2. ÜNİTE = ATOM VE PERİYODİK SİSTEM 3. BÖLÜM : Atom

2. ÜNİTE = ATOM VE PERİYODİK SİSTEM
3. BÖLÜM : Atom Spektrumları ( 4 ders )
2.3. Atom spektrumları,
Absorbsiyon/Emisyon,
Atom spektrumlarıyla
atomun yapısı arasındaki
ilişki,
Thomson ve Rutherford
atom modellerinin
yetersizlikleri,
Bohr atom modeli,
Modern atom teorisi
2.3. Atom spektrumları ile atomun yapısı arasında ilişki
kurar.
Thomson ve Rutherford atom modelleri ile bu modellerin
geçerli olduğu dönemde bilinenler ilişkilendirilir.
Bohr atom modeli atomların absorpladığı/yaydığı ışınlar
(hesaplamalara girilmeden sadece ışın
absorplama/yayma) ile ilişkilendirilir.
Bohr atom modelinin sınırlılıkları belirtilerek modern atom
teorisinin (bulut modelinin) önemi belirtilir.
Atom Spektrumu
Beyaz ışık(güneş ışığı) prizmadan geçirildiğinde kırmızıdan mora tüm renkleri
içeren kesintisiz bir ışın yelpazesi oluşturur.
Bu ayrılma dalga boyu farklı olan ışınların kırılma açılarının farklı olmasından ileri
gelir. Renk dizisi kırmızıdan başlar, mora kadar devam eder.
Göz, ancak bu iki renk arasındaki ışınlara karşı duyarlıdır.
Renkler arasında kesin bir sınır olmaması nedeniyle buna sürekli spektrum
denir. Yağmurlu havalarda oluşan gök kuşağı da sürekli spektrumdur.
Eğer bir atomdan yayılan ışın prizmadan geçirilecek olursa kesikli spektrum
veya çizgi spektrumu elde edilir.
Hidrojen gazının görünür bölgedeki çizgi spektrumu görülmektedir.
Her elementin farklı bir çizgi spektrumu vardır. Parmak izi gibi ayırt edicidir.
Havai fişeklerde her rengin oluşmasına farklı bir element yol açar.
Na – sarı,
Cu – yeşil,
Sr – kırmızı,
Ca – kiremit rengi ışın yayar.
Rutherford Atom Modeli atom spektrumlarını açıklayamadığı için kısa
zamanda terk edilmiştir.
1913 de Danimarkalı fizikçi Niels Bohr, hidrojen atomunun spektrum çizgilerini
kullanarak güneş sistemine benzeyen yeni bir atom modeli geliştirdi:
4 - Bohr Atom Teorisi (Güneş Sistemi Modeli)
1. Proton ve nötronlardan ibaret çekirdek merkezde bulunur,
2. Bir atomdaki elektronlar çekirdekten belirli uzaklıktaki dairesel yörüngelerde
hareket eder.
3. Bu yörüngelere enerji düzeyi veya katman denir.
4. Bu dairesel yörüngelerin merkezi çekirdek olup içten dışa doğru
1, 2, 3, 4,…… gibi sayılarla ve ya
K, L, M, N, gibi harflerle gösterilir.
5. Yörüngelerin enerjisi çekirdekten uzaklaştıkça artar.
E1<E2<E3<E4<…………
6. Elektron en düşük enerji düzeyinde bulunmak ister. Buna Temel(kararlı) Hal
denir.
Bu halde atom ışıma yapmaz.
7. Atom ısıtıldığında enerji soğurur (absorpsiyon) ve elektron temel halden
daha yüksek enerji düzeyine çıkar. Buna Uyarılmış Hal denir. Kararsız bir
yapıdır.
8. Elektron yüksek enerji düzeyinden daha düşük enerji düzeyine dönerken,
yörüngeler arasındaki enerji farkına eşit bir ışın(foton) yayınlar. (emisyon)
Bohr Atom Modelinin Yetersizlikleri
Bohr modeli hidrojen atomu ve tek elektronlu iyonların davranışını başarılı bir
şekilde açıklayabilmesine rağmen çok elektronlu atomların davranışlarını
açıklamada yetersiz kalıyordu.
Bu nedenle modern atom teorisi 1926’da Bohr modelinin yerini almıştır.
5- Modern Atom Teorisi
Avusturyalı fizikçi Erwin Shrödinger (Örvin Şrödinger) ve Alman fizikçi Werner
Heisenberg (Vörnır Hayzenberg), atomdaki elektronların doğasını daha
ayrıntılı bir şekilde açıkladılar.
Modern atom teorisine göre elektronlar Bohr’un teklif ettiği gibi belli
yörüngelerde hareket etmezler.
Modern atom teorisine göre elektron atom içerisinde her an her yerde
bulanabilir.
Bu nedenle belli bir zamanda elektronun nerede olacağını söylemek
olanaksızdır.
Atomda elektronun bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgeler vardır.
Bu bölgelere elektron bulutu veya orbital denir.
Atom Modellerinin Tarihsel Gelişimi
Dalton, ‘’atom bölünemez’’
- Faraday’ın elektroliz deneyleri bu teoriyi çürüttü.
Thomson, ‘’Üzümlü Kek Modeli’’
- Atomda (+) ve (-) yükler rastgele dağılmamıştır.
- Nötronlardan ve çekirdekten söz edilmemiştir.
- Alfa ışınları deneyi bu teoriyi geçersiz kılmıştır.
Rutherford, ‘’Çekirdekli Atom Modeli’’
- Atomların yaptığı ışımaları açıklayamamıştır.
- Elektronların yerlerini ve hareketlerini tam olarak açıklayamamıştır.
Bohr, ‘’Güneş Sistemi Modeli’’
-Çok elektronlu atomların elektron dağılımını açıklayamamıştır.
Modern Atom Modeli
Geliştirilmeye devam ediliyor.