Untitled

LEBiB YALKIN YAYlMLARI VE BASlM iŞLERi A.Ş.
TEL: (0212) 279 67 50
ÖN SÖZ
Bilindiği
üzere dünya ticaretinin globalleştiği ve rekabetin günden güne
arttığı günümüzde; ülkelerin kalkınma politikalarında ihracatın arttırılarak
dünya ticaretinden daha fazla pay alınması vazgeçilmez bir olgudur.
ihracata Dayalı Kalkınma modelini benimseyen ve bu hedef
doğrultusunda yeni pazarlara yönelen ülkemiz geleneksel birkaç ürünün
ihracatçısı olmaktan kurtulmuştur. Herşeye rağmen bu kaydedilen
gelişmelere karşın ihracatımızın bugünkü seviyesi, ülkemizin gerçek
potansiyelini yansıtmamaktadır.
bir geçmiş ve deneyime sahip olan Oda'mız dış ticaret
alanında yoğun bir mesai harcayarak, çok çeşitli çalışmalar yürütmektedir.
Elinizdeki kitap, 1984 yılından itibaren yürütülen yeni pazarların
ihracatçılarımıza tanıtılmasını amaçlayan araştırmalar kapsamında, Japonya
toplumu ve Japon piyasasını tanıtmayı hedeflemektedir.
115
yıllık
Odamızın
üyelerini bilgilendirmeye yönelik olarak hazırlanan bu kitabın
Japonya piyasasının yapısal özelliği konusunda fikir vereceği kanaatindeyiz.
Bu kitabın hazırlanışında JETRO (Japon Dış Ticaret Teşkilatı) Yayınları
kaynak olarak kullanılmıştır.
Japonya ile Ülkemiz arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesine katkıda
bulunacağına inandığımız bu araştırmanın ihracatçılarımız ve tüm ilgililer için
faydalı olmasını diler, derlerneyi gerçekleştiren Dış Ticaret Araştırma
Raportörü Şaban Oruç'a ayrıca yazımını gerçekleştiren Yüksel Öğer'e
teşekkür ederim.
Prof.Dr.ismail Özaslan
Genel Sekreter
iÇiNDEKiLER
Sa~a
No.
JAPON TOPLUMU VE JAPON PiYASASI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1. BÖLÜM
JAPON TÜKETiCiSiNiN ÖZELLiKLERi
Gelir ve Harcamalar
Fiyat
Moda
Renk
Mevsimler ve Hava
Çevre
iŞ DÜNYASI
1.
iş Görüşmelerine Başlanması
2.
3.
4.
5.
Hazırlıklar
6.
7.
Görüşmeler
ve Karar Alma
Sözleşmeler
Bir Ticari ilişkinin Geliştirilmesi ve
Sürdürülmesi
Tercüman Kullanımı
Kartvizitler
DAGITIM SiSTEMi
Dağıtım Sisteminin Durumu
1
1
2
2
2
3
3
4
4
6
6
6
7
7
9
8
10
- ll Sa)1a
No.
1.
JAPONYA'DAKi DAGITIM MEKANiZMASI
1. ithalatçı Acenta ile Sözleşme
2. Uzmanlaşmış Dış Ticaret Şirketinin
Kullanımı
3.
4.
Genel Ticaret Şirketlerinin Kullanımı
Bir Ortak Girişim Veya Bir Yerel Temsilcilik
ilgili Sektörde Bir imalatçı ile Bağlantı
Kurulması
6.
14
14
15
Kurulması
5.
13
14
Bir Satış Bürosunun
Oluşturulması
16
16
ll.
TiCARi ŞiRKETiN ROLLERi
a) Mali işlevler
b) Risk Tahmini
c) Kaynak Geliştirme
d) Lisans
16
18
19
19
20
lll.
ORTAK BULMA
20
IV.
DAGITIMCI FiRMANIN SEÇiMi
Ürüne Göre Satış Stratejileri
1. Taze Meyve
2. Dondurulmuş Sebze
3. Giyim Eşyaları (kumaş dahil)
21
22
23
25
27
27
28
29
4.
5.
6.
Halı
El Sanatlar Ürünleri
Ahşap Mobilya
-lllSayfa
No.
ll. BÖLÜM
JIS STANDARDI
31
lll. BÖLÜM
JAS STANDARDI
Ormancılık Ürünlerinde Kullanılan JAS işaretleri
Yiyecek Maddeleri
Diğer Kalite işaretleri
35
1.
2.
3.
4.
IV. BÖLÜM
ETiKETLEME YÜKÜMLÜLÜKLERi
Tekstil Ürünleri
Elektrikli Aletler
Diğer Ürünler
Diğer işaretler
V. BÖLÜM
1.
2.
3.
4.
Tüketicinin Korunması
Ürün Sorumluluğu Kanunu
Satış Sonrası Hizmetleri Gelişimi
Zararın Telafisi ve Önlemler
VI. BÖLÜM
iTHALAT iŞLEMLERi
40
42
43
47
47
48
49
49
47
50
54
54
54
56
-IV-
Sayfa
No.
VII. BÖLÜM
GÜMRÜKTEN MAL ÇEKME iŞLEMLERi
56
Japon Pazarında Başanya Ulaşmanın Temel
Noktalan
Japonya'da Başlıca Fuar ve Sergiler
Yabancı Girişimciler için Düşük Faizli Kredi
Sistemi Sağlayan Bankalar
Bazı Japon Dış Ticaret Teşkilatları (JETRO)
73
77
80
80
JAPON TOPLUMU VE JAPON PiYASASI
1. BÖLÜM
JAPON TÜKETiCiNiN ÖZELLiKLERi
1. Gelir ve Harcamalar :
Ülkede yetişkin nüfusun büyük bölümünü ücretliler
oluşturmaktadır. Bu nedenle ücret standartları ve istihdam sistemi
tüketim harcamaları modelini etkileyen temel faktörlerdir.
Ücretler kıdeme göre belirlenir. Son yıllarda
performansa dayalı sistem uygulamalarında artış görülmektedir,
genelde finans sektöründe ücretler diğer sektörlerin üzerindedir.
Ücretler firmanın büyüklüğü ve çalışan insan sayısı ile de
bağlantılıdır.
1994
maddelerine
yılında hanehalkı
oranı
yiyecek
harcanmıştır.
Dayanıklı
soğutucu
gelirinin % 16.9'1uk
tüketim
mallarının
kullanımı
ısıtıcı
ve
cihazlar dışında bölgelere göre farklılık gösterir.
Şehirlerde yiyecek maddeleri harcamaları ve ev dışında yemek
yeme sıklığı daha yüksektir. Kirada oturanların sayısının yüksek
olması nedeniyle evle ilgili kira harcamalarının aile bütçelerindaki
oranı da yüksektir. Japonya genelinde aile bütçesi içinde ağırlığı
değişmeyen bir kalem olan giyim harcamaları fiyat farklılığı ve
moda anlayışı bölgelere göre az farklılık gösteren bir kalemdir.
-2-
Japon tüketicisi için kalite çok önemlidir, mamul mallar
için kalite ve dayanıklılık açısından bazı kriterler oluşturup,
ürünlerin bu kriteriere uymasını bekler.
Tüketicinin beklentisine uygun üretim sonucu mamul
kalitesinde sağlanan
dünyada kalitesiyle ün
gelişmeyle
bugün Japon
malları
tüm
kazanmıştır.
2. Fiyat:
Ekonominin canlı ve büyümesinin hızlı olduğu 1980'1i
yıllarda pahalı mallar da kolaylıkla satılırken 1990'1i yıllarda
daha ucuz mallara yönelmeye başlamışlardır.
Japonlar
Tüketiciler piyasayı, fiyat değişimlerini oldukça iyi izlemektedirler.
iyi malı ucuza almak tüketicinin genel eğilimidir.
3. Moda:
Reklam kampanyaları ve yayın organlarının etkisiyle
belli ürünlere yönelimin oluşabildiği ülkede ithal mallarda marka
aranmaktadır. Marka bilincinin bugün için varlığını sürdürmesine
karşılık gençler arasında markaya verilen önem azalmaktadır.
Genelde ürünler fiyat ve kalitesine bakılarak seçilmektedir.
4. Renk Tercihleri :
Batı
etkisi ile milli değerlerin karışımının sonucu olarak
Japonya'da çeşitli renklerin kullanımı yaygındır. Geleneksel Japon
evlerinde genelde mat ve pastel renkler kullanılır.
- 3-
Yaşlı
kesim eskiden giyimde daha sade renkleri tercih
etmekteydi. Oysa insanlar bugün, hangi yaşta olurlarsa olsunlar
zevklerine uygun her rengi kullanmaktadırlar.
5. Mevsimler ve Hava:
Yiyecek, giyim ve ev eşyaları ile bazı malların tüketimi
iklim koşulları ve mevsimsel değişikliklerin etkilerine açıktır.
Japonya'da kışlar soğuk ve kuru, yazlar ise sıcak ve nemli geçer.
Giyim eşyaları yapıldıkları madde ve model açısından mevsime
uygun olmalıdır.
imalatçılar ve perakendeciler her mevsime uygun olarak
beklenenin dışındaki
gelişmelere de bağlıdır. Örneğin; iklim şartları çeşitli sektörlerde
ürünler
hazırlarlar,
piyasa iklim
şartlarında
ve özellikle turizmde olduğu gibi giyim eşyaları, soğutma cihaziarı
ve diğer dayanıklı tüketim mamullerinin tüketimini olumsuz yönde
etkileyebilir.
Japonya kuzeyden güneye uzanan bir alanda
olduğundan
aynı
mevsimde bile bölgesel
görülebilmektedir. Bu nedenle iklim çeşitliliği satış
gözönüne
alınması
ısı
yerleşik
farlklılıkları
planı yapılırken
gereken bir konudur.
6. Çevre:
Şehirlerde
artan atık maddeler ve dünyada çevreye
verilen
önemin
tüketici
bilincinin
gelişmesine
katkıda
bulunmaktadır. Yeniden kullanılabilir/dönüştürülebilir malzeme
kullanımında artış görülmekte, tüketiciler çevreye zarar vermeyen
ürünleri tercih etmektedirler.
-4-
iŞ DÜNYASI
Akrabalık ilişkileri
Japonya'da büyük
ve kan
bağiarına
şehirlerde komşuluk ilişkileri
çok önem verilen
önceki
yıllara
göre
azalmaktadır.
Komşu
ve
arkadaşlara
yaz ve
kış
dönemlerinde hediyeler
gönderilir.
şirketleriyle iş
Japon
yapmak için
işadamlarının öğrenmesi
gereken en temel şey, neyin ilk olarak yapılacağı, bilgi için nereye
başvurulacağı, bir anlaşma imzalanması için ne tür hazırlıklar
yapılması gerektiğidir.
yapılmasını sağlar
Bu bilgiler
ve yanlış
görüşmelerin
anlaşmaların
düzgün bir şekilde
oluşmasını önler.
1. iş Görüşmelerine Başlanması
Iş
görüşmelerini
başlatmanın
ilk adımı anlaşmanın
kiminle ve nasıl yapılacağının belirlenmesidir. Japonya'yı
ziyaretten önce, kişinin kendi ülkesinde ve Japonya'da nereden ve
nasıl bilgi alınabilineceğinin belirlenmesi ve potansiyel alıcının
imalatçı, perakendeci veya dış ticaret şirketleri gibi grubun tespiti
gereklidir.
ihracat yapmak isteyen kişilerin ülkelerindeki Ticaret
Odaları'nın yanısıra
bürolarıyla
da
Japonya Dış Ticaret Organizasyon (JETRO)
bağlantı kurmaları
önemli bir
noktadır.
-5-
Ticari fuarlara aktif katılım da Japon firmalarıyla ba{Jiantı
ıçın uygun bir yöntemdir. Ayrıca denizaşırı ülkelerde ofis ve
şubeye sahip çok sayıdaki Japon şirketiyle de ba{Jiantı kurulabilir.
Bir Japon şirketine denizaşırı ofisini kullanarak yaklaşmak
işlemleri
hızlandıracaktır.
Bunların
yanısıra
firma ad ve
sektörlerinin bulundu{Ju "directory"leri (kitapçıkların) incelenmesi
de yararlı olacaktır.
girerken, bir Japon şirketinden cevap
alınmakta
gecikilmesi, bu şirketin teklifle ilgilenmedi{Jini
göstermez. Japon şirketleri merkezi olmayan bir yapıya sahip
olduklarından bir projenin inclenmesi ve sonuçlanması zaman
alabilir.
Bir
anlaşmaya
iş görüşmelerinin do{Jru ve hızlı ilerlemesi için, randevuların
kişisel girişimlerle alınması
zorunludur.
Resmi kurumlarla telefon aracılı{Jıyla randevu alınmasının
kolay oldu{Ju ülkede bir potansiyel alıcı ile sıklıkla ba{Jiantı
kurulması önemli bir avantaj sa{Jiar. Iki tarafı da bilinen araçlardan
yararlanması ihracatçının alıcının isteklerinden haberdar olması,
şirket yetkililerinin görevlerini ve isimlerini ö{Jrenmesi, hiçbir ön
tanıtım
olmaksızın
Japon firmasıyla ba{Jiantı kurulmaya
çalışılmasından daha iyidir.
Ticari fuarları ve toplantılar potansiyel müşterilerle ba{Jiantı
için uygun olanaklar yarattı{Jından, bu tür organizasyonlara
düzenli olarak katılım önemli bir konudur.
-6-
2.
Hazırlıklar:
Görüşmelere başlanmadan
önce yapılması gereken iki
nokta da, çeşitli araştırmalarla Japon pazarının boyutlarını ve
özelliklerini tespit etmek, hedeflenen tüketicinin özelliklerini
belirlemek ve gümrük mevzuatını öğrenmektir.
Potansiyel müşteri sadece malın fiyatını değil, ürünün
kalitesini, teknoloji ve üretim kapasitesini de gözönüne alır.
Satıcının ürün örnekleri, katalog, kullanılan malzeme ve teknoloji
konularında alıcılara
diğer
görsel
bilgi vermesi ve gerektiğinde slayt, video ve
malzemelerle bunu desteklemesi olumlu bir
yöntemdir.
3.
Görüşmeler
ve Karar Alma :
Gerçek görüşmeler bir örnek ürünü tanıtılması ve
anlaşma şartlarının tespiti çalışmalarıyla başlar. Görüşmeler
kalite, malzeme, dizayn, fiyat, teslimat süresi, ödeme biçimi gibi
konuları kapsar.
Kararlar bir yönetici tarafından veya bir grup tarafından
verilebilir. Bu nedenle kararın verilmesinden önce uzun bir süre
geçebileceği
gözönüne
alınarak
teklifle
ilgilenilmediği
düşünülmemelidir.
4.
