uluslarası ticarette korumacılık ve hükümet müdahaleleri

ULUSLARASI TİCARETTE
KORUMACILIK VE HÜKÜMET
MÜDAHALELERİ
1
ULUSLARARASI TİCARET
 Bir ülkedeki kamu kuruluşlarının, özel kişi ve
kuruluşların bir başka ülkeden mal ve hizmet
satın almaları, ya da bir başka ülkeye mal ve
hizmet satmalarıdır
2
DÜNYA TİCARET HACMİ
 Son 25-30 yılda muntazam bir artış eğiliminde olan Dünya
Ticaret Hacmi 2005 yılında toplamda(ithalat+ihracat) 21,2
trilyon dolara ulaşmıştır.
 Bu rakamın 10,8 trilyon dolarını İthalat oluştururken; 10,4
trilyon dolarını da İhracat oluşturmaktadır.
3
DÜNYA TİCARETİNİN YILLIK
DEĞİŞİMİ(1980-2001)
4
ULUSLARARASI TİCARETE HAKİM
ÜLKELERİN DÜNYA
TİCARETİNDEKİ PAYLARI
2005 Yılı Dünya İhracat Ticaretindeki Payları
ABD
9%
DİĞER ÜLKELER
40%
ABD
AB
AB
38%
ÇİN
7%
JAPONYA
6%
JAPONYA
ÇİN
DİĞER ÜLKELER
2005 Yılı Dünya İthalat Ticaretindeki Payları
DİĞER ÜLKELER
36%
ABD
16%
ABD
AB
JAPONYA
ÇİN
6%
JAPONYA
5%
AB
37%
ÇİN
DİĞER ÜLKELER
5
ÜLKELERİN ULUSLARARASI
TİCARETTE
İZLEDİKLERİ POLİTİKALAR
 Serbest Ticaret Politikası
 Korumacı Ticaret Politikası
6
SERBEST TİCARET POLİTİKASININ
OLUMLU ETKİLERİ
Serbest Ticaret;
 Uluslararası ticarete katılan her ülkenin belli ölçülerde
kazanç elde etmesini sağlar,
 Dünya üretimini maksimuma ulaştırabilir,
 Dünya kaynaklarının etkin kullamını sağlar,
 İç pazarda rekabeti teşvik eder.
7
KORUMACI TİCARET POLİTİKASI
 Serbest ticaret görüşü teoride ne kadar güçlü olursa
olsun, uygulamada hiçbir sınırlandırmaya tabi olmayan
uluslararası mal ve hizmet ticaretine çoğunlukla
rastlanmaz.
 Bu nedenle hükümetler çeşitli(ekonomik,sosyal veya
siyasal) amaçları gerçekleştirmek için uluslararası
ticarete müdahalede bulunurlar.
8
KORUMACI TİCARET POLİTİKASININ
AMAÇLARI
Uluslararası ticarete konu olan faaliyetlerin
engellenmesi veya sınırlandırılması
Belirli ekonomik işlemlerin özendirilmesi
9
KORUMACILIK LEHİNE ARGÜMANLAR
 Ulusal Güvenlik
 Bebek Endüstrilerin Korunması
 Damping’e Karşı Koruma
 Adil Ticaret Veya ‘Koşulların Eşitlenmesi’
 Stratejik Ticaret Politikası
 Dış Ödemeler Dengesinin İyileştirilmesi
 İşsizliğin Önlenmesi
10
ÇİN VE DÜNYA TİCARETİ
Dış Ticaretindeki Başlıca Ülkeler(2004)
İthalat
İhracat
Diğer
31%
İngiltere
3%
Hollanda Güney Almanya
Kore
3%
3%
5%
ABD
22%
Japonya
15%
Diğer
40%
Japonya
18%
ABD
9%
Hong Kong
18%
Almanya
Fransa
Hong Kong 5%
1%
4%
Güney
Kore
10%
Tayvan
13%
11
ÇİN VE DÜNYA TİCARETİ
Dış Ticaretindeki Başlıca Maddeler(2004)
Büro
makinaları v e
bilgi işlem
cih.
15%
Telekomünika
sy on cihazları
12%
Diğer
47%
İhracat
Tekstil v e
Haz.Giy im
10%
Elektrikli
makinalar
10%
Tekstil ipliği
v e kumaş
6%
Elektrikli
makinalar
21%
Petrol v e
y an ürünleri
8%
Yenile
Prof esy onel
v e bilimsel
cihaz.
