1- Cam Göz Protezleri
advertisement
YAPAY GÖZ Tarihçesi Yapay göz 20.yy başlarında kohlea implantların etkisiyle insanları yapay göz konusunda araştırmaya yönlendirmiştir.Kohlea implantları ilk tercübelerde hastalara uyaranlarla bir takım sesler duymuş ancak anlamdıramamışlardır.Bu yöntemle yapay elektirikle belli bir miktar duyma sağlanabilmiştir.Bununla birlikte yapay göz çalışmalarına katkı sağlanmıştır. Dışardan insan gözüne gelen ışıklar saydam tabakada kırıldıktan sonra,göz bebeğinden geçerek merceğe gelir.Burada bir daha kırılarak retina üzerinde ters bir görüntü oluşturur.Retinaya gelen ışınlar,çubuk ve koni hücreleri şeklindeki almaçları uyararak görme sinirlerinden impulsları oluşturur. İmpulslar,beyindeki görme merkezlerine iletilir ve bu koni hücreleriyle gerçekleşir.Retina tabakasında 3 çeşit koni vardır.Bunlar mavi,yeşil ve kırmızı rengine duyarlıdırlar. Yapay göz nedir? Herhangi bir şekilde, doğuştan, kaza ya da hastalık sonucu gözünü kaybeden kişilerde, diğer göze benzetilerek göz yuvasına yerleştirilen ve farklı birkaç şekilde yapılabilen yapay göze "göz protezi" diyoruz. Göz protezi renk, şekil, büyüklük bakımından diğer gözle uyum içinde olmalıdır. Aynı zamanda yerleştirildiği yuvada tahrişe tol açmamalı, bir sağlık sorunu çıkarmamalıdır. Üretim tekniklerine ve kullanılan malzemeye göre göz protezleri genel olarak iki grupta incelemektedir: 1- Hazır Göz Protezleri: Bunlar cam ya da akrilikten çeşitli şekil, renk ve boyutta imal edilmiş ve hazır bulundurulan protezlerdir. Deneme yanılma yöntemi ile en uygunu bulunmaya çalışılır. Ancak her kişinin göz yapısının ve yuvasının farklı olduğu göz önünde bulundurulursa bu tip protezlerin nadiren tatminkar sonuç verebileceğini tahmin etmek kolay olur. 2- Kişiye özel yapılan Göz Protezleri: Burada özel ölçü maddeleri kullanılarak yuvanın ölçüsü alınmaktadır. Uygun yapıldığı takdirde bu şekilde üretilen göz protezlerinde hem yerleştirileceği yuva ile hem de model olarak kullanılan diğer gözle uyum sorunu yaşanmaz. 1- Cam Göz Protezleri: Cam göz protezleri imalatında üstün vasıflı ve özel bir cam olan kryolithcamı kullanılmaktadır. Kryolith camı, zararlı maddeleri içermiyen, mesala kurşun ve benzeri kimyasal maddelerden arındırılmış doğal bir camdır. Herhangi bir allerji durumu söz konusu değildir, bundan dolayı bu maddenin göz protezlerinde kullanımı daha da önem arz etmektedir. Kryolith camı sadece düzgün bir düzeye sahip değil, bunun yanısıra , göz sıvısı ve göz dokuları ile mükemmel bir uyum gösterir.Göz çukuruna tam uyumlu olduğundan göz kapaklarının hareketleri doğal olacağı gibi, sağa sola göz hareketlerinin yapılması durumundaen az düzeyde bir sürtünme hissedilebilinir, bu açıdan protezin kullanımı oldukça rahttır. Cam protezlerde yuvanın ölçüsünü almak söz konusu değildir dolayısı ile tam bir uyum sağlamak pek mümkün değildir. Hazır protez kullanımında renk ve şekil uyumunu yakalamak oldukca zordur. Ancak malzeme olarak cam, kaliteli bir malzemedir. Göz yaşı ile ıslanabilme özelliği akrilik protezlerden üstündür. Bir kere yapıldığı zaman artık değiştirilemez, bu sebeble bir ayarlama gerektiğinde yenisinin yapılması lazımdır. Kırılgandır ve yüzeyi göz yaşındaki maddelerden kısa sürede etkilenerek muntazam yapısını kaybeder ve pürüzlü bir hal alır. Bu durum çoğu gözlerde ciddi bir tahriş sebebidir. Bütünü ile ele alındığında kısa surede bozulan yüzeyi akriliğe olan yüzey avantajını ortadan kaldırmakla akrilik protezlere üstünlüğü kalmamaktadır. KRİYOLİT(Sodyum alüminyum flüorit) Formülü