doğum sonrası cinsel yaşam - İstanbul Sağlık Müdürlüğü

• Benim için cinsellik……….
Cinsellik, genel olarak “bireyin bedensel ve ruhsal katılımıyla
gerçekleşen, doyuma ve üremeye yönelik yaşantılar” dır.
Cinsellik;
• İnsanın kişiliği, duyguları, inanışları, değerleri,
tutumları, davranışları, fiziksel görünümü, sevdiğisevmediği şeyler, içinde yaşadığı toplum gibi pek çok
faktöre göre şekillenir.
• Kültürel ve ahlaki faktörlerden etkilenir.
• Cinsel açıdan zevk almayı-vermeyi ve üremeyi içerir.
• Temelde duyguya dayalı bir eylemdir ve yalnız cinsel
organların değil, bütün bedenin ve aklın devrede
olduğu bir süreçtir.
• Doğum öncesinde başlayıp ömür boyu devam eder.
Biyolojik boyut
Cinsel işlevler, başta
merkezi sinir sistemi, beş
duyu ve cinsel organlar
olmak üzere bütün bedenin
katıldığı, hormon ve
kimyasal maddelerin
karmaşık etkileşimi
ile yürüyen bir süreçtir.
Üreme organları,
hastalıklar,
ilaçlar, ergenlik, gebelik……
Duygusal boyut
Cinselliğin kiminle, ne
zaman, nerede ve nasıl
yaşanacağını, nasıl uyarılıp,
nasıl doyuma ulaşılacağını
belirleyen duygulardır.
sevgi, aşk, mutluluk, korku,
endişe, acı, nefret……
Davranış boyutu
Cinsel davranışlar ve
deneyimler insanların
kendileriyle ve başka
insanlarla isteyerek ve onay
alarak gerçekleştirdikleri
eylemlerdir.
• Dokunma/ sarılma
• Masaj
• Öpüşme / derin öpüşme
• Mastürbasyon / karşılıklı
mastürbasyon
• Sevişmek
• Fantaziler
• Vajinal/oral/anal ilişki
Toplum boyutu
Özel olarak nitelenen
cinsellik bir o kadar da
toplumsal faktörlerle
belirlenen ve sosyal
ortamla etkileşim içinde
olan bir alandır.
Aile, yakın çevre, toplumsal
yapı, dini inanç, gelenekler,
cinselliğe bakış, cinselliğin
konuşulabilirliği, kanunlar,
evlilik kavramı, eğitim, din,
gelenekler vb….
ÖĞRENİLMİŞ CİNSELLİK?
• Erkekler için;
– tanımlanan bir cinsellik
– mekanik/niceliksel göstergeler, performans
kaygıları
– erkek egemen düzen ve tıp bilimi tanımı ile “iyi
cinsellik”
– Başarı ve performans
– Erkeğin bedeniyle ilişkisi; Tanıdık ve haz
odaklı
– Egemen;belirleyici ve yönetici
• Kadınlar,
–
–
–
–
–
–
–
–
mevcut cinsel yaşamla barışık değil,
cinselliğin biyolojik süreçlerine daha mesafeli,
bütünsel bir yaklaşımı zorluyorlar...
İlişkisel:sevgi-şefkat-arzu
Kadının bedeniyle ilişkisi
Beden imajı, bedene yaklaşım
Cinsellik ve namus
Bekaret, gelenek ve gelecek
• Cinsel sağlık: cinsel açıdan fiziksel, psikososyal ve
sosyokültürel tam olarak iyi olma hali ve bunun
devamlılığı dır.
• Güvenli cinsellik: Bir kişinin cinsel yaşamını güç
kullanma, şiddet ve ayrımcılık olmadan, mutlu olarak
ve zarar görmeden, istenmeyen gebelikler ve cinsel
yolla bulaşan enfeksiyonlar yaşamadan
sürdürebilmesidir.
• Cinsellik ve değerler……..
Doğum Sonrası Dönem
Lohusalık dönemi destek duyulan ihtiyaç
konuları
Emzirme
Gebelikten korunma gereksinimi
Üreme sağlığı sorun alanları
• cinsel sorunlar
• üreme ruh sağlığı
• Ülkemizde çiftlerin %85,3’ü doğum sonrası ilk 3
ayda cinsel ilişkiye başlıyor.
