iltihabi bağırsak hastalıkları,giardia

İLTİHABİ
HASTALIKLARI
BAĞIRSAK
İnflamatuar barsak hastalıkları;
Crohn’s; Ülseratif kolit
İBH;
Kron;
İltihabi bağırsak hastalıkları bağırsağın iltihaplanması ile
seyreden bir gurup hastalıktır. Bu hastalıklarda bağırsak
duvarı iltihaplanır, bağırsak fonksiyonu bozulur, gıda emilimi
ve bağırsak alışkanlıkları bozulur.
hastalıklarının iki çeşidi vardır:
İltihabi
bağırsak
1- Kron Hastalığı (Crohns Disease) ve
2- Ülseratif kolit .
Her ikisi de hayat boyu sürer ve kontrol altına alınmaz ise
birçok komplikasyona neden olur.
İltihabi bağırsak hastalıklarının sebebi nedir?
İltihabi
bağırsak
hastalıklarının
gerçek
sebebi
bilinmemektedir, ancak:
• Ailesel yatkınlık ( yakın aile bireylerinde olması),
• Bağırsaklara zarar veren viral yada bakteriyel bir hastalık
geçirmiş olmak,
• İmmün sistemi bozan bir hastalık yada ilaç kullanmanın
iltihabi barsak hastalıklarının başlamasını tetiklediği
düşünülmektedir.
İltihabi bağırsak hastalıkları bulaşıcı değildir kişiden
kişiye geçmez.
İltihabi bağırsak
nelerdir?
hastalıklarının
belirtileri
İltihabi bağırsak hastalıkları birçok şikayete neden olur.
Hastalığın şiddeti ve şikayetler hastadan hastaya çok değişir.
İltihabi bağırsak hastalıkları ataklar halinde seyreder. Arada
iyilik dönemleri görülür. Hastalığın yerine ve derinliğine
göre şikayetler değişir en sık görülen şikayetler:
Kramp tarzında karın ağrıları,
İshal,
İştahsızlık ve kilo kaybı,
Barsak kanamaları,
Kanlı ishal,
Barsakta ülserler oluşması,
Makat ve etrafında iltihap ve akıntı,
Gaz, şişkinlik,
Çabuk doyma,
Bağırsak guruldaması,
Bulantı, kusma, hastalığa bağlı en sık görülen bağırsak
şikâyetleridir.
Bağırsakta iltihaba bağlı olarak besin emilimi bozulur. Bu
hastaların neredeyse tamamında demir eksikliğine bağlı
kansızlık görülür. Çocuk yaşta ortaya çıkarsa büyüme ve
gelişmeyi bozar. Ayrıca bu hastalıklar barsak dışı şikayetlere
de sebep olur. En sık görülen bağırsak dışı şikayetler:
Ağızda aftlar,
Artrit ( kalça, diz, bilek eklemlerinde şişme ağrı ),
Osteoporoz,
Parmak çomaklaşması,
Cilt döküntüleri,
Cilt apseleri,
Göz iltihapları,
Karaciğer yağlanması,
Safra kesesi iltihabı dır.
İltihabi
edilir?
bağırsak
hastalıkları
nasıl
teşhis
Hastanın şikayetleri ve muayenesi teşhiste ilk adımdır.
Laboratuvar testleri tanıya yardımcıdır.
Kan sayımı,
CRP,
Sedimantasyon,
Dışkı mikroskopisi ve kültürü,
Dışkıda parazit aranması,
Clostridium difficile testleri,
Cheliak hastalığı testleri,
pANCA (Perinükleer antinötrofilik sitoplazmik antikor
): Ülseratif kolitli olanların yaklaşık yarısında, Kron
hastalarının beşte birinde pozitif tir.
ASCA (Saccharomyces cerevisiae antikorları), IgG ve
IgA: Crohn hastalarının yarısında pozitif bulunmaktadır.
Hastalığın kesin teşhisi kolonoskopi ile alınan parçanın
patolojik incelemesi ile konur. Kan testleri teşhise
yardımcıdır aynı zamanda hastalığın takibinde ve alevlenme
dönemlerinin izlenmesinde kullanılır.
iltihabi barsak hastalıkları nasıl tedavi edilir?
İltihabi bağırsak hastalıkları ömür boyu süren hastalıklardır.
Hastalık alevlenmeler ile seyreder. Stres in bu hastalıkları
alevlendirdiği iyi bilinmektedir.
Yeme alışkanlığı iyilik dönemlerini uzatabilir;
Az yağlı,
Meyveden zengin,
Az lifli ve
Et ve süt ürünlerinden fakir beslenmek iltihabi barsak
hastalıklarının alevlenme şansını azaltır.
İlaçlar:
Bağırsaktaki iltihabi alevlenmeyi azaltmak amacıyla birçok
ilaç kullanılır.
Anti inflamatuar ilaçlar,
Kortizon,
İmmun supresan ilaçlar,
İshal kesiciler,
Laksatifler,
Ağrı kesiciler tedavide kullanılmaktadır.
Cerrahi tedavi:
Çok ciddi iltihabi
bağırsak
hastalıklarında
bağırsağın
iltihaplı kısmının çıkarılması gerekebilir.
Referanslar:
1- American Academy of Family Physicians http://www.aafp.org/
2- National Digestive Diseases Information Clearinghouse
http://digestive.niddk.nih.gov/index.htm/
3- Canadian Family Physician http://www.cfpc.ca/cfp/
4- Health Canada http://www.hc-sc.gc.ca/
5- American Academy of Family Physicians. Inflammatory bowel
disease. American Academy of Family Physicians website.
http://familydoctor.org/online/famdocen/home/common/digestive/
disorders/252.html
6- American Gastroenterological Association website
http://www.gastro.org/wmspage.cfm?parm1=851 . June 25, 2007.
