PERİYODİK CETVEL

D Aynı periyotta bulunan elementlerin ise temel enerji
PERİYODİK CETVEL
düzeyi sayıları, en büyük baş kuantum sayıları ve elektron içeren yörünge sayıları aynıdır.
D Periyodik cetvel, benzer kimyasal özellik gösteren elementlerin alt alta gelecek şekilde artan atom numaralarına göre sıralandıkları çizelgelerdir.
PERİYODİK CETVELDE YER BULMA
D Periyodik cetveli oluşturan yatay satırlara periyot, düşey
sütunlara ise grup denir. Günümüzde bilinen mevcut
Temel hal elektron dağılımı yapılmış bir atomun en büyük
elementler toplam 7 periyot ve 18 grupta toplanmıştır.
baş kuantum sayısı periyotunu, değerlik elektron sayısı da
Gruplardan 8 tanesi A grubu olup bunlar baş grup ola-
grup numarasını belirler. Temel hal elektron dağılımında son
rak ta isimlendirilir. Geri kalan 10 sütun ise B gruplarını
orbitalin türü s veya p ise atom A grubunda, d veya f ise
oluşturup yan grup olarak isimlendirilir. 8B grubu üç sü-
atom B grubunda yer alır.
tundan oluşur. Birinci periyot sadece iki elementten oluşan en az element içeren periyottur. Bu elementler 1A
grubunda yer alan ve ametalik özellikler gösteren hidro-
H: 1s
1
jen ile 8A grubunda yer alan helyum soygazıdır.
4. periyotun 3. elementi olan skandiyum B grubu ele-
1.periyot 1A grubu
B: 1s 2s 2p
2
2
1
2
2
4
5
D B grupları periyodik cetveldeki ilk üç periyotta yer almaz.
1
O: 1s 2s 2p
8
mentlerin ilk üyesidir.
2
2
2.periyot 3A grubu
2.periyot 6A grubu
Ne: 1s 2s 2p
10
D Periyodik cetvel s, p,d ve f olmak üzere dört bloktan
2
2
6
6
2.periyot 8A grubu
2
P: 1s 2s 2p 3s 3p
oluşur.
15
3
3.periyot 5A grubu
2
2
6
2
6
2
1
4.periyot 3B grubu
2
2
6
2
6
1
5
4.periyot 6B grubu
Sc: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d
www.unkapani.com.tr
21
Cr: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d
24
2
2
6
2
6
2
10
Ge: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p
32
2
2
6
2
6
2
10
6
2
2
6
2
6
2
10
6
Kr: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p
36
2
Sr: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s
38
4.periyot 4A grubu
4.periyot 8A grubu
2
Pd:1s22s22p63s23p64s23d10 4p65s24d8
46
5.periyot 2A grubu
5.periyot 8B grubu
Tablo 2: Bazı atomların temel hal elektron dağılımları ve
periyodik cetveldeki yerleri
Tablo 1: Periyodik cetveldeki bloklar
Elementlerin temel hal elektron dağılımları hangi
Soygazların atom numaralarından yararlanılarak ta atomların
orbital ile sonlanıyorsa o blokta yer alır. Bu nedenle
periyodik cetveldeki yerleri belirlenebilir.
1A, 2Agrubu elementleri ile He elementi s blokunu, B
Örneğin atom numarası 85 olan At elementi atom numarası
grubu elementleri d blokunu, 3A,4A,5A,6A,7A ve 8A
86 olan 6. periyottaki Rn soygazından bir önceki element
grubu elementleri p blokunu oluştururken temel hal
olduğu için 6. periyot 7A grubunda yer alır.
elektron dağılımları f orbitalleri ile sonlanan lantanit
ve aktinitler f blokunu oluştururlar.
8A
D Periyodik cetveldeki bazı grupların özel isimleri vardır:
He
1. periyot
Ne
2. periyot
Ar
3. periyot
Kr
4. periyot
Xe
5. periyot
Rn
6. periyot
Unt
7. periyot
4
1A grubu: Alkali metaller (Hidrojen ametaldir.)
