İDV ÖZEL BİLKENT LİSESİ

İDV ÖZEL BİLKENT LİSESİ
2009-2010 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI
9. SINIF TARİH DERS NOTLARI
TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ
Aşağıdaki soruları ders kitabınızın 134-138 arası sayfalarından yararlanarak defterinize
yanıtlayınız.
1.Türklerin İslamiyet’i kabulüne neden olan gelişme nedir?
2. Talas savaşının Türk kültür tarihi açısından önemi nedir? Yazınız.
3.Türklerin başka bir din yerine İslamiyet’i kabul etmelerinin nedenleri nelerdir? Maddeler halinde
yazınız.
4.Türkler İslamiyet’i kabul ettikten sonra bu din adına nasıl hizmetlerde bulunmuşlardır?
5.Mısır’ı yöneten Türk devletleri kimlerdir? Bunlardan hangisi Mısır’da ilk kurulanıdır?
İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ
KARAHANLILAR (840-1212)
Karahanlılar, doğu ve batı Türkistan da hüküm
sürmüş olan ilk Türk İslam devletidir. Bu
devlet İslam kaynaklarında “Al-Hakaniye, Elhaniye ve Al-Afrasiyab” isimleri ile de anılır .
Bilinen ilk hükümdar olan Bilge Kül Kadir
Han Maveraünnehir deki Samani devleti ile
mücadelelerde bulundu. Kadir Han 893’te
başkenti Kaşkar’a nakletti. Bu dönemde yeğeni
Satuk Buğra Han Müslümanlarla temas kurdu
ve devletin başına geçince İslamiyet'i resmi din
olarak kabul etti. Halkın tamamıyla İslamiyet’i
seçmesi Buğra Han’ın oğlu Baytaş zamanında
gerçekleşti. .Bu devlet DOĞU VE BATI olmak
üzere ikiye ayrılmıştır.Doğu KAŞGAR, BATI da
SEMERKAND
ı başkent yapmıştır.Doğuyu
KARAHITAY adlı MOĞOL grup,batıyı HARZEMŞAH TÜRK DEVLETİ yıktı.Bu devletten
KAŞGARLI MAHMUT, DİVAN-I LUGATİD TÜRK adlı ilk Tükçe sözlüğü, Yusuf has Hacip adlı
kişi de KUTADGU BİLİG adlı DEVLET YÖNETME SANATI kitabını yazdılar.
1
GAZNELİLER (963-1187)
Hindistanın Pencap bölgesinde harzem ve Horasana kadar uzanan bölgede kurukmuştur.
İsimlerini başkentleri Gazne şehrinden almışlardır.
Kurucusu Samanoğullarının Herat valisi Alp Tegindir.
En parlak dönemleri gazneli Mahmut dönemidir.
Gazneli mamut Hindistana 17 sefer düzenleyerek islamiyeti buralara yaymıştır.
Tarihte ilk “Sultan” unvanını kullanan kişidir.
Hindistan da İslam dinini yayarak kast sisteminin zayıflamasını ve günümüz Pakistan
devletinin temellerini attılar.
Sultan Mesut zamanında B.selçuklularla Serahs, Nesa ve Dandanakan savaşlarını
yapmışlardır.
1187’ de Afganistanın yerli halkı Gurlular tarafından yıkılmışlardır
Ders kitabı 147.sayfadan yararlanarak cevaplayınız.
SORU:
a.Dandanakan savaşı hangi Türk devletleri arasında olmuştur?
b. Savaşı kim kazanmıştır?
c.Savaşın sonuçları devletleri nasıl etkilemiştir?
BİLGİ: Oğuz kelimesi KABİLELER anlamına gelir.Ok: Kabile ..(Z) çoğul eki: iki+(Z) , üçü(Z)
gibi...oğuzların tarihi önemi:Türklerin en büyük kolu olarak tarihte bir çok Türk devletinini kurucusu
olmalarıdır.Örnek:Kronolojik sıra ile... Büyük Selçuklu- Büyük Beylikler( Saltuk,Artuk,Mengücek,Danişment
gibi...)-Anadolu Selçuklu-Anadolu beylikleri( Karaman,Germiyan,Osmanoğulları,Hamitoğulları,Karesioğulları
vd..)
