Kedi solunum sistemi ilaçları

Solunum Sistemi İlaçları
•
•
•
•
•
•
•
•
Gazlar
Ekspektoranlar
Antitüssifler
Bronkodilatatörler
Antimikrobiyaller
Diüretikler
Antiinflamatuvar ilaçlar
Diğer ilaçlar (kromolin-dekonjestan)
Tanımlar
•
•
•
•
•
•
•
•
Apne – solunumun geçici durması
Dispne – güçlükle soluma, kısa soluma
Eupne – Normal, rahat solunum
Hiperpnea – solunum derinliği ve oranının
artması (eksersize, ağrı veya diğer )
Hiperventilasyon –ventilasyonunun artması
Hipoventilation –ventilasyonunun azalması
Respiratory arrest – solunumun kalıcı olarak
durması
Taşipne – hızlı solunum
Antitüssif ilaçların Etki Mekanizmaları
• Öksürük merkezinin
baskı altına alınması
• Spazm çözücü etki ile
solunum sistemindeki
öksürük
reseptörlerinin
duyarlılığının
azaltılması
• Akciğer ve diğer
bölgelerdeki afferent
sinir uçlarının felci
Narkotik Antitüssifler
• MORFİN
– Opiat reseptörleri (mü ve kappa) aracılığıyla etkili
– Analjezi dozdan daha az miktarları (0.1 mg/kg, 6-8 s)
etkili antitüssif,
– Yan etki ve yanlış kullanım nedeniyle yaygın kullanımı
yok,
– ilk geçiş etkisi
– Köpeklerde oral formülasyonların iyi bir sistemik
emilimi yok
Antitüssif ilaçlar
KODEİN (metilmorfin)
•
•
•
•
•
• İlk geçiş etkisi az,
• Morfinin
fenolik
hidroksil
grubunun
metillenmesiyle sentetik, afyondan doğal olarak
elde edilir.
Fosfat, sülfat gibi tuzları kullanılır
İnsanda metabolizma sonucu morfin ve
norkodeine dönüşür
Ağrı kesici etkisi morfinin 1/10’u , antitüssif etki
eşit
D ve L izomerlerinin antitüssif özelliği vardır,
mü reseptör agonisti
•
•
•
•
•
Kronik ve ızdıraplı kuru irkiltici öksürükte
kullanılır
Yan etkileri: yatışma-uyku hali, kabızlık
Doz aşımında: kedilerde uyarıcı, kas spazmı,
kasılmalar, solunum depresyonu.
Solunum yollarında aşırı salgı bulunanlarda,
astım ve anfizemde kullanılmaz.
Antihistaminikler
(klorfeniramin),
balgam
söktürücü (guaifenesin), kanlanma giderici
(fenilefrin) ve diğer ilaçlarla hazırlanmış tablet
şurup şeklinde ve parenteral kullanılabilir.
Dionin
•
•
•
•
•
•
•
Morfinin yarı sentetik türevi
Kimyasal olarak etil morfindir
Hidroklorür tuzu şeklinde bulunur
Öksürük kesici etkisi kodeine eşittir
Ağrı kesici etkiside bulunur
Veteriner hekimlikte fazla kullanılmaz
% 5’lik çözeltisi gözde keratozisin sağlatımında
kullanılır
Antitüssif ilaçlar
DEKSTROMETORFAN
• Antitüssif opioid türevi, opioid etkinliği yok, analjezik değil
• Levorfanın D izomeridir, hidro brobür tuzu şeklinde
kullanılır
• Etki mekanizmasında opiat reseptörler rol oynamaz
• Etki süresi: kodeinden uzun (ağızdan verildikten sonra 30
dk pik, etki 6 s sürer)
Etki
• Köpeklerde Pnömoni/gençlik hastalığında şekillenen
öksürük
• Kedilerde plöritise bağlı öksürük
• Yan etki
• Yüksek dozda solunumu baskılanması
• Histamin salınımından dolayı astımda kullanılmaz
• Karaciğerde (KC) demetilasyona uğrar, KC hastalığı
bulunanlarda dikkatle kullanılmalı
DEKSTROMETORFAN
• Güvenilirlik
• Kedilerde, güvenli
• Bağımlılık yapmaz
Antitüssif ilaçlar
HİDROKODON
Sağaltımda bitartrat tuzu kullanılır.
