Finansal Kurumlar ve Çevre
advertisement
Finansal Kurumlar ve Çevre Hülya Kurt Mühendislik Müdürü 11.08.2010 Neden Çevre? 1950 li yıllardan itibaren sanayileşmeye paralel oluşmaya başlayan çevresel etkiler... İklim Değişikliği Asit Yağmurları Su, Hava, & Toprak Kirliliği Bio Çeşitlilik azalıyor... Tükenebilir Kaynaklar azalıyor... Ormanlar azalıyor, ve Çölleşme... Atıklar Küresel Isınma Küresel ısınma, insan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artışa verilen isimdir. Dünya'nın atmosfere yakın yüzeyinin ortalama sıcaklığı 20. yüzyılda 0.6 (± 0.2) °C artmıştır. 2007 yılında yayınlanan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Raporuna göre; Global sıcaklık 2100 yılına kadar 1.5-5.8 oC artacağı, Deniz seviyesinin 20-88 cm yükselebileceği, Olağanüstü doğa olaylarının (tayfun, kasırga, siklon, yoğun yağışlar) artacağı, Kuraklık artışları öngürülmektedir. ve iklim değişimi üzerindeki yaygın bilimsel görüş, “son 50 yılda sıcaklık artışının insan hayatı üzerinde fark edilebilir etkiler oluşturduğu" yönündedir. Bunu kanıtlayan örnekler: Güney kutbunda eriyen buzullar, 2003 yılındaki Avrupa’daki sıcak hava dalgası ve bunu sonucu 35.000 kişinin hayatını kaybetmesi, 2005 yılında Katrina Kasırga ve yarattığı hasar: 80 milyar ABD Doları, 2010, Pakistan’da sel felaketi, 800 kişiden fazla kayıp,13 milyon kişiyi etkiliyor. Çevresel Etkiler “It's not choice between our environment and our economy; it's a choice between prosperity and decline” - Barack Obama Çevresel Duyarlılığın Dünyada Gelişimi 2006 Sorumlu Yatırımcı İlkeleri 2006 FT-IFC Sürdürülebilirlik Ödülü 2005 Kyoto Protokolü 2003 Ekvator Prensipleri 2002 Londra İlkeleri 2003 Karbon Saydamlık Projesi 2000, Yenibinyıl Hedefleri 1999 GRI İlkeleri 2000 Global Compact 1999 Dow Jones Sürdürülebilirlik 1994, A.B.D Çevreci Bankalar Endeksi Birliği 1993-98 İngiltere’de Bankalar Birliği “çevre” UNEP FI 1994, Almanya’da banka/sigorta sektörlerinde “çevresel yönetim” 1992 Uluslararası İnisiyatifler I UNEP FI, 1992 yılında, ekonomik gelişmelerle çevre arasındaki dengeyi sağlamak amacıyla kurulmuştur, Amacı, finans dünyasında karar verme mekanizmalarında çevresel ve sosyal konuların gözetildiği altyapının kurulmasına destek olmaktır, 170’in üzerinde finansal kurum üyedir, Üyelerin % 70’i bankadır. IFC, IBRD, EBRD gibi bankalar çevre konusunda bireysel prosedürlerini oluşturmaya başladılar, IFC’ nin sosyal ve çevresel rehberlerini kabul eden bankalar 2003 yılında “Ekvator İlkelerini” oluşturmuştur, 10 milyon USD veya daha yüksek olan projelere uygulanmaktadır, hali hazırda 67 finansal kurum kabul etmiştir, Üye bankalar yıllık değerlendirme sonuçlarını açıklamak zorundadır. Uluslararası İnisiyatifler II İş dünyası için ortak bir kalkınma kültürü oluşturmak üzere hazırlanan kurumsal sorumluluk yaklaşımıdır, “Sürdürülebilir ve kapsamlı küresel ekonominin” gönüllülük ilkesiyle saplanması hedeflenir, “İnsan Hakları”, “Çalışma Standartları”, “Çevre” ve “Yolsuzlukla Mücadele” başlıklarında 10 ilkeden oluşmaktadır, 160’ ın üzerinde finansal