Oğuzlar Bozoklar(sağ Kol) ve Üçoklar( Sol Kol) olmak üzere iki ana gruba ayrılırlardı.Osmanlı devletini
kuran Kayı Boyu Bozoklardan --- Selçuklu Devletlerini kuran Kınık Boyu Üçoklardan gelmektedir. Her boy
göçebe yaşar ve hayvancılık ile ilgilenirdi ve kendilerine ait sembolleri vardı.Göçebe yaşamaları,zor koşullarda
yaşamaları onların güçlüklere karşı dayanıklı,çabuk organize olabilen bir yapıya kavuşmalarını
sağlamıştır.Oğuzlar,ataları olarak Asya Hun Hakanı Mete Han ı verirler.Oğuzhan destanındaki kişi Oğuzların
atasıdır ve hayatı Mete Han la büyük benzerlikler göstermektedir.Oğuzlar,10. yy dan itibaren müslüman
omuştur.Oğuzlara müslüman olduktan sonra TÜRKMEN denmeye başlanmıştır.
1.Oğuz kelimesinin kelime anlamı nedir?
2.Oğuzların tarihi önemi nedir?
3.Oğuzların tarihte kurdukları devletlere 5 örnek veriniz.
4.Oğuzlar hangi iki ana bölüme ayrılır?
5.Oğuzların yaşayış tarzının kişiliklerine etkisi nedir?Oğuzlar geçimlerini nasıl sağlamaktadırlar?
6.Destandaki OğuzHan ın Asya Hun Hakanı Mete Han olduğunu belirten en önemli gösterge
hangisidir?
7.Oğuzlara Müslüman olduktan sonra hangi isim verilmiştir?Bu gün bu ismle anılan hangi devlet
vardır?
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)
 Kurucu ve devlete adını veren SELÇUK BEY 24 Oğuz boyundan biri olan KINIK BOYUndan
gelir. Selçukluların bilinen ilk atası Dukak Bey, Oğuz yabgu Devletinda subaşı idi. Dukak
2







ölünce yerine geçen oğlu Selçuk Bey Cent şehrine gelerek islamiyeti kabul etti ve
bağımsızlığını ilan etti.
Selçuk Beyin ölümü üzerine yerine oğlu Arslan Yabgu geçti .
Arslan Yabgu 1025 yılında Gazneli Mahmud tarafından esir alınınca devletin başına Tuğrul ve
Çağrı kardeşler geçti.
Çağrı Bey tarafından anadoluya keşif amaçlı seferler yepılmıştır.
Bu seferler anadoluyu tanıyııp yerleşmeye zemin hazırlamak, islamiyeti yaymak, alınması zor
olan kaleleri yıpratmak amacıyla yapılmış ve anadolunun yerleşmeye uygun olduğu
görülmüştür.
Selçuklular, 1035 Nesa ve 1038 Serahs savaşları ile Gaznelileri yendiler. Tuğrul bey 1038
yılında Gaznelileri yenerek Nişabur’u alıp burada kendi adına hutbe okuttu. Hutbe okunması
bağımsızlık sembolu olduğundan, bazı tarihçilerce bu olay Selçuklu devletin kurulduğu tarih
olarak kabul edilmektedir.
Tuğrul Bey, 1055 yılında Abbasi Halifesi’nin Şii Buveyhoğullarına karşı kedisinden yardım
istemesi üzerine Bağdat’a geldi. Abbasileri Buveyhoğullarının baskısından kurtardığından
Halife tarafından kendisine “Doğunun ve Batının hükümdarı” unvanı verildi. Bu olay, İslam
dünyasının Selçukların koruyuculuğu altına girdiğini göstermektedir. Artık Halifenin siyasi
kudretini Selçuklular temsil ediyordu.
