1 - Kanunum.com

Ek II İlave 1
YANSITICILIĞI BELİRLEMEK İÇİN DENEY YÖNTEMİ
1. TARİFLER
1.1. Standart IEC A aydınlatıcı(1): T68 = 2855,6 Kelvin’de bir kara gövdeyi temsil eden kolormatik aydınlatıcı.
1.2. Standart IEC A ışık kaynağı(1): T68 = 2855,6 Kelvin’e yakın bir renk sıcaklığında çalışan gaz atmosferli tungsten
filamanlı lamba.
1.3. IEC 1931 referans kolormatik gözlemleyici(1): Üç renkli
bakınız) karşılık gelen kolormatik özellikleri olan ışıma alıcısı.
x (), y (), z ()
tayfsal
bileşenlere (çizelgeye
1.4. IEC üç renkli tayfsal bileşenler: Eşit enerji tayfının tek renkli kısımlarının IEC (XYZ) sistemindeki üç renkli
bileşenleri.
1.5. Fotofik görüntü(1): En azından metrekare başına birkaç kandela aydınlatma seviyelerine uyarlandığında normal
göz tarafından görülen görüntü.
2. TERTİBAT
2.1. Genel
Tertibat, bir ışık kaynağı, test deney numunesi için bir destek, fotoelektrik hücre alıcısı, bir gösterge ve sapan ışık
etkisini bastırmak için gerekli bir cihazdan oluşmalıdır (Şekil 1’e bakınız).
Alıcı, düzlemsel olmayan (örneğin: dışbükey) geri görüş aynalarının yansıtma katsayısının ölçülmesini kolaylaştırmak
için bir Ulbricht Küresi (ışık toplayıcı küre) içerebilir (Şekil 2’ye bkz.).
2.2. Işık kaynağının ve alıcının spektral özellikleri
Işık kaynağı, oldukça paralel ışık ışınlarından oluşan bir huzme elde edilmesine imkan verecek bir optik sistem ile
birlikte standart IEC A kaynağı olmalıdır. Tertibatın çalıştığı süre boyunca sabit bir lamba voltajı sağlayabilmek için
bir voltaj düzenleyicisinin kullanılması tavsiye edilir.
Alıcı, IEC (1931) referans kolormatik gözlemleyicinin (çizelgeye bakınız) fotopik aydınlatıcılık işlevi ile orantılı bir
tayfsal tepki verebilen bir fotoelektrik hücre içermelidir. Standart IEC A aydınlatıcı ve fotopik görüntü ile toplamda bir
eş değerlik gösteren herhangi bir diğer aydınlatıcı-filtre-alıcısı da kullanılabilir. Alıcı bir Ulbricht Küresi içeriyorsa
kürenin iç yüzeyi seçici olmayan mat (donuk) beyaz boya ile kaplanmalıdır.
2.3. Geometrik koşullar
Gelen ışın huzmesi, deney yüzeyinin dikine tercihen 0,44 rad + 0,09 rad (25o + 5o)’lik bir açı () yapmalıdır. Bu açı,
toleransın üst sınırını (yani 0,53 rad veya 30 o) aşmamalıdır. Alıcının ekseni, gelen ışın huzmesinin bu dik ile yaptığı
açıya () eşit bir açı yapmalıdır (Şekil 1’e bakınız). Deney yüzeyine ulaştığında, gelen huzmenin en az 19 mm’lik bir
çapa sahip olmalıdır. Yansıtılan huzme fotoelektrik hücrenin duyarlı yüzeyinden daha geniş olmamalı, bu yüzeyin
%50’sinden az bir kesimini kaplamamalı ve, mümkünse, tertibatın kalibrasyonu sırasında kullanılan huzmeninki kadar
bir yüzey kesimini kaplamalıdır.
Alıcı, bir Ulbricht küresi içeriyorsa, bunun asgari çapı 127 mm olmalıdır. Deney numunesi ve gelen huzme için
yapılan küre duvarı içindeki açıklıklar, gelen ve yansıtılan ışık huzmelerinin tümüyle geçmesine müsaade edecek kadar
yeterli büyüklükte olmalıdır. Fotoelektrik hücre gelen ve yansıtılan huzmelerden çıkan ışığı doğrudan almayacak
şekilde konumlandırılmalıdır.
2.4. Birleştirilmiş fotoelektrik hücre ve gösterge panelinin elektriksel özellikleri
Göstergede okunan fotoelektrik hücrenin gücü, ışığa duyarlı yüzeyin ışık yoğunluğunun doğrusal bir fonksiyonu
olmalıdır. Kalibrasyon ayarlarını silme, sıfırlama ve ayarlama için kullanılacak (elektrikli ve/veya optik) cihazlar için
tedbirler alınmalıdır. Bu tür cihazlar tertibat doğrusallığını veya tayfsal özelliklerini etkilememelidir. birleştirilmiş
fotoelektrik hücre ve gösterge panelinin doğruluğu, tam ölçeğin + % 2’si veya en düşük değere göre okunan değerin +
% 10’u olmalıdır.
2.5. Deney numunesi desteği
(1)
Tarifler, IEC Yayın No 50 (45)’ten (Uluslararası Elektroteknik Sözlüğü, Grup 45, aydınlatma) alınmıştır.
Mekanizma, numunenin, kaynak kolun ekseni ile alıcı kolun ekseninin yansıtıcı yüzey seviyesinde buluşacağı şekilde
konumlandırılmasına müsaade etmelidir.
