Yüzey şekilleri - video.eba.gov.tr
advertisement
Yüzey şekilleri Yeryüzüne bakıldığında her yerin aynı yükseklikte olmadığını görürüz. Bu farklılıklar yüzey şekillerini meydana getirir. Dağ • Deniz seviyesinden 600 metre ve daha fazla yükseklikte olan yeryüzü şekillerine dağ denir. Bu seviyenin altında çevresine göre daha yüksekte bulunan arazilere tepe denir. Doruk (Zirve) Yamaç Etek Vadi • İki dağın arasında zaman içersinde akarsuyun aşındırmasıyla oluşan çukurluktur. Plato (Yayla) • Çevresine göre yüksekte kalan düz arazilere plato denir. Ova • Çevresine göre alçakta kalan düzlüklere ova denir. Ovalar tarımsal faaliyetlere elverişli alanlardır. • Koy; deniz,okyanus ve göllerin karaların içine doğru yaptığı görece sığ girinti. • Körfez, denizin kara dışına çıkarak oluşturduğu göle benzer ancak dar bir boğazla denize açılan su çıkıntısıdır. • Göl, karalar üzerindeki çukurları doldurmuş tatlı veya tuzlu su kütlesidir. • Ada, çevresi bütünüyle sularla çevrili kara parçasına verilen addır. Coğrafi Bölgeler Ege Bölgesi Yeryüzü Şekilleri •Yükseklik batıdan doğuya doğru artıyor •Dağlar denize (kıyısına) dik uzanıyor. •Kıyılar girintili çıkıntılı (koy ve körfez fazla) •Kıyı Ege bölümünde ovalar daha fazla yer kaplıyor. •Akarsular menderesler çizerek akıyor. •Ege Denizinde irili ufaklı çok sayıda ada göze çarpıyor. •Doğal göl oluşumu bakımından fakir, çok sayıda baraj gölü mevcut. Ege Bölgesi Dağları madra Menteşe Dağları yunt eğrigöz Sandıklı Dağları bozdağlar Emir dağı Ege Bölgesi Akarsuları Bakırçay Küçük Menderes Gediz Büyük Menderes Ege Ovaları Bakırçay Ovası •Küçük Menderes Ovası •Büyük Menderes Ovası •Menemen Delta Ovası •Balat Delta Ovası •Balıkesir Ovası •Akhisar Ovası •Denizli Ovası •Tavais Ovası •Çivrl Ovası •Banaz Ovası •Örencik Ovası Gediz Ovası Yazılıkaya Platosu Marmara Gölü Marmara Bölgesi Yeryüzü Şekilleri •Genel itibariyle çok fazla yükseltisi olmayan sade bir yapıya sahip •En önemli dağları Yıldız,Işıklar Dağları ile Uludağ’dır. •Karadeniz,Marmara ve Ege Denizlerine kıyısı bulunuyor •Balıkesir,Adapazarı,İnegöl ,Ergene ,Çatalca Ovaları bulunur. •Göl varlığı bakımından zengin sayılır •En önemli akarsuları Sakarya,Ergene ve Susurluk Çayıdır •Bölgede Toros Dağları batıdan doğuya doğru kıyıya paralel bir şekilde uzanır. •Çukurova ve Antalya ovaları bölgenin önemli tarım alanlarıdır •Taşeli platosu bölgenin en tenha bölgesidir •Seyhan,Ceyhan,Aksu,Asi ırmakları en önemli akarsularıdır. •Özellikle Antalya Bölümü göl bakımından zengindir •Dağlar denize paralel bir şekilde uzanır •Verimli ovalar dağlar ile deniz arasında dar bir şeritte bulunurlar (Bafra,Çarşamba vs.) •Kıyıdan iç bölgelere doğru gidildikçe yükseklik artar •Yeşilırmak, Kızılırmak ve Kelkit Çayı önemli akarsularıdır. •Göl bakımından zengin bir bölgemizdir. İç Anadolu Yüzey Şekilleri •Genel itibariyle düzlüklerden (ova ve plato) oluşan bir arazi yapısı vardır. •Doğuya doğru gidildikçe arazi hem daha engebeli hale gelir hem de yükseklik artar. •Özellikle Konya Bölümü göl varlığı açısından zengindir •Kızılırmak en önemli akarsuyudur. Doğu Anadolu Yüzey Şekilleri •Dağlık, engebeli araziye sahiptir. •Dağların arasında kalan ovalar çok az yer kaplar •Türkiye’nin en yüksek bölgesidir •Türkiye’nin en büyük gölü ve en yüksek zirvesi,en uzun ve en fazla su taşıyan akarsuları bu bölgededir. •Bölgenin kuzeyindeki Güney Doğu Toroslarını saymazsak düzlük bir araziye sahiptir. •Doğu Anadolu’da doğan Fırat ve Dicle Nehirleri bölgenin verimli ovalarını sular •Doğal göl bulunmamaktadır.