– Etkisi kodeine benzer, daha güçlü etkili,
– antikolinerjik (homatropine) le kombine
(HycodanR) (1 mg/ml hidrokodon+0.3 mg/ml
homatropin), 0.25 mg/kg dozda PO, q 6-8 s
• Köpeklerin bronşitis ve bronşektazi ile seyreden kuru
şiddetli öksürüklerinde
• Kronik akciğer anfizemli ve mitral kapak yetmezliği
olan köpeklerin öksürüğünde
• Kedilerde dikkatle kullanılmalı
•
•
•
•
•
•
•
FOLKODİN
Yarı sentetik opioid türevi
Etil morfindir
Öksürük kesici etkisi kodeinden güçlü ve uzun
Ağrı kesici etkisi zayıf
Düşük oranda bağımlılık yapar
Köpekler PO olarak 30-100 mg dozda kullanılır
•
•
•
•
NOSKAPİN (Narkotin)
İzokinolin türevi alkaloiddir.
Etkisi kodeinden zayıf
Öksürük kesici etkisi spazm çözücü etkinliğine
bağlı
• Yüksek dozlarda solunum ve MSS uyarır
• Kabızlık ve uyuşukluk yapmaz
Antitüssif ilaçlar
BUTORFANOL
•
•
•
•
– Opioid reseptörler üzerinde agonist-antagonist etkili
güçlü bir antitüssif
– morfin türevi, tartarat tuzu kullanılır.
– kappa reseptörleri üzerinde etkili
– köpeklerde analjezik ve antitüssif,
– Antitüssif etkisi kodeinden 100, morfinden 4 kez güçlü.
– Oral biyoyarlanımı düşüktür, IV, SC doz oral dozdan 10
kat az,
– yüksek dozda sedasyon meydana gelebilir
Üst solunum yolları ile ilişkili kuru öksürükte etkili
Yan etki; uyuşukluk, iştah kaybı, kusma, ishal
Kedilerde kullanımı tartışmalı
Diğer ağrı kesici ve yatıştırıcılar ile, gebe, karaciğer
hastalarında , alt solunum yoll hastalıklarında kullanılmaz.
Morfin
Antitüssif İlaç Dozları
Köpek: 0.1 mg/kg, IM, günde 2-3 kez
Kodein
Köpek: 1-2 mg/kg, PO, 2 - 4 kez
10-65 mg SC
Kodein fosfat 1.1-2.2 mg/kg, 3-4 kez, PO
Kedi: 0.25-4 mg/kg, PO
0.1-1 mg/kg, IV
Tavşan:3-4 mg/kg
Hidrokodon
Köpek: 0.25 mg/kg, PO, 2 - 4 kez.
Dekstrometorfan
Köpek: 1-2 mg/kg, PO, 3-4 kez
Kedi: 2 mg/kg , IV
Tavşan: 100 mg/kg, PO
4 mg/kg, IV
Butorfanol
Köpek: 0.055-0.11 mg/kg, SC ya da IV, 2-4 kez., 0.551.1 mg/kg, PO, 2 -4 kez.
BENZONAT
• PABA esteri
• Lidokain ve prokain gibi yerel anesteziktir
• Sistemik verildiğinde akciğerdeki afferent
sinir uçlarını ve gerilme duyarlı reseptörleri
uyuşturur
• Merkezi öksürük kesici etkisi de var
• Köpeğe ağızdan 100 mg dozda verilir.
• Deride döküntü, pektik ve uyuşukluğa
neden olabilir.
TRİMEPRAZİN TARTARATPREDNİZOLON
• TRİMEPRAZİN TARTARAT;
• Fenotiazin türevi
–
–
–
–
Öksürük kesici
Antihistaminik
Yatıştırıcı
Trankilizan etkili
• Karışım köpeklerin soluk borusu- hava
yolları enfeksiyonundan çıkan öksürükte.
