Proje Adımları

İ.T.Ü. MİMARLIK FAKÜLTESİ
ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMASI BÖLÜMÜ
2006-2007 KIŞ YARIYILI
PROJE 3 – YÖRE ANALİZİ ve GELİŞME SENARYOLARI
PROJEDE GÖREVLİ ÖĞRETİM ÜYE VE YARDIMCILARI
Prof.Dr. Lale BERKÖZ(Yürütücü)
Prof.Dr. Tülay KILINÇASLAN
Yrd.Doç.Dr. Funda YİRMİBEŞOĞLU
Yrd. Doç.Dr. Özlem ÖZÇEVİK
Araş.Gör. Seda KUNDAK (Koordinatör)
Araş.Gör. Ceren ÖZGEN
Araş.Gör. H. Serdar KAYA
Araş.Gör. İmge AKÇAKAYA
AMAÇ
Proje III’ün içeriği öğrencilere yerleşme sistemlerinin ve bölgesel alan kullanımının sosyal ve
ekonomik yapı ile birlikte ele alınmasıdır. Yerleşmeler arası ilişkilerin sürdürülebilir kalkınma
yaklaşımı içinde planlanması gerekçesine dayalı olarak oluşturulmuştur. Dersin amacı;
öğrencilere bir yerleşmede yerleşme sistemleri, bölgesel alan kullanımı, bölgesel ulaşım sistemi,
mevcut demografik ve ekonomik yapının analizi, analiz sonuçlarını değerlendirme teknikleri ve
değerlendirme sonucunda alternatif senaryo yazma konularında bilgilendirme ve beceri
kazandırma ve daha sonraki yarıyıllarda yapılacak proje çalışmaları için gerekli temelin
sağlanmasıdır. Proje 3’de öğrencilerin yerleşmeler arası ilişkiler sistemini doğal-yapısal ve sosyoekonomik sistem içinde anlamalarını ve yerleşmelerin büyüme ve gelişme dinamiklerini
algılayarak sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde senaryo oluşturma ve yerseçimi saptama
tekniklerini de kullanarak bir üst yarıyılda gerçekleştirecekleri yerleşim planlamasına altlık
oluşturacak bilgi ve beceri bileşenlerinin verilmesi hedeflenmektedir.
KAPSAM
•Doğal, yapılaşmış ve sosyo-ekonomik yöre analiz teknikleri;
•Doğal, yapılaşmış ve sosyo-ekonomik yöre analiz tekniklerinin sürdürülebilir kalkınma
yaklaşımı çerçevesinde değerlendirme teknikleri;
•Senaryo yazma teknikleri;
•Gelişme senaryoları alternatiflerinin oluşturulması,
•Sözlü, yazılı ve grafiksel değerlendirme ve anlatım teknikleri.
ÇALIŞMA ALANI
Proje 3 dersi çalışma alanı olarak Edirne - Uzunköprü Beldesi seçilmiştir.
YÖNTEM
Proje kapsamında verilerin toplanması bir ekip çalışması olarak yürütülecek ve grup içinde tüm
öğrenciler toplanan tüm veriye ilişkin bilgiye sahip olacaktır. Bu veriler proje kapsamında
belirlenmiş olan tüm analizler çalışmalarında ortak olarak kullanılacak, ardından bireysel olarak
sentez ve senaryolar gerçekleştirilecektir. Stüdyo çalışmaları, projenin içeriği ile ilgili konularda
yapılacak seminerlerle desteklenecektir. Grup çalışmaları dönem içinde 2 jüri ile izlenecektir.
Çalışma süreci aşağıda belirtilmektedir.