Sözleşmeler
(Kontrat)
iş anlaşmasının tamamlanmasının ardından, iki taraf bir
kentrat imzalar, kontratta belirtilen ana konular, satış miktarı,
teslimat süresi ve ödeme biçimidir. Teslimat zamanı ve kalite
konularına önem verilmesi gereklidir. Mevsimlik ürünler ve
hediyelik eşyaların teslimat zamanında gecikme olması satıcının
satış şansının kaybolmasına neden olabilir.
- 7-
5. Bir Ticari ilişkinin Geliştirilmesi ve Sürdürülmesi
Başlanmış
bir ticari ilişkide, sözleşme şartlarına uyma ve
ticari ortaklar arasında güveni destekleme gelecekte! ticari
ilişkilerin kurulması ve mevcut ilişkilerin sağlıklı bir şekilde
sürdürülebilmesi için gerekli koşullardır.
Bir ürünün yerel pazarlama ve satış ofislerine sahip
olma zorunluluğu nedeniyle Japon pazarına ilgi duyan yabancı
kuruluşların toptancı,
perakendeci ve tüketicilerle
sıkı bağlantıya
gereklidir. Zorluklardan biri dağıtımcıların, satıcı
firmanın Japon piyasasında kalıcı olduğuna inandırılmasıdır.
1970'1i yıllardan bu yana deneyimlerden öğrenilen şey,
taptancıların iş bağlantısı sırasında ortaya çıkan problemlere
tatminkar çözümler bulamaması durumunda sürekli bağlantılar
sahip
olması
kurmasının
mümkün
Japon
firmalar
olamadığıdır.
pazarında kalıcı
toptancı,
olabilmeyi
başarabilen yabancı
perakendeci ve tüketicilerle
kurabilmiş firmalardır. Sıkı bağlantıları korumanın
sıkı
bağlantılar
bir yolu ürün ve
ürün eğilimleri konusunda bilgi toplamak üzere taptancı ve
perakendecilere yaptığı ziyaretlerde iyi ilişkiler kuran satış
elemaniarına
sahip
6. Tercüman
olmaktır.
Kullanımı
:
Birçok Japon şirketiyle çalışan elemanlar sözleşme
yapabilecek düzeyde yabancı dile sahiptir. Ancak daha kapsamlı
konuların görüşülmesi sırasında, tercüman kullanılması daha
doğru telakki edilir.
-8-
7. Kartvizitler :
Kartvizit Japonca'da "Meishi" olarak adlandırılır.
işadamının
karşılaşmalarında
ilk
kartvizit
değişimi
Kartvizitte telefon, faks, adres, ünvan, firma adı ve
soyadı gibi bilgiler bulunmalıdır. Kartvizit hafızada
olan bazı bilgileri hatıriarnayı kolaylaştırır.
iki
yapılır.
kişinin adı
tutulması
ve
zor
FiYATLANDIRMA
ithal maliyetinin tespitinde, nakliye masrafları, sigorta
primleri ve malın maliyeti hesaba katılmalıdır. Sözleşmede bu
maliyetierin hangisinin ithalatçıya, hangisinin ihracatçıya ait
olduğuna
dair ibare
bulunmalıdır.
malın fiyatlandırılmasındaki
zararı
da maliyet
Bu faktörler Japon piyasasında
temel unsurlardır. Döviz kuru kar ve
hesaplarına katılmalıdır.
Japonya'ya ithal edilen bir mal dağıtırncıdan sonra çeşitli
kanallar aracılığıyla tüketiciye ulaşır. Kar marjı işin yapısı ve
hacmine göre değişim gösterir. Taze meyve ve diğer taze
yiyeceklerde, perakende fiyat ithalat fiyatının 2.5-3 katı kadardır.
Bu ürünler kolaylıkla bozulabilir olduğundan soğutma işlemleri ek
ma rıye t yara tabT
ı ır.
ithal Mallar için Örnek Marjinal Maliyet
Dağ1t1m Aşamasi
Ithalatçı/taptancı
Perakendeci
Tüketici
Ürün Sat1ş Maliyeti
KarMaril
%50-60
% 10- 20
%65-75
%25-30
%100
%100
Not: Tüketici genellikle malı ithal fiyatın% 100 fazlasıyla satın
alır.
-9-
DAGITIM SiSTEMi
Dağıtım
üreticiden çıkıp tüketicinin eline
ulaşmasını sağlayan tüm aşamaları içerir. Ticaret şirketleri,
taptancılar ve perakendeciler Japon ekonomisinin gelişmesinde
önemli rol oynamıştır. Japon Yen'inin hızla değer kazanması, ithal
ürünlere yönelik talepleri arttırmıştır. Bununla birlikte, geleneksel
sistem değişmeye zorlanmış, yeni kurumlar oluşurken dağıtım
sistemleri de değişime uğramıştır.
sistemi,
Fonksiyonel
farklı değildir.
malın
açıdan
Japon
dağıtım
sistemi
Sistem üreticiler ve tüketiciler
diğer
ülkelerden
arasında malların
dağıtımını sağlarken,
üreticiler için satış, tüketiciler için ise alış
vasıtası olarak görev yapar. Taptancı ve perakendeci olmak üzere
iki aşaması vardır. Toptancılar, çeşitli ithalatçı veya imalatçılardan
aldıkları malları, perakendecilere dağıtır. Perakendeciler de
toptancılardan aldıkları malları
tüketicilere satar.
Ticaret şirketleri de ikili bir fonksiyona sahiptir. Öncelikle,
aracı olarak ticari ilişkileri kolaylaştırırlar. ikinci fonksiyonları da
kolaylaştırırken
finansman,
riskin
üstlenmesi,
ticareti
organizasyon ve yatırım gibi çok çeşitli görevleri yerine getirir. Bu
şirketler aynı zamanda bilgi de sağlarlar.
II.Dünya Savaşı sonrasında, Japon dağıtım sistemi
teknolojik yenilik unsuruna dayanan seri üretim sistemine uyum
sağlayacak
şekilde
geliŞmiştir.
Bu gelişmeler sonucunda
1960'1arda süpermarketler ortaya çıkmıştır. Süpermarketler çok
büyük miktarlarda malların tüketicilere düşük fiyattan satılmasını
sağlamışlardır.
-10-
1980'1erde üreticilerin ürüne ve imaj farklılaştırmasına önem
vermeye başlamalarıyla, Japonya'nın yaşam standartlarındaki
gelişmeye paralel olarak müşterilerin psikolojik isteklerinin
karşılanmasına yönelik çalışmalar hız
kazanmıştır.
Ayrıca
demografik
yapıda
da çok önemli
değişimler
meydana
gelmiş,
kentlerde yaşayanlar büyük şehirlerden uydu kentlere geçiş
yapmaya başlamıştır. Banliyöler de gelişmeye başlamıştır.
1992'den itibaren Yen'in hızla değer kazanması, dağıtım
sektöründe değişiklikler meydana gelmesine neden olmuştur.
Tüketici tercihlerine göre farklılaştırılmış ürünler daha ucuz
fiyatlarla satılmaya başlanmıştır.
Dağıtım
Sisteminin Durumu
1994 yılında yapılan bir araştırmaya göre Japonya'daki
toptan cı sayısı 1994'te 1991 'e göre % 9.8'1ik düşüş göstererek bir
önceki rakamdan 429.300'e inmiştir. Aynı yıl perakendeci sayısı
da 1991 'e göre % 5.7 oranında düşüş göstererek önceki rakama
göre 1.5 milyon olmuştur. Perakendeci mağaza sayısının yüksek
oluşu
Japon
halkının
taze
yiyecekleri
yakınlarındaki
mağazalardan alma eğiliminin sonucudur. Buna karşılık büyük
ölçekli mağazaların sayısında artış meydana gelmiştir.
- 11 -
TABLO: 1
1994 YILINDA iŞLETME ÖLÇEGiNE VE ÇALIŞAN
SAVISINA GÖRE GÖRE PERAKENDE FiRMALAR
Çalışan
Sayısı
Toplam
Perakendeci
Firma
Sa}llsı
(Bin}
Oranı(%)
1.500
100.0
1-2
765
51.0
3-4
371
24.7
5- 9
226
14.8
10- 19
90
6.0
20-29
26
1.8
30-49
16
1.0
50 -99
7
0.5
100'ün üstü
3
0.2
1490
99.3
10
0.7
40 ve
altı
50 ve üstü
Perakende Endüstrisindeki
Eğilimler
Büyük ölçekli perakendecilerin artan etkileri, tüketici
talebinin farklılaşması, perakende satış alanı başına düşen satış
hacminin artması, dağıtım sisteminin liberalleşmesi, bilgisayar
kullanımının
artması
gibi
etkenler
dağıtım
sisteminin
farklılaşmasını zorunlu kılan faktörlerdir.
Tüketici talebinin farklılaşması, taptancıların daha çok
sayıda ürünü, daha az miktarlarda bulundurmaları g1erektiği
anlamına gelirken, çok büyük stok olanakları bulunmayan
perakendeciler m2 başına düşen satış miktarını arttırma yönünde
büyük çaba harcamaktadırlar. Tüketici ihtiyaçlarının tespiti, iyi
- 12-
satış
potansiyeline sahip ürünlerin tespiti, malın doğru zaman ve
miktarlarda teslimatı önemli olmaya başlamıştır. Bu nedenle
toptancıların, hangi malın, hangi miktarlarda talep edildiğine dair
en son verilere sahip olmaları, bir zorunluluk halini almıştır.
Tüketim Malları için Dağıtım Kanalı
ı
Üretici
ı
Toptancı
ı
' 1/
ı
~
ikincil T optancı
(Bölgesel)
~
Perakendeci
~
ı
ı
'
Perakendeci
ı
/
' 1/
Büyük Süpermarketler
Çok katlı mağazalar
/
'
Tüketici
Şekil:
Dağıtım Kanallarının
Japonya'ya
vardır.
'
1/
1
Seçimi
yapılan ithalatı arttırabilmek
çeşitli
kurumlar
ürün bölgeleri, ölçek, ihracatçı şirketlere
bağlantıları bakımından farklılaşırlar. Ticari şirketler ihracatçı firma
ile Japonya'daki taptancı ve perakendeciler arasında bir aracı gibi
faaliyette bulunur. Normal ticari faaliyetlerini sürdürür ve mali
fonksiyonlar üstlenirler. Doğru dağıtım kanalının seçimi Japon
Bu kurumlar
çeşitli
için
-13-
pazarında başarının anahtarıdır.
şirket malı
seçmek
Bir kanalın seçimi sırasında bir
hedef tüketiciye en iyi götürebilecek, en uygun kanalı
zorundadır.
1- Japonya'daki
Dağıtım Mekanizması
ithal ürünlerin dağıtımı şu yollarla yapılmaktadır:
•
Acenta
sözleşmesine
dayanan bir ithalat
acentasının
oluşturulması,
•
•
Dış
ticarette uzmanlaşmış veya genel ticaretle
uğraşan bir firmanın kullanılması,
Bir ortak girişim veya bir yerel firma (subsidiary)
oluşturulması,
•
Ürünle ilgili bir üreticiyle bağlantı kurulması,
•
Japonya'da bir
satış
bürosu
kurulması.
Alkollü içkiler, yiyecek maddeleri ile giyim eşyalarında ithal
malların satışı resmi ithalat acentelerinin dışında gerçekleştirilir.
Yen'in değer kazanması fiyatların düşmesine katkıda bulunur.
Tüketicilerin düşük fiyatla mallara olan talebindeki artış ve Yen'in
değer kazanmasının sonucu, büyük süpermarketler, yabancı
imalatçılarla doğrudan bağlantı kurarak ithalat yaparlar.
uygun dağıtım
pazarındaki
durumuna,
En
değerlendirilmelidir.
kanalının
satış
seçimi ürünün
stratejilerine bağlı
Japon
olarak
-14-
1- ithalatçı Acenta ile Sözleşme
Japonya'da ithal mallarının dağıtım biçimlerinden biri de
bir ithalatçı firmayla sözleşme yapılarak, gümrükten çekme ve
nakliye ile toptancılara teslimat yapılması için düzenlemeler
yapılması veya yerel dağıtım kanallarının kullanılarak tüketiciye
doğrudan ulaşılmasının bu firma aracılığıyla yapılması suretiyle
sağlanabilir. ithalatçı firma ihracatçıyı Japonya'da temsil etmenin
yanısıra satış anlaşmalarının yapılmasında ürünün dağıtımında
firmanın deneyimlerinden de yararlanır.
2-
Uzmanlaşmış Dış
Ticaret Şirketinin
Kullanımı
Ürünlerinde uzmanlaşmış know~how'a (bilgi birikimi ve
deneyim) sahip olan bu firmalar satış sonrası hizmet eğitim veya
bu tür faaliyetler için düzenlemeler yapmak gibi pazarlama
avantajları sağlayabilirler. Bu tür firmalar yabancı ihracatçı için
belli ürün alanlarında uzmanlaştıkları için etkili dağıtım kanalları
olarak görev yaparlar. Dağıtım sektörüyle sıkı bağları
bulunmaktadır. Bu nedenle küçük veya orta ölçekli ithalatçı
firmalardan daha etkin olabilirler.
3- Genel Ticaret Şirketlerinin Kullanımı
Japonya'nın genel ticaret şirketleri birçok ürünün
pazarlamasında büyük etkiye sahiptir. Bu firmaların bazıları çeşitli
makine sektörlerinde büyük hisselere sahiptir ve çeşitli sanayi
mamullerinde önemli bağlantıları vardır.
-15-
büyük şirketlerdir ve kendi içinde
farklılaşmış,
çeşitli
mali
destekler sa~layacak şekilde
genişlemiştir. Genelde büyük ölçekli ve çok çeşitli makine
gerektiren büyük projelerde yer alırlar. Bu firmalar ço~unlukla
Japon pazarına ürün sunma ve Japonya'da üretim konusunda
lisans sa~lanması gibi konularla ilgilenirler. Genel ticaret şirketi ile
deniz aşırı ihracatçının ba~lantısı ticaret şirketinin ihracatçısının
Japonya'daki tek temsilcisi olması şeklinde de olabilir, ancak
ticaret şirketi di~er imalatçıların ürünlerinin temsilciliğini de
alabilir.
Genel ticaret
şirketleri
4- Bir Ortak Girişim veya Bir Yerel Temsilcilik
Kurulması
Bir Japon şirketi ile ortak girişim oluşturulması
Japonya'da mal satmak için bir başka yöntemdir. Bir alt kuruluş
veya ortak girişim başlangıçta ithal mallarının satışı ile ilgilenirken
daha sonraları ihracatçı firmanın ürünlerinden bazılarını burada
imal etmek üzere fabrika kurabilir. Birçok büyük bilgisayar ve
elektronik mamul firması ilgili sektörlerdeki Japon firmalarıyla
ortak girişim kurmuştur. Bu ortak girişimler ürünleri ithalatının
yanısıra imalatıyla da ilgilenirler. ithal edilen ve ülkede üretilen
mamuller aynı satış ekibi tarafından satılırlar.