10
2A grubu: Toprak alkali metaller
3A grubu: Toprak metalleri (Bor ametaldir.)
18
7A grubu: Halojenler
36
8A grubu: Soygazlar
54
B grupları: Geçiş metalleri
86
D Periyodik cetvelde aynı grupta yer alan elementlerin
118
kimyasal özellikleri benzer olup değerlik elektron sayıları
aynıdır (8A grubunda olmasına rağmen değerlik elektron
Tablo 3:periyodik cetveldeki soygazlar
sayısı iki olan helyum bu genellemeye uymaz.).
40
Değerlik
Değerlik
Grup
elektron
elektron
no
düzeni
IA
ns
1
IIA
ns
2
IIIA
ns np
2
IVA
VA
VIA
VIIA
VIIIA
ns np
vardır.
Alabileceği
+1
-
Be(g) + 214 kkal → Be (g) + e
Blok
değerlikler
1
s
+1
Be (g) + 420 kkal → Be (g) + e
2
s
+2
Be (g) + 3547 kkal → Be (g) + e
1
3
p
+3
ns np
2
2
4
p
-4, +4, +2
ns np
2
3
5
p
-3, +5, +3
ns np
2
4
6
p
-2, +6, +4
2
ns np
5
7
p
-1,+7,+5,+3,+1
2
6
8
p
-
Tablo 4: periyodik
sayısı
iyonlaşma enerjileri arasında 1.İE < 2.İE < 3.İE < … ilişkisi
+1
+2
-
+2
+3
-
+3
+4
-
Be (g) + 5018 kkal → Be (g) + e
Tablo 6: Berilyum elementinin birinci, ikinci, üçüncü ve
dördüncü iyonlaşma enerjileri.
Gaz halindeki berilyum elementine 634 kkal enerji verildiğinde iki elektron birden kopar.
+2
-
Be(g) + 634 kkal → Be (g) + 2e
Buradaki 634 kilokalorilik enerji berilyumun ikinci iyonlaş-
cetveldeki baş gruplarla ilgili bazı
ma enerjisi değildir.
bilgiler
Periyodik cetvelde Aynı periyotta soldan sağa doğru atom
çapı küçüldüğü için elektronu koparmak zorlaşır ve birinci
ATOM ÇAPI
iyonlaşma enerjisi genellikle artar. Aynı periyotta A grubu
Bir periyot boyunca atom numarası arttıkça çekirdek yükü
cağı için aynı periyotta soldan sağa doğru atom çapı küçülür.
Bir grup boyunca atom numarası arttıkça çekirdeği perdeleyen temel enerji düzeyi sayısındaki artış etkin çekim
gücünü azaltacağı için aynı grupta aşağı doğru atom çapı
www.unkapani.com.tr
yindeki orbitallere yerleşir. Buda etkin çekim gücünü artıra-
elementlerinin birinci iyonlaşma enerjileri arasında
Unkapanı® Yayıncılık
artarken atoma eklenen elektronlar aynı temel enerji düze-
ilişkisi vardır.
IIA grubunun birinci iyonlaşma enerjisinin IIIA nınkinden, VA
grubunun birinci iyonlaşma enerjisinin VIA nınkinden büyük
olmasının sebebi temel hal elektron dağılımlarının küresel
simetriye sahip olmasıdır.
Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru temel enerji düzeyi
büyür.
Na
IA < IIIA < IIA < IVA < VIA < VA < VIIA < VIIIA
sayısı arttığı için çap büyür ve elektron koparmak kolaylaşır.
Mg
K
Al
Na
Mg
Al
Böylece birinci iyonlaşma enerjileri azalır.
180
150
125
A grubu elementlerinin art arda iyonlaşma enerjileri bilinirse
K
Ca
Ga
değerlik elektron sayıları ve grup numaraları belirlenebilir.
