uyarlanmaya by General Directorate of Customs as a 2035 part of yılına kadar çalışılmakta, 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according sonuçlarına göreGümrükler sosyal yaşam standardı veSosyal ekoProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over 2048 yılında değişim göstermemekle birlikte türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the nomik gelişmişlik düzeyleri iller arasındaki temel süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir kadın process ve of other taxes. Customs duty olma disputes yaşı 65 olarak erkeklerin emekli yapıya sahiptir. Gümrük vergisi have to be resolved administratively in the first farkları da ortaya koymaktadır. İzmir ili uyuşmazlıkları Manisa öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. planlanmaktadır. place. However, in the caseBES’de of disputes not being emeklilik yaşı ise Ancak idari göstergeler aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. iline göre sosyo-ekonomik itibariyle uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 56’dır. 10 yıl düzenli katkı payı1 ödenmesi ve 56 de ön sırada yer aldığından sosyo-ekonomik Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yaşını Disputesdoldurması koşulu arayan BES’e katılım gelişmişlik göstergesi olan sigortalılık bilincinin Gümrük Uyuşmazlıkları bu anlamda her gelir grubu ve meslek açısından gelişmiş olması araştırma kapsamındaki kitle olan özellikle devlet katkısının gündeme geldiği 2013 100 kişinin yüzde 83.08’inin (75 kişi) İzmir’den, yıl başından beri giderek yoğunlaşmıştır. kalan yüzde 16.92’sinin (25 kişi) Manisa ilinden olmasıyla da örtüşmektedir. EGM’nin hazırladığı BES’de devletin oynadığı rolün önemi büyüktür. Kamusal otoritenin denetleme ve gözetimi, ka2013 yılı BES Gelişim Raporu’nda İzmir ili tılımcıların hak ve menfaatlerinin korunması ve araştırmanın yapıldığı 25 Nisan 2014 tarihinde güven telkin etmesi adına BES’in organları olan İstanbul ve Ankara’dan sonra en fazla katılımcının 109 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) kamu kurumlarının görev ve sorumluluklarını ye- Tasarruf oranının arttırılabilmesi için çalışan kesime VERGĠSĠ BES’in tanıtımı, yönetimi, işleyişi, denetimi ve rine getirmede gösterdikleriGÜMRÜK ciddiyet sisteme olan UYUġMAZLIKLARININ 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI kendilerine sağlayacağı yararlar hakkında bilgiler inancı perçinlemektedir. Devletin, denetim görevi ÇÖZÜM verilerek kendileri OVER ve ülke ekonomisi açısından ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES ve Takasbank’ta emeklilik fonlarının saklanıyor son derece önemli olan BES’e katılım gönüllü olmasının bir garanti fonksiyonu işleviCUSTOM yerine DUTIES olmaktan çıkarılıp, özellikle yeni işe başlayanlarda getirdiği vurgulanmalıdır. Ayrıca devlet Selinkatkısı KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 “zorunlu” hale getirilmelidir. 2 Celal Bayar Sosyal Bilimlerde Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi desteği sisteme katılımı veÜniversitesi tasarruf bilincini 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü arttırmaktadır. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari yer değiştirmesiönemli nedeniyle, bu eşyanın Gelişmekte olaneşyanın ülke olmamızın sonuçlamiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir rından bir tanesisosyal de satın alma gücünün düşüklüdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan ğüdür. Gelir seviyesi düşük olan toplum genelinin dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir tasarruf etme eğilimi de olmadığından, düşük olmaktadır. vergi türü dış ticarete TÜİK konu olan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus istatistiklerine göre nüfusunun yüzde 55’i olmak ülke üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu tasarruf yapabilecek durumda iken, kalan Bu yüzde kanun kapsamı dışında tutulmuştur. nedenle, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 45 ihtiyaçlarını sayılı karşılamaya çalışmaktadır. Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun Katılımcıya, hayat sigortacılığında olduğu gibi Abstract: Custom duty alabilme is a kind of tariff arising tanınmalıdır. sistemden borç imkanı from the movement of commercial commodities subject to customs based on olduğunda those Katılımcı toplu which para isihtiyacı sistemcommodities’quantity and value. It is are a kind of tariff that is a foreigntamamını trade and economic deki birikimin alıp policy çıkmak yerine akinstrument in addition to its economic, social and fiscal functions. Since they areyapılarak not collected on tüerya düzenlemeleri BES’de 7 yılını regular basis like income tax and corporate tax, as an indirect tariff katılımcılara on expenditures, custom duties borç alabilme tamamlamış sistemden are collected only once when commodities subject to foreign trade arrive aten the fazla custom. 2 According to şansı tanınmalı, yıl içerisinde de borç the second item of tax procedural law, custom aldıkları tamamen veya taksitler halinde duties are meblağı excluded from this law. Therefore, procedures and practises of custom duties are sisteme ödeyerek regulated geri by customs law birikimlerini numbered 4458. eski seviyesine Through this law, a systematization has been çıkarmaları Bu düzenlemelerin created beginningsağlanmalıdır. with commodities subject to international trade entering customs territories of BES’ olan katılımı olumlusequence. yönde etkileyeceği Turkey eand continuing with operation Like all other taxes, compalsive levels such as düşünülmektedir. assessment, accrual and collecting are regulated ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Türkiye’de 2010 yılında sırasına yüzde 12 işlemlerin göreolan birtasarruf sistematik oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi eğilimi, Dünya gümrük Ekonomik Forumu vergisinde de zorunlu“2013-2014 aşamalar olan tarh, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret dönemi KüreselBakanlığı’na Rekabet bağlı Raporu” ayrı biristatistiklerine kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according KAYNAKÇA Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden göre 2012-2013Kanunu döneminde 12.5, 2013hükümlerine yüzde uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci,ise diğer vergilerde oluşanseviyesinde süreçten farklı bir AKTİFHABER, process of other taxes.(2013, Customs12 duty disputesİl İl Türkiye’nin 2014 döneminde yüzde 14.7 Ekim). yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari aşamada zorundadır. place.Gelişmişlik However, in the case of disputes not being gerçekleşmiştir. öncelikle Günümüzde BESçözümlenmek ve uzun vadeli Düzeyi, (http://www.aktifhaber.com/ Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. tasarruflara getirilen teşvik uygulamalarıyla yüzde il-il-turkiyenin-gelismislik-duzeyi-868525h. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrükyıllar Vergisi, Disputes htm) Erişim: 12.05.2014 16 seviyesine yükselen tasarrufGümrük, oranının, Gümrük Uyuşmazlıkları itibariyle istikrarlı bir yükseliş eğiliminde olması olumlu bir gelişmedir. Ancak kişi başına düşen milli gelirde artış kaydedilebilmesi, ülke refahının artabilmesi büyüme hızının yüzde 7 seviyesine ulaşmasına bağlıdır. Bu seviyeye yükselebilmemiz için de tasarruf oranının asgari yüzde 31.5 olması gerekmektedir. ALBAYRAK, A.S., (2013). Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin En Önemli Belirleyicileri ve İllerin 2012 Yılı Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması, T. C. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi,Sonuç Raporu, Proje Numarası 2012.107.04.2 . (http:// 110 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) asalbayrak.files.wordpress.com/2013/11/ Ekodialog,(2005).Bireysel Emeklilik Sisteminin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ İşleyiş Mekanizması ve Tarafları, (http://www. bap01.pdf ) Erişim: 20.05.2014 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMekodialog.com/Sigortacilik/bireysel-emekliYOLLARI1 ANADOLU AJANS., (2013, 9 Şubat). SGK’ya lik-sistemi-isleyisi.html) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Erişim: 23.04.2014 74 Milyar TL Aktaracağız. [http://ekonomi. CUSTOM DUTIES EMEKLİLİK GÖZETİM MERKEZİ., (2014, haber7.com/sosyal-guvenlik/haber/9879772 SelinErişim: KILINÇ , Hatice YURTSEVER 2 Mayıs). 3Bireysel Emeklilik Sistemi Gelisimsek-sgkya-74-milyar-aktaracagız], 2 Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek2013, Lisans Öğrencisi şim Raporu (http://www.egm.org.tr/ 15.04.2014 Celal Bayar Üniversitesi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü bes2013gr.htm) Erişim: 20.05.2014 ANADOLU AJANS., (2013, 9 Şubat). E-Haciz Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın GERMİN, from the movement of commercial H.N., (2012).commodities Türkiye’de İstihdam Mart’ta Başlıyor.[http://www.dunya.com/emiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kindAnkara, of Politikalarının Etkinliği, Adalet haciz-martta-basliyor-181105h.htm], Erişim: dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy in addition to its economic, social and Yayınevi 16.05.2014türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan IŞIK, an indirect on expenditures, customSGK duties Bütçesi Alarm A., tariff (2013, 8 Temmuz). ANADOLU AJANS., (2013, 30 Kasım). En Az eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Veriyor, Hedeflenen Aşılabilir. [http:// olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. Açık According to Tasarruf Oranı Türkiye’de, [http://www. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, dutieswww.klimik.org.tr/2013/07/08/sgk-butcesiare excluded from this law. Therefore, aa.com.tr/tr/haberler/257616--en-az-tasarrufgümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are alarm-veriyor-hedeflenen-acik-asilabilir/], sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. orani-turkiyede] Erişim: 18.05.2014 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Erişim: Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning15.04.2014 with commodities subject to işlemlerin göre bir İş sistematik international trade entering customs territories of ARICI, K., (1999 Ocak).sırasına İşçi Sağlığı ve Güoluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. 17levels Nisan). gümrük Ankara, vergisinde deTürkiye zorunlu aşamalar olan Like all otherE., taxes,(2013, compalsive such asSosyal Güvenvenliği Dersleri, Enerji, Sutarh, KALELİ, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated lik veDirectorate Türkiye’de Sosyal Güvenlik Açıkları, Bakanlığı’na bağlı ayrı(TES-İŞ) bir kuruluş Eğitim niteliği olan by General of Customs as a part of ve Gaz İşçileri Sendikası 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according SGK Rehberi, [http://www.sgkrehberi.com/ Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over Yayınları Kanunu türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the makale/269/], Erişim : 15.04.2014 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıyaKasım sahiptir.2003). GümrükEmeklilik vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first ÇANAKÇI, İ. H.,( Fonöncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. KAYA, place. However, in the(2014). case of disputes not beingDayalı Nüfus M.S., Adrese Ancak Uzun idari Vadeli aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. ları Piyasalara Bir Fon Akışı 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Kayıt Sistemi 2013 Sonuçları Nüfusumuz, Key words: Custom, Custom Duties, Custom Sağlayacaktır, İşveren Dergisi, C:42, 2 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes (http://wowturkey.com/t.php?p=/tr612/MSaGümrük Uyuşmazlıkları DAĞALP, N., (Aralık 2001). Tasarrufların Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelmesi, Kalkınma Açısından Çok Önemlidir, İşveren Dergisi, C:XL, Sayı:3, 19 Egemen, M.A.(2003 Temmuz). Dünyada ve Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemleri, Tekstil-İşveren Dergisi, Sayı:283, 42 lih_KAYA_Adsiz.jpg&sid=0f0698211ba45 29cd492f8f0e9139db0) Erişim: 10.05.2014 MİLLİYET GAZETİSİ., (2012, 1 Kasım). Türkiye’de ve Dünya’da Tasarruf, (http:// blog.milliyet.com.tr/turkiye-de-ve-dunyada-tasarruf/Blog/?BlogNo=385573) Erişim: 18.05.2014 111 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ORHON, İ., (2013, 20 Aralık). Bireysel Emekpe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ lilik Sisteminin İşleyişi ve Taraflar, Reıtıx, Ankara, s.11 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 (http://www.reitix.com/Makaleler/BireyselYAZAR, İ., (2013, 10 Kasım). SGK Mart’ta Emeklilik-Sisteminin-isleyisi-ve-Taraflar/ ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER E-Haciz’e Başlıyor, http://www.zaman.com.tr/ ID=1331) Erişim: 09.05.2014 CUSTOM DUTIES ekonomi_sgk-martta-e-hacize-basliyor_2165040. 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER ÖZDAĞ, K., (2013 Ekim-Aralık). BES 10 Yaşında, html, Erişim: 16.05.2014 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü YENİŞAFAK GAZETESİ., (2013, 21 Ekim). Şirketleri Birliği Yayını, Birlik Dergisi, Sayı: Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: CustomTasarrufta duty is a kind ofSınıf tariff arising Türkiye Atlayacak, (http:// 34, ISSN: 13057839, 9,10. (http://www.tsb. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those yenisafak.com.tr/ekonomi-haber/turkiye-taorg.tr/) Erişim: sosyal 03/05/2014 ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariffsarrufta-sinif-atlayacak-22.10.2013-575233) that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and ÖZDEN, S., (2006). Sosyal Güvenlik Sisteminde dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscalErişim: functions. Since they are not collected on 09.05.2014 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Emeklilik ve Güvenlik vergiSosyal türü olmadığından, dış Sisteminin ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus YILDIZ, are collectedE.B., only once when commodities subject SİVRİ, U., BERBER, M., (2010). Sorunları, Basılmamış Yüksek lisans Tezi, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik GelişmişCumhuriyetkanun Üniversitesi Bilimler kapsamı dışındaSosyal tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are lik Sıralaması, (http:www.metinberber.com/ Enstitüsü, Sivas, s.4 Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated sayılı Gümrük by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been kullanici_dosyalari/file/endeks.doc) Erişim: Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to T.C. MANİSA VALİLİĞİ (2014). ADNK Sistemine işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of 11.05.2014 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Göre 2013 gümrük Nüfusları (31.12.2013), (www. vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret ZAFER assessment, KALKINMA accrual and collecting are regulated (2012). TR 33 AJANSI., manisa.gov.tr) Erişim: Bakanlığı’na bağlı10.05.2014 ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Bölgesi Gelişim Raporu, (http://zafer.org.tr/ Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over türetilmiĢtir. TEZEL, A., (2012, 5vergisinden Eylül).doğan Sosyal Devlet çözüm ve Gümrük uyuşmazlıkların customs duties has a different form from the jdownloads/Raporlar%20%20Strateji%20 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes SGK Açıkları, [http://www.alitezel.com/index. yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Belgeleri/gostergelerle_tr33_bolgesi.pdf) öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being php?sid=yazi&id=5618] Erişim: Ancak idari aşamada 17.04.2014 çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Erişim:10.05.2014 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom TÜİK, (2013, Anahtar Haziran). İstatistiklerle Kelimeler: Gümrük, GümrükTürVergisi, Disputes http://www.icrauzlastirma.net/2012/04/otomaGümrük Uyuşmazlıkları kiye, 2012, ISBN 978-975-19-5660-6, tik-icra-donemi-resmen-baslad.html Eri(http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama. şim:16.05.2014 do?metod=search&araType=vt) Erişim: İNTERNET KAYNAKLARI 03.05.2014 VAROL, P., (2006). Sosyal Güvenlik ve Türkiye’de Karşılaştığı Sorunlarla Çözüm Önerileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacette- http://www.hazine.gov.tr/default.aspx?nsw=iFcN50U 112 UaG5tLl6qa62JYg==-H7deC+LxBI8=&nm=521 Erişim:09.04.2014 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:220Journal K:417 Jel International Peer-Reviewed of E2-E21-G22 Humanities and Academic Science April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/ http://www.egm.org.tr/bes2008gr/bes2008gr.pdf GÜMRÜK VERGĠSĠ istatistikler/sgk_istatistik_yilliklari Erişim:UYUġMAZLIKLARININ Erişim: 11.05.2014 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 21.04.2014 http://www.egm.org.tr/bes2007gr/bes2007gr.pdf ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER http://www.anadoluhayat.com.tr/Besteneleroluyor/ Erişim: 11.05.2014 CUSTOM DUTIES devletKatkisi.aspx Erişim: 23.04.2014 http://www.egm.org.tr/bes2009gr/bes2009gr.pdf Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 http://www.spk.gov.tr/indexpage. aspx?pageid=287&submenuheader=0 Erişim: 11.05.2014 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Erişim: 22.04.2014 http://www.egm.org.tr/bes2010gr/bes2010gr.pdf Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising http://www.spk.gov.tr/indexpage.aspx?pageid=2 Erişim: 11.05.2014 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeriErişim: üzerinden 22.04.2014 alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those 86&submenuheader=0 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir http://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0612.pdf commodities’quantity and value. It is are a kind of Eridış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy http://www.turkiye.gov.tr/takasbank-bireyselşim: in21.04.2014 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on emeklilik-islemleri Erişim: 21.04.2014 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Erişim: vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/ an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4632. 21.04.2014 olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom pdf Erişim:kanun 21.04.2014 kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, 23.04.2014 gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 http://www.egm.org.tr/?pid=496 procedures and practises of custom dutiesErişim: are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. http://www.egm.org.tr/bes2011gr/bes2011gr_tr.pdf ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been http://www.egm.org.tr/?sid=21 Erişim: 21.04.2014 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Erişim: 11.05.2014 işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi (http://www.tuik.gov.tr) Turkey and continuing with operation sequence. Erişim: 11.05.2014 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as http://www.egm.org.tr/bes2012gr/bes2012gr_tr.pdf tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan http: by General Directorate of Customs as a part21.04.2014 of //www.sgk.gov.tr Erişim: Erişim: 11.05.2014 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the http://www.egm.org.tr/bes2013gr/bes2013gr_tr.pdf süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Erişim: 11.05.2014 yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 113 THE EVALUATION OF ATTITUDES AND VIEWS OF PRESERVICE TEACHERS ON QUANTUM-BASED LEARNING ÖĞRETMEN ADAYLARININ KUANTUM ÖĞRENME MODELİ HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Okan SARIGÖZ1, Mehmet Şirin CENGİZ2, Murat KOCA3 Hakkari Üniversitesi Eğitim Fakültesi 1 Hakkari Üniversitesi Yabancı Diller YO 2 Hakkari Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO 3 Abstract: Quantum-based learning is an integrated learning model which is far from concepts such as authenticity and precision, and involves various concepts, models and approaches including multiple intelligence, holistic education, note-taking, quick writing, concentration, communication, memory techniques, life-long learning and neurophysiological approach, and emphasizing the probabilities more. This model that can be applied to all age groups is student-centered and ensures the individual to leave aside certain information and reach the information by himself based on his own energy. The purpose of this study is trying to determine the opinions of the students studying at the Faculty of Education on Quantum-based Learning Model considering also some demographic variables. The sample of the research constitutes 219 pre-service teachers studying at the Faculty of Education under Hakkari University in the academic year 2013-2014. In the study, “General Screening Model” which is one of the descriptive methods, has been used. The validity and reliability studies of the 23-item “Quantum-based Learning Survey” used in the research were conducted and Cronbach’s alpha internal reliability coefficient was calculated as 0.81. According to the results obtained in the study, such results were reached that students studying at the Faculty of Education did not have adequate information on the fundamental characteristics of the Quantum-based Learning Model, however they unwittingly use some of the fundamental characteristics of the model in their lives. Özet: Kuantum Temelli Öğrenme, gerçeklik ve kesinlik gibi kavramlardan uzak, çoklu zeka, holistik eğitim, not alma, hızlı yazma, odaklanma, iletişim, hafıza teknikleri, yaşam boyu eğitim ve nörofizyolojik yaklaşım gibi birçok kavram, model ve yaklaşımı içine alan ve daha çok olasılıklar üzerinde duran bütüncül bir öğrenme modelidir. Her yaş grubuna uygulanabilen bu model öğrenci merkezli olup bireyin kendi enerjisinden yola çıkarak, kesin olan bilgileri bir kenara bırakıp kişinin bilgiye kendi kendine ulaşmasını sağlamaktadır. Bu araştırmanın amacı; Eğitim Fakültelerinde okuyan öğrencilerin, Kuantum Temelli Öğrenme Modeli hakkındaki görüşlerini bazı demografik değişkenler de göz önünde bulundurularak belirlemeye çalışmaktır. Araştırmanın örneklemini, 2012-2013 öğretim yılında Hakkari Üniversitesine bağlı Eğitim Fakültesinde okuyan 219 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada, betimsel tarama yöntemlerinden biri olan ‘Genel Tarama Modeli’ kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan, 23 maddeden oluşan ‘Kuantum Temelli Öğrenme Anketi’nin geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılmış ve Cronbach Alpha iç güvenirlik katsayısı 0,81 olarak hesaplanmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre Eğitim Fakültesinde okuyan öğrencilerinin, Kuantum Temelli Öğrenme Modelinin temel özellikleri ile ilgili olarak yeterli bilgiye sahip olmadıkları ancak modelin bazı temel özelliklerini farkında olmadan yaşamlarında kullandıkları gibi çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kuantum Öğrenme, Nörofizyolojik Yaklaşım, Odaklanma, Holistik Eğitim, Olasılık Key Words: Quantum Learning, Neurophysiological Approach, Concentration, Holistic Education, Probability 114 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1. INTRODUCTION (2011), quantum is defined as the major unit of GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ energy, photons, light unit and each of the lower While conventional teaching methods intend 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM rangesYOLLARI of the possible values of a wave. to change the students’ behaviors, attitudes and ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER thoughts, modern learning approaches aim at Quantum-based studies were re-considered by Dr. CUSTOM DUTIES educating individuals who reach to knowledge, Georgi Lozanov in the 1980s by combining with 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER produce knowledge, use the knowledge actively education, learning and teaching concepts. Quan2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlerthe Ens. Malitum Hukuk Programı YüksekisLisans Öğrencisi and who are information literate besides gaining theory which based on accelerated learning 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü skills such as learning to learn, creative thinking, and brain compatible learning techniques is also Özet: Gümrük vergisi, communication gümrüğe tabi olan ticari combined Abstract: Custom is a kind of tariff arising lifelong learning and effective withdutyconceptual learning, visualizatieşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarıFidan, veya değeri üzerinden alınan, 2004; ekonomik, on, subject to customs which is based and on those skills (Ertürk, 1975; 1996; Meydan, mathematical thinking problem-solving sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Yilgen, Bayara dış and Arı,ve 2012). Nowadays, pedagogical field policy (Didis, Özcan and ticaret ekonomi politikası aracı olanthere bir vergi concepts tariff that is in a foreign trade and economic türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and are a variety ofdolaylı learning teaching models 2008:Since 86).they The was used bir vergi and türü olan gümrük vergisi, gelir ve Abak, fiscal functions. are concept not collected which on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as enhanced in order useolmadığından, information effectively. in physics in the 1900s has begun to be vergitotürü dış ticarete konu olan only an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject One of these models which emphasis has started in education after thisAccording stage and has become olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi used to foreign trade arrive at the custom. to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom to be put on gradually in dışında recenttutulmuştur. days isBuquanlearning modelfrominthis time. to Yilgen, kanun kapsamı nedenle, a duties are excluded law. According Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are tum-based learning model. Max Plank took the Baykara and Arı (2012), the model entering into sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this systematization has been first step towards the quantum thinking which the literaturelaw,asaquantum-based learning model is Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sırasına bygöre bir sistematik international tradelearner’s entering customs territories ofthrough demoforms the basisişlemlerin of the model explaining the based on the succeeding oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrükshowing vergisinde de zorunlu aşamalar olanof tarh, lishing Like all the otherconventional taxes, compalsive and levelsliteral such asknowledge and empirical formula the distribution tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı to bir frequency kuruluş niteliği in olan creating by Generalsubjective Directorate of Customs as a partwith of black-body radiation according knowledge the strength 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak Law. Resolution process over German Physical Society meeting heldyürütülmektedir. in Berlin inCustoms his own potential byof disputes exploiting his energy. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the on October 19, 1900 (Bozdemir and Eker, to taxes. Taştan (2005), quantum-based lesüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten2007; farklı bir According process of other Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Taştan, 2005). Then studying on arning method a method which öncelikle the idari scientists aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in theiscase of disputes not being has come up Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. quantum theorem had made different definitions with body radiation experiments, 1 examines basic uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom of quantum theory. DePorter, and Nosmall particles such as molecules, atoms, Anahtar Kelimeler: Reardon Gümrük, Gümrük Vergisi, and Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları ura, (1999: 5) define quantum as the interaction nuclei, nucleons and quarks and puts emphasis on converting the energy into the light, Çakmak probabilities by avoiding precision. Vella (2002) (2009) defines it as a theory describing with explained the model as keeping the structures the mathematical expressions that the energy is together distinctively and individually in order composed in the granular structure, Avery (1997: to create meaningful information by using all the 791) defines quantum as a small energy unit. In neural networks of the brain. Çakmak (2009: 152) the Dictionary of Turkish Language Association stated that quantum paradigm is subject-centered 115 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) and according to this theory, students are rescued most of every moment), commitment (make your GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ from being objects loaded with knowledge and dreams happen), ownership (take responsibility 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI are changed into subjects producing and using for actions), flexibility (be willing to do things information. AccordingADMINISTRATIVE to Usta (2006), quantumdifferently) and balance SOLUTIONS TO DISPUTES OVER(live your best life) and based learning can be used in applied researches, these principles are named as 8 keys of excellence CUSTOM DUTIES gaining communication and upper mental skills. 3 (Çakır and Arıkıl, 2012; Demir and Gedikoğlu, Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER According to DePorter & Hernacki (1992: 14), 2 Success is thought to be inevitable in case Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali2007). Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü this model can easily be applied to all groups of the individuals or learners apply these principles all ages and at all levels. their lives. There areof also available learning Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari toAbstract: Custom duty is a kind tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities than these principles miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, models subject toother customs which is based on those that quantumThe main objective of quantum-based learning sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of learning basedpolicy on. These models dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi based tariff that is a foreignmodel trade andiseconomic approach is to provide individuals to self-realize türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and suggestopedia, brain-based learning, accelerated bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve are fiscal functions. Since they are not collected on themselves as adolaylı whole (Ay, 2010: 15). Quantum kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as NLPon(Neuro-Linguistic vergi türü olmadığından, dış ticarete konu an indirect tariff expenditures, custom dutiesProgramming), learning is the sum of supportive activities thatolan learning, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject andtrade triple theory and holistic learning olmak üzere alınmaktadır.and Gümrük vergileri, Vergi dual to foreign arrivebrain at the custom. According to substantially provides effective meaningful Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom model (Çakır kapsamı dışındatotutulmuştur. Bu nedenle, duties are excludedand fromArıkıl, this law.2012). Therefore, learning relatedkanun to the issues be learned in gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. kanun regulated by customs law numbered 4458. teaching, facilitates conceptual changes Bu and constitutes ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Suggestopedia Through this law, a concept systematization has been the basis of Bölgesine başlayıp, configuring eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to provides successful andgirişinden permanent these models. işlemlerin sırasına göre bir sistematik all international trade enteringSuggestopedia customs territories of is a concept tüm vergilerde olduğu Turkey and continuing with operation sequence. of the concepts oluşturulmuştur. (Yıldız andDiğer Büyükkasap, 2011;gibi that from the combination gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like emerged all other taxes, compalsive levels such as of the words tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Mason & Boscolo, 2000). Quantum-based learandof“pedagogy” investigates Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan “suggestion” by General Directorate Customs as a partand of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according ning studies is aGümrükler compositive state of many new Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden how the brain works and learnsover(Mikhaila-Lisa, Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the approaches, methods, principles and techniques According to Walsh süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 2003). process of other taxes. Customs duty (2002), disputes suggestopeyapıya sahiptir. Gümrük vergisi consists uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first (Demir, 2006: 4). In addition, this model constitutes of not accelerated learning öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. dia place. However, in thethe casebasis of disputes being Ancak idari academic aşamada skills çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. of two basic skills including (note and aims at removing all the 1obstacles related uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom taking, memory, writing, quantum reading) and learning by featuring the learner’s emotions. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, toDisputes lifelong learningGümrük (motivation, experience, literacy, Uyuşmazlıkları Suggestopedia concisely is based on understanding culture, age, communication technology). In quhow the human brain works and learns effectively antum learning, there are principles developed in (Girit, 2011: 21). order to shape the lives and basic world views Suggestopedic learning has some implemenof people. These principles are: integrity (match tations phases and basic principles. According behavior with values), failure leads to success to Güllü (2010: 7-8), some of these phases and (learn from mistakes), speak with good purpose (speak honestly and kindly), this is it! (make the principles are; 116 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 1. Classroom should be colorful and bright. 10. Mistakes are corrected with a sweet and soft GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Education is facilitated in a welcoming sound. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 environment. According to Güllü (2010), accelerated learning ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 2. Teachers should speak confidently without includes the skills of rapid absorption of new CUSTOM DUTIES hesitation. Students learn more easily if they 2 rely on the teacher’s authority. 2 information and storing that information in mind. Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 According to Walsh (2002: 16), accelerated lear- Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Bölümüapproach method ning DıĢ is Ticaret a holistic 3. Students choose a new name and identity. In Özet: Gümrük tabi olan ticari this way, students feelvergisi, moregümrüğe confident and eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın for learning that meets different andarising needs of learning. Abstract: Custom duty is a styles kind of tariff from the movement of commercial commodities to Rose 62-67), acmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, According subject to customs which&is Nicholl based on (1997: those open to express themselves. sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of of policy sixth steps. These dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi celerated tariff that is alearning foreign tradeconsists and economic türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 4. They sing while a melody is playing. Songs dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve steps fiscal functions. they are not are: toSince motivate thecollected mind,on acquisition of kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as are useful in releasing speechdışmuscles andolan knowledge, vergi türü olmadığından, ticarete konu an indirect tariffto on investigate expenditures, custom theduties meaning, to trigeşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject asserting positive emotions. olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ger to foreign trade arrive at exhibition the custom. According the memory, of theto known and to 5. 6. 7. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, reflect duties are excluded from this law. Therefore, how to learn. If a teacher gümrük readsvergilerinin accompanied by a melody, usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. s/he attunesilehis to the of mudış sound ticarete konu olan rhythm eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Communities are required to gain some basic Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to sic and speech pattern. Thus, the linguistic işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of which with have become the paradigm of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi behaviors Turkey and continuing operation sequence. message is gümrük encrypted. vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as learning andregulated its sub-dimension, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret quantum-based assessment, accrual and collecting are Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimleraccelerated Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Hukuk learning inMali order totosurvive. These Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according Music, one Gümrükler ofButhe factors affecting linguistic Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük çözüm behaviors customs dutiesare; has a different form from the message, refers tovergisinden the easedoğan anduyuşmazlıkların pleasantness süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes of learning.yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 1. place. However,and in thesocial case of disputes Natural facts not dobeing not have a single Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 yolunaby başvurulabilmektedir. reason but many. If the sameuyuşmazlıklarda text is readyargı again the teacher Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar music, Kelimeler:the Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes with a different psychological Gümrük Uyuşmazlıkları 2. The same method cannot be used for each fact. barrier breaks down and the learning potential 3. Cause-effect relationship between the facts is is revealed. not definite and constant. 8. Teacher shows activities such as question- 4. Everything is related to each other. answer, repetition and translation. 9. Assessment is done not by tests but by ob- 5. The existence of a thing depends on its entire circumference. serving the student’s performance in class. 117 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 6. There is no objectivity, but there is perspectiunderstanding, avoid certain judgments and the GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ve. Each event is evaluated according to the understanding that there may be differences in 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI environment it occurs. perceptions related to events or phenomenon. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES Quantum theory isOVER trying to make a spiritual7. The merging of simple beings reveals new based, holistic, flexible and broad understanding CUSTOM DUTIES features. 3 far from the materialistic and rough understanding Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER 8. The truths can2 be found by eliminating the revealing existing learning Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliby Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi facts. 3 Celal Bayar Üniversitesi mistakes. We can never be sure even if weSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 2. METHOD find the truth. Because there is skepticism on Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, The subjectObjective to customs which is based on those of the Research sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ticaret ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy can beveknown, but the results 9. Probability dış türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan The instrument in addition its economic, social and to determine objective oftothis study is trying dolaylıbe bir predicted vergi türü olan(Hanbay, gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on cannot certainly 2009: kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir the regular basis like income tax and corporate tax, as information, attitudes and thoughts of the prevergi Sönmez, türü olmadığından, ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties 1; Zohar, 2005; 2004:dış46; Demirel, eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus service are collected only oncestudying when commodities subject of Education teachers at Faculty 2004: 2-3). olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu about the second item of tax procedural law, custom Quantum-based Learning Model considekanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, These behaviors can only be achieved by the gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 ring procedures practises of custom dutiesvariables are also and some demographic (gender, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. learners’ active ile participation learning dış ticarete konuto olanthe eşyanın Türkiye and Gümrük department, Through this law,class a systematization beenstudy, various level). Inhasthe Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to teaching processişlemlerin in communities withbirthe sistematik mosırasına göre international trade entering of proposals have alsocustoms tried territories to be brought forward oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. dernization efforts. Communities can proceed gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, regarding Like all other quantum-based taxes, compalsive levelslearning such as by making tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated or modernize asBakanlığı’na long as they comply with these bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan use by General Directorate of Customs as a part of 1 of the teachers’ opinions, attitudes and ideas. Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according to basic behaviors.Gümrükler According to Hanbay (2009), Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm The customs duties has a different form from the Significance of the Research the basic objective of quantum learning approach süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. vergisiphysics uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first emerged and developed fromGümrük quantum is öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Under place. However, in theof case disputes not obtained being the light theof findings from this Ancak aşamada themselves çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. to provide individuals toidariself-realize 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. research, it is thought that students, educators, Key words: Custom, Custom Duties, Custom as a whole and also to provide the learners the Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes teachers and academics learn the issues more Gümrük Uyuşmazlıkları principles related to quantum-based learning in eşyanın yer the basis of science. order to achieve the objectives. According to Çakmak (2009: 152), this method aims at the individual’s being able to self-realize himself as a whole on the basis of the findings and assumptions of quantum physics. In achieving this objective, the individual is required to question, create possible truths, gain a subjective and deductive effectively through Quantum-based Learning Model and also learn and use many models and approaches such as multiple intelligence, holistic education, memory techniques, lifelong education and neurophysiological approach in education through Quantum-based Learning. The research is expected to guide all students, academics, 118 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) educators and teachers related to Quantum-based asked to the students studying at the Faculty of GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Learning Model. Education and with reference to the answers to ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM these YOLLARI questions,1 a 29-item draft questionnaire Population and Sample wasTO created. After the necessary analytical study, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES OVER The population of this research constitutesCUSTOM of the DUTIES after subtracting 6 items, a 23-item questionnaire students studying at the Faculty of Education 2 was created and3 after the revision of the survey Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER under Hakkari University, and the sample of the by four faculty members, who were experts in 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar ÜniversitesiatSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü corrections were made and research constitutes of the students studying the field, necessary the departmentsÖzet: of Teaching of Computer and the survey was finalized. Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Instructional Technologies, Teaching of English, miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, Validity subject to and customsreliability which is based on thoseof “Quantumstudies sosyal ve maliand fonksiyonlarının önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Primary School Teaching Teachingyanında of Turkish dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi based tariff thatLearning is a foreign trade and economic Scale” used policy in the study were türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and under Hakkari University, Faculty of Education. dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve re-conducted fiscal functions. Since are not collected on internal reliaandthey Cronbach’s alpha kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bility an indirect tariff on expenditures, custom dutieswas calculated Research Model coefficient of 23-item scale eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi as to 0.81. foreign trade at the custom. According to Thearrive answers of the students participated In this study, knowledge, attitudesikinci and thoughts Usul Kanunu (VUK)’nun maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom the are study to the on the dekanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, induties excluded from survey this law. depending Therefore, of pre-service teachers studying Faculty gümrük vergilerinin usul at ve the uygulama esaslarıof 4458 procedures and practises of custom duties are variables by using sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun mographic regulated by customs law were numberedcalculated 4458. Education aboutileQuantum-based Model dış ticarete konu olanLearning eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been test which is an F test, t-test Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Anova created beginning with commodities subject to and one-way were tried to be determined also işlemlerin sırasına considering göre bir sistematik international trade entering customs territories of with the help of SPSS 20 staDiğer tüm vergilerde olduğu gibi variance and analysis continuing with operation sequence. the variables ofoluşturulmuştur. gender, type ofzorunlu department andtarh, Turkey gümrük vergisinde de aşamalar olan Like all other taxes, compalsive levels such as software package. The survey used in the ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret tistical assessment, accrual and collecting are regulated grade level. Fortahakkuk this purpose, thebirquestionnaires Bakanlığı’na bağlı ayrı kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 of five likertto type 19 items Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerstudy Enstitüsü Maliye Anabilim Dalıpoint Mali Hukuk Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customsconsists and Economy Ministry according and scales usedGümrükler in the researches related toKILINÇ the tarafından Programı Yüksek Lisans Selin hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over including (1) Strongly Disagree (2) Disagree, (3) türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the subject have been scanned by the researcher and süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Undecided, (4) Agree, and (5) Strongly Agree. yapıya sahiptir. GümrükScale vergisi has uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first a new Quantum-based Learning been öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Ranges place. However, in the caseand of disputes not being of options overall assessment of the aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. developed and Ancak used inidari the research basing on uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. survey items used in the study1 were calculated Key words: Custom, Custom Duties, Custom the Attitude Scale on Science Class developed Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, and Disputes determined as below: Gümrük Uyuşmazlıkları by Aktamış (2007), Scale of Self-Learning Skills in Science and Technology Class developed by H V - L V 5 −1 R O = = = 0,8 Aydede and Kesercioğlu (2009) and the study N O 5 of Gedikoğlu and Demir (2007) the Impact of Quantum Learning Model on Secondary School RO: Range of Options Students. For the survey to be used in the reseHV: The Highest Value arch, first a field survey was conducted, then open-ended questions related to the subject were LV: The Lowest Value 119 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) NO: Number of Options thoughts of the students related to the quantum- GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ based learning were tried to be determined. 1.00 - 1.80: Strongly DisagreeĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 In the study, “General Screening Model”, one of the 1.81 - 2.60: Disagree ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER descriptive methods was used. General screening CUSTOM DUTIES model is the screening arrangements carried out 2.61 - 3.40: Undecided Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 on a group, sample group or a paradigm or the 2 Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3.41 - 4.20: AgreeCelal Bayar Üniversitesi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret Bölümü entireDıĢuniverse in order to draw conclusion about universe elements gümrüğe tabi olan ticari the Abstract: Custom composed duty is a kind ofof tariffnumerous arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 1994:which 79). is based on those miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, (Karasar, subject to customs sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında The survey was conducted on a total ofönemli 219 bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan 3. instrument in addition to its economic, social and FINDINGS AND INTERPRETATION students studying at the departments of Teaching dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir basis like income tax and corporate tax, as of Computer andkurumlar Instructional Technologies, Te-olan Inregular vergi türü olmadığından, dış ticarete konu anthis indirect tariff expenditures, custom duties part ofonthe study, demographic data about eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject aching of English, Primary SchoolGümrük Teaching and olmak üzere alınmaktadır. vergileri, Vergi students to foreign trade arrive at the custom. According who participated in the tosurvey, the data Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı tutulmuştur. Bu nedenle, obtained duties are excluded from survey this law. used Therefore, Teaching of Turkish underdışında Hakkari University, about the in the study and gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Faculty of Education and depending on some the statistical findings, interpretations and obserile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to demographic variables, and vations about of thiscustoms dataterritories are presented. işlemlerin knowledge, sırasına göreattitudes bir sistematik international trade entering of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Table. 1 Demographic DataveofTicaret Students Participated in the are Research tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük assessment, accrual and collecting regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Number of Öğrencisi Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Department Gümrük Students Level of Class Gender süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first N % N % N % N % öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Teaching uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 1.Class=28 49,12 Female=11 39,29 1Male=17 60,71 Key words: Custom, Custom Duties, Custom of Comp. &IT. 57 26,02 2. Class=29 50,88 31,03 Male=20 68,97 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Female= 9 Gümrük Uyuşmazlıkları 4.21 - 5.00: Strongly Agreevergisi, Özet: Gümrük English Teaching 50 22,83 Primary Sch. Teaching 56 25,57 Turkish Teaching 56 25.57 Total 219 100 1.Class=24 48,00 Female=14 58,33 Male=10 41,67 2.Class=26 52,00 Female=16 61,54 Male=10 38,46 1.Class=30 53.57 Female=19 63,33 Male=11 36,67 2.Class=26 46,43 Female=12 46,15 Male=14 53,85 1.Class=30 53.57 Female=12 40,00 Male=18 60,00 2.Class=26 46.43 Female=13 50,00 Male=13 50,00 219 100 106 48,40 113 51,60 120 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) From the data in Table 1, it was determined that 57 was determined that 56 of 219 students who particiGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ (26,02%) of 219 students who participated in the pated in the research (25,57%) were studying at the 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI research were studying at the Department of TeacDepartment of Primary School Teaching, 30 of the hing of Computer and Instructional Technologies, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER students studying at this department (53,57%) were 28 (49,12%) of the students studying at thisCUSTOM depart- DUTIES st at the 1 grade and 19 of these students (63,33%) st ment were at the 1 grade and 11 of these students 2 were female, 113 of them(36,67%) were male, 26 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER (39,29%) were female, 17 of them (60,71%) were 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliof Hukuk Lisans Öğrencisi the Programı studentsYüksek (46,43%) were at the 2nd grade, 12 3 Celalwere Bayar Üniversitesi male, 29 of the students (50,88%) at the 2ndSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü of these students (46,15%) were female and 14 of grade, 9 of these students (31,03%) were female and Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising them (53,85%) were male. Again, it was determined eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 20 of them (68,97%) were male. It was determined miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those that 56 (25,57%) of the students who participated ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of that 50 (22,83%)sosyal of the students who participated dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy the research were at the türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden of alınan ininstrument in addition to its studying economic, social and Department of in the research were studying at the Department dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Teaching, students gibi belirli aralıklarla at alınan regular basis like income30 tax of andthe corporate tax, as studying at this English Teaching,kurumlar 24 of vergisi the students studying this bir Turkish vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties st department (53,57%) were at the 1 grade and 12 st eşyanın were gümrüğeatgeldiği bir defaya are collected only once when commodities subject grade and mahsus 14 department (48,00%) the 1anda olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to (40,00%) female, 18 of them Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu ofthethese secondstudents item of tax procedural were law, custom of these students Usul (58,33%) were female, 10 of them kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, were male, of the (46,43%) gümrük 26 vergilerinin ve uygulama esasları 4458 (60,00%) procedures and practises of 26 custom dutiesstudents are (41,67%) were male, of theusul students (52,00%) sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. nd 13 of these students (50,00%) at the ile dış 16 ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük were Through this 2 law, grade, a systematization has been of these students (61,54%) were at the 2nd grade, created beginning with commodities subject to Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak göre were bir male. sistematik international tradeand entering territories of were female 13 customs of them (50,00%) were male. were female and işlemlerin 10 of themsırasına (38,46%) It Table. 2 Gender Female Male p>0.05 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as t-testtahakkuk Analysis Results the Students’ Answers to the ve tahsil aşamaları of Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and Quantum-based collecting are regulated Learning Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Scale According to Gender Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs and Economy according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process duty disputest N Ss of other taxes. Customs Sd P yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 84,73 8,39 217 ,110 ,21 Ancak idari106 aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 113 84,61 Key7,24 words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları x From the data in Table 2, in respect to the answers of the students who participated in the research to the Quantum-based Learning Survey, it can be mentioned that the opinions of the students studying at the Faculty of Education about the quantum-based learning did not change accor- ding to the gender by looking at the (p> .05) t-test results. From the analysis results, it can be stated that female and male students studying at the Faculty of Education share similar thoughts about quantum-based learning. 121 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Table. 3 t-test Analysis Results of the Students’ Answers to the Quantum-based Learning GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Scale According to Class Level x ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Class Level N 1. Class 101 2. Class 118 p>0.05 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 2 Ss 83,70 8,04 CUSTOM DUTIES Sd t P 217 1,70 ,58 Selin85,49 KILINÇ2, Hatice 7,53 YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü From the data inÖzet: TableGümrük 3, in vergisi, respectgümrüğe to thetabi answers olan ticari eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın of the students who in thealınan, research miktarı participated veya değeri üzerinden ekonomik, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir to the Quantum-based Survey, canbirbe dış ticaret Learning ve ekonomi politikası aracıitolan vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan mentioned that there is no significant difference dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir st and 2nd grade students according between 1 gradekurumlar vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus toAbstract: the class level the (p> .05) t-test Custom duty by is a looking kind of tariffat arising from the movement of commercial commodities results. analysis subject toFrom customsthe which is basedresults, on thoseit can be stated commodities’quantity and value. st nd It is are a kind of andtrade2 andgrade students studying at that tariff1thatgrade is a foreign economic policy instrument in addition to its economic, social and the Faculty Education share similar thoughts fiscal functions. of Since they are not collected on regular basis like income tax and corporate tax, as about quantum-based learning. an indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır.Results Gümrük vergileri, to foreign trade arrive atto thethe custom. According to Table. 4 Anova Test Analysis of theVergi Students’ Answers Quantum-based LearUsul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, are of excluded from this law. Therefore, ning Scale According to theduties Type Department Field of Study 1)CIT 2)Eng. 3)P. Sch. 4)Turkish gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak commodities subject to Variance Sum of created beginning with Mean işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of N oluşturulmuştur. Diğer Ss tüm Source Sd continuing Square F sequence. p vergilerde olduğu Squares gibi Turkey and with operation gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 57 Bakanlığı’na 85,74 bağlı 8,05 3 Directorate 168,72 2,84 ,030 ayrı birBetween kuruluş niteliği 506,17 olan by General of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Groups Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. vergisinden çözüm duties has 59,33 a different form from the 50 Gümrük 86,26 8,14doğan uyuşmazlıkların Within 12756,49customs 215 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük Groups vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 56 Ancak 84,52idari 7,40aşamada Total 13262,66solved administratively, 218 çözümlenemeyen legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom 56 82,30 17,2 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları x Significant Difference (Turkey) 1-4; 2-4 3-4 2-1; 3-1 3-2 p<0.05 From the data in Table 4, in respect to the answers of the students of the Faculty of Education who participated in the research to the Quantum-based Learning Survey, it was determined that there was a significant difference between Teaching of Computer and Instructional Technologies, English Teaching, Primary School Teaching and Turkish Teaching in favor of Turkish Teaching, between Teaching of Computer and Instructional Technologies, English Teaching, Primary School 122 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Teaching in favor of Primary School Teaching Teaching in favor of English Teaching [F(2,844), GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ p(,030); p< ,05]. and between English Teaching, Primary School ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Table. 5 Arithmetic Averages of the Answers of the Students Who Participated in the QuanADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER tum-based Learning Survey CUSTOM DUTIES QUANTUM-BASED LEARNING SURVEY ITEMS 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 2 10. I save the x Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Üniversitesi Salihli DıĢ Ticaret Bölümü acquired information byBayar encoding them intoMYO, my memory. 4.13 Skill Level Agree 9. I learn the information andvergisi, concepts in order of importance. Özet: Gümrük gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff4.10 arising Agree from the movement of commercial commodities to customs which is based on4.07 those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 4. I always take dış notes effectively of important information. ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic4.03 policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 1. Learning can dolaylı happen and at any age.gelir ve 4.01on bir anywhere vergi türü olan gümrük vergisi, fiscal functions. Since they are not collected kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 2. Individuals develop mentally, physically andkonu spiritually at same vergi türü olmadığından, dış ticarete olan an the indirect tarifftime. on expenditures, custom3.89 duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 6. I always makeolmak an effort to learn new things. 3.88to üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 11. I associate the information I have learned Bu with my previous 3.86 kanun kapsamı dışında tutulmuştur. nedenle, duties knowledge. are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 23. When incomplete and incorrect is corrected, successbyiscustoms inevitable. sayılı Gümrük Kanunu’ndainformation düzenlenmiştir. Bu kanun regulated law numbered3.81 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been başlayıp, eşyaya uygulanacak 15. What I learnBölgesine must begirişinden clear, comprehensible and explicit.created beginning with commodities subject 3.78to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. 18. I share everything I learn Diğer with tüm myvergilerde environment. 3.76 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated 3. Individuals have different types of intelligences. 3.75 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Genelwith Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and Economy Ministry according 8. I communicateGümrükler effectively the person/people I had problems. 