Tuğrul Bey 1063 yılında öldü.
Pasinler Savaşı (1048) :
Nedenleri:
1) Anadolu’yu fetih amacıyla yapılan keşif savaşıdır
2) Hasan Yabgu’nun öcünün alınmak istenmesi.(Tuğrul beyin amcası olup bizans tarafından
Gence savaşında öldürülmüştür)
Sonuçları:
1) Bizans bu savaşı kaybetti
2) Bizansın zayıf olduğu ve Anadolu’nun Türklere yurt olabileceği ortaya çıktı
3) Bizansla bir antlaşma yapıldı. Buna göre Bizans, kendi ülkesindeki camilerde Abbasi halifesi
ve Tuğrul bey adına hutbe okumayı kabul etti.
ALPARSLAN DÖNEMİ (1063–1072)
 Alp Arslan, devlet nizamını sağlar sağlamaz Azerbaycan ve Anadolu üzerine sefere çıktı
(1064). Alp Arslan Azerbaycan ve Kafkasya'da birçok kaleyi ele geçirdikten sonra Doğu
Anadolu'ya girdi. Hıristiyanlığın Doğu'daki en güçlü kalesi olan Ani'yi şiddetli bir kuşatmadan
sonra ele geçirdi. Ardından Kars'a girdi (1064).
 Alparslan’ın fetihleri sonucu tüm Azerbaycan, Kuzey Irak ve Suriye’yi Türk yurdu haline
getirdi
3
Malazgirt Meydan Savaşı (26 Ağustos 071)
Nedenleri:
1) Türklerin Anadolu’yu kendilerine yurt edinmek istemeleri
2) Bizans’ın Pasinler savaşın intikamını almak istemesi
3) Orta Asya'dan göç eden kalabalık Türkmen grupları, Anadolu sınırlarında toplanmaya
başlamışlardı. Bu durum Anadolu'nun fethini zorunlu hâle getirmişti.
Sonuçları
1) Bizans İmparatoru Romen Diyojen komutasındaki ordu savaşı kaybetti
2) Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı
3) Türkler fazla bir direnişle karşılaşmadan Marmara kıyılarına kadar ilerlediler
4) Bugünkü Türkiye’nin temelleri atıldı
5) Anadolu’da gücü kaybolan Bizans, Balkanlara çekildi
6) Abbasi ve İslam dünyası üzerindeki Bizans baskıları kayboldu
7) Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ilk Türk beylikleri kuruldu.
Not: Alparslan, Anadolu’yu komutanlarına ikta olarak verdi. Bu olay, Anadolu’da beyliklerin
kurulmasına neden oldu.
8) Bizans’la Selçuklular arasında bir antlaşma yapıldı. Buna göre Bizans; Selçuklulara vergi
ödeyecekti. Fakat Romen Diyojen tahttan indirilince bu antlaşma uygulanamadı.
Not: Bizans ilk defa B. Selçuklulara vergi ödemeyi kabul etti.
Bu savaştan sonra doğuya yönelen Alparslan 1072 yılında öldürüldü.
MELİKŞAH (1072–1092)
 Alparslan’ın ölümü üzerine yerine oğlu Melikşah geçti.
 Selçukluların sınırlarının en fazla genişlediği devir bu dönem olmuştur. Babası Alp Arslan'ın
veziri dan Nizamülmülk'ü görevinde bırakıp, devlet işlerinde kendisinden büyük destek ve
yardım gördü.
 Sultan Melikşah döneminin en önemli iç olayı, Hasan Sabbah'ın siyasî amaçlı Bâtınîlik
faaliyetleri oldu. Bu faaliyetlerin amacı, Selçuklu Devleti'ni içten çöküntüye uğratmaktı.
 Bu sorunu halletmek isteyen Sultan Melikşah, Hasan Sabbah'ın saklandığı Alamut kalesi
üzerine kuvvetler gönderdi.