• Kaşıntı giderici olarak
DİFENHİDRAMİN
• H1 reseptör blokörü antihistaminik
• Özellikle histamin salınımıyla ilişkili solunum
yollarında daralmanın eşlik ettiği öksürükte etkili
• Solunum yolları üzerinde kurutucu etki
• Diğer Antitüssif İlaçlar
– *Klobutinol hidroklorür ve karbetapentan sitrat
yerel anestezik ve spazm çözücü etkileriyle
öksürük kesici etki
– * Efedrin, Aminofilin, protokilol gibi solunum
yollarını genişleten ilaçlarında öksürük kesici
etkinliği vardır
Solunum Yollarını Genişleten İlaçlar
• β-Adrenerjik Agonistler
• Merkezi stimülanlar (Metilksantin
türevleri)
• Glukokortikoidler (GK)
• Antikolinerjikler (parasempatolitik)
β-Adrenerjik Agonistler
• Bronş düz kasları β-Adrenerjik reseptörlerle
innerve edilir
• Stimüle edildiklerinde AC artırır ve hücre içi
cAMP artar ve düz kaslar gevşer
• Mast hücrelerindeki β-Adrenerjik
reseptörlere bağlanarak inflamatuvar
maddelerin salınımını azaltır diğer
inflamatuvar hücreler etkilenmez
• Muko-silier kleransı artırırlar
• Bronşların daraldığı hastalıklarda etkili
• Hayvanlarda
– Hava yolu hastalıklarında
– Allerjik bronşitis
– Astım
Atlarda;
Tekrarlayan hava yolu tıkanmalarında
(kronik obstrüktif akciğer hastalığı, KOPD)
kullanılırlar
Epinephrine binds its receptor, that associates with a heterotrimeric
G protein. The G protein associates with adenilate cyclase that
converts ATP to cAMP, spreading the signal
• Kıssa etki süreli nonspesifik bronkodilatörler
– Epinefrin (Adrenalin)
– Norepinefrin
– Isoproterenol
• Uzun etki süreli β2-spesifik ilaçlar
–
–
–
–
Terbutalin
Metaproterenol
Albuterol (Salbutamol)
Klenbuterol
β-Adrenerjik Agonistler
Epinefrin
• Epinefrin (Adrenalin) bronşları genişletirler
– α ve β reseptörleri stimüle eder, vazopressif ve
kalbe etkileri var
– Acil durumlarda (anaflaksi) bronkodilatör
olarak, non-spesifik stimülan
– Etki süresi kısa, uzun kullanıma uygun değil
– Doz 10µg/kg IM, IV (tek doz olarak), 15 dak
sonra tekrarlanabilir
– 1 mg/mL solüsyonları var, etki çabuk başlar ve
kıssadır (1 saatten az)
β-Adrenerjik Agonistler
İzoproteranol
• Güçlü β reseptör agonisti
• Kalbe (β1) etkileri var
– uzun süre kullanılmaz
– İnhalasyon veya enjeksiyonla verilir
– Etki süresi 1 saaten az
– Atlarda bronş daralmasını düzeltir
– Fizyolojik tuzlu sol. 0.2 mg/50 mL yoğunlukta
yavaş İV infüzyonla
– Kalp atım sayısı 2 kat arttığında uygulama
durdurulur
β-Adrenerjik Agonistler
Terbutalin
• β2 aktivitesi isoproteranole benzer, daha
uzun etkili (6-8 saat)
– akut bronş daralması nöbetlerini düzeltmek
amacıyla SC verilebilir
– Atlarda KOPD tedavisinde kullanılır
– Tablet ve enjektabl formları vardır
• Hipertrofik kardiyomiyopatilerde ve glokomda
kullanılmaz
• Kalp, renal problemli, diabetes mellitus ve tiroid
hipertrofisinde dikkatli kullanılmalı
• Atlara İV verildiğinde terleme ve MSS uyarısı
(Metilksantin türevleri ile beraber kullanılabilir)
β-Adrenerjik Agonistler
Albuterol
•
•
•
•
Albuterol (salbutamol)
Terbutaline benzer
At ve köpeklerde kullanılır
Atlarda KOPD ile ilişkili bronkospazm ve
bronkokonstruksiyonda albuterol sülfatın
kullanımı FDA tarafından onaylanmıştır.
• At ve küçük hayvanlarda inhaler formda
kullanılabilir.