3.69to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from 16. I focus on theGümrük goal while obtaining information. 3.66the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 17. I always asses the possible situations with the events I encounter. 3.62 öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak ofidari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be3.61 taken. 13. I acquire a portion my information as a result of my observations. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. words: Custom, Custom Duties, 3.45 Custom 14. I save the information I have learned in my memory by Key consolidating them. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 21. Effective communication eliminates many of the problems. 3.36 eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın 7. When faced with a problem, develop alınan, different solutions.subject miktarı veya değeriI üzerinden ekonomik, Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Agree Undecided 12. I classify the information I learned in my memory. 3.34 Undecided 20. If there is missing or incorrect information I’ve learned, I’m trying to correct them. 3.32 Undecided 22. I always want to learn what I learned as a whole. 3.21 Undecided 5. I am always trying to strengthen my memory through various methods. 3.19 Undecided 19. I always assess what I have learned in my mind. 3.13 Undecided General Arithmetic Average: 3.68 123 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) From the arithmetic average of the answers the lowest arithmetic averages in the survey. In GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ of the students to the survey in Table 5, it was respect with the answers to the survey and the 1 ĠDARĠ“IAġAMADA YOLLARI determined that article 10 stating save the ÇÖZÜM general arithmetic average of the survey ( x acquired information by encoding them into my =3.68), it was concluded ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER that the students had the DUTIES memory.” ( x =4.13), article 9 stating “I learn basic information about quantum-based learning, CUSTOM information and concepts in order of importance.” 2 but they did not 3implement all of the basic features Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER ( x =4.10), article2 7 stating “When faced with a of the model to their lives and they acted with Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 x Celal Bayar Ticaret Bölümü =4.07),Salihli MYO, problem, I develop different solutions.” ( Üniversitesi their DıĢ feelings, environmental factors and staying article 4 statingÖzet: “I always take notes effectively theCustom influence of friends. Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari under Abstract: duty is a kind of tariff arising x eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities of important information.” ( =4.03) and article miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those RESULTS AND DISCUSSION sosyal ve mali happen fonksiyonlarının yanında önemli 1 stating “Learning can anywhere and bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Aynıwere zamanda harcamalar alınan instrument in addition to its economic, social and =4.01) the itemsüzerinden with the at any age.” ( xtürüdür. Results dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibiin belirli alınan highest arithmetic averages thearalıklarla survey. In bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan This an indirect tariff on has expenditures, duties research been custom carried out in order to eşyanın gümrüğe bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject respect to the answers givengeldiği to theanda survey items, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi determine to foreign trade arrive at the custom. According to theofattitudes, behaviors and thoughts of it can be statedUsul thatKanunu the (VUK)’nun studentsikinci implement in bu the second item maddesine göre tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, the duties are excluded from this students studying atlaw. the Therefore, departments of Teactheir lives some gümrük of thevergilerinin basic features of quantumusul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun hing regulated by customs and law Instructional numbered 4458. Technologies, of Computer based learning (encoding theolan memory, learning ile dış ticareteto konu eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak English created beginning with commodities to Teaching and Teaching, Primary subject School in order of importance, developing işlemlerin sırasına göre solutions, bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkish Turkey andTeaching continuing with operation sequence. at Hakkari University, Faculty note-taking, learning everywhere at every gümrük at vergisinde de zorunluand aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret of accrualabout and collecting are regulated Education quantum-based learning. In age). Again, from the arithmetic average of theolan assessment, Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük the Customs and Economy Ministry according to research, whether theTezinden quantum-based learning answers of the students to theLisans survey in Table 5, tarafından Programı Yüksek Selin KILINÇ hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm skills customsofduties a differentdiffered form fromor thenot were tried the has students article 19 stating “I always assess what I have süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrükarticle vergisi 5uyuşmazlıkları be resolved administratively in the tohave betodetermined depending onfirstthe variables of stating learned in my mind.” ( x =3.13), öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak toidari aşamada myçözümlenemeyen solved administratively, legaland actiontype can be taken. gender, class level of department. As “I am always trying strengthen memory 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. aKey result of Custom, the analysis results of the students’ words: Custom Duties, Custom through various methods.” ( x =3.19), article 22 Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes answers to the Quantum-based Learning Survey stating “I alwaysGümrük wantUyuşmazlıkları to learn what I learned as depending on gender, it was concluded that there a whole.” ( x =3.21), article 20 stating “If there was no significant difference between male and is missing or incorrect information I’ve learned, female students in respect to quantum-based I’m trying to correct them.” ( x =3.32), article 12 learning skills. Thus, it was determined that festating “I classify the information I learned in male and male students share similar attitudes, my memory.” ( x =3.34), and article 21 stating behaviors and thoughts in respect to quantum“Effective communication eliminates many of based learning skills. the problems.” ( x =3.36) were the items with 124 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) As a result of the analysis results of the students’ information and classifying the information. In GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ answers to the Quantum-based Learning Survey the light of the responses to the survey items, it 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARIthat depending on class level, it was concluded that was concluded students did not encounter st there was no significant difference between 1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER to learning, however problems at the related nd grade and 2 grade students. It can beCUSTOM stated DUTIES they did not force their minds in evaluating and st nd that 1 grade and 2 grade students share similar 2 assessing what3they learned. Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER behaviors in respect to quantum-based learning 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 WithDıĢ reference to the answers of the students who Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaret Bölümü skills. participated in the research to the Quantum-based Gümrük results vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising As a result of theÖzet: analysis of the students’ eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Learning from the movement of commercial commodities Survey, the general arithmetic average miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those answers to the Quantum-based Learning Survey sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir of commodities’quantity and value. It is are a kindto of be equivalent the survey was determined dış type ticaret ve politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy depending on the ofekonomi department, it was detürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan toinstrument in addition its economic, social and “Agree” as atogeneral value. This state revedolaylıwas bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on termined that there a statistically significant kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir als regular likestudents income tax and tax, asthe features of thatbasisthe docorporate not use vergi türü olmadığından, dış ticarete konu difference between Teaching of Computer andolan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Quantum-based are collected only once when commodities subject at the desired Learning Model Instructional Technologies, English Teaching, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu level the second item of tax procedural custom the acquired (Strongly Agree) andlaw,receive Primary Schoolkanun Teaching Turkish Teaching kapsamı and dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 information procedures and practises of correction custom duties are without and assessment in favor of Turkish between Teaching sayılı Teaching, Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük relying Through on this their law, a feelings systematization been andhas intuitions. This state of Computer and Instructional Technologies, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik reveals international tradethe entering customs territories that students do notof use the basic English Teaching, PrimaryDiğer School Teaching oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğuingibi Turkey and continuing with operation sequence. vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, features Like all other taxes, compalsive levelslearning such as model skills of quantum-based favor of Primarygümrük School Teaching between tahakkuk ve tahsil aşamalarıand Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 their and lives at theMinistry desired level.to English Teaching, School Teaching inBilimlerinEnstitüsü BuPrimary çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over favor of EnglishGümrük Teaching. türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm Recommendations customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük of vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Considering the arithmetic averages the answers öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. For place. However, in the to casebe of able disputesto notconsciously being the students use the idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. to items of the Ancak Quantum-based Learning Skills 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. basic features of quantum-based learning model Key words: Custom, Custom Duties, Custom Survey, it was determined that the items with the Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes such as memory development, to acquisition of Gümrük Uyuşmazlıkları highest arithmetic averages were related to the the right or wrong information by evaluating it concepts of memory encoding, learning in order and classification of the information by encoding of importance, developing solutions when encoin their lives at the desired level, it is required untered with a problem and note-taking, and the to add either necessary topics including basic items with the lowest arithmetic averages were features of quantum-based learning model to the related with basic features such as assessment in the mind, improving the memory, learning as a whole, correcting incomplete or incorrect courses in the curricula or to add new courses related to the model to the curricula. 125 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) REFERENCES For the students to be able to express themselves GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ better, to understand effectively the expressions of AKTAMIŞ, H., (2007). Fen eğitiminde bilimsel 1 AġAMADA the other people and to develop ĠDARĠ effective commu- ÇÖZÜM YOLLARI süreç becerilerinin bilimsel yaratıcılığa etnication skills, appliedADMINISTRATIVE effective communication SOLUTIONS TO DISPUTES OVER kisi: ilköğretim 7. sınıf fizik ünitesi örneği, skills courses should be added to the curriculum. CUSTOM DUTIES Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül 2 Selin KILINÇ Üniversitesi3 Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir According to the quantum-based learning, for , Hatice YURTSEVER 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi the required basicCelal features to3 Celal be Bayar taught to theSalihli MYO, Üniversitesi DıĢ Ticaret AVERY, R., Bölümü BEZMEZ, S., EDMONDS, A. G., individuals be useful at the desired level, these ve YAHYALI, M., (1997). İngilizce-Türkçe Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising basic features should to the individuals eşyanın be yer taught değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın fromred-house the movement sözlük. of commercial commodities SEV Matbaacılık ve Yamiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those practically and should be reinforced well enough sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of yıncılık, İstanbul dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy until converted türüdür. into the Aynıbehavior. zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve AY, fiscalY., functions. Since they are not collected on (2010). Kuantum öğrenme modeline kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as While preparingvergi education programs in primary türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff expenditures, custom duties dayalı fenon ve teknoloji eğitiminin ilköğretim eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject and secondary olmak schools universities, topics öğrencilerinin akademik başarı, üzere and alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to derse yönelik Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom and classes directed at quantum-based ve kendi kendine öğrenme becerileri kanun kapsamı dışında tutulmuştur.learning Bu nedenle, dutiestutum are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are model should besayılı added to Kanunu’nda the education programs üzerine etkisi, Yayımlanmamış Gümrük düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. yüksek lisans ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been tezi, Eskişehir Osmangazi Fen in order to helpBölgesine and guide thebaşlayıp, students their girişinden eşyayainuygulanacak created beginning with commodities subjectÜniversitesi, to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir lives, the lessonsoluşturulmuştur. should beDiğer processed according tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as to this model and quantum-based learning tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük skills ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated M. N., ve KESERCİOĞLU, T., Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan AYDEDE, by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu CelalMüdürlüğü Bayarin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to should be taught toçalıĢma, theGenel students the courses Gümrükler tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according (2009). Fen teknoloji dersine yönelik Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekve Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over türetilmiĢtir. practically. AlsoGümrük basic vergisinden features doğan of quantum-based uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the kendi kendine öğrenme becerileri ölçeğinin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes learning model yapıya should be described to graduate sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have geliştirilmesi, to be resolved administratively in the first Çukurova Üniversitesi Eğitim öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being or working teachers in-service trainings Ancak through idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Fakültesi Dergisi, 36(3), s.1 53–61 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. and these properties must be ensured to be conKey words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, BOZDEMİR, Disputes S., ve EKER, S., (2007). Fizikde verted into skills. Gümrük Uyuşmazlıkları yeni bir çağ açan buluş: kuantum kavramı For the complete and efficient arrangement of 1 (kuantum kavramının evrimi ve klasik quantum-based learning environments, it should kuantum kuramı), Bilim ve Ütopya Dergisi, be ensured that the environments are organized 160, s. 38-40 by the educators, teachers and students together ÇAKIR, C., ve ARIKIL, G., (2012). İlköğretim with collective decisions. 8. sınıf düzeyinde kimyasal tepkimeler konusunun kuantum öğrenme modeline dayalı 126 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) olarak öğretimi, 10. Ulusal Fen Bilimleri DEPORTER, B., REARDON, M., and NOURIE GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ S. S., (1999). Teaching orchestrating student ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMsuccess. YOLLARI A Viacom Company ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER ERTÜRK, S., (1975). Eğitimde program gelişCUSTOM DUTIES tirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları şım kuantum öğrenme, Uluslararası Eğitim 2 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 FİDAN, N., (1996). Okulda öğrenme ve öğretme. Felsefesi Kongresi, Başkent Öğretmenevi, 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ankara: DıĢ Ticaret Bölümü Alkım Yayınevi 6-8 Mart, Ankara ÇAKMAK, O., (2009). Eğitimde yeni bir yakla- Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari GİRİT, Abstract: D., Custom duty is Kuantum a kind of tarifföğrenme arising (2011). yaklaşımıDEMİR, S., (2006). öğrenme modelinin eşyanınKuantum yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those nın ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin ve mali fonksiyonlarının önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ortaöğretimsosyal düzeyinde öğrenci yanında başarısına dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariffmatematiğe that is a foreign trade and economic policy ilişkin tutum, kaygı düzeyleri türüdür. Aynı zamanda Yayımlanmamış harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and etkisi (Gaziantep örneği), dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscalve functions. Since theybaşarıları are not collected on akademik üzerine etkisi, Yakurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom dutiestezi, Eskişehir yımlanmamış yüksek lisans eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Bilimler Enstitüsü Osmangazi Eğitim Bilimleri olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at Üniversitesi the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, dutiesEnstitüsü are excluded from this law. Therefore, DEMİR, S., ve GEDİKOĞLU, T., (2007). gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are regulated by customs law numbered 4458. sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun (2010). Kuantum modelinin Kuantum öğrenme ortaöğretim ile dış ticaretemodelinin konu olan eşyanın Türkiye Gümrük GÜLLÜ, Through thisA., law, a systematization hasöğrenme been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to ortaöğretim düzeyindeki öğrenci başarısına öğrencileri işlemlerin üzerindekisırasına etkisi, göre DoğubirAnadolu sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. örneği, Yayımlanmamış yükgümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like etkisi: all other Konya taxes, compalsive levels such as Bölge Araştırmaları tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated sek lisans tezi, Selçuk Eğitim Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as aÜniversitesi part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according DEMİREL, Ö.,Gümrükler (2004). Kuantum öğrenmenin Bilimleri Enstitüsü, Konya Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the öğrenme-öğretme sürecine etkisi, XIII. Ulusal süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir HANBAY, process of other taxes. Customs duty disputes O., (2009). Kuantum öğrenme temelli yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place.öğreterek However, in öğrenme the case of disputes not being ikinci yabancı yönteminin Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Eğitim Fakültesi, Malatya 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. dil olarak almancanın öğrenilmesine etkisi, Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim FaDİDİŞ, N., ÖZCAN, Ö., ve ABAK, M., (2008). Gümrük Uyuşmazlıkları kültesi Dergisi,1(12), s. 17–27 Öğrencilerin bakış açısıyla kuantum fiziği: nitel çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, s. 86-94 DEPORTER, B., and HERNACKI, M., (1992). Quantum learning: unleashing the genius in you. Dell Publishing Group MEYDAN, A., (2004). Sosyal bilgiler dersi coğrafya ünitelerinin işleyişinde öğrenmeyi öğrenme stratejilerinin öğrencilerin başarı ve tutumlarına etkisi, Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 127 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:219 K:254 of JelHumanities Kodu: I23 and Academic Science International Peer-Reviewed Journal April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) WALSH, D., (2002). An Analysis of the CompeKARASAR, N., (1994). Bilimsel araştırma GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yöntemi. Ankara: 3A Araştırma ve Eğitim tencies that Instructors Need to Teach Using ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜMAccelerated YOLLARI1Learning, The Graduate College Danışmanlık Ltd University of Wisconsin Stout, Wisconsin ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER MASON, L., and BOSCOLO, P., (2000). WriCUSTOM DUTIES ting and conceptual change, what changes? VELLA, J., (2002). Quantum learning: teaching 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Instructional Science, 28, s. 199–226 as dialogue. New Directions for Adult and 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Continuing Education, Spring, No. 93 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü MIHAILA-LISA, G., (2003). Suggestopedia. A Wonder Approach to Learning Foreign YILDIZ, A., ve BÜYÜKKASAP, E., (2011). Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising the movement adaylarının of commercial commodities Languages eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın fromÖğretmen belirsizlik ilkesini anmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kindamaçlı of lama düzeyleri ve öğrenme yazmanın ROSE, C. and NICHOLL, M. politikası J., (1997). Accedış ticaret ve ekonomi aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy akademik etkisi, türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in additionbaşarıya to its economic, socialTürk and Fen Eğitimi lerated learning forvergi thetürü 21.olancenttury. A Dell dolaylı bir gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Dergisi, 8(4),taxs.and 134-148 kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income corporate tax, as Trade Paperback, York, dış 62-67 vergi türü New olmadığından, ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject A., BAYKARA, O., ve ARI, Ü., (2012). olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi YİLGEN, to foreign trade arrive at the custom. According to SÖNMEZ, V., (2004). Ankara: Usul KanunuDizgeli (VUK)’nuneğitim. ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, dutiesKuantum are excludedöğrenme from this modelinin law. Therefore,öğrencilerin fen Anı Yayıncılık gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına ve sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been TAŞKAN, M., Bölgesine (2008).girişinden Fizikbaşlayıp, evreni. İstanbul: kendi kendine öğrenme becerilerine etkisi, 10. eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international entering customs territories of Cinius Yayınları Ulusaltrade Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like Kongresi, all other taxes,Niğde compalsive levels such as Üniversitesi tahakkuk sözlük. ve tahsil aşamaları Gümrük Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated TDK, (2011). Türkçe Ankara: Türkve Dil Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerZOHAR, Enstitüsü Anabilim DalıKuantum Mali Hukuk benlik. Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye andD., Economy Ministry according to Kurumu Yayınları (2005). (Çev. S. Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form Doruk from the Yayıncılık Kervanoğlu), Ankara: USTA, E., (2006). Kuantum öğrenme: öğretmensüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first lere ve öğrencilere, Eğitimci öncelikle idari İlköğretmen aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Dergisi, 4, 20–25. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Gümrük Uyuşmazlıkları 128 Key words: Disputes Custom, Custom Duties, Custom ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE, GENEL SEÇİM SONUÇLARI TEMELİNDE MERSİN’İN SİYASİ YAPISI(*) SOCIO-POLITICAL STRUCTURE OF MERSİN IN TURKISH MULTI PARTY PERIOD AT THE BASES OF THE GENERAL ELECTIONS D. Ali ARSLAN1, Sadettin BAŞTÜRK2, Gülten ARSLAN3 Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü 1 Dicle Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü Öğretim 2 Siyaset Bilimci, Mersin 3 Özet: Seçimlerin felsefi temelinde, “insanın akıllı bir yaratık olduğu ve kendisi için iyi olanla, kötü olanı ayırt edebileceği” sayıltısı yatar. Seçimlerdeki tutum ve davranışları ile bireyler, ülkenin yönetimine belirli bir dönem süresince yön verecek, toplumun değişim rotasını, toplumdaki bireylerin uyacakları kuralları ve oynayacakları rolleri belirleyecek güce ve konuma sahip siyasi elitlerin kimler olacağına da karar vermektedirler. Kısacası bireyler bu davranışları ile siyasal gücün, siyasi partiler arasındaki dağılımı belirlemekte ve toplumsal iktidarın da yapısını şekillendirmektedirler. Bu realiteden hareketle çalışmada, siyaset sosyolojisinin yöntem ve teknikleri kullanılarak, yapısal-işlevselci bir bakış açısından hareketle, Mersin’in siyasi yapısı ve Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki yerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Bir başka anlatımla Mersin’de siyasi erkin oluşumu, şekillenişi, işleyiş ve değişim düzenliliklerinin araştırılması ve topyekûn Türk toplumu içindeki yerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için 1950’den günümüze genel seçim sonuçları incelenecek: Önce genel seçim sonuçları temelinde Türkiye’de siyasal gücün şekillenişi, dağılımı ve değişim düzenlilikleri incelenecek. İkinci aşamada ise Mersin ili özelinde siyasi yapının oluşumu, siyasi gücün dağılımı ve 1950’den günümüze değişim düzenliliklerine bakılacak. Üçüncü olarak da, Mersin ile ilgili olarak ortaya konan bulguların Türk toplumu geneli içinde ne anlam ifade ettiği konusu irdelenecek. Anahtar Sözcükler: Mersin, Türk toplumu, Genel Seçimler, Çok Partili Dönem, Siyasi Yapı, Siyaset Sosyolojisi, Mersin’nin Siyasi Yapısı Abstract: Political participation and in relation with this elections, particularly the general elections are the inevitable elements of democratic and in particular the liberal democratic regimes. This study aims to analyse socio-political structure of Mersin at the basis of the results of Turkish general elections since 1950 up to date. Documentary and historical research techniques were employed to realise the aim. A historical perspective and sociological research methods were used during the study. Especially the methods and techniques of political sociology were employed. A Structural-functionalist approach was used at the research. It was looked to the formation of the political structure and the distribution of political power in Mersin since 1950 up to 2015. Then, the meaning of Mersin findings within Turkish society was elaborated. Turkish Multi Party Period, the years of 1950-2014 accepted universe. Turkish general elcetions which were realised in multi party period were accepted as the research universe. Mersin general elections were selected as the sample group from the universe. Almost all parliamentary sessions of Multi Party period of Turkish Modern History having been examined according to particular characteristics, assembly by assembly and period by period. Key Words: Mersin, Turkish Society, General Elections, Turkish Multi Party Peeriod, Political Structure, Political Sociology, Political Structure of Mersin (*) Bu çalışmada, yürütücülüğünü Doç. Dr. D. Ali Arslan’ın yaptığı, 107K225 No’lu, “Çok Partili Dönemde Mersin’in Siyasi Yapısı” isimli TÜBİTAK projesi bulgularından da faydalanılmıştır. Çalışmadaki bulguların bir bölümü 19–22 Kasım 2008 tarihlerinde gerçekleştirilen Mersin Sempozyumu’nda bildiri olarak sunulmuştur. 129 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) GİRİŞ genelinde bugüne kadar yaklaşık 261 değişik GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ seçim sistemi uygulanmıştır (Golder, 2005: 107). Siyaset sosyolojisi ve siyasi tarih araştırmalarında 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Seçimler, demokrasinin olmazsa olmaz şartlarından sıklıkla dile getirildiği gibi siyaset, “ülke, devlet, biridir. birlikte ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO Bununla DISPUTES OVERdemokrasiyi, yalnızca insan yönetimi” şeklinde tanımlanabilir (Kışlalı, seçimlere indirgemek büyük bir hata olur. Daha 2007: 17). Demokratik rejimlerde ülke,CUSTOM devlet DUTIES net bir ifadeyle seçimler, yalnızca demokratik Selin KILINÇ ya da toplumu yönetecek olan bireyler siyasi 2, Hatice YURTSEVER3 ülkelere özgü siyasi olaylar değildir. Demokratik 2 CelalSeçimler Bayar Üniversitesi Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi seçimlerle belirlenir. çok Sosyal genelBilimler olarak 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret ülkelerin yanıBölümü sıra, demokratik olmayan ülkeler merkezi otoriteyi belirlemeye yönelik seçimler de de seçimler yapılmaktadır. Özet:belirlemeye Gümrük vergisi,yönelik gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ve yerel otoriteyi seçimler eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri Bu üzerinden alınan, ekonomik, to customs which is based on those şeklinde 2 kategoriye ayrılır. çalışmanın ana 1.subject ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of konusunu merkezi otoriteyi belirlemeye dış ticaret ve ekonomi politikası aracı yönelik olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy siyasisocial tutum türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Bireylerin instrument inseçimlerdeki addition to its economic, and ve davranışları seçimler, bir başka anlatımla parlamento dolaylı bir vergi türü olan gümrük seçimleri, vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on 200: 31-32) ve corporate bunların kurumukurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir (Aksoy, regular basis like income tax and tax, siyaset as yani genel seçimler oluşturdu, vergi türü olmadığından,Çalışma dış ticaretealanını konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties yapı ve etkisi, subject siyaset sosyolojisi eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus nun are collected only işleyişine once when commodities ise Türkiye evreninden seçilmişGümrük olanvergileri, Mersin olmak üzere alınmaktadır. Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to araştırmacılar için çok önemli bir Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu alanında the second çalışan item of tax procedural law, custom örneklemidir. Usul kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, oluşturmaktadır. genelinde, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 inceleme procedures alanı and practises of custom duties Dünya are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Demokratik rejimlerin vazgeçilmez unsurlarından seçimler (Kalender, 2005) ve özellikle de genel ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with2007-a; commodities subject 2006-a; to olan seçimlerin işlemlerin felsefi temelinde, “insanın akıllı seçimler (Arslan, Arslan, Azpuru, sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tümiyi vergilerde Turkey Colomer, and continuing2005; with operation sequence. 