220
190
130
Rb
Sr
In
235
200
155
Rb
Atom
1.İE
1
H
313
He
567
1254
3
Li
124
1743
2821
Be
214
420
3547
5018
B
191
579
874
5977
7839
C
260
562
1104
1487
9033
2
Tablo 5: Bazı elementlerin pikometre türünden yarı çapları
4
5
İYONLAŞMA ENERJİSİ
6
2.İE
3.İE
4.İE
5.İE
6.İE
11290
Gaz halindeki nötr bir atomdan bir elektron kopartmak için
Tablo 7: Periyodik cetveldeki ilk altı elementin kilokalori
gerekli olan minimum enerjiye birinci iyonlaşma enerjisi
türünden iyonlaşma enerjileri
denir. Gaz halindeki +1 yüklü iyondan bir elektron kopartmak için gerekli olan minimum enerjiye ise ikinci iyonlaşma
Tablo 7 de koyu yazılan iyonlaşma enerjisi değerleri ato-
enerjisi denir.
mun değerlik elektronları bittikten sonra soygaz düzenin-
Bir atom veya iyondan bir elektron koparıldığında elektron
den koparılan elektronların enerjisini göstermektedir. Buna
başına düşen çekim kuvveti artacağı için bir sonraki elektro-
göre lityumun 1, berilyumun 2, borun 3 ve karbonun 4
nu koparmak zorlaşacaktır. Budan dolayı bir atomun art arda
değerlik elektronu vardır.
41
X in temel enerji düzeyi sayısı Z ninkinden az olduğu için
Şekildeki tabloda X, Y ve Z baş grup elementlerinin ilk dört
iyonlaşma enerjisi değerleri kkal/mol cinsinden verilmiştir:
atom çapı Z ninkinden küçüktür.
Element
1.İE
2.İE
3.İE
4.İE
Z 6A, Y 5A grubunda ise Z nin birinci iyonlaşma enerjisi Y
X
214
420
3547
5018
ninkinden küçük olur.
Y
118
1090
1650
2280
Y ve Z aynı periyotta olduğu için temel enerji düzeyi sayıları
Z
175
346
1846
2519
aynıdır.
Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
Doğru Seçenek: B
A) Y elementi alkali metaldir.
Çekirdek yükleri farklı olan X ve Y elementlerinin temel hal
B) X ve Z nin değerlik elektron sayıları eşittir.
2
elektron dağılımları ns orbitali ile sonlanmaktadır.
C) Z nin temel enerji düzeyi sayısı X inkinden büyüktür.
D) X elementi p bloğunda yer alır.
Buna göre X ve Y elementlerinin,
E) X in atom çapı Z ninkinden küçüktür.
I.
İyonlaşma enerjileri
II. Değerlik elektron sayıları
III. Temel enerji düzeyi sayıları
niceliklerinden hangileri farklıdır?
diğinde değerlik elektron sayıları sırası ile 2, 1 ve 2 dir. Bu
nedenle X ve Z periyodik cetvelin 2A, Y ise 1A grubunda yer
alır.
Y elementi 1A grubunda olduğu için alkali metaldir.
X ve Z nin değerlik elektron sayıları ikidir.
Unkapanı® Yayıncılık
X, Y ve Z elementlerinin iyonlaşma enerjisi değerleri incelen-
www.unkapani.com.tr
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
Çekirdek yükleri farklı olan X ve Y elementlerinin temel hal
elektron dağılımları ns
2
orbitali ile sonlandığına göre bu
elementler kesinlikle farklı periyotlarda yer alır.
Z nin birinci iyonlaşma enerjisi X inkinden küçük olduğu için
Bu nedenle X ve Y elementlerinin iyonlaşma enerjileri ve
temel enerji düzeyi sayısı ve atom çapı X inlinden büyüktür.
temel enerji düzeyi sayıları farklıdır.