β-Adrenerjik Agonistler
Klenbuterol
Yerel anestezik ve spazm çözücü etkiyle öksürük kesici
Bronkodilatör etkisi parsiyel agonist olduğu ve insintrik etkisi
nedeni ile terbutalin gibi β agonistlere göre daha düşük
• Atlarda kullanımı FDA onaylı ve KOPD (kronik obstr. Pul.
Dis) tedavisinde kullanılır
– KOPD’li atlarda mukosilier transportu 
– Atlara şurup şeklinde 0.8 µg/kg dozda günde iki kez ,
başlangıç dozu etkisiz ise 4 kata kadar artırılabilinir,
etki 6-8 saattir
– KOPD atlarda Nebulizatör veya inhaler ile, doz
istenen etki olana dek dereceli olarak artırılır
– Önerilen yüksek dozda yanıt yoksa atta dönüşümsüz
bronkospazm var
– En yaygın yan etki terleme, taşikardi ve kas titremeleri
• Tokolitik (uterus kasıl eng) etkisi vardır
• Gıda hayvanlarında kullanımı yasak
• Dilatör olarak sistemik verilirse yan etkileri var
• β-reseptör agonisti + glukokortikoid +
antikolinerjik
• Aerosol ile verilirse önce glukokortikoid ve
antikolinerjik sonra klenbuterol verilir
• β Agonistlerin yan etkileri
– En yaygın yan etki taşikardi ve kaslarda tremor
– Kardiak etkiler β-1 agonistleri için belirgin olup β-2
agonistlerin yüksek dozlarında görülür
– β agonistlerin yüksek dozlarının nebulize edildiği
atlarda terleme, kas titremesi ve heyecan şekillenir
– β 2 reseptör agonistleri uterus hareketlerini inhibe
edebilir gebeliğin ileri dönemlerinde kullanılmamalı
– Yüksek doz β2 agonistleri hipokalemiye neden
olabilirler
– Β agonistlerin düzenli olarak birkaç hafta süreyle
kullanımında tolerens şekillenebilir. Bu nedenle aralıklı
olarak, hatta kısa dönem tedavide kullanılmaları önerilir
İLAÇ
DOZAJ
Epinefrin
Köpek: 0.05-0.5 mg, intratracheal veya IV
Kedi: 0.1 mg, IV veya IM
büyük baş: 0.1 mg/kg, IV, SC, veya IM
Isoproterenol
Köpek: 0.1-0.2 mg, IM veya SC, 4 kez
Kedi: 4-6 µg, IM, her 30 dk gerektikçe
Atlar: 0.4 µg/kg, IV (dilüe)
Terbutalin
Köpek, kedi: 0.1 mg/kg, SC, her 4 saatte veya 0.03 mg/kg, PO, 2 kez
Atlar: 0.0033 mg/kg, IV, veya 0.2-0.6 mg/kg, PO, 2 kez.
Albuterol
Köpek: 0.05 mg/kg, PO, 3 kez.
Atlar: 8 µg/kg, PO, 2 kez.
Klenbuterol
Atlar: 0.8-3.2 µg/kg, PO, 2 kez., veya 0.8 µg/kg, IV, 2 kez.