2005; LeDuc, bir yaratık olduğu ve kendisi için olanla,olduğu kötügibi 2005; Dardanelli, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk (Kışlalı, ve tahsil aşamaları Gümrüksayıltısı ve Ticaret 2005; assessment, accrual and collecting are regulated olanı ayırt edebileceği” 2003: 238) Schaap, 2005; Sullivan, 2005; Thalang, Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel tercihleri Müdürlüğü tarafından, Gümrük 2005) Customs ile and ilgili Economy Ministry according to yatar. Seçimlerde yaptıkları ile bireyler, oldukça çok sayıda araştırma Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. belirlenen süreçGümrük içinde topluma yön verecek, vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm yapılmıştır. customs duties Bu has açalışmada different form da, fromTürkiye the özelinde süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes ülkenin rotasını yapıya çizecek, toplumun fertleriuyuşmazlıkları olarak böylesi çalışma eksikliklerin giderilmesine katkı sahiptir. Gümrük vergisi have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being vatandaşların uyacakları kuralları ve oynayacakdüşüncesiyle, Türkiye’nin önemli Ancak idari aşamada çözümlenemeyen sağlayacağı solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. ları rolleri belirleyecek güç ve konumdaki siyasi metropol olan Mersin’in siyasi Key words:kentlerinden Custom, Custom biri Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes elitlerin (Arslan,Gümrük 2011-a; Arslan, 2011-b; Arslan, yapısının incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada Uyuşmazlıkları 2011-c; Arslan, 2004; Arslan, 2003; Frey, 1965) temel veri kaynağı olarak, Çok Partili Dönemde kimler olacağını belirlerler. gerçekleştirilmiş olan genel seçim sonuçları kullanılacaktır. Uygulanan seçim sistemleri de seçim sonuçları üzerinde tayin edici etki yapar. Dünden bugüne Bu bağlamda siyaset sosyolojisinin (Sarıbay, 2001; dünya genelinde çok çeşitli seçim sistemleri uygu- Duverger, 2002; Giddens, 2001; Vergin, 2004; lana gelmektedir (Yuval & Herne, 2005). Yerküre Daver, 1969) yöntem ve teknikleri (Altunışık, 130 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) davranışlarında, sosyal ekonomik faktörlerin son 2004; Bulmer, 1994; Gilbert, 1994) kullanılarak GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Türkiye’de, 1950’den günümüze son 65 yıllık derece etkili olduğu su götürmez bir gerçektir 1 YOLLARI süreçte gerçekleştirilen, 16 genelĠDARĠ seçiminAġAMADA sonuçları ÇÖZÜM (Kışlalı, 1993; Kalender, 2005: 81-132). incelendi. Böylece Mersin’in siyasi yapısının ve ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Öte yandan siyasal katılımın bireysel açıdan Mersin’in Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki CUSTOM DUTIES incelendiğinde de anlamlı bulgularla karşılaşılır. yerinin incelenmesi hedeflendi. Bu çalışmada ay- 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Araştırmalar bireylerin siyasi katılımlarında kişilik rıca dünden bugüne Mersin’in siyasi yapısındaki 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliözellikleri Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi özelliklerinden, gibi sosyal psikolojik 3 Celal Bayar Üniversitesi değişim, Mersin’de siyaset yapma geleneği veSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü sivil toplum faaliyetlerine duyulan ilgi ve siyasi bu geleneğin zaman içinde sergilediği değişim Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising üyeliğine çok sayıda faktör etkili eşyanın yer nedeniyle, bu eşyanın parti from the movement ofkadar commercial commodities de yapısal-işlevselci bir değiştirmesi yaklaşımla irdelendi. miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those olabilmektedir (Orhan, 2011; 116-118). Bunlar ve mali fonksiyonlarının yanındaikincil önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of Çalışmada temelsosyal araştırma tekniği olarak, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy arasında özellikle aile, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and veri analizi tekniği kullanıldı. Veri kaynağı olarak dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on görülen eğitim türü, yaşanılan mekân (kır-kent), kurumlar vergisi gibi belirliolmak aralıklarlaüzere, alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as başta Türkiye İstatistik Kurumu vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties iklim ve coğrafi özellikler, meslek, gelir düzeyi, eşyanın geldiği anda birkurum defaya mahsus are collected only once when commodities subject Belgenet, Yerelnet gibigümrüğe öteki kamu-özel ve olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi toplumsal to foreign tradestatü arrive at the custom. According to gibi sosyo-demografik faktörler kuruluşlar ile diğer araştırmacıların Usul Kanunu (VUK)’nun ikinciverilerinden maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, başı dutiesçekmektedir are excluded from this law.1993: Therefore, (Kışlalı, 189-195; Sitemyararlanılarak analizler gerçekleştirildi. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun bölükbaşı, regulated by 2001: customs 5-82). law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been 2. DÜNDEN BUGÜNE TÜRKİYE’DE VE Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik Bu international trade entering customs territories of siyasi katılım çalışmanın konusu doğrudan MERSİN’DE SİYASAL oluşturulmuştur. KATILIM Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, olmadığı Like all otheriçin taxes,konunun compalsive levels such as üzerinde dudetayları tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Daha önce de belirtildiği gibi bireylerin Bakanlığı’na bağlı seçimler, ayrı bir kuruluş niteliği olan rulmayacaktır. by General Directorate of Customs as aderece part of karmaşık ve Böylesi son 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according siyasal tutum veKanunu davranışlarının toplumunun siProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes çok boyutlu bir olgu olan siyasioverkatılım konusu, türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the yasi yapısına yansıtması bakımından, demokratik süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ilerleyen process of other taxes. Customsayrıntılı duty disputes çalışmalarda olarak ele alınasahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first sistemlerde çok yapıya büyük önem arz eder. Bireylerin öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. caktır. place. However, in the case of disputes not Türkiye being Bu bölümde yalnızca, geneli ve Ancak idari aşamada ve çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. siyasi katılım durumları hem bireysel hem de 1 katılım oranları uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Mersin ili özelinde genel seçimlere Key words: Custom, Custom Duties, Custom toplumsal düzeyde farklılıklar gösterebilir. Daha net siyasi katılım konusu ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, bağlamında Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları bir anlatımla, bireylerin siyasi katılımlarında hem Yukarıda anlatılanlar ışığında, son 65 yılın (1950’den bireysel ve hem de toplumsal faktörler belirleyici bugüne) Türkiye genel seçimleri (Arslan, 2007), rol oynamaktadır. Bazı araştırmacılar bireylerin hem Türkiye geneli, hem de Mersin özelinde seçimlere ilgisi ve seçimlere katılım oranı ile incelendiğinde de, son derece önemli bulgularla toplumları gelişmişlik düzeyleri arasında ilişki karşılaşılır. Bu süreçte Türkiye’de, 16 genel seçim kurarlar (Arslan, 2006: 164-165). Bununla birlikte yapılmıştır. Bu seçimlerde, seçimlere ortalama bu ilişki her zaman doğrusal olmayabilmektedir. Ancak seçmenlerin seçimlere ilgisinde ve siyasi katılım oranı (Arslan, 2006) Türkiye genelinde 131 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yüzde 81.18 olarak gerçekleşmiştir. Buna karşılık oranı ise, 1977 seçimlerine kıyasla yüzde 41,44 GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin ilinde seçimlere ortalama katılım oranı ise, oranında artarak yüzde 93,39’a ulaşmıştır. 1 AġAMADA Türkiye geneli ortalamasına çokĠDARĠ yakın olup, yüzde ÇÖZÜM YOLLARI Bu hususta dikkat çekici bir başka bulgu ise 1990’lı 81,08’dir. Grafik 1 ve ADMINISTRATIVE Grafik 2’de de görüldüğü SOLUTIONS TO DISPUTES OVER yılların ikinci yarısından itibaren Mersinliler’in gibi, genel seçimlerde en düşük katılımCUSTOM oranı, DUTIES seçimlere ilgisi Türkiye ortalamasının altında hem Türkiye genelinde hem de MersinSelin özelinde, KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Ta ki son seçimlere yani 2011 gerçekleşmiştir. 1969 genel seçimlerinde olmuştur. Bu seçimlerde 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliyılı Hukuk Programı Yüksek Lisans kadar. Öğrencisi2011 genel seçimgenele seçimlerine 3 Celal sandık Bayar Üniversitesi Türkiye’de halkın yüzde 64.35’i başınaSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü lerinde, 4 seçim boyunca sürüp giden bu trend giderken, Mersin özelinde ise seçimlere Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabikatılım olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising ve Mersinliler’in siyasi katılımı, Türkiye eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın değişmiş from the movement of commercial commodities 64,19’da kalmıştır. Türk toplumunun seçimlere ilgi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those ortalamasının oldukça üzerine çıkmıştır. Bu durum ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ve katılım en üstsosyal düzeyde olduğu genel seçimler dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 1990’lı yılların, Mersin’in yoğun göç aldığı bir türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and ise, 1987 genel seçimleridir. 1987 genel seçimledolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on dönem olması gerçeği ile ilişkilendirilebilir. Alınan kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as rinde Türkiye genelinde, seçimlere katılım oranı vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties bu yoğun göç kentin, özellikle siyasal dokusunu eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject yüzde 93.28 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi kırılgan to foreign trade at the custom. According almasına to ve arrive değişken bir nitelik neden Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Mersin’de halkın seçimlere ilgi ve katılımının en kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, olmuştur. duties are excluded from this law. değişen Therefore, toplumsal ve Mersin kentinin gümrükgenel vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are üst düzeyde olduğu seçimler de yine 1987 sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ekonomik regulated bydinamiklerinin customs law numbered 4458. de etkisiyle, son yıllarda ile dış1987 ticaretegenel konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been genel seçimleridir. seçimlerde, MerBölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Mersin’e created beginning with commodities subject to doğru yaşanan iç göçte kısmi bir dengeişlemlerin bir sistematik international trade entering customs territories of sinlilerin seçimlere ilgisisırasına Türkiyegöreortalamasının oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi lenme Turkey and continuing with operation sequence. yaşanmaya başlamıştır. Ne var ki Mersin gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as biraz üzerinde, yüzde 93,84 civarında olmuştur. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret kenti assessment, accrual and collecting are regulated bugünlerde de yoğun bir dış göç gerçeği Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük ile Customs andkarşıya Economy kalmıştır. Ministry according to Grafik 1 ve 2’deGümrükler de görüldüğü incelenen dönemde karşı Suriye’de yaşanan Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğanTürkiye uyuşmazlıkların çözüm toplumsal customs dutiesve hassiyasal a differentolaylar form fromsebebiyle the Mersin’de seçimlere katılım oranı, geneli Mersin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrükbirvergisi uyuşmazlıkları have to bedoğru resolvedyaşanan administratively in thegöç first olgusu, kentin ortalamasına son derece paralel şekilde gerkentine bu dış öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being idari aşamada darbesinden çözümlenemeyen toplumsal solved administratively, legal action can be taken. çekleşmiştir. BuAncak tespit 1980 askeri ve ekonomik dinamiklerinde olduğu 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, sonra gerçekleştirilen ilk genel seçimler için de kadar, siyasal dokusunda da Custom önemli değişimlere Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes geçerlidir. 1983Gümrük genel seçimlerinde, seçimlere Uyuşmazlıkları yol açabilecek boyutlara ulaşmıştır. katılım oranı hem Mersin’de ve hem de Türkiye 3. 1950 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI genelinde oldukça yüksek ve 1987 seçimlerindeki Seçim sonuçları sosyal bilimcilere, toplumların katılım oranına çok yakındır. Darbe öncesi son siyasi yapıları ile ilgili oldukça önemli ipuçları genel seçimlerde bu oran yüzde 72 civarında iken, sunar. Bu realiteden hareketle araştırmada yaklaşık darbe sonrası ilk genel seçimlerde, yaklaşık yüzde 65 yılı kapsayan süreç içinde ilk olarak 1950 genel 28’lik bir artışla yüzde 92’ye yükselmiştir. 1983 seçim sonuçları incelendi. Bu seçimlerin Türk genel seçimlerinde Mersin’de seçimlere katılım 132 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) siyasi yaşamında ayrı bir yeri ve önemi vardır: edebileceklerine değil ben, en iyimser gözlemGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Türkiye’de çok partili yaşama ilk adım 1946 ciler bile ihtimal vermezlerdi” (Albayrak, 2004: YOLLARI yılında atılmış olmakla birlikte,ĠDARĠ gerçekAġAMADA anlamda ÇÖZÜM 172). Yirmi yedi1 yıldır ülke yönetimini elinde tutanTO Cumhuriyet Partisi ise oyların ancak çok partili sisteme geçiş, 14 Mayıs 1950’de, SOLUTIONS cumADMINISTRATIVE DISPUTESHalk OVER yüzde 39.98’ini alabilmiştir. Bu sonuçlar, CHP’nin huriyet tarihinin ilk serbest-demokratik seçimleri CUSTOM DUTIES yirmi yedi yıllık iktidarının sona erdiği anlamına ile gerçekleşmiştir. Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 gelmektedir. 2 Celal Bayarsiyasi Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Bu seçimler, yalnızca Türk ve toplum hayatı 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 1950 genel seçimlerinin Mersin özelindeki açısından değil dünya siyasi tarihi açısından da Özet: Gümrük vergisi, tabi olansoticari sonuçları Abstract: Custom duty is a kind of tariff incelendiğinde ise arising son derece çarpıcı çok büyük önem taşır. Çünkü bugümrüğe seçimlerin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, bulgular subject to ile customs which is based on 2’de those de görüldüğü karşılaşılır. Tablo nucunda dünya siyaset tarihinde eşine az rastlanır sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of bir siyasi olay dış gerçekleşmiştir. Çeyrek galibi de DP’dir. ticaret ve ekonomi politikası aracı yüzyılı olan bir vergi gibi tariffbu that seçimlerin is a foreign tradeMersin’deki and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and aşkın bir süre tek parti olarak ülkenin ve ve Mersinlilerin yaklaşık üçte ikilikon desteğini alan dolaylı bir vergi türü olan gümrük siyasi vergisi, gelir fiscal functions. Since they are not collected kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Mersin’den seçilen 7 millettoplumsal yaşamına bir siyasi parti,konu kan,olan Demokrat vergi yön türü veren olmadığından, dış ticarete an indirect tariffParti, on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 7’sini kazanarak kin ve gözyaşı olmadan, iktidarı bir başka siyasi olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi vekilliğinin to foreign trade arrive at thede custom. According toöteki partilere Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom şans from tanımamıştır. partiye devretmiştir. Hem de kendi bünyesinde kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Mersin’de duties are excluded this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are milletvekilliği yapmış olan bireyler tarafından sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Milletvekillerinin partilere dağılımı incelendiğinde ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been kurulmuş olan bir siyasi partiye. Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ise created beginning with commoditieskarşılaşılır. subject to daha çarpıcı bulgularla DP Türkiye işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. tüm vergilerdeçıkaran olduğu gibi genelindeki Turkey and continuing with operationoyların sequence.yüzde 53,6’sını 1950 genel seçimlerini, 408Diğer milletvekili toplam geçerli gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as ve tahsil Demokrat aşamaları Gümrük ve Ticaret almasına assessment, accrual and collecting are regulated Demokrat Parti tahakkuk kazanmıştır. Parti’nin rağmen, parlamento aritmetiği içinde Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Genel Müdürlüğü Gümrük milletvekillerinin Customs and Economy oransal Ministry according olaraktoyüzde 83,8’ine bu beklenmedikGümrükler zaferini, Nadir Naditarafından, Abalıoğlu Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük uyuşmazlıkların çözüm sahip customsolmuştur. duties has aÖte different form oyların from the yaklaşık yüzşöyle tasvir eder: “14vergisinden Mayısdoğan seçimleri ile DP yandan süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes umulmadık biryapıya zafersahiptir. kazanıyordu. Kampanya 40’ını alan CHP ise, meclis aritmetiği içinde Gümrük vergisi uyuşmazlıkları de have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being boyunca hem Ancak aday, hem gazeteci olarak ancak yüzde 14,2’lik bircangüç elde edebilmiştir idari deaşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. yurdun çeşitli bölgelerini gezerken, bu partiye (Grafik 3 ve 4). Genel siyasiCustom yelpazede oyların Key words: Custom, Custom Duties, Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes daha büyük bir Gümrük başarıUyuşmazlıkları şansı vermek gerektiğini dağılımı konusunda da, üstünlük sağ yelpazede adım başında gerçi kabul ediyordum, fakat 487 olmuştur ve sağ partilerin toplam oy oranı yüzde milletvekilliğinden 408’ini Demokratların elde 56,62 olarak gerçekleşmiştir. 133 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 1: 1950 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Oy Oranı Milletvekili Sayısı Temsil Edilme ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Oranı Sağ Partiler Toplamı CUSTOM DUTIES 63 7 2 Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ 37 , Hatice YURTSEVER 0 1950 2 100 3 0 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler -Ens. Mali Hukuk Programı Diğerleri 0 Yüksek Lisans Öğrencisi0 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 7 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities Mersin’de de buwhich genelis seçimlerin galibi Demokrat Öte yandan, DP’nin Mersin’deki seçim zaferi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs based on those ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of partiandise yüzde 36,05 oy oranı sayesinde, sağ sosyal kanat Mersin siyasi aracı yaşamına dış ticaret ve ekonomi politikası olan bir vergi Parti’dir. tariff that is aİkinci foreign trade economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and ilefiscal CHP’dir (Grafik 5). 1950 genel seçimlerinde damgasını vurmuştur. Sol kanadın dolaylı bir vergi türü olan Mersinlilerden gümrük vergisi, gelir ve functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as DP’nin Mersin’deki seçmen desteğinin yüzde 62 aldığı toplam oyvergi desteği yüzde 40’ı türü olmadığından, dış bulmazken, ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olduğu dikkate alındığında, bu partinin Mersin’de sağ kanadın oyları 63’ü aşmıştır. Türkiye olmakyüzde üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom yüzde 14,26 gibi ciddi bir oranda oy kaybettiği Büyük Millet Meclisi’nde ise Mersin’i dökanun kapsamı dışında tutulmuştur. bu Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 görülür. proceduresBağımsızlar and practises of duties areyalnızca DP’nin bucustom seçimlerde nemde yalnızcasayılı sağGümrük kanatKanunu’nda temsil düzenlenmiştir. etmiştir. Daha Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük değil, ThroughCHP’nin this law, a de systematization has been Mersin’de oy kaybetmesine net bir anlatımlaBölgesine bu seçimlerde CHPeşyaya Mersin’de girişinden başlayıp, uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik neden international trade entering customs territories of olmuştur. hiçbir milletvekilliği kazanamamıştır (Tablo 1).gibi Turkey and oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Seçimlerin assessment, accrual and collecting are regulated ilişkili olarak, sonucu ile doğrudan 4. 1954 YILI GENEL SEÇİM Bakanlığı’na bağlı ayrı SONUÇLARI bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy according hem Türkiye geneliLisans ve hem de Mersin’de, mecProgramı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over 2 Mayıs 1954’te yapılan 1954 genel seçimlere türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm liste customs duties has asandalye different formsayısı from the kazanılan bakımından da süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Türkiye genelinde katılım yüzde 88.63 olarak yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Demokrat have to be resolved the first Parti administratively ilk sıradadır.inBu seçimlerde alınan öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being gerçekleşmiştir. Mersin özelinde ise seçimlere ilgi Ancak idari aşamada çözümlenemeyen oylar solved administratively, legalmilletvekili action can be taken.sayısı arasında ile çıkarılan 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Türkiye ortalamasından daha da yüksek olmuş ve Key words: Custom,bir Custom Duties,farklılık Custom göze çarpar. oldukça yüksek oransal Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes katılım 90,78 olarak Seçimlerde, Türkiye genelinde DP oyların yüzde 57,5’ini alGümrükgerçekleşmiştir. Uyuşmazlıkları bağımsızlar dışında DP, CHP, CMP, KP ve İP olmak üzere toplam 5 siyasi parti katılmıştır. Tablo 5’te de görüldüğü gibi seçimlerin Türkiye genelindeki galibi, yüzde 58.42’lik oy oranı ile Demokrat Parti olmuştur. İkinci parti konumundaki Cumhuriyet Halk Partisi’nin seçmen desteği yüzde 35.11’de kalmıştır. masına rağmen, yüzde 92,8’lik bir temsil gücüne ulaşmıştır. CHP ise oyların yüzde 35,3’ünü almış olmasına rağmen, meclisteki sandalye sayısının ancak yüzde 5,7’sine sahip olabilmiştir (Grafik 5 ve 6). Alınan oy oranları ile temsil gücü arasındaki ilişki irdelendiğinde, Mersin özelinde çok daha çarpıcı sonuçlar ile karşılaşılır. Mersin’de yüzde 134 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 36’ın üzerinde oy alan CHP hiçbir milletvekili çıkaramazken, yüzde 53 civarında oy alan DP GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yüzde 100’lük bir temsil gücüne ulaşmıştır. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Tablo 2: 1954 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili CUSTOM DUTIES Dağılımı (%) 2 3 Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER Oy Oranı Milletvekili 2 Temsil Edilme Sayısı Oranı Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Sağ Partiler Toplamı 54.1 8 100 Gümrük vergisi, gümrüğe Sol Partiler Toplamıtabi olan ticari 36.1 1954Özet: eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Abstract: Custom 0 duty is a kind of tariff0 arising from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, which is based on Diğerleri 9.8 subject to customs - those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi trade and economic Toplam 100 tariff that is a foreign 8 100policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir katılım regular basis like income tax and corporate tax, as biraz altında Genel açıdan değerlendirildiğinde, çok partili oranı ise Türkiye genelinin vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties geldiği sağ anda yelpazenin bir defaya mahsus seyretmiş are collected only once when75,25 commodities subject sistemin üçüncüeşyanın genelgümrüğe seçimleri, ve yüzde olarak gerçekleşmiştir. olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usuldaha Kanunuda (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Önceki the secondiki item of taxseçimlerde procedural law,olduğu custom gibi, bu genel Türkiye genelinde güçlenmesi sonucunu genel kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul kanat ve uygulama esasları 4458 seçimlerde procedures andde practises of custom duties areDemokrat Parti doğurmuştur. Mersin’de ise sağ bir önceki Türkiye genelinde sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük birinci Through parti this law, a systematization has been seçimlere oranla, yabana atılmayacak bir kan olmuştur. Bununla birlikte bu genel Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to kaybı yaşamıştır. 1950 genel ülke seçimlerde, Demokrat Parti bu seçimlerde, 1954 işlemlerin sırasına seçimlerinde göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. genelinde toplam yüzde 56.62’lik güç olan eldetarh, seçimlerine kıyasla yüzdelevels 18 such oranında oy kaybetgümrük vergisinde de zorunlubir aşamalar Like all other taxes, compalsive as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated eden sağ kanat,Bakanlığı’na 1954 seçimlerinde bu gücünü CHP ise göreceli bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan miştir. by General Directorate of Customs de as aolsa part ofbir toparlanma 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according yüzde 13,5 arttırarak, yüzde 64.26’ya taşımıştır. sürecine girmiştir (Grafik 7). over Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Mersin’de ise sağ bir önceki süreci,kanat diğer vergilerde oluşan seçimlerde süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes ilinde defirst Türkiye geneline yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Bu haveseçimlerde, to be resolved Mersin administratively in the toplam yüzde 63 civarında olan gücünü yüzde öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being benzer sonuçlar ile karşılaşılır. Hem DP hem de Ancak idari çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 54’e düşürmüştür (Tablo 2). aşamada Sol kanadın Mer1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. CHP, Türkiye genelinde aldıkların sonuçların Key words: Custom, Custom Duties, Custom sin’deki seçmenAnahtar desteğinde de, sınırlı da olsa bir Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, benzerini Disputes Mersin özelinde de almışlardır. Bu Gümrük Uyuşmazlıkları azalış gözlemlenir. Buna karşın CMP Mersin’de, 5. 1957 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI seçimlerde DP’nin Mersin’de seçmen desteği yüzde 53’ten yüzde 46’lara gerilerken, CHP’nin desteği yüzde 36’lardan yüzde 44’e yükselmiştir (Grafik 7 ve 8). 27 Ekim 1957’de yapılan 1957 genel seçimlerinde seçimlere katılım oranı yüzde 76.61 olarak gerçekleşmiştir. Mersin ili özelinde seçimlere 1957 seçimlerinde CHP hem Türkiye genelinde hem de Mersin’de çok büyük bir seçmen desteği elde etmiştir. 1954 seçimlerinde Türkiye gene- Türkiye genelinde elde ettiği gücün yaklaşık iki katı oranında bir güce ulaşır. 135 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) linde bir önceki seçimlerde yüzde 35,1 olan oy 1957 seçimlerinde Türkiye genelinde yaşanan GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ temsil adaletsizliğinin bir benzeri Mersin özelinde oranını, yüzde 41’in üzerine taşımıştır. Bununla ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Bu seçimlerde CHP Mersin’de de gözlemlenebilir. birlikte oy oranında yaşanan bu önemli artış yüzde üzerinde oy almış olmasına ve DP ile ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO40’ın DISPUTES OVER Meclis’teki temsil gücüne yansımamıştır. Başka arasındaki oy farkı 3 puandan da düşük olmasına bir deyişle DP’nin Türkiye genelindeki oy oranı, 2 rağmen, Mersin’den hiçbir milletvekilliği kazaSelin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 namamıştır. Mersin’den seçilen 9 milletvekilinin 2 CHP’den yüzde 16,5 fazla iken, CHP’den Celaldaha Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü arasından seçilmiştir (Grafik tamamı DP adayları yüzde 138,2 daha fazla milletvekili çıkarmıştır. 8). Bir başka anlatımla DP Mersin’deki yüzde Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Aradaki bu uçurumun temel nedeni, seçimlerde eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın 47’nin from the altındaki movement ofsemen commercial commoditiesrağmen, temsil desteğine miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir gücünün commodities’quantity value. It is elde are a kind of yüzde and 100’ünü etmiştir. uygulanan seçim sistemidir. CUSTOM DUTIES dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and Tablo 3: 1957 Yılı Milletvekili ve OyonDağılımı dolaylı bir vergiGenel türü olanSeçimlerinde gümrük vergisi, gelirPartilerin ve fiscal functions. Since theySayısı are not collected kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Mersin’de Partilere Göre Oycommodities ve Milletvekili eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at (%) the custom. According to Dağılımı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties areMilletvekili excluded from thisTemsil law. Therefore, Oy Oranı Edilme gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of customOranı duties are Sayısı sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticareteSağ konu olan eşyanın Türkiye Gümrük 48.4Through this law, has been Partiler Toplamı 9 a systematization100 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin Sol sırasına göreToplamı bir sistematik44,08international trade of Partiler 0 entering customs territories 1957 oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Diğerleri 7.52Like all other taxes, - compalsive levels-such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Toplam Gümrük 100Enstitüsü 9AnabilimMinistry 100 to Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Öte yandan bu seçimlerin, Mersin’in seçmen süreci, diğer Türkiye’nin vergilerde oluşanve süreçten farklı bir paralel process ofolarak, other taxes. Customs desteğini duty disputes yüzde 36’dan yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first yüzde 44,1’e taşımayı başarmıştır. Ne var ki, siyasi yapısı bakımından da son derece önemli öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. seçim sisteminin azizliğine uğrayarak Mersin’de sonuçları olmuştur. Demokrat Parti’nin iktidarda 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom hiçbir temsil gücüCustom eldeDuties, edememiştir. yıpranmaya başlamasına paralel olarak sağ kanat, Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Uyuşmazlıkları Türkiye’nin veGümrük Mersin’in siyasi yapısı içinde oldukça önemli oranda güç kaybetmiştir. Sağ yelpazenin genel siyasi yapı içindeki oy oranı yüzde 54’lerden, yüzde 48,4’e kadar düşmüştür (Tablo 3). Bu sağ yelpazenin 1957 genel seçimlerinde Mersin ili özelinde genelinde yüzde 10,5 oranında oy kaybettiği anlamına gelmektedir. Buna karşın sol kanat ise Mersin’de de, CHP’nin yükselişine 6. 1961 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI 1961 seçimleri 15 Ekim 1961 tarihinde yapılmıştır. Bu seçimler, 1960 Askeri İhtilali’nden sonra yapılan ilk genel seçimler olması nedeniyle, Türk siyasi tarihinde oldukça önemli bir yer tutar. 1961 genel seçimlerinde, Türkiye genelinde seçimlere katılma oranı yüzde 81.42 olarak gerçekleşmiştir. 136 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Mersin’de ise bu seçimlere ilgi Türkiye ortalamatarihinde, Ankara’da kurulmuştur. Demokrat GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Parti’nin siyasi mirasçısı olduğu iddiasıyla siyasi sının oldukça üzerinde olmuş ve katılım yüzde ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM yarışa YOLLARI katılan bir 1diğer parti de, 12 Şubat 1961’de 85’e yaklaşmıştır. kurulmuş olan Yeni Türkiye Partisi (YTP)’dir. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER 1961 genel seçimlerinde başta CHP olmak üzere YTP bu seçimlerde yüzde 13’ü aşan seçmen CUSTOM AP, CKMP ve YTP mecliste temsil hakkı elde DUTIES desteği ile Türkiye genelinde dördüncü parti olKILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 etmiştir. Bu seçimlerin Türkiye galibiSelin CHP’dir. makla birlikte Mersin’de varlık gösterememiştir. Bayar darbe Üniversitesi Sosyal Bilimlerilk Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Cumhuriyet Halk2 Celal Partisi sonrasının 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 10 Şubat 1954 tarihinde kurulan Cumhuriyetçi genel seçimlerinde, bir önceki seçimlere oranla Millet Partisi’ne, 1957 seçimlerinden sonra Köylü Özet:oy Gümrük vergisi, gümrüğe tabi yüzde olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Türkiye genelinde kaybetmiş olsa da, eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Partisi’nin from the movement of commercialile commodities de katılması Cumhuriyetçi Köylü veya değeri üzerinden ekonomik, subject to customs which is based on those 36.743 oranındamiktarı oy alarak birinci partialınan, olmuştur. sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Millet commodities’quantity and value. Itadını is are a almıştır. kind of Partisi (CKMP) CKMP bu Adalet Partisi (AP) ise yaklaşık puanlık dış ticaret ve ekonomi 2 politikası aracıoy olanfarkı bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy hemto Türkiye ve hem de türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan seçimlerde, instrument in addition its economic,genelinde social and ile ikinci sırada yer almıştır. Mersin’de durum dolaylı bir vergi türü olan gümrükise vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on ilinde üçüncü olmuştur. kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Mersin regular basis like income tax andparti corporate tax, as tersinedir. En yüksek güce sağın endışbüyük vergi türü olmadığından, ticarete partisi konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject konumundaki AP ulaşmış ve yüzde 55,70’lik sayısı ve elde olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri,oy Vergi Kazanılan to foreign trademilletvekili arrive at the custom. According to edilen temsil Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom oranı ile birinci parti CHPtutulmuştur. ise Mersin’deki ayrıntılı bir şekilde incekanunolmuştur. kapsamı dışında Bu nedenle, gücü duties ile are ilgili excludedbulgular from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are seçmen desteğini 3 puan civarında kaybederek, lendiğinde, 1961 genel seçimlerinin Türkiye’nin sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been yüzde 41,35’e düşürmüş ve seçimlerden ikinci vecreated Mersin’in siyasi yapısında meydana getirdiği Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak beginning with commodities subject to işlemlerin(Grafik sırasına 9). göre bir sistematik değişimin international trade entering customs territories ofhale gelecektir. parti olarak çıkmıştır boyutları daha anlaşılır oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Öncelikli Like all other taxes, compalsive levels such as olarak vurgulamak gerekir ki 1950’den tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük veAP, Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Mersin’de seçimlerin galibi konumundaki Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan oby General of Customs as a part of güne ilkDirectorate kezAnabilim bir sol parti Mersin’den milletvekili 1 Bu kapatılmasının çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar yarattığı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Demokrat Parti’nin siyasi Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law.başarmış Resolution process of disputes çıkarmayı ve yüzde 43 over civarında oldukça türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan çözüm customs duties has a different form from the boşluğu doldurmak idealiyle, 11uyuşmazlıkların Şubat 1961 temsil süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir yüksek process ofbir other taxes. gücü Customselde duty etmiştir disputes (Grafik 10). Tablo 4: yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being 1961 Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı vebe Oy Ancak Yılı idariGenel aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can taken. Dağılımı 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Mersin’de Disputes Partilere Göre Oy ve Gümrük Uyuşmazlıkları Milletvekili Dağılımı (%) 1961 Oy Oranı Milletvekili Sayısı Temsil Edilme Oranı Sağ Partiler Toplamı 58.65 4 57.14 Sol Partiler Toplamı 41.35 3 42.86 0 0 - 100 7 100 Diğerleri Toplam 137 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Öte yandan sağ kanat 1961 seçimlerinde Mersin’in siyasi partiler açısından değerlendirildiğinde, GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ seçimin galibinin Türkiye geneli ve Mersin ili siyasi yapısında da oldukça önemli bir güce ulaşĠDARĠgenel AġAMADA YOLLARI özelinde Adalet 1Partisi olduğu açıkça görülür. mıştır. Darbe öncesinde Mersin’in siyasi ÇÖZÜM 1961TO seçimlerinde yapısı içinde yüzde 50’inin oldukça altında bir ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTESMersin’de OVER yüzde 55,7 oranında seçmen desteği alan AP, bu seçimlerde yüzde seçmen desteğine sahip iken, darbe sonrasında CUSTOM DUTIES bu desteği yüzde 20’nin üzerinde arttırmayı ba- 2 59,55 oranında3 oy alarak, seçimlerin mutlak Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER galibi olmuştur (Grafik 9). şarmıştır. Sol kanat ise bu seçimlerde Mersin’in 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar siyasi yapısı içinde yaklaşık 3 puanlık oyÜniversitesi kaybınaSalihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Öte yandan solun büyük partisi CHP ise Türkiye uğramıştır. Mersin açısından bu seçimlerin belki Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari genelinde Abstract: Custom duty is a kind tariff arising Mersin’de de yaşadığı kanofkaybını, eşyanın sağ yer kanadın, değiştirmesi daha nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities de en çarpıcı sonucu önceki 3 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, tekrarlamıştır. subject to customs CHP’nin which is based those bironönceki seçimlerde sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of genel seçimde Mersin’de elde ettiği yüzde 100’lük aşantrade seçmen desteği dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi yüzde tariff that41’i is a foreign and economic policy bu seçimlerde temsil gücünü,türüdür. bu seçimlerde yaklaşık yüzde Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 32’yeSince kadar dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve yüzde fiscal functions. theygerilemiştir. are not collected Bir on başka tabirle 43’lük bir oranda kaybetmiş olmasıdır (Tablo 4). bir regular basis like income tax and corporate tax, as kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan oranlar 1965 vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan bu an indirect tariffCHP’nin, on expenditures, customgenel duties seçimlerinde eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject 7. 1965 YILI GENEL 22 oranında oy kaybına olmak üzereSEÇİM alınmaktadır.SONUÇLARI Gümrük vergileri, Vergi Mersin’de, to foreign tradeyaklaşık arrive at theyüzde custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom anlamına kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, uğradığı duties are excluded from geliyordu. this law. Therefore, 1965 genel seçimleri 10 Ekim 1965 tarihinde gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. yapılmıştır. Bu sayılı seçimlere seçmenin ilgisi hem Seçimleri birinci sırada tamamlayan AP’nin, Türile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning commodities subject to sayısının 240 Türkiye geneli, işlemlerin hem de Mersin özelinde oldukkiye genelinde with kazandığı milletvekili sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğu gibi olduğu Turkey and continuing with operation DP sequence. ça düşmüştür. Daha net birDiğer anlatımla seçimlere dikkate alındığında, tabanının, mirasçı gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated katılım oranında, hem ülke genelinde ve hem de olarak AP’yi tercih ettiği gerçeği daha bir netlik Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilimikinci Dalı Mali Hukuktamamlayan Gümrükler Genel tarafından, Gümrük kazanır. Customs Maliye and Economy Ministry according to Mersin’de 10 puana yakın birMüdürlüğü düşüş yaşanmıştır. Seçimleri sırada CHP Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm ise customs duties has a different form from the Türkiye genelinde katılım oranı, yüzde 71.26 bu seçimlerde 39 sandalye kaybetmiştir. 1965 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes olarak gerçekleşmiştir. Mersin’de ise bu oran genel sonuçları Millet yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have toseçimlerinin be resolved administratively in the first Partisi (MP) öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being yüzde 84’ten yüzde Bununla vesolved Türkiye İşçi Partisi açısından da son Ancak 74’e idari düşmüştür. aşamada çözümlenemeyen administratively, legal action(TİP) can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. birlikte bu seçimlerde Mersin’de siyasi katılım, derece önemlidir. MP, 1965 yüzde Key words: Custom, Custom Duties, seçimlerinde Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşmiştir. 6.26’lık oy oranı ve 31 milletvekili ile meclise Gümrük Uyuşmazlıkları girmeyi başarmıştır. Türkiye genelinde önemli Bu seçimlerde Türkiye genelinde bağımsızlar bir başarıya ulaşan MP, bu başarısını Mersin’de dışında altı, Mersin’de ise üç siyasi parti mecliste de sürdürmüş ve 7 Mersin milletvekilliğinden temsil edilme hakkı kazanmıştır. Seçim sonuçları, birini kazanmayı başarmıştır (Grafik 12). 138 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 5: 1965 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Oy Oranı Temsil Edilme Oranı CUSTOM 65 DUTIES 71.43 Sağ Partiler Toplamı Milletvekili Sayısı 5 2 Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ 35 , Hatice YURTSEVER 2 1965 2 3 28.57 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Diğerleri 0 Mali Hukuk Programı- Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Öte yandan Türkiye genelinde olduğu gibi miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Mersin’in siyasisosyal yapısında da sağ siyaset anlayışı, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalarulaşmıştır. üzerinden alınan bu seçimlerde çok daha güçlü konuma dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirlitoplam aralıklarlayüzde alınan bir 1961 genel seçimlerinde Mersin’de vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan gümrüğe 57 geldiği anda bir defaya mahsus 58 civarında oyeşyanın ve yüzde civarında temsil olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi (VUK)’nun ikinci1965 maddesine göre bu gücü elde edenUsul sağKanunu kanat partiler; genel kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, gümrük oy vergilerinin usul ve yüzde uygulama65’e esaslarıve 4458 seçimlerinde toplam oranlarını sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun temsil gücünü de yüzde üzerine taşımayı ile dış ticarete71’in konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak başarmıştır (Tablo 5). Birsırasına başkagöre anlatımla, sağ işlemlerin bir sistematik oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi siyaset anlayışı gümrük bu seçimlerde, Mersin’in vergisinde de zorunlu aşamalarsiyasi olan tarh, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret yapısı içindeki yerini daha pekiştirmiştir. Bakanlığı’na bağlıdaayrı bir kuruluş niteliği olan 1 7 0 100 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising from the movement of commercial commodities gelişimi açısından çok büyük önem taşır. 1969 subject to customs which is based on those commodities’quantity and value. It is are a kind of genel seçimlerinden, 1965 genel seçimlerinde tariff that is a foreign trade and economic policy instrument in addition to its aldığı economic, oy socialhem and de çıkardığı olduğu gibi, hem fiscal functions. Since they are not collected on regular basis likesayısı income tax and corporate tax, as milletvekili bakımından Adalet Partisi bian indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once commodities subject rinci çıkmıştır. Buwhen seçimlerden ikinci parti olarak to foreign trade arrive at the custom. According to the second item of tax procedural law, custom da AP’ninkine çıkan CHP’nin seçim performansı duties are excluded from this law. Therefore, procedures benzer and practises of custom duties are oldukça (Grafik 13). regulated by customs law numbered 4458. Through this law, a systematization has been 1961 created genel beginningseçimlerinin with commoditiessonuçları subject to Mersin özeinternational trade entering customs territories of linde Türkiye geneline paralel Turkeyincelediğinde and continuing withde, operation sequence. Like all other taxes, compalsive levels such as sonuçlarla karşılaşılır. Buareseçimlerde hem AP ve assessment, accrual and collecting regulated by General Directorate of Customs as a part of de Maliye CHP Mersin’de oy kaybına uğramıştır. Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimlerhem Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy Ministry according to Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over 8. 1969 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI Ancak AP’nin Mersin’deki kaybı CHP’den çok türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir daha processfazladır. of other taxes. Customs duty disputes yaklaşık 2,5 CHP bu seçimlerde yapıya sahiptir. Gümrük1969 vergisitarihinde uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first 1969 genel seçimleri 12 Ekim öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. puanlık place. However, in thekaybına case of disputes not being AP’nin kaybı bir oy uğrarken, idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. yapılmıştır. Bu Ancak genel seçimlerde Türkiye gene1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. 11,5 puana yaklaşır. Bununla birlikte her iki parti Key words: Custom, Custom Duties, Custom linde seçimlere katılım hem Türkiye genelinde Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, de Disputes Mersin’de, Türkiye ortalamasının üzerinde Gümrük Uyuşmazlıkları tarihi dip sevive hem de Mersin ili bağlamında yesin ulaşmıştır. Türkiye genelinde katılım oranı yüzde 71’den yüzde 64’e düşerken, Mersin’de ise düşüş daha yüksek oranda olmuş ve katılım yüzde 74’ten yüzde 64’e kadar gerilemiştir. Bağımsızlar dışında 8 partinin meclise girebilme başarısı gösterdiği bu seçimler, Türk demokrasisinin bir seçmen desteği elde etmeyi başarmıştır. Bu seçimlerin Mersin açısından kayda değer bir sonucu da MHP’nin, Türkiye genelinde aldığı oyun 2 katı oy alarak, Mersin’de üçüncü parti olmayı başarmış olmasıdır. Öte yandan, Bu seçimlerde siyasi mücadele veren bir diğer önemli siyasi parti Birlik Par- 139 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) tisi (BP)’dir. 17 Ekim 1966 tarihinde “ilerici, plana çıkartan MHP (Akbulut, 2006-b), Alparslan GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Atatürkçü ve reformist bir parti” nitelemesi ile Türkeş’in genel başkanlığında girdiği ilk genel 1 ĠDARĠ YOLLARI kurulan ve yöneticileri tarafından “solAġAMADA bir parti” ÇÖZÜM seçimlerde, Türkiye genelinde yüzde 3.03 oranında olarak tanımlanan Birlik Partisi, Anadolu inanç oy almış ve 1 milletvekili ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER çıkarmıştır. Daha önce sisteminin en temel bileşenlerinden ve ayrılmaz de vurgulandığı gibi MHP, yaklaşık yüzde 6,2’lik CUSTOM DUTIES unsurlarından birini oluşturan Alevi vatandaşların 2 oy oranı ile Mersin’de, Türkiye ortalamasının iki Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 oylarını almayı hedeflediği ileri sürülür (Akbulut, katı seçmen desteği elde etmiştir (Grafik 14). 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayaryüzde Üniversitesi 2006-b). Birlik Partisi bu seçimlerde, 2,8Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Genel olarak değerlendirildiğinde 1969 genel civarında oy almış ve 8 milletvekili çıkarmıştır. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari seçimlerinde Abstract: Custom duty is a kind of tariffgenel arising siyasi yapısı Türkiye’nin yer ili değiştirmesi nedeniyle,ise buTüreşyanın from the movement of commercial commodities Birlik Partisi’nineşyanın Mersin performansı miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, içinde, subject todaha customs which is based on those önceki seçimlerde olduğu gibi, bu sosyal yüzde ve mali fonksiyonlarının yanında önemli kiye ortalamasından 87,7 daha fazladır. Bir bir commodities’quantity and value. It is are a kind of de üstünlük yine policy sağ yelpazenindir. dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi seçimlerde tariff that is a foreign trade and economic diğer sol parti Türkiye İşçi Partisi ise Mersin’de türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and genel Since seçimlerinde Mersin’in siyasi yadolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve 1969 fiscal functions. they are not collected on gerileme sürecine girmiş ve daha öncearalıklarla yüzdealınan 2,84 bir regular basis like income tax and corporate tax, as kurumlar vergisi gibi belirli genelduties siyasi yapısında vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan pısında an indirectda tariffTürkiye’nin on expenditures, custom olan Mersin’deki seçmen yüzde 1,71’e eşyanın gümrüğedesteği geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject değişime benzer değişim olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi yaşanan to foreign trade arrive at the custom.bir According to gözlemlenir. kadar gerilemiştir. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom anlatımla sağ kanat kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Bir dutiesbaşka are excluded from thisbu law.seçimlerde, Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Mersin’in siyasi yapısı içinde ciddi oranda bir oy Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ise, 8-9 Şubat sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been kaybı yaşamıştır. 1965 genel seçimlerine oranla 1969’da yapılan Bölgesine kongrede adını, Milliyetçi Hareket girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına bir sistematik international trade entering yakın customs territories of ortalama 3 puana oy kaybetmiştir. Sağ Partisi olarak değiştirmiş ve genelgöre başkanlığa Aloluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunluana aşamalar olan tarh, kanadın Like all other taxes, compalsive such ise as oy kaybının temsildeki güçlevels kaybı parslan Türkeş seçilmiştir. MHP’nin felsefesi, tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan çok by General of yüzde Customs 20 as a civarında part of daha Directorate üstünde, olmuştur. “9 ışık” olarak bilinen “Milliyetçilik, Ahlakçılık, 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process of disputes over Toplam 7 Mersin milletvekilliğinden 4’ünü sağ İlimcilik, Toplumculuk, Köycülük, Hürriyetçilik türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the olan kazanmıştır. Oysa ve Şahsiyetçilik,süreci, Gelişmecilik Halkçılık, En- bir ideolojik diğer vergilerdeveoluşan süreçten farklı process of temele other taxes.sahip Customs dutyAP disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first önceki seçimlerde Mersin milletvekilliğinin düstricilik ve Teknikçilik inşa edilmiştir. öncelikle idari üzerine aşamada çözümlenmek zorundadır. bir place. However, in the case of 7 disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 5’ini AP kazanmıştı. Antiemperyalist,uyuşmazlıklarda barışçı, hürriyetçi, demokratik 1 yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom milliyetçilik veAnahtar karmaKelimeler: ekonomi anlayışını ön Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları 140 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 6: 1969 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Sayısı Oy Oranı Milletvekili Temsil Edilme Oranı CUSTOM 62.04 DUTIES 4 57.14 Sağ Partiler Toplamı Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ 37.68, Hatice YURTSEVER 3 2 1969 2 3 42.86 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler0.28 Ens. Mali Hukuk Programı- Yüksek Lisans Öğrencisi Diğerleri 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari 7 100 Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising from the movement of commercial commodities oldukça sonuçlar ortaya çıkarmıştır. CHP, subject to önemli customs which is based on those commodities’quantity and value. It is are a kind of 1950 yılında iktidarı DP’ye devretmesinden itibaren tariff that is a foreign trade and economic policy instrument in addition to its economic, social and başlayana süreç içinde ikinci kez seçimleri birinci fiscal functions. Since they are not collected on regular basis like income tax and corporate tax, as sırada tamamlamıştır. Öte yandan 1973 genel sean indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once when commodities subject çimleri, AP için tarihi bir yenilgi ile sonuçlanmıştır. to foreign trade arrive at the custom. According to the second item of tax procedural custom AP bu seçimlerde, Türkiyelaw,genelinde yaşadığına duties are excluded from this law. Therefore, procedures practises ofde custom duties are almıştır. 1969 benzer birandyenilgiyi Mersin’de regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük genel Throughseçimlerinde this law, a systematization has been AP’nin Mersin’deki seçmen Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 9. 1973 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI işlemlerin sırasına göre bir sistematik desteği international trade entering territoriesidi. of 1973 yılında yüzde 48’incustoms üzerinde oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük12 vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, ise Likebu all other taxes,yaklaşık compalsive levels such 38,97 as 1973 genel seçimlerinin, MartAskeri müdahalesi’nden destek yüzde oranında tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na ayrı bir olması kuruluş niteliği by General yüzde Directorate 29,36’ya of Customs as gerilemiştir a part of sonra yapılan ilk genel bağlı seçimler hase-olan düşerek (Grafik 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process siyasi of disputesyapısı over biyle, Türk siyasi ve hükümlerine toplum uygun hayatında oldukça 15). AP’nin Mersin’in içindeki bu türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the diğer14 vergilerde farklı bir gerileyişi process of other taxes.gücüne Customs duty önemli bir yeri süreci, vardır. Ekimoluşan 1973süreçten tarihinde temsil de disputes yansımıştır. AP’nin yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 1973 place. However, the case of disputes not being gerçekleştirilen öncelikle bu seçimlere Türkiye genelinde genel inseçimlerinde Mersin’deki temsil Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. katılım, yüzde 66.82 olarakyargıgerçekleşmiştir. Bu gücünün yüzde 57,14’ten 28,57’ye gerilemiş Key words: Custom, Custom Duties, Custom seçimlere Mersin’de Türkiye ortalamasının Anahtar ilgi Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, (Grafik Disputes 16) ve Mersin’de neredeyse yarı yarıya Gümrük Uyuşmazlıkları güç kaybetmiştir. çok daha üzerinde olmuştur. Seçimlere katılım oranı Mersin’de, bir önceki seçimlerde tarihi Adalet Partisi’nin hem Türkiye genelinde ve dip seviyesini gördükten sonra, bu seçimlerde hem de Mersin’de yaşadığı bu büyük seçim 6 puandan fazla bir artış göstererek yüzde 70’i yenilgisinde en önemli rolü, AP’nin içinden aşmıştır. çıkmış bir parti konumundaki Demokratik Parti oynamıştır. AP’den ayrılan muhafazakâr grup, 1973 genel seçimleri partiler bazında da, Türk eski DP’li tanınmış isimlerin öncülüğünde, 18 toplumunun siyasi ve toplumsal yapısı açısından yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın Öte yandan CHPeşyanın ise Mersin’in siyasi yapısı içinmiktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir deki temsil gücünü yüzde 50’ye yakın arttırarak, dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Mersin’den kazandığı milletvekilliği sayısını 2’den dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir 3’e çıkarmıştır (Tablo 6). Bu veriler sol kanadın vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Mersin’de kazandığı güç artışının, Türkiye geolmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci nelinde sergilediği toparlanmanın çokmaddesine daha göre üst bu kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, gümrük vergilerinin usul vegöstermektedir. uygulama esasları 4458 seviyelerde gerçekleşmiş olduğunu sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun 141 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Aralık 1970’de Demokratik Parti’yi kurdu. 1973 1973 genel seçimlerinde Türkiye’nin siyasi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ genel seçimlerinde yüzde 12’ye yakın oy alan yapısı içinde dikkat çeken bir başka siyasi parti AġAMADA YOLLARI DP, meclise de 45 milletvekili ĠDARĠ sokmaya başardı. ÇÖZÜM de Milli Selamet1 Partisi (MSP)’dir. Daha önce Bir diğer önemli sağ parti MHP ise kazandığı oy DP, TO AP DISPUTES gibi merkezOVER sağ partiler içinde örgütlenADMINISTRATIVE SOLUTIONS oranı bakımından, bir önceki seçimlerde elde ettiği meyi tercih eden İslamcı siyasal akım, 26 Ocak CUSTOM DUTIES altıncı sıradaki yerini korurken, Türkiye’nin genel 2 1970’te Milli Nizam Partisi (MNP) adı altında Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 siyasi yapısı içindeki temsil gücü bakımından Türk siyaset yaşamına katıldı. MNP, 1969 seçim2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü bağımsız milletvekili seçilen ise yedinci sırada yer almıştır.Celal Bununla birlikteSalihli MYO, lerinde Konya’dan Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı tarafından MHP, kazandığı milletvekili sayısını birden üçe Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın kuruldu from the movement of commercial commodities (Belgenet, 2006-j). 20 Mayıs 1971’de çıkarmıştır. miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir kapatılmasının commodities’quantity and value. It is are ardından da,a kind 11ofEkim 1972’de 1973 seçimleriyle yapısı içinde dış Türkiye’nin ticaret ve ekonomisiyasi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Nizam Partisi’nin (MNP) çizgisinde türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan Kapatılan instrument inMilli addition to its economic, social and varlık göstermeye başlayan birolan diğer siyasi dolaylı bir vergi türü gümrük vergisi,olugelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Partisi kuruldu. MSP’nin kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir Milli regular Selamet basis like income tax and(MSP) corporate tax, as şum da Cumhuriyetçi Partisi (CGP)’dir. vergi türü Güven olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties çalışmaları aktif olarak yer alan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus kuruluş are collected only once when içinde commodities subject CHP’den ayrılan senatörlerin olmakmilletvekili üzere alınmaktadır.ve Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to ise MSP’ye Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu Necmettin the second itemErbakan of tax procedural law, customresmen Mayıs kurdukları Milli Güven ile yineBuCHP kanun kapsamı Partisi dışında tutulmuştur. nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, ve 20 Ekimduties 1973’te de partinin gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 1973’te procedures katıldı and practises of custom are kökenli siyasetçilerin 4 Eylül 1972’de kurdukları sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. genel başkanı oldu (Yayman, 2003-a). ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Cumhuriyetçi Parti’nin, 3 Mart 1973 tarihinde Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre Partisi bir sistematik Öte international trade1973 enteringgenel customsseçimleri, territories of Mersin’in sibirleşmesi ile Cumhuriyetçi Güven doğyandan oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. vergisinde de CHP’yi, zorunlu aşamalar olan tarh, yasi Like yapısında all other taxes,da compalsive levels önemli such as değişiklikler muştur. Ortanıngümrük soluna kayan Atatürk son derece tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı CGP, bir kuruluş niteliği olan meydana by General Directorate of Customs as a partbaşta of çizgisinden uzaklaşmakla suçlayan Atatürk’ün getirmiştir. Bunlardan geleni, Çok 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu sağ hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customsdönemde Law. Resolution process of disputes over üç tane siyasi sol yorumuna karşı, bir Atatürkçülük yorupartili Mersin’de ilk kez türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the başarmıştır. Grafik mu söylemi ile süreci, Türkdiğer siyaset hayatındaki vergilerde oluşan süreçtenyerini farklı bir parti processmilletvekili of other taxes. çıkarmayı Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first da görüldüğü temsil gücü bakımından aldı (Yayman, 2003-a). CGP 1973 seçimlerinde öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 16’da place. However, in the case gibi, of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Mersin’in siyasi yapısına bu 1seçimlerde CHP Türkiye genelinde yüzde 5.26 dolayında oy alıp uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom vurmuştur. Yüzde 57’nin üzerinde (Tablo 20), 13 milletvekili çıkardı. Cumhuriyetçi Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, damgasını Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları temsil gücüne ulaşan CHP, Mersin’den seçilen 7 Güven Partisi 12 Mart Muhtıra sürecinde, Türk milletvekilinin 4’ünü kazanmıştır. AP ise geçmiş toplumunun siyasi yaşamında, meclisteki sandalye dönemlerin aksine yüzde 28’in biraz üzerinde oy sayısının çok üstünde bir etki ve güce ulaşmıştır. alarak Mersin’den ancak 2 milletvekili çıkarabilAskeri müdahale döneminde, partiler üstü hükümiştir. Mersin’den seçilen yedinci milletvekili ise mete 8 bakan ile katılan CGP, 1975’te kurulan DP çatısı altından Meclis’e girmiştir. I. Milliyetçi Cephe hükümetinde de yer almıştır 142 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 7: 1973 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Oy Oranı Milletvekili Sayısı Temsil Edilme Oranı 57.35 3 42.86 42.65 4 57.14 0 0 0 ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Sağ Partiler Toplamı 1973 Sol Partiler Toplamı Diğerleri 2 CUSTOM DUTIES Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Toplam 100 Salihli MYO, DıĢ Ticaret 7 Bölümü Celal Bayar Üniversitesi 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabibu olan ticari seçimlere Abstract: Custom duty is oranındaki a kind of tariff arising Türkiye’nin siyasi yaşamında gözlemlenen çok katılım trend, 1977 genel eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities veya değeri alınan, ekonomik, seçimlerinde subject to customs is based Mersin’de on those hızlı değişime vemiktarı yaşanan siyasiüzerinden olaylara rağmen, dewhich sürmüştür. ise durum sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve Türkiye’nin ekonomi politikasıgenel aracı olan bir vergi Türkiye tariff that isgenelindekinin a foreign trade and economic policy Bu seçimlerde 1973 genel seçimlerinde, siyasi tersinedir: türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and bir vergigeleneksel türü olan gümrük vergisi, gelir ve Mersinlilerin fiscal functions. Since they are collected dönemden on ilgisi, birnotönceki daha yapısı içinde sağdolaylı kanadın üstünlüğükurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as türü olmadığından, ticarete konu olan düşük an indirect tariff on expenditures, custom duties seviyelerde gerçekleşmiştir. Mersin’de nün değişmediğivergi görülür Partilerindışkazandıkları eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. GümrükMersin’in vergileri, Vergi seçimlere to foreign tradekatılım arrive at theoranı custom.yüzde According70,45’ten to yüzde toplam oy oranları değerlendirildiğine, Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, 66,03’e duties are düşerek, excluded fromikinci this law.tarihi Therefore, dip seviyesinde siyasi yapısında kanun da son derece önemli bir değişim gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun gerçekleşmiştir. regulated by customs law numbered 4458. gözlemlenir. 1973 genel seçimlerinde temsil gücü ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to bakımından bu Bölgesine seçimlerde Mersin’in siyasi yaişlemlerin sırasına göre bir sistematik Bu international trade entering territories ofgenelinde, hem seçimlerde CHPcustoms hem Türkiye oluşturulmuştur. Diğerile tümkelimenin vergilerde olduğu pısında sağ yelpaze, sol kanat tamgibi Turkey and continuing with operation sequence. Mersin’de tarihi bir başarıya imza gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, de Like all other taxes, compalsive levels such as atmıştır. Çok ve tahsil aşamaları Sağ Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated anlamıyla görevtahakkuk değişimi yapmıştır. kanadın dönem Türk Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan partili by General Directorate of siyasi Customs hayatında as a part of CHP ilk kez, 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Mersin’de temsil gücü yüzde 57,14’ten, yüzde Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden genel seçimlerde sol ofpartinin aldığı en yüksek Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolutionbir process disputes over türetilmiĢtir. 