X 2A grubu elementi olduğu için s bloğunda yer alır.
Değerlik elektron sayıları ise her ikinin de ikidir.
Doğru Seçenek: C
Doğru Seçenek: D
X, Y ve Z elementleri için şu bilgiler veriliyor:
D X ve Y aynı periyotta olup X in atom çapı Y ninkinden
X
Y
Z
belirtilen elementler baş grup elementle-
Buna göre,
I.
büyüktür.
Şekildeki periyodik cetvel kesitinde yerleri
D Y ve Z nin değerlik elektron sayıları eşit olup Y nin birinci
idi
iyonlaşma enerjisi Z ninkinden küçüktür.
Buna göre X, Y ve Z elementlerinin periyodik cetveldeki
X in atom çapı Z ninkinden küçüktür.
konumları aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir?
II. Z nin birinci iyonlaşma enerjisi Y ninkinden büyüktür.
III. Y ve Z nin temel enerji düzeyi sayıları aynıdır.
A)
yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
A) Yalnız I
D) I ve II
B) Yalnız II
X
Y
B)
Y
Z
C) Yalnız III
X
C)
Z
Z
Y
E) II ve III
D)
Z
X
42
Y
E)
X
Y
Z
X
Soygazlar kimyasal bağ oluşturmadıkları için elektronegatifAynı periyottaki X ve Y elementlerinden atom çapı büyük
likleri sıfırdır.
olan X, Y nin solunda yer alır.
Bir kimyasal bağın iyonik karakteri bağı oluşturan atomların
Değerlik elektron sayıları eşit olan Y ve Z aynı grupta bulu-
elektronegatiflikleri ile ilgilidir.
nabilir. İyonlaşma enerjisi küçük olan Y, Z nin altında yer alır.
Atomların elektronegatiflikleri arasındaki fark ne kadar fazla
olursa bağın iyonik karakteri o kadar yüksek olur.
Doğru Seçenek: D
ELEKTRON İLGİSİ
Gaz halindeki bir atomun negatif yüklü bir iyon haline geç-
C
N
O
F
2,5
3,0
3,5
4,0
Cl
mesi sırasındaki enerji değişimine elektron ilgisi denir.
-
2,9
-1
Cl(g) + e → Cl (g) + 83 kkal
-
-1
O(g) + e → O (g) + 54 kkal
-1
-
Br
-2
O (g) + e + 210 kkal → O (g)
2,8
Atomların elektron ilgileri genellikle ekzotermiktir. Ancak bazı
I
iyonların elektron ilgileri endotermik olabilir.
2,5
Elektron ilgisi, genel olarak iyonlaşma enerjisinde olduğu gibi
Tablo 10: Bazı atomların elektronegatiflik değerleri
N
O
F
-26
+16
-54
-80
Unkapanı® Yayıncılık
C
www.unkapani.com.tr
atom çapı arttıkça azalır.
Cl
-83
Br
-78
Flor doğadaki elektronegatifliği en yüksek olan element
olduğu için bütün bileşiklerinde -1 değerliğini alır.
METALİK VE AMETALİK AKTİFLİK
Elektron verme eğiliminin büyüklüğü metalik aktifliği, elektron
alma eğiliminin büyüklüğü ise ametalik aktifliğin ölçüsüdür.
I
→
-71
Tablo 8: Bazı atomların kkal/mol cinsinden elektron ilgileri
↓
Tablo 8 den de anlaşılacağı üzere doğadaki elektron ilgisi en
yüksek olan atom klor atomudur.
Fr
ELEKTRONEGATİFLİK
F
↑
←
Doğadaki en aktif metal olan fransiyuma (Fr) doğru metalik
Bir kimyasal bağda atomların bağ elektronlarını çekme
aktiflik, en aktif ametal olan flora (F) doğru ise ametalik
kuvvetine elektronegatiflik denir.
aktiflik artar.