 Bâtınîlerin başlattığı siyasî cinayetler sırasında Nizamülmülk öldürüldü (1092)
 Ancak, bir av sırasında Melikşah Bu nedenle Batınılik sorunu çözümlenemedi
Batınilik Selçuklu Devleti’nin yıkılmasında etkili olmuştur.
Fetret Dönemi
(1092–1118)
ARAŞTIRMA:Batıııilik kavramını araştırınız.
Melikşah’ın
ölümünden sonra oğulları Mahmud, Berkyaruk, Sencar ve Mehmed Tapar arasında tahta
kavgalarının olduğu döneme fetret devri denir.Bu döneme Sultan Sencar son vererek devleti
yeniden toparladı.
SULTAN SENCER (118-1157)
 Tahta çıkmasıyla fetret dönemi bitti
 Karahitaylarla yaptığı Katvan savaşını kaybetti. Bu savaşla maveraünnehir elden çıktı.
 1157 de çıkan oğuz isyanında esir düştü ölümüyle B.. Selçuklu devleti yıkıldı. devletin
yıkılmasıyla birçok atabeylik ve devlet kuruldu.
4
BOŞLUKLARI TAMAMLAYALIM!
Ders notlarınızdan ve ders kitabınızın 157-160 sayfalarından yararlanınız.
PASİNLER SAVAŞI
NEDEN
SONUÇ
MALAZGİRT SAVAŞI
NEDEN
SONUÇ
B.SELÇUKLULRADA DİVANLAR VE GÖREVLERİ
DİVANIN ADI
ADLİ TEŞKİLAT
ŞER-İ HUKUK
GÖREVİ
ÖRF-İ HUKUK
5
TOPRAK SİSTEMİ
HAS ARAZİ
İKTA ARAZİ
MİLK ARAZİ
VAKIF ARAZİ
YORUMLAYALIM!
“Malazgirt savaşı vatan kuran, Kurtuluş savaşı vatan kurtaran savaştır”
sözünün ne anlama geldiğini açıklayınız.
ARAŞTIRIYORUM!
BEYLİK
DANİMENTLİLER
KURULDUĞU YER
KURUCUSU
ARTUKLULAR
SALTUKLULAR
MENGÜCEKLİLER
ÇAKA BEYLİĞİ
ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1077-1308)
KURULUŞU:
Selçukluların Anadolu’da
kurduğu devlettir. Türklerin
Anadolu’ya
yerleşmesi
1071’deki
Malazgirt
Savaşı’ndan sonra hızlandı.
Selçuklu
komutanı
Kutalmışoğlu
Süleyman
Şah Anadolu’daki fetihleri
batıya yayarak 1077'te
İznik’i Bizans’tan aldı ve
6
TARİHİ ÖNEMİ
burayı başkent yaparak bağımsızlığını ilan etti. Böylece kurulan Anadolu Selçuklu Devleti,
İlhanlıların son Anadolu Selçuklu sultanını tahttan indirdikleri 1308'e kadar varlığını
sürdürdü.
I. Kılıç Arslan 1092'de Anadolu Selçuklu tahtına çıktı. I. Kılıç Arslan, İzmir yöresinde
gittikçe güçlenen Türk beyi Çaka Bey'i ortadan kaldırdı. Haçlılar karşısında I.Haçlı
Seferinde (1096-1099) yenilgiye uğrayınca İznik’i terk edip Anadolu içlerine çekilmek
zorunda kaldı ve Konya'yı başkent yaptı.
I.Mesud, ikinci kez Anadolu’ya gelen Haçlı ordusunu bozguna uğrattı ama Haçlıların
Suriye’ye yönelmesini engelleyemedi. Anadolu Selçuklularının Anadolu'daki üstünlüğünü
yeniden kurdu ve geleneğe uyarak ülkesini üç oğlu arasında paylaştırdı ve II. Kılıç Arslan'ı
veliaht ilan etti. I. Rükneddin Mesud’un 1155’te ölmesinin ardından oğulları arasında taht
kavgaları başladı.