PROJE ADIMLARI
Adım
1
Veri Toplama : Doğal, yapılaşmış
ve sosyo-ekonomik yöre
analizlerinin oluşturulabilmesi için
araştırma yapılacaktır
2
Veritabanının oluşturulması :
Toplanan verinin düzenlenmesi,
hataların düzeltilmesi ve analize
uygun hale getirilmesi
3
Veri Analizi
4
Sentez
5
Senaryoların geliştirilmesi ve
senaryo raporların hazırlanması
Yapılacak İşler
Çalışma Şekli
Seçilen çalışma alanında doğrudan halihazır haritalar Grup Çalışması,
kullanılarak gözlem yapılması, yerel yönetim ve diğer Bireysel notların toplanması
kurumlarla görüşmeler yapılması,görsel malzeme
toplanması (birincil verilerin toplanması)
Çalışma alanına ilişkin ikincil verilerin kütüphane
araştırması yoluyla toplanması
Doğal Çevre veritabanının toplanan birincil ve ikincil
veriler kullanılarak oluşturulması
Grup Çalışması,
Bireysel notların toplantısı
Grup Çalışması
Bölgesel Yapısal Çevre veritabanının toplanan birincil
ve ikincil veriler kullanılarak oluşturulması
Bölgesel Sosyo-Ekonomik veritabanının toplanan
ikincil veriler kullanılarak oluşturulması
Oluşturulan veritabanının seminerlerde sunulan analiz Grup çalışması
yöntemleri ile analiz edilmesi ve grafik olarak
ifadelendirilmesi
Grup çalışmalarında yapılan analizlerin her öğrenci
Bireysel çalışma
tarafından ayrı ayrı değerlendirilmesi
Bireysel olarak yapılan sentez çalışmalarının
Bireysel çalışma
yorumlanması ve yerleşmenin geleceğine dair
senaryoların oluşturulması, bu senaryoyu açıklayan
grafik ifadelerin ve raporun bireysel olarak
hazırlanması
Haftalık Ders Planı
Hafta
Ders
Tarih
1
1
18 Eylül 2006 - Konunun verilmesi ve çalışma alanının
Pazartesi
tanıtımı
21 Eylül 2006 – Veri Toplama Yöntemleri
Perşembe
2
2
3
4
3
5
6
4
7
8
5
9
10
6
11
12
7
13
14
Konular
Seminer Konusu
Proje 3 Dersinin Tanıtımı
Çalışma Alanının Tanıtımı
Veri Toplama ve Anket Çalışması
Seminer
Prof.Dr. Lale BERKÖZ
Araş.Gör. Seda KUNDAK
Prof.Dr. Tülay
KILINÇASLAN
Araş.Gör. Ceren ÖZGEN
25 Eylül 2006 – Doğal Çevre Veritabanının Oluşturulması ve Doğal tehlike kaynakları ve Risk Analizi Araş.Gör. Seda KUNDAK
Pazartesi
Analiz Edilmesi
28 Eylül 2006 – Teknik Gezi – Alan Araştırması
Perşembe
2 Ekim 2006 Doğal Çevre Veritabanının Oluşturulması ve Bilgisayar ortamında Mekansal Analiz
Araş.Gör. H. Serdar KAYA
Pazartesi
Analiz Edilmesi
(Auto-Cad)
5 Ekim 2006 Doğal Çevre Veritabanının Oluşturulması ve
Perşembe
Analiz Edilmesi
9 Ekim 2006 Doğal Çevre Veritabanının Oluşturulması ve
Pazartesi
Analiz Edilmesi
12 Ekim 2006 - Doğal Çevre Veritabanının Oluşturulması ve
Perşembe
Analiz Edilmesi
16 Ekim 2006 – Yapısal Çevre Veritabanının Oluşturulması
Pazartesi
ve Analiz Edilmesi
19 Ekim 2006 – Yapısal Çevre Veritabanının Oluşturulması Ulaşım Kademelenmesi
Prof.Dr. Tülay
Perşembe
ve Analiz Edilmesi
KILINÇASLAN
23 Ekim 2006 – ŞEKER BAYRAMI
Pazartesi
26 Ekim 2006 – Yapısal Çevre Veritabanının Oluşturulması
Perşembe
ve Analiz Edilmesi
30 Ekim 2006 – 1. Jüri
Doğal ve Yapılaşmış Çevre
Pazartesi
Analizlerinin Değerlendirilmesi,
Raporun Teslimi