Kimyasal bağı oluşturan atomların elektronegatiflikleri eşit
Bir elementin oksijenle yaptığı bileşiğe oksit denir. Metallerin
ise bağ apolar kovalenttir. Atomların elektronegatiflikleri
oksitleri genellikle bazik, ametallerin oksitleri genellikle asidik
arasındaki fark 1,7 den büyükse bağ iyonik, 1,7 den küçükse
özellik gösterir.
polar kovalenttir.
Periyodik cetvelde metalik aktifliğin arttığı yönlerde oksitlerin
+1
Bağ
H─H
H ─ Cl
Na … Cl
Elektrone-
0
0,9
2,1
-1
bazlık karakteri, ametalik aktifliğin arttığı yönlerde oksitlerin
asitlik karakteri artar.
Örneğin Na2O, K2O, MgO, Fe2O3 gibi metal oksitler bazik
gatiflik farkı
oksit, CO2, SO2, SO3, N2O5 gibi ametal oksitler asidik oksit-
Bağın
Apolar
Polar
niteliği
kovalent
kovalent
İyonik
lerdir. Bu nedenle metal oksitler suda çözündüğünde baz
çözeltileri, ametal oksitler suda çözündüğünde asit çözeltileri
oluşur.
Tablo 9: Bazı kimyasal bağların elektronegatiflik farkları ve
nitelikleri
43
PERİYODİK CETVELDEKİ DÜZENLİ DEĞİŞMELER
VIIA Grubu
D En aktif ametaller olup halojenler diye isimlendirilir.
Aynı Periyotta Soldan Sağa Doğru:
D En dış temel enerji seviyesinde 7 elektron bulundurur.
D Atom numarası (çekirdek yükü = proton sayısı) artar.
D Bileşiklerinde –1 ile +7 arasında değişken değerlikler
D Değerlik elektron sayısı artar.
alabilir. (Flor yalnızca –1 değerlik alır.)
D Atom hacmi genellikle küçülür.
D Doğada iki atomlu moleküller halinde bulunur. F2, Cl2,
D Birinci iyonlaşma enerjisi genellikle artar.
Br2 gibi.
D Elektron ilgisi genellikle artar.
D Grupta aşağı doğru ametalik aktiflik azalır, erime noktası
D Elektronegatiflik genellikle artar.
yükselir. Oda koşullarında F2 ve Cl2 gaz, Br2 sıvı, I2 ka-
D Elementlerin hidrojenli bileşiklerinin asitlik karakteri
tıdır.
artar.
D Hidrojenli bileşikleri asidik özellik gösterip asitlik kuvveti
D Elementlerin oksitlerinin asitlik karakteri artar.
grupta yukarıdan aşağı doğru artar.
D Elektriksel iletkenlik azalır.
D Bileşiklerinin asitlik kuvvetleri arasında HF<HCl<HBr<HI
Aynı Grupta Yukarıdan Aşağı Doğru:
ilişkisi vardır.
D Atom numarası (çekirdek yükü = proton sayısı) artar.
D Değerlik elektron sayısı değişmez.
VIIIA Grubu
D Atom hacmi büyür.
D Elektronegatiflik azalır.
D Elementlerin hidrojenli bileşiklerinin asitlik karakteri
artar.
D Elementlerin oksitlerinin bazlık karakteri artar.
D Elektriksel iletkenlik artar.
Unkapanı® Yayıncılık
D Elektron ilgisi genellikle azalır.
www.unkapani.com.tr
D Soygazlar diye isimlendirilir.
D Birinci iyonlaşma enerjisi azalır.
D En dış temel enerji seviyesinde 8 elektron bulundurur.
(İlk soygaz olan helyumun en dış enerji seviyesinde 2
elektron bulunur.)
D Kararlı oldukları için bileşik yapmazlar.
D Bulundukları periyotta 1. iyonlaşma enerjisi en yüksek
olan elementlerdir.