Na3AlF6 Kriyolit en çok alüminyum elde etmekte kullanılır. Alüminyum cevheri fırında ergitilmeden önce, kolay çözülmesi için, içine eritilmiş kriyolit atılır. Kriyolit ilgiçekici bir mineraldir. Adı “buz taşı” anlamına gelir. Su dolu bir bardağın içine bir parça kriyolitatalım. Kriyo-litin gözden kaybolduğunu görürüz. Gerçekte kriyolit yok olmamıştır. Yalnız, ışığı hemen hemen su gibi saptırdığı için, yok gibi görünür. Dolayısıyla bardakta yalnız su var sanırız. Kriyolitin bir başka ilginç özelliği de, kolayca erimesidir Akrilik Göz Protezleri Çok sağlamdır, kolay kolay kırılmaz. Zaman içinde meydana gelen değişikliklere uydurulabilir. Yüzey bozulduğu zaman bir polisaj işlemi Ya da yüzey yenilenmesi ile ilk günki düzgünlüğüne ve parlaklığına kavuşturmak mümkündür. Polimetilmetakrilat toz ile oldukça tahriş edici monomerin hassas polimerizasyon işlemi sonucu elde edilir. Kullanılan malzeme göz protezi için özel olarak imal edilmiş değilse, polimerizasyon tam sağlanamazsa sürekli bir tahrişe, kızarma, sulanma, çapaklanma şikayetlerine yol açar. İşlenmesi aşamasında da gerekli özen gösterilmediği takdirde kötü yüzey özelliği ile ciddi tahrişlere ve Akrilik asitler; ısıya, ışığa ya da metallere maruz bırakılırsa bunun sonucunda oluşan polimerlerin genel adına “akrilik” adı verilir. Akriliğin kimyasal formülü CH2=CH COOH’dür. BİYONİK GÖZ Doğuştan görme bozukluğu olan insanlar beyinlerinde normal bir görme sistemi gelişmediğinden yardım edilmesi güçtür. Görme yeteneğini sonradan kaybedenler için ise biyonik gözün bir ümit olabileceği anlaşılmıştır. Amerika’da bir grup araştırmacı, görme özürlü bir kadının beynine elektrotlar yerleştirerek görsel imgeler yaratılabileceğini kanıtladılar. Diğer bir grup da, kör tavşanların göz kürelerinin arkasını elektrik akımıyla uyararak, onlara kısa süreli görme yetisi kazandırmayı başardı.Böylece retinanın içine ışığa duyarlı bir görme çipi yerleştirilebileceği de kanıtlanmış oldu. Bu deneyler, normal bir görme yetisi elde etmekten oldukça uzaktı Gözlüğe yerleştirilmiş bir kamera görüntüyü yakalar. Bu görüntüler kablosuz bir şekilde mikro işlemciye aktarılır ve böylece görüntü elektrik sinyallerine çevrilir. İşlenen bilgi gözlüğe geri gönderilir. Bu sinyaller alıcıya aktarılır. Alıcı da bu sinyalleri çok küçük bir kablo ile retina implant’ındaki mikro elektrot paneline aktarır. Elektrotlar retinayı uyararak bilgiyi görme sinirine ve son olarak beyne aktarır Görsel protez, kalan sağlam görme hücrelerini elektriksel olarak uyarma mantığına dayanır. Genel olarak üç başlıkta toplanır: Retinal Optik sinir Görme korteksi Körlüğün nedenine göre protez seçimi yapılır. Körlüğün nedeni, makula dejeneransı veya retinitis pigmentosa ise retina protezi kullanılır Retina protezindeki elektrot sayısına göre hastaların görme yetenekleri. Dünyada ilk yapılan yapay retina Argus II Argus II yapay bir retina. Cihaz, FDA tarafından onaylandı ve körlük tedavisinde federal olarak kabul edilen ilk cihaz oldu. Barbara Campbell, 20 yıl önce Gece körlüğün'den dolayı görme yetisini kaybetti ancak Argus II adı verilen yeni bir cihaz görme yetisini kısmen de olsa geri kazanmasını sağladı. Campbell, bu cihaz sayesinde tamamen göremese de yolun kenarındaki ağaçları siyah beyazda olsa görebiliyor. Cihaz şuana kadar Avrupa ve Amerika'da 50 kişide test edildi.Yapay retina aslında Barbara'nın gözüne eklenen bir elektrot tabakası. Gözlerinin için bulunan minik bir kamera cisimlerin görüntülerini yakalıyor ve bu görüntüleri pixellere dönüştürüyor.