2 Kasım 2006 - Sosyo-Ekonomik Verilerin Toplanması,
Sosyo-Ekonomik Çevre ve
Y.Doç.Dr. Özlem
Perşembe
Veritabanının Oluşturulması ve Analiz
Potansiyellerin Değerlendirilmesi
ÖZÇEVİK
Edilmesi
Hafta
Ders
Tarih
Konular
8
15
6 Kasım 2006 Pazartesi
9 Kasım 2006Perşembe
13 Kasım 2006
– Pazartesi
16 Kasım 2006
– Perşembe
20 Kasım 2006
– Pazartesi
Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi
23 Kasım 2006
– Perşembe
27 Kasım 2006
– Pazartesi
30 Kasım 2006
– Perşembe
4 Aralık 2006 –
Pazartesi
7 Aralık 2006 Perşembe
11 Aralık 2006
– Pazartesi
14 Aralık 2006
– Perşembe
18 Aralık 2006
– Pazartesi
21 Aralık 2006
– Perşembe
Ocak 2007
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
2. Jüri
16
9
17
18
10
19
20
11
21
22
12
23
24
13
25
26
14
27
28
Proje
teslimi
Seminer
Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
Gelişme Senaryo Alternatiflerinin
Geliştirilmesi
Gelişme Senaryolarının ve Değerlendirme
Raporlarının Tamamlanması
Gelişme Senaryolarının ve Değerlendirme
Raporlarının Ara Teslimi
Son Değerlendirme
Bireysel çalışmaların ve grup
çalışmalarının teslimi
SWOT Analizi
Beyin Fırtınası
Doku ve Peyzaj Uyumluluğu;
Uyumluluk Modeller (Elek Analizi,
Peyzaj Birimi Yaklaşımı, Gri tonlar)
Duyarlılık Modelleri
Arazi Uygunluk Analizi; UygunlukUyumsuzluk Matrisi
Değerlendirme Matrisi
Gelişme Senaryolarının
Değerlendirilmesi
Y.Doç.Dr. Özlem
ÖZÇEVİK
Prof.Dr. Lale BERKÖZ
Prof.Dr. Lale BERKÖZ
Yrd.Doç.Dr. Özlem
ÖZÇEVİK
TESLİMDE İSTENENLER:
1.


2.




Grup çalışması
Analizler
Analiz raporu
Bireysel çalışma
Sentez paftası
Senaryo ve Öneriler paftası
Bireysel Rapor
Kişisel Çalışma Dosyası
Başarı Koşulları
%80 Devam zorunluluğu,
Ders Başarı Notu
Yarıyıl Sonu
: Yarıyıl içi çalışmanın toplam ağırlığı
: Yarıyıl sonu
%50
%50
Kaynaklar
EDGINGTON, D.W., FERNANDEZ, A.L., HOSHINO, C., 2001, New Regions –
concepts, issues and practices. (ITU Kütüphanesi – elektronik kaynak) (Dersin ana kitabı)
CLAVAL, P., 1998, An Introduction to Regional Geography, Blackwell Publications, 1998
(İTÜ Mimarlık Fakültesi Kütüphanesi)
GLASSON J., 1978, Introduction to Regional Planning, (İTÜ Mimarlık Fakültesi
Kütüphanesi)
DANDEKAR, H., (Editor), 1982, The Planner’s Use of Information: Techniques for
Collection, Organization And Communication
McHarg, I. L., 1971 Design With Nature, (İTÜ Mimarlık Fakültesi Kütüphanesi)
Lyle, J. T., 1985, Design for Human Ecosystems, Van Nostrand Reinhold, New York, (İTÜ
Mimarlık Fakültesi Kütüphanesi)
Brooks, R.G., 1988, Site Planning Environmen, Process and Development, , Prentice Hall,
Englewood Cliffs, New Jersey (İTÜ Mimarlık Fakültesi Kütüphanesi)
Kamu kurumları internet siteleri
T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı
www.dpt.gov.tr
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü
www.die.gov.tr
T.C. İçişleri Bakanlığı
www.icisleri.gov.tr
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
www.turizm.gov.tr
T.C. Maden Tetkik ve Arama Kurumu
www.mta.gov.tr
Diğer Kaynaklar
Şehir Planlama ve Mimarlık Portalı
www.cyburbia.org