D Doğada tek atomlu gaz şeklinde bulunur.
PERİYODİK CETVELDEKİ BAZI GRUPLARIN
ÖZELLİKLERİ
B Grupları
D Geçiş elementleri olup tamamı metaldir.
IA Grubu
D Isı ve elektrik akımını iyi iletir.
D Hidrojen dışındakilerin hepsi metal olup alkali metaller
D Bileşiklerinde farklı pozitif değerlikler alabilir. Ama negatif
diye isimlendirilir.
değerlik almaz.
D En dış temel enerji seviyesinde 1 elektron bulundurur.
D İlk üç periyotta yer almaz.
D Hidrojen dışındakilerin hepsi bileşiklerinde yalnızca +1
değerlik alır.
Periyodik cetvel elementlerin aşağıdaki niceliklerinden
D Bulundukları periyotta 1. iyonlaşma enerjisi en düşük
hangisine göre oluşturulur?
olan elementlerdir.
A) Proton sayısı
D Doğadaki en aktif metallerdir. Bu nedenle doğada
B) Nötron sayısı
elementel halde bulunmayıp bileşikleri halinde bulunur.
C) Kütle numarası
D Elementel halde su ile tepkimeye girerek baz çözeltisi
D) Nükleon sayısı
ve hidrojen gazı açığa çıkarır.
Na(k) + H2O(s) → NaOH(suda) +
E) Değerlik elektron sayısı
1
H2(g)
2
D Oksitleri suda çözündüğünde baz çözeltisi oluşur.
Periyodik cetvel elementlerin artan proton sayılarına göre
Na2O(k) + H2O(s) → 2NaOH(suda)
oluşturulur.
D Grupta aşağı doğru metalik aktiflik artar, erime noktası
Doğru Seçenek: A
düşer.
44
5.
Periyodik cetvelle ilgili,
I.
Aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri aynıdır.
(Bu test için tavsiye edilen süre 30 dakikadır)
1.
1s
2s
2p
3s
II. Aynı periyottaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.
3p
III. Aynı bloktaki elementlerin en yüksek enerjili orbital
X:
türleri aynıdır.
Y:
yargılarından hangileri yanlıştır?
Z:
A) Yalnız I
X, Y ve Z elementlerine ait orbital şemaları yukarıda ve-
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
rilmiştir.
Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Atom çapı en büyük olan Z dir.
6.
B) X in birinci iyonlaşma enerjisi Y ninkinden büyüktür.
Periyodik cetvelde aynı periyotta yer alan elementle-
C) Y ile Z aralarında iyonik bağlı YZ bileşiğini oluşturur.
rin,
D) X ile Z katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.
I.
Temel enerji düzeyi sayıları
E) Y iyonik bileşiklerinde -3 değerliğini alır.
II.
En büyük baş kuantum sayıları
III. Değerlik elektron sayıları
www.unkapani.com.tr
Periyodik cetvel ile ilgili,
Unkapanı® Yayıncılık
2.
I. Her periyotta metal vardır.
II. Geçiş elementleri ilk üç periyotta yer almaz.
III. Soygazlar 8A grubunda yer alır.
yargılarından hangileri doğrudur?
3.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
E) II ve III
Periyodik
cetvelle
ilgili
niceliklerinden hangileri aynıdır?
C) Yalnız III
7.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
E) II ve III
C) Yalnız III
Periyodik cetvelde aynı periyotta yer alan elementlerle ilgili,
aşağıdakilerden
I.
Değerlik elektron sayıları eşittir.
II.
Periyodik cetveldeki blokları aynıdır.
III. Temel hal elektron dizilişlerinde elektron bulunduran
hangisi
orbital türleri aynıdır.
doğrudur?
A) Metaller sadece s ve d bloklarında yer alır.
yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
B) Ametaller sadece p bloğunda yer alır.
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) d bloğundaki elementlerin tamamı metaldir.