- 165- ilgili Sektörde Bir imalatçı ile Bağlantı Kurulması
Bir başka dağıtım yolu da bağlantılı olan veya başka bir
üründe bir başka imalatçının dağıtım kanalını kullanmaktır. Japon
imalatçı ithal ürünü, kendi ürününün satış kanallarıyla dağılabilir.
örneğin, çeşitli tıbbi malzemeler ithal tıbbi teçhizat kullanıcılar ile
bağlantıları
bulunan
eczacılık
ürünleri
imalatçıları tarafından
ithal
edilir.
6- Bir Satış Bürosunun Oluşturulması
Bazı denizaşırı
yapmak
avantajı
amacıyla
satış
yansıtmasıdır.
üreticiler Japonya'da ithalat ve satış
kendi satış bürolarını kurmuşlardır. Bu büronun
faaliyetlerini yönetmesi ve
pazarın
Ancak bu, özellikle küçük ölçekli
pek uygun bir yöntem
durumunu
ihracatçılar
için
değildir.
11- Ticari Şirketlerin Rolleri
Denizaşırı şirketler
genelde ticari şirketlerin Japonya'da
niçin bu kadar önemli bir role sahip olduklarını ve ihracatçıların
ülkedeki faaliyetlerine nasıl yardımcı olacaklarına dair sorular
sorarlar. Aşağıda bir ticari şirketin rolü ve faaliyetleri belirlenmiştir.
• Aracılık Rolü : Ticaret şirketlerince sağlanan
aracılık faaliyetleri, uygun ticaret finansmanının
tespiti, sigorta ve depolama gibi faaliyetlerdir. Bu
şirketler ayrıca bilgi sağlarlar. Bazı büyük genel
ticaret şirketleri dünyadaki 1OO'ü aşkın iş merkezi ile
bağlantı
içinde
bulunmaktadır.
iletişim
teknolojisindeki son gelişmeler birçok alana hızla
yayılabilmektedir.
- 17-
•
Gelişmeye
Ticaret
Yönelik Faaliyetler:
şirketleri dünyayı
gelecekte
doğabilecek
bilgi
ağlarıyla
ticaret
ördükleri için
imkanları
hakkında
bilgi sahibidirler. Ürün ve pazar hakkındaki billgilerini
ve yeni ürünler geliştirmek için gerekli mali güçlerini
kullanarak ticaret imkanları yaratır ve Japonya'nın ve
diğer ülkelerin gelişmesine katkıda bulunurlar.
Aşağıdaki
şekilde
bir genel ticaret şirketinin çelik
sanayiindeki durumu gösterilmektedir. Öncelikle, sermayeleriyle
yatırım
yapan şirketler gelişmekte olan ülkelerde demir filizi
madeninin geliştirilmesine de katkıda bulunmaktadırlar. Ayrıca
depolama
şirketlerine
de
yatırım
yaparak limanlarda depolama
imkanlarının geliştirilmesini sağlarlar. Demir cevheri çıkarılmaya
başladıktan sonra da şirket gemi nakliyesi (yükleme) ile ilgili
çalışmalar yapmaya başlar. Mamul demir ürünlerini alarak
denizaşırı ihracat pazarlarına satmalarının yanısıra ülke içinde
işieyecek şirketlere de çelik mamulleri satarlar.
Uzmanlaşmış
bulunulmasına
genişliği
ve
ticari şirketlerce de benzer ticari faaliyetlerde
karşılık, genel ticari şirketlerin faaliyet alanlarının
farklılığı onları diğer
firmalardan
ayırır.
- 18-
A Ülkesi
Ticari Şirketin
Yatırımları
Japonya
ı
ı
Çelik İmalatçısı
/r-
/
Demir Cevheri
M aden
r-
'
/
Kalkınmacı
Şirket
/
Ulaşım Şirketi
'
Depolama
İthalat ve
r-
Satış
/
' İthalat ve Satış
/
Hizmetler...,
/
Şirketi
/
/
/
Hizmetler,
__....
/
'
'
Nakliye
Sigortası
Ticaıi firmanın
Hizmetleri
İhracat
'
/
C Ülkesi
B Ülkesi
Kömür
Kullanıcısı
Şekil:
2
a) Mali işlevler :
Mali kurumlar olarak düzenlenmemiş olmalarına karşılık
genel ticaret şirketleri pratikte önemli mali görevler üstlenirler.
Örneğin, kağıt, orman ürünleri ve sanayi genellikle ham madde
ithalatı için banka finansmanına ihtiyaç duyar. Genel ticaret
şirketleri
denizaşırı
hammadde bölgelerinin gelişmesinin
finansmanında Japonya'da ve ülke dışında işleme imkanlarının
geliştirilmesinde sorumluluk üstlenir.
- 19-
Uzmanlaşmış
ticari
firmalar
da
benzeri
görevler
üstlenebilir. Örneğin bir ithalatçı, bir özel ticaret şirketi aracılığıyla
bir bankadan kredi alarak veya Japonya'ya varmadan ihracatçıya
ödeme yapabilir. Bu genellikle uzmanlaşmış ticaret şirketinin
bankası tarafından garantilenmiş bir akreditifle yapılır.
b) Risk Tahmini
de mali kurumlar kadar risk taşırlar.
Ticari şirketlerde müşterilerinin kredibilitesini değerlendirmek
zorundadır. Genel ticaret şirketleri mallarının bir kısmının ve bazı
modellerin satılmadan elde kalabileceğini gözönüne almak
Ticaret
şirketleri
zorundadırlar.
Bilgi toplama çalışmaları ve birçok pazarda yer almaları
ticaret şirketlerinin risk tahmini yapmalarını kolaylaştırmaktadır.
Döviz kurlarındaki değişimden dolayı zarara girmelerinin
ıçın
önlenmesi
piyasalarında
para
çeşitli
metodlar
uygulanabilmektedir. Örneğin, dolardaki değer düşüşüne karşı
tedbir almak gibi.
c) Kaynak Geliştirme :
Japonya bütün yün, pamuk, soya fasulyesi ve
ihtiyacını
ithalat yoluyla
dalgalanmalarının
karşılamaktadır.
etkilerinin
azaltılması
ve
Ticari
malların
buğday
şirketler
sürekli
fiyat
arzının
sağlanması,
birim fiyatı ve hacminin belirtildiği uzun süreli
sözleşmelerde anahtar rol oynar. Ayrıca genel ticaret şirketleri bir
işin hem arz hem de talep tarafında yer almaktadır. örneğin,
büyük çaplı soya fasulye üretimi için finansman, makine ve
teknoloji sağlamalarının yanısıra, hasattan sonra pazara
sunulmasını da üstlenirler.
-20-
d) Lisans:
Ticari şirketler ünlü marka, marka
hakkı
ve teknoloji
baQiantı
işlerini geliştirebilirler.
Lisans
konularında
sözleşmeleri
kullanım hakkı, satış
anlaşma
imzalayarak
lisans sahibine belli bir
ödemeyi zorunlu tutar. Lisans özellikle yiyecek ve içecek sanayi,
giyim ve moda konularında yaygındır.
lll- Ortak Bulma
Japon Ticaret ve Sanayi Odası'nın yayını olan Ticaret
Endeksi (ürün bazında incelenebilen 7000 şirketten oluşan
listesiyle) ve Japon Dış Ticaret Organizasyonu JETRO'nun yayını
olan Japon Ticaret Rehberi (3.000 şirketlik ürün tipine göre
sıralanan listesiyle) ortak bulmak için en uygun araçlardır. Ortak
bulmanın bir yolu bu kaynaklardan sağlanan bilgilere dayanarak
potansiyel adayiara mektup göndermektir. Bir aday listesi
oluşturduktan sonra yapılacak şey, firmayla ilgili sermaye, stok
devir hızı ve diQer bilgilerle ürün kataleQunun gönderilmesi
işbirliQi konusunda dikkat çekmek için gereklidir.
Yazının
doQru kişilere ulaşması için ürünün ilgili olduQu
bölüme gönderilmesi önemli bir noktadır. Büyük şirketler dünyanın
pek Çok yerinde teklif alırlar ve hepsine cevap veremezler. Cevap
alınmadıCJı zaman teklif tekrarlanmalıdır.
Ülke dışından gelen teklifler JETRO'nun ticari bilgileri
içeren Ticaret Bülteni'nde yayınlan ır.
- 21 -
IV-
Dağıtırncı firmanın
Japonya'da
Seçimi
dağıtım ortağı
seçecek bir firma öncelikle
ürünlerinin yöneleceği kitleyi doğru seçmeli, daha sonra bu hedef
kitleye ulaşacak en etkin kanalı bulmalıdır. Aşağıdaki kriterler en
uygun seçimi yapmak için dikkat edilmesi gereken
•
noktalarclır.
Ürünle ilgili Deneyim ve Rakiplerle ilişkiler
Bir dağıtırncı seçilirken, aday ortağın ihraç edilmek
istenen malla ilgili tecrübesinin olup olmadığı, rakip bir
firmanın ürünün dağıtımını da üstlenmişse, iki ürünün
dağıtımını sağlamayı başarıp başaramayacağı, ihraç
edilecek ürünün daıtımıcının ürünleri arasındaki farkı
öğretilmeli, müşteri ve kullanıcıların sayısına dair fikir
edinilmelidir. ihraç edilen malların ödeme garantisi
için şirketin güvenilirliğinin tespiti büyük Japon kredi
araştırma firmalarınca yaptırılabilir.
•
Teknik Bilgi ve Uzmanlık (Ürünün gerek1tirmesi
durumunda)
Eğer eczacılık
ürünleri veya teknolojik ürünler gibi
özel bilgi veya teknik uzmanlık gerektiren bir malın
Japonya'ya ihracı sözkonusuysa, seçilecek firmanın
ürün konumunda yeterli bilgiye sahip olması önem
kazanmaktadır.
Uygun satış sonrası hizmetler
verilmesi açısından da ürünün tanınması önemlidir.
-22-
•
Firmanın Bir Grupta Üyeliği Veya Bağımsız Oluşu :
Firmanın
bir grup bünyesinde
olması satış rotasının
grup
aracılığıyla
genişletilmesini
kolaylaştırır.
Potansiyel ortak firma sadece bir ihracatçının ürünlerini
getirmesi
veya
rakip
ürünleri
de
dağıtıp
dağıtmadığından
emin olunması gereklidir. Aynı
zamanda, ihracatçı bir veya birden çok dağıtımcıyla
anlaşma
yapma konusunda karar vermelidir.
seçime göre pazara
girişte satış
stratejileri de
Yapılan
farklılık
göstermektedir.
Ürüne Göre Satış Stratejileri :
ithal malları için dağıtım kanalları ürünün tipi, toptan ağı ve
firmaların ölçeğiyle de bağlantılıdır. Taze meyva, dondurulmuş
sebze ve balık, giysi, halı, el sanatları ve ahşap mobilya gibi
ürünlerde
dağıtım kanalları aşağıda
belirtilmektedir.
1- Taze Meyve
Japon Taze Ürünler ithalatçı Birilği (Japon Fresh
Produce lmport Facilitatiton Association)'nin 300 dolayında üyesi
meyve ithalatı ile uğraşmaktadır. Bütün ithal meyvalar içinde
başlıca beş madde muz, ananas, portakal, greyfurt ve limon bütün
dağıtırncılarda bulunmaktadır.
- 23-
Taze Meyva için Dağıtım Kanalı
Yerli Üıün
ithal Üıün
İthalatçı
Çiftçi
J,
c
Tanın
Kooperatifleri
' l/
'/
Toptan
Toptancı
cı
'
/
Yiyecek
Işleyiciler
J
'W
Aracı Toptancılar
'W
Perakendeciler
ı
L
'
Tüketici
Şekil:
2-
Dondurulmuş
3
Sebze :
Aşağıdaki çizelgede de görüldüğü gibi üç dağıtım kanalı
vardır. Dondurulmuş sebze dağıtımında soğutma tertibatı bulunan
depoları en önemli noktadır. Bu depolar dondurulmuş sebze
fabrikalarının yakınlarında yer almakta ve donmuş ithal sebze ve
ürünler fabrikada paketlenmektedir. Bütün depolar dondurulmuş
sebzeleri n dışında diğer donmuş yiyecekleri de depolarlar.
-24-
ithal Dondurulmuş Meyvalar için Dağıtım Kanalları
ı
İthalatçı
'
ı
' 1/
Yiyecek işleme
Merkezleri
ll
ı
1/
'"
Yiyecek Toptaneılan
'"
Orta ve küçük
ölçekli lokantalar
ı
'"
Donmuş yiyecek
Toptaneılan
'
[/
Merkezi toplama noktalan
Büyük süpermarketler
_, 1/
Süpermarketler
dükkanlar
Çeşitli
'"
Tüketici
Şekil:
4
- 25-
Dondurulmuş Balık
İthalatçı (Deniz ürünleri şirketleri 1dış ticaret şirketleri)
(toptancı piyasası
Özel toptancılar
(piyasa dışı)
Yiyecek hizmetleri sanayi
Lokantalar
Şekil:
5
ithal edilen ton balığı genellikle sadece bu malın ithalatıyla
uğraşan taptancılar ve genel ticaret şirketlerinin alt kolları
tarafından yapılır. Çünkü ton balığının korunması ve dağıtımı belli
bir uzmanlık ve deneyim gerektirir. Karides ise ithal edilen deniz
ürünleri arasında ilk sırada yer almaktadır.
3- Giyim
Eşyaları (Kumaş
ithal
olmadığına bağlı
gıyım
olarak
eşyaları
dahil)
ürünün
tamamlanmış
olup
dağıtılır.
Yen'in değer kazanmasına bağlı olarak
ülkelerinden yapılan ithalat da artış göstermiştir.
Doğu
Asya
-26-
Bir başka yöntem de ABD ve ingiliz markalı malların
Japonya'da veya ülke dışında lisans altında üretilmesidir. En iyi
teknoloji, bilgi ve en düşük maliyetle üretimin sağlanması için
uluslararası bir işbölümü yapılmıştır. Hammadde A ülkesinden
olup B ülkesinde işlenip, C ülkesinde dizayn edilerek D ülkesinde
tamamlanabilmektedir.
ithal Giyim Eşyaları için Dağıtım Kanalları
ı (Komisyonlu üretim)
Denizaşın imalatçı
Hazırgiyim
Imalatçıları
Giyim
İthalatçı
ı
imalatçılan
~ .... 1/
ı
Toptan cı
-~
J.........