T.M.M.O.B. Şehir Plancıları Odası
www.spo.org
Şehir ve Bölge Plancıları Portalı
www.kentli.org
YerelNET
www.yerelnet.org.tr
www.kultur.gov.tr
Doğal Çevre Analizi
Kaynakça
Yüzey Şekilleri (Morfolojik Analiz)
Halihazır harita
Topografik Analiz (Eğim Analizi)
Su kaynakları ve Özel Kıyı Alanları
Halihazır harita
Halihazır 1/25.000 harita,
Özel Haritalar*
Jeolojik Yapı ve Maden Yatakları
Haritaları *
Halihazır harita
Jeolojik Yapı ve Maden Yatakları
Bitki Örtüsü ve Orman Alanları
Toprak kabiliyeti ve Erozyon Alanları
Ekolojik değerler
İklimsel Yapı
Bitki Örtüsü Haritaları*,
Orman haritaları*,
Halihazır harita
Toprak Kabiliyeti haritası*
Çeşitli Haritalar, Daha önce yapılmış
Çevre düzeni planlarının raporları
Halihazır Harita
diğer kaynaklar
* Hazır temin edilebilir ve çalışma alanı için tekrar yorumlanabilir
Yöntem
Sunuş Şekli
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Grup Çalışması
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
1/25.000 Pafta
Grup Çalışması
1/25.000 Pafta
Çevre ve Orman Bakanlığı İl ve İlçe
Md.,
Grup Çalışması
1/25.000 Pafta
Köyişleri İl veya İlçe Md.
Grup Çalışması
Grup Çalışması
1/25.000 Pafta
1/25.000 Pafta
Meteoroloji Bölge veya İl Md.
Grup Çalışması
Kurum
Devlet Su İşleri, Belediyelerin ilgili
birimleri
İ.T.Ü. Maden Fakültesi, Maden
Tetkik ve Arama Kurumu
Yapılaşmış Çevre Analizi
Arazi Kullanımı
Ulaşım Ağları
Altyapı (Elektrik, sulama, arıtma, vb.)
Halihazır harita
Alan araştırması
Alan araştırması
Halihazır harita
Yol haritaları *
Altyapı Planları *
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Çevre ve Orman İl veya Bölge Md. ,
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Md.,
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Belediyeler, Valilik
Grup Çalışması
1/5.000 Pafta
Grup Çalışması
1/25.000 Pafta
Belediyeler
Karayolları Böl. Md., Köyişleri İl
veya Bölge Md. , vb.
İlgili Elektrik Kurumu, DSİ,
Belediyeler
Halihazır harita
Kirletici Kaynaklar
Turistik, tarihi ve arkeolojik değerler
Mevcut idari sınırlar ve planlama
kararları
Altyapı haritaları *
Halihazır harita
Daha önce yapılmış analizler
Alan araştırması
Halihazır Harita
Turistik Haritalar *
İmar Planlarındaki Sit alanları –
Koruma alanları
Halihazır Harita
* Hazır temin edilebilir ve çalışma alanı için tekrar yorumlanabilir
Yerleşme ve Hinterland İlişkileri
Diğer Analizler
Sosyo-Ekonomik Çevre Analizi
İdari Yapı ve Demografik Özellikler
İşgücü Yapısı ve Sektörel Dağılım
Nüfus Yoğunluğu
Göç Hareketleri
Gelir Düzeyi ve Bölgeler arası
Farklılıklar
Kaynakça
Nüfus Sayımları ve Siyasi Haritalar
Nüfus Sayımları, Hanehalkı işgücü
anketleri
Nüfus Sayımları
Nüfus Sayımları ve Göç İstatistikleri
Nüfus Sayımları, diğer istatistikler
Kurum
DİE, Belediyeler
DİE
Yöntem
Grup Çalışması
Grup Çalışması
DİE
DİE
DİE
Grup Çalışması
Grup Çalışması
Grup Çalışması
Sunuş Şekli
1/25.000 Pafta *
Rapor
*Köyler, ilçe merkezi, diğer yerleşmeler, ulaşım ağları, ana enerji nakil hatları ve özel nitelikli alanlar ile koruma alanları gösterilecek.
