meme kanseri taraması

MEME KANSERİ
TARAMASI
Meme Kanseri Taramanızı
Yaptırdınız Mı ?
MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR?
Kadınlarda görülen kanserlerin %33’ü ve
kansere bağlı ölümlerin de %20’si meme
kanserine bağlıdır. Meme kanserinin erken
evrede tanınması kansere bağlı ölüm oranında
ciddi azalmalar sağlar. Bu da topluma yönelik
tarama programları ile mümkün olabilir.
Meme kanseri taraması, meme kanserinin
erken
dönemde
tanısının
konabilmesi
amacıyla, belirli programlar dahilinde yapılan
incelemelerdir. Burada amaç, kanserli dokuyu
henüz şikayet oluşturmayan ve muayene ile
saptanamayacak kadar küçük olduğu evrede
ortaya koyabilmektir.
MEME KANSERİ TARAMASINDA HANGİ
YÖNTEMLER KULLANILIR?
Kanser taramasında kullanılacak yöntemlerin
kolay
uygulanabilen,
gerektiği
zaman
tekrarlanabilen, tanı değeri yüksek ve maliyeti
düşük yöntemler olması istenir. Meme
kanseri taramasında bu özelliklere uyabilen
ve tarama yöntemi olarak kullanılabilecek
en ideal görüntüleme yöntemi mamografidir.
Meme kanseri açısından yüksek risk taşıyan
ve mamografinin yeterli olmadığı düşünülen
nadir durumlarda, ultrasonografi, manyetik
rezonans görüntüleme gibi diğer görüntüleme
yöntemlerine de başvurulur.
MAMOGRAFİK TARAMA HANGİ YAŞLARDA VE
HANGİ SIKLIKTA YAPILMALIDIR?
Mamografik taramaya 40 yaşında başlanmalı ve
70 yaşına kadar devam edilmelidir. Bu dönemde
her yıl düzenli aralıklarla mamografik tarama
yapılmalıdır. Yüksek riskli kadınlarda daha
erken yaşlarda taramaya başlanabilir ve tarama
sıklığı da daha farklı değerlendirilebilir.
Sağ memede ilk mamografide meme kanseri yönünden
şüpheli bir bulgu saptanmazken, 14 ay sonra alınan kontrol
mamografisinde kanser kuşkusu uyandıran ufak kireçlenme
odaklarının (mikrokalsifikasyon) ve anormal dansitelerin varlığı
dikkati çekmektedir. Patoloji sonucu erken evre kanser olarak
gelen hasta zamanında yapılan kontroller sayesinde bu evrede
yakalanabilmiştir.
MAMOGRAFİ NEDİR? HANGİ TÜR MAMOGRAFİ
CİHAZLARI VARDIR?
Mamografi, X ışınları kullanılarak meme
dokusunun görünür hale getirilmesidir.
Günümüzde sıklıkla kullanılan iki tip cihaz
vardır: Klasik cihazlar ve dijital cihazlar. Klasik
mamografi cihazlarında görüntü direkt olarak
röntgen filmi üzerinde oluşturulur. Günümüzde
gelişmiş ve tercih edilen mamografi cihazları
dijital mamografi cihazlarıdır. Bu sistemlerde
görüntü röntgen filmi yerine, elektronik bir
algılayıcı kullanılarak bilgisayar ortamında
oluşturulur. Daha sonra bu görüntüler özel
ekranlarda değerlendirilir.
DİJİTAL MAMOGRAFİNİN TETKİK YÖNÜNDEN
AVANTAJLARI NELERDİR?
Dijital mamografide farklı dansitelerdeki
dokuları ayırt edebilme kapasitesi klasik
mamografiye oranla daha yüksektir. Bu
nedenle, özellikle yoğun meme dokusuna sahip
olan kadınlarda, menapoz öncesi dönemde
veya fibrokistik yapı gibi meme dansitesinin
arttığı durumlarda dijital mamografi klasik
mamografiye göre daha avantajlıdır.
Dijital mamografide incelemeden hemen sonra
görüntüleri değerlendirmek mümkündür.
Böylece toplam işlem süresi ve hasta bekleme
süresi kısalır. Alınan görüntüler görüntü
kalitesi çok yüksek olan ekranlarda incelenir.
Teknik nedenlere bağlı film tekrarları daha
azdır ve bu da hastaları gereksiz radyasyondan
korumaktadır.
Dijital mamografinin bir diğer avantajı da
arşivleme yönündendir. Görüntülerin dijital
ortamda saklanması bir sonraki kontrolde eski
görüntüler ile kıyaslama yapma olanağı sağlar.
