Veri Taban* Yap*lar*

İçerik aşağıdaki Kitaptan alınmıştır.
Veri tabanı Sistemleri Dersi
Teoriden Pratiğe
Nergiz Erçil Çağıltay
Gül Tokdemir
Ada Matbaacılık
Fundemantals of database systems 6th edition
Elmasri navate
Günümüzde Bilgi Sistemleri
 Teknoloji ve bilginin önemi
 Internet
 Cep telefonları
 Banka Hesapları
 Uçuş bilgileri
 Hastane
 Kütüphane
 Öss
 Öğrenci Kayıt sistemi
 Nüfüs Bilgileri
 Tapu
 Borsa…….
 Bilgi
 Doğru
 Hızlı erişim
 Istenilen bilgiye erişim
 Bu veriler nerede tutulmalı??
Bilgi Sistemlerini Geliştirilme
Aşamaları
İşlevsel Gereksinimler
1. Aşama
Gereksinim
Belirleme Ve
Analiz
Veri Gereksinimleri
İşlevsel Analiz
2. Aşama
Kavramsal
Modelleme
Uygulama
Program Tasarımı
1. Aşama
Mantıksal
Modelleme
Uygulama
Programları
1. Aşama
Fiziksel
Modelleme
Uç Kullanıcılar
Ham Veri, Enformasyon, Bilgi
 Veri
 Enformayon
 Bilgi
Karar Verme
Sentezlenir
Analiz Edilir
Özetlenir
Organize Edilir
Toplanır
Data
Information
Knowledge
Bilgi
Enformasyon
Veri
???????
 Ticaret Üniversitesinde 5000 öğrenci vardır. B E V
 Bilgisayar Mühç Bölümünde 500 öğrenci vardır. B E V
 Bilgisayar Müh genel not ortalaması 2.3 dür. B E V
 Ticaret üniversitesinde Öğrencilerin %80 kızdır. B E V
 Ticaret üniversitesinden her on kişiden biri bilgisayar
Mühendisliği öğrencisidir. B E V
 Duvarlara daha çok genç bayan ürünleri reklamı
alınmalıdır.
Genel Kavramlar
 Veritabanı
 Verilerin kolaylıkla erişilmeis ve organize edilmesini sağlayan
yapılardır.
 Veriler tablolar halinde tutulur
 Veri tabanı yönetim sistemi
 Veritabanını saklamak ve yönetmek için kullanılan bir yazılım
paketi yada sistemdir.
 Veri Tabanı Sistemi
 VTYS içindeki verilerinde içinde bulunduğu sistem
parçalarının tümü

Üst veri (metadata) veri data şeklinde bilgiler kaydedileri.
 Mini World
Veri Tabanı Teknolojilerinin Temel
özellikleri
 Kendi içeriğine Sahip olması
 VTYS catalog ve üst veri adı verilen bilgiler içerir.
 Programlar ve Verilerin birbirinden ayrıştırılaması
 Veri Soyutlama
 Verilerin nasıl saklandığı önemli değildir.
 Verilere Farklı bakış açıları ile erişim
 Farklı arayüz
 Tekrarlı tutarsız veri kontrolü
 Verilerin bir çok kullanıcı tarafından paylaşımı
Temel Özellikler Devam
 Verilere erişim denetimi yetkisiz kişilerin erişim