42,16’ya gerilerken; sol kanadın temsil Gümrük vergisinden doğan toplam uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the etmiştir. Hatırlanacağı gibi süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir seçmen process ofdesteğini other taxes. elde Customs duty disputes gücü yüzde 42,16’dan, yüzdeGümrük 57,14’evergisi yükselmiştir yapıya sahiptir. uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first genel seçimlerinde CHP yüzde 41.119 oy öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. 1957 place. However, in the case of disputes not being (Tablo7). Bu oranla siyasi hayatında Ancak Mersin’in idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. oranıyla, yüzde 47.91 oranında1 oy alan DP’nin uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. sol siyaset geleneğinin ağırlığı artmıştır. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, ardından Disputes ikinci parti olmuştur. 1977 genel seçimGümrük Uyuşmazlıkları lerinde ise Ecevit’in CHP’si yüzde 41.394’lük bir 10. 1977 YILI GENEL SEÇİM seçmen desteğiyle birinci parti olmakla kalmamış, SONUÇLARI en yakın rakibi Demirel’in AP’sine yüzde 12.24 1977 genel seçimleri 5 Haziran 1977 tarihinde oranında fark atmıştır. yapılmıştır. Türkiye genelinde seçimlere katılım CHP 1977 genel seçimlerinde elde ettiği yüzde oranı yüzde 72.42 olarak gerçekleşmiştir. 1969 44,70’lik seçmen desteğiyle, Mersin’in siyasi genel seçimlerinde, çok partili dönem bazında tarihi yapısı içindeki gücünü iyice pekiştirmiştir. CHP dip seviyesini gördükten sonra, yükselişe geçen 143 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) bir önceki seçimlerde de Mersin’de birinci parti başarmıştır. Elde edilen bu başarı MHP’nin, daha GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ olmuştur. Fakat o dönemde oy oranı yüzde 40’ın önce MC hükümetlerinde bir başbakan yardımcısı 1 ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI altındadır. Öte yandan bu seçimlerde AP’de, ÇÖZÜM ve üç bakanla yer almış olmayı, kendisi açısından Mersin’deki seçmen desteğini kayda değer oranda bir fırsata çevirebildiğinin ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER de açık göstergesidir. arttırmayı başarmıştır: AP’nin seçmen desteğini CUSTOM DUTIES Partilerin çıkardıkları toplam milletvekili sayısı yüzde 29,36’dan yüzde 38,73’e yükseltmiştir Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3temsil gücü incelendiğinde, 1977 ve kazandıkları (Grafik 17). 19772 Celal genel seçimlerinde MHP’nin Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maligenel Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi ve Mersin’de yaseçimlerinde Türkiye’de 3 Celal Bayar Üniversitesi Mersin’de elde ettiği başarı da son derece önem-Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü şanan siyasi değişimin boyutları daha bir netlik lidir. MHP, bir önceki seçimlerde yüzdetabi7,13 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe olanoy ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising kazanacaktır. Durum Türkiye’nin genel siyasi yapısı eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities oranı ile Mersin’deki en büyük dördüncü parti miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those içinde sağ kanadın 1973 genel seçimlerindeki sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of iken, bu seçimlerde yüzde 9,12’lik seçmen desdış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy toplam seçmen desteği yüzde 62,8 iken, 1977 Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and teğine ulaşarak türüdür. Mersin’de üçüncü büyük parti dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve genel fiscal functions. Since theyyüzde are not collected seçimlerinde 55,58’eondüşmüştür. Bu kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as konumuna yükselmiştir. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan oran, an indirect tariff on expenditures, custom duties incelenen süreç içinde sağ kanadın Türkiye eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. vergileri, Vergi genelinde to foreign trade arriveettiği at the custom. According to seçmen deselde en düşük ikinci 1977 genel seçimlerinin Türkiye Gümrük genelinde “en Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, teğidir. duties areSağ excluded from this Therefore, başarılı partisi kanun MHP’dir” şeklinde bir yorum, kanadın oylaw.oranlarındaki bu düşüş gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda Bu kanun kazandığı regulated bymilletvekili customs law sayısına numbered 4458. yanlış bir değerlendirme olmasa düzenlenmiştir. gerek. Çünkü ve siyasi yapıdaki ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to önceki seçimlerde yüzde 3.38 oy oranı ile ancak temsil gücüne de yansımıştır (Grafik 18). Özetle işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. MHP, Diğer tümbu vergilerde olduğu gibi 1977 Turkeygenel and continuing with operationCHP’nin sequence. ve sol kana3 milletvekili çıkarabilen seçimlerde seçimlerinde, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as aşamaları arttırmış Gümrük ve Ticaret assessment, and collecting are regulated oyunu yaklaşık tahakkuk yüzde ve90tahsil civarında ve dın tarihi accrual bir zafer elde etmiş olduğu gerçeği ile Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük karşılaşılır. Customs and Economy Ministry according to 16 milletvekili çıkarmayı başarmıştır. BirSelin başka Bununla birlikte, Türkiye’nin siyasi Programı Yüksek Lisans KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm yapısındaki customs duties sağ has a siyaset different form from thezayıflamış olsa anlatımla MHP’nin bu seçimlerde, meclisteki geleneği süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes temsil gücünü yapıya yüzdesahiptir. 433 civarında arttırmayı yitirmemiştir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları da, havedominantlığının to be resolved administratively in the first Tablo 8: öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1977 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy 1 Dağılımı uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı Gümrük Uyuşmazlıkları (%) 1977 Oy Oranı Milletvekili Sayısı Temsil Edilme Oranı Sağ Partiler Toplamı 54.1 4 50 Sol Partiler Toplamı 45.9 4 50 0 - 100 8 Diğerleri Toplam 144 100 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Öte yandan partilerin Mersin’de elde ettikleri Kenan Evren başkanlığındaki askeri yönetimin, VERGĠSĠ milletvekili adaylarının tespitinde bile belirleyici toplam oy ve kazandıkları GÜMRÜK milletvekilliği sayısı UYUġMAZLIKLARININ 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI rol oynadığı, normal olmayan bir siyasal atmosayrıntılı bir şekilde incelendiğinde de son derece ferde 1983 genel seçimleri, Türk ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOgerçekleşen DISPUTES OVER önemli bulgularla karşılaşılır. Bu seçimlerin sonusiyasi yaşamında yeni bir dönemin de kapılarını cunda sağ partilerin Mersin’in siyasi yapısındaki CUSTOM DUTIES 3 aralamıştır. Türk toplumunun siyasi hayatında, ağırlığında göreceli bir düşüş yaşanırken, solun 2, Hatice Selin KILINÇ YURTSEVER 2 ile başlayan bu yeni Celal7,6’lık Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali1983 Hukuk genel Programıseçim Yükseksonuçları Lisans Öğrencisi ağırlığında da yüzde bir artış gözlemle3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü sürece Anavatan Partisi (ANAP) ve Turgut Özal nir. Bir önceki seçimlerde Mersin ilinde yüzde vurmuştur (Ahmad, 1993: 208-216). Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari damgasını Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising 57,35 olan sağ kanadın toplam seçmen desteği, from the movement of commercial commodities eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those bu seçimlerde yüzde 54,1’e gerilemiştir. Tablo seçimlerde Türkiye sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir Bu commodities’quantity and value. genelinde It is are a kind üç of siyasi partinin dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy 8’de de görüldüğü gibi,Aynı buzamanda dönemde Mersin ilinin girmeyi grup kurmayı türüdür. harcamalar üzerinden alınan meclise instrument in addition to ve its economic, social and başarmıştır: dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on çıkardığı toplamkurumlar 8 Mersin sol bir ANAP, HP MDP. Her bakımdan 1983 genel vergisi milletvekilliğini, gibi belirli aralıklarla alınan regular basis likeve income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties kanat ve sağ kanat eşitgümrüğe sayılarda olmuştur. Sol kanadın eşyanın geldiğipaylaşmıştır. anda bir defaya Bu mahsus seçimlerinin are collected onlygalibi, once whenANAP commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to eşit dağılım temsil gücüne de yansımıştır. Halkçı Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu bu theseçimlerdeki second item of taxtemsilcisi procedural law, custom Parti ise ikinci kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, yerandalmıştır. gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 sırada procedures practises Şener of custom(2006)’in duties are tabiriyle “as11. 1983 YILI GENEL sayılı GümrükSEÇİM Kanunu’ndaSONUÇLARI düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. yönetimce, iktidar partisi olarak tasarlanan ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük keri Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to 1983 genel seçimleri Demokrasi Partisi ancak işlemlerin 6 Kasım sırasına 1983’te göre birgerçeksistematik Milliyetçi international trade entering customs territories of üçüncü parti oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. (Grafik 19).levels such as leştirilmiştir. 12gümrük Eylülvergisinde 1980 Darbesi sonrasında de zorunlu aşamalar olan tarh, olabilmiştir Like all other taxes, compalsive assessment, accrual and collecting are regulated by General Directorate of Customs as a part of Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerOyların Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to partilere dağılımı bakımından Mersin’in Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden seçimlerin TürkKanunu toplumsal ve uygun siyasal hükümlerine olarakyaşamında yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. daa Türkiye genelindeki paralel bir Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm siyasi customsyapısı duties has different form from the süreci, Türkiye diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes ayrı bir yeri vardır. genelinde seçmen sergiler. Mersin’in siyasi yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları görünüm have to be resolved administratively in the first yapısı içinde idari olduğu aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being ilgisinin oldukçaöncelikle yüksek bu seçimlerde, aldığı yüzde 43,38’lik Ancak idari aşamada çözümlenemeyen ANAP, solved administratively, legal action can be taken.seçmen desteği 1 yargıincelenen yoluna başvurulabilmektedir. yüzde 92.30 gibiuyuşmazlıklarda bir katılımla, süreçteki ileKeybirinci olmuş, partiyi yüzde 36,36’lık words: parti Custom, Custombu Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük Vergisi, Disputes en yüksek ikinci katılım oranıGümrük, gerçekleşmiştir. seçmen desteği ile Halkçı parti izlemiştir. MDP Gümrük Uyuşmazlıkları tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret yapılan ilk genelBakanlığı’na seçimlerbağlı olması bakımından ayrı bir kuruluş niteliğibu olan 1 Türkiye genelinde olduğu gibi Mersin’de de seçmenlerin 1983 genel seçimlerine ilgisi son derece yüksek olmuştur. Bu seçimlerde Mersin’de seçimlere katılım, darbe öncesi son genel seçimlere kıyasla, yaklaşık yüzde 41,44 oranında artarak Mersin’de, çok partili dönemdeki en yüksek ikinci katılım oranına ulaşmıştır. ise Mersin’de, Türkiye genelinde aldığı ortalama oy oranının da altında kalarak üçüncü parti olabilmiştir (Grafik 20). Bu seçimlerde Mersin’de özellikle HP’nin sergilediği performans dikkat çekicidir. Mersin’de HP’ye seçmen desteği, Türkiye genelinde almış olduğu destekten yüzde 18,7 daha fazla olmuştur. 145 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 9: 1983 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Oy Oranı Milletvekili Temsil Edilme Oranı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Sayısı Sağ Partiler Toplamı 1983 CUSTOM 63.84 DUTIES 4 2 Sol Partiler Toplamı Selin KILINÇ 36,16 , Hatice YURTSEVER 3 2 57.14 3 42.86 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler 0 Ens. Mali Hukuk Programı Diğerleri 3 Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Toplam 100 7 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 1983 genel seçim temelde yükseliş gerçekleştirmiştir. Sol kanat ise o miktarısonuçları veya değeri bu üzerinden alınan, inceekonomik, bir subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of kadar Mersin’in siyasipolicy yapısı içinde en lendiğinde de son derece önemli bulgular dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan birile vergi güne tariff that is a foreign trade and economic türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and düşük seçmen desteğini elde etmiştir. karşılaşılır. Türkiye daha öncevergisi, olduğu dolaylıgenelinde, bir vergi türü olan gümrük gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as gibi 1983 genelvergi seçimlerinin mutlak galibikonu yineolan an indirect tariff on expenditures, custom duties türü olmadığından, dış ticarete Partilerin çıkardığı toplam milletvekili sayısı eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject sağ kanattır. Darbe sonrasında sağ kanat, yüzde olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi ve to foreign trade arrive atincelendiğinde the custom. Accordingde to 1983 yılında temsil gücü Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom 23.08 oranındaUsul gücünü arttırarak Türkiye’nin kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, yaşanan duties are siyasi excluded değişimin from this law.boyutları Therefore, daha anlamlı gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are siyasi yaşamındaki eski görkemli günlerine geri sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun hale regulated customsyelpazenin law numberedsağında 4458. olan partiler gelir.bySiyasi ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been dönmüştür. Sol kanat ise darbe sonrasında büyük Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak bu created beginning with commodities subjectbir to toplam temsil seçimlerde, yüzde 70,5’lik işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of bir düşüş yaşamıştır. ulaşmış 400 sandalyeli oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi gücüne Turkey and continuingve with operation sequence. parlamentoda, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as milletvekilliği kazanmıştır Konu bu bağlamtahakkuk ve aşamaları Gümrük ve Ticaret 282 assessment, accrual and collecting are regulated Konu bu boyutuyla eletahsil alındığında Mersin Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Üniversitesi Bilimlerda Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Mersin incelendiğinde de, Türkiye Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and özelinde Economy according içinde benzer çıkarımlar sözBayar konusudur. Son Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan yaklaşık uyuşmazlıkların çözüm genelindekine customs duties has oldukça a different benzer form frombir the tablo ile karşıgenel seçimlerde sol kanat, aldığı yüzsüreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes laşılır. sandalyeinsayısı yapıyadesteği sahiptir. ile Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to Kazanılan be resolved administratively the first ve elde edilen de 46’lık seçmen Mersin’in siyasi öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being temsil gücü bakımından sol kanada Mersin’de idarikonumuna aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. yapısı içindeki Ancak en güçlü ulaşmıştı. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. deKeyoldukça önemli bir kan kaybına uğramıştır. words: Custom, Custom Duties, Custom Buna karşın sağ kanatın toplam seçmen desAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, 1977 Disputes seçimlerinde 4 milletvekili çıkarıp yüzde Gümrük Uyuşmazlıkları teği bağlamında, 1965 sonrasında Mersin’in siyasi yapısı içinde içine düştüğü gerileme trendi devam etmiş ve sağ partilerin toplam gücü, çok partili dönemdeki en düşük ikinci seviyesi olan yüzde 54’e gerilemişti. 1983 genel seçimleriyle Mersin’de bu trend neredeyse bir “u dönüşü” yapmıştır. Bu seçimlerde sağ kanat Mersin’in siyasi yapısı içinde çok hızlı 50’lik bir temsil gücüne ulaşan sol kanadın, 1983 genel seçimlerinde Mersin’den çıkardığı milletvekili sayısı 3’e, temsil gücü de yüzde 42,86’ya gerilemiştir (Tablo 9). Buna karşılık sağ kanat ise Mersin’deki temsil gücünü yüzde 57’nin üzerine çıkarmıştır. 146 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 12. 1987 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI incelendiğinde de Türkiye genelindeki benzer GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ bir tablo gözlemlenir. Grafik 21’de de görüldüğü 1987 genel seçimleri 29 Kasım 1987 tarihinde 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARIaldığı gibi, Mersin’de oy oranlarına göre partiler yapılmıştır. Bu seçimlere ilgi, Türkiye genelinde sıralandığında, Türkiye genelindekinin aynısı bir ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER olduğu kadar Mersin’de de son derece yüksek görünüm ile karşılaşılır. Ancak bu seçimlerde CUSTOM DUTIES olmuştur. Türkiye genelinde seçimlere ortalama SHP’nin Mersin’de, Türkiye genelinde aldığı 2 3 Selin KILINÇ katılım oranı yüzde 93.28 olurken, Mersin’de bu , Hatice YURTSEVER ortalama oylardan 9 puan daha fazla oy alması, 2 Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi oranın biraza dahaCelal üzerinde yüzde 93,84 olarak 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Mersin’in siyasi yapısı açsından son derece büyük gerçekleşmiştir. 1987 genel seçimleri, çok partili taşır. Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari önem Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising dönemde Mersin’de genelinde, eşyanınveyerTürkiye değiştirmesi nedeniyle, halkın bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Partilerin Mersin ilindeki başarı sırlaması, Türseçimlere ilgi ve katılımının en yüksek olduğu sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy kiye geneline paralel bir görünüm sergiledi: genel seçimler olarak, Türk siyasi tarihine geçmiştir. türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Demirel’in DYP’si sandıktan üçüncü parti ve kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as 1987 genel seçimleri, Türkiye’de yeni bir siyasi vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan Bülent an indirect tariff on expenditures, duties Ecevit’in DSP isecustom dördüncü parti olarak eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject yapılanmanın alt yapısını da oluşturmaya başlamıştır. olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi çıktı. to foreign trade arrive at the custom. According to Yüzde 10’luk seçim barajı nedeniyle, yalUsulEylül Kanunu askeri (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom Bu seçimlerde 12 darbesinin, Türk kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, nızca duties üç are excluded from this law. Therefore, siyasi partinin parlamentoda gücü elde gümrük vergilerinin usul izleri ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are toplumunun siyasi hayatındaki silinmeye sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun ettiği regulated customs lawErbakan’ın numbered 4458. bu by seçimlerde, RP’si beşinci ve dış ticaretezaten konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been başlamıştır. Fiiliileolarak anlamını yitirmiş Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Türkeş created beginning with commodities subject to başkanlığındaki MÇP ise altıncı parti oldu. işlemlerin siyasi sırasınaliderlerine göre biryönelik sistematik international trade entering customs territories of olan, 12 Eylül öncesi oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Mersin’in Turkey and continuing with operationyaşanan sequence. değişimi daha siyasi yapısında vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as siyasi yasaklar, gümrük 6 Eylül 1987’de gerçekleştirilen tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret iyi assessment, accrual and collecting are regulated bir şekilde anlayabilmek için, partilerin bu Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of halkoylamasıyla, 1 hukuken de kaldırılmış oldu. Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük seçimlerde Customs and Economy Ministry çıkardıkları according to Mersin’den milletvekili Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over Önce SüleymanKanunu Demirel, DYP genel başkanlıtüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm sayısını customs duties has a different temsil form fromgücünün the ve ulaştıkları de incediğer vergilerde devraldı. oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes ğını Hüsamettinsüreci, Cindoruk’tan Bülent yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları lenmesi have to begerekir. resolved administratively in thede first Grafik 22’de görüldüğü gibi, öncelikle başkanlığına idari aşamada çözümlenmek place. However, in the case of disputes not being Ecevit de DSP genel seçildi. zorundadır. Önce Ancak idari aşamada çözümlenemeyen Anavatan solved administratively, action can be9 taken. Partisilegal Mersin’de milletvekilliğinin 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. Alparslan Türkeş Milliyetçiyargı Çalışma Partisi’nin, Key words: Custom, yüzde Custom Duties, 5’ini kazanarak, 55’inCustom üzerinde bir temsil sonra da Necmettin AnahtarErbakan Kelimeler: Refah Gümrük, Partisi’nin Gümrük Vergisi, Disputes gücü elde etmiştir. Bununla birlikte ANAP’ın Gümrük Uyuşmazlıkları genel başkanları oldular. Mersin’deki temsil gücü, Türkiye genelinde elde Türk siyasi yaşamında girilen olağanlaşma süreettiği temsil gücünün oldukça gerisindedir. SHP cinde yapılan genel seçimlerden, iktidar partisi ise Mersin’den 4 milletvekili çıkarmış ve yüzde ANAP birinci parti olarak çıktı. Ancak sonuçlar, 44’ün üzerinde bir temsil gücü kazanmıştır. bu partinin iktidarda ciddi bir şekilde yıpranmış SHP’nin Mersin’de kazandığı temsil gücünün olduğuna işaret etmektedir. Oyların siyasi partiTürkiye genelinde kazandığı temsil gücünün iki lere dağılımı bakımından Mersin’in siyasi yapısı katından daha fazla olması son derece önemlidir. 147 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Tablo 10: 1987 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI (%) ADMINISTRATIVE SOLUTIONS DISPUTES OVERTemsil Edilme Oy Oranı TO Milletvekili CUSTOM DUTIES 1987 Sayısı Oranı Sağ Partiler Toplamı Selin KILINÇ 61.71 5 55.56 2 , Hatice YURTSEVER3 Sol Partiler ToplamıSosyal Bilimler Ens. 38.27 44.44 2 Celal Bayar Üniversitesi Mali Hukuk Programı4Yüksek Lisans Öğrencisi Diğerleri 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 0.02 - - Toplamtabi olan ticari 100 Abstract: Custom 9 duty is a kind of tariff arising 100 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve malidağılımı fonksiyonlarının yanında önemli bir 13. commodities’quantity and value. It is are a kind ofSONUÇLARI Oyların siyasi yelpazeye incelendiğinde 1991 YILI GENEL SEÇİM dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamandaolduğu harcamalargibi, üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and de, bir önceki genel seçimlerde 1987 genel Since seçimleri 20 collected Ekimon1991 tarihinde dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve 1991 fiscal functions. they are not genel seçimlerinin devergisi mutlak galibiaralıklarla sağ kanat kurumlar gibi belirli alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as Bucustom seçimlerde seçimlere vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan gerçekleştirilmiştir. an indirect tariff on expenditures, duties olduğu görülür.eşyanın Ancak, sağgeldiği kanadın oranı gümrüğe anda biroy defaya mahsus are collected only once when commodities subject oranı Türkiye genelinde olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi katılım to foreign trade arrive at the custom. According to yüzde 83.92, bağlamında 1983’te zirvesinden kısmigöre de bu the second item of tax procedural law, custom Usul Kanunu (VUK)’nun sonra, ikinci maddesine özelinde ise law. yüzde 84,28 olarak gerkanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Mersin duties areili excluded from this Therefore, olsa bir güç kaybı içine girdiği kaçmaz. gümrük vergilerinin usulgözden ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are Katılım önceki seçimler sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun çekleşmiştir. regulated by customs law oranları numbered bir 4458. Bu seçimlerde sağ partiler, toplamda yüzde 66.36 ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been karşılaştırıldığında, hem subject Türkiye Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak ile created beginning with commodities to genelinde ve oy oranı, 351 milletvekilliği ve yüzde 78 işlemlerin sırasına göre bir temsil sistematik international trade entering customs territories of deandMersin’de yaklaşık 10 puanlık bir düşüş oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi hem Turkey continuing with operation sequence. gücü ile Türkiye’nin belirleyici gümrük siyasi vergisindeyapısında de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as gözlemlenir. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated rol oynamıştır (Tablo 31). Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Türkiye’de iktidar değişimi sonucunu da getiren Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over Öte yandan Türkiye genelinde olduğu gibi türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm 1991 customsgenel duties seçimlerinde, has a different form from the toplam beş parti yüzde diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Mersin’in siyasisüreci, yapısında da sağ siyaset geleneği yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları 10’un have to üzerinde be resolved administratively in the first oy alarak parlamentoya girmeyi önceliklede, idarigeçen aşamadaseçimlere çözümlenmek oranla zorundadır. place. However, in the case of disputes not being ağırlığını hissettirse Ancak idari aşamada çözümlenemeyen başarmıştır. solved administratively, legal action can be taken. genelinde DYP Bu seçimlerde, Türkiye 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. göreceli de olsa kan kaybetmiştir. Sağ kanadın bir Key words: Custom Duties, Custom birinci partiCustom, olmuştur (Grafik 23). 1991 seçimleri, Anahtar Kelimeler: yüzde Gümrük, 63,84 Gümrük olan Vergisi, Disputes önceki seçimlerde Mersin’de Gümrük Uyuşmazlıkları geçen iki dönemin iktidar partisi ANAP için tam seçmen desteği bu seçimlerde yüzde 61,71’e; temsil gücü de yüzde 57,14’ten yüzde 55,56’ya düşmüştür. Buna karşın sol kanat seçmen desteğini yüzde 36,16’dan yüzde 38,27’ye, temsi gücünü de yüzde 42,86’dan yüzde 44,44’e yükseltmiştir (Tablo 10). bir hezimet olmuştur. Siyasi hayatta taşlar yerli yerine oturmaya başladığında, solda da dengeleri değişmeye başlamıştır. Bir önceki seçimlerde yüzde 10’luk seçim baraja takılıp parlamento dışında kalan Ecevit’in DSP’si, bu seçimlerde yüzde 10.75 oranında oy alarak, 7 milletvekiliyle de olsa parlamentoya girmeyi başarmıştır. Erbakan 148 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ve genel başkanı olduğu Refah Partisi açısından Bir önceki seçimlerde Mersin şampiyonu olan GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ da 1991 genel seçimlerinin ayrı bir önemi vardır. ANAP ise, 1991 seçimlerinde yüzde 23,96 oy 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM Seçimlere MÇP ve IDP ile üçlü örtülü ittifak oranı YOLLARI ile Mersin’de kendine ancak üçüncü sıyaparak giren RP, seçimlerde oldukça yüksek bir ADMINISTRATIVE SOLUTIONS OVER radaTO yerDISPUTES bulabilmiştir. Oysa ANAP bir önceki oy desteği elde etmiş ve parlamentoda yaklaşık seçimlerde Mersin’de yüzde 35,96’lık seçmen CUSTOM DUTIES yüzde 14’lük temsil gücüne ulaşmıştır. 3 desteğine ulaşmayı başarmış ve 55,56’lık temsil Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER Celal Bayar Üniversitesi Sosyal yapısınBilimler Ens. Maligücü Hukuk ile Programı Yüksek Lisans Öğrencisi birlikte 5 milletvekilliği kazanmıştı. Bu Oy oranları bakımında Mersin’in siyasi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü seçimlerde ise 9 milletvekilliğinden ancak ikisini daki yeni durum incelendiğinde de son derece Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising kazanabilmiş ve temsil gücünü yüzde 22’ye kadar önemli bulgularÖzet: ile karşılaşılır. Örneğin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle,Türkiye bu eşyanın from the movement of commercial commodities 2 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those düşürmüştür (Grafik 24). genelinde üçüncü parti olan SHP, oy kaybetmiş sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy olsa da Mersin’de ikinci siyasi parti olmayı batürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 1991 genel seçimlerinin sonuçlarının daha dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on şarmış ve Mersin’den 3 milletvekili çıkarmıştır. kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as anlaşılabilmesi için custom partilerin türü içinde olmadığından, dış ticarete konu olan iyi an indirect tariff on expenditures, duties kazandıkları Mersin’in siyasivergi yapısı en güçlü konuma eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject oy arrive oranlarının temsil üzere alınmaktadır. Gümrük Vergi toplam to foreign trade at the custom.ve According to gücünün de ise Demirel’in olmak DYP’si ulaşmıştır. Birvergileri, önceki Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom analiz edilmesi Öncelikle, hem kanun kapsamı17,61’lik dışında tutulmuştur. Bu nedenle, iyi duties are excluded from thisgerekir. law. Therefore, seçimlerde aldığı yüzde oya rağmen, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are hemlawdenumbered Türkiye4458. genelinde, daha sayılı Gümrük Kanunu’ndaçıkaramamıştı. düzenlenmiştir. Bu kanun Mersin’de regulated by ve customs Mersin’den hiçbir milletvekili ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been genel seçimlerde olduğu gibi 1991 genel girişinden eşyayadesteği uygulanacak önceki created beginning with commodities subject to Bu seçimlerde Bölgesine ise DYP hembaşlayıp, seçmen işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of galibi yinesequence. sağ kanat olduğunu oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi seçimlerinin Turkey and continuing withde operation ve hem de temsil gücü bakımından Mersin’in gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as gerekir. Buna karşın siyasi yelpazenin tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret belirtmek assessment, accrual and collecting are regulated siyasi yapısındatahakkuk zirveyeve tırmanmıştır. Mersin’de Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlersol Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and Economy Ministry according kanadındaki kan kaybı ise buto seçimlerde de 9 milletvekilliğinden 4’ünü kazanan DYP, yüzde Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm dinmemiştir. customs duties has a different form from the 44,45’lik bir güce ulaşmıştır. Tablo 1991 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari Genel aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case Sayısı of disputesve not Oy beingDağılımı 11: öncelikle 1991 Yılı Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Mersin’de Partilere GöreCustom, Oy veCustom Milletvekili Dağılımı (%) Key words: Duties, Custom Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları Oy Oranı Milletvekili Sayısı Temsil Edilme Oranı Sağ Partiler Toplamı 64.93 6 66.67 Sol Partiler Toplamı 34.95 3 33.33 Diğerleri 0.12 - - 100 9 100 Toplam 1991 genel seçimleri genel olarak değerlendirildiğinde, Mersin’in siyasi yapısı içinde sağ siyaset geleneğinin ağırlığının artarak sürdüğü gözlemlenir. Bir önceki seçimlerde Mersin’deki 5 milletvekili 149 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) çıkarıp yüzde 55,56 oranında temsil gücü elde seçim ittifakı sayesinde meclise girmeyi başaGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ ran Büyük Birlik Partisi milletvekilleri, kendi eden sağ kanat bu seçimlerde milletvekili sayısını ĠDARĠ AġAMADA YOLLARI partilerinin çatısı1 altında siyasete döndüklerinde 6’ya, temsil gücünü de yüzde 66,67’e çıkarmayı ÇÖZÜM parlamentodaki siyasi parti sayısı altıya yükselbaşarmıştır. Daha öz bir anlatımla, 1991 genel ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER miştir (Arslan, 2003-b: 8). seçimleri ile Mersin’in siyasi yapısının üçte ikisi DUTIES CUSTOM sağ kanadın kontrolüne geçmiştir. Öte yandan sol 3 Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER Türkiye genelinde bu seçimlerden Erbakan’ın kanadın Türkiye 2genelinde yaşadığı kan kaybı Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. MaliRefah Hukuk Programı Lisans Öğrencisi Partisi,Yüksek birinci parti çıkmıştır. Bir önceki 3 Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Mersin’de de sürmüştür. Sol Celal kanat Mersin’de seçimlerde gerçekleştirdiği çıkış ile bütün dikkatelde ettiği seçmen desteğini yüzde 8,68 oranında Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari leri Abstract: Customtoplayan duty is a kindRP, of tariff arising21.38 oranında üzerinde yüzde eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities düşürmekle kalmamış, temsil gücünü de yüzde miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, oy subject to customs which158 is based on those çıkarmış ve alarak, toplam milletvekili sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of 44,44’ten, yüzdedış33,33’e (Tablo ticaret ve düşürmüştür ekonomi politikası aracı olan 11). bir vergi parlamentoda tariff that is a foreignyüzde trade and28,7 economic policy gibi çok önemli bir türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve temsil fiscal functions. Since they are not(Grafik collected on gücüne ulaşmıştır 25). Bu başarılı 14. 