ELEKTRİK DEVRELERİ-2 LABORATUVARI I. DENEY FÖYÜ

ELEKTRİK DEVRELERİ-2
LABORATUVARI
I. DENEY FÖYÜ
Osiloskop ile Periyot, Frekans ve Gerlim Ölçme
Amaç: Osiloskop kullanarak AC gerilimin genlik, periyot ve frekans değerlerinin ölçmesi
Gerekli Ekipmanlar: AC Güç Kaynağı, Osiloskop, 1kΩ direnç, 220Ω direnç, Dizilim Kartı,
Muhtelif Sayıda Bağlantı Kablosu.
Teorik Bilgi: Osiloskop ekranındaki AC gerilimin dalga şeklini gözlemleyerek gerilimin
tepeden-tepeye değeri, maksimum değeri ve periyodu ölçülebilir. Gerilimin etkin (RMS)
değeri ölçülen maksimum değerinden, frekansı ise ölçülen periyot değerinden
yararlanarak hesaplanabilir.

Osiloskop ile Gerilim Ölçme
GENLİK
(TEPEDEN TEPEYE)
DİKEY 6 KARE (DIV)
Şekil 1’de osiloskop ile ölçülen bir AC sinyalinin görüntüsü ve kademe anahtarlarının
değerleri verilmiştir. Buna göre;
KADEMELER
VOLT/DIV: 5 V/DIV
TIME/DIV: 2 ms/DIV
PROB ÇARPANI: x1
YATAY 5 KARE (DIV)
PERİYOT (T)
Şekil 1. Osiloskop ekranı
Gerilimin Tepeden Tepeye Değeri (VTT)
VTT = (Dikey kare sayısı) x (VOLT/DIV kademesi) x (Prob çarpanı)
VTT = (6 DIV) x (5 V/DIV) x (1) = 30V
Gerilimin Maksimum Değeri (VM)
VM=VTT/2
(2)
VM =30/2= 15V
Gerilimin Etkin (RMS) Değeri (V)
V = VM x 0.707
V = 15 x 0.707= 10.6V
(3)
(1)

Osiloskop ile Frekans Ölçmek
Periyot (T)
T = (Yatay kare sayısı) x (TIME/DIV kademesi)
(4)
T= 5x2ms = 10ms
Frekans (f )
f= 1/T
(5)
f= 1/10ms = 100Hz
Uygulama 1:





AC gerilim kaynağının dalga şeklini osiloskop ekranında göstermek için
osiloskobun CH1 kanalı Şekil 2’de gösterildiği gibi bağlanır.
Osiloskop ekranında dalga şeklini uygun biçimde görmek için CH1 kanalı
VOLT/DIV ve TIME/DIV kademe ayarları yapılır.
Osiloskop üzerinden CH1 kanalı VOLT/DIV kademe değeri, TIME/DIV kademe
değeri ve prob üzerinden prob çarpanı değeri Çizelge 1’e kaydedilir.
Osiloskop ekranındaki görüntü Şekil 3 üzerine çizilir.
AC gerilim dalga şeklinin tepeden tepeye, maksimum, etkin, periyot ve frekans
değerleri hesaplanarak Çizelge 1’e kaydedilir.
CH1
AC
Kaynak
5V
~
GND
Şekil 2. Deneysel ölçümler için gerekli devre diyagramı
Çizelge 1. Teorik hesaplama ve ölçüm verileri
Ölçüm Verileri
Dikey kare
sayısı
Yatay kare
sayısı
CH1
VOLTS/DIV
TIME/DIV
Prob
Çarpanı
Hesaplanan Değerler
VTT (V)
VM (V)
V (V)
T (s)
f (Hz)
Şekil 3. Osiloskop ekranı
Uygulama 2:





AC gerilim kaynağı ve VR2 gerilim dalga şeklinin birlikte osiloskop ekranında
göstermek için, osiloskobun CH1 ve CH2 kanalı Şekil 4’de gösterildiği gibi
bağlanır.
Osiloskop ekranında dalga şekillerini uygun biçimde görmek için CH1 ve CH2
kanalı VOLT/DIV kademeleri ile TIME/DIV kademe ayarları yapılır.
Osiloskop üzerinden CH1 ve CH2 kanalı VOLT/DIV kademe değerleri, TIME/DIV
kademe değeri ve problar üzerinden prob çarpanı değerleri Çizelge 2’ye
kaydedilir.
Osiloskop ekranındaki görüntü Şekil 5 üzerine çizilir.
AC gerilim kaynağı ve VR2 gerilim dalga şeklinin tepeden tepeye, maksimum,
etkin, periyot ve frekans değerleri hesaplanarak Çizelge 2’ye kaydedilir.
CH1
AC
Kaynak
5V
R1
1kΩ
~
CH2
R2
1kΩ
GND
Şekil 4. Deneysel ölçümler için gerekli devre diyagramı
Çizelge 2. Teorik hesaplama ve ölçüm verileri
Ölçüm Verileri
Dikey kare
sayısı (DIV)
CH1
CH2
VOLTS/DIV
CH1
CH2
Prob Çarpanı
CH1
Yatay kare
sayısı (DIV)
TIME/DIV
T (s)
f (Hz)
CH2
Hesaplanan Değerler
VTT (V)
CH1
CH2
VM (V)
CH1
CH2
V (V)
CH1
CH2
Şekil 5. Osiloskop ekranı
Raporlama:
Her bir öğrenci deneyle ilgili teorik bilginin, deneysel sonuçların veri ve grafik olarak
verildiği ve yorumlandığı kapak sayfası dâhil en az iki sayfa veya en fazla üç sayfadan
oluşan bir raporu ders sorumlusuna bir sonraki laboratuvar dersinde teslim eder.