YÜKSELİŞ DÖNEMİ :
II. Kılıç Arslan devleti ayakta tutabilmek için önce Bizans’la barış yapmanın yollarını aradı
ve İstanbul'a giderek bir antlaşma yaptı ve 1175'te Danişmendlilerin egemenliğine son verdi.
Bir süre sonra II. Kılıç Arslan ile Bizans arasındaki barış bozuldu. Bunun üzerine
Bizanslılar büyük bir orduyla Anadolu içlerine girdi. II. Kılıç Arslan 1176'da (Denizli
yakınlarında) Miryakefalon Savaşı'nda Bizans ordusunu pusuya düşürdü ve ağır bir
yenilgiye uğrattı. Bu, Türklerin Anadolu’da Bizans karşısında Malazgirt'ten sonraki en
büyük zaferdi. Bu yenilginin ardından Bizans, Türkleri Anadolu'dan çıkarma umudunu
tümüyle yitirdi. II. Kılıç Arslan 1186'da ülkesini 11 oğlu arasında paylaştırdı. Ne var ki,
daha kendisi hayattayken oğulları arasında veliahtlık mücadelesi başladı.
1205’te I. Gıyaseddin Keyhüsrev, Karadeniz'deki ticaret yollarını kesen Trabzon
İmparatorluğu üzerine bir sefer düzenleyerek bu yolu yeniden Türklere açtı. Daha sonra
önemli dış ticaret limanı olan Antalya'yı topraklarına kattı. I. Gıyaseddin Keyhüsrev,
sultanın ülke topraklarını oğulları arasında paylaştırma geleneğine son vererek merkezi
yönetimi güçlendirdi. Vilayetleri yönetmekle görevlendirilen şehzadeleri merkezi yönetime
bağlı birer vali durumuna getirdi.
I. Gıyaseddin Keyhüsrev 1211'de öldü ve yerine büyük oğlu I. İzzeddin Keykavus tahta
çıktı.Bu dönemde dikkatini Anadolu'da ticaretin canlandırılmasına verdi. Kıbrıs Krallığı’yla
bir anlaşma yaparak iki ülke arasındaki ticareti serbest hale getirdi. Kuzey ticaret yolunu
açmak için Sinop'u Trabzon İmparatorluğu’ndan aldı. Daha sonra, güney ticaret yolunu
engelleyen Ermeni derebeyinin üzerine yürüdü ve Ermenileri yenerek Suriye ticaret yolunu
açtı. Böylece Anadolu, ticaret kervanlarının merkezi durumuna geldi.
1220'de Keykavus'un ölünce kardeşi I. Alaeddin Keykubad tahta çıktı. En ünlü Anadolu
Selçuklu hükümdarlarından biri olan I. Alaeddin Keykubad, Akdeniz kıyısında önemli bir
liman olan Kalonoros'u (bugünkü Alanya) aldı. Kendi adından dolayı daha sonra Alaiye
olarak anılan bu kentte bir tersane kurdurdu ve kentin kalesini yeniden yaptırdı. Tüccarların
karada Ermenilerin, denizde Avrupalı korsanların saldırılarına uğraması üzerine İçel'den
Antalya'ya kadar bütün kıyı şeridini topraklarına kattı. Bu arada doğuda ortaya çıkan Moğol
tehlikesine karşı şu önlemler alındı:
 Sınır boylarındaki kaleler güçlendirildi.
7
 Eyyubilerle dostluk kuruldu.
 Moğollara elçiler ve hediyeler gönderilerek iyi geçinilmeye çalışıldı.
Fakat bu önlemler işe yaramamış kuramayan I. Alaeddin Keykubad, 1233’te Moğol
kağanının egemenliğini tanımak zorunda kalmıştır.
I. Alaeddin Keykubad Trabzon İmparatorluğu’yla ittifak kuran Harzemşahları 1230’da Yassı
Çemen Savaşı’nda ağır yenilgiye uğratarak bu devlete son verdi.