.... 1/
Çok katlı'""mağazalar,
büyük süpermarketler
'"'""
r Perakendecile4
Büyük butik zincirleri,
per ~endeciler
r
Tüketiciler
Şekil:
6
ı
' 1/
diğer
-27-
4-
Halı
ithal Halılar için Dağıtım Kanalları
Denizaşın imalatçı
Genel Ticaret
Mobilya, iç
dekorasyon
mağazalan
Şirketleri
Ev eşyalan sat~
mağazalar _ _j
Çokkatlı
mağazalar
supermarketler
Şekil:
7
-28-
5- El Sanatları Ürünleri :
Dağıtım Kanalları
Denizaşırı imalatçı
l
'
1/
'
[/
ı
İthalatçı
ı
Taptancı
ı
ı
ı
.
......
Çokkatlı
mağazalar
1/
/
Süpermarketler
Özel perakendeciler
...... /
Şekil:
8
Sepetçilik ürünleri ithal el
kalemi
diğer
oluşturur.
El
1/
1'
Tüketici
'
/
sanatları
ürünleri içinde en büyük
ürünler satan
büyük kalemler ise cam
Sadece bu tür ürünlerin
sanatları
eşyalar
ithalatıyla
mağazaların
ithal
ettiği
ve folklorik ürünlerdir.
ilgilenen
ithalatçılar
ithalatçılar genelde taptancı olarak da faaliyet yaparlar.
yoktur.
-29-
Bu tür ürünlerde tüketici tercihleri hızla değişti~~i için
toptancılar, geniş bir ürün yelpazesindeki
ürünleri küçük
miktarlarda bulundururlar. Büyük mağazalar taptancılar yerine ya
doğrudan ithalatçıdan almayı ya da kendileri ithal etmeyi tercih
ederler.
6-
Ahşap
Mobilya
Dağıtım Kanalları
ı (c) Lisans ı ı (b) Parçalar
imalatçı (a) Tamamlanmış Ütünler
,tA!
,1/
ı
Jl
ı
Yerli mobilya
imalatçılan
ı
ı
1/ '\1.1
Genel
mobilya
'
IL
ı
~
-~
ı
Toptancı
ı
ı
~
İthalatçı
""'
"IL
Süpermarketler
_,Lt
ı
mağazalan
"
'1
v
Tüketici
Şekil:
J'
9
Ticari kullanıı1
(bina içleri)
'"'
ithal Mobilya
ı
- 30-
Ithal mobilya Japon pazarına üç şekilde girebilir. Ürünler ya
tamamlanmış halde ithal ediler ya da parça halinde ithal edilerek
ülkede birleştirilir. Avrupa ve ABD'den ithal edilen mobilyalarda
ülkede lisans anlaşması altında üretilebilir.
Güneydoğu
Asya ülkelerinden ithal edilen mobilyalar
genelde pazarda yoğun olarak talep edilen mallarından oluşur.
Bazı büyük imalatçılar Güneydoğu Asya ülkelerinde kurdukları
fabrikalarda işledikleri mamulleri parça veya tamamlamış halde
Japon pazarı na ihraç etmektedirler.
işaretierne ve Etiketierne
mal kalitesinin sürekliliği büyük
önem taşımaktadır. Japon ürünlerine dış pazarlardaki talebin
başlıca nedeni ürün kalitesidir. Japon Sanayi Standartları (JIS) ve
Japon Tarım Standartları (Japan Agricultural Standard (JAS))
Japonya'da yaygın olarak kullanılan kalite göstergeleridir. Bu
göstergelerin etikette yer alması tüketicilere bu mallarda bakım
garantisi sağladığı için müşteriye güven vererek malın satın
Japon
pazarına girişte
alınmasını sağlar.
- 31 -
ll. BÖLÜM
JIS Standardı
JIS Japonya'da en yaygın olarak kullanılan
Japon Sanayi Standartları olarak bilinmektedir.
işaretlerdendir,
JIS ibaresi tekstil ürünleri, giyim eşyaları, elektrikli aletler,
ayakkabı, masa, mutfak eşyaları, spor eşyaları, müzik aletleri ve
kalite standardı gerektiren diğer ürünlere uygulanmaktadır.
Japonya'nın
işaret
ihraç
ihracata
malı
Her ürün için
başlamasıyla
olan mamul
detaylı
kalite göstergesi olarak bu
eşyaları
kalite özellikleri
da uygulmaya
başlanmıştır.
belirlenmiştir.
Ürünle ilgili özellikler Ticaret ve Sanayi Bakanlığı
bünyesindeki Sınai Teknoloji Enstitüsü'nden öğrenilebilir.
Teknolojik gelişmelere paralel olarak JIS standartları da
geliştirilebilir.
Bütün JIS standartları her beş yılda bir
yenilenmektedir. Beş yıldan önce standartta bir değişiklik gerekli
görüldüğünde, yenilenme prosedürü uygulanabilir.
uygulanma zorunluluğu
şirketlerde
JIS sisteminin
standardizasyon ve kalite kontrolü JIS işaretini almak isteyen
imalatçılar
için zorunlu hale gelmiştir. Böylece bu sistem Japon
sanayiinde standardizasyon zorunlu hale getirmiştir. Resmi
kurumların
zorunluluğu
alacakları
eşyalarda
JIS
işaretinin
bulunması
da vardır.
ilaç, kimyevi gübre, ipek kumaş, yiyecek ve diğer tarımsal
ürünler gibi kendi özel standartları bulunan ürünler dışında kalan
tüm sanayi ve madencilik ürünleri için JIS standardı kullanılır.
-32-
JIS
sertifikası
sadece kalite
şartlarına
verilebilir. Ancak bu ürünlerde sadece sertifika
kalite için yeterli
sahip ürünlere
işaretinin aranması
değildir.
JIS işaretleri
A figürü
Bu işaret imalatçı tarafından sanayi Standardizasyon
Kanunu'nun 19.maddesi'ne göre dizayn edilmiş mallar için izin ve
onay verilmiş üreticiler tarafından kullanılabilir.
Dizaynlı işleme tekniği
B figürü
Sanayi Standardizasyon Kanunu'nun 25.maddesi
imalatçıya izin veya onay verilmesi durumunda kullanılan
uyarınca
işarettir.
Ürünün JIS standartlarına uygun olması durumunda JIS
işareti imalatçıya
yabancı
ilgili Bakanlık tarafından verilir. 1980'den itibaren
üreticilere de bu işaretleri kullanma izni verilmiştir.
Sanayi ürünleri ticaretinin
paralel olarak sertifika
önemi de artmıştır. Japonya gibi ekonomisi
uluslararası ticarete dayanan bir ülkede bu standardizasyon
süreci daha da büyük önem kazanmaktadır.
sistemi
uygulamasının
artmasına
- 33-
malın
JIS isaretine sahip bir
koşullara
uygun
başvurabilir.
standardı
Yen
olmadığnı düşünen
olmadığı
Yetkili
uygulayan bir
tutarında
işaretinin gerektirdiği
bir tüketici ilgili
halde bir mal veya
satıcıya
bir
yıla
Bakanlığa
tekniğe
JIS
kadar hapis veya 500.000
ceza verilebilir.
JIS
işareti kullanım
JIS
işaretierne
başvuru
JIS
formu
izninin
alınması
:
sisteminin kullanım izninin alınabilmı3si için
ve ilgili dokümanların Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı'na sunulması
gereklidir.
Standard Department
Ageney of lndustrial Science and Technology
Ministry of International Trade and lndustry
1-3-1 Kasumigaseki, Chiyoda-ku,
Tokyo-Japan
adresinde bulunan Standart Kurumu başvuruyu aldıktan sonra ön
araştırma
yapar, daha sonra Bakanlığa bağlı müfettişler
başvuruda
bulunan kişinin fabrikasına gider. Fabrikadaki
araştırmaların sonucu Bakanlık uzmanlarından oluşan bir konseye
sunulur, konseyin
nihai
kararı
gazetede
görüşleri
doğrultusunda
Bakan verir. Sonuç
başvuru
onay konusundaki
sahibine iletilir
vıe
resmi
yayınlan ır.
Başvuru
ile karar arasında geçen süre genelde üç aydır.
Başvuruyu düzenleyen belli kurallar olduğu için resmi başvurudan
önce Standartlar Bölümü'ne danışılması önerilmektedir.
- 34-
Yabancı
gereken
Şirketlerin
işlemler
işareti
JIS
yapmaları
almak için
:
A
B
ı
İlgili Bakan
ı
/
f'
4- Onay Başvuıusu
/
f'
5- i'etkik
Özel Araştııma
1- Onay için
E aşvuru
Bölümü
'r
I-Inceleme
Talebi
3- İnceleme
2- Fabrikanın
. Ziyareti
Incelemesi
Raı oıu
2- Fa~ıika ziyareti
Incelemesi
l
ı
3- Olay
'
1/
'
/
'
Yabancı imalatçı veya İşleyici
Şekil:
Bu
işlemlerden
/
'
/
,1/
ı
10
birinci veya ikinci prosedür istenebilir.
Yabancı üreticilere onay verilirken gerekli bilgiler Sanayi ve
Ticaret
Bakanlığı'nca
yetkilendirilen
yabancı
inceleme
birimlerinden de elde edilebilir.
- 35lll. BÖLÜM
JAS Standardı (Japon Tarım Standardı)
1970 yılından itibaren tüketcilerin ürün seçimlerine
yardımcı olmak amacıyla geniş bir ürün yelpazesinde tarım ve
orman ürünleri kalite sınıflama sistemi uygulanmaya başlanmıştır.
Japon
Tarım Standartları
Kanunu (Japanese Agricultural
Standards Law JAS) kalite standariarı ve etiketierne konusunda
kuralları belirlemektedir. Tüketicilere etiket ve kalite konusunda
belli standartlar sa{Jiayan bu kanunla belli ürünlerle ilgili
düzenlemeler periyodik olarak yayınlanmaktadır.
Japonya'da üretilen ve ithal edilen işlenmiş yiyecek çeşitleri
arttıkça JAS Kanunu'nun kapsamı ve ilgili standartlar da
geliştirilmiştir.
Bugün bu sistem işlenmiş yiyeceklerde tüketici güveninin
temelini oluşturmaktavebu malların seçimini etkilemektedir.
JAS ürün listesi şu maddeleri kapsar : içecekler, işlenmiş
yiyecek maddeleri, yağlar, tarım, orman ve balıkçılık
hammaddelerinden elde edilen tarım ve orman ürünleri.
JAS standartları ülkede üretilen ve ithal edilen tüm ürünleri
kapsamaktadır.
Di{Jer ürünler arasında ağırlı{Jı konserve
yiyecekler, meyva
şarküteri
suları, işlenmiş
marnuHeri JAS
domates ürünleri, jambon ve
işareti taşıması
zorunlu mamullerdir.
JAS'Ia ilgili düzenlemeler, JAS ürünlerin tanımı, sahip
olunması
gereken kalite standartları ve ölçüm metodları belirlenir.
Pek çok ürün için kalite standardı belirlenmiştir. işlenmiş
yiyeceklerde etiketleme standartları ürünün adı, içeriği, hacmi,
son kullanma tarihi ve
bulunması gereklidir.
imalatçının
adını
taşıyan
etiketierin
-36-
Derecelendirme Süreci :
JAS işaretinin etiketlerde kullanımı isteğe bağlıdır ve üretici
veya perakenoecilerin JAS standardiarına uygunluğunun
sağlanması yönünde bir zorunluluk yoktur. Ürünlerine JAS etiketi
vermek isteyen ancak Tarım ve Orman Bakanlığı'nca belirlenen
bazı ürünlerde, etiketierne metodlarını belirlemiştir.
Üreticilerin bir değerleme kuruluşu tarafından incelenmesi
gereklidir. incelemeler üç tip organizasyon tarafından yapılabilir:
1) Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı araştırma kuruluşları,
2) Yerel idare yöntemin inceleme kuruluşları, 3) JAS değerleme
kuruluşları. Ürünün JAS standartlarına uyup uymadığı bu
kuruluşlarca test edildikten sonra ürüne JAS ibaresi koyulabilir.
Üreticilerin kendi ürünlerine doğrudan JAS işareti koymalarına izin
verilmez.
Resmi kuruluşlar sadece tarım ve ormancılık ürünlerinin
incelenmesini yapabilir. işlenmiş yiyecekler çeşitli ürün
kategorilerinde uzmanlaşmış kar amaçlı olmayan kuruluşlarca
incelenir.
inceleme örnekleme yöntemiyle yapılır. Birkez onay
alındıktan sonra ürünlere bir daha inceleme olmaksızın JAS etiketi
uygulanabilir. 1983'ten itibaren yabancı imalatçılara da JAS işareti
verilmektedir. Yabancı üreticilerin de sertifika sistemine dahil
edilmesi sonucu, Mart 1986'da Tarım ve Orman Bakanlığı'nca
yapılan düzenlemeyle yetkili derecelendirme (değerlendirme)
kuruluşlarının
yabancı
inceleme kuruluşlarıyla iş yapması
zorunluluğu getirilmiştir.
-37-
çok sayıda tarım ve orman
ürünü bulunması nedeniyle tüketicilerin bu ürünlerin kalitesinin
gösterilmesi talepleri bu ürünlerin kalite işareti taşımasını zorunlu
kılmıştır. Bu nedenle JAS ürünlerinin kalite ve içeriğine
Kalitesi
güvenmelerini
kolaylıkla aniaşılamayan
sağlamak açısından
önemlidir.
JAS sistemi uygulamasının zorunlu olmaması nedeniyle, bu
sistemin müşterilere yön verecek şekilde uygulanmasında sorular
ortaya çıkmaktadır. Bazı ürünlere ait JAS standartlarının
belirlenmiş olmasına karşılık ürüne JAS işareti uygutanmayabilir.
JAS
işareti
mallar
arasında farklılık
daire içindeki JAS kelimesi, JAS
kullanılırken, bazı tiplerinde malın
kuruluşu ve derecesi de belirtilir.
gösterir. Genelde bir
işaretinin
adı,
ka:yıtlı
simgesi olarak
değerlendirme
-38-
iŞLENMiŞi'liYECEKLER IÇiN J,AsJ
Mart 199& itibari·· 1" .
Karışık baharatlı
et sosu
Konserve yiyecekler (konserve et ütünleri
ve hazır yiyecekler hariç)
Deniz kestanesi
Granül
Soya sosu
Ketçap
Margarin
Deniz kestanesi ezmesi
Dondurma
işlenmiş domates (ketçap hariç)
Şekerler
Kurutulmuş
deniz yasunu makarna
Makarna
Karışık
deniz kestanesi
Soda
Yenilebilir rafine ve işlenmiş
Konserve et ürünleri
Konserve
Karbonatlı
Domuz
hazır
yiyecekler
içecekler
astırması
yağlar
- 39-
Rafine glikoz
:Ct
8
~
Kristalize glikoz
,.,. f'f ~-~ 1:>
~
Yenilebir nebati (yemeklik)
8
•
f~)
yağ
~ .... ıwı ..
Özel olarak dizayn edilmiş JAS işareti
Meyva
suları
8
ll' !IllA
e.