kurum üyedir. Kuruluşların ekonomik, sosyal ve çevresel performanslarının raporlamasında sistematik yapı vizyonuyla hazırlanmıştır, Hazırlanan sürdürülebilirlik raporlaması formatı 1999 yılından itibaren otomotiv, kimya, inşaat, finans, havacılık ve diğer sektörler tarafından kullanılmaktadır, Finans Sektöründe 2000 yılında sadece 4 kurum rapor hazırlarken, bu sayı 2009 yılında 187’dir. Kar amacı güdülmeden, özel sektör kuruluşlarının Kyoto Protokolü ve İklim Değişikliği konusunda duyarlılığını artırmak amacıyla oluşan projedir. Bugüne değin 2500 kuruluş projeye katılmıştır. Uluslararası İnisiyatifler III 1997 yılında imzalanan ve 2005 yılında uygulanmaya başlamıştır, Sözleşmenin ilk dönemi 2012 sonrasında tamamlanacaktır, Türkiye 2009 yılında Sözleşmeyi imzalamıştır, Türkiye AB Ülkeleri ve diğer gelişmiş ülkelerle aynı listededir, 2012 sonuna kadar yükümlülük altında değildir, 2012 sonrasının nasıl şekilleneceği Kopenhag’da netleşmeyip, Aralık’ta Meksika’da yapılacak toplantıya kalmıştır, Türkiye’nin CO2 emisyonu, sanayileşmeye paralel artmaktadır, Konu finans sektörünü de yakından ilgilendirmektedir. Yatırımcıların, uzun vadeli yatırım kararlarını verirken “sosyal, çevre ve kurumsal yönetişim” konularını dikkate alarak yatırım kararı almasına yardımcı olmak için oluşturulmuş bir inisiyatiftir, Birleşmiş Milletler öncülüğünde 2006 yılında kurulmuştur. Çevre Konusunda Değişen Roller Devletler Yeni Kanun Yapıcılar Çalışanlar Tedarikçiler Müşteriler Yerel Halk Finans Kuruluşları STK Medya Finansal Kurumlar için Çevresel Risk STK’lar ve Finansal Kurumlar Türkiye’de Gelişim 2010 Karbon Saydamlık Projesi 2009 TBB Çevre Çalışma Grubu 2008 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :4 2009 Kyoto Protokolü 2003 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :3 2002 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :2 1997 Türk ÇED Yönetmeliği Rev. :1 1993 Türk Çevresel Etki Değerlendirme(ÇED) Yönetmeliği Finansmanda Çevresel Unsunlar Yeni yatırımlar için: ÇED Yönetmeliği kapsamında gerekliliklerin tamamlanması, ÇED Raporlarının kapsamlarının etüdü (özellikle çevresel boyutları büyük ve kompleks projelerde), Halkın Katılımı Toplantıları, Çevre Yönetim Planı hazırlanması ve izleme raporları (yatırım dönemi ve ilk işletme yılını kapsayan), Kamulaştırma konuları, yoğun arazi kullanımı gerektiren projelerde sosyal konuların takibi, İnşaat takibi, ve özel konstrüksiyon gerektiren özel Finanse edilen projelerin çevresel paydaşlarla/kamuouyu ile paylaşılması. projelerin sonuçlarının Mevcut tesisler için: Tesisin mevcut durumda ve yatırım sonrası tüm çevresel önlemlerini/izinlerini almış olmasının etüdü (deşarj izni, emisyon izni, katı atık depolama veya bertaraf izni gibi). Finansal Kurumlarda “Sürdürülebilir Bankacılık” TSKB’de “Çevre ” TSKB’de çevre konusu 1980’li yıllardan itibaren dikkate alınmaktadır. 