YIKILIŞI:
Alaeddin Keykubad 1237’de ölünce yerine oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev tahta çıktı. Ama
devletin yönetimi fiilen vezir Sadeddin Köpek'in elindeydi. Moğolların önünden kaçarak
Anadolu’ya sığınan göçebe Türkmenler Anadolu Selçuklu ülkesini tam bir kargaşaya
sürükledi. Yer ve otlakların yetersizliği yüzünden ekonomik olarak büyük sıkıntılar çeken
göçebe Türkmenler, Anadolu Selçuklu yönetimi başvurduğu sert önlemler karşısında, Baba
İshak'ın önderliğindeki ayaklanarak başkent Konya üzerine yürüyünce II. Gıyaseddin
Keyhüsrev kenti terk etmek zorunda kaldı. Ama sonunda, 1240’ta ayaklanma kanlı biçimde
bastırıldı.
Baba İshak ayaklanmasının Anadolu Selçuklu Devleti’ni iyice zayıflattığını gören Moğollar,
“fırsat bu fırsat”deyip Anadolu’yu işgal etmeye karar verdiler. Moğol ordular Doğu
Anadolu’ya girerek önce Erzurum’u işgal ettiler. Daha sonra, Selçuklu ordusu ve Moğol
ordusu Sivas’ın doğusunda 1243’te Kösedağ’da karşı karşıya geldiler. II. Gıyaseddin
Keyhüsrev’in komutasındaki Selçuklu ordusu, sayıca fazla olmasına rağmen, yanlış savaş
taktikleri yüzünden ağır bir yenilgi aldı böylece;
 Anadolu Selçuklu Devleti Moğollara bağlı bir devlet haline geldi.
 Moğollar Anadolu’yu atadıkları valilerle yönettiler.
 Anadolu savaş yüzünden ekonomik olarak çöktü, ticaret durma noktasına geldi.
 Anadolu’nun önemli kültür merkezleri (Sivas – Konya ) yıkıldı.
 Moğolların baskısından kaçan Türkmenler Anadolu’nun batısına göç etti.
1308 yılında, son sultan II. Mesud’un ölümünden sonra Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldı.
13.yüzyılın sonlarına doğru Moğol egemenliğinin zayıflamasıyla birlikte, Selçuklu
döneminde uçlara ve sınırlara yerleştirilmiş olan Türkmenler, Anadolu topraklarında çeşitli
beylikler kurdular. Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Eşrefoğulları, Hamidoğulları,
Menteşeoğulları, Candaroğulları, Saruhanoğulları, Aydınoğulları ve Osmanoğulları bu
dönemde Anadolu’da kurulan belli başlı Türkmen beylikleriydi. Bunlar Anadolu’da
Bizans’a karşı mücadele ederek Anadolu’daki Türkmen nüfusu korumuş ve Türk kültürünü
yaymışlardır. Bunlardan Karamanoğulları 1277’de Mehmet Bey döneminde Türkçeyi
beyliğin resmi dili ilan etmiştir. 1299’da kurulan Osmanoğulları ise zamanla tüm Türkmen
beyliklerine son vererek Anadolu ve Balkanlarda yaklaşık 600 yüzyıl hüküm süren bir
imparatorluk kuracaklardır.
Anadolu Selçuklu Devleti’nde devlet yönetimi Büyük Selçuklu Devletinden örnek alınmıştır.
Anadolu Selçukluları ticarete ve yol güvenliğine büyük önem verdiler. Kervan yollarının
güvenliğinin sağlanmasına bağlı olarak Anadolu'da ticaret büyük ölçüde gelişti. Karadeniz
ve Akdeniz'deki limanlar önemli birer dış ticaret merkezi durumuna geldi. Ticareti
güvence altına alan devlet, karada haydutların, denizde korsanların saldırısına uğrayarak
malları yağmalanan tüccarların zararlarını karşılıyordu. Gerek yolculukları sırasında,
8
gerekse kervansaray ve hanlarda konakladıklarında tüccar ve yolcuların güvenliği ve
ihtiyaçları sağlanıyordu. Anadolu Selçukluları’nda özellikle dokumacılık çok gelişmişti.