DİJİTAL MAMOGRAFİNİN HASTA KONFORU
AÇISINDAN AVANTAJLARI VAR MIDIR?
Hasta konforu açısından en önemli avantajlar,
dijital görüntüleme sayesinde gereksiz
tekrarlardan kaçınma, inceleme süresinin az
olması ve radyasyon dozunun daha az olmasıdır.
Bir diğer önemli konu da tetkik sırasında
memenin sıkıştırılmasından dolayı hastanın
duyduğu ağrıdır. Mamografi çekimi sırasında,
memenin daha net bir görüntüsünün
alınabilmesi için meme sıkıştırılarak kalınlığı
azaltılır. Bu sıkıştırma radyasyon dozu açısından
da avantaj sağlar. Ancak bir miktar ağrıya neden
olabilir. Birçok dijital mamografi cihazında
sıkıştırma işlemi meme dokusunun direncine
göre otomatik olarak ayarlanır. Bu avantajlı
durum hastanın hissedeceği ağrıyı kısmen
azaltabilir.
Bayındır İstanbul-İçerenköy ve
Ankara-Söğütözü hastanelerinde
bulunan dijital mamografi cihazı.
HAMİLELERDE MAMOGRAFİ İLE KANSER
TARAMASI YAPILABİLİR Mİ?
Mamografi radyasyon içeren bir yöntemdir.
Buradaki radyasyon miktarının anne karnındaki
bebeğe etkisi minimaldir. Ancak yine de
şikayeti olmayan hamilelerde, tarama amacı ile
mamografi çekilmesi uygun değildir. Şikayeti
olan hamile kadınlarda meme incelemesi
için önce ultrasonografi, manyetik rezonans
görüntüleme gibi radyasyon içermeyen
yöntemlere başvurulur. Mutlaka mamografi
çekilmesi gereken acil bir durum varsa, bebeği
koruyacak gerekli önlemler alınarak mamografi
çekilebilir.
YÜKSEK RİSKLİ HASTALARDA MEME KANSERİ
TARAMASI NE ZAMAN BAŞLAMALIDIR?
Meme kanseri açısından kuvvetli aile öyküsü
olanlar yüksek riskli gruba sokulabilir. Bunlar,
2 adet birinci derece akrabasında veya 1 adet
birinci ve 2 adet ikinci derece akrabasında
meme kanseri veya over kanseri öyküsü olanlar,
birinci derece akrabada menapoz öncesi
dönemde veya iki taraflı meme kanseri öyküsü
olanlar, erkek akrabasında meme kanseri
öyküsü olan kadınlardır. Genç yaşta toraks
bölgesine radyoterapi öyküsü olanlar ve lobüler
karsinoma insitu, atipik duktal hiperplazi gibi
tanılar almış olanlar da yüksek riskli kabul edilir.
Ayrıca genetik çalışma yapılmış olup BRCA1
ve / veya BRCA2 gibi meme kanseri ile ilgili gen
mutasyonları müspet olanlar da yüksek riskli
kabul edilir.
Yüksek riskli hastalarda, riskin durumuna göre,
ilgili doktorun tavsiyeleri ile daha erken yaşlarda
taramalara başlanabilir ve bu hasta grubundaki
taramalarda mamografiye ilave olarak manyetik
rezonans görüntüleme veya ultrasonografi de
eklenebilir.
ULTRASONOGRAFİNİN MEME KANSERİ TARAMASINDA YERİ VAR MIDIR?
Ultrasonografi, tarama için mamografiye ek
inceleme olarak önerilmekle birlikte, meme
kanseri taramasında primer yöntem olarak tek
başına önerilmez. Diğer taraftan ultrasonografi
fizik muayenede veya mamografide saptanan
bir lezyonun ileri araştırmasında büyük
yararlar sağlar. Hamile kadınlarda ve süt
verme döneminde ise ultrasonografi memenin
değerlendirilmesinde primer yöntemdir.
MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEMENİN
MEME KANSERİ TARAMASINDA YERİ
VAR MIDIR?
Tarama yöntemlerinin yaygın kullanım alanı
olan ve nispeten ucuz yöntemler olması istenir.
Manyetik rezonans görüntülemenin maliyeti ve
yaygınlığı göz önüne alındığında tarama yöntemi
olarak uygun olmayacağı aşikardır. Sadece
yüksek riskli hasta grubunun taramasında
kullanılabilir. Ayrıca mamografide saptanan bir
lezyonun karakterize edilmesinde ve bazı özel
durumlarda manyetik rezonans görüntülemeye
başvurulabilir.
A
B
A
B
C
Sol memede 2,5 cm çaplı kitlenin
mamografi ve manyetik rezonans
görüntüleri.