1995 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan çıkışı an indirect tariff on expenditures, customkurma duties hakkını elde sayesinde RP, hükümet eşyanın gümrüğe geldiği 1995 anda bir tarihinde defaya mahsus are collected only once when commodities subject 1995 genel seçimleri, 24 Aralık Nearrive varatki, takipAccording eden süreçte yaşanan olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi etmiştir. to foreign trade the custom. to Kanunu (VUK)’nun ikincikatılım, maddesine çok göre bu the second item of tax procedural law, custom yapıldı. TürkiyeUsul genelinde seçimlere ve siyasal entrikalar, siyasi kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, toplumsal duties are excluded from thiseylemler, law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are partili dönem Türkiye ortalaması olan 81,04’ten girişimleri, ve manisayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun linç regulated by customsağır law dezenformasyon numbered 4458. dış ticarete ve konuyüzde olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been daha yüksek biriledüzeyde 85.20 olarak desteği ile iktidarı elde eden Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak pülasyonlar, created beginning halk with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir katılım sistematik international trade entering customs territories of gerçekleşmiştir. Bu seçimlere Mersin’de de kalıcı vesequence. muktedir olmasını oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi RP’nin, Turkey andiktidarda continuing with operation gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as oldukça yüksek olmuştur. Çok partili dönemde tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret engelledi. assessment, accrual and collecting are regulated bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of Mersin’de genelBakanlığı’na 1seçimlere ortalama katılım oranı Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Bu seçimlerin, ülkenin siyasi yapısı açısından Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans of Tezinden hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process disputes over yüzde 81,08’dir.Kanunu 1995 genel seçimlerinde katılım türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the enprocess çarpıcı sonuçlarından biri ilk üç sırayı sağ süreci, diğer vergilerdebirlikte oluşan süreçten farklı bir of other taxes. Customs duty disputes oranı ise yüzde 83,65’tir. Bununla Mersin’de yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları partilerin have to be resolved administratively in the first kazanmış olmasıdır. Birinci sıradaki öncelikle idari aşamada çözümlenmek place. However, in the case of disputes not being bu seçimlerde katılım bir önceki dönemin zorundadır. biraz Ancak idari aşamada çözümlenemeyen muhafazakâr solved administratively, legal action can be taken. RP’nin ardından,1 birbirlerine son uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. altında gerçekleşmiştir. Key words: Custom Duties, derece yakınCustom, oy oranları ile ikiCustom sağ parti ANAP ve Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Bu seçimlerde, Gümrük Türkiye genelinde ilk üç sırayı Uyuşmazlıkları DYP seçimlerden ikinci ve üçüncü sırada çıktılar. sağ partiler paylaşmıştır. Türk siyaset ve toplum Çıkarılan milletvekilliği sayısı bakımından da bu yaşamında çok önemli bir yeri olan bu seçimlerde, sıralama değişmedi. Hem Türkiye geneli ve hem 12 siyasi parti ve bağımsız adaylar siyasi yarış de Mersin özelinde sol yelpazede de, benzer bir içinde olmuşlardır. Seçimlerin sonucunda ise, 5 durum, gözlemlenir: 19. dönem de olduğu gibi, siyasi parti yüzde 10’luk barajı aşmış ve meclis 20. Dönemde de parlamentoya iki sol parti girmeyi çatısı altında temsil edilme hakkı kazanmıştır. başardı. Siyasi yasakların kalkmasından sonra, Bu 5 siyasi partiye ek olarak, ANAP ile yaptığı Bülent Ecevit’in genel başkanlığında istikrarlı 150 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) bir çıkış sergileyen DSP ve solun ikinci büyük ancak altıncı sırada yer bulabildi. Yüzde 8,18’lik GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ partisi CHP (Grafik 26). oy oranı ile Türkiye genelinde altıncı sırada yer 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI alan MHP ise Mersin’de tam bir oy patlaması 1995 genel seçimleri, Mersin’in siyasi yapısında da ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER gerçekleştirdi ve yüzde 15,92’lik seçmen desteğine çok önemli değişimleri beraberinde getirdi. Oyların ulaştı. Ne var ki, Türkiye genelinde yüzde 10’luk CUSTOM DUTIES partilere dağılımı incelendiğinde bu değişimin 2 3 ülkeYURTSEVER barajını aşamadığı için Türkiye genelinde KILINÇ , Hatice boyutları çok daha anlaşılır hale gelir.Selin Öncelikli 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Maliolduğu Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi gibi Mersin’den de milletvekili çıkaraolarak Mersin’de ilk 6 sırayı3 Celal paylaşan partiler, Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü madı. 1995 genel seçimlerinde Bu seçimlerde Türkiye genelinde ilk 6 sırayı paylaşan partilerÖzet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Mersin’den seçilen 12 milletvekilliği 5 siyasi parti den oldukça büyük gösterir. eşyanınfarklılıklar yer değiştirmesi nedeniyle,Türkiye bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those paylaşıldı: ANAP DYP Mersin’den genelinde seçimleri tamamlayan RP,bir arasında sosyalbirinci ve mali sırada fonksiyonlarının yanında önemli commodities’quantity and value. It is are ve a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus an indirect tariff on expenditures, custom duties are collected only once when commodities subject milletvekili RP, and DSP ve CHP ise Mersin’de, Türkiye toplam türüdür.genelinde Aynı zamanda aldığı harcamalar üzerindenoy alınan 3’er instrument in addition toçıkarırken its economic, social dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kazandılar 12). oranının yarısından da vergisi daha gibi az oy alarak kendine kurumlar belirli aralıklarla alınan bir 2’şer regularmilletvekilliği basis like income tax and corporate tax,(Tablo as Tablo 12: olmak 1995üzere Yılıalınmaktadır. Genel Seçimlerinde Partilerin ve Oyto Dağılımı Gümrük vergileri, Vergi to foreignMilletvekili trade arrive at the Sayısı custom. According Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, Mersin’de Partilere Göre Oy veofMilletvekili (%) gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises custom duties Dağılımı are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. Oranı Through this Milletvekili Temsil Edilme Oranı ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Oy Gümrük law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Sayısı işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. Sağ Partiler Toplamı 63.8 8 66.67 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Sol Partiler Toplamı 28 4 33.33 Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1995 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Diğerleri 8.2 tarafından -Yüksekprocess Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ hazırlanan Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the Toplam 100 süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı100 bir process of other12taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Siyasi yelpazede oyların tıpa tıp aynılegal oranlarda Bu Ancak idari dağılımı aşamada bakımından çözümlenemeyen kinin solved administratively, action can begerçekleşmiştir. taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Mersin özelinde, hem sağ hem de sol kanat, bu seçimlerde Mersin’de toplamda Key words: Custom, Custom Duties, Custom 8 milletvekili Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes seçimlerde kanGümrük kaybına uğramıştır. Fakat sol çıkarmayı başaran sağ kanadın temsil gücü yüzde Uyuşmazlıkları kanadın Mersin’deki kaybı, sağ kanattan daha fazla olmuştur. Her şeye rağmen geçen seçimlerde olduğu gibi bu seçimlerde de Mersin’in siyasi yaşamında sağ kanat belirleyici rol üstlenmiştir. Elde edilen temsil gücü bağlamında ise son derece ilginç bir tablo ile karşılaşılır: Gücün sağ ve sol yelpaze arasındaki dağılımı geçen seçimlerde- 66,67 oranında gerçekleşirken, sol kanat da 4 milletvekili çıkarmış ve yüzde 33,33’lük temsil gücü elde etmiştir. 15. 1999 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI 1999 seçimleri 18 Nisan 1999’da gerçekleştirildi. Bu seçimlerde Türkiye genelinde katılım 151 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ikinci ortağı ve seçimleri ikinci sırada tamamlayan oranı, 1991 ve 1995 genel seçimlerine oranla bir GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ hayli artarak yüzde 87.09 olarak gerçekleşmiştir. MHP’nin 1999 seçimlerinde kaydettiği başarı ise 1 ĠDARĠ AġAMADA Mersin’de ise seçimlere katılım yüzde 84,20 ÇÖZÜM kendisiYOLLARI açısında tarihi bir anlam taşır. Bir önceki civarında gerçekleşmiştir. Bu oran bir önceki genel ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOseçimlerde DISPUTESmeclise OVER bile giremeyen MHP, katılım oranından yüksek olsa da, Türkiye ge- DUTIES 1999 genel seçimlerinde seçmen desteğini yüzde CUSTOM neli ortalamasının oldukça altında kalmış olması 2 119,8 oranında arttırarak oy oranını yüzde 17.98’e Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 bakımından dikkat2 çekicidir. çıkardı. Bu oy oranı ile MHP, 129 milletvekilliği Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümüyüzde 23.45 temsil gücü elde ve parlamentoda Birçok siyasi otoriteyi şaşırtıp, kamuoyu şirketİki Custom seçimduty arasındaki oy arising farkı temel alınıp, Özet: genel Gümrük seçimleri, vergisi, gümrüğe tabi olan ticari etti. Abstract: is a kind of tariff lerini yanıltan 1999 Türkiye’nin eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarıtarihinde veya değeriçok üzerinden alınan, ekonomik, alınan subject mesafe to customsdeğerlendirildiğinde, which is based on those bu seçimlerin toplumsal ve siyasal önemli sonuçlar sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir and value. It is are a kind of encommodities’quantity başarılı partisinin Devlet Bahçeli’nin MHP’si dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy doğurmuştur. 1999 genel seçimleri sonuçları batürüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and kolaylıkla söylenebilir (Grafik 27). dolaylı birdoludur. vergi türü olan gümrük vergisi, gelir fiscal functions. Since they are not collected on kımından sürprizlerle DSP ve MHP bu ve olduğu kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergioytürü olmadığından, dış ticarete konu olan Seçimlerin an indirect tariffMersin on expenditures, custom duties seçimlerde tam bir patlaması gerçekleştirmiştir. sonuçları analiz edildiğinde eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject Belki de bu sonuçların enalınmaktadır. önemlisi,Gümrük ülkenin içinde olmak üzere vergileri, Vergi ise to foreign trade arrive at the custom. According to siyasi yapı ile ilgili çok daha çarpıcı bulgular Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom bulunduğu koşulların ve dış güçlerin kışkırtmakanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, ile duties are excluded Türkiye from this law. Therefore, odluğu gibi karşılaşılır. genelinde gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sının da etkisiyle, yıllardadüzenlenmiştir. karşı saflarda sayılı1970’li Gümrük Kanunu’nda Bu kanun Mersin’de regulated by de customs law parti numbered 4458.10’un üzerinde 5 siyasi yüzde ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been birbirlerine karşı siyasi savaşım olan, Bölgesine girişinden başlayıp,içinde eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject oy almayı başarmıştır. Ancak bu tosiyasi partilerin işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of DSP ve MHP’yioluşturulmuştur. barıştırmışDiğer olmasıdır. Seçimleri tüm vergilerde olduğu gibi beşli Turkeykombinasyonu and continuing with operation sequence. ülke genelinve sıralaması gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as birinci ve ikincitahakkuk sıradavebitiren bu iki siyasi tahsil aşamaları Gümrük parti, ve Ticaret deki assessment, accrual and collecting regulated Grafik 28’de durumdan çok dahaarefarklıdır. Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 dördüncü sıradaki da desteğini alarak, BuANAP’ın çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük and Economy according deCustoms görüldüğü gibi,Lisans bu Tezinden seçimlerin Mersin’deki Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over 28 Mayıs 1999Gümrük tarihinde (Doğan, 2006: 145), türetilmiĢtir. vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm galibi customsMilliyetçi duties has a different formPartisi’dir. from the Hareket Seçimlerin süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Ecevit’in başbakanlığında, “DSP-MHP-ANAP” yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Türkiye have to be şampiyonu resolved administratively in the first DSP ise Mersin’de, Türkiye idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Üçlü Koalisyonöncelikle Hükümeti’ni kurdular. Ancak idari aşamada çözümlenemeyen ortalamasının solved administratively, legal action3can be taken. yaklaşık puan altında oy alarak 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: ikinci Custom, parti Customolabilmiştir. Duties, Custom Yüzde 10’luk Mersin’de Konu partilerin aldıkları oy bağlamında incelenAnahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ülke barajına takıldığı için hiçbir milletvekili Gümrük Uyuşmazlıkları gerçek galibinin diğinde, 1999 genel seçimlerinin çıkaramayan CHP ise Türkiye genelinde almış Demokratik Sol Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi olduğu oylardan yüzde 50 daha fazla oy alarak olduğu açıkça görülür. Seçimler sonucunda 5 Mersin’de üçüncü parti oldu. Türkiye sıralamasiyasi parti (DSP, MHP, FP, ANAP ve DYP) ve 3 sında üçüncü parti konumunda bulunan FP ise bağımsız aday parlamentoda temsil hakkı kazandı. Mersin’de, Türkiye genelindeki oylarının üçte biri Seçimlerde birinci parti, oyunu bir önceki genel civarında oy alarak ancak yedinci sırada kendine seçimlere göre yüzde 51.57 oranında arttırmayı başaran DSP oldu. Üçlü Koalisyon Hükümeti’nin yer bulabildi. Etnik söylemler kullanarak siya- 152 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) set yapan HADEP’in, Türkiye genelinde aldığı altıncı sıraya yükselmiş olması son derece dikkat GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ oyların yaklaşık iki katını elde ederek Mersin’de çekicidir. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Tablo 13: 1999 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) CUSTOM DUTIES Oy Oranı Milletvekili Sayısı Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Sağ Partiler Toplamı 57 9 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı 75 Sol Partiler Toplamı 25 2 3 1999 Temsil Edilme Oranı Yüksek Lisans Öğrencisi Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü 32 3 Diğerleri - duty is a kind of tariff arising Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan11ticari Abstract: Custom eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities 100 12 100 miktarı veya değeri Toplam üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Aynı zamanda harcamalaraçısından üzerinden alınan arttırmıştır. instrument in addition to its socialsolun and Oyların siyasi türüdür. yelpazeye dağılımı Ancak bueconomic, oy artışı, Mersin’den dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on veas temsil gücüne incelendiğinde de hemvergisi Türkiye, hemaralıklarla de Mersin kurumlar gibi belirli alınan bir çıkardığı regular basis milletvekili like income tax andsayısına corporate tax, vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Bunun nedeni, subject solun ikinci önemli açısından çarpıcıeşyanın sonuçlarla karşılaşılır. Türkiye gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yansımamıştır. are collected only once when commodities olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to CHP’nin, 12’nin üzerinde oy almış genelinde ve Mersin özelinde, önceki Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci seçimlerde maddesine göre bu partisi the second item of taxyüzde procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, rağmen, genel barajını aşamaolduğu gibi bu seçimlerde de,usulsiyasi yapıya sağ4458 olmasına gümrük vergilerinin ve uygulama esasları procedures and practises of customseçim duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. olması nedeniyle, Mersin’den milletvekili siyaset geleneğiiledamgasını vurmuştur. Bununla dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük mış Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to olmasıdır. Bu durum Mersin’de birlikte sağ kanatişlemlerin bu seçimlerde genelinde sırasına Türkiye göre bir sistematik çıkaramamış international trade entering customs territories of oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. ANAP ve DYP’nin işine yaramış, her iki parti ve Mersin’de, 1995 genel seçimleriyle kıyaslandıgümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated deby CHP’den daha düşük oy almış olmalarına ğında, çok ciddiBakanlığı’na oranda oybağlı kaybetmiştir. ayrı bir kuruluşTürkiye niteliği olan General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs and Economy Ministry according rağmen Mersin’den 2’şer milletvekilliği kazanProgramı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans Tezinden genelinde sağ kanadın uğradığı yaklaşık 6 puanKanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution of disputes over türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm mışlardır customs duties has a different form (Tablo 13). Özetle,from sağthepartiler toplam lık oy kaybı, yüzde gibi önemli bir oranda süreci, 11,5 diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları oy haveoranları to be resolved administratively Türkiye in the first genelinde ve bakımından, seçmen desteğiöncelikle yitirmek anlamına geliyordu. idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Ancak idari aşamada çözümlenemeyen Mersin’de solved administratively, legal action canoy be taken. önemli oranda kaybetmiş olsalar Sağ kanadın buuyuşmazlıklarda seçimlerdeyargıMersin’de uğradığı 1 yoluna başvurulabilmektedir. Keysiyasi words: yapıdaki Custom, Custom Duties, da, etkin ve Custom güçlü konumlarını oy kaybı da Türkiye yakındır. Anahtargeneline Kelimeler: çok Gümrük, Gümrük Sağ Vergisi, Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları sürdürmeyi başarmıştır. partiler Mersin’deki toplam yüzde 63,8’den yüzde 57’ye düşürmüş ve yüzde 10,62 oranında siyasi kayba uğramıştır (Tablo 13). Mersin’de sol kanat açısından durum, Türkiye genelindekinden biraz daha farklıdır. Sol kanat Mersin’de toplam oy oranını, yüzde 28’den yüzde 32’ye çıkartmış ve seçmen desteğini önemli ölçüde 16. 2002 YILI GENEL SEÇİM SONUÇLARI 2002 genel seçimleri 3 Kasım 2002’de gerçekleştirilmiştir. Bu seçimlere seçmen ilgisinde, Türkiye genelinde ve Mersin’de ciddi bir düşüş gözlemlenmiştir. 2002 seçimlerinde Türkiye genelinde seçimlere katılım oranı yüzde 79.10, 153 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Mersin’de ise yüzde 76,25 olarak gerçekleşmiştir. Seçimlerde barajı aşabilen öteki parti CumhuGÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 1999 genel seçimlerinde katılım oranının Türkiye riyet Halk Partisi ise, yüzde 19,41 civarında oy 1 ĠDARĠyüzde AġAMADA genelinde yüzde 87.09 ve Mersin’de 84,20 ÇÖZÜM aldı veYOLLARI ana muhalefet partisi oldu. 2002 genel olduğu dikkate alındığında, hem Türkiye geneli seçimlerinin mağlupları ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVERise bir önceki dönemin ve hem de Mersin özelinde siyasi katılımda yüz- DUTIES iktidar ve muhalefet partileridir (Grafik 29). CUSTOM de 8 civarında düşüş yaşanır. Bu bulgular, Türk 2 Seçim sonuçlarının yalnızca iktidar partilerini Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 siyasi hayatında ve Mersin’de, 12 Eylül 1980 değil, muhalefet partilerini de parlamento dışında 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü manidardır. bırakması oldukça darbesi sonrası yapılan genelCelal seçimlerdeki enSalihli MYO, düşük katılım oranları anlamına geldiği için de Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari 2002 Abstract: Custom duty is asonucunda kind of tariff arising genel seçimi Mersin’de ortaya eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities ayrı bir önem taşır. miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, çıkan subject siyasi to customs which is based on those tablo, Türkiye genelinden oldukça sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi farklıdır. tariff that is aTürkiye foreign tradegenelinde and economic policy seçimlerin galibi 2002 genel seçimleri Türk toplum ve siyasi hayatı türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve AKP fiscal functions. Since Türkiye they are not genelinde collected on aldığı oyların Mersin’de, açısından oldukça önemli sonuçları da beraberinde kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete siyasi konu olan ancak an indirect tariff on expenditures, custom duties yarıya yakınını alabilmiş ve üçüncü parti getirmiştir. Seçimler öncesinde Türkiye’nin eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject yapısında yaşanan aşırı seçim süreolmak üzereatomizasyon alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi olarak to foreignseçimleri trade arrive at tamamlamıştır. the custom. According toBu seçimlerde Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom cine de yansımış, 18kapsamı siyasidışında parti tutulmuştur. ve bağımsızlar birinci kanun Bu nedenle, Mersin’de duties are excluded fromparti, this law.oylarını Therefore, ikiye katlayıp gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are seçimlerde iktidarsayılı olma mücadelesi Seçim 24,74’lük seçmen desteğine Gümrük Kanunu’nda vermişti. düzenlenmiştir. Bu kanun yüzde regulated by customs law numbered 4458.ulaşan CHP’dir. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been öncesindeki bu aşırı bölünmüşlük, sandıktan aşırı CHP’nin bu seçimlerde Mersin’de, Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Türkiye geişlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of yoğunlaşma olarak çıktı. BuDiğer seçimlerde, yalnızca aldığı oylardan 5 puanda oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğu gibi nelinde Turkey and continuing with operation sequence.fazla oy almayı gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as iki parti yüzde 10’luk barajını olması bir sonuçtur. Bir tahakkuk ülke ve tahsil aşamalarıbarajı Gümrükaşarak ve Ticaret başarmış assessment, accrual and kayda collecting değer are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 parlamentoda temsil hakkı kazandı. Bu durum, seçimlerin Mersin galibi Bu çalıĢma, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlerönceki Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according to MHP ise bu Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over yakın Türk siyasiGümrük tarihivergisinden açısından bir ilk anlamına seçimlerde çok büyük bir kan kaybı yaşamıştır. türetilmiĢtir. doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir 1999 processgenel of other taxes. Customs yüzde duty disputes geliyordu. seçimlerinde 28,38 olan seçmen yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. desteğini place. However, in the18,42’ye case of disputes not being yüzde düşürmüştür. Bu MHP Ancak idari çıkış aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. Bu seçimlerde, sürpriz bir yapan Adalet ve 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. için yüzde 35’lik bir kayıp anlamına geliyordu. Key words: Custom, Custom Duties, Custom Kalkınma Partisi birinci parti oldu ve hükümeti Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Bütün Disputesbunlara rağmen MHP Mersin’de, Türkiye Gümrük kurma hakkını elde etti.Uyuşmazlıkları 58. Cumhuriyet hükümeti, genelinde aldığı oyların iki kat daha fazla oy Adalet ve Kalkınma Partisi, Kayseri milletvekili almayı başarmış ve ikinci parti olmuştur. Ne Abdullah Gül’ün başbakanlığında 18.11.2002 var ki yüzde 10’luk ülke barajını aşamadığı için tarihinde kuruldu. Akabinde de, 14 Mart 2003 Türkiye genelinde olduğu gibi Mersin’den de tarihinde, yenilenen Siirt seçimleriyle Türkiye milletvekili çıkaramamıştır. Büyük Millet Meclisi’ne Siirt milletvekili olarak giren Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığında, Türkiye geneli ve Mersin’de partilerin toplam oy 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti kuruldu. oranları ve elde ettiği temsil gücü irdelendiğinde 154 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) de önemli bulgular ile karşılaşılır. 22. dönem Türk ikinci oy oranını elde etti. Öte yandan, bir GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ Parlamentosu’nu şekillendiren 2002 genel seçimönceki seçimlerde iktidara büyük ortak veren sol 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM lerinde sağ kanat, toplam oy oranı bakımından, kanat YOLLARI ise, bu seçimlerde oldukça büyük oranda çok partili dönem TürkADMINISTRATIVE siyasi tarihinin en büyük oy kaybetmiştir (Grafik SOLUTIONS TO DISPUTES OVER30). CUSTOM DUTIESMilletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı Tablo 14: 2002 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 (%) Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü Oy Oranı Milletvekili Temsil Edilme Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising Sayısı Oranı eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those Sağ Partiler Toplamı 61.4 commodities’quantity 5 and value. It is are a kind 41.67 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir of dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Sol Partiler Toplamı 28.2 7 58.33 türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and 2002 dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on Diğerleri kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan 10.4 bir regular basis like income tax and corporate tax, 0 as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties Toplam 100 are collected only12 100 eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom yüzde 41’in biraz üzerinde temsil gücü kaza2002 genel seçimleri, Mersin’in yapısı kanun kapsamı dışında siyasi tutulmuştur. Bu açınedenle, ve duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are 14).numbered 4458. sından da son derece çarpıcıKanunu’nda sonuçlara yol açmıştır. sayılı Gümrük düzenlenmiştir. Bu kanun nabilmiştir regulated by (Tablo customs law ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning with commodities subject to Sol kanat bu seçimlerde Mersin’de yaklaşık 4 2007 YILI GENEL işlemlerin sırasına göre bir sistematik 17. international trade entering customsSEÇİM territories ofSONUÇLARI oluşturulmuştur. Diğer karşın tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. puanlık oy kaybetmiştir. Buna sağ kanat, gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, all other taxes, compalsive levels such as 22Like Temmuz 2007 tarihinde gerçekleştirilen 2007 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Mersin’deki seçmen desteğini yüzde 57’den, Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Milletvekili Genel Seçimlerine seçmen Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerTürkiye Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according to yüzde 61,4’e yükseltmiştir. Ancak, milletvekili Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over ilgisi, Türkiye genelinde ve Mersin’de, bir öntüretilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the sayısı ve temsil gücü bakımında Mersin’de durum süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir ceki process of other taxes. Customs dutyyüksek disputes olmuştur. Bu seçimlere oranla daha yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first tersinedir. Mersin’de sağ oyların çok sayıda parti öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. durum place. However, in the case of disputes being katılım oranlarına danotyansımıştır. Türkiye Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. arasında bölünmüş olmasından, solbaşvurulabilmektedir. kanat kârlı 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna genelinde seçimlere katılım, 2002 seçimleri ile Key words: Custom, Custom Duties, Custom çıkmıştır. Bu bağlamda Mersin’in siyasi yapısı Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, kıyaslandığında Disputes yüzde 6,68 oranında artarak, Gümrük Uyuşmazlıkları içinde sol kanat çok hızlı bir yükseliş kaydederken, sağ kanat büyük bir yara almıştır. Mersin’den 7 milletvekili çıkaran sol kanat, Mersin’de yüzde 58’in üzerinde bir temsil gücüne ulaşmıştır. Buna karşın sağ partiler, sol kanadın toplam oylarının 2 katından daha fazla oy almış olmasına rağmen, Mersin’den yalnızca 5 milletvekili çıkarabilmiş yüzde 84,38 olarak gerçekleşmiştir. Mersin’de ise katılım oranı, Türkiye ortalamasının oldukça altında ve yüzde 80,17 civarında gerçekleşmiştir. 2007 genel seçimleri de Türkiye’nin ve Mersin’in siyasi yapısında çok önemli değişmeleri beraberinde getirmiştir. 2002 genel seçimlerinde Meclis’te yalnızca iki parti temsil edilirken, 2007 seçim- 155 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) lerinde AKP ve CHP’ye, MHP ve bağımsızlar bakımından Türkiye genelinde üçüncü sırada GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ yer alan MHP, Grafik 32’de de görüldüğü gibi, da eklenmiştir. Bağımsız olarak Meclis’e giren 1 AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI Mersin’de çok daha büyük bir başarıya imza atarak milletvekillerinin bir bölümü, ĠDARĠ seçim sonrasında birinci konumuna yükselmiştir. MHP’nin bu DTP çatısı altında toplandılar. ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TOparti DISPUTES OVER seçimlerde Mersin’de, Türkiye genelinde aldığı CUSTOM Bir önceki dönemin iktidar partisi AKP, bu DUTIES oylardan yüzde3 113,63 Oranında daha fazla oy 2 Selin KILINÇ seçimlerden daha da güçlenerek çıkmıştır. Öte , Hatice YURTSEVER almıştır. Türkiye genelinde aldığı yüzde 46,66’lık 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi yandan 2007 seçimlerinin belki de en başarılı 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, Ticaretpartisi Bölümü konumuna yükselen AKP ise oyla DıĢ iktidar partisi Milliyetçi Hareket Partisi’dir. MHP 2002 Mersin’de bu başarısını sürdürememiştir. AKP, Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising seçimlerinde yüzde 10’luk ülke barajını aşamadığı eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın yüzde from the 27,25’lik movement of commercial seçmen commodities desteği ile Mersin’de miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those için Parlamentososyal dışında kalmıştı. 