fınt 301 finansal yönetim

FINT 301
FİNANSAL YÖNETİM
ÜNİTE 2&3
İŞLETMELERİN YASAL KURULUŞ TÜRLERİ, FİNANSAL
SİSTEM VE PİYASALAR
İÇİNDEKİLER







İşletme Türleri
Finansal Sistem
Finansal Piyasalar
Finansal Araçlar
Finansal Kurumlar
Menkul Kıymetler Borsalarının Ekonomik İşlevleri
Faiz Oranları
İŞLETME TÜRLERİ
 Şirket Nedir?
İki veya daha fazla girişimcinin ortak iktisadi bir
gayeye erişmek için emek, para ve mallarını bir
sözleşme ile birleştirerek meydana getirdiği ortaklığa
ŞİRKET denir.
 Şirketler, sorumlulukları bakımından şahıs ve sermaye
şirketleri olarak ikiye ayrılır:
ŞAHIS ŞİRKETLERİ
 Ortakları sınırsız sorumlu olan şirketler şahıs şirketleridir:
1. Adi Şirketler
Adi ortaklıklar, iki ya da daha fazla kişinin ticari faaliyette
bulunmak üzere bir araya gelerek oluşturdukları
ortaklıklardır.
-Avantajları Nelerdir?
 Adi şirketlerin en önemli avantajı düşük maaliyetlerle ve
kolayca kurulabilmesidir.
-Dezavantajları Nelerdir?
 Sınırsız Sorumluluk (Finansal Kriz durumunda her ortak
kendi payı ile değil, işletmenin tüm borçlarından sınırsız
olarak sorumludur.
 İşletme yaşamında sınırlılık
 İşletmeye büyük miktarlarda fon sağlamada zorluk
 Ortaklık hakkının transferindeki güçlük
2. Kolektif Şirketler
Bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla
hakiki şahıslar arasında kurulan ve ortaklardan
hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı
taahhüt edilmemiş olan şirkettir.
- Şirketin ömrü, ortaklar arasındaki anlaşmanın
devamının sağlanmasına bağlıdır.
- Bu ortaklık türünde fon sağlama olanağı ortakların
elde edebilecekleri olanakların toplamı kadardır.
3. Adi Komandit Şirketler
Bir ticari işletmeyi işletmek üzere bir ticaret unvanı
altında kurulan ve alacaklılara karşı ortakların bir
bölümünün sınırlı bir bölümünün sınırsız olarak
sorumlu olduğu ortaklıklardır.
SERMAYE ŞİRKETLERİ
 Ortakları sınırlı sorumlu olan sermaye payları
bölünmüş şirketler sermaye şirketleridir.
1. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler
Adi Komandit ortaklığa benzer olan bu ortaklıkta
sınırlı sorumlu ortaklar olarak birkaç kişinin daha yer
almasıdır. Sorumluluğun sınırlandırılması ortak
bulmada kolaylık sağlaması dışında fazla bir yarar
sağlayamamaktadır.
2. Limited Şirketler
Limited ortaklıklar en az bir en çok elli ortakla
kurulabilen, ortakların sorumluluğu koydukları sermaye
ile sınırlı olan bir ortaklık türüdür.
- Limited ortaklıklarda ortaklar yalnızca koydukları
sermayeyle sorumlu olduklarından, tüm varlıklarını riske
atmak istemeyenlere önemli bir ortaklık türü olarak
görülmektedir.
- Limited ortaklıklar hisse senetleri gibi tahvil ihraç
edemezler. Bu nedenle artan iş hacmine paralel olarak
yeni ortakların alınması ya da başka finanslama
olanaklarının sağlanması oldukça güçtür.
3. Anonim Şirketler
Kendisine ait bir ünvanının olduğu, sermayesinin
belirli ve paylara bölünmüş olduğu, borçlarından
dolayı ortakların sorumluluğu sadece konulan
sermaye ile sınırlı olduğu bir ortaklıktır.
- Anonim şirketler en az 100.000 TL sermaye ile
kurulabilmektedir.
- Anonim şirkette ortakların sorumlulukları şirkete
koymayı taahhüt ettikleri sermayeyi getirmeleri ile
son bulmaktadır.
- Bir anonim şirketi kurulması için en az beş ortağın
bulunması gerekir.
Acente Problemi
 Anonim şirketlerde çalışan genel müdür ve genel
müdür yardımcısı gibi ortaklar tarafından
görevlendirilen kişilere acente denir.
 Anonim şirketlerde en büyük çatışma acente
probleminde görülür.
 Genellikle acenteler ile ortakların menfaatleri arasında
bir çıkar çatışması gözlenir ve buna acente problemi
denir.
4. Halka Açık Anonim Ortaklıklar (Halka Açık Şirketler)
5. Sermaye Piyasası Kanununa göre (SPK) hisse
senetleri halka arz edilen şirketlerle, ortak sayısı
250yi aşan veya 250yi aştığı belirlenen şirketler halka
açık şirket olarak kabul edilmektedir.