Merkezi stimülanlar
Metilksantin türevleri
• Kafein,
teobromin,
teofilin
bronkodilatör olarak), pentoksifillin
• Metilksantinler
(özellikle
– Bronkodilatör, kardiyotonik, MSS stimülanı, orta
güçte diüretik
– Mast
hücrelerinden
inflamatuvar
mediyatör
salınımını da azaltır
– Diyafram kontraksiyonunu artırır
– Mukosiliyer transportu artırır
Merkezi stimülanlar
Metilksantin türevleri
• Mekanizmalar
– Adenozin reseptör (broş düz kas hücre membranı
reseptörü) antagonisti olarak
• Adenozin bronş daralmasını uyarır ve Adenilat siklazı
(AC) inhibe eder, (AC, cAMP sentezinden sorumludur ve
bronş düz kas gevşemesini kontrol eder) ve
– PDE (fosfodiesteraz) enzimini inhibe eder
• PDE inhibisyonu hücre içi cAMP miktarını arttırır
• cAMP mast hücrelerinden yangısel mediyatör salınımını
inhibe eder
Merkezi stimülanlar
Metilksantin türevleri
• Düz kaslarda Ca mobilizasyonunu önler
– PG salınımını inhibe eder
– Depo granüllerden kateşolamin salınımını artırır
– Diyafram ve kalbin kontraktil proteinlerinde Ca
kullanımını artırır
Merkezi stimülanlar
Metilksantin türevleri
Teofilin
• Hayvanlarda iyi tolere edilen oral kullanıma elverişli
bronkodilatör
• Bronkodilatasyon dozundan daha düşük miktarları
antiinflamatuar etkili
• Aminofilin % 78-86 teofilin’dir
• Diğer metilksantin grubu ilaçlara göre daha az GI irritan
• Oral ve enjektabl kullanım için formülasyonları ile köpek
ve kedilerde kullanılabilen sürekli salınan birkaç formu
var
• PO, hızla ve tama yakın oranda emilir, karaciğerde
metabolize edilir, dozun % 10 değişmeden idrarla atılır
Merkezi stimülanlar
Metilksantin türevleri
• Hızlı İV verilirse hayvanlar duyarlı
Yan etki: Aritmi, MSS uyarısı, konvülsiyon, GI irritasyon görülebilir
• Teofilin metabolizması çoğu ilaç (simetidin, florokinolon
antibiyotikler, eritromisin) tarafından inhibe edilir ve kan
yoğunluğu artar. Bazı ilaçlar metabolizmasını indükler ve dozu
artırmak gerekebilir (rifampin, fenobarbital)
• Atlarda KOPD tedavisinde
• Atlarda konjessif kalp yetmezliğinin sağaltımında KGlikozitlerle
• Anestezi sırasıdaki spazmı önlemek yatıştırmak
• Astım sağaltımında glukokortikoitlerle birlikte
• Kedi ve köpeklerde solunum ve kalple ilgili hastalıklarında
• Sığırlarda pek etkili değil
ilaç
dozaj
Teofilin
(Parenteral)
Köpek: 10 mg/kg, IV (yavaş) veya IM
Atlar: 15 mg/kg, IV (yavaş)
Teofilin (oral)
Köpek: 5-7 mg/kg, PO, 3 kez
Kedi: 3 mg/kg, PO, 2 kez
Atlar: 10-15 mg/kg, PO, 2 kez.
Teofilin (SRT)
Köpek: 20 mg/kg, PO, 1 kez
Kedi: 25 mg/kg, PO, 1 kez
Atlar: 15 mg/kg, PO, 1 kez.
Aminofilin (parenteral)
Köpek: 10 mg/kg, IV (yavaş)
Kedi, atlar: 5 mg/kg, IV (yavaş)
Aminofilin (oral)
Köpek: 10 mg/kg, PO, 3 kez
Kedi: 5 mg/kg, PO, 2 kez.
Atlar: 15 mg/kg, PO, 2 kez.
Merkezi stimülanlar
Metilksantin türevleri
Doksapram
• Medüller merkez, solunum merkezi ile aort ve karotid arterde
kemoreseptörleri stimüle eder
– MSS’nin diğer kısımlarına etkisi ancak yüksek dozlarda mg
• Acil durumlarda anestezi sırasında, opiat ve barbütratların depresan etkilerini
düzeltmek için, yeni doğanlarda solunumu uyarmak
• Yüksek ve tekrarlı dozlarda kan basıncında yükselme, kalp atım düzensizlikleri,
çırpınmalar, solunum sayısında artış.
• Sempatomimetik ilaçlarla additif etk, kas gevşeticilerin etkisini maskeleyebilir
– Köpek ve kedilere 1-5 mg/kg, IV
– Apnetik yeni doğanların dili altına 1-2 damla
– Ergin atlarda 0.5-1.0 mg/kg, IV
– Taylarda 0.02-0.05 mg/kg/dakika, IV dikkatlice verilir
Glukokortikoidler (GK)
• GK hücrelerdeki reseptörlere bağlanarak hava yolundaki
enflamasyonda rol oynayan mediyatörlerin (sitokininler gibi)
üretiminden sorumlu genlerin transkripsiyonunu inhibe
ederler.