2007 seçimleve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir ikinci commodities’quantity andalmıştır. value. It is areÖte a kindyandan of sırada yer Türkiye dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy rinde ise Türkiye genelindeki seçmen desteğini türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan genelinde instrument in aldığı addition toyüzde its economic, social and 20,85’lik oy oranı ile ana dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on yüzde 71,14 oranında arttırarak, yüzde 14,29’luk kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir muhalefet regular basis like incomeolma tax andgörevini corporate tax,üstlenen as partisi CHP ise vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties oy oranına ulaşmıştır (Grafik 31). eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus Mersin’de, are collected only once whengenelinde commodities subject Türkiye kazandığı oylardan olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to yüksek oytaxoranı eldelaw,etmiş Usul Kanunu (VUK)’nunMersin’in ikinci maddesine göre bu daha the second item of procedural customolsa da, ancak 2007 genel seçimleri sonucunda siyasi kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, yer alabilmiştir. vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 üçüncü proceduressırada and practises of custom duties are yapısında da çokgümrük önemli bir değişim gözlemlenir. sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Bu seçimler Mersin ili genelinde 2040’ı şehir, bu oywith oranları sonucunda, Mersin’i Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak Bütün created beginning commodities subject to sırasına toplam göre 3526 bir sistematik international trade entering customs territories of 1486’sı kırsaldaişlemlerin olmak üzere sanMeclisi’nde temsil eden oluşturulmuştur. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Türkiye Turkey andBüyük continuingMillet with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as dıkta, yüzde 80 katılım oranı ile gerçekleşti. Bu milletvekilliği, 3 partiarearasında dağılmıştır. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret 12 assessment, accrual and collecting regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş Mersin niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of seçimlerde oldukça önemli bir bulgu, 1 veMaliye MHP dörder kazanarak Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi BilimlerAKP Enstitüsü Anabilim Dalımilletvekilliği Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over kırsalında siyasiKanunu katılımın, kentsel alanlara oranla yüzde 33,33’lük temsil gücü elde etmiştir. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci,gerçekleşmiş diğer vergilerde oluşan süreçtenDaha farklı bir CHP processise of Mersin’den other taxes. Customs duty disputes çıkarmış ve daha yüksek oranda olmasıdır. 3 milletvekili yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. yüzde place. However, the case ofgücüne disputes not being açık bir anlatımla Mersin kırsalında seçimlere 25’likintemsil ulaşmıştır. Bunlara Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 yargı yoluna başvurulabilmektedir. katılım yüzde uyuşmazlıklarda 82,7 oranında gerçekleşirken, ilaveten bağımsızların payına 1 milletvekilliği Key words: Custom, Custom Duties, Custom buna karşın kentsel alanlarda olarak Anahtar Kelimeler:yüzde Gümrük,78,4 Gümrük Vergisi, düşmüştür Disputes Gümrük Uyuşmazlıkları gerçekleşmiştir (TÜİK, 2008). Bu oranlar Mersin Oyların ve milletvekillerinin siyasi yelpazeye kırsalında yaşayan bireylerin, siyasete olan ilgidağılımı detaylı olarak incelendiğinde, seçim sinin kentsel alanlardan daha yüksek olduğunun sonuçlarının siyasi yapıya yansımaları çok daha bir göstergesi olarak kabul edilebilir. anlamlı hale gelir. Kazanılan oy oranı, çıkarılan Öte yandan Mersin’de oyların partilere dağılımı milletvekili sayısı ve temsil gücü bakımından konusunda da çok dikkat çekici sonuçlar ile Türkiye ve Mersin’de mutlak üstünlük sağ yelpazededir. Sağ yelpazenin Türkiye’nin genel siyasi karşılaşılır. Bunlardan en önemlisi, aldığı oylar 156 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yapısı içindeki ağırlığı yaklaşık 1 puan artarken, miştir. Bu değişim temsil gücüne daha yüksek GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sol kanadın ağırlığı yine 1 puana yakın gerileoranlarda yansımıştır. ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI1 Tablo 15: 2007 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Milletvekili Sayısı ve Oy Dağılımı ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER Mersin’de Partilere Göre Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) CUSTOM DUTIES Oy Oranı (%) Milletvekili Sayısı Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 8 DıĢ Ticaret Bölümü 3 Sağ Partiler Toplamı 63.4 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, 2007 Temsil Edilme Oranı (%) Sol Partiler Toplamı 27.3 3 66.67 25 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement Diğerleri 9.3 1 of commercial commodities8.33 miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve mali fonksiyonlarının commodities’quantity Toplamyanında önemli 100bir 12 and value. It is are a kind of100 dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and dolaylı birMersin’deki vergi türü olan gümrük gelir ve net fiscalbir functions. Since they are 2007 not collected on seçimlerinde Öte yandan sağ partiler, toplamvergisi, seçmen anlatımla sol, genel kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as vergi türü olmadığından, dış ticarete konu an indirect tariff on expenditures, custom duties desteğini bu seçimlerde daha da arttırmıştır. Sololan Mersin’in siyasi yapısı içinde yüzde 57,14’lük eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmakise üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi bir to foreign trade arrive atuğramıştır. the custom. According to partilerin gücünde kısmi de olsa bir gerileme güç kaybına Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom gözlemlenir. Benzeri bir düşüş bağımsızların kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, 2011 YILI GENEL SEÇİM gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 18. procedures and practises of custom duties areSONUÇLARI seçmen desteğinde de yaşanır. Sonuçlar, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir.kazaBu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Dönem Türkiye Büyük Millet üyelerini nılan milletvekilliği vegirişinden temsil başlayıp, gücü bakımından Bölgesine eşyaya uygulanacak 24. created beginning with commodities subject Meclisi to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of amacıyla yapılmış olan 2011 genel incelendiğinde ise Mersin’in yapısındaki oluşturulmuştur. Diğersiyasi tüm vergilerde olduğu gibi belirlemek Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as 12 Haziran 2011 yapılmıştır. değişime ilişkin çok vedaha bulgulara tahakkuk tahsil ayrıntılı aşamaları Gümrük ve Ticaret seçimleri, assessment, accrual and collecting are tarihinde regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 seçimlerde Türkiye genelinde ulaşılır. Bir önceki seçimlerde 5 milletvekili veBilimlerBu Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk to seçmen ilgisi, Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over bir önceki seçimlere yakın oranlarda gerçekleşyüzde 41,67’likGümrük temsilvergisinden gücü kazanan sağ kanat, türetilmiĢtir. doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes miştir. Mersin ili özelinde ise seçimlere katılım bu seçimlerde milletvekili sayısını 8’e, temsil yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari yükseltmiştir. aşamada çözümlenmek zorundadır. oranında place. However, in the görülür case of disputes being yaşanır. Daha gözle birnotartış gücünü de yüzdeöncelikle 66,67’ye Bir başka Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. net bir anlatımla Mersin’de yaşayan bireylerin anlatımla sağ partiler 2007yargıgenel seçimlerinde Key words: Custom, Custom Duties, Custom Anahtar Kelimeler:yaklaşık Gümrük, Gümrük Disputes seçimlere ilgisi hem, 2011 Türkiye genelinden Mersin’deki temsil gücünü, yüzde Vergisi, 60 Gümrük Uyuşmazlıkları oranında arttırmıştır (Tablo 15). Sol kanat ise Mersin’de toplam 3 milletvekili çıkarmış ve yüzde 25’lik temsil gücü elde etmiştir. Bir önceki seçimlerde Mersin’den çıkardığı toplam milletvekili sayısının 7 ve temsil gücünün yüzde 58,33 olduğu hatırlandığında, solun Mersin’de uğradığı kayıplar daha bir anlaşılır hale gelir. Daha ve hem de 2007 Mersin özelinden oldukça fazla olmuştur. Katılım oranları bir önceki seçimle kıyaslandığında ise 2007 seçimlerinde Mersin’de seçimlere katılım yüzde 80 civarında iken, 2011 yılında yüzde 8,5’lik bir artışla yüzde 87’ye yükselmiştir. Bu seçimlerde dikkat çekici bir başka bulgu ise, daha 157 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) 2011 genel seçimlerinde Mersin’de üçüncü sıraya önce de belirtildiği gibi, Mersin’li seçmenlerin GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ düşmüştür. Mersin ilinde bu seçimlerde, MHP’nin siyasete olan ilgilerinin uzunca bir aradan sonra 1 YOLLARI Türkiye ortalamasının üzerine ĠDARĠ çıkmışAġAMADA olmasıdır. ÇÖZÜM seçmen desteğinde gözlemlenen kayıp yüzde Bu durumda, etnik temelli siyaset yapan siyasi 24,36’yı bulmuştur.OVER 2007 seçimlerini ikinci sırada ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES partinin 2011 genel seçimlerinde, Mersin CUSTOM kentine DUTIES tamamlayan Ak Parti ise bu seçimlerde Mersin’de, bir başarı gerçekleştirerek ayrı bir önem atfetmesi ve bu sebeple de son 2 beklenenin de ötesinde Selin KILINÇ , Hatice YURTSEVER3 seçimleri birinci sırada tamamlamıştır. Ak Parti, derece aktif bir siyasi propaganda kampanyası 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi 3 Celal Bayar Üniversitesi DıĢ Ticaret Bölümü yürütmüş olması son derece etkili olmuştur. BuSalihli MYO, bu seçimlerde Mersin’deki oy oranını yüzde durum, yalnızca söz konusu partinin seçmen 17,4 arttırmıştır. Bir önceki seçimleri Mersin’de Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Abstract: Custom duty is a kind of tariff arising eşyanın değiştirmesi nedeniyle, kalmabu eşyanın üçüncü from the movement of commercial commodities sırada tamamlayan CHP de, 2011 genel kitlesinin siyasete olanyerilgisini arttırmakla miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those sosyal ve olan mali fonksiyonlarının önemli bir seçimlerinde commodities’quantity and value. It is are a kind grafiğini of Mersin’deki başarı önemli mıştır. Karşıt görüşte geniş halkyanında kitlelerini dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy Aynısiyasi zamandairadelerini harcamalar üzerinden alınan ölçüde instrumentyükselterek, in addition to its economic, and birincisocial sıradaki Ak Parti’yi de sandık başınatürüdür. gidip, ortaya dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir zorlayan regular basis bir like income tax andile corporate tax, as seçimlerinden oy oranı Mersin koymaları gerektiği hususunda uyarıcı olmuştur. vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus ikinci are collected once when commodities subject partionlyolarak çıkmıştır. Bu realite de seçimlere, yüksek katılım oranı olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to olarak yansımıştır. Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom ki, 2011 seçimlerinin Mersin’deki kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu nedenle, Denilebilir duties are excluded fromgenel this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are mağlubu MHP olmuştur. Yapılan 2011 genel seçimleri, ülkenin toplumsal ve siyasal sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun tek regulated by customs law numbered 4458. gözlemlerden ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been vecreated görüşmelerden elde edilen MHP’nin hayatı açısındanBölgesine doğurduğu belki de girişindensonuçların başlayıp, eşyaya uygulanacak beginning with commodities subjectsonuç, to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of önemli kalelerinden birisequence. olarak kabul edilen en kayda değeri, iktidardaki birtümsiyasi partinin, oluşturulmuştur. Diğer vergilerde olduğu gibi en Turkey and continuing with operation gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as siyasi tarihimizdetahakkuk ilk kez, üç genel seçimin ve girdiği tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret Mersin’deki assessment, accrualbu andolağan collecting olmayan are regulated yenilginin teBakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 yatan nedenlerin, milletvekili adaylarını üçünden de oylarını arttırarak birinci parti olarak Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimlermelinde Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over çıkmış olmasıdır.Gümrük Adaletvergisinden ve Kalkınma Partisi, 2002 belirlemede yaşanan sıkıntılar, aday seçiminde türetilmiĢtir. doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğerettiği vergilerde oluşan süreçten farklı process ofisabetsiz other taxes. tercihler Customs duty disputes yönündedir. genel seçimlerinde elde yüzde 34,43’lük oy bir yapılan olduğu yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first öncelikle idari aşamada yüzde çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being oranını, 2007 genel seçimlerinde 46,66’ya Ancak idari aşamada çözümlenemeyen Öte solved administratively, actionseçileri, can be taken.partilerin çıkaryandan 2011legal genel 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. taşımıştır. Ak parti başarısınıyargı 2011’de de sürdürmüş Key words: Custom, Custom Custom Büyük Millet dıkları milletvekili sayısıDuties, ve Türkiye Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes ve seçmen desteğini yüzde 6,8 oranında arttırarak Gümrük Uyuşmazlıkları Meclisi’nde temsil edilme oranları bakımından yüzde 49,83’e taşımayı başarmıştır (Grafik 33). da önemli sonuçlar doğurmuştur. Kazanılan 2011 genel seçimleri Mersin ili özelinde değermilletvekilliği ve erişilen temsil gücü bakımınlendirildiğinde ise çok daha farklı bir tablo ile dan partilerin 2011 seçimlerindeki sıralaması, karşılaşılır. Öncelikli olarak, Grafik 33’te de göbir önceki seçimlerin aynısıdır. Ancak sayıların rüldüğü gibi, partilerin başarı sıralamasında çarpıcı ve oranların detayları incelendiğinde, çarpıcı bir değişiklik ortaya çıkmıştır. 2007 seçimlerinin farklılıklarla karşılaşılır: Ak Parti 2011 genel Mersin galibi MHP, ciddi bir oy kaybı yaşayarak seçimlerinde, bir önceki seçimlere kıyasla 14 158 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) milletvekilliği kazanarak ilk sırayı paylaşmışlardır. sandalye kaybetmiştir. MHP’nin bu seçimlerdeki GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ sandalye kaybı ise 17’dir. Kazananlar cephesinOysa 2011 genel seçimlerinde bu tabloda çarpıcı 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM YOLLARI de ise CHP’nin kazancı 24 ilave milletvekilliği bir değişim yaşanacak ve uzun yıllardan beridir olmuştur. Bağımsız milletvekillerinin sayısı da, ADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO ilinde DISPUTES Mersin önemliOVER başarılar elde eden MHP, bu 28’den 35’e yükselmiştir (Grafik 34). CUSTOM DUTIES kez Mersin’de önemli bir başarısızlık yaşayacaktır. 2 3 Bir YURTSEVER başka ifadeyle MHP, Mersin’den çıkardığı Selin KILINÇ Konu aynı bağlamda, Mersin ili özelinde in- , Hatice 2 temsil gücünü yarı yarıya Celalderece Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Malimilletvekilliğini Hukuk Programı Yüksekve Lisans Öğrencisi celendiğinde de son önemli sonuçlarla 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü kaybetmiştir. Yaşanan bu kayıplar MHP’ye, bir karşılaşılır. Kazanılan milletvekilliği ve temsil gümrüğe tabi olan ticari önceki Abstract:seçimlerin Custom duty isMersin a kind of şampiyonluğu tariff arising unvanını gücü bağlamında,Özet: bir Gümrük öncekivergisi, seçimlerde Mersin’de eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, bu eşyanın from the movement of commercial commodities dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, kaybettirmekle subject to customs which is based bu on partiyi those kalmamış, sıralamada ilk sırayı Ak Parti ile MHP paylaşmıştır. 2007 sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of ticaret ve ve ekonomi aracı olan 4’er bir vergi üçüncülüğe tariff that is a foreign trade and economic policy seçimlerinde Akdış Parti MHPpolitikası Mersin’den düşürmüştür türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and vergisiGenel gibi belirli aralıklarla alınan Partilerin bir regular basis like income taxSayısı and corporate Tablo 16: kurumlar 2011 Yılı Seçimlerinde Milletvekili ve tax, OyasDağılımı vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus are collected only once when commodities subject olmak üzere alınmaktadır. Gümrük vergileri, Vergi Partilere to foreignGöre trade arrive at the custom. According to Mersin’de Oy ve Milletvekili Dağılımı (%) Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu the second item of tax procedural law, custom kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Oy Bu nedenle, are excluded from this law. Temsil Therefore,Edilme Oranı (%)duties Milletvekili Sayısı gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 procedures and practises of custom duties are sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numberedOranı 4458. (%) ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Through this law, a systematization has been Sağ Partiler Toplamı 57.83 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya uygulanacak created beginning6with commodities subject54,54 to işlemlerin sırasına göre bir sistematik international trade entering customs territories of Sol Partiler Diğer Toplamı 4 with operation sequence. 36,36 oluşturulmuştur. tüm vergilerde olduğu32.3 gibi Turkey and continuing 2011 gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, Like all other taxes, compalsive levels such as Bağımsız 9.65 1 and collecting are regulated 9.10 tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan by General Directorate of Customs as a part of 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Mali Hukuk to Diğerleri 0,22 Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy Ministry according Programı Yüksek Lisans Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksekprocess Lisans of Tezinden Kanunu hükümlerine uygunÖğrencisi olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution disputes over türetilmiĢtir. Toplam 100 11 a different form from 100 Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları have to be resolved administratively in the first idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being Kaynak: TÜİKöncelikle (2014), Ancak idari aşamada çözümlenemeyen solved administratively, legal action can be taken. 1 uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. Key words: Custom, Custom Custom devam ettir2011 yılı genel seçimlerinin sonuçları, oyların ve siyasi yapısındaki ezici Duties, üstünlüğünü Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes Uyuşmazlıkları milletvekillerininGümrük siyasi yelpazeye dağılımı tememiştir. Sağın ülkenin siyasi yapısındaki belirleyici linde incelendiğinde, yalnızca siyaset kurumunun işleyişindeki değişim değil, hem Mersin’in ve hem de Türkiye’nin siyasi yapısında değişimde daha net ve anlaşılır hale gelecektir. Bu hususta en dikkat çekici bulgu, uzun yıllardan beri devam ede gelen gelenek 2011 genel seçimlerinde de bozulmamış, sağ siyaset geleneği Türkiye’nin üstünlüğü yalnızca oy oranları bakımından değil, de temsil gücü bakımından da sürmüştür. Bu değerlendirme, Mersin ili özeli için de geçerlidir. 65 yıla yaklaşan çok partili dönemin tamamında Mersin’in siyasi yapısında sağ partilerin ezici bir üstünlüğü çarpar. Mersin kent merkezinde sol siyaset anlayışı daha etkin gibi görünse de, 159 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) Mersin kırsalında sağın ezici üstünlüğü ilin siyasi Sağ siyaset geleneğinin siyasi yapıda yaşadığı GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ bu kayıplar, hem Türkiye genelinde ve hem de yapısında belirleyici olmaktadır (Tablo 16). 1 ĠDARĠ AġAMADA ÇÖZÜM MersinYOLLARI ili özelinde, sol yelpazeye artış olarak Siyasi yapıda sağın üstünlüğü devam etmekle yansımıştır. 2011 genel seçimlerinde sol partileADMINISTRATIVE SOLUTIONS TO DISPUTES OVER birlikte, partilerin oy dağılımı, temsil gücü ve rin toplam oy oranı yüzde 25 civarında, temsil çıkardıkları milletvekili sayısı bir öncekiCUSTOM genel DUTIES gücü de yaklaşık yüzde 18,6 oranında artmıştır. Selin KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 seçimler (2007 genel seçimleri) ile kıyaslandığınMerin ili özelinde ise sol siyaset geleneği seçmen 2 Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi da, sağ yelpazeninCelal bu Bayar seçimlerde, hem Türkiye 3 Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢ Ticaret Bölümü desteğini yüzde 18,3 oranında, temsil gücünü de genelinde ve hem de Mersin ili özelinde önemli 45,44 Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari yüzde Abstract: Customoranında duty is a kindarttırmıştır. of tariff arising bir kayıp yaşadığı gerçeği ile karşılaşılır. eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle,Türkiye bu eşyanın from the movement of commercial commodities miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, subject to customs which is based on those GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ genelinde sağ yelpazenin, toplam oyyanında oranında sosyal ve mali fonksiyonlarının önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of tariff that is a foreign trade and economic policy dış ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi yüzde 4,8’lik bir düşüş ve temsil gücünde türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden de alınan instrument in addition to its economic, social and Demokratik rejimlerde seçimler hayati öneme dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on yüzde 7,5’lik birkurumlar azalma gözlemlenmiştir. vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as sahiptir. Siyasi katılım ise demokratik toplumlarda vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus bireylerin are collected only onceen when commodities subject hem temel haklarından ve hem de Durum Mersin olmak ili özelinde de Türkiye üzere alınmaktadır. Gümrük geneline vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu en thebaşta second gelen item of ödevlerindendir. tax procedural law, custom Bireylerin siyasi benzer bir görünüm sergiler. Bu tutulmuştur. seçimlerde sağ kanun kapsamı dışında Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 yaşama procedures aktif and practises of custom duties areile gerçekleşir. katılımı seçimler partilerin Mersin’deki toplam seçmen desteği, sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bireyler Through this law, a systematization has been seçimlerdeki siyasi davranışları ile topluyüzde 8,8’lik bir düşüşle, yüzde 57,83 Bölgesine girişinden başlayıp, eşyaya olarak uygulanacak created beginning with commodities subject to işlemlerin sırasına göre bir sistematik mun international trade entering customs territories of yapısının belirlenmesinde kritik roller gerçekleşmiştiroluşturulmuştur. (Tablo 16).Diğer Butümoyvergilerde oranları ilegibi Turkeysiyasi olduğu and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, üstlenirler. Like all otherBireyler taxes, compalsive levels such as seçimlerde siyasal erkin, siyasi bağlantılı olaraktahakkuk sağ partilerin Mersin’den ve tahsil aşamaları Gümrük çıkarve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir kuruluş niteliği olan partiler by Generalarasındaki Directorate of dağılımı Customs as belirleyip, a part of toplumun 1 Bu çalıĢma, Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to dıkları milletvekili sayısı daCelal 8’den 6’ya düşmüştür. Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından, Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden Kanunu hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir. Customsyapısını Law. Resolution process of disputes over siyasi şekillendirirler. türetilmiĢtir. Siyasi yapıda yaşanan bu değişim, sağ partilerin Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir Mersin’deki toplam yansımıştır. yapıyatemsil sahiptir.gücüne Gümrük de vergisi uyuşmazlıkları öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. Daha net bir ifadeyle bu değiAncak temsil idari gücündeki aşamada çözümlenemeyen uyuşmazlıklarda yargı yoluna başvurulabilmektedir. şim, sağ siyaset geleneğinin, Mersin ili özelinde Anahtar Kelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, yüzde 18,19’lukGümrük bir gerileme yaşadığı anlamına Uyuşmazlıkları geliyordu. Bulgular biraz daha dikkatli analiz edildiğinde, sağın Mersin’de yaşadığı kayıpların, Türkiye genelinde yaşanılan kayıpların kat be kat üstünde olduğu gerçeği ile karşılaşılır. Ortaya çıkan bu tabloda MHP’nin yaşadığı oy kaybının yanı sıra, bağımsız adayların oylarındaki kısmi artış da etkili olmuştur. customs duties has a different form from the process of other taxes. Customs duty disputes have yandan, to be resolved administratively in the first dinamiklerin Öte Tarihsel ve toplumsal place. However, in the case of disputes not being administratively, action can be taken. desolved etkisiyle, Türklegal toplumunun kendine özgü bir 1 siyasi yapısıCustom, vardır. Bütün nedenlerle ilişkili Key words: Custom Duties,bu Custom Disputes olarak Türkiye’de siyasi partiler genellikle çok uzun ömürlü olmamaktadır. Bununla birlikte iki ana siyasi gelenek, çok partili dönem boyunca her zaman varlığını korumuştu. Kurulan her siyasi parti, kendine özgü ideolojik ve siyasi söylemleri olsa da, genelde sağ ya da sol siyaset geleneğinin birinin içinde varlığını ve siyasi işlevini sürdürmüştür. Bu nedenle, Türk toplumunun 160 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) siyaset kültürünün dominantlığı daha net bir şekilde siyasi yapısının daha sağlıklı analiz edilebilmesi GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ gözler önüne serilir. Grafik 35 ve Grafik 38’de ve sosyo-politik yapıdaki değişimin ortaya kona1 ĠDARĠ AġAMADA açıkçaYOLLARI görüldüğü gibi, 1950’li yıllarda Türkiye bilmesi için, siyasetin ana kanatlarının seçmen ÇÖZÜM genelinde sağ partilerin toplam oy oranı ortalama desteğindeki ve temsilADMINISTRATIVE gücündeki değişimin iyi SOLUTIONS TO DISPUTES OVER yüzde 58 civarında seyrederken, 1960’lı yıllarda incelenmesi gerekir. CUSTOM DUTIES bu oran yüzde 63’ü aşmıştır. 1970’li yıllarda ise KILINÇ2, Hatice YURTSEVER3 Araştırmada, yukarıda dikkat çekilenSelin saptamasağ partilerin toplam oylarında, 1960’lı yıllara 2 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Mali Hukuk Programı Yüksek Lisans Öğrencisi ların ışığında Mersin’in siyasi 3 yapısı, bu yapının Celal Bayar Üniversitesi Salihli MYO, DıĢkısmi Ticaret bir Bölümü oranla düşüş gözlemlenir. 12 Eylül 1980 zaman içinde geçirdiği değişim ve Mersin’in Özet: Gümrük vergisi, gümrüğe tabi olan ticari Askeri Abstract:Darbesi’ni Custom duty istakip a kind eden of tariffsüreçte arising ise sağ kanat Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki eşyanın yer değiştirmesi nedeniyle, yerini bu eşyanın from the movement of commercial commodities hızlı bir toparlanma sürecine miktarı veya değeri üzerinden alınan, ekonomik, çok subject to customs which is based on those girer. Darbeyi ortaya koymak hedeflendi. Seçimlerin toplumun sosyal ve mali fonksiyonlarının yanında önemli bir commodities’quantity and value. It is are a kind of takip eden ilk genel seçimlerde sağ partilerin ticaret ve ekonomi politikası aracı olan bir vergi tariff that is a foreign trade and economic policy siyasi yapısının dış üzerinde belirleyici etkiye sahip türüdür. Aynı zamanda harcamalar üzerinden alınan instrument in addition to its economic, social and toplam oy oranları yüzde 23,1’lik bir sıçrama dolaylı bir vergi türü olan gümrük vergisi, gelir ve fiscal functions. Since they are not collected on olduğu realitesinden hareketle, hedefe ulaşmada kurumlar vergisi gibi belirli aralıklarla alınan bir regular basis like income tax and corporate tax, as kaydederek, yüzde 55.58’den, yüzde 68.41’e vergi türü olmadığından, dış ticarete konu olan an indirect tariff on expenditures, custom duties temel veri kaynağı olarak genel seçim sonuçları eşyanın gümrüğe geldiği anda bir defaya mahsus yükselir. are collected1980’li only once yıllar when commodities subject genelinde ise Türk sağının olmak üzere alınmaktadır. Gümrüksosyoloji vergileri, Vergi to foreign trade arrive at the custom. According to seçildi. Araştırmada, yapısal-işlevselci Usul Kanunu (VUK)’nun ikinci maddesine göre bu oy the ortalaması second item of yüzde tax procedural law, custom 67.39 civarında seyreder. kanun kapsamısiyaset dışında tutulmuştur. Bu nedenle, duties are excluded from this law. Therefore, geleneğinden hareketle, sosyolojisinin gümrük vergilerinin usul ve uygulama esasları 4458 Takip procedures and süreç practisesiçinde of custom are eden de duties sağ partilerin toplam sayılı Gümrük Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu kanun regulated by customs law numbered 4458. yöntem ve teknikleri kullanılarak, son 65 yılın ile dış ticarete konu olan eşyanın Türkiye Gümrük oyu, Through this law, a systematization has been 1999 genel seçimleri dışında ise genel bir Bölgesine ikincil girişinden veri başlayıp, eşyaya tekniği uygulanacak created beginning with commodities subject to genel seçim sonuçları, analizi işlemlerin sırasına göre bir sistematik artış international trade gösterir. entering customs territories of eğilimi 1990’lı yıllarda sağ parti oluşturulmuştur. kullanılarak analiz edildi. Diğer tüm vergilerde olduğu gibi Turkey and continuing with operation sequence. gümrük vergisinde de zorunlu aşamalar olan tarh, oyları Like allortalaması other taxes, compalsive as yüzde levels 66,5such olarak gerçekleşir. tahakkuk ve tahsil aşamaları Gümrük ve Ticaret assessment, accrual and collecting are regulated Bakanlığı’na bağlı ayrı bir siyasi kuruluş niteliği by General Directorateise, of Customs a part ortalamasının of 1950’den günümüze Türkiye’nin yapısıolan 2000’li yıllarda bütün asyıllar da 1 Bu çalıĢma, CelalMüdürlüğü Bayar Üniversitesi Bilimler Enstitüsü AnabilimMinistry Dalı Mali Hukuk to Gümrükler Genel tarafından,Sosyal Gümrük Customs Maliye and Economy according Programı Yüksek Lisans Öğrencisi Selin KILINÇ tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Tezinden hükümlerine uygunincelendiğinde, olarak yürütülmektedir. Customs Law. Resolution process70’e of disputes over genel olarak ve Kanunu dönemsel bazda üzerine çıkarak yüzde yaklaşır. türetilmiĢtir. Gümrük vergisinden doğan uyuşmazlıkların çözüm customs duties has a different form from the süreci, diğer vergilerde oluşan süreçten farklı bir process of other taxes. Customs duty disputes Türk toplumunun toplumsal ve siyasal yaşamında yapıya sahiptir. Gümrük vergisi uyuşmazlıkları Sağ have siyaset to be resolved administrativelyMersin’in in the first siyasi yapısı geleneğinin öncelikle idari aşamada çözümlenmek zorundadır. place. However, in the case of disputes not being sağ siyaset geleneğinin damgasını vurmuş olduğu Ancak idari aşamada çözümlenemeyen içindeki solved administratively, legal can be taken. üstünlüğü iseaction Grafik 37 ve 38’de net bir 1 uyuşmazlıklarda yoluna başvurulabilmektedir. gerçeği ile karşılaşılır. Sağyargı kanadın Türkiye’nin Key words: Custom, Custom Grafik Duties, Custom şekilde gözlemlenebilir. 38’de de açıkça gösiyasi yapısı içinde zayıf olduğu dönemler AnahtarenKelimeler: Gümrük, Gümrük Vergisi, Disputes rüldüğü gibi, incelenen süreçte sağ siyaset geleneği Gümrük Uyuşmazlıkları ise 1957 ve 1977 genel seçimleri ile şekillenen açısından Mersin’in siyasi yapısı içinde 3 dönüm parlamento dönemleri olmuştur (Grafik 35). Donoktası ve 3 kırılma noktası vardır: Sağ partiler ğal olarak sol kanadın, siyasi yaşamda en etkili toplam oy oranı bağlamında 1950, 1965 ve 1983 olduğu dönemlerde yine 1957 ve 1977 dönemleri genel seçimlerinde Mersin’de zirve yapmışlardır. olmuştur (Grafik 36). 2007 genel seçimleri de dördüncü bir zirve kabul Çok partili dönemde, genel olarak Türk topluedilebilir. Bu 3 genel seçimlerin ardından sağ yelmunun, özelde de Mersin’in siyasi yapısında, sağ paze için Mersin’de düşüş trendi başlamıştır. Öte 161 ULUSLARARASI HAKEMLİ BEŞERİ VE AKADEMİK BİLİMLER DERGİSİ UHBAB INTERNATIONAL PEER-REVIEWED JOURNAL OF HUMANITIES AND ACADEMIC SCINENCE www.uhbabdergisi.com Nisan / Mayıs / Haziran İlkbahar Yaz Dönemi Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: 2015 Uluslararası Hakemli BeĢeri ve Akademik Bilimler Dergisi April / May/ Haziran / June Spring Summer Issue: 12 Year: 20152015 Nisan / Mayıs Ġlkbahar YazVolume: Dönemi 4Cilt: 4 Sayı: 12 Yıl: ID:218Journal K:479 Jel Kodu: Y01 and Academic Science International Peer-Reviewed of Humanities April / May / June Spring Summer Volume: 4 Issue: 12 Year: 2015 www.uhbabdergisi.com (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) ID:230 K:509 Jel Kodu: K34 (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No: 12880) yandan 1957, 1977 ve 1999 genel seçimleri ise seçmen desteği yüzde 38.74 civarında iken, GÜMRÜK VERGĠSĠ UYUġMAZLIKLARININ 1960’lı yıllarda yüzde 33,7’e düşmüştür. 1970’li sağın Mersin’de dib
