MS (Multipl Skleroz)

MS (Multipl Skleroz)
MS (Multipl Skleroz)
Beyin ve omurilikte bir tür iltihabın izlendiği nörolojik hastalıktır.
Kelime anlamı olarak da
Multipl: birden fazla,
Skleroz : skar yani yara oluşumu olarak açıklanabilir.
Aynı anda veya farklı zamanlarda birkaç sinir dokusunda skarlaşma olması
anlamında kullanılmıştır.
Kimler Hasta olur?
• Kadınlarda erkeklere oranla 2 kat fazla gözlenir.
• En sık gözlendiği yaşlar 20 ve 50yaştır.
• Belirtilerin hafif olması nedeni ile sinsi bir
şekilde başlayabilir ve tanısı gecikebilir.
Görme Problemleri ilk belirti olabilir.
• Hastaların yarısından
fazlasında göz siniri iltihabı
(optik nevrit) gelişir,
• Genellikle tek gözde ve
geçici,
Görme kaybı
Bulanık görme
Çift görme
Ağrı
Konuşma Problemleri
• Konuşurken peltekleşme, ağızdan salya akması
gibi belirtiler olabilir.
Diğer Semptomlar
 Tekrarlayan baş dönmeleri
ve dengesizlik atakları
 Vücudun bir yarısında
veya her iki bacakta
uyuşma veya güç kaybı
 Yüzde şimşek çakar
şekilde tekrarlayan ağrılar
 Boyun hareketleri ile
ortaya çıkan, boyundan
vücuda doğru yayılan
geçici elektriklenme hissi
(Lhermitte belirtisi)
 İdrar tutamama veya
idrarı başlatamama
Neden olur ?
MS'de hastalığa neden olan, bağışıklık sistemi hücrelerinin, beyin ve
omurilikteki hücrelerin (nöronların) sinir kılıflarına saldırması ve
hasara uğratmasıdır.
Sonuç olarak sinir hücreleri işlevlerini doğru şekilde yerine
getirememektedir.
Soğuk ülkelerde yaygın !
• Bazı araştırmacılar vitamin D (güneş vitamini)
eksikliğinin de rol oynadığını düşünmektedirler.
TANI
 Hastalığın tanısında kullanılan
en önemli yöntem hastadan
alınan belirtilerin öyküsü ve
muayene
 Beyin veya omurilik MR'ıdır.
 BOS (beyin omurilik sıvısının)
incelenmesi
 Tanının kesinleşmesi için MS'e
benzer
belirtileri
olan
hastalıkların
olmadığının
gösterilmesi gerekir.
 Hastaların en az 2 atağının
olması veya tekrarlanan beyin
ve omurilik MR'larında plak
sayısının arttığının gösterilmesi
gereklidir.
MS atağı ne demektir?
• Ataklar
geçici
nörolojik
yakınmalara verilen isimdir.
• Ataklar en az bir gün süren,
genellikle de üç ay içinde tam
veya tama yakın düzelen
nörolojik
yakınmalardan
oluşmaktadır.
• MS genellikle tekrarlayan
ataklarla seyretmekle birlikte,
ataklı olmayan tipleri de
bulunmaktadır.
"MS plağı" ne demektir?
MS hastalarının beyin veya omuriliklerinde
"plak" ismi verilen, bu hastalığa özgün doku
değişiklikleri vardır.
Hasar görmüş, kılıfları soyulmuş ve bazen de
kayba uğramış nöronların olduğu
bölgelerdir.
Plaklar beyin ve omuriliğin herhangi bir
yerinde olabilmektedir.
Plakların yerleşim yeri, MR'da sırasında
verilen ilacı tutup tutmadıkları ve tutma
miktarı hastalığın tanısında ve takibinde
önemlidir.
MS ve Hava durumu
• Araştırmacılar, yaz aylarında hastalığın aktifleştiğini
göstermişler.
• Sıcaklık ve yüksek nem oranı belirtilerde geçici olarak
artışa neden olmaktadır.
• Çok soğuk ısılarda ve ani değişikliklerde de belirtilerde
artış gözlenmektedir.
MS tamamen tedavi edilemez !
Ancak, hastalığın ilerlemesini durduran ya da yavaşlatan ilaçlar kullanılabilir. MS'de tedavi esas olarak 4
basamakta özetlenebilir:
1. Atak tedavisi: Sadece ataklar sırasında kullanılan tedavilerdir. Ortaya çıkan atağın kısa sürmesi ve tam
olarak düzelmesi için yüksek doz kortizonlar kullanılmaktadır.
2. Koruyucu tedavi: Bu ilaçlar atakların tekrarlamasını azaltıp, beyin MR'larında yeni plakların oluşmasını
engellemektedir. Bu tedaviler sayesinde hastalar uzun yıllar ataksız kalabilmektedir.
3. Belirtileri giderici tedaviler: Hastalığın seyri üzerinde etkisi olmayan, yakınmalarına göre
kullanılabilecek olan ilaçlar (ağrı kesiciler, kas gevşetici, epilepsi ilaçları gibi)
4. Fizyoterapi: MS hastalarında en az ilaç tedavisi kadar önemlidir. Hastalarda sık olarak izlenen güç
kayıpları, dengesizlik, ellerde beceriksizlik ve kas sertlikleri (spastisite) etkin bir fizyoterapi ile önlenebilir.
MS ve gebelik
•
•
•
•
MS hastalarının gebe kalmalarında bir
sakınca yoktur.
Çalışmalar, hastaların gebelik boyunca
yüksek düzeyde salgılanan hormonlar
ve proteinler nedeni immun sistemleri
baskılandığı için bu dönemde atak
geçirme ihitimalinin azaldığını
göstermiştir.
Ancak, gebelik süresince atak geçirme
ihtimali özellikle gebelik öncesindeki 1
yılda atak geçiren ve gebelik
öncesinde atakları kontrol altında
olmayan hastalarda daha yüksektir.
Atak tedavisinde kullanılan ilaçlar
gebelik süresince alınamayacağından
hastalarının doktorlarına danışarak
gebe kalmalarında yarar vardır.
MS ve egzersiz
• Kendinizi zorlamayacağınız orta düzeyde spor aktivitelerinde
bulunun
• Doktorunuzun önerdiği, gevşeme teknikleriyle desteklenmiş
programları çalışın.
• Gerilme hareketleriyle spastisiteyi ve aynı zamanda kas
kısalmalarını engelleyin.
• Yüzme, su aerobiği ve yoga gibi hafif egzersizler yapın.