- Halka Arz: Sermaye piyasası araçlarının satın alınması
için her türlü yoldan halka çağrıda bulunularak halkın
bir anonim ortaklığa katılmaya veya kurucu olmaya
davet edilmesi, hisse senetlerinin borsalar ve
teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem
görmesi, halka açık anonim ortaklıkların sermaye
artırımları dolayısıyla hisse senetlerinin satışını ifade
etmektedir.
FİNANSAL SİSTEM VE FİNANSAL
PİYASALAR
 Fon arz edenlerle fon talep edenlerin bir araya geldiği
ve karşılıklı değişimin meydana geldiği bu yerlere
PİYASA denir.
 Finansal Piyasalar hem özel hem de kamu kesiminin
yatırımları için gerekli kaynak ihtiyaçlarının karşılandığı
yerlerdir. Bu piyasalarda alım-satım konusunu, reel
piyasalardaki işlemlerin parasal yönü oluşturur.
 Piyasa kavramının üç temel unsuru vardır:
- Alıcı
- Satıcı
- Alım-satıma konu olan şeyler
 Alıcı piyasanın talep yönünü oluştururken satıcı da arz
yönünü oluşturur.
 Bu nedenle, piyasadaki alım gücü ile desteklenmiş alış
isteğine talep, satış isteğine de arz denir.
 Piyasanın en önemli fonksiyonu arz ve talebin
karşılaşmasını sağlayarak değişime ortam
hazırlamaktır.
FİNANSAL SİSTEM
Bir ekonomide fonları
talep edenler, fonları arz
edenler, bunlar arasında
fon akımlarını düzenleyen
kurumlar, akımı sağlayan
araç ve gereçler, bunları
düzenleyen hukuki ve
idari kurallardan oluşan
yapıya FİNANSAL SİSTEM
denir.
Finansal Sistemi 5 temel unsur
oluşturmaktadır;
1) Fon arz edenler (Tasarruf Sahipleri)
2) Fon talep edenler (yatırımcılar-tüketiciler)
3) Yatırım ve finansman araçları
4) Yardımcı kuruluşlar
5) Hukuki ve idari düzen
FİNANSAL PİYASA ÇEŞİTLERİ
 Piyasalar vade açısından yaklaşıldığında para ve
sermaye piyasaları olarak ikiye ayrılır:
 Para Piyasası vadesi en fazla bir yıl kadar fon arz ve
talebinin karşılaştığı piyasalardır.
- İşletmeler genellikle kısa süreli varlıklarının
(hammadde, yardımcı madde, malzeme ve işçilik)
finansmanında para piyasasından faydalanırlar.
- Bankalardan sağlanan krediler, senet iskontosu, senet
teminatı gibi yöntemlerle işletmelerin kısa vadeli nakit
ihtiyaçları karşılanır.
 Sermaye Piyasaları vadesi bir yılı aşan fon arz ve
talebinin karşılaştığı piyasalardır.
 İşletmelerce bu piyasalardan sağlanan fonlar
genellikle orta ve uzun süreli varlıkların finansmanında
kullanılır.
 Finansal piyasalar örgütlenme durumu dikkate
alındığında; örgütlenmiş ve örgütlenmemiş finansal
piyasalar olarak sınıflandırılabilir.
 Özellikle ticari bankalar, örgütlenmiş para piyasasının
en önemli kurumlarıdır.
 Örgütlenmiş para piyasasının temel özelliği bir düzen
içinde çalışmak durumunda olmasıdır.
 Banka sistemi dışında kalan kişi ve kuruluşlar da
işletmelere fon sağlamaktadır.
 Bu piyasalar örgütlenmediği için, denetimi ve gözetimi
güç olmaktadır.
 Örgütlenmemiş para piyasasının en tipik örneği tefeci
piyasalarıdır.
 Para piyasasının yeterli düzeyde gelişmediği ülkelerde
bu tür piyasaların ağırlığı artmaktadır.
 Sermaye piyasaları konusunda diğer bir sınıflandırma
ise menkul değerlerin ihraç durumuna göre yapılan
sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma birincil ve ikincil
piyasalar şeklinde yapılmaktadır;
 Birincil piyasa, kurumların fon sağlamak amacıyla
menkul kıymetlerini ilk defa ihraç ettiklerinde fon arz
edenlerle karşılaştıkları piyasalardır.
 İkincil piyasalar, daha önce çıkarılmış menkul
kıymetlerin işlem gördüğü piyasalardır. İkincil
piyasaların en önemli kurumları menkul kıymetler
borsaları ve finansal aracı kuruluşlardır.
 Spot Piyasalar, Ödemenin ve teslimin hemen yapıldığı
piyasalardır.
 Vadeli piyasalar, önceden belirlenmiş bir fiyattan,
gelecekteki bir zamanda ödemenin ve teslimin
yapıldığı piyasalardır.