Ayrıca Anadolu'nun çeşitli bölgelerindeki demir, bakır, gümüş gibi madenler işletiliyordu.
Selçuklular Devleti’nde edebiyat ve düşüncede büyük gelişmeler oldu. Necmeddin İshak,
Muhiddin Arabi, Sadreddin Konevi, Mevlana Celaleddin Rumi gibi bilgin ve yazarlar yetişti.
Anadolu Selçukluları ülkenin pek çok yerinde cami, han, kervansaray, imaret, köprü, çeşme
ve medreseler yaptırdılar
HAÇLI SEFERLERİ
Haçlı Seferleri, Haçlı
Savaşları ya da Haçlı
Akınları,
1094-1270
arasında,
Avrupalı
Katolik
Hristiyanların,
Papanın çesitli vaadleri
ve
talebi
üzeri,
Müslümanların elindeki
Ortadoğu
toprakları
(Kutsal
Topraklar)
üzerinde askeri ve siyasi
kontrol
kurmak
için
düzenledikleri
askeri
akınlardır.
NEDENLERİ:
 Dini inanç: Batı
Avrupalı
Hristiyanlar,
dinlerince kutsal sayılan Kudüs ve Filistin'i Müslümanlardan geri almak istediler
 Avrupa'nın içinde bulunduğu yoksulluk: Bu durum insanları doğunun refah ve
zenginliğine sevk etti
 Müslümanlardan kaynaklanan korku ve endişe: Büyük Selçuklu devleti ve onun
ordularının Bizans ve Avrupayı tehdit etmesi, Bizans'ın, Selçuklu Devleti'ne karşı
Batı Avrupa'dan yardım istemesine yol açtı.
 Ticaret: Uzakdoğu ile Avrupa arasındaki ticaretin ana hattı olan Ortadoğu'da
Müslümanların kontrolünü kırmak, ticaret yollarını ele geçirmek
 Papa'nın teşvikleri:Papa'nın insanlara cenneti vaat ederek onları kandırmasıdır.
 Şövalye ve senyorların macera istekleri.
Birinci Haçlı seferi:
(1096-1099) katılan orduların miktarı ve sonuçları bakımından en önemli olan Haçlı
seferidir. 1099 yılında da Kudüs, Haçlı Ordusunun eline geçti. Haçlılar Kudüs'ü zaptettikten
sonra, Suriye ve Filistin'de bir Kudüs krallığı kuruldu. Bir süre sonra Müslümanların Musul
Atabeyi, Halep'i ve Şam'ı geri aldı ve Kudüs Kralını esir ederek, krallığına son verdi.Ayrıca
bu sefer başarıya ulaşan tek seferdir.
9
İkinci Haçlı seferi:
İkinci Haçlı seferi 1147-1149 yılları arasında gerçekleşti. Musul Atabeyi'nin Urfa'yı
zaptetmesi üzerine Hristiyanlar Avrupa'dan yardım istediler. Fransa Kralı VII. Louis ve
Almanya İmparatoru III. Konrad, İkinci Haçlı seferi ordularının başına geçerek Anadolu'ya
girdiler. Ancak, her yerde Müslümanların direnci ile karşılaştılar. Sonuçta çok küçük bir
birlik ile Kudüs'e ulaştılar ve Kudüs Hristiyanları ile birleşerek Suriye'yi zaptetmek istediler.
Bu girişim başarılı olamayınca ülkelerine döndüler.
Üçüncü Haçlı seferi:
Üçüncü Haçlı seferi 1189-1192 yılları arasında gerçekleşti. Selahaddin Eyyubi'nin 1187
yılında Kudüs'ü tekrar ele geçirmesi üzerine Alman İmparatoru Friedrich Barbarossa,
100.000 kişilik bir ordu ile Anadolu'ya girdi. Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı II. Kılıç
Arslan bu orduyu imha etti.