~
8
... lf'_;wtı ...
Ham nebati
yağ
ve
sınainebati yağ
-40-
ORMANCILIK ÜRÜNLERiNDE KULLANILAN JAS iŞARETLERi
Kontrplak
Yaprak
biçiminde
tutkallanmış
büyük
hacimli kereste
Bütün
halde
kontrplak
Kereste
Yapısal
Palet parke
parkesi
kontrplak
8
8..
Yapı
Kesilmiş
kereste
~~,,l!ll>\t.
..... ,
."'"1111
iskelesinde
.
kullanılan
kontrplak
~8t.ll
Ateşe
dayanıklı
llf11l!M'l0
.,,,,
kontrplak
w;
Yangın
çıkış
kapıları
için
kontrplak
Jıııınll rı
Ahşap
döşeme
Lata
(Tahta için)
-41 -
wıu
Al eve
8
dayanıklı
11!111.M:r.
tın"
. . . 611111
kontrplak
özellikli
kontrplak
.8
Kozalaklı ağaç
MM'eıtSıiS&
ııa
•
ır
"'
,. ..
Jit'I"J1"SD
kerestesi
-42-
Yiyecek Maddeleri
Tüketiciler JAS işareti
endişe duymazlar.
Ancak
taşıyan
bu
ürünlerin kalitesi konusunda
işareti
kullanmanın
zorunlu
olmamasından
1970
yılında
kaynaklanan sorunların ortadan kaldırılması için
etiketlerde ürünlerin içeriği ve kalitesi konusunda
bilgi verilmesi
zorunluluğu
getirilmiştir.
zorunluluğu
tarafından
yıl
bulunan kalemler her
belirlenir.
Bu etiketleri
arttırılır
taşıma
ve hükümet
JAS kalite etiketierne sistemine tabi olmak için bir ürünün,
•
•
Tarım
ve orman ürünü olması,
Kalitesi konusunda tüketici tarafından
verilerneyecek olması gereklidir.
Tarım
ve Orman
Bakanlığı
kolaylıkla
kalite etiketierne
karar
standartlarını
belirleyerek
bütün
imalatçıları
uygulamaya
zorlar.
Bu
düzenlemeler yerli ürünleri olduğu kadar ithal ürünleri de kapsar.
Kalite etiketlerinde
•
•
•
•
•
Bu
maddelerin
bulunması
zorunludur.
Ürünün adı,
Kullanılan hammaddeler (katkı maddeleri de dahil),
Net ağırlık,
Son kullanma tarihi,
Üretici veya satıcının adı ve adresi.
detayların
şekilde sunulması
yasaktır.
şu
tüketici
gereklidir.
tarafından
Yanıltıcı
kolaylıkla
resim ve ifade
görülebilir
kullanılması
-43-
Kalite etiketierne standartları belirlenmiş ürünlerin üretici ve
satıcıları ürünlerini bu standartlar doğrultusunda etikeltlemek
zorundadırlar. Bu kural yerli ürünlere- uygulandığı kadar ithal
ürünlere de
uygulanır.
işlenmiş
standartlarına
yiyecek
uygun
maddeleri
ve
içecekler
Bakanlık
olmadıkça satılamazlar.
Yiyeceklerde kullanılan etiketlerde tuz, tatlandırıcılar ve
katkı maddeleri belirtilmelidir. Etiketteki harflerin rengi, etiket
renginden farklı olmalı ve seçilebilmeli, harfler 8 punto veya daha
büyük olmalı, ürünü satan ve etiketleyen firmanın adını
göstermeli, ithal ürünlerde yerli mamullerde ise ithalatçının adı ve
adresini göstermelidir.
Makarna
bulunmalıdır.
gibi
yiyeceklerin
etiketlerinde
kısa
tarifler
Son kullanma tarihi ürünlerin üzerinde mutlaka yer
almalıdır.
Diğer Kalite işaretleri :
JAS ve JIS işaretlerinin yanısıra Japonya'da kullanılan
birçok kalite işareti daha bulunmaktadır. S işareti gibi bazı
işaretler
zorunlu iken,
diğerlerinin kullanımı isteğe bağlıdır.
Q işareti taşıyan ürünler MITI ile birlikte çalışan Tekstil
Araştırma Laboratuvarı tarafından
incelenmelidir.
-44-
Bu inceleme şunları kapsamal ıdır: 1) Dış görünüşü n
incelenmesi, 2) JIS standartlarına uygunlu~unun tespiti için
ölçülerinin kontrolü, 3) Tekstil ürünlerinin kullanımında
performanslarının ölçümü, 4) Zararlı madde içerip içermedi~inin
tespiti, 5) Etiketin istenen standartiara uygunlu~unun incelenmesi.
Japonya'da uygulanmakta olan kalite standartlarının bir
kısmı resmi kuruluşlarca, bir kısmı ise özel kuruluşlar ve özel
araştırma enstitülerince belirlenir. Bazı ürünlere birden fazla işaret
uygulanabilir. Hükümet çeşitli markalar hakkında tüketiciyi
e~itmeyi amaçlamaktadır. Tüketicinin bilinçlenmesi üreticilerin
hükümet ve sanayi kuruluşlarınca belirlenmiş standartiara uymaya
çalışmasını zorunlu kılar. Japonya'ya ihracat yapacak kişilerin JIS
veya minimum kalite şartlarına uymaları ve piyasanın asgari
standartlarına uyum sa~lamaları gerekmektedir.
tiplerinin en geniş kapsamlısıdır.
Birçok di~er işaretin uygulandı~ı ürünleri de kapsar. Yünlü
kumaştan yapılmış bir takıma JIS'ın yanısıra wool işareti de
uygulanabilir.
JIS
işareti
bütün
işaret
G işareti başarılı dizaynlar için verilir. Bu işaretin verilece~i
ürünler Mill'nın ilgili bölümü tarafından seçilir. Seçimler dizaynın
yanısıra güvenlik, dayanıklılık, renk, performans ve di~er
özelliklere dayanılarak yapılır. Perde ve kilim, mobilya, gazlı ve
elektrikli aletler, işitsel cihazlar ve cam eşyalarda bu işaret
uygulanır.
-45-
500 kalem malda uygulanmaktadır.
G işaretinin alınması için ürün üç ayrı testten geçer. ilk test dizayn
konusundadır. Bir grup uzman dizaynı işlevseli ik, uygunluk, uygun
malzemelerin kullanılıp kullanılmadığı, güvenlik unsurları ve fiyat
açısından değerlendirme yapar. Bazı testlerden geçtikten sonra
satış sonrası hizmetlerin garanti edilmesi G işaretinin verilmesi
önemlidir. Ürünün G işaretini aldığı zamandaki kalitesini sürdürüp
sürdürmediğinin tespiti için de dönem dönem incelemeler
Bu
işaret
yaklaşık
yapılmaktadır.
Q işareti, yüksek kalitedeki tekstil ürünlerine verilir. MITI'nin
ilgili birimince
yapılan
inceleme sonucu verilir.
Bu
işaretin
için yapılan testlerde dayanıklılık, çekmeme,
boyalarının özellikleri ve dizayn incelenir. Bu işareti taşıyan
malları alanlar malın kalitesinden emin olabilirler.
verilebilmesi
ifade Ettiği Şey
~ami l.f!.l
Ürünün
G
Dizayn, bakım ve
kalite işareti
işareti
@
Kullamldiği Ürünler
kalitesinin Çocuk eşyaları da dahil
olmak
üzere
tekstil
göstergesidir
ürünleri ve peruk
Fotoğraf
makinesi, cam
eşya,
seramik
eşya,
tekstil ürünleri, mobilya,
kırtasiye malzemeleri
-46-
Güvenlik için
Çocuk,
ev
ve
spor
eşyaları
ffi
arabaları,
Güvenlik için
Bebek
@
(Zorunlu)
motosiklet
..
Saf
---
Wooı
başlıkları
yünlü
giysi,
ve
ve
beyaz
diğer eşyalar
kumaş,
yü n
kumaştan
halı,
dokuma
eşya
mark
Dikiş
•
~~~~
SIF mark
kalitesi için
Erkek giysileri, bluz, plaj
şemsiyesi, sırt çantası.
-47-
IV. BÖLÜM
ETiKETLEME YÜKÜMLÜLÜKLERi
Dört kategorideki ürünlerde etiket kullanımı zorunluluğu
vardır. Tekstil ürünleri, mamul plastik maddeler, elektrikli al~etler ve
şemsiye, güneş gözlüğü gibi çok çeşitli ürünleri kapsayan muhtelif
mallar grubu.
Kanunen etiket
mal
vardır.
yağmurluk,
taşıma zorunluluğu
bulunan
100
kumaş, pantalon, etek,
Tekstil ürünleri örülmüş
masa örtüsü ve kravatı kapsamaktadır.
çeşit
şort,
Elektrikli aletler grubunda çamaşır makineleri, elektrik
süpürgeleri, TV setleri ve sobalar yer almaktadır. Plastik ürünlerde
tabak ve !avabo gibi malları kapsamaktadır. Çeşitli ürünler
kategorisiride ise deterjan, deri eldiven ve diş fırçası kalite işareti
taşıması gereken ürünler arasında ilk sıradadır.
Ev
eşyalarında kullanılan
de ürünün
kullanım
biçimleri
etiketler tüketicilerin ürün kalitesi
hakkında
bilgi verir.
1. Tekstil Ürünleri :
Makinede yıkanabilir ürünleri uygulanan etiketlerde su
ısısı, sabun tipi belirtilmektedir. Bu işaretler, özellikle kaliteli giysi
üreticileri ve yabancı ihracatçıları için oldukça yararlıdır. Pek çok
kaliteli ithal üründe bu özel temizleme şartlarının belirtilmemiş
olmasından dolayı şikayetler doğmaktadır.
-48-
ÇAMAŞlR MAKiNASI YIKAMA TALiMATI ETiKETi
El El EJ EJ 5J 0
A
Çamaşır
yıkanabilir
Sıcaklık
B
c
D
Su 40oC
Elle de
Başka
kısıtlama
yıkanabilir
kısıtlaması
Su ısı 60oC
Başka
kısıtlama
yoktur
yoktur
yoktur
deterjan
nazik çe
E
Ilık suyla
duruluma
su 30oC
nötral
yoğunluluk
deterjan
kullanılır
2. Elektrikli Aletler
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ülkedeki elektrikli aletler ve
malzemeler için yasal ve teknik standartları belirler. Yasal olarak
elektrikli aletler A ve B olmak üzere iki kategoriye ayrılırlar.
A tipindeki aletler tehlikeye neden olabilecek aletlerdir. B tipi ise
bunun dışında kalanlardır.
Elektrikli aletlerin ülkeye sokulmasında (ithalatında)
gözönüne alınması gereken bir nokta da; Japonya'da elektrikli
aletler ve büro makineleri için voltajın 100 kw olarak, ABD ve
Avrupa'nın altında kaldığı ve aletler üzerinde düzenleme
yapılması ihtiyacı yaratmasıdır. Japonya'da dalgaların sıklığının
farklı olduğunun da dikkate alınması gereklidir.
Elektrikli aletler üzerinde bulunan etiketlerde de aletin
tipi ve model sayısı, makinede kullanılması gereken yıkama
yöntemi, ürünün hacmi ve aletin kullanımı ile ilgili varsa özel uyarı
ve öneriler yer almalıdır. Ayrıca Japonca olarak hazırlanmış küçük
kullanım kitapçıkları da kanunen zorunlu kılınmadığı halde aletin
doğru kullanımının sağlanması için eklenmelidir.
-49-
3. Diğer Ürünler :
Temizlik
malzemeleri
ve
deterjan
gibi
ürünlerin
etiketlerinde ürünün adı, bileşimi, ürünün nötral veya alkalin
olduğunun belirtilmesi gereklidir.
ilgili ürünleri etiketiernesine ilişkin düzenlemeler nötral
bir maddeyle temizlenmesi gereken bir tekstil ürününün yan
mağazasında
ürüne uygun bir malzeme
kolaylıkla
bulunabilir.
4. Diğer işaretler :
Japonya'da da diğer ülkelerde olduğu gibi çevre koruma
konularına ilgi artış göstermektedir. Yerli ve ithal Eecmark işaretini
taşıyan ürünler daha çok tercih edilmektedir.
Eecmark işaretini almak için bir ürünün;
• Çevreye az zarar vermesi ya da zararsız olması,
• Ürünün kullanımının çevreye bir yarar sağlaması,
• Kullanımdan sonra atıkların çevreye az zarar vermesi
ya da vermemesi,
• Çevrenin korunmasına belirtilenlerin dışında bir
katkıda bulunması gereklidir.
Eecmark
bu işaretin
vermez.
varlığı
işareti
için
belirlenmiş
ürünün kalite ve
Doğa
dostu
bir standart
olmadığı
güvenliği açısından
gibi
da bilgi
işareti
"Eartlı-Friendly"
- 50-
V. BÖLÜM
1. Tüketicinin
Korunması
Yaşadığımız
seri üretim ve tüketim çağında tüketiciler
kaliteli ürünleri talep etmektedirler. Son yıllarda tüketiciye hizmet
ve şikayetlerin dikkate alınması eğilimi gelişmektedir. Bu faktörler
tüketicinin korunması yönündeki eğilimi artırmaktadır. Teknolojik
gelişme
ile ürünler gittikçe karmaşıklaşırken ürünlerden
kaynaklanan hatalar da artmaktadır. Çabalar bu hataların
oluşmasını engelmeye veya tekrarlanmasını önlemeye yöneliktir.
Bir kaza durumunda tüketicinin hızlı ve kesin bir yardım alması
zorunludur.
Tüketicinin
korunması
yönündeki
çalışmalar
tüketicilerle üreticiler arasındaki bağları geliştirici bir faktördür.
2. Ürün Sorumluluğu Kanunu :
Japonya'da yakın dönemlere kadar bir üründeki hatadan
kaynaklanan bir kaza olması durumunda tüketici imalatçının kasıtlı
ihmalkarlığını ispatlamakla yükümlüydü.
Ancak ürün hakkında uzmanlığı olmayan bir tüketicinin
kazanın nedenini tespitinin güç olmasının yanında, son yılların
yüksek teknoloji ürünü eşyaların kullanımının artması ve
tüketicinin imalatçının niyetini veya kastını tespitte zorlanması
nedeniyle bu sistemin uygulamasında sorunlarla karşılaşılmaya
başlamıştır.
- 51 -
Bu nedenle Temmuz 1995'ten itibaren Ürün Sorumluluğu
Kanunu uygulanmaya başlanmıştır. Bu kanun sadece imalatçının
ihmal veya kastını değil, ürünün insan yaşam veya mülke zararı
olması durumunda zarar verebilecek ürün ile zarar arasında
bağlantı kurulması durumunda zarara uğrayan tarafın zararının
tazmini istenebilir. Bu durumda tüketici sadece ürünü alan,
kullanan veya tüketen kişi değil ortaya çıkan problemden
etkilenen yolcu veya yayalar, iş makineleri sözkonusu ise
kazadan etkilenen işçilerdir.