• Mast hücreleri hariç diğer hücrelerden yangısel mediyatör
(PG, LT) sentezini azaltır
• Mukozadaki ödemi gerileterek ve β2-reseptörler üzerine
adrenerjik agonistlerin etkisini artırırarak solunum düz
kaslarındaki spazmı ortadan kaldırırlar.
• Enfeksiyonda
kullanılmaz
(immun
sistemi
baskıladıklarından)
• Prednizolon kedilerde trahebronsitis, atlarda non-enfeksiyöz
bronşitis, alerjik bronşitis ve KOPD tedavisinde etkin
• KOPD parenteral verilmesi durumu hızla düzeltir
• Uzun süreli tedavi için at ve küçük hayvanlarda
– Köpeklerde oral prednizolon ya da prednizon ilk tercihtir,
antiinflam. dozu 0.5-1.0 mg/kg gün aşırı
– Kedi dozu köpek dozundan daha yüksek, astım tedavisinde oral
prednizolon 2- 4 mg/kg/gün, 10-14 gün, ardından 1.0 mg/kg/
gün kronik doz
– Astımlı kediye uzun etkili methylprednisolon asetat İM olarak 3
haftada bir 20 mg
– Kedilerde uzun süreli kullanımları konjessif kalp yetmezliği riskini
artırabilir ve davranış değişiklikleri, iştah ve ağırlık artışı,
hipergisemigibi yan etkilene neden olabilir
– sistemik yan etkilere karşı topikal (inhaler ) formülasyonların
kullanımı önerilir
• Atlarda KOPD tedavisinde oral prednizolon 2 mg/kg günde bir- iki
kez ya da enjektabl deksametazon (0.1 mg/kg, ancak bu yolla yan etki
görülebilir) ve ya inhaler şekilde glukokortikoidler kullanılır.
Antikolinerjikler (parasempatolitik)
Solunum yollarında vagal yolla oluşan irritan
etkiyi ve bu irritasyona karşı reseptörlerin
duyarlılığını azaltarak
• Kolinerjik stimülayon bronşlarda daralmaya
neden olur
• Astımlı kişiler kolinerjik reseptör
stimülayonuna daha duyarlı, bu grup ilaçlar
β agonistlerden daha etkili olabilirler
Antikolinerjikler (parasempatolitik)
Atropin
• Havayolu sekresyonlarını azaltır, bradikardiyi önler
• OFİ zehirlenmelerinde
• Atlarda akut bronkodilatör olarak 0.014 mg/kg IV düşük dozda,
teofilinden daha güvenli
• Düşük dozlarda taşikardi, nörolojik bozukluklar ve bulanık görme,
barsak bozuklukları
• Atlarda KOPD’i teşhis için 0.022 mg/kg test dozu şeklinde uygulanır
– Bu dozlarla akciğer fonksiyonları iyileşmiyorsa bronkodilatör tedavi
yararsız denilir
• Solunum yollarının mukozasını kuruttukları ve muko-siliyer taşıma
hızın yavaşlattıklarından ipratopium bromide daha çok kullanılır.
Antikolinerjikler (parasempatolitik)
Glycopyrrolate
• İnsanlarda atropinden 2 kat güçlü ve kan
beyin engelini geçmez
• Etkisi atropine göre yavaş başlar, uzun sürer
• Atlarda kullanımına ilgili veri az, 2-3 mg IM,
günde 2-3 kez
Antikolinerjikler (parasempatolitik)
İpratropium bromide
– Atropin türevidir
– inhalerler ile KOPD atlara verilir
– Emilmediğinden sistemik etki oluşturmaz
Ekspektoran ve mukolitikler
• Bronşiyal sekresyonların atılımını, eksudatın klirensini ve verimli öksürük
oluşması için kullanılırlar
• Doğrudan (solunum yolu mukozası üzerine- terementin esansı, gliseril gayakol
gibi), dolaylı (ipeka, terpin hidrat, amonyum klorür gibi kustucu ilaçlar yemek
ve mide mukozasını tahriş ederek) ve karma etkili (iyodürler) balgam
söktürücüler
*Tuzlu balgam söktürücüler (amonyum karbonat, amonyum klorür,
NAI, KI, sodyum sitrat)
– İyot tuzları (NaI, KI) karma etkili,
– İyotlular gebelere, hipertroidli ve süt veren hayvanlara verilmez
– NaI ve KI solunum yollarının akut yangısında hastalığın şiddetini artırır,
akut kullanılmamalı
– Bronşitisin son aşamasında ve kronik solunum yol hastalıklarında
kullanılır.