SERMAYE PİYASASININ
GELİŞEBİLMESİ İÇİN GEREKEN
KOŞULLAR
 Ekonomide tasarruf düzeyinin yükselmesi
 Özel ya da kamu işletmelerinin uzun süreli fonlara
ihtiyaçlarının olması
 Menkul değerlere yatırım yapılmasına uygun ortamın olması
 Çok sayıda halka açık anonim ortaklıkların olması
 Sermaye piyasasında aracılık yapacak aracı kurumların
gelişmiş olması
 Halka açıklanacak bilgileri izleyecek, onaylayacak, yatırım
analizleri yapabilecek kişi ve kurumların olması
 Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde
çalışmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin olması
SERMAYE PİYASASININ ETKİNLİĞİ
İÇİN GEREKEN KOŞULLAR
 Ekonominin sağlıklı ve istikrarlı olması
 Piyasada fiyatlar etkin bir biçimde değişmeler
gösterebilmelidir. Riski yüksek olan menkul değerlerin
getirileri yüksek, riski düşük olanların getiri oranları da
düşük olmalıdır
 Piyasada bilgi akışı hızlı ve kesintisiz olmalıdır.
Yatırımcılar, doğru bilgiye kısa sürede ve düşük
maliyetlerle ulaşabilmelidirler
 Piyasada işlem maliyetleri düşük olmalıdır; yatırımcılar
düşük maliyetlerle finansal varlıkları alıp satabilmelidirler
 Piyasada yatırımcılar rasyonel hareket etmelidirler
FİNANSAL ARAÇLAR
 Finansal varlık (menkul kıymet) nedir?
- Finansal piyasalara fon sunanlar diğer kişi ya da
kurumlara sundukları bu fonlar karşılığında fon
talebinde bulunanlardan bir belge almaktadırlar. Bu
belgeye menkul kıymet veya finansal varlık denir.
 Finansal varlıkların, arsa, bina, araç, gereç gibi reel
varlıklardan farkı, değerlerinin fiziki bir yapıya değil
gelecekte beklenen nakit akışlarına göre
belirlenmesidir.
Finansal varlıkların başlıca
özellikleri
1) Paraya çevirebilirlik
2) Bölünebilirlik
3) Geri dönülebilirlik
4) Getiri
5) Vade
6) Riskin tahmin edilebilirliği
FİNANSAL KURUMLAR
 Finansal piyasalardan fon sağlanması ile bu pazarlara
fon sunulması genellikle aracılarla olur.
 Tasarrufların fon ihtiyacı olan birimlere doğrudan
aktarılması fon fazlası olan birimlerin finansal
piyasalardan finansal varlık satın almalarıyla
gerçekleşir.
 Finansal kurumlar ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı
olarak farklılıklar gösterirler. Ancak bütün ülkelerde
ticaret bankaları, sigorta şirketleri, emeklilik ve
yardımlaşma sandıkları, kalkınma bankaları ve yatırım
şirketleri finansal kurumlara örnek olarak
gösterilebilir.
FİNANSAL KURUMLARIN
BAŞLICA FAYDALARI
1) Fon maliyetlerini azaltmak
2) Miktar ayarlaması yapmak
3) Vade ayarlaması yapmak
4) Risk ayarlaması yapmak
5) Finansal danışmanlık hizmeti sunmak
MENKUL KIYMETLER BORSALARININ
EKONOMİK İŞLEVLERİ
1)
2)
3)
4)
5)
Likidite sağlama işlevi
Ekonomiye kaynak yaratma işlevi
Sermaye mülkiyetini geniş bir tabana yayma işlevi
Ekonominin göstergesi olma işlevi
Uzun vadeli yatırımların kısa vadeli tasarruflarla
finansmanını sağlama işlevi
6) Menkul kıymetlerle ilgili bilgilere kolay ulaşma işlevi
FAİZ ORANLARI
 FAİZ NEDİR?
- Faiz, nakdi sermayenin belirli bir süre için kullanımı
karşılığı olarak sermaye sahibine ödenen bedel olarak
tanımlanır.
- Faizin üretimde kullanılan sermayenin bedeli olarak
dört ayrı görevi bulunmaktadır;
1) Faiz, üretim faktörü olan sermayenin bedelidir.
2)Faiz, makro dengeyi sağlayan önemli bir faktördür.
3)Faiz, para talebini ve likidite tercihini etkileyen önemli
bir faktördür.
4)Faiz bir maliyet unsurudur.
NOMİNAL FAİZ ORANI
 Nominal faiz oranı (piyasa faiz oranı, cari faiz oranı)
genellikle reel faiz oranıyla bu orana ilave edilen
enflasyon ve risk primlerinden oluşur.
 Bu ilişki şu şekilde ifade edilebilir;
i  i ' EP  ÖP  LP  VP
i= Nominal Faiz Oranı
İ’= Reel Faiz Oranı
EP= Enflasyon Primi
ÖP= Ödenmeme Risk Primi
LP= Likidite Risk Primi
VP= Vade Risk Primi