Ürün sorumluluğu kanunu ithal ürünlere de uygulanabilir.
Kusurun
değil,
Tanımı
:
Ürün sorumluluğu Kanununa göre kusur ürünün kalitesi ile
insan veya eşyaya zarar verebilecek şekilde güvenlik
eksikliği açısından değerlendirilir.
imalatçı
bir
kasıt
veya ihmal
Bir kusur
olmaması
olması
durumunda,
durumunda da sorumludur.
Bu konuda karar, ürünün normal
kullanım şartları altında,
mamulün özelliklerine bağlı olarak güvenlik
olmamasına göre verilir.
koşullarına
sahip olup
Mamul Mallar ile ilgili Sorumluluk :
Yükümlülük
kuruluşun
büyüklüğüne
bakılmaksızın
geçerlidir. Sorumlu taraf 1) imalatçı, 2) ithalatçı, 3) Ürünü imalatçı
veya ithalatçı olarak etiketleyen veya ürüne verilmiş etikette
üretici ya da ithalatçı olarak gösterilen (örneğin mamul malı
komisyon alarak kendi markası altında satan kişiler), 4) imalat,
işleme,
ithalat veya
satış işlemlerinin
tipine göre mamul
malı
-52-
etiketleyen, satıcı veya satış acentası ünvanını kullanan kişiler 1
imalatı veya sadece mamul mallar değil, hammadde ve parçalar
da ürün sorumluluğu kanunu kapsamındadır. Eğer kusur
imalatçının
dizayn belirlemesinden doğmuşsa parça ve
hammadde imalatçıları bu kusurun sorumluluğundan . muaf
tutulurlar.
Mamul Maddelerde Ürün Kalitesinden Sorumlu Olanlar
Denizaşın imalatçı ı
ı
'
-ürün akışı
---J)Zarar iddiası
~
Etiket üzeıindeki
kurum
/
İthalatçı
/
'1'
'
1/
Toptane ı
1/
"
Ürünün zarara neden
olduğu iddiası
1/
Perakendeci
'\ 1/
Tüketici
Mağdur
/
)_
'
Şekil:
ll
-53-
Güvenlik Unsurları :
imalatçı ve ithalatçılar ürünlerinin güvenliğini geliştirmekle
yükümlüdürler. Ürün kazalarını önleme yöntemleri şunlardır:
•
Ürün güvenliğinin geliştirilmesi :
D
D
•
Dizayn Aşaması : Ürünün güvenlik koşullarının ve
çevre koruma etkilerinin geliştirilmesi için yapılan
teknolojik gelişme ve yenilikler,
Uzman bir kadroyla güvenlik testleri yapacak
için bir sistem oluşturulması,
şirket
imalat Aşaması
D
D
Üretim süreci, parça ve hammadde için kalite kontrolü,
Resmi olmayan kurumlarca isteğe bağlı güvenlik
sertifikası uygulaması,
D
D
D
Özel kuruluşlarca verilen isteğe bağlı sertifika sistemi,
ıso 9000 serisinin uygulanması,
Sektördeki
kalemlerin
firmaları,
parça ve makine imalatçıları, bu
kullanıcıları, fason üreticiler ve satıcıları
kapsayan bir güvenlik kontrol sisteminin
•
uygulanması.
ithal Ürünler
D
Denizaşırı
amacıyla
imalatçılara
güvenliği
teknik rehberlik ve bilgi
geliştirmeleri
sağlanması.
- 54-
Etiketierne Kullanım işlemlerinin Geliştirilmesi :
Bir ürünün satışı ile birlikte kurumlar satışlardan sonra
müşterilere verdikleri hizmetleri sürdürmeli, arıza durumunda
onarmalıdırlar. Etiketierne konusundaki sorumluluk.ların yerine
getirilmesi ve yaşlı nüfusun ağırlıkta olduğu Japonya'da yaşlı
nüfus tarafından etiketierin okunabilecek olmasına dikkat
edilmelidir.
* Etiketlerde kullanılan yöntemlerin ve unsurların gözden
geçirilmesi yapılır (hat boyutları, resim, işaret, renk
kullanımı, etiketin yeri, vs.
* Tek tip etiket kullanımı,
* Direktiflerin kolaylıkla anlaşılabilir hale getirilmesi.
Hizmetlerin Gelişimi :
Her tür kazaya karşı satış sonrası hizmetleri
geliştirilmesi gereklidir.
* Ürünle ilgili bilgi sağlaması, müşteri listeleri. ürün
garantisinin geliştirilmesi,
* Kurum içinde yönergeler hazırlayarak duyurulması,
rehber hazırlanması ve kazaların merkezi hükümete
kayıtları için bildirilmesi.
3-
Satış Sonrası
4- Zararın Telafisi ve Önlemler
Her kurum kendi çapında bir ofis kurarak bir uzman
yerleştirmeli ve tüketici şikayetlerini
ele alarak çözümler
bulmal ıdır. Zararlar telafi edilmelidir.
-55-
Japonya'ya ihracat Yapılırken Dikkat Edilecek Noktalar :
Bir
olduğunda
vasıtasıyla
yabancı
ürünün Japonya'ya ihracatı sözkonusu
direkt ithalat yapan itahlatçı veya yabancı kuruluş
ithalat gerçekleştirenlerin dikkat etmesi gereken
noktalar:
o
Japon kanunlarında asgari kalite ve güvenliğe verilen
önemin bilincine vararak ülkenin ithalat kurallarının iyi
öğrenilmesi
standartları
o
ihracatçı
gereklidir.
Japon
ülkedeki
imalatçı
gözönüne
almalıdır.
standartlarını
ve
ihracatçı
ülkenin
uymuyorsa
sözkonusu
güvenlik
ihracatçı
kuraliarı
Dizayn, ürün geliştirme, imalat, test ve ürün nakliyesi ile
ürün sorumluluğu konusundaki kısıtlamalar dikkate
alınmalıdır.
o
Pratikte
kullanım kılavuzu
bulunmalı, kullanım
ve reklam metinlerinde uyarı
direktiflerinin Japonca'ya çevrilmesi
gerekmektedir. Çevirinin kelime kelime
olması
zorunlu
değildir.
o
Satış sonrası bakım
ve
onarım
hizmetlerinin
sağlanması
gereklidir.
o
Ürünün
sahibi
sorumluluklarına,
olan şirket veya şirketler
sigortayasahip olmalıdırlar.
ürün
-56-
VI. BÖLÜM
iTHALAT iŞLEMLERi
Japonya Serbest Ticaret sistemini koruyup geliştirmeye
çalışmaktadır.
1980'1erden
itibaren
Action
Programı'nın
uygulanmaya başlamasıyla Japonya tarife oranlarını düşürerek,
miktar kısıtlamalarını kaldırarak standart sertifika sistemini
geliştirip pazarını ithalata açmaya çalışmaktadır. Bu özellikle
madencilik ve imalat sanayi ürünleri için geçerlidir. Japonya'da
ortalama % 1.9 olan gümrük arife oranı sanayileşmiş ülkeler
arasındaki en düşük orandır.
Tarımsal
gibi mallarda
ürünlerde de
Japonya'nın
pazarı serbestleştirme
et ve narenciye ürünleri
e{Jilimi vardır.
Sonuç olarak, Japonya'da mamul mal ithalatının attınlması
için vergi teşvikleri sa{Jianmaya başlanmış, gümrük vergilerindeki
indirimlerle Japonya'nın ithalatı teşvki edilerek dış ticaret
fazlasının azaltılması ve ödemeler dengesinin geliştirilmesi
hedeflenmiştir.
ithalat Sistemi
• ithalati Serbest B1rak1lm1ş Mallar
Dış ticaret alanında Japon pazarına ithalat birkaç kalem
mal dışında serbesttir. Bugün birçok mal Sanayi ve
Ticaret Bakanlı{Jı'nın izni olmaksızın ülkeye serbestçe
ithal edilebilir.
-57-
•
ithalatı Serbest Olmayan Mallar
ithalatında izin
Ticaret
alınması
Bakanlığı'nca
gereken mallar Sanayi ve
belirlenmiştir. Bu mallar;
• ithalat kotası bulunan 66 mal, Washington
Konvansiyonu'nda belirlenmiş hayvani, bitkisel ürünler
ile türev ürünlerdir.
• ithalatı ön izin gerektiren köpek balığı ve köpek balığı
ürünleri, bazı bölgelerden gelen deniz ürünleri,
ithalat izin Sistemi
ithalat işlemleri, Döviz ve Dış Ticareti Kontrol Kanunu
tarafından düzenlenir ve tüm taşınabilir (kargo) yükleri kapsar.
Kıymetli madenler (külçe altın, dalaşımda olmayan altın madeni
paralar ve çok miktarda altın içeren diğer eşyalar), menkuller
Döviz Kontrol Mevzuatı tarafından düzenlenir. Birçok ithal mal
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan ithalat izni alınmasını
gerektirmezken, aşağıda belirtilen mallar için bu iznin alınması
zorunludur.
o ithalat kotası bulunan 66 kalemi içeren mallar,
o ithalat izni gerektiren ülkelerden yapılan ithalat,
o Özel ödeme biçimleri gerektiren mallar,
o
Araştırma aşıları
gereken mallar.
gibi
bazı
resmi düzenlemelere
uyması
-58-
izin gerektiren malların ithalatında ithalatçılar yabancı
ihracatçılarla
tamamlanması
anlaşma
yapabilirler,
ancak
ithalat izninin alınmasından sonra
sözleşmenin
yapılmalıdır.
ithalat kotası sisteminde bu malların ithalatının sadece kota
duyurulan çerçevesinde ithalat kotasının alınmasından sonra
yapılabileceği unutulmamalıdır.
ithalatta Kota Sistemi
Kota sistemi Japonya'ya
yapılacak ithalatları
miktar veya
değer
diğer
olarak sınırlamak üzere düzenlenmiştir. Kotalar iç talep ve
faktörlere bağlı olarak belirlenir.
ithalat kotasının uygulandığı bir malın ithalatında,
ithalatçının Sanayi ve Ticaret Bakanı'ndan ithalat kotası almada
önce dövizli işlem yapan bir bankadan izin alması gereklidir.
ithal kotaları aşağıda belirtilen kriteriere göre dağıtılır:
o ithal Kotasının Önceki ithalatiarına Göre Yapılması :
Bu sistemde başvuru sahibinin daha önce belli bir
zaman diliminde yaptığı ithalatların miktar veya değerine
göre kota miktarı belirlenir.
Miktarını
Esas Alan Kota
Bu sistemde, ithalat kota miktar ve
değerleri, başvuru
o Gümrükten Çekilen Mal
Sistemi:
sahibinin
miktarına
geçmişteki
bir dönemde gümrükten
göre belirlenir.
çektiği
mal
-59-
o Resmi Dağıtım Sistemi :
Bu sistemde, azami kota
belirlenir.
o
resmi kurumlarca
Sipariş
Formu Sistemi :
Bu sistemde kotalar, malın son
ettiği
o
miktarları
miktar veya
Kişi Başına
değere
kullanıcılarının sipariş
göre belirlenir.
Vöntem :
Bu sistemde, kota miktarı veya
için eşit olarak dağıtılır.
değeri
her
başvuru
sahibi
o ilk Gelene Kota ilk Kota Payının Verilmesi (Olimpik
Sistem):
Olimpik sistemle belli bir miktar ve değere ulaşılana
kadar her başvuruyakota verme esasına dayanır.
o ithal Kotalarının Bakanlıklarca Dağıtılması:
Bu sistemde her başvuru sahibine MITI ve
Bakanlıklarca bir kota verilir.
TERCiHLi TARiFE SiSTEMi
Tercihli tarife sistemiyle ihracatın
geliştirilmesi
arttırılması,
diğer
sanayıının
ve gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalata düşük
vergi tarifesi uygulayarak bu ülkelerin gelişmesinin teşvik
edilmesini ve gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasındaki
sorunların çözülmesi hedeflenmiştir. Japonya'da Tercihli Tarife
Sistemi 1 Ağustos 1971'de yürürlüğe girmiştir.
-60-
•
Tercihli Tarife Uygulanan Ülkeler ve Şartları
1 Nisan 1995 itibariyle, 147 ülke ve 25 bölgede tercihli
tarife uygulamakta ve bu sistem
gelişmekte
olan ülkeleri
Tercihli tarifesisteminin
aşağı
yukarı
tüm
kapsamaktadır.
şartları şunlardır:
Gelişmekte
olması,
[J
olan ülke veya bölge
Ülkenin UNCTAD üyesi olması,
[J
Ülkenin kendi gümrük vergi ve dış ticaret sisteminin
[J
olması,
[J
[J
Tercihli tarife statüsünesahip olmayı istemesi,
Japonya'nın ülkeye tercihi tarife statüsünü vermeyi
uygun görmesi gereklidir.
•
Tercihli TarifeStatüsü Verilebilecek Ürünler :
o Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık Ürünleri
Bu ürünlerde yerli tarım sanayi üzerindeki etkileri
gözönüne alındıktan sonra tercihli tarifestatüsü verilir
ve bu ürünlere uygulanan tarife oranı genel tarifeden
% 10-100 oranında daha düşüktür. "Pozitif Liste" adı
verilen ve 74 kalemden oluşan mallar dışında kalan
ürünlere tercihli tarife
o
oranları
uygulanmaz.
Madencilik, Sanayi ve Diğer Ürünler
Genel olarak, madencilik ve sanayi ürünlerinde vergi
olmamasına karşılık 67 "seçilmiş ürün"de gümrük
vergisinin yeni sanayiyi korumak amacıyla sıfıra
indirilmesi mümkün
değildir.
- 61 -
•
Tercihli Tarife Statüsü Verilmesi :
o
Tarım,
orman ve balık ürünleri: Bu ürünleri verilen
tercihli tarife statüsü mevcut kota sistemi ile
sınırlı
değildir.
o
•
diğer
Yukarıda
bahsi
geçen tarım, orman ve balıkçılık ürünlerine uygulanan
sistem madencilik sanayi ve diğer ürünlere uygulanır.
Madencilik, sanayi ve
Tercihli Tarife Verme
Koşulları
o Tercihli tarife statüsü
Japonya'nın
ürünler :
:
: Tercihli
tercihli tarife statüsü
tarife sadece
verdiği
bölge veya
ülkelerin ürünlerine tatbik edilir. Genellikle ürünün
üretildiği
bölge veya ülke o ürünün menşei sayılır.
o Japon bağlantı seviyesi : Menşe kriteri açısından
yedek parça, yardımcı malzeme veya hammaddesi
Japonya'dan alınarak işlendikten sonra bu Japonya'ya
ihraç edilmesi halinde bu ülke tercih olan menşe
ülkesi konumunda olur.
o Kümülatif menşe kriteri : Uzakdoğu Asya Ülkeleri
Birliği'ne üye ülkelerinden birinde üretilen ve kümülatif
menşe kriteri belgesi alan mallar sözkonusu ülkenin
urunu
sayılır.