Dördüncü Haçlı seferi:
Haçlı Ordusu Kudüs yerine Konstantinoplis'i işgal etti ve Bizans İmparatorluğu yerine bir
Latin İmparatorluğu kuruldu. Fakat bu imparatorluk fazla yaşamadı (1204-1261). 1261
yılında Bulgarların ve İznik'e kaçan Bizanslılar'ın hücumları sonucu yıkıldı. Bizans
İmparatoru Aleksi Paleolog tekrar Konstantinopolis'e gelerek imparator oldu.
Düzenlenen diğer haçlı seferleri (Beşinci,Altıncı,Yedinci ve Sekizinci) sonuçsuz kalmıştır.
Haçlı Seferleri'nin Sonuçları
Dini
Siyasi Sonuçlar
Sonuçlar
Avrupa'da
Seferlersırasında binlerce
kiliseye
ve
senyör ve şövalyenin öldü.
din
Sağ kalanların bir kısmı da
adamlarına
topraklarını kaybetti. Böylece
duyulan
feodalite rejimi zayıfladı.
güven
Merkezi krallıklar, güç
sarsıldı.
kazanmaya başladılar.
Skolastik
Feodalitenin zayıflamasıyla
düşünce
köylüler, çeşitli haklar elde
zayıfladı.
ettiler.
Kilise
ve
Türklerin batıya doğru
Papa'nın
ilerleyişleri bir süre için
otoritesi
durdu.
sarsıldı.
Bizans, Batı Anadolu'daki
toprakların bir kısmını ele
geçirdi.
Haçlılar ile yapılan
mücadeleler, İslam
Dünyası'nı, Moğol saldırıları
karşısında güçsüz bıraktı.
Ekonomik Sonuçlar
Teknik Sonuçlar
Doğu-batı ticareti gelişti.
Marsilya, Cenova, Venedik
gibi Akdeniz limanları önem
kazandı.
Avrupalılar, dokuma, cam ve
deri
işleme
sanatını
öğrendiler.
Papaların
ve
kralların
seferlere
mali
destek
sağlamak
için
İtalyan
bankerlerine başvurmaları,
bankacılığı
geliştirdi.
Avrupa'da hayat standartları
yükseldi. Ticaretle uğraşmaya
başlayan
şehir
halkı,
zenginleşerek burjuva sınıfını
oluşturdular.
Anadolu, Suriye ve Filistin,
ekonomik bakımdan zarar
gördü.
Pusula, barut, kağıt
ve matbaa,
Avrupa'ya götürüldü.
Bunlar, Avrupa'da
bilim ve teknik
alanında gelişmelere
yol açtı.
Avrupalılar, İslam
Medeniyeti'ni
yakından tanıdılar
ve faydalandılar.
Avrupa'da kültür
hayatı canlandı.
10
SORU-CEVAP
1. Baba İshak İsyanı’nın (1240), Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasındaki rolü nedir?
Açıklayınız.
2. Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu’da kurulan beyliklere karşı tepkileri neler
olmuştur? Açıklayınız.
3. 1243 Kösedağ Savaşı’nın Anadolu üzerindeki ekonomik, siyasal ve kültürel etkileri
neler olmuştur? Araştırınız.
4. Sizce Haçlı Seferlerinin en önemli nedeni nedir?
5. Haçlı Seferleri beklenen amaçlarına ulaşmış mıdır? Analiz ediniz.
6. IV.Haçlı Seferi’nin sonucu ne olmuştur? Açıklayınız.
7. Haçlı Seferlerinin düzenlenmesini sağlayan en önemli güç kimdir? Bizans
İmparatoru mu? Avrupa’daki krallar mı? Papa mı? Analiz ediniz.
8. Miryokefalon savaşının önemi nedir?
ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİNDE KÜLTÜR-UYGARLIK
Ders kitabı sayfa 185 ve devamından yararlanınız.
DİN VE
İNANIŞ
SANAT
KÜLTÜREL
HAYAT
SANAYİ
TİCARET
HUKUK
11
12