kısıtlaması
Veriler arasında karmaşık bağlantıların gözterimi
Yedekleme ve veri kurtarma Servisleri
Standartların kullanımını sağlar
Etkin sorgulama için veri saklama
Program nesnelerin saklanması
Tarihçe ve Kurulum Mimarileri
 Ağ modeli
 Hierarchical Model
 Relational Model İlişkisel Model 1970 (günümüzde
hala en fazla kullanılan modeldir )
 Object Oriented data model
 Objec Relational Data model
Merkezi Sistem Mimarisi
 Uc kullanıcı ve VTYS ve veriler aynı fiziksel ortamda
 Maliyet onarım bakım düşük
 Yüksek güvenlik ??
Client/Server Mimarisi
 Kullanıcı arayüzleri ile Sunucuya
bağlanma
 bilişim sistemlerinin ihtiyaçları
arttıkça yeterli kalmadı
 Performans
 Güvenlik azalması
 Kod yönetilmesi
3 katmanlı İstemci/Sunucu Mimari
 Uygulama ile veri tabanı
sunucusu birbirinden
ayrılır.
 Veri tabanına doğrudan
erişim yok daha güvenli
 Her katman farklı
sunucularda ilem gücü
performans
N-Katmanlı Mimariler
 Ihtiyaca göre katman sayısı (aradaki
katmanlar) artar
 Sistem girerek daha karmaşık
olmakatadır.
Dağıtık Veritabanı Sistemleri
Mimarisi
 Verilerin iletişim ağları ile fiziksel olarak farklı
sunucular üzerinde tutulmasını sağlar.
 Tek bir VTYS üzerinde birbirleri ile alakalı veri
kümeleri ile çalışılacaksa tercih edililir.
Dağıtık Veri Tabanı Yönetim
Sisstemleri Mimarisi
 Farklı Veri Tabanı Yönetim Sistemleri mevcuttur.
Neden VYTS??
 Dosya / Liste yöntemi
 Sıralı
 Rastgele erişimli dosyalama
 Veri Tekrarlanmasını Önler
 Verilerin Tutarlı olmasını sağlar
 Aynı andaki erişimlerde verilerin tutarsızlığını önler
 Verilerin güvenliğini sağlar.
Veri Modelleme
 Gereksinimleri Belirleme
 Veri tipleri
 Veri grupları
 Veriler ile ilgili kurallar
 Veriler üzerinde yapılması gereken işlemler
 Kavramsal Modelleme
 Grafiksel olarak Varlık Bağıntı (Entity Relationship)
 Mantıksal Modelleme
 Ilişkisel Modellde Tablolar halinde ifadesi
 Fiziksel Modelleme
Terminoloji
 Tablo (table)
 Aynı özellikteki verilerin sağklandığı yapılar
 Kayıt (record, tuple, row)
 Tablolardaki bir satırdaki bilgiye verilen addır
 Nitelik (attribute)
 Tablolardaki her veri alanı, stünlar.
 Anahtar Nitelik (key atribute)
 Her bir kaydı tek (unique) olarak ayırmaya yarayan
nitelik.
Relational Model Concepts (cont’d.)
Terminolji (devam)
 Birlerşik Anahtar Nitelik (composite)
 Birden fazla alnın birleşmesi ile oluşan anahtar nitelik.
 Süper Anahtar Nitelik (super Key)
 Bir tabloya ait kayıtların tek olarak sağlayan her bir
nitelik grubu bir süper anahtar olarak adlandırılır.
 en büyük süper anahtar tüm alanların kullanılması ,
 Aday Anahtar (Candidate Key )
 Süper anahtar Alt kümesi
Terminolji (devam)
 Birincil Anahtar ( Primary Key )
 Her tabloda muhakkak bir tane birincil anahar
tanımlanmalıdır. (aday anahtarlardan seçilebilir)
 Yabancı Anahtar ( Foreign Key )
 Farklı bir tablonun birincil anahtarı.
 Veritabanı şeması (database Schema) liste/şekil
 Sınav(kod, tarih,ad, süre, yer, açıklama)
Örnek
 Takım (no, ad, şehir, kyılı)
 Oyuncu (no, ad, adres, adress, dtarihi, takımno)
 Pozisyon (no, ad)
 Oynar(oyuncu,pozisyonno)
The Insert Operation
 Provides a list of attribute values for a new tuple t that
is to be inserted into a relation R
 Can violate any of the four types of constraints
 If an insertion violates one or more constraints
 Default option is to reject the insertion
The
Delete Operation
 Can violate only referential integrity
 If tuple being deleted is referenced by foreign keys from
other tuples
 Restrict
•
Reject the deletion
 Cascade
•
Propagate the deletion by deleting tuples that reference the
tuple that is being deleted
 Set null or set default
•
Modify the referencing attribute values that cause the
violation
The Update Operation
 Necessary to specify a condition on attributes of
relation
 Select the tuple (or tuples) to be modified
 If attribute not part of a primary key nor of a foreign
key
 Usually causes no problems
 Updating a primary/foreign key
 Similar issues as with Insert/Delete
The Transaction Concept
 Transaction
 Executing program
 Includes some database operations
 Must leave the database in a valid or consistent state
 Online transaction processing (OLTP) systems
 Execute transactions at rates that reach several hundred
per second
Gereksinimler
 Iş kuralları Business Rules
 Veri gereksinimleri Data Requirements
 Işlevsel gereksinimler Functional Requirements
 Gerekisinimlerin toplanması
 Paralel yürütülmeli, başlangıçta belirgin değil sonradan
belirginleşir
 Geleneksel yöntemler



Görüşme/anketler
Grup yöntemleri
 Beyin fırtınası, hızlı uygulama geliştirme, Taoplu uygulama
tasarımı
Gereksinim analizi (requirements analysis)
Gereksinim Örnekleri
 Kitaptaki örnek
Kavramsal Modelleme
 Varlık ilişki Modeli
 Er.ppt