D) II ve III
E) I, II ve III
C) I ve II
D) Soygaların tamamı p bloğundadır.
E) p bloğunda sadece ametaller ve soygazlar yer alır.
8.
4.
Periyodik cetvelin ilk elementi olan hidrojenle ilgili,
En yüksek temel enerji düzeyinde,
I. Alkali metaldir.
I. İki elektron bulunduran elementler metaldir.
II. s bloğunda yer alır.
II. Dört elektron bulunduran elementler ametaldir.
III. Ametallerle iyonik bağlı bileşik oluşturur.
III. Sekiz elektron bulunduran elementler soygazdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
E) I, II ve III
D) I ve III
E) II ve III
C) Yalnız III
45
C) I ve II
9.
13.
Periyodik cetvelle ilgili,
I.
8A
Atom çapı azaldıkça iyonlaşma enerjisi daima artar.
7A
II. Aynı grupta yörünge sayısı arttıkça atom çapı daima
He
F
artar.
Cl
III. Aynı periyotta atom numarası arttıkça iyonlaşma
enerjisi daima artar.
Ar
Şekildeki periyodik cetvel kesitinde yer alan elementlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız II
B) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
A) Elementler aynı blokta yer alır.
C) I ve II
B) F ve Cl atomlarının değerlik elektron sayıları eşittir.
C) He ve Ar elementlerinin kimyasal özellikleri benzer-
10.
1s
2s
2p
3s
dir.
3p
D) He elementinin temel enerji düzeyi sayısı 1 dir.
X:
E) Cl elementinin çekirdeğinde 17 proton vardır.
Y:
14. Periyodik
Z:
X, Y ve Z elementlerinin orbital şemaları yukarıdaki gibi-
•
dir.
X elementi doğada iki atomlu moleküller şeklinde bulunuyor.
Buna göre,
II. Z bileşik yapmaz.
III. Y nin oksijen ile yaptığı bileşiğin sulu çözeltisi bazik
özellik gösterir.
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II ve III
C) I ve II
www.unkapani.com.tr
X in ikinci iyonlaşma enerjisi Y nin birinci iyonlaşma
enerjisine eşittir.
Unkapanı® Yayıncılık
I.
cetvelde aynı periyotta bulunan X, Y ve Z
baş grup elementleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor:
•
Y elementinin su ile tepkimesinden H2 gazı oluşuyor.
•
Z elementi X ve Y ile bileşik yapmıyor.
Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Elektronegatifliği en yüksek olan element X tir.
B) Y elementi katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.
C) Z elementi doğada tek atomlu gaz şeklinde bulunur.
D) X elementi metallerle ve ametallerle bileşik yapabilir.
11. Periyodik
E) Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olan element Z
cetvelde atom numarasının arttığı yönler-
dir.
de,
I. Değerlik elektron sayısı artar.
15. Periyodik cetvelin aynı
II. İyonlaşma enerjisi artar.
III. Atom çapı artar.
I.
yargılarında hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
E) I, II ve III
Değerlik elektron sayıları aynıdır.
II. Elektron bulunduran en yüksek enerjili orbitallerin
C) I ve III
baş kuantum sayıları aynıdır.
III. Atom çapları eşittir.
yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır?
12. Periyodik cetvelin aynı periyodunda yer alan X, Y ve
Z elementleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor:
•
yatay sırasında yer alan X, Y
ve Z baş grup elementleri ile ilgili,
X periyottaki iyonlaşma enerjisi en düşük olan ele-
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
E) II ve III
C) Yalnız III
menttir.
•
Y nin temel hal elektron dizilişinde tüm orbitalleri tam
16. Baş
dolu olup Z ile iyonik bağlı bileşik yapmaktadır.
grup elementi olan X atomunun ilk dört iyonlaşma
Buna göre X, Y ve Z elementlerinin atom numarala-
enerjisi kkal/mol cinsinden 214, 420, 3547 ve 5018 dir.
rındaki artışa göre sıralanışı aşağıdakilerden hangi-
Buna göre aşağıdaki elementlerden hangisi X ile
sinde doğru verilmiştir?
benzer kimyasal özellikler gösterir?