2005 yılında konuya daha sistematik yaklaşmak üzere Çevre Yönetim Sistemi Projesine başlanmıştır. TSKB, ISO 14001 almaya hak kazanan ilk Türk sermayeli Banka olmuştur, Çevre Politikası oluşturulmuştur, TSKB Çevre Riskleri tanımlanmıştır: İç etkiler: ofis-bina kullanımından kaynaklı, kağıt, enerji, su ve diğer tüketimlerden kaynaklı çevresel etkiler, Dış etkiler: kredilendirme sebebiyle yatırım projelerinden oluşan çevresel etkiler ve riskler, TSKB ERET Modeli 2005 yılında dizayn edildi ve 2007 yılından her projeye uygulanmaktadır, TSKB, Türkiye’de bunu yapan tek bankadır, Toplam [35X5] sorunun yargısal yanıtlanmasından oluşmaktadır. ERET Çevresel Risk Gruplamasına göre; A yüksek, B orta , C düşük, çevresel ve sosyal riski ifade etmektedir. Issue Land use (forestry and agricultural) How big is the impact of changes to natural environment resulting from the project, e.g. cutting down trees or use of agricultural land? Resource consumption Does the project make demands on natural resources? Impact of the issue (client perspective) Manageability of concerns and consequence of the issue Likelihood of occurrence of the issue Risk score Overall Priority Business Liability Media Attn. 2 2 2 1 2 2 C 2 2 2 2 2 3 B 1 1 1 1 1 1 C 3 2 2 3 2 6 B Waste Is hazardous waste being generated by the project? Climate and meteorological conditions Is the project sensitive to weather conditions - sun, rainfall, snowfall, extreme temperatures? Örnek: Enerji Sektörü/HES Projeleri TÜRK ÇED YÖNETMELİĞİ TSKB Kapasite/güç ile sınırlı Kapasite değil, çevresel etki referans alınır 25 MW üstü veya çok yüksek rezervuarlı ERET Sonucuna göre karar verilir - ERET Sonucuna göre karar verilir Bio-kütle sadece 300 MW üzeri için ERET Sonucuna göre karar verilir Jeotermal - ERET Sonucuna göre karar verilir Çevre Yönetim Planı - √ Baraj Güvenliği Paneli - √ Yatırım Süresince İzleme - √ Arazi kullanım etüdü - √ Çevresel raporlama Halkın katılımı toplantısı Hes Rüzgar TSKB’de “Sürdürülebilir Bankacılık” Sadece doğrudan finansman modelinde değil, APEX Bankacılığında da çevre konusuna önem verilmektedir, TSKB’ de elektrik, su, doğal gaz, yapılan tüm seyahatlerin envanteri 2006 yılından beri takip edilmektedir. Bu veriler yardımıyla, TSKB karbon ayakizi 2006 yılından itibaren hesaplanmaktadır, Türkiye’nin ilk karbon ayakizini silen bankasıdır, 2009 yılında karbon ayakizi %45, elektrik kullanımını %9,5, doğalgaz kullanımını %10 azalmıştır, Haziran 2009 tarihinden kullanılmaktadır, itibaren tüm TSKB binalarında yenilenebilir enerji 2009’da UNEP-FI’a, 2010 da Global Compact’a üye olunmuştur, 2010 yılı başında GRI onaylı ilk sürdürülebilirlik raporunu yayınlayan bankadır. Yenilenebilir Enerji, Enerji Verimliliği ve Çevre Yatırımlarının finansmanı TSKB‘nin öncelikli konularıdır. Özetle TSKB’de Sürdürülebilirlik GRI onaylı “Sürdürülebilirlik Raporu” hazırlayan ilk bankadır. Türkiye’nin ilk “karbon nötür” bankasıdır Türkiye’nin ISO 14001 sahip ilk bankasıdır. UNEP‐FI üye tek bankadır. “Küresel İşbirliği” imzalanmıştır Temiz Enerji Fonu ve Özel Sosyal Sorumluluk Projesi Karbon Saydamlık Projesine katılım “cevreciyiz.com” ve “cevreciyiztv.com” “2008 & 2009 & 2010 yıllarında IFC-FT Sürdürülebilirlik Ödülleri
