Oktar BABUNA ile alakalı olarak b

T.B.M.M.
B:99
26.6.2003
0:3
İzmir Milletvekili Sayın Muharrem TOPRAK'ın "Oktar BABUNA ile alakalı
olarak bağış yoluyla alınan kanlar"a ilişkin yazılı soru önergesinin cevabıdır:
SORU 1: Geçtiğimiz yıllarda ülkemizde ömrünün son 6 ayını yaşadığını, kan kanseri
olduğunu iddia ederek ülkemizde azımsanmayacak sayıda kan bağışında bulunulmuştu. Oktar
Babuna olayının üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen ilgili kişinin sağlık durumunun da
bilinmesi gerekir. Türk insanına ait binlerce, on binlerce kan örneği ABD laboratuarlarının
kayıtlarına girdi. Geri alınması için eski Sağlık Bakanı sayın Osman DURMUŞ epey
mücadele etmiş ve geri alamamıştı. Ülkemizde birçok kişinin merak ettiği ve sonucunun bir
türlü açıklığa kavuşturulmadığı da herkesçe bilinmektedir. Bu nedenle;
Bu olay bir kurgu olup, necip Türk insanının yardımsever duygularından yararlanarak
alınan kanlarının ne amaçla ne kadarı nerelerde kullanıldı?
CEVAP 1: 1999 yılında lösemi hastası olan Dr. Oktar BABUNA için, Bakanlığımızın
bilgisi dışında İstanbul Tıp Fakültesi Vakfı'mn desteği ile bir kampanya başlatılmıştır.
Kampanya çerçevesinde toplanan kan örneklerinden 105 bin kan örneğinin Amerika Birleşik
Devletleri'nde, 16 bin kan örneğinin Almanya'da bir laboratuvarda, 30 bin kan örneğinin ise
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesinde test işlemleri yapılmıştır.
Yurt dışında yapılan testlerin sonuçlarının ülkemize getirilmesi, kemik iliği doku bilgi
bankası kurulmasında ülkemiz için faydalı olacağından, Bakanlığımız sonuçların ücretsiz
olarak bildirilmesini sağlamak için çaba harcamış, ancak test sonuçlarının ülkemize iletilmesi
için A.B.D'deki laboratuar yetkilileri 3.4 milyon dolar, Almanya'daki laboratuar ise 1 Milyon
Mark ücret istemiştir. Bu nedenle test sonuçlarını almak mümkün olamamıştır.
Yurt dışına kan örnekleri gönderilirken, bu örneklerin sahiplerine ait yaş, cinsiyet gibi
kişisel bilgi dosyaları gönderilmediği için, teorik olarak, genetik yapı ve doku gruplarına
bakılması mümkün olmakla beraber, bunların tıbbi olarak kullanılmaları mümkün değildir.
SORU 2: Ülkemizde kan bağışında bulunan insanların ve kamuoyunun da
bilgilendirilmesini düşünüyor musunuz?
CEVAP 2:
a) Amerikan Kan Bankaları Birliğinin Teknik Manuel'inde belirtildiği gibi,
transfüzyon süresince hastanın tıbbi tanı ve tedavisini gerçekleştiren hekimin hastanın
ihtiyacını belirlemesi ve hastaya uygulayacağı kan ve kan komponentinin cinsini, miktarını
bildiren bir talep yazması ile başlar. Transfüzyon kararı veren hekim hastaya transfüzyon
tedavisini anlatmanın yanı sıra,faydalan, taşıdığı riskler ve alternatif tedavileri de
bildirmelidir.
Hastanın soru sormasına izin verilmelidir. Hastanın yazılı onamı alınmalı ve muhafaza
edilmelidir. Farklı kuruluşlar hasta ile hekim arasındaki bu ilişkiyi belgeleme ve dökümante
etmekle ilgili farklı zorunluluklar belirlemiştir. Benzer biçimde bu prosedürün transfüzyon
tedavisi boyunca hangi sıklıkla tekrarlanması gerektiği de belirlenmiş olmalıdır, özellikle
kuruluşlarda hasta tarafından anlaşılacak biçimde dile getirilmiş tıbbi bilgiyi içeren formların
hasta tarafından imzalanması uygulaması bulunmaktadır. Hasta onam veremeyecek durumda
ise hasta yakını bu onamı verebilir.
b) Hasta örneklerinde yapılan bilimsel araştırma boyutunda ise, insan üzerindeki
araştırmalarda bilimin ve toplumun çıkarı hiçbir zaman deneğin sağlığıyla ilgili kaygılara
üstün gelmemelidir.
c) Toplumun kan bağışı hakkında bilgi düzeyinfn arttırılması, okullarda bu konuda
eğitimin yaygınlaştırılması iyi bir planlama ile bölgesel donör kazanım programlan ile
hizmetiçi eğitimlerin desteklenmesi çalışmaları devam etmektedir.
Dr Oktar Babuna ile ilgili kampanya, Bilimsel Kurul görüşüne dayanılarak
Bakanlığımız tararından durdurulmuş ve kamuoyuna gerekli açıklamalar yapılmıştır.
18 06 1999 tarih ve 10066 sayılı Genelgemiz ile de Bilimsel komisyonun belirleyeceği ilkeler
ve tavsiye kararlan belirleninceye kadar bu tür çalışmalar yapmak ısteyenlenn Sağlık
Bakanhğı'ndan resmi izin alması gerektiği tüm illere duyurulmuştur.
-564-