A) X, Y, Z
B) X, Z, Y
D) Y, X, Z
E) Z, Y, X
A) 10Ne
C) Y, Z, X
46
B) 11Na
C) 12Mg
D) 13Al
E) 15P
17. Gaz fazındaki X atomu
21.
+2
X(g) + 1267 kkal → X (g) + 2e
tepkimesine göre +2 yüklü iyona dönüşmektedir.
Buna göre,
I.
+2
………………..3p
5
Z:
………………..3s
2
lerden hangisinin doğruluğu kesin değildir?
yargılarından hangileri yanlıştır?
E) I, II ve III
Y:
Buna göre X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki-
III. X iyonunun hacmi X atomununkinden büyüktür.
D) II ve III
5
yukarıdaki gibi bitmektedir.
II. Birim elektrona uygulanan çekim gücü azalmıştır.
B) Yalnız III
………………..3d
Nötr X, Y ve Z elementlerinin temel hal elektron dizilişleri
X in ikinci iyonlaşma enerjisi 1267 kkal dir.
A) Yalnız I
X:
-
A) X 4. periyot elementidir.
C) I ve II
B) Atom çapı en küçük olan Y dir.
C) Z toprak alkali metalidir.
D) X in s orbitallerinde toplam 8 elektron vardır.
E) Y ve Z baş grup elementidir.
18. Periyodik cetvelin VIIIA grubu elementleri ile ilgili,
I.
Değerlik orbitalleri tam doludur.
6
II. Temel hal elektron dizilişleri p orbitali ile biter.
22. X, Y ve Z elementleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor:
III. Periyodik cetvelin p bloğunda bulunurlar.
•
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
E) II ve III
19. Temel
C) I ve II
www.unkapani.com.tr
B) Yalnı III
D) I ve III
Unkapanı® Yayıncılık
A) Yalnız I
X elementi sadece iyonik bağlı bileşikler oluşturup bileşiklerinde farklı değerlikler alabilmektedir.
•
Y elementi baş grup elementi olup X ile bileşik yapmazken Z ile iyonik bileşikler yapmaktadır.
Buna göre X, Y ve Z elementlerinin periyodik cetveldeki grupları aşağıdakilerden hangisi olabilir?
X
Y
Z
A)
2A
3A
6A
B)
2A
8A
6A
C)
3B
6A
7A
yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
D)
3B
1A
7A
A) Yalnız I
B) Yalnız II
E)
3A
2A
6A
D) II ve III
E) I, II ve III
hal elektron dizilişinde 3d orbitallerinde 10
elektron bulunduran nötr X atomu ile ilgili,
I.
Atom numarası 30 dur.
II. Temel hal elektron dizilişi küresel simetriktir.
III. Metaldir.
C) I ve III
23. Aşağıdakilerden hangisi elementlerin atom numarası
20. X+3
-1
ve Y
arttıkça daima artar?
iyonları izoelektronik olup elektron sayıları
toplamı 4. periyot soygazının elektron sayısına eşittir.
A) İyonlaşma enerjisi
Buna göre X ve Y atomlarının temel hal elektron dizi-
B) Elektron ilgisi
lişleri hangi orbitalle sonlanır?
C) Atom çapı
Y
X
D) Elektronegatiflik
A)
3d
1
3p
5
B)
3d
1
4p
5
C)
3d
1
3p
6
D)
3p
6
3p
6
E)
3p
6
3p
5
E) Çekirdek yükü
1-D 2-E 3-C 4-C 5-C 6-D 7-E 8-B 9-D 10-A 11-E 12-A 13-A 14-E 15-D
16-C 17-E 18-A 19-E 20-A 21-D 22-D 23-E
47