Bu yansıtıcı yüzey, aynanın bir birincil yüzey ayna veya bir ikincil yüzey ayna veya bir ‘döner’ (‘flip’) tip prizmatik
ayna olup olmadığına bağlı olarak, numune geri görüş aynası veya bunun her iki tarafı içerisinde olabilir.
3. İŞLEM YÖNTEMİ
3.1. Doğrudan kalibrasyon yöntemi
Doğrudan kalibrasyon yöntemi kullanıldığında referans hava olmalıdır. Bu yöntem, alıcıyı doğrudan ışık eksenine
hizalayarak tam ölçekte kalibrasyona müsaade edecek şekilde kurulmuş tertibat ile uygulanabilir (Şekil 1’e bakınız).
Bazı durumlarda (örneğin, düşük yansıtıcılığa sahip yüzeylerin ölçülmesi amacıyla), bu yöntem bir ara kalibrasyon
noktasının alınmasına müsaade eder (% 0 ila % 100 ölçeği arasında) Bu tür durumlarda, optik atım yolu içine, bilinen
iletim çarpanı (transmisyon faktörü) olan bir nötr yoğunluklu filtre yerleştirmek ve gösterge nötr yoğunluklu
filtreninkine karşılık gelen bir iletim yüzdesi gösterene kadar kalibrasyon sistemini ayarlamak gereklidir. Bu filtre
yansıtıcılık ölçmeleri başlamadan kaldırılmalıdır.
3.2. Dolaylı kalibrasyon yöntemi
Bu kalibrasyon yöntemi, sabit geometrik biçime sahip kaynak ve alıcı içeren tertibata uygulanmalıdır. Bu yöntem,
uygun biçimde kalibre edilmiş ve bakımı yapılmış yansıtma standartlarının kullanılmasını gerektirir. Bu standart,
tercihen, deneye tabi tutulan numunelerinkilere mümkün olduğu kadar yakın yansıtma katsayısına sahip bir düzlemsel
geri görüş aynası olmalıdır.
3.3. Düzlemsel geri görüş aynası üzerinde ölçme
Düzlemsel ayna deney numunelerinin yansıtma katsayıları, doğrudan veya dolaylı kalibrasyon ilkelerini uygulayan
tertibat kullanılarak ölçülebilir. Yansıtma katsayısı değeri doğrudan tertibatın göstergesinden okunur.
3.4. Düzlemsel olmayan (dışbükey) geri görüş aynası üzerinde ölçme
Düz-olmayan (dışbükey) aynaların yansıtma katsayılarının ölçülmesi, alıcı içerinde bir Ulbricht Küresi içeren tertibatın
kullanılmasını gerektirir (Şekil 2’ye bakınız). % E yansıtma katsayısına sahip standart bir ayna kullanıldığına küre
göstergesi bilinmeyen bir ayna için ne çizgisini gösteriyorsa, aşağıdaki denklem uyarınca, n x çizgisi % X’lik bir
yansıtma katsayısına karşılık gelecektir:
n
XE x
ne
Şekil 1
İki kalibrasyon yöntemi kullanılan
yansıtıcılık ölçme tertibatının genel kurulum çizimi
Şekil 2
Alıcı içerisinde bir Ulbricht Küresi kullanılan yansıtıcılık ölçme tertibatının genel kurulum çizimi
IEC 1931(1) KOLORMATİK REFERANS GÖZLEMLEYİCİNİN TAYFSAL ÜÇ RENKLİ BİLEŞENLERİ
İÇİN DEĞERLER
Bu Çizelge IEC Yayın No. 50 (45) C – 1970 metninden alınmıştır.
 nm
380
390
400
410
420
430
440
450
460
470
480
490
500
510
520
530
(1)
Kısaltılmış tablo.
x ()
0,001
0,004
0,014
0,043
0,134
0,283
0,348
0,336
0,290
0,195
0,095
0,032
0,004
0,009
0,063
0,165
4
2
3
5
4
9
3
2
8
4
6
0
9
3
3
5
y ()
0,000
0,000
0,000
0,001
0,004
0,011
0,023
0,038
0,060
0,091
0,139
0,208
0,323
0,503
0,710
0,862
0
1
4
2
0
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
z ()
0,006
0,020
0,067
0,207
0,645
1,385
1,747
1,772
1,669
1,287
0,813
0,465
0,272
0,158
0,078
0,042
5
1
9
4
6
6
1
1
2
6
0
2
0
2
2
2
x (), y (), z () değerleri virgülden sonra dört haneye kadar yuvarlama yapılmıştır.
540
550
560
570
580
590
600
610
620
630
640
650
660
670
680
690
700
710
720
730
740
750
760
770
780
(*)
0,290
0,433
0,594
0,762
0,916
1,026
1,062
1,002
0,854
0,642
0,447
0,283
0,164
0,087
0,046
0,022
0,011
0,005
0,002
0,001
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
1966 yılında değiştirildi (3’ten 2’ye)
4
4
5
1
3
3
2
6
4
4
9
5
9
4
8
7
4
8
9
4
7
3
2
1
0
0,954 0
0,995 0
0,995 0
0,952 0
0,870 0
0,757 0
0,631 0
0,503 0
0,381 0
0,265 0
0,175 0
0,107 0
0,061 0
0,032 0
0,017 0
0,008 2
0,004 1
0,002 1
0,001 0
0,000 5
0,000 2 (*)
0,000 1
0,000 1
0,000 0
0,000 0
0,020
0,008
0,003
0,002
0,001
0,001
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
3
7
9
1
7
1
8
3
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0