Kümülatif
menşe
sisteminden
yararlanmak için sözkonusu belgeyi gümrüklerde
geçiş belgesi ile sunmak gerekmektedir. (Uzak Doğu­
Asya Ülkeleri: Brunei, Endonezya, Malezya, Filipinler,
Singapur, Tayland ve Vietnam'dır.)
-62-
•
Menşe Şahadetnamesi
D
Kapsamı
:
(A Formu)
Menşe şahadetnamesi
(Form A) nakliye
istikameti, menşe kriteri, menşe kriterini onayiayan
kuruluş, belge numarası ve diğer ilgili bilgileri kapsar.
Bu belge uluslararası standartlarda ve sahtekarlığı
önlemek için emniyette
kullanılan
yeşil
kağıttan
yapılmıştır.
D
D
D
D
Uygulama süreci : A menşe belgesi ihracatçının
müracaat formunda gerekli girişleri yaparsa ve
gümrük ofislerine ya da ihracat anında bu belgeleri
vermeye yetkili kuruluşlara müracaatıyla olur.
Belgelerne kuruluşları : Genel kural itibariyle Form A
belgesini ülkenin gümrük idaresi verir. Eğer o ülkede
gümrük idaresi yoksa o zaman Japonya Gümrük
Genel Müdürünün yetki verdiği başka bir kamu
kuruluşu belge verir.
Form A menşe şehadetnamesi ihracat anında verilir.
Menşe şehadetnamesinin süresi verildiği andan
itibaren bir yıldır. Ancak mücbir sebeplerden
(kanıtlamak koşuluyla) dolayı uzatılabilir.
D
D
Menşe
şahadetnamesinin
teslimi imkansızlıklar
nedeniyle ertelenebilir. Yalnızca bir adet menşe
şehadetnamesi verilebilir.
Eğer ithalat bedeli 200.000 Yen'den az ise o zaman
menşe şehadetnamesine gerek yoktur. Belge, fatura
ve diğer evraklar incelenir.
-63-
VII. BÖLÜM
GÜMRÜKTEN MAL ÇEKME iŞLEMLERi
ithalat
ithalat işlemi genellikle bir yabancı firma ile bir Japon firma
arasındaki satış, ithalat veya sözleşme ile başlar. ilke olarak,
ithalat muamelesi aşamaları bunları ihtiva eder. Akreditif (kredi
mektubu), kargonun fiilen ithalatı, yerel pazarda satış ve
ödemeden oluşur.
ithalat işlemleri şunları gerektirir. ithalat sözleşmesinin
imzalanması,
ithalat Belgesi Döviz ve
Kanununa göre gerekli
diğer
belgeler
(eğer
Dış
Ticaret Kontrol
ithalat
kotası
belgesi
gerekiyorsa onu daha evvel tedarik etmek gerekir. Akreditif
mektubunun
hazırlanması
(UC), bütün nakliye belgelerinin varışı,
kargonun varışı, malın boşaltılması ve gümrük antreposuna
transfer edilmesi, gümrükten kurtarılması, kargonun teslim
alınması, kargonun kullanıcıya teslimi ve ödeme. Birçok işlernde
bunların
yanısıra
sözleşmesi
deniz
taşıma
sözleşme
belgesi,
sigorta
ve ithalat finansmanı.
Aşağıdaki
özet sunmaktadır.
Diagramda ticarette
ithalatın
süreci genel bir
-64-
Doğru
Devlet
(hükümet)
daireleri
~thalat finansman}11 Citibank
1
Dış ticaret
döviz
If---ı
bankası
Akreditif
çıkarılmıştır
Dış Ticaret
Döviz Bankası
sözleşmesi
neticelenmiştir
Sigorta
.----------ı-ı Taşıma sözleşmesinin
neticelenmesi
Nakliye
Şirketi
Doğru
Devlet
Daireleri
Dış Ticaret 1?-----r?M:;:;::~~ii:~::;:;;;ı
döviz
bankası
Şekil:
12
-65-
İthalatçı
(Güımükter
Kurtarma
Acentesi)
~
Güımük
Perdelerne ~ Gümrük ~ İthalat
Vergisi ~
7
/
7
Teftiş
Vergisi
izni
Odernesi
1
Yerel
işlemler 1
"·Izin
İzin
onay
müracaat
Doğru
onay
eşitlik
Eğer
perdelerne işlemi kargonun varışından önce
ithalat izni kargo vardığı zaman verilir.
yapılırsa
'
Devlet
Daireleri
Şekil
ilgili Devlet Daireleri
Düzenlemeler
•
Gıda Sağlık
: 13
•
Kanunu
Sağlık
ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı
•
Evcil
Hayvan
Hastalıkları
•
•
Enfeksiyon
•
ilaçlar Kozmetikler ve Tıbbi
•
•
Cihazlar Yasası
•
Zehiri i
ve
Orman,
Balıkçılık
Bakanlığı
Kontrol Kanunu
Bitki Karantina Kanunu
Tarım,
Uluslararası
Ticaret
ve
Sanayi
Bakanlığı
Sağlık
ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı
Zararlı
•
Di tt o
•
Uluslararası
Maddelerin Kontrolü Yasası
•
Yüksek Basınç Gaz Kontrol
Yasası
Sanayi
Ticaret
Bakanlığı
ve
-66-
•
•
ithalatçı veya gümrükten kurtarma acentesi (ithalatçı adına
ithalat belge ve
dokümanları
Bu belgelerin
faturanın yanısıra
fiyatı,
vergi
oranı
ve
diğer
gümrük idaresine takdim eder)
malın miktarı,
ithal edilen
gerekli belgeleri kapsar. Daha sonra
ithalat Beyannamesi bilgisayara girilir ve gerekirse cargo
deneti en ir.
•
Aşağıdaki koşullar
yerine
getirilmiş
ise ithalat izni verilir.
D
Gümrüklerde tüketim vergisinin ödenmesi.
D
Eğer
bir
yerine
D
D
malın ithalatışarta bağlı
getirildiğinin
ise istenen
şartların
belgelenmesi.
ithal edilen eşyanın yasak listesinde yer almaması.
ithal edilen eşyanın orijinalliğini bozacak herhangi bir ilave
veya
değişiklik
ya da
işaret olmaması
gerekir.
- 67-
GIDA SAGLIGI VASASINA GÖRE TARiF EDiLEN TEFriŞ
SÜREÇLERi
(Madde 16)
Karantina istasyonu veya gıda ithal
talebinin kabul edildiği yer
Teftiş
gerektirmeyen maddeler
İthalat/gümrük işlemlerini bitirme
.----.-......----, (Madde 4, Madde 5, Bölüm 2,
..__,..._ ___. Madde 6, Madde 7, Bölüm 2 vs)
Maddelerin geçmesi
hali
Maddelerin geçmemesi
hallerinde
.ı
Belge
...-__;:ı
_ _ _ __,
İade
ithal
etme
Yerinde işlem yapma
(yıkama, işleme vs.)
Şartlı ithal işleme şartıyla
ithalat veya gıda dışında
kullanma şartı
ithal/gümrükten çekme
Şekil:
14
-68-
iTHAL TALEBiNiN KABULÜ ÖNCESi SiSTEM AKIŞ ÇiZELGESi
Aşağıdaki maddelere göre sınırlandırılmış
makineler ,aletler ,mutfak eşyaları( çatal,kaşık
bıçak, ambalaj ve paketleri)
1- Boyasız camla yapılanlar,
2- Paslanmaz çelik ve alüminyumdan
Malın varış
öncesi
yapılanlar.
3- Gıda
işleme makinaları
Ambara veya
gümrük antreposuna
transfer
N avlunun
iadesi, itlaf
edilmesi vs.
N avlunun
iadesi
itlafı vs.
İade edilen
kopyadan
ithalat talebi
Gümrük işlemlerinin
Şekil
: 15
tamamlanması
İade edilen
kopyadan
ithalat talebi
-69-
PLANLANMIŞ iTHALAT SiSTEMi
AKIŞ ÇiZELGESi
hk ithalat prosedürü :
ithal talep formu
(1-3 yıl ithalat planı 1 enson üç yıla ait ithal rakamları)
İkinci ithalattan ithalat süresi :
ı Kazaiok ı
Kaza bildirim formunun
ek ithalat bildirim formu
(gümrükler)
Gıda sağlığı yasası hem
şekilde de takip edilir.
kabulü
yerli ürüne hem de ithal ürüne uygulandığı gibi çok sıkı bir
Şekil:
16
-70-
HAYVAN ÜRÜNLERi YOKLAMA SÜRECi
ı
İ thal yoklaması için mürncaatın yapılmas~
,1/
ı
ı
Sunulan belgelerin kontrolü
ı
ı
l
ı
ı
Maddelerin denetimi
/
'
Aynntıh teste tabi
tutulması
Mikrobiyolojik
Serolojik, :fizyokimyasa
testler
1
'
/
'
/
1 Temiz çıkmasıl
~
ı
İtlafetme yok etme
'<
"
'
Testin
sonuçlanması
1
ithale karantina belgesinin verilmesil
.J,
Gümrük işlemlerinin bitişi
Şekil:
17
-71 -
HA YVAN iTHAL VE KARANTiNA SÜRECi
Hayvan ithali öncesi bildirimi
ithal teftişi için müracaatın bildirilmesi
Teslim edilen belgelerin
Genıinin
sınanması
ya da uçağın kontrolü
Yol istikametinde denetimde tutulmak üzere
nakliye metodları talimatı
Teftiş
tesislerinde
ağıla
koymak
Testler
Kapama süresinin bitimi
ithal belgesi verilmesi
Gümrük işlenlinin bitimi
Hayvanların
Şekil
: 18
serbestisi ve nakliyesi
-72-
Japon Tarım Ürünleri Standartları JAS
Derecelandirilen
Adres
isim
Ürünler
Oregon Department of 635 Capital Street NE, Et ürünleri
Salem, Oregon 97310-
Africulture (USA)
0110, USA
36740
Columbia
East Konserve,
Laboratories, Ine. USA Crownpoint
Highway, meyveler
Corvet, Oregon, USA
Council
Forest 1200-555
of
kuru
Burrard
lndustries
(COFI) Street,
Vancouver,
(C anada)
British
Columbia,
konsantreleri
Ahşap
ürünleri
Ahşap
ürünleri
Ahşap
ürünleri
Ahşap
ürünleri
Canada V7X 1S7
American
Plywood 7011
Association
South
19th
(APA) Street
(USA)
P.O.Box
11700
Tacoma, Washington,
USA 98411
Western
Wood
Products
Association
(WWPA) (USA)
Vco n
Building,
sw
Fifth
Portland,
522
Avenue
Oregon,
USA 97204-2122
TECO
2402
(USA)
Street,Madison,
53704
Daniels
Wl
ve
-73-
Japon
Pazarında Başanya Ulaşmanın
Temel
Noktaları
Japonya'nın
sosyal yapısını ve pazarını, nüfusunu
eğilimlerini ve alakalı yasa ve düzenlemelerini çok iyi bir şekilde
benimseyip kendi politikalarını buna göre uyariayan bir çok şirket
Japonya pazarında dikkate değer bir pay kapmıştır.
Birçok
devam
•
firmanın
ettiği bazı
takip
ettiği
ve
ana fikirler özetle
Japon
piyasasına
Japon
piyasası
başarıya
giden yolu bularak
şöyle sıralanabilir:
uzun vadeli perspektifle
yaklaşım
uzun vadeli perspektiften kaynaklanan
stratejilere kucak açar. Bu perspektif birçok faktörün
bütün olarak ele alınmasıyla kazanılır. Pazarın
büyüküğü, rekabet eden firmalar, dağıtım kanalları, fiyat
yelpazesi, zaman limitleri, kullanıcılar ve tüketiciler
arasındaki gelişmeler, araştırma ve geliştirme eğilimleri
bunların arasında sayılabilir.
önce
kişi
onu
Japonya'nın
Japon
pazarına
girmeden
araştırmalıdır.
geleneksel
iş
yapısı,
gelenekleri ve
şirketlerin
oluşumu
dolayısıyla
Japonlar
diğer
ülkelerdekinden daha uzun bir sürede karara varırlar.
Genellikle bu zaman süresi diğer ülkelerdekinden daha
uzundur.
Kısa
zamanda kar beklentisi Japon piyasasına uymaz.
Anahtar ise kısa zamanda pes etmemek ve sonuç çıkana
kadar beklemektir.
-74-
•
Doğru iş ortağını
(partneri) bulmak ve Japon piyasasına
girmeyi hedefleyenler için temsilci firma veya ortak
yatırım konusunda girişimci ararken düşünce itibariyle
kendileriyle fikirde olanları seçtikleri zaman işler
aksamadan ve uyum içinde yürür. Eğer iki taraf arasında
bir konuda fikir ayrılığı varsa bu konuda mutlaka uzun
süre karşılıklı fikir teatisi yapılmalı ve tartışma ile fikir
alışverişinde bulunulmalıdır.
•
Kalite ve performansın üzerinde durulmalıdır. Japon
tüketici ve kullanıcılar malların kalitesine yönelik çok şey
talep ederler. Birçok yabancı firma "bu kadarı da fazla"
deyip bunun olmamasını ister. Ancak ne olursa olsun
Japon tüketici ve kullanıcı hiçbir şekilde kaliteden ve
güvenlikten vazgeçmez ve kaliteyi devamlı bir şekilde
arar. Bu itibarla firmalar Japon'un güvenlik ve kalite
standartlarını hesaba katar.
•
Bireyselleştirme
ve Farkhlaşt.rma: Doğal olarak kişi
kendi ürünü eşsiz, alımlı ve cazip olsun ister. Ancak
tüketiciler, hem firmanın hem de ürünün kaliteli ve orijinal
olmasını
ister. Teknolojik yeterlilik, araştırma ve
geliştirme, pazarlama ve reklam açısından tek olmak
gereği
vardır.
Kişinin
kendini diğerlerinden ayırt
edebilmesi çok önemlidir. Yaratıcılık anahtar sözcükdür.
-75-
•
Araştırma,
Geliştirme
ve Teknolojide Yatırım
Çabaları: Üretim sanayiinde teşebbüsler, teknolojik,
araştırma ve geliştirme faaliyetlerine önem verilmektedir.
Yabancı firmaların büyük bir çoğunluğu araştırma ve
geliştirmede insan kaynaklarına hatırı sayılır derecede
kaynak ayırmaktadır. Bazı yabancı firmalar yedek. parça
üretip satan kuruluşların ve Japon fabrikaların ülkenin
araştırma ve geliştirme ile üretime yöneldiğini doğal
olarak gözlemlemektedirler.