PROJE III KAPSAMINDA VERİLEN MEKANSAL ANALİZ TEKNİKLERİ
SWOT Analizi
Beyin Fırtınası
Uyumluluk Modelleri
Duyarlılık Modelleri
Uyumluluk – Uyumsuzluk Martisi
Değerlendirme Matrisi
Tehlike ve Risk Analizi
PROJE III KAPSAMINDA VERİLEN SOSYO-EKONOMİK ANALİZ TEKNİKLERİ
Anket Bulgularının Değerlendirilmesi
Nüfus ve İşgücü Kestirimleri
Proje Dersinde Başarılı Olmanın Koşulları
1. Bu föydeki ders programını takip etmek
2. Ders için verilmiş olan kaynakçaları incelemek, bunun yanısıra gerek duydukça
ilgili veri toplama yöntemleri, analiz yöntemleri, senaryo teknikleri konusunda
kendi bulduğu kaynakçalarla gücünü artırmak
3. Seminer notlarını tutmak
4. Analiz Sonuçlarının bir kopyasını elinde bulundurmak
5. Grup arkadaşlarının telefon ve e-posta adreslerini sürekli yanında taşımak
6. Grup liderini desteklemek, grup çalışmalarında gecikmelere sebep olmamak
7. Dersle ilgili değişiklikler konusunda ilgili öğretim üyesi ile mümkün olduğunca
grup liderinin haberi olacak şekilde diyalog kurmak
8. Derse malzemesiz gelmemek (Yeterince eskiz kağıdı, çizim malzemesi, vb.)
9. Derse gelmeden önce çıktı almak, dersleri çıktı almak ya da bilgisayar
problemlerini çözmek için harcamamak
10. Ders saatinde stüdyoda çalışmak, stüdyo saatlerini verimli kullanmak
11. Bu proje dersinin ilerideki proje derslerine temel oluşturması nedeniyle elden
geldiğince düzenli çalışmak ve bir iş disiplini kazanmak
12. Öğrencilerin bireysel literatür araştırmalarını ve arazi çalışmalarını içeren Kişisel
Çalışma Dosyası hazırlamaları
Bu koşulları yerine getirenlerin başarılı olduğu tecrübelerimizle görülmüştür.
Grup Liderinden Beklenenler
13. Grubun iletişimini sağlamak (moderatörlük), bunun için bir e-grup oluşturmak,
telefon listesi hazırlamak ve bu listenin tüm öğrencilerde ve öğretim üyesinde
bulunduğundan emin olmak
14. Grubun ortak hazırlayacağı çalışmaların masraflarını karşılamak için bütçe
oluşturmak
15. Grup çalışmalarının dönem boyunca kaybolmadan korunması ve dönem sonunda
tam olarak teslim edilebilmesi için diğer öğrencilere sorumlulukları paylaştırmak
16. Herhangi bir program değişikliği durumunda doğrudan öğretim üyesi ile temas
haline geçerek grubun söylentilerle yola devam etmesine engel olmak
17. Grup içinde dengeli görev dağılımını gözetmek, yapıcı ve yaratıcı bir tutumla grup
çalışmalarına olumlu bir yön vermek
18. Kendi adına kazandığı deneyimi bir sayfalık bir not ile yıl sonunda teslim etmek,
aynı zamanda kendi portföyüne eklemek