6%
İthalat
mey en ham
Bazı
maddeler
sanay ilere
8%
özgü
makineler
5%
Diğer
55%
12
TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİNDE
ABD-ÇİN TİCARET İLİŞKİLERİ
ABD tekstil ve hazır giyim ithalat pazarında Çin kontrolü(%)
13
TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİNDE
ABD-ÇİN TİCARET İLİŞKİLERİ
 2005 yılında ABD, Çin’e tekstil ve hazır giyim ithalindeki
kotaları tamamıyla kaldırmıştır.
 Bu kotaların kaldırımıyla artmaya başlayan Çin’in
baskınlığı tekstil endüstrisinde devam ettikçe ABD’de
1300’den fazla fabrikanın kapanması ve yaklaşık
630.000 tekstil işçisinin işsiz kalabileceği
öngörülmektedir.
14
ABD-ÇİN TEKSTİL VE HAZIR GİYİM
TİCARET İLİŞKİLERİNDE
SONUÇ
 ABD yurtiçi tekstil ve hazır giyim endüstrisini
ve çalışanlarını korumak amacıyla Çin’den
ithalatında 3 yıl süreyle 2008’e kadar tekrar
kota uygulamasını başlatmıştır.
15
16
DEMİR ÇELİK ÜRETİCİSİ ÜLKELER (milyon ton)
119.5
Diğer (44)
11.6
Belçika
109
Diğer (44)
Belçika
10.8
Meksika
15.7
Meksika
13.5
İngiltere
15
İngiltere
13.6
Türkiye
14.3
Türkiye
15.1
Kanada
16.6
Kanada
15.1
İspanya
15.9
İspanya
16.7
Tayvan
16.8
Tayvan
17.1
Fransa
21
Fransa
19.4
İtalya
16.5
İtalya
26.4
Brezilya
27.9
Brezilya
26.7
Hindistan
26.9
Hindistan
27.3
Ukrayna
31.3
Ukrayna
43.1
Güney Kore
46.4
Almanya
57.6
Rusya Fed.
Almanya
44.8
57.5
50
102.9
141.4
Çin
100
2000
89.7
Japonya
126.3
Çin
0
43.9
ABD
106.4
Japonya
Güney Kore
Rusya Fed.
100.7
ABD
33.1
150
0
50
100
150
2001
17
DÜNYA PAZARLARINDAKİ GELİŞMELER
 Tüm dünyada düşük tüketim ve fiyatlar nedeniyle
demir çelik üretim tesisleri kapasitelerinin oldukça
altında üretim yapmaktadır
 Dünyada büyümenin arttığı dönemlerde bile demir
çelik sektöründe yüzde 35’lere varan kapasite fazlalığı
bulunmaktadır
18
2000 – 2001 YILLARI ARASINDA MEYDANA GELEN % DEĞİŞİM
-0.7
-8.8
-6.9
-14
-9.3
TOPLAM
Diğer (44)
Belçika
Meksika
-9
-7.6
-4.3
-3.4
-0.2
-10.9
-3.3
-100%
-80%
-60%
-40%
İngiltere
Türkiye
Kanada
İspanya
Tayvan
Fransa
İtalya
Brezilya
Hindistan
Ukrayna
Güney Kore
Almanya
Rusya Fed.
ABD
Japonya
Çin
-20%
5.6
5
1.8
60
1.5
5.8
1.9
0%
12
20%
40%
60%
80%
100%
% Degisim
19
TOPLAM ÜRETİMDEKİ DEĞİŞİM MİKTARI (MİLYON TON)