– Amonyum tuzları (Amonyum klorür ve karbonat)
– Refleks yoluyla etk., akut ve kronik yangılarda kul., Amonyum klorür
alkaloz ve idrarın asitleştirilmesinde de kul., yüksek dozda akut akciğer
ödemine neden olur. Kalp, karaciğere ve böbrek yetmezliğinde kull.maz
Ekspektoran ve mukolitikler
*Uyarıcı balgam söktürücüler
– Kronik yangı olaylarını uyarmak amacıyla kronik solunum
yolları hastalıklarında
– Gayakol, gliseril gayakol ve kreazot kullanılır.
• Guaifenesin (gliseril gayakolat)
– Bronş salgısını bezler üzerine doğrudan etkiyerek uyarır
– Kronik sol. Yolları hast. Konjesyon yaparak salgıyı artırır,
mukusun yapışkanlığını azaltır
– Merkezi etkili kas gevşetici , ekspektoran, antitüssif
– Vagal uyarıyla bronş sekresyonlarını stimüle eder
Ekspektoran ve mukolitikler
• İpeka
– Küçük dozlarda mide mukozasını uyararak refleks balgam
söktürücü, büyük dozlarda kusturucu
– Kedilerde öldürücü olabilir
• Terementi esansı ve tereben
– Balgamı sulandırıcı ve atılmasını kolaylaştırıcı, hafif antiseptik,
tükrük salgısını artırıcı, işetici, antifermantatif, karminatif,
terletici
– Sindirim kanalı ve böbrek hastalıkları ve süt hayvanl ve
kedilerde kullmaz.
• Talu balsamı, benzoik asit ve benzoatlar, kafurlu afyon
tentürü, poligala aynı amaçla kullanılabilir
Balgamı eriten ilaçlar
• N-asetilsistein
– % 10 solüsyonları havayolu ile verilebilir, bileşiğin sülfidril
grupları mukoprotein üzerinde disülfit bağlarını bozar ve
mukusun yıkımlanmasını, bu nedenle atılımını kolaylaştırır
– Glutatyon düzeyini artırır ve serbest radikallerle etkileşir
– Penisilin ve tetrasiklinleri etkisiz kılar
• Dembreksin
– Bazı ülkelerde atlarda kullanımı var
– Mukus viskozitesini değiştirir ve atılımını kolaylaştırır
– Antitüssif etkisi de vardır Akciğer sekresyonlarında antbiyotik
yoğunluğunu artırır
• Ekspektoranların etkinliği bol su ile alımına bağlıdır
Dekonjestanlar
Dekonjestanlar veteriner pratikte fazla kullanılmazlar
α-adrenerjik agonistler lokal VK yaparlar
• Ödemi ve şişliği azaltırlar
• Topik ve nazal dekonjestan olarak
• allerjik ve viral rinitlerde
• Dekonjestanlar
– Sistemik verilirse: Hipertansiyon, kalpte stimülan, MSS
stimülasyonu, midriyasis
• Antihistaminikler
– Sistemik verilirse: sedasyon
Antibiyotikler
• Sığır
• oksitetrasiklin, eritromisin, penisilinler, sulfonamidler;
• Koyun ve keçi
• oksitetrasiklin, penisilinler, ve sulfonamidler
• Kedi-köpek
• sefalosporinler, kloramfenikol, eritromisin, linkomisin, clindamycin,
penisilinler, sulfonamid ve tetrasiklinler
• At
• Penisilinler, sulfonamidler, tetrasiklinler, enrofloxacin ve ceftiofur
• Çoklu antibiyotik kullanımı
• Sinerjikler
• Çiftlik hayvanlarda rezidü sorunu
Solunum yolu antiseptikleri