• Ortanca doğum sonrası cinsel perhiz 1,7 ay
(TNSA 2008)
•
•
•
•
•
Son cinsel ilişki doğumdan yaklaşık bir ay önce,
Postpartum ilk cinsel ilişki 6-8 haftada,
Postpartum 6. hf önce cinsel ilişki % 9-17
6. hf % 50-62
2. ay % 66-94
(Sydow 1999,Almanya)
• Kadınların %40-45’i hayatlarının herhangi bir
döneminde cinsel disfonksiyon deneyimler
• en sık görüldüğü dönemlerden biri postpartum
süreçtir.
• Kadınların %90’nının postpartum ilk 6 ayda
cinsel aktiviteye başladığını fakat bunların
%64’ünün cinsel disfonksiyonu olduğunu
bildirmişlerdir.
Barrett ve ark, Pendry E, Peacock J, Victor C, Thakar R, Manyonda I. Women’s
.
sexual health after childbirth. BJOG 2000;107: 186-95
•
•
•
•
•
•
Fizyolojik
Doğum öyküsü
Yorgunluk
Hormonal
Psiko-sosyal
Emzirme
Cinsel sorun
Öneri
Vajinal kuruluk ve disparoni
Su bazlı kayganlaştırıcı
Memelerde ve meme ucunda
duyarlılık artışı
Cinsel uyarılmada memeler
kullanılmamalı
Cinsel ilişki ve orgazm sırasında
memelerden süt gelmesi
Memelerin cinsel ilişki öncesi
boşaltılması
Uyarılma ve cinsel isteğin azalması
Bilgilendirme, ön sevişme, cinsel
oyunlar
Emzirme sırasında erotik uyarılma
Doğallığı konusunda bilgilendirme
Partnerin anne-bebek ilişkisini
kıskanması
Babanın bebek bakımında rol alması
Araştırmada çiftler, sağlık çalışanı
tarafından doğum sonrası cinsel yasam
konusunda yeterince eğitim ve danışmanlık
hizmeti verilmediğini ve kendilerinin de
soru sormada rahat olmadıklarını
belirtmişlerdir.
(Sydow 1999,Almanya)
• Özel-mahrem bir konu
• Nasıl konuşulacağını/nasıl soracağımızı
bilmiyoruz
• Bilgi yetersizliği
• Sağlık personelinin cinsellikle ilgili kendi
değerleri (utanması, önemsememesi, iş
yoğunluğu, öncelikleri…)
Gebelik dönemi
• Cinsel sorunun gebelik öncesi için
sorgulanması
• Gebelikte sık görülen değişiklikler
konusunda danışmanlık
• Gebelikte cinsel ilişki danışmanlığı
• Olası gebelik depresyonunun sorgulanması
• Perineal travma ve doğum sonrası ağrıyı
azaltmaya yardımcı olmak için perine masajı
pelvik taban egzersizi
Doğum dönemi
• Perine bütünlüğünü koruyucu, özenli vajinal
doğum, daha az müdahaleli obstetrik
uygulamalar
• Rutin/ gereksiz epizyotomi uygulamasından
kaçınma
• Doğum sonrasında olası bir anal sfinkter yırtığın
onarımı
• Perine yırtıklarını sentetik absorbe olan sütür
ile onarımı
• Taburculuk öncesi doğum sonrası cinsel yaşam,
perine ağrısı ve disparoni konusunda danışmanlık
Doğum sonrası dönem
• Cinsel işlevin sorgulanması ve cinsellikle
ilgili endişelerini giderecek şekilde
danışmanlık
• Disparoni yakınması varsa perinedeki yara
iyileşmesini kontrol
• İdrar ve dışkı enkontinansını sorgulama
• Emziren kadınlara vajinal kayganlaştırıcı
önerme
• Gerekirse alternatif cinsel pozisyonlar
konusunda bilgi
• Yorgunluk ve öz bakım konularında
sorgulama
Temel ilkeler
•
•
•
•
•
•
Zarar verme
Değer yansıtma
Doğru bilgi ver
Akıl verme
Seçenekler sun
Dinle, konuşmasına izin ver
• Çift birlikte ele alınmalı
• Sağlık personeli tarafından konuşma
başlatılabilir
• Konuya genel giriş yapılarak, açık uçlu
sorular sorulabilir
• Çiftin bilgileri, korkuları ve öncelikleri,
değerleri öğrenilmeli, dinlenmeli
• Ebeveynlik süreci ile ilgili değişim hakkında
bilgi verilmeli
• Çiftin duygularını anlatmasına fırsat
tanımalı
• Cinsellik ve cinsel sorunlarla ilgili öneriler
• Gerekirse bir uzmana sevk etme