829.6
823.9
20
DÜNYA PAZARLARINDAKİ GELİŞMELER
 2001 yılı sonunda gerçekleştirilen OECD (Ekonomik
Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) üst düzey çelik
toplantısında 2003 yılı sonuna kadar 61-65 milyon
tonluk çelik üretim kapasitesinin kapatılması kararı
alınmıştır
21
Dünya demir çelik sektöründeki
gelişmelerden en olumsuz etkilenen ülke
ABD olmuştur
 1998 – 2002 yılları içerisinde 29 Amerikan demir çelik
üreticisi firma iflas kararı için başvuruda bulunmuştur
 1974 yılında sektördeki çalışanların sayısı 521.000
seviyesindeyken istihdam 1997 yılında 163.000‘e , 2001
yılının ikinci çeyreğinde ise 142.000’e kadar
gerilemiştir
22
ABD Başkanı Bush ABD Uluslararası Ticaret
Komisyonu’ndan sektör için “Madde 201” soruşturması
yapmasını istemiştir
 Komisyona anti damping ve telafi edici vergi
uygulanması yönünde 159 başvuru yapılmış ve
bunların sonucunda çelik ithalatının yüzde 79’u anti
damping vergisine muhatap olmuştur
 ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nda sektör için
“Madde 201” soruşturması
23
201. MADDE NEDİR?
 1974 tarihli ABD Ticaret Yasası‘nın 201. bölümü
 Baskan bu madde ile korunma yollarına başvurma
yetkisini komisyondan alabilmektedir
 Bu yollar geçici bir süre için gümrük vergisini arttırma
veya tarife kontenjanı ilan etmek yoluyla
olabilmektedir
24
Komisyon, 16 kategoride ticari önlemlerin
alınabileceği kararına varmıştır
 2001 yılının Ekim ayında;
 Komisyon, 33 demir çelik kategorisinden 16’sının
ithalat sebebiyle zarara uğradığını
 Bu kategoriler için ticari önlemlerin alınabileceği
kararına varmıştır
 Alınacak önlemler konusunda da Başkan Bush’a 6
Mart 2002 tarihine kadar yetki verilmiştir
25
Alınan Tedbir Uygulamaları
 2002 yılında itibaren 3 yıl süreyle Kanada ve Meksika
hariç tüm ülkelere tarife kontenjanı uygulanmaya
başlanması
 Çelik ithalatındaki Gümrük Vergi’lerini yüzde 8’den
yüzde 30’a yükseltilmesi
26
Etki-tepki Mekanizması ve
Misilleme
 ABD’nin bu kararından en fazla etkilenecek olan
ülkeler olarak AB, Japonya, Çin, Tayvan, G. Kore,
Rusya, Ukrayna ve Brezilya anılmaktadır
 Avrupa Birliği bir bildiri yayınlayarak bunun Dünya
Ticaret Örgütü(WTO) kurallarına aykırı olacağını ve
WTO nezdinde gerekli girişimlerde bulunacağını
ifade etmiştir
27
Bu gelişmelerin sonucunda; ABD’den sonra dünyanın
en büyük ikinci çelik pazarı da kapılarını koruma
önlemleriyle bir miktar kapamıştır
 Avrupa Birliği 28 Mart 2002 tarihi itibariyle 15 kalem
demir-çelik ürünü ithalatında Genel Tarife Kotası
uygulamaya başlamıştır
 Malezya demir çelik ürünleri ithalatında aldığı
gümrük vergisi oranlarını yüzde 50’ye çıkarırken,
Meksika, Kanada gibi ülkeler de artış yönünde
çalışmalar yapmaya başlamıştır
28
ABD ve AB’nin aldığı önlemlerin kaldırılması yolundaki
girişimlerin sonuçsuz kalması durumunda demir çelikte
gittikçe ticareti kısıtlayıcı önlemler alınması kaçınılmaz
olacaktır
 Dünya demir çelik pazarına şu anda gergin bir hava
hakimdir
 Girişimlerin sonuçsuz kalması durumunda ise demir
çelikte gittikçe ticareti kısıtlayıcı önlemler alınması
kaçınılmaz olacaktır
29
Korumacılık Aleyhindeki Görüşler
 Anti-damping Örtülü Bir Koruma
Aracıdır
 Tüketicinin Sömürülmesi
 Rant Kollama
 Korumacılık İşsizliği Önlemez, Sadece
Başka Sektörlere Kaydırır
30
Korumacılık Aleyhindeki Görüşler
 Etki-tepki Mekanizması, Misilleme ve
Ticaret Savaşları
 Refah Kaybı
31
Malların geçmesine izin
verilmeyen sınırlardan
askerler geçer.
Frederic Bastiat
32
KATILIMINIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER
HAZIRLAYANLAR
Kadir Kutay Yılmaz
Aytuğ Öztürk
33