•
•
•
•
•
Kreozot
Kreolin
Gayakol
Okaliptus esansı
Mentol
Solunum sistemi ilaçları
Antelmentikler
Fenbendazole
Ivermectin
20 mg/kg, PO, 5 gün, günde 1 kez
0.4 mg/kg, SC, 1 kez
Antibiotikler
Amoxicillin
Amoxicillin-clavulonate
Azithromycin
Cefadroxil
Cefoxitin
Cephalexin
Chloramphenicol
Clindamycin-bacterial
Clindamycin-Toxoplasma
Doxycycline
Enrofloxacin
Imipenem
Metronidazole
Trimethoprim sulfonamide
22 mg/kg, PO, 12 saatte bir
12.5-25 mg/kg, PO, 12 saatte bir
7.5-15 mg/kg, PO, 12-24 saatte bir
22 mg/kg, PO, 24 saatte bir
22 mg/kg, IV, 8 saatte bir
22 mg/kg, PO, 8 saatte bir
10-15 mg/kg, PO, 12 saatte bir
10-12 mg/kg, PO, 24 saatte bir
10-12 mg/kg, PO, 12 saatte bir
5 mg/kg, PO, 12-24 saatte bir
2.5-5 mg/kg, PO, 12-24 saatte bir
3-10 mg/kg, IV, 6-8 saatte bir
12.5-25 mg/kg, PO, 12 saatte bir
15 mg/kg, PO, 12 saatte bir
Kedi solunum sistemi ilaçları
Antihistamine/antiserotonin/anti-leucotriene
Chlorphenarimine
Cyproheptadine
Zafirlucast
2 mg/kediler, PO, 12 saatte bir
2 mg/kediler, PO, 12 saatte bir
5 mg/kediler, PO, 12 saatte bir
Bronkodilatör
Albuteral (inhalational)
Terbutaline
Theophylline (Theodur)
Gerektikçe
0.625-1.25 mg/kedi, PO, 12 saatte bir
25 mg/kg, PO, gece
Glukokortikoid
Prednisolone
Budesonide (inhalational)
Dexamethasone SP
Fluticasone (inhalational)
Methylprednisolone acetate
2.5-5 mg/kediler, PO, 12 saatte bir
acil durumlarda veya günde 2-3 kez
0.5-1 mg/kg, IV, gerektikçe
acil durumlarda veya günde 2-3 kez
5-15 mg, IM, gerektikçe haftada 2-3 kez
Immune modulator/anti-viral
Acyclovir (herpesvirus 1)
Famciclovir (herpesvirus 1)
Interferon alpha-routine infection
Internasal vaccine
Lysine (herpesvirus 1)
10-50 mg/kg, PO, 8 saatte bir
32.25 mg/kediler, PO, 12 saatte bir
30U, PO, günde bir; 10,000 U/kg, SQ, günde bir
250 mg, PO, 12 saatte bir
kateşolamin
Epinephrine
0.5 ml, 1:10,000 solüsyon, SC or IM
Sempatomimemtik aminler (bronkodilatör, dekonjestan)
bronkodilatör, dekonjestan
İLAÇ
RESSEPTÖR TİPİ
Adrenalin
α, β-1, β-2
Efedrin
α, β-1, β-2
Isoproterenol
β-1, β-2
Noradrenalin
α, β-1
Fenilefrin
α-1
fenilpropanolamin
α-1
Tetrahidrozolin
α-1
Albuterol, Clenbuterol
β-2
İsoetharin
β-2
Metaproterenol
β-2
Terbutalin, Solbutamol
β-2
Karma agonistler
dekonjestanlar
(alfa (α) agonists)
Bronkodilatörler
(β-2 agonists)
Kullanılan Kaynaklar
1.
2.
3.
4.
J. E. Riviere, M. G. Papich (2009): Veterinary
Pharmacology & Therapeutics. Chapter 49, Ninth
Edition, Wiley-Blackwell.
S. Kaya (Ed.) (2007): Veteriner Farmakoloji, B.
Traş; Solunum Sistemi İlaçları (Bölüm 9),
Medisan Yayın Serisi.
S. Şener (2006): Veteriner Farmakoloji,
Solunum Sistemi İlaçları, İ.Ü. Yayın No: 4671,
İstanbul.
http://psychology.wikia.com/wiki/Adenylate_c
yclase