7- Botoman VA, Bonner GF, Botoman DA. Management of
inflammatory bowel disease. American Family Physician
websitehttp://www.aafp.org/afp/980101ap/botoman.html
.
Published 1998. June 27, 2007.
8- Brandt LJ, Steiner-Grossman P, eds. Treating IBD: A
Patient’s Guide to the Medical and Surgical Management of
Inflammatory Bowel Disease . New York, NY: Raven Press; 1989.
9- Carson-DeWitt R. Ulcerative colitis. EBSCO Health Library
websitehttp://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topic
ID=81 . Updated September 30, 2009. December 2, 2009.
10- DynaMed Editorial Team. Irritable bowel syndrome (IBS).
EBSCO DynaMed websitehttp://www.ebscohost.com/dynamed/what.php
. June 25, 2007.
11Mayo
Clinic.
Crohns
disease.
Mayo
Clinic
websitehttp://www.mayoclinic.com/health/crohns-disease/DS00104
. Updated August 8, 2009. November 10, 2010.
12- Steiner-Grossman P, Banks PA, Present DH, eds. The New
People Not Patients: A Source Book for Living With IBD .
Dubuque, IA: Kendall/Hunt Publishing Company; 1992.
13Ulcerative
colitis.
Mayo
Clinic.com
websitehttp://www.mayoclinic.com/health/ulcerative-colitis/DS0
0598 . Updated August 2009. December 10, 2010
GİARDİA
Giardia lamblia sular, gıdalar yolu ile bulaşan hareketli bir
parazittir. İnce bağırsaklarda yerleşir, uzun süren ishallere,
gaz ve hazımsızlığa yol açar. Besin emilimini ve büyüme
gelişmeyi bozar. Parazit gözle görülmeyecek kadar küçüktür.
Giardia nasıl bulaşır?
Giardia gıdalar ve sular ile bulaşır, kistleri dış ortama
dayanıklıdır, temizlik maddeleri ile ölmez. İnsan dışkısı ile
ortama yayılan kistler 2 ay canlı kalır. Dışkı ile bulaşmış
sular, gıdalar, kötü hijyen koşulları, kötü alt yapı koşulları
nedeniyle yayılır. Çocuklarda büyüme gelişme geriliğine neden
olur.
Giardia nasıl hastalık yapar?
Kistler bağırsakta açılarak parazit haline döner ve bağırsak
duvarına yapışarak besinleri emmeye başlar. kistlerin parazite
dönmesi 2 hafta sürer. Bazı hastalarda hiçbir şikayete neden
olmadan uzun süre kalır. Büyüklerde pek şikayet olmaz en çok
şikayet çocuk çağda görülür. Çocuklarda en çok:
İshal: bazen akut bol sulu karın ağrısı ile seyreden
bazen uzun süren ateşsiz ishallerle yol açar. İshal
bazen aralıklı kabız atakları ile birlikte, bazen çok
uzun süreli kesintisiz olur.
Kabızlık: ishal atakları arasında kabızlık atakları
dikkat çeker. Birkaç gün ishal olan çocuk sonraki birkaç
gün kabız olur sonra tekrar ishal başlar,
Karında şişme, gaz,
Kramp tarzında karın ağrıları,
Çabuk doyma,
İştahsızlık, bulantı, halsizlik,
Büyüme geriliği,
Hafif ateş, kilo kaybı olur.
İshal başta bol sulu iken daha sonra sulu yumuşak, kötü kokulu
ve gazlı hale döner.
Giardia nasıl teşhis edilir?
Aralıksız ateşsiz ishal, aralıklar ile ishal atakları geçiren,
arada kabızlık atakları olan, karın şişliği, gaz, karın
ağrıları şikayetleri, büyüme geriliği, okul başarısında düşme
olan her çocukta Giardia dan şüphelenmek gerekir.
Giardia teşhisi dışkıda parazitin görülmesi yada enzimatik
yolla konur. Parazit ince bağırsakta yerleştiği için dışkıda
tespit edilmesi güçtür, birkaç kez bakılması gerekir.
Enzimatik yolla Giardia tespiti daha kolaydır.
Giardia nasıl tedavi edilir?
Giardia tespit edilen çocukların tedaviye alınmaları gerekir.
Ayrıca büyüme geriliği, benzeri bağırsak şikayetleri gösteren
ve endemik bölgede yaşayan çocuklarında tedavisi
önerilmektedir. Giardia tedavisinde antibiyotikler kullanılır.
Giardiya tekrar hastalık yapabilir.
Giardiya çocuklarda büyüme gelişme geriliği, okul başarısında
düşmeye neden olan önemli ve sık görülen bir parazittir.
Referanslar
1. Hill DR, Nash TE. Giardia lamblia. In: Mandell GL, Bennett
JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious
Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill
Livingstone; 2009:chap 280.
2. Huston CD. Intestinal protozoa. In: Feldman M, Friedman LS,
Sleisenger MH, eds. Sleisenger & Fordtrans Gastrointestinal
and Liver Disease. 8th ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2006: chap 106.
3. Adam RD. Biology of Giardia lamblia . Clin Microbiol Rev.
2001;14:447
4. American Academy of Family Physicians website. Available
at: http://www.familydoctor.org .
5. Harrisons Principles of Internal Medicine . 15th ed.
McGraw-Hill Professional Publishing; 2001.
6. Massachusetts Department of Public Health. Bureau of
Communicable Disease Control website. Available at:
http://www.state.ma.us/dph/cdc .
7. The Merck Manual of Medical Information . Simon and
Schuster, Inc; 2000.
8. Nash TE. Surface antigenic variation in Giardia lamblia .
Mol Microbiol. 2002;45:585