•
Japon Piyasasının ihtiyaçlarını Anlamak : Birçok
yabancı firma "madem mallarımız kendi vatanımızda
satılabiliyor o zaman Japonya'ya niye satmayalınn" diye
düşünmektedir. Halbuki birçok mal Japon ihtiyaçlarına
cevap vermediğinden sonucu hüsran olmuştur. Örneğin
Amerikalı beyaz eşya üreticisi bir firma Japonya'ya
buzdolabı
satma girişimde bulunmuştur lıalbuki
buzdolaplarının büyüklüğü sebebiyle piyasada pazar
bulamamıştır.
Diğer
yandan bir yabancı yatırımcı firma Japon geleneğe
saygı itibariyle yere doğru açılan bir sofra üre~tmiştir,
çünkü Japonlar gelenek itibariyle yer sofrasına otururlar.
Şirket sorumlusu şu açıklamayı yapar. "Mobilya üretimi
yerel tüketiciye göre yapılır. Biz yerel tüketicinin istediği
şekilde
dizayn
yapıyoruz."
-76-
•
Yerel Bağli Şirkete Karar Verme Hususunda
Güvenmek: Japonya'da takıntısız iş yapmak ve başarılı
olmak için yurt dışındaki Merkez şubenin Japonya'daki
bağlı firma veya acenteye yerel ihtiyaçlara göre çalışma
hususunda ne kadar güvenecektir? Bilinen bir gerçek
vardır ki dünyadaki her piyasanın kendine has özellikleri
vardır. Japonya'da yaşamayan bir insan için Japonya
piyasasını anlamak mümkün değildir. Birçok firma
merkez şubesine fikrini benimsetmekte sıkıntı çekmiştir.
Bazıları bu zorluğu uzak bölgede yaşayan müdürleri
yüzünden yaşamıştır.
En iyi çözüm bağlı şirkete ya da ortak yatırımcı şirkete
yahut Japon tarafına karar verme konusunda
güvenmektir.
•
Teşviklerden
Yararlanma : Uzak bölgelerde yatırım
yapan şirketlere ve fabrikalara, vergi teşvikleri, parasal
yardım ya da düşük faizli krediler verilmektedir. Yerel
yönetimler
bu
gibi
kolaylıkları
ve
teşvikleri
sağlamaktadırlar.
-77-
BAŞLlCA FUAR VE SERGiLER
o Sapporo
Access Sappara (Sapporo Ryutsu General Auditorium)
Tel : 011-865-5811
Fax : 011-864-1290
o Chiba
Makuhari Messe
Tel : 043-296-0001
Fax : 043-296-0529
o Tokyo
Harumi International Trade Fairground
Tel : 03-3533-5311
Fax : 03-3531-2397
o Tokyo
Sunshine City Convention Center
Tel : 03-3989-3486
Fax : 03-3987-3173
o Tokyo
City of Tokyo lndustrial Trade Center (Main Building)
Tel : 03-3434-4241
Fax : 03-3434-4628
-78-
o Tokyo
Ryutsu Center (TRC)
Tel : 03-3767-2190
Fax : 03-3767-2053
o Tokyo
Science and Technology Meeting Hall
Tel : 03-3212-3939
Fax : 03-3215-7291
o Yokohama
Pacifico Yokohama
Tel : 045-221-2121
Fax : 045-221-2136
o
Nagoya
City of Nagoya Smail Business Promotion Hall
Tel : 052-735-2111
Fax : 053-735-2116
o
Nagoya
City of Nagoya International Exhibition Hall
Tel : 052-398-1771
Fax : 052-398-1785
o Osaka
lntech Osaka
Tel : 06-612-8800
Fax : 06-612-8686
-79-
o
Osaka
Merchandise Mart (OMM)
Tel : 06-943-2020
Fax : 06-942-6677
o
Osaka
ATC (Asia Pacific Trade Center)
Tel : 06-615-5006
Fax : 06-615-5021
o
Kobe
Kobe International Exhibition Hall
Tel : 078-302-1 020
Fax : 078-302-1870
o
Kita Kyushu
Western Japan General Exhibition Hall
Tel : 093-511-6848
Fax : 093-521-8845
o Fukushima
Fukushima International Center
Tel : 092-272-1111
Fax : 092-272-1 074
-80-
Yabancı Girişimciler için Düşük Faizli Kredi Sistemi
Sağlayan
Bankalar
o The
Japan
Development
Department
Tel : 03-3244-1785
Fax : 03-3245-1938
Bank
International
o The Export-lmport Bank of Japan
Tel : 03-3287-1221
BAZI JAPON DIŞ TiCARET TEŞKiLATLARI (JETRO)
o JETRO, London (Japan Trade Centre)
6th Floor, Leconfield House, Curzon Street,
London WIY 8LQ
United Kingdam
Tel : 44-171-470-4700
o JETRO, Dublin
2nd Floor, Statoil Building, 1, Setanta Place,
Dublin 2, lreland
Tel : 353-1-671-4003
o JETRO, Paris
151 bis, Rue Saint-Honore,
75001 Paris, France
Tel : 33-1-42-61-27-27
Mailing Address : 2, Place du Palais Royal, 75044 Paris
Cedex 01, France
-81 -
o
JETRO, Lyon
Le Cesar, 20, Place Louis Pladel, 69001 Lyon
France
Tel :44-171-470-4700
o JETRO, Hamburg
Comorraoer 72, 20354 Hamburg,
Bundesrepublik Deutschland
Tel : 49-40-3560080
Mailing address : Golannaden 72, 20354 Hamburg,
Bundesrepublik Deutschland
o JETRO, Berlin
13th Floor, lnternationales Handelszentrum,
Friedrichstasse 95, 10117 Berlin,
Bundesrepublik Deutschland
Tel : 49-30-2096-3162
Mailing Address:lnternationales Handelszentrum,Fach 39,
Friedrichstrasse 95, 10117 Berlin,
Bundesrepublic Deutschland
o JETRO, Düsseldorf
Königsallee 58, 40212 Düsseldorf,
Bundesprepublik Deutschland
Tel : 49-211-136020
o JETRO, Frankfurt
Rossmarkt 17, 60311 Frankfurt,
Bundesprepublik Deutschland
Tel : 49-69-28-32-15
-82-
o JETRO, München
Promenadeplatz 12, 80333 München,
Bundesprepublik Deutschland
Tel : 49-89-2908420
o JETRO, Amsterdam
World Trade Center, Amsterdam Tower-C
4th Floor, Strawinskylaan 447, 1077 XX Amsterdam,
The Netherlands
Tel : 31-20-6765075
o JETRO, Bruxelles
Rue D' Arlon 69-71 Boite 2, B-1 040 Bruxelles,
Belgique
Tel : 32-2-230-4858
o JETRO,Copenhagen
Vesterbrogade le, 1st Floor., 1620
Copenhagen V, Denmark
Tel : 45-33-14-73-12
o JETRO, Stockholm
Kungsgatan 48, 4th Floor, 11135 Stockholm
Sweden
Tel : 46-8-4118173 ·
-83-
o JETRO, Oslo
Wergelandsveien 7, 0167 Oslo 2,
Norway
Tel : 47-22-361217
o JETRO, Zürich
Stampfenbachstrasse 38, 8023, Zürich,
Switzerland
Tel : 41-1-362-2323
o JETRO, Geneve
82, rue de Lausanne, 1202 Geneve
Switzerland
Tel : 41-22-732-1304
o JETRO, Wien
Mariahilferstrasse 41-43/3. Stock, 1060 Wien,
Austria
Tel : 43-1-587-56-28
o JETRO, Milano
I.N.A. Building, Via Agnello 6/1, 20121 Milano,
ltalia
Tel : 39-2-866343
o JETRO,Roma
Via San Filippo Martire, 1/B 00197 Roma,
ltalia
Tel : 39-6-8084752
-84-
o JETRO, Athens
30 Anagnostopoulou Street, Kolonaki, 10673,
Athens, Greece
Tel : 30-1-363-0820
o JETRO, Madrid
Plaza de Colon, 2 Tarres de Colon, 1,70 28046
Madrid, Espana
Tel :34-1-319-5564
o
JETRO, Lisbon
Empreendimento Das Amoreiras, Av. Engo Duarte
Pacheco, Torre 2, 11 o Andar, Sa la 1, 1000 Lisboa,
Portugal
Tel : 351-1-3875028
o JETRO, Warszawa
c/o IPC Business Center, ul. koszykowa 54,
00-675 Warszawa, Paland
Tel : 48-2-6308-508
o JETRO, Bucharest
International Business Center Modern, 44-46
Repubulicii Blvd. 5th Fl. Sect 2, Bucharest,
Romania
Tel : 40-1-250-9601
Mailing address: JETRO Bucharest, Cutia-Postala
1-1 098 Bucharest, Romania
-85-
o JETRO, Budapest
1012 Budapest Logodi u, 22-24
Hungary
Tel : 36-1-201-4799
o
JETRO, Praha
Parizska 11/67, 11001 Praha 1,
Czech Republic
Tel : 42-2-2481-2714
o JETRO, Moscow Liaison Office
121059 Moscow,
Berezhkovskaja Naberezhnaja 2,
Hotel and Business Center,
"Radisson-Siavjanskaja" South Wing,
Entresol Floor, Suite E3,
Russia Federation
Tel : 7-095-941-88-66
o JETRO, istanbul
Büyükdere Caddesi Maya Akar Center,
B Blok Kat 14 Daire 54,
Esentepe 80280, Istanbul, Turkey
Tel : 90-212-275 51 80
Mailing address: P.O.Box 685 Şişli, istanbul, Turkey
-86-
o JETRO, Teheran
1st Floor, No.21, 17th Street, Gandhy Avenue,
Post Code 15178, Teheran, Iran
Tel : 98-21-2267357
Mailing address : P.O.Box 11365-3635, Teheran, Iran
o JETRO, Dubai
No. 438 Al Ghurair Centre, Dubai,
The United Arab Emirates
Tel : 971-4-232093
Mailing address : P.O.Box 2272, Dubai
The United Arab Emirates
o JETRO, Riyadh
Abunayyan bldg., King Abdulaziz Road,
Riyadh, Saudi Arabia
Tel : 966-1-478-6928
Mailing address: P.O.Box 94649, Riyadh 11614
Saudi Arabia
ISTANBUL TICARET ODASI YAYlNLARI (1997)
YAYlN NO.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
VAYINADI
Turkey The Land of Business Opportunities
Yurtiçi Endüstriyel ve Sektörler Fuarlar Takvimi
Calandar of lndustrial & Trade Fairs in Turke:t
Uluslararası Kuruluşlar Rehberi
Urdün Ulke Etüdü
Tüketicinin Korunması Tedbirleri
Avrupa Birliği Ulkelerinde Vergi Sistemindeki Teşvik ve istisnalar
1997 indirimli Oteller Kataloğu
ICOC Makaleler Bibliyografyası
Ukrayna Ulke Profili. Mevzuat ve Türk Girişimcileri
Yurtdışı Fuarlar Kataloğu
Türkiye'de Şeker ve Şekerpancarı Üretiminde Mevcut Durum:
Sorunlar ve Çözüm ünerileri
Mısır Ulke Etüdü
iTO Tanıtım Kitapcıi'ıı
Ariantin Ulke Etüdü
~ili Ulke Etüdü
Sorularla Dı~ Ticaret Mevzuatı Rehberi
Avru12a Toi=!luluğu Markası
Meksika Ulke Etüdü
Indirimli Sağlık Kuruluşları
2604 Sayılı Turizm Teşvik Kanun'u
israil Ulke Etüdü
Ja12on:ıa Hazır Giyim Piyasası Ara;;;tırması
Güç Durumdaki Firmaların Kurtarılması
GüneyAfrika Cumhuriyeti Ulke Etüdü
Fransa, Belçika ve Almanya'daki Türk Giri;;;imcileri
Do!ju Karadeniz'de Yayla Turizmi ve Çevreye Uyumlu Ahşap Yapılaşma
ITO Uyeleri Tüketiciyi Koruma Taahhütnamesi Sistemine Giren Firmalar Listesi
1997 Yılı Istanbul Küçük Sanayi Ka12asite Kullanım Ara~tırması
Rakamlarla Türkiye Ekonomisi (Türkçe)
Rakamlarla Türkiye Ekonomisi (Ingilizce)
Mercimek ve Pirine Ürününün Türk Tarımında Yeri ve Onemi
Yatırım Destekleri Konusunda Soru ve Ceva12lar
Azerbeycan Ulke Profili Mevzuat ve Türk Girişimcileri
üzel Okulların Sorunları ve Çözüm ünerileri
Ekonomik Rapor
Kenya Ulke Etüdü
Tunus Ulke Etüdü
Tıbbı ve Aromatik Bitkilerin Ilaç ve Alkollü Içki Sanavinde Kullanımı
Senegal Ulke Etüdü
Ekonomik Rapor (inçıilizce)
Norveç Ulke Profili
Küresel Bilçıi Cai] ında Ei] itim, Verimlilik ve Istihdam
Istanbul'un Ekonomik Sosyal Gösterçıeleri (Türkçe)
Istanbul'un Ekonomik Sosyal Gösterçıeleri (lnqilizce)
Romanya U lke Profilleri Mevzuat, Türk Girişimcileri ve
Türkiye Romanya Serbest Ticaret Anlaşması
Türkiye'de Küçük ve Orta Olçekli Işletmelerin Yönetim Sorunları ve Çözümleri
Konut Uratiminde Bölgesel Koşullara Uygun Alternatif Finansman Sistemler ve Türkiye
Uluslararası Kuruluşlar Rehberi
Fas Ulke Etüdü
Başarılı Ihracatçılar Kitabı (OTEX)
Iş Dünyası Yerel Adresler Rehberi
Iş Adamları ve KOBI Yöneticileri Için Dünya Seyahat Rehberi
Gümrük Birliği Sürecinde Türk Otomotiv ve Yan Sanayinin Rekabet Gücü
Avru12a Birliği Akdeniz Bölgesi lli~kileri ve Serbest Ticaret Alanı Olu;;;umu
Türkiye'nin Doğal Kaynakları Rehberi
Nijerya Ulke Etüdü
Moğolistan Ulke Profili
Kanada, Işlenmiş Gıda Urünleri Piyasası Ihracat Pazar Araştırması
Kanada, Ayakkabı ve Deri Eşya Piyasası Ihracat Pazar Araştırması
Istanbul'da Ekmek Uretimi ve DaMımı Araştırması
Avrupa Yatırım Bankası
Gümrük Birliği'nin Başta KOBI'ler Olmak Uzere Ticaret
ve Sanavi Kesiminde Yarattı ı Uyum Sorunları
Ja12on:ıa Pazarının Ya12ısal üzellikleri